XHMEIA°ã °YMNA™IOY

KEºA§§øNITH™ I. ñ XPH™TI¢H™ B.

¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Â›Û˘:

ñ A·ÓÙ‹ÛÂȘ - χÛÂȘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ·Î¤ÙÔ˘

(‚È‚Ï›Ô˘ Ì·ıËÙ‹, ÙÂÙÚ·‰›Ô˘ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, ÂÚÁ·ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡ Ô‰ËÁÔ‡,

Î·È Ê‡ÏÏˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘)

ñ ¢È·ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ

M¤ÚÔ˜ 1Ô, Oͤ· Î·È ‚¿ÛÂȘ

∞Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂȘ Ù· ˙Ò· Ù˘ ʈÙÔÁÚ·Ê›·˜;

∞ÎfiÌ· Î·È ·Ó ‰ÂÓ Â›Û·È ÂÍÔÈÎÂȈ̤ÓÔ˜

Ì ·˘Ù¿, ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂȘ ÔÈÔ Â›Ó·È Û·ÏÔ˜

Î·È ÔÈÔ Á¿Ù·. ªÔÚ›˜ fï˜ Ó· ηıÔ-

Ú›ÛÂȘ Ì ۷ʋ ÙÚfiÔ ÙȘ ȉÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜

Î·È ÙÔ ÁÈ·Ù› Â›Ó·È ÙfiÛÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο;

Ÿˆ˜ ‰Â›¯ÓÂÈ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô

ηıÔÚÈÛÌfi˜ ȉÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È Ë Î·Ù·ÓfiË-

ÛË ·ÏÒÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ˙ˆ‹ ‰ÂÓ

Â›Ó·È ÙfiÛÔ ·Ï‹ ˘fiıÂÛË. ΔÔ ›‰ÈÔ Û˘Ì-

‚·›ÓÂÈ Î·È ÛÙË ¯ËÌ›·!

∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì.Ã. ÔÈ

¯ËÌÈÎÔ› ›¯·Ó ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ‰‡Ô ÔÌ¿-

‰Â˜-ηÙËÁÔڛ˜ Û¯ÂÙÈο ·ÏÒÓ ·ÏÏ¿

ÛÔ˘‰·›ˆÓ ¯ËÌÈÎÒÓ ÂÓÒÛˆÓ. ∞˘Ù¤˜

Â›Ó·È Ù· Ôͤ· Î·È ÔÈ ‚¿ÛÂȘ.

Oͤ· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙ· ÏÂÌfiÓÈ· Î·È ÛÂ

¿ÏÏ· ÊÚÔ‡Ù·, ÛÙ· ˘ÁÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙÔÌ¿¯Ô˘,

ÛÙËÓ ·ÛÈÚ›ÓË, ÛÙ· ·ÂÚÈÔ‡¯· ÔÙ¿, ÛÙȘ

̷ٷڛ˜ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙÔ˘. μ¿ÛÂȘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙ· ηı·ÚÈÛÙÈο (ÁÈ· Ï›Ë, Ù˙¿ÌÈ· ÎÙÏ.),

ÛÙÔ ·Û‚ÂÛÙfiÓÂÚÔ, ÛÙ· ·ÓÙÈfiÍÈÓ·, fiˆ˜ Â›Ó·È ÙÔ Á¿Ï· Ù˘ Ì·ÁÓËÛ›·˜. Ÿˆ˜ ı· ‰È·-

ÈÛÙÒÛÂȘ ·Ú·Î¿Ùˆ, Ë Ì›· ηÙËÁÔÚ›· ¤¯ÂÈ ÁÂÓÈο Ù· ·ÓÙ›ıÂÙ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·fi

ÙËÓ ¿ÏÏË, ·˜ ԇ̠fiÙÈ «·ÏÏËÏÔÛ˘ÁÎÚÔ‡ÔÓÙ·È» [Û·Ó ÙÔ Û·ÏÔ Ì ÙË Á¿Ù·].

∏ Ù·ÍÈÓfiÌËÛË Î·È Ë ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÔͤˆÓ Î·È ÙˆÓ ‚¿ÛÂˆÓ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-

ÛÙÈΤ˜ ȉÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ˘‰·ÙÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ, ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Î·È ‰È·ÊÔÚ¤˜. ŒÙÛÈ,

·fi Â‰Ò Î·È ¤Ú·, fiÙ·Ó ‰È·‚¿˙ÂȘ ‰È¿Ï˘Ì·, Ó· ÛΤÊÙÂÛ·È ˘‰·ÙÈÎfi.

Oͤ· ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹:

ñ ÎÈÙÚÈÎfi Ô͇ Û ÏÂÌÔÓ¿‰· Î·È ÔÚÙÔηϿ‰·,

ñ ʈÛÊÔÚÈÎfi Ô͇ Û ·Ó·„˘ÎÙÈο Ù‡Ô˘ cola,

ñ ÔÍÈÎfi Ô͇ Û ͛‰È,

Δ· Ôͤ·1.1.

TA O•EA17

ñ ·ÛÎÔÚ‚ÈÎfi Ô͇ Û ¯˘ÌÔ‡˜ ÙˆÓ ÊÚÔ‡ÙˆÓ,

ñ ˘‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ ÛÙ· ˘ÁÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙÔÌ¿¯Ô˘ Î·È Û ηı·ÚÈÛÙÈο (Û›ÚÙÔ ÙÔ˘ ¿Ï·ÙÔ˜),

ñ ıÂÈÈÎfi Ô͇ Û ̷ٷڛ˜ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙÔ˘.

1.1.1. π‰ÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ÔͤˆÓ

1. Δ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ ¤¯Ô˘Ó fiÍÈÓË Á‡ÛË.°ÓˆÚ›˙ÂȘ ÙË Á‡ÛË ÙÔ˘ ¯˘ÌÔ‡ ÙÔ˘ ÏÂÌÔÓÈÔ‡. ∂›Ó·È ÍÈÓ‹-ÙÛÔ˘¯ÙÂÚ‹ (fiÍÈÓË). Δ¤ÙÔÈ·

Á‡ÛË ¤¯Ô˘Ó Ï›ÁÔ Ôχ fiÏ· Ù· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ. ΔÔ ÏÂÌfiÓÈ ÂÚȤ¯ÂÈ ÎÈÙÚÈÎfi Ô͇.

[¶ÚÔÛÔ¯‹! ¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÈÔ ÂÈΛӉ˘ÓÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ·fi ÙË Á‡ÛË. ªÈ· Ô˘Û›·, Ô͇ ‹ fi¯È,

ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Î·˘ÛÙÈ΋, ‰ËÏËÙËÚÈ҉˘, ‹ Î·È Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈ΋ ÁÈ· ÙËÓ ˘Á›· ÛÔ˘.]

2. Δ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ ÌÂÙ·‚¿ÏÏÔ˘Ó ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ.

ñ T· ·ÓÙ˙¿ÚÈ· ÂÚȤ¯Ô˘Ó ‰Â›ÎÙ˜.

∞ÓÙ› ÁÈ· ÙË Á¢ÛÙÈ΋ ‰ÔÎÈÌ·Û›·, ¤¯Ô˘Ó ‚ÚÂı› ·ÛÊ·Ï›˜ ÙÚfiÔÈ ÁÈ· ÙË ‰È·›ÛÙˆ-

ÛË ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ ÔͤˆÓ.

�� 1* ÿÛˆ˜ ¤¯ÂȘ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ fiÙÈ, Ú›¯ÓÔÓÙ·˜ ÏÂÌfiÓÈ ÛÙÔ ÚfiÊËÌ· ÙÛ¿È, ÙÔ

¯ÚÒÌ· ÙÔ˘ (ηʤ) Á›ÓÂÙ·È ÈÔ ·ÓÔȯÙfi, ÚÔ˜ ÙÔ Î›ÙÚÈÓÔ. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ ÙÛ¿È ÂÚȤ-

¯ÂÈ ¤Á¯ÚˆÌ˜ Ô˘Û›Â˜ Ô˘ ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙÔ˘˜ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·fi Ù· Ôͤ·. Δ¤ÙÔȘ Ô˘Û›Â˜

ÙȘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ì ˆ˜ ‰Â›ÎÙ˜ Î·È ÁÂÓÈο ·Ú·Û΢¿˙ÔÓÙ·È ·fi ‰È¿ÊÔÚ· Ê˘Ù¿.

¶.¯., ·Ó ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì ϛÁ˜ ÛÙ·ÁfiÓ˜ ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË ÌÏ Ù˘ ‚ÚÔÌÔı˘ÌfiÏ˘ ÛÂ

‰È¿Ï˘Ì· ÔͤԘ (ηٿ ÚÔÙ›ÌËÛË ¿¯ÚˆÌÔ), Ô ‰Â›ÎÙ˘ Î·È ÂÔ̤ӈ˜ ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· ı·

¿ÚÂÈ Î›ÙÚÈÓÔ ¯ÚÒÌ· [ÂÎÙfi˜ Î·È ·Ó Â›Ó·È ¿Ú· Ôχ Ï›ÁÔ ÍÈÓfi {¨ 1.1.3.}].

OÈ ‰Â›ÎÙ˜ Â›Ó·È ¯ËÌÈΤ˜ Ô˘Û›Â˜ Ô˘ Û ˘‰·ÙÈÎfi ‰È¿Ï˘Ì· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ¯ÚÒÌ· ÌÂ

ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÔͤˆÓ (‹ ‚¿ÛÂˆÓ {¨ 1.2.1.}).

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA18

* ™˘ÁÎÚ¿ÙËÛ ٷ ı¤Ì·Ù· Ì ·˘Ùfi ÙÔ Û‡Ì‚ÔÏÔ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ¨ 1.4.

OÈ ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ‰Â›ÎÙ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· ¯ËÌÈο

ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ›ӷÈ:

ÙÔ ‚¿ÌÌ· ÙÔ˘ ËÏÈÔÙÚÔ›Ô˘ (ÌÏÂ),

Ë ËÏÈ·Óı›ÓË (ΛÙÚÈÓË),

ÙÔ ÌÏ Ù˘ ‚ÚÔÌÔı˘ÌfiÏ˘ (ÌÏÂ) ηÈ

Ë Ê·ÈÓÔÏÔÊı·Ï½ÓË (¿¯ÚˆÌË).

™Â ·Ú¤ÓıÂÛË ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË ÛÙÔ ÓÂÚfi ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·

ÔͤԘ (‹ ‚¿Û˘ {¨ 1.2.}).

MÈ· ·Ó¿ÏÔÁË È‰¤·...[∫ÔÈÙ¿˜ ¤Ó· Ê›ÏÔ ÛÔ˘ ·fi ¿ÏÏË Ù¿ÍË, ÌÂÙ¿ ·fi οÔÈÔ ‰È·ÁÒÓÈÛÌ·, Î·È ‚ϤÂȘ Ó·

Â›Ó·È ˆ¯Úfi˜, Ó· ¤¯ÂÈ «¯¿ÛÂÈ ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙÔ˘». ∞˘Ùfi Â›Ó·È ¤Ó‰ÂÈÍË, fi¯È ·fi‰ÂÈÍË, fiÙÈ ÙÔ

‰È·ÁÒÓÈÛÌ· ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ Î·È ı· ÙÔ˘ ‚ÁÂÈ «ÍÈÓfi». O Ê›ÏÔ˜ ÛÔ˘ Â›Ó·È «‰Â›ÎÙ˘», Ë Â›-

‰Ú·ÛË ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ‰È·ÁˆÓ›ÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ¤‚·Ï ÙÔ ¯ÚÒÌ·.]

3. Δ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ ·ÓÙȉÚÔ‡Ó Ì ·ÓıÚ·ÎÈο ¿Ï·Ù· (.¯. Ì¿ÚÌ·ÚÔ,Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Ûfi‰·) ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ·¤ÚÈÔ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη.

� ÛÙËÓ Ú¿ÍË...¶Â›Ú·Ì· «ÎÔ˘˙›Ó·˜» ‹ ÂÚÁ·ÛÙËÚ›Ô˘ 1

ƒ›Í ͛‰È (ÂÚȤ¯ÂÈ ÔÍÈÎfi Ô͇) Û Ûfi‰· ÙÔ˘ Ê·ÁËÙÔ‡ (·ÓıÚ·ÎÈÎfi ·Ï¿ÙÈ) Ó· ‰ÂȘ

ÙÔ˘˜ «·ÊÚÔ‡˜» ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂȉ›Ô˘ ÙÔ˘ ¿Óıڷη Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È. ∞Ó ÏËÛÈ¿ÛÂȘ

TA O•EA19

·Ó·Ì̤ÓÔ Û›ÚÙÔ ¿Óˆ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÊÚÔ‡˜ (ÚÔÛÔ¯‹! ÌËÓ ÙÔ ‚˘ı›ÛÂȘ ÛÙÔ

˘ÁÚfi), ı· ‰ÂȘ fiÙÈ Ë ÊÏfiÁ· ÙÔ˘ ı· ¯·ÌËÏÒÛÂÈ ‹ ı· Û‚‹ÛÂÈ. ΔÔ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘

¿Óıڷη ‰ÂÓ Â˘ÓÔ› ÙȘ η‡ÛÂȘ.

™ÙÔ ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÌÔÚԇ̠ӷ ‰ÈÔ¯ÂÙ‡ÛÔ˘Ì ÙÔ ·¤ÚÈÔ, ÙÔ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘

¿Óıڷη, Û ‰È·˘Á¤˜ ·Û‚ÂÛÙfiÓÂÚÔ, ÔfiÙ ı· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ì ۯËÌ·ÙÈÛÌfi

Ï¢ÎÔ‡ ıÔÏÒÌ·ÙÔ˜ {¨ 1.4.}.

¶Â›Ú·Ì· «ÎÔ˘˙›Ó·˜» ‹ ÂÚÁ·ÛÙËÚ›Ô˘ 2

μ¿Ï ÚÔÛÂÎÙÈο ̤۷ Û ¤Ó· ÓÂÚÔfiÙËÚÔ ¤Ó· ˆÌfi ·˘Áfi Î·È ÚfiÛıÂÛ ·ÚÎÂ-

Ùfi Í›‰È, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ «Î¿Ï˘„Ë» ÙÔ˘ ·˘ÁÔ‡. ªÂÙ¿ ·fi Ï›ÁË ÒÚ· ı·

·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ê˘Û·Ï›‰ˆÓ ·ÂÚ›Ô˘. ΔÔ Í›‰È Âȉڿ ÛÙÔ Î¤Ï˘ÊÔ˜

ÙÔ˘ ·˘ÁÔ‡ Ô˘ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ, ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ·¤ÚÈÔ, ÙÔ

‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη. ∞fi ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È Î·È ÙÔ Ì¿ÚÌ·ÚÔ.

ÕÊËÛ ¤ÙÛÈ ÙÔ ·˘Áfi ÁÈ· Ì›· ̤ڷ. ∞Ó ÌÂÙ¿ ‚Á¿ÏÂȘ ÚÔÛÂÎÙÈο ÙÔ ·˘Áfi

·fi ÙÔ Í›‰È, ı· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ fiÙÈ ÙÔ Î¤Ï˘ÊÔ˜ ¤¯ÂÈ Ì·Ï·ÎÒÛÂÈ, ¤ÁÈÓ ÂÏ·ÛÙÈÎfi,

ÙÔ ·˘Áfi «˙Ô˘ÏȤٷȻ. °È·Ù› Á›ÓÂÙ·È ·˘Ùfi;

™ÙÔ Î¤Ï˘ÊÔ˜ Ë ÛÎÏËÚ‹ ›ÛÙÚˆÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡ ·Û‚ÂÛÙ›Ô˘ «ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È»

Û ÌÈ· ÌÂÌ‚Ú¿ÓË Ô˘ Û˘ÁÎÚ·Ù› ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ·˘ÁÔ‡. ΔÔ Í›‰È ·ÓÙȉڿ ÌÂ

ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡ ·Û‚ÂÛÙ›Ô˘, ÏÂÙ·›ÓÔÓÙ·˜ Ôχ ÙËÓ Â›ÛÙÚˆÛË.

ŒÙÛÈ, ÌÂÙ¿ ÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ·˘ÁÔ‡ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÂÏ·ÛÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÌÂÌ‚Ú¿Ó˘.

∞Ó ı˜, οÓ ÙÔ Â›Ú·Ì· Ì ¤Ó· ¿‰ÂÈÔ Û¯ÂÙÈο

¢ڇÛÙÔÌÔ ‚·˙¿ÎÈ (.¯. ·fi ̤ÏÈ ‹ Ì·ÁÈÔÓ¤˙·),

Ù¤ÙÔÈÔ fï˜ Ô˘ ÌfiÏȘ Ó· ¯ˆÚ¿ÂÈ Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ÙÔ

·˘Áfi. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÈÚ¿Ì·ÙÔ˜, ÚÔÛÂÎÙÈο, ÌÂ

ÙÔ ·˘Áfi ̤۷ ÛÙÔ ‚·˙¿ÎÈ, ¯‡ÓÂȘ ÙÔ Í›‰È ηÈ

ÍÂϤÓÂȘ. ∞Ó ÙÒÚ· Á˘Ú›ÛÂȘ ·Ó¿Ô‰· ÙÔ ‚·˙¿ÎÈ,

ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÂȘ fiÙÈ ÙÔ ·˘Áfi ‰Â ¯ˆÚ¿ÂÈ Ó· ‚ÁÂÈ. ∏

›ÂÛË ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ·˘ÁÔ‡ ÛÙËÓ ÂÏ·ÛÙÈ΋

ÌÂÌ‚Ú¿ÓË ÙÔ ¤¯ÂÈ ‰ÈÔÁÎÒÛÂÈ ÂÏ·ÊÚ¿. ªÔÚ›˜ Ó·

‰Â›ÍÂȘ ÙÔ «Ì·ÁÈÎfi» ÛÔ˘, ˆ˜ ¤‚·Ï˜ ·˘Áfi ÛÙÔ ÛÙÂÓfi ‚·˙¿ÎÈ, fiÔ˘ ‰Â ¯ˆÚ¿ÂÈ

Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ Û¿ÛÂȘ!

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA20

u ÂӉȷʤÚÔÓ...∫·ÓfiÓ·˜ Î·È ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ™ÙÔ ˙ˆÈÎfi ‚·Û›ÏÂÈÔ, ¤Ó· ›‰Ô˜ Û·Ú·ÓÙ·Ô‰·ÚÔ‡Û·˜ ÂÍÔÓÙÒÓÂÈ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ ÙÔ˘

ÂÎÎÚ›ÓÔÓÙ·˜ ÌÈ· ¯ËÌÈ΋ Ô˘Û›· Ô˘ ‰È·Û¿Ù·È ·Î·ÚÈ·›· Î·È ÂÏ¢ıÂÚÒÓÂÈ ¤Ó· Ô͇, ÙÔ

˘‰ÚÔ΢¿ÓÈÔ (HCN), ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔ ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ. ΔÔ ˘‰ÚÔ΢¿ÓÈÔ ‰ÂÓ ·ÓÙȉڿ Ì ·ÓıÚ·ÎÈ-

ο ¿Ï·Ù·, ÔfiÙ ‰ÂÓ ·Ú¿ÁÂÙ·È ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη.

4. Δ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ ·ÓÙȉÚÔ‡Ó Ì ÔÏÏ¿ ̤ٷÏÏ· (.¯. „¢‰¿ÚÁ˘ÚÔ)·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ·¤ÚÈÔ ˘‰ÚÔÁfiÓÔ.

ŸÛÔ ÈÔ ¤ÓÙÔÓ· Á›ÓÂÙ·È Ë ¤ÎÏ˘ÛË Ê˘Û·Ï›‰ˆÓ ·ÂÚ›Ô˘, ‰ËÏ·‰‹ Ë ¯ËÌÈ΋ ·ÓÙ›-

‰Ú·ÛË ÌÂÙ¿ÏÏÔ˘ Ì ÙÔ Ô͇, ÙfiÛÔ ÈÔ ‰Ú·ÛÙÈÎfi ϤÌ fiÙÈ Â›Ó·È ÙÔ Ì¤Ù·ÏÏÔ.

➦ ™¯fiÏÈÔΔÔ ‰È¿Ï˘Ì· ̤۷ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Á›ÓÂÙ·È Ë ·Ú·¿Óˆ ¯ËÌÈ΋ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ˙ÂÛÙ·›ÓÂÙ·È. ∞˘Ùfi

ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ·fi ÙÔ ·ÓÙȉÚÒÓ Û‡ÛÙËÌ· ÂÏ¢ıÂÚÒÓÂÙ·È-ÂÎχÂÙ·È ıÂÚÌfiÙËÙ·. ∏ ·ÓÙ›-

‰Ú·ÛË ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ÂÍÒıÂÚÌË.

ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÔͤˆÓ Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ˜ ÔÓÔ-

Ì¿˙ÂÙ·È fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Î·È Û˘ÓÔ„›˙ÂÙ·È ÛÙ· ÂÍ‹˜:

1. Œ¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÍÈÓ‹ (fiÍÈÓË) Á‡ÛË.

2. ªÂÙ·‚¿ÏÏÔ˘Ó ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ.

3. ¢È·ÛÔ‡Ó Ù· ·ÓıÚ·ÎÈο ¿Ï·Ù· Î·È ·Ú¿ÁÔ˘Ó ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη.

4. ∞ÓÙȉÚÔ‡Ó Ì ÔÏÏ¿ ̤ٷÏÏ· Î·È ·Ú¿ÁÔ˘Ó ˘‰ÚÔÁfiÓÔ.

ΔÔ ·Ú·¿Óˆ Û‡ÓÔÏÔ È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ı· Û˘ÌÏËÚÒÓÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘

ÌÂϤÙ˘ Ù˘ ÂÓfiÙËÙ·˜ ·˘Ù‹˜ {¨ 1.1.2., 1.1.3., 1.3.}. ¶ÚfiÛÂÍ fiÙÈ Ô fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·-

ÎÙ‹Ú·˜ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÔͤԘ-ÓÂÚÔ‡***.

Δ· Ôͤ· Û ‰È¿Ï˘Ì· ·ÓÙȉÚÔ‡Ó Ì ÔÏÏ¿ ̤ٷÏÏ· {¨ 2.3.2.} (.¯. „¢‰¿ÚÁ˘-

ÚÔ, Û›‰ËÚÔ) ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ·¤ÚÈÔ ˘‰ÚÔÁfiÓÔ (H2), Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Û¯‹Ì·:

Ô͇ + ̤ٷÏÏÔ → ˘‰ÚÔÁfiÓÔ + {¿ÏÏË Ô˘Û›·**}

Δ· Ôͤ· (Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·) Û ‰È¿Ï˘Ì· ·ÓÙȉÚÔ‡Ó Ì ·ÓıÚ·ÎÈο ¿Ï·Ù· {¨ 1.4.}(.¯. Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Ûfi‰·, ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ) ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ·¤ÚÈÔ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘¿Óıڷη (CO2), Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Û¯‹Ì·:

Ô͇ + ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ¿Ï·˜ → ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ ¿Óıڷη + {¿ÏϘ Ô˘Û›Â˜*}

TA O•EA21

* AÓ¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ ÔͤԘ Î·È ÙÔ˘ ¿Ï·ÙÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ fi¯È οÙÈ ÎÔÈÓfi.

** AÓ¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ ÔͤԘ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÙ¿ÏÏÔ˘, ‰ËÏ·‰‹ fi¯È οÙÈ ÎÔÈÓfi.

*** ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ Û‡ÛÙËÌ· ÂÓÓÔԇ̠¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ÌÂÚÒÓ-Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ Ô˘ ·ÏÏËÏÂȉÚÔ‡Ó ÌÂٷ͇

ÙÔ˘˜, Û ÌÈÎÚfi ‹ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi. ΔÔ Û‡ÛÙËÌ· ‰ÂÓ Â›Ó·È ·Ï¿ ¤Ó· ¿ıÚÔÈÛÌ·!

1.1.2. Oͤ· ηٿ ∞rrhenius

¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÔÌÔÈfiÙËÙ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Ù· ‰È·Ï‡Ì·Ù· fiÏˆÓ ÙˆÓ ÔͤˆÓ, ÒÛÙ ӷ ¤¯Ô˘Ó

ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÎÔÈÓ¤˜ ȉÈfiÙËÙ˜ (fiÍÈÓÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·);

O Arrhenius (∞ÚÚ¤ÓÈÔ˘˜), ÙÔ 1887, ·¿ÓÙËÛ ÛÙÔ ·Ú·¿Óˆ ÂÚÒÙËÌ·, ‰È·È-

ÛÙÒÓÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ù· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ ÂÚȤ¯Ô˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·ÚÈıÌfi ηÙÈfiÓÙˆÓ

˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (H+). ™’ ·˘Ù¿ Ù· ÈfiÓÙ· ÔÊ›ÏÂÙ·È Ô fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜. [∫ÏÂȉ› Û’ ·˘Ù‹

ÙËÓ È‰¤· ‹Ù·Ó Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ H2 Ì ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÔͤˆÓ Û ̤ٷÏÏ· {¨ 1.1.1. /4}.]

ŒÙÛÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Arrhenius:

➦ ™¯fiÏÈÔμÚ¤ıËΠfiÙÈ Ù· ηÙÈfiÓÙ· ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (H+) ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂχıÂÚ· ÛÙÔ ‰È¿Ï˘Ì·. ªÔ-

Úԇ̠fï˜, ÛÙË ÌÂϤÙË ·Ú·Î¿Ùˆ, Ó· Ù· ÛÎÂÊÙfiÌ·ÛÙ ¤ÙÛÈ [fiˆ˜ ÌÔÚ›˜ Ó· ÛΤÊÙÂÛ·È

Î·È Ó· ÌÂÙÚ¿˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÛÔ˘, ·ÚfiÙÈ Â›Ó·È «‰Â̤ÓÔÈ» ÛÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȤ˜ ÙÔ˘˜].

ΔÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Â›Ó·È fiÙÈ Ù· Ôͤ· ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·fi ÈfiÓÙ· ·ÏÏ¿ ·fi ÌfiÚÈ·.

Δ· ÈfiÓÙ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È Ì ÙË ‰È¿Ï˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÓÂÚfi!

ñ ¶ÚÔÛÔÌÔ›ˆÌ· ÙÔ˘ ·ÎÂÙ˘ÏÔÛ·ÏÈ΢ÏÈÎÔ‡ ÔͤԘ, Ô˘ ›ӷÈ

ÙÔ ‰Ú·ÛÙÈÎfi Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi Ù˘ ·ÛÈÚ›Ó˘.

Oͤ· Â›Ó·È ÔÈ ¯ËÌÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ (ÚÔÊ·ÓÒ˜ ˘‰ÚÔÁÔÓÔ‡¯Â˜) Ô˘, fiÙ·Ó ‰È·Ï˘-

ıÔ‡Ó ÛÙÔ ÓÂÚfi, ‰›ÓÔ˘Ó-·Ú¤¯Ô˘Ó ηÙÈfiÓÙ· ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (H+).

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA22

* OÈ ¯ËÌÈΤ˜ ÂÍÈÛÒÛÂȘ ÁÈ· Ù· CH3COOH, H2CO3 ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Û fiÛ· ÌfiÚÈ· ·Ú¿ÁÔ˘Ó ÈfiÓÙ·.

** To ·ÓıÚ·ÎÈÎfi Ô͇ Â›Ó·È Û˘Ì‚·ÙÈÎfi. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ¤¯Ô˘Ì CO2, Ô˘ ‰Ú· ÛÙÔ ÓÂÚfi (H2O),

Û·Ó Ó· ›¯·ÌÂ Ô˘Û›· Ì ÌÔÚÈ·Îfi Ù‡Ô «H2CO3» = CO2 + H2O {‚Ϥ fiÍÈÓË ‚ÚÔ¯‹, ¨ 1.5.4.}.

ŸÓÔÌ· ÔͤԘ O͇ K·ÙÈfiÓ AÓÈfiÓ ŸÓÔÌ· ·ÓÈfiÓÙÔ˜

∏ ‰È¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÔͤˆÓ ÛÙÔ ÓÂÚfi Û˘Óԉ‡ÂÙ·È Ì ·Ú·ÁˆÁ‹ ÈfiÓÙˆÓ. ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ ÙÔ Û‡Ì‚ÔÏÔ (aq).

XËÌÈÎÔ› (ÌÔÚÈ·ÎÔ›) Ù‡ÔÈ Î·È Ê˘ÛÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË

˘‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ HCl(aq) H+(aq) + Cl–(aq) ÈfiÓ ¯ÏˆÚ›Ô˘

ıÂÈÈÎfi Ô͇ H2SO4(aq) 2H+(aq) + SO42–

(aq) ıÂÈÈÎfi ÈfiÓ

ÓÈÙÚÈÎfi Ô͇ HNO3(aq) H+(aq) + NO3–(aq) ÓÈÙÚÈÎfi ÈfiÓ

ÔÍÈÎfi Ô͇ CH3COOH(aq) * H+(aq) + CH3COO–(aq) ÔÍÈÎfi ÈfiÓ

·ÓıÚ·ÎÈÎfi Ô͇** H2CO3(aq) * 2H+(aq) + CO32–

(aq) ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ÈfiÓ

➦ ™¯fiÏÈÔ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ ٷ Û¯‹Ì·Ù·. °ÂÓÈ-

ο, ·Ó ۯ‰fiÓ fiÏ· Ù· ÌfiÚÈ· ÂÓfi˜

ÔͤԘ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ·È ÛÙÔ ÓÂÚfi

ÛÂ ÈfiÓÙ·, ·˘Ùfi ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È

ˆ˜ ÈÛ¯˘Úfi, fiˆ˜ ÛÙÔ HCl. ∞Ó

ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È ÌfiÓÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜

ÙÔ˘˜, fiˆ˜ ÛÙÔ CH3COOH, ÙfiÙÂ

¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ·ÛıÂÓ¤˜.

� ...ÂÈϤÔÓ™ÙÔȯÂÈ҉˘ ÔÓÔÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÔͤˆÓ, Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔ›ËÛË ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜°È· Ó· ÌÔÚÔ‡ÌÂ, ϤÁÔÓÙ·˜ ‹ ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·˜ ÙÔ fiÓÔÌ· ÂÓfi˜ ÔͤԘ, Ó· ÂÈÎÔÈÓˆ-ÓÔ‡ÌÂ Î·È Ó· ÁÚ¿ÊÔ˘Ì fiÏÔÈ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ¯ËÌÈÎfi Ù‡Ô, ¤¯Ô˘Ó ηıÈÂÚˆı› ηÓfiÓ˜.

O ¯ËÌÈÎfi˜-ÌÔÚÈ·Îfi˜ Ù‡Ô˜ ÂÓfi˜ ÔͤԘ (·Ú·Ù‹ÚËÛ ÙÔÓ ·Ú·¿Óˆ ›Ó·-η) ÌÔÚ› Û˘Ó‹ıˆ˜ Ó· ·Ú·ÛÙ·ı› Ì ÁÂÓÈÎfi ÙÚfiÔ ˆ˜ ÂÍ‹˜:

HxA

Î·È ¤¯Ô˘Ì ÙËÓ ·Ú·Î¿Ùˆ Û˘Ó‹ıË ÔÓÔÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ÔͤˆÓ.ñ ∞Ó ÙÔ ∞ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Û ÌË Ô͢ÁÔÓÔ‡¯Ô ·ÓÈfiÓ, .¯. Cl–, S2–, ÙÔ Ô͇ ÔÓÔÌ¿-

˙ÂÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Û¯‹Ì·:˘‰ÚÔ-fiÓÔÌ·∞

¶.¯. HCl ˘‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ, H2S ˘‰ÚfiıÂÈÔ.Δ· ·Ú·¿Óˆ Ôͤ·, Û ˘‰·ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ‰È¿Ï˘Ì·, ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜:

˘‰ÚԯψÚÈÎfi Ô͇ = ˘‰·ÙÈÎfi ‰È¿Ï˘Ì· HClñ ∞Ó ÙÔ ∞ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Û Ô͢ÁÔÓÔ‡¯Ô ÔÏ˘·ÙÔÌÈÎfi ·ÓÈfiÓ, .¯. NO3

– (ÓÈÙÚÈ-Îfi), SO4

2–(ıÂÈÈÎfi), ÙÔ Ô͇ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Û¯‹Ì·:

fiÓÔÌ·∞ Ô͇¶.¯. HNO3 ÓÈÙÚÈÎfi Ô͇, H2SO4 ıÂÈÈÎfi Ô͇.

➦ ™¯fiÏÈÔ™ÙÔ ÁÂÓÈÎfi ÌÔÚÈ·Îfi Ù‡Ô HxA ÙÔ H Â›Ó·È ÙÔ «ıÂÙÈÎfi» ÙÌ‹Ì· (ÛΤ„Ô˘ H+) Î·È ÙÔA ÙÔ «·ÚÓËÙÈÎfi» ÙÌ‹Ì·. O ‰Â›ÎÙ˘ x Û˘Ì›ÙÂÈ ·ÚÈıÌËÙÈο (¯ˆÚ›˜ ÙÔ ÚfiÛËÌÔ)Ì ÙÔ «ÊÔÚÙ›Ô» ÙÔ˘ ·ÓÈfiÓÙÔ˜ (∞x–).

� ...ÂÈϤÔÓΔ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó ËÏÂÎÙÚÈ΋ ·ÁˆÁÈÌfiÙËÙ·ΔÔ Î·ı·Úfi ÓÂÚfi Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ηÎfi˜ ·ÁˆÁfi˜ ÙÔ˘ ËÏÂÎÙÚÈÎÔ‡ Ú‡̷ÙÔ˜(‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙË ‰È¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ Ú‡̷ÙÔ˜). ∞Ó ‰È·Ï‡ÛÔ˘Ì Û ·˘Ùfi ¤Ó· Ô͇(‹, fiˆ˜ ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÂȘ ·Ú·Î¿Ùˆ, ÌÈ· ‚¿ÛË ‹ ¤Ó· ¿Ï·˜, ¿Ú· ÌÈÏ¿Ì ÁÈ·

TA O•EA23

H+ Cl– Cl

– CH3COOH

CH3COOHHCl HCl

HCl HCl CH3COOH

CH3COOH

CH3COOH

CH3COOH

CH3COOH

CH3COO–

Cl–

Cl–

H+ H+

H+

H+

ÔÌÔÈfiÙËÙ·), ÙfiÙ ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· Á›ÓÂÙ·È Î·Ïfi˜ ·ÁˆÁfi˜ ÙÔ˘ Ú‡̷ÙÔ˜! ��2 ŒÙÛÈÙ· Ôͤ· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ËÏÂÎÙÚÔχÙ˜.

¶Ò˜ ‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì ÙÔ ·Ú·¿Óˆ Î·È ÙÈ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· ÚÔ·ÙÂÈ;

(A) (B) (°)

¶·Ú·Ù‹ÚËÛ ٷ Û¯‹Ì·Ù·. Δ· ‰‡Ô ηÏ҉ȷ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙÔ˘˜ fiÏÔ˘˜Ù˘ Ì·Ù·Ú›·˜ ‚˘ı›˙ÔÓÙ·È Û ηı·Úfi ÓÂÚfi (A). ΔÔ Ï·Ì¿ÎÈ ‰Â ʈÙÔ‚ÔÏ›,¿Ú· ‰ÂÓ ÂÚÓ¿ÂÈ ËÏÂÎÙÚÈÎfi Ú‡̷. ŸÙ·Ó ÛÙÔ ÓÂÚfi Ú›ÍÔ˘Ì Ô͇, ÙÔ Ï·Ì¿ÎÈʈÙÔ‚ÔÏ›, ¿Ú· ÙÒÚ· ÂÚÓ¿ÂÈ ËÏÂÎÙÚÈÎfi Ú‡̷ (B).

μÚ¤ıËΠfiÙÈ Ë ·ÈÙ›· ÁÈ’ ·˘Ùfi Â›Ó·È Ù· ÈfiÓÙ· Ô˘ ‰›ÓÂÈ ÙÔ Ô͇, fiÙ·Ó ‰È·Ï˘-ı› ÛÙÔ ÓÂÚfi. ™ËÌ›ˆÛ fiÙÈ ÙÔ Î·ÏÒ‰ÈÔ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔ ıÂÙÈÎfi fiÏÔ ÙÔϤÌ ¿ÓÔ‰Ô Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ Î¿ıÔ‰Ô. ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ (°) fiÙÈ Ù· ·ÚÓËÙÈο ÈfiÓÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÚÔ˜ ÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô (¤ÙÛÈ Ù· ϤÌ ·ÓÈfiÓÙ·) Î·È Ù· ıÂÙÈο ÚÔ˜ ÙËÓοıÔ‰Ô (¤ÙÛÈ Ù· ϤÌ ηÙÈfiÓÙ·) [ÁÈ· Ó· ÌËÓ Ù· ÌÂډ‡ÂȘ, ı˘Ì‹ÛÔ˘ ·-·-·,·ÚÓËÙÈο-¿ÓÔ‰Ô˜-·ÓÈfiÓÙ·]. T· ÈfiÓÙ· ÏÔÈfiÓ Â›Ó·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ÙÔ˘ Ú‡̷ÙԘ̤۷ ÛÙÔ ‰È¿Ï˘Ì·.

ŸÌˆ˜ Ë ‰È¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ ËÏÂÎÙÚÈÎÔ‡ Ú‡̷ÙÔ˜ ÚÔηÏ› ¯ËÌÈΤ˜ ·ÓÙȉڿ-ÛÂȘ. £˘Ì‹ÛÔ˘ ÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÏ˘ÙÈ΋ ‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡ Û ˘‰ÚÔÁfiÓÔ Î·È Ô͢-ÁfiÓÔ.��ŒÙÛÈ, ·Ó ı˜, Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙÔÓ fiÍÈÓÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ì ÙËÓ ËÏÂÎÙÚÈ΋ ·ÁˆÁÈ-

ÌfiÙËÙ· ÙˆÓ ˘‰·ÙÈÎÒÓ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÔͤˆÓ.

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA24

1.1.3. ∏ Îϛ̷η pH (Â-¯·) ˆ˜ ̤ÙÚÔ Ù˘ Ô͇ÙËÙ·˜

O ÏÂÌÔÓÔ¯˘Ìfi˜ Â›Ó·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÍÈÓfi˜ ·Ó ‰È·Ï˘ı› Û ÌÂÁ¿ÏÔ

fiÁÎÔ ÓÂÚÔ‡. ™Â ÙÔ˘ÚÛ› Ë Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Á›ÓÂÙ·È Ì ‰È¿Ï˘Ì· ÔÍÈ-

ÎÔ‡ ÔͤԘ (Í›‰È), ·ÏÏ¿, ·Ó Â›Ó·È Ï›ÁÔ ÈÔ ·Ú·Èfi, ÁÚ‹ÁÔÚ·

·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÌÈÎÚÔÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ›. ¶·Ú·ÙËÚ›˜ ÏÔÈfiÓ fiÙÈ

ÔÏϤ˜ ȉÈfiÙËÙ˜ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙÔ ·Ó Û ÔÚÈṲ̂ÓÔ fiÁÎÔ (‹

Ì¿˙· ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜) ˘¿Ú¯ÂÈ ‰È·Ï˘Ì¤ÓË ÌÈÎÚ‹ ‹ ÌÂÁ¿ÏË ÔÛfi-

ÙËÙ· ÌÈ·˜ Ô˘Û›·˜, ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛ‹ Ì·˜ ÔͤԘ.

¶ÚÔÊ·ÓÒ˜ Ë Ô͇ÙËÙ· ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ¤¯ÂÈ ¿ÌÂÛË Û¯¤ÛË Ì ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ Î·ÙÈfi-

ÓÙˆÓ ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (H+) Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û ÔÚÈṲ̂ÓÔ fiÁÎÔ ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜, ‰ËÏ·‰‹

Ì ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û H+. ∂›Ó·È ÌÈ· ÌÂÙÚ‹ÛÈÌË È‰ÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ.

ŸÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· H+ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û ÔÚÈṲ̂ÓÔ fiÁÎÔ ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜, Û˘Ó‹ıˆ˜

Ì·˜ ÂӉȷʤÚÂÈ Û 1 L, ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Â›Ó·È Ë Ô͇ÙËÙ¿ ÙÔ˘.

ŒÙÛÈ, ¤¯ÂÈ Î·ıÈÂÚˆı› Ë Îϛ̷η pH, Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC.

ñ ∏ Îϛ̷η pH ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÙÈÌ‹ 7 [·˜ ԇ̠οو ·fi ÙË «‚¿ÛË» 7].

ΔÔ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È ¤Ó· ̤ÁÂıÔ˜ Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ-ÌÂÙÚ¿ÂÈ [Ì ¤Ó·Ó

«ÂÚ›ÂÚÁÔ» ÙÚfiÔ] ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û H+ ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜, ¿Ú· Î·È ÙËÓ

Ô͇ÙËÙ¿ ÙÔ˘.

O͇ÙËÙ· ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ϤÌ ÙÔ fiÛÔ ¤ÓÙÔÓ· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ô fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜,

‰ËÏ·‰‹ ÙÔ fiÛÔ fiÍÈÓÔ Â›Ó·È ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì·.

TA O•EA25

ÙÔ pH ÂÏ·ÙÙÒÓÂÙ·È

Ë Ô͇ÙËÙ· ·˘Í¿ÓÂÙ·È

ÙÔ pH ·˘Í¿ÓÂÙ·È

Ë Ô͇ÙËÙ· ÂÏ·ÙÙÒÓÂÙ·È

ÔχfiÍÈÓÔ

‰È¿Ï˘Ì· HCl36,5 g/L

0 1 2 3 4 5 6 7‰È¿Ï˘Ì· HCl

3,65 g/LÁ·ÛÙÚÈÎfi

˘ÁÚfi¯˘Ìfi˜

ÏÂÌÔÓÈÔ‡Ûfi‰·

¯ˆÓ¢ÙÈ΋ԇڷ ·ÈÔÓÙÈṲ̂ÓÔ

ÓÂÚfiÓÙÔÌ·ÙÔ¯˘Ìfi˜

ÔχfiÍÈÓÔ

Ï›ÁÔfiÍÈÓÔ

Ï›ÁÔfiÍÈÓÔ

ÂÏ·ÊÚ¿fiÍÈÓÔ Ô˘‰¤ÙÂÚÔfiÍÈÓÔ fiÍÈÓÔ

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA26

°È·Ù› Â›Ó·È «ÂÚ›ÂÚÁË» Ë Îϛ̷η pH;ŸÛÔ ÈÔ ÌÈÎÚfi Â›Ó·È ÙÔ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜, ÙfiÛÔ ÈÔ fiÍÈÓÔ Â›Ó·È ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì·

·˘Ùfi, ‰ËÏ·‰‹ ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Â›Ó·È Ë ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Û H+. ŒÙÛÈ, ¤Ó· ‰È¿-

Ï˘Ì· Ì pH = 1 Â›Ó·È ÈÔ fiÍÈÓÔ ·fi ¤Ó· ‰È¿Ï˘Ì· Ì pH = 2, Ô˘ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘

Â›Ó·È ÈÔ fiÍÈÓÔ ·fi ¤Ó· ‰È¿Ï˘Ì· Ì pH = 6,2.

➦ ™¯fiÏÈÔª›· ÌÔÓ¿‰· ÏÈÁfiÙÂÚË ÛÙËÓ Îϛ̷η pH ÛËÌ·›ÓÂÈ 10 ÊÔÚ¤˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· H+ ÛÙÔ 1 L.

MÈ· ·Ó¿ÏÔÁË È‰¤·...[B·ıÌÔÏÔÁÈ΋ Îϛ̷η

Œ¯ÂȘ Û˘ÓËı›ÛÂÈ ÙË ‚·ıÌÔÏÔÁÈ΋ Îϛ̷η 0-20 (˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ¿ÏϘ Îϛ̷Θ ÛÙË ˙ˆ‹

Ì·˜, fiˆ˜ ÌÈÛıÔÏÔÁÈ΋, ÊÔÚÔÏÔÁÈ΋). ∞ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÛ·È ÙËÓ «ÎÚÈÛÈÌfiÙËÙ·» ÙÔ˘ 10 ÛÙË

‚·ıÌÔÏÔÁÈ΋ Îϛ̷η. ŸÛÔ ÈÔ ÌÈÎÚfi˜ Â›Ó·È Ô ‚·ıÌfi˜ οو ÙÔ˘ 10, ÙfiÛÔ ÈÔ ÍÈÓfi, Â…

ηÎfi, Â›Ó·È ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·. ∞ÏÏ¿˙Ô˘Ó fï˜ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ÁÈ· ‚·ıÌfi ¿Óˆ ·fi ÙÔ 10.

™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ Îϛ̷η, Ì›· ÌÔÓ¿‰· ÏÈÁfiÙÂÚË Û ¤Ó· ‰È·ÁÒÓÈÛÌ·, .¯. ·fi 9 Û 8,

ÛËÌ·›ÓÂÈ ·Ï¿ fiÙÈ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·È ÈÔ Î·Îfi ηٿ ÙÔ ¤Ó· ÂÈÎÔÛÙfi (1/20).]

°È·Ù› ÙÔ fiÚÈÔ ÁÈ· ÙÔ pH fiÍÈÓÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È ÙÔ 7 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC;∞˜ ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ì ÙÔ ·fiÏ˘Ù· ηı·Úfi ÓÂÚfi {¨ 1.1.4.}. ΔÔ ·ÈÔÓÙÈṲ̂ÓÔ ÓÂÚfi «ÏË-

ÛÈ¿˙ÂÈ» Ó· Â›Ó·È Î·ı·Úfi ÓÂÚfi.

1.1.4. ΔÔ pH ÙÔ˘ ηı·ÚÔ‡ ÓÂÚÔ‡

Œ¯ÂÈ ‚ÚÂı› ÂÈÚ·Ì·ÙÈο fiÙÈ ÙÔ ·fiÏ˘Ù· ηı·Úfi ÓÂÚfi, ‰ËÏ·‰‹ ÓÂÚfi ¯ˆÚ›˜ η̛·

‰È·Ï˘Ì¤ÓË Ô˘Û›·, ÂÚȤ¯ÂÈ ¿ÓÙÔÙ ¤Ó· ˘ÂÚ‚ÔÏÈο ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi ∏+ ·Ó¿ Ï›ÙÚÔ

(ÛÙÔ 1 L). ∏ ·ÚÔ˘Û›· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Î·ÙÈfiÓÙˆÓ ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ¤Ó· ¿Ú·

Ôχ ÌÈÎÚfi ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ÌÔÚ›ˆÓ ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡ ·Ú¿ÁÂÈ ÈfiÓÙ· Î·È Ë ¯ËÌÈ΋ ·ÓÙ›‰Ú·-

ÛË ·ÚÈÛÙ¿ÓÂÙ·È Ì ÙË ¯ËÌÈ΋ Â͛ۈÛË:

∏2O(l) → ∏+(aq) + O∏–(aq)

➦ ™¯fiÏÈÔΔÔ ·fiÏ˘Ù· ηı·Úfi ÓÂÚfi ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ËÏÂÎÙÚÈ΋ ·ÁˆÁÈÌfiÙËÙ·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ·Ú·Áfi-

ÌÂÓˆÓ ÈfiÓÙˆÓ, ·ÏÏ¿ ¿Ú· Ôχ ÌÈÎÚ‹.

Ÿˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ú·¿Óˆ ¯ËÌÈ΋ Â͛ۈÛË, ·fi Ù· ÌfiÚÈ· ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡ ·Ú¿-

ÁÔÓÙ·È, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· ∏+ (ηÙÈfiÓÙ· ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘), Î·È O∏– (·ÓÈfiÓÙ· ˘‰ÚÔÍÂȉ›Ô˘).

∂›Û˘, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ù· ∏+ Â›Ó·È ÈÛ¿ÚÈıÌ· (·Ú¿ÁÔÓÙ·È 1 ÚÔ˜ 1) Ì ٷ O∏–.

™Ù· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ, ÙÔ pH ·›ÚÓÂÈ ÙÈ̤˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚ˜ ·fi ÙÔ 7 Î·È ÌÂÁ·-

χÙÂÚ˜ ·fi 0 (‹ Î·È ›Û˜ Ì 0) ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC.

ŒÙÛÈ, ÛÙÔ Î·ı·Úfi ÓÂÚfi ÈÛ¯‡ÂÈ Ë Û¯¤ÛË:

Ï‹ıÔ˜ ∏+(aq) = Ï‹ıÔ˜ O∏–(aq) (1)

Û ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ fiÁÎÔ ÙÔ˘ Î·È ÛÙÔ 1 L Ô˘ Ì·˜ ÂӉȷʤÚÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙË-

Ù· ÛÂ ∏+.

ªfiÓÔ ÛÙÔ Î·ı·Úfi ÓÂÚfi ÈÛ¯‡ÂÈ Ë Û¯¤ÛË (1);πÛ¯‡ÂÈ Û fiÏ· Ù· ˘‰·ÙÈο ‰È·Ï‡Ì·Ù· Ô˘ ·ÔηÏԇ̠Ԣ‰¤ÙÂÚ·.

1.1.5. ΔÔ pH ÙˆÓ fiÍÈÓˆÓ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ

ŸÙ·Ó ¤Ó· Ô͇ ‰È·Ï‡ÂÙ·È ÛÙÔ ÓÂÚfi, ·Ú¤¯ÂÈ ∏+, ÂÔ̤ӈ˜ ÙÒÚ· ÛÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· Ù·

ÈfiÓÙ· ∏+ ı· Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÈfiÓÙ· O∏–.

ŒÙÛÈ, Û οı ‰È¿Ï˘Ì· ÔͤԘ ÈÛ¯‡ÂÈ, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜, Ë Û¯¤ÛË:

Ï‹ıÔ˜ ∏+(aq) > Ï‹ıÔ˜ O∏–(aq) (2)

Û ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÔÛfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Î·È ÛÙÔ 1 L Ô˘ Ì·˜ ÂӉȷʤÚÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈ-

ÎfiÙËÙ· ÛÂ ∏+.

∏ ·Ú·¿Óˆ ÚfiÙ·ÛË Â›Ó·È ÈÛÔ‰‡Ó·ÌË Ì ÙËÓ:

��ŒÙÛÈ, ·Ó ı˜, Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙÔÓ fiÍÈÓÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ì ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË pH < 7,ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC, ÙˆÓ ˘‰·ÙÈÎÒÓ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÔͤˆÓ.

∂ÈÛËÌ¿ÓÛÂȘñ ŸÙ·Ó ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ì ÓÂÚfi Û ¤Ó· fiÍÈÓÔ ‰È¿Ï˘Ì· (fiÙ·Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ·Ú·ÈÒÓÔ˘ÌÂ),

ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· Á›ÓÂÙ·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ fiÍÈÓÔ. ™ÙÔ ·Ú·ÈˆÌ¤ÓÔ ‰È¿Ï˘Ì·, ÏfiÁˆ Ù˘ ·‡ÍËÛ˘

ÙÔ˘ fiÁÎÔ˘, ı· ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ Ï‹ıÔ˜ ∏+ ÛÙÔ 1 L. [∞Ó ¤Ó· Ï‹ıÔ˜ ‰È·‰Ë-

ψÙÒÓ «·Ïˆı›» Û ·ÚÎÂÙ¿ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ, .¯. Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Ï·Ù›·, Ë

«¤ÓÙ·ÛË» Ù˘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÌÈÎÚfiÙÂÚË. ŒÙÛÈ ı· ›ӷÈ, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó

Ï›ÁÔ ·˘ÍËı›, ÁÈ· οÔÈÔ ÏfiÁÔ, ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙÔ˘˜.] ÕÚ·:

Ì ÙËÓ ·Ú·›ˆÛË fiÍÈÓÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ÙÔ pH ÙÔ˘ ·˘Í¿ÓÂÙ·È.

Û οı ‰È¿Ï˘Ì· ÔͤԘ ÈÛ¯‡ÂÈ pH < 7 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC.

O˘‰¤ÙÂÚ· ϤÌ ÂΛӷ Ù· ˘‰·ÙÈο ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÛÙ· ÔÔ›· ÈÛ¯‡ÂÈ Ë Û¯¤ÛË (1),

·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ {¨ 1.3.}. ∞Ó Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· Â›Ó·È 25 ÆC, ÙfiÙ ٷ

Ô˘‰¤ÙÂÚ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ı· ¤¯Ô˘Ó Î·È pH = 7.

∂ÊfiÛÔÓ Î·È ÛÙÔ Î·ı·Úfi ÓÂÚfi ˘¿Ú¯ÂÈ Ì›· ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û ∏+, ı· ·ÓÙÈ-

ÛÙÔȯ› Ì›· ÙÈÌ‹ pH, Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ 7 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC.

TA O•EA27

ñ ŸÛÔ ÓÂÚfi Î·È ·Ó ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì Û ¤Ó· fiÍÈÓÔ ‰È¿Ï˘Ì·, ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· ı· ·Ú·-

Ì›ÓÂÈ fiÍÈÓÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ pH ÙÔ˘ ı· Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ·fi 7, ı· ÏËÛÈ¿˙ÂÈ

fï˜ ÙÔ 7 (Ô˘‰¤ÙÂÚÔ). [ŸÛÔ Î·È ·Ó ÚÔÛı¤ÙÂȘ Á¿Ï· ÛÙÔÓ Î·Ê¤ ÛÔ˘, ¿ÏÈ

ηʤ ›ÓÂȘ. ∞Ï¿ ı· ¤¯ÂȘ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÙËÓ «·›ÛıËÛË» ÙÔ˘ ηʤ, Ë ÔÔ›· ı·

Ù›ÓÂÈ Ó· ÌˉÂÓÈÛÙ›, ‹ ηχÙÂÚ· ı· Ù›ÓÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ «·›ÛıËÛË» ÙÔ˘ Á¿Ï·ÎÙÔ˜.]

1.1.6. ª¤ÙÚËÛË ÙÔ˘ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜

ΔÔ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ÌÔÚԇ̠ӷ ÙÔ ÌÂÙÚ‹ÛÔ˘Ì Ì ¯¿ÌÂÙÚÔ ‹ Ì ¯·ÌÂ-

ÙÚÈÎfi ¯·ÚÙ›.

ñ ΔÔ Â¯¿ÌÂÙÚÔ Â›Ó·È ¤Ó· ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ÁÈ· ÙËÓ

̤ÙÚËÛË ÙÔ˘ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ·.

ñ ΔÔ Â¯·ÌÂÙÚÈÎfi ¯·ÚÙ› Â›Ó·È ¤Ó· ÂȉÈÎfi ·ÔÚÚÔÊËÙÈÎfi ¯·ÚÙ› ÂÌÔÙÈṲ̂ÓÔ ÌÂ

Ì›ÁÌ· ‰ÂÈÎÙÒÓ (‰Â›ÎÙ˘ Universal ‹ ÁÂÓÈÎfi˜ ‰Â›ÎÙ˘), Ô˘ ·›ÚÓÂÈ ÔÚÈṲ̂ÓÔ

¯ÚÒÌ· ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ pH ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜. ª·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì Ôχ

‡ÎÔÏ· ÙÔ pH ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ fi¯È Ì ÌÂÁ¿ÏË ·ÎÚ›‚ÂÈ·. (∏ «ÏÔÁÈ΋» Ù˘ ¯Ú‹-

Û˘ Ì›ÁÌ·ÙÔ˜ ‰ÂÈÎÙÒÓ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ¿ÛÎËÛË 7, ¨ 1.1.)

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA28

pH Î·È ¯ÚÒÌ·Ù· ‰ÂÈÎÙÒÓ‚¿ÌÌ· ËÏÈÔÙÚÔ›Ô˘

ÎfiÎÎÈÓÔ ÂӉȿÌÂÛÔ ¯ÚÒÌ· ÌÏÂ

pH < 6,0 6,0 < pH < 8,0 pH > 8,0

ËÏÈ·Óı›ÓË (ÔÚÙÔηϛ ÌÂı˘Ï›Ô˘)

ÎfiÎÎÈÓÔ ÂӉȿÌÂÛÔ ¯ÚÒÌ· ΛÙÚÈÓÔ

pH < 3,2 3,2 < pH < 4,4 pH > 4,4

ÌÏ ‚ÚÔÌÔı˘ÌfiÏ˘

ΛÙÚÈÓÔ ÂӉȿÌÂÛÔ ¯ÚÒÌ· ÌÏÂ

pH < 6,0 6,0 < pH < 7,6 pH > 7,6

Ê·ÈÓÔÏÔÊı·Ï½ÓË

¿¯ÚˆÌÔ ÂӉȿÌÂÛÔ ¯ÚÒÌ· (ÚÔ˙) ÎfiÎÎÈÓÔ

pH < 8,2 8,2 < pH < 10,0 pH > 10,0

™ ˘ Ì Â Ú · Û Ì · Ù È Î ¿ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÔͤˆÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·-

ÎÙ‹Ú·˜ Î·È Û˘ÓÔ„›˙ÂÙ·È ÛÙ· ÂÍ‹˜:1. Œ¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÍÈÓ‹ (fiÍÈÓË) Á‡ÛË.2. ªÂÙ·‚¿ÏÏÔ˘Ó ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ.3. ¢È·ÛÔ‡Ó Ù· ·ÓıÚ·ÎÈο ¿Ï·Ù· Î·È ·Ú¿ÁÔ˘Ó ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη.4. ∞ÓÙȉÚÔ‡Ó Ì ÔÏÏ¿ ̤ٷÏÏ· Î·È ·Ú¿ÁÔ˘Ó ˘‰ÚÔÁfiÓÔ.5. ∂›Ó·È ηÏÔ› ·ÁˆÁÔ› ÙÔ˘ ËÏÂÎÙÚÈÎÔ‡ Ú‡̷ÙÔ˜.6. ∂ÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó pH < 7 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC.

Oͤ· ›ӷÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Arrhenius, ÔÈ ¯ËÌÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ (ÚÔÊ·ÓÒ˜ ˘‰ÚÔÁÔÓÔ‡¯Â˜)Ô˘, fiÙ·Ó ‰È·Ï˘ıÔ‡Ó ÛÙÔ ÓÂÚfi, ‰›ÓÔ˘Ó-·Ú¤¯Ô˘Ó ηÙÈfiÓÙ· ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (H+).

O͇ÙËÙ· ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ϤÌ ÙÔ fiÛÔ ¤ÓÙÔÓ· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ô fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜, ‰ËÏ·‰‹ÙÔ fiÛÔ fiÍÈÓÔ Â›Ó·È ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì·.

∏ 1Ô͇ÙËÙ· ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙËÓ 2ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û H+, Ô˘ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ Ù˘‰Â›¯ÓÂÈ ÙÔ 3Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ Î·ÙÈfiÓÙˆÓ ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (H+) Û ÔÚÈṲ̂ÓÔ fiÁÎÔ ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜,Û˘Ó‹ıˆ˜ Û 1 L, Î·È ÌÂÙÚÈ¤Ù·È Ì ÙÔ 4pH. (¶ÚfiÛÂÍ ÙË ÛÂÈÚ¿ 1, 2, 3, 4.)

™Ù· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÙˆÓ ÔͤˆÓ, ÙÔ pH ·›ÚÓÂÈ ÙÈ̤˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚ˜ ·fi ÙÔ 7 Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜·fi 0 (‹ Î·È ›Û˜ Ì 0) ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC. ŸÛÔ ÈÔ ÌÈÎÚfi Â›Ó·È ÙÔ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜, ÙfiÛÔ ÈÔfiÍÈÓÔ Â›Ó·È ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· ·˘Ùfi.

™ÙÔ Î·ı·Úfi ÓÂÚfi ÈÛ¯‡ÂÈ Ë Û¯¤ÛË: Ï‹ıÔ˜ ∏+(aq) = Ï‹ıÔ˜ O∏–(aq), Û ÔÔÈÔÓ‰‹Ô-Ù fiÁÎÔ ÙÔ˘ Î·È ÛÙÔ 1 L Ô˘ Ì·˜ ÂӉȷʤÚÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Û ∏+ Î·È ¤¯Ô˘ÌÂpH = 7 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC.

O˘‰¤ÙÂÚ· ϤÌ ÂΛӷ Ù· ˘‰·ÙÈο ‰È·Ï‡Ì·Ù· ÛÙ· ÔÔ›· ÈÛ¯‡ÂÈ Ë ·Ú·¿Óˆ Û¯¤ÛË, ·ÓÂ-Í¿ÚÙËÙ· ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜. ∞Ó Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· Â›Ó·È 25 ÆC, ÙfiÙ ٷ Ô˘‰¤ÙÂÚ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ı·

¤¯Ô˘Ó Î·È pH = 7.

ΔÔ pH ÂÓfi˜ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ÌÂÙÚÈ¤Ù·È Ì ¯¿ÌÂÙÚÔ (Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ·) ‹ Ì ¯·ÌÂÙÚÈÎfi ¯·ÚÙ›

(Ì ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË).

TA O•EA29

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA30

MÈ· ·Ó¿ÏÔÁË È‰¤·...[¶Ï·ÎfiÛÙÚˆÙÔ Î·È... ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· H+, ÂÓÙ·ÙÈÎfiÙËÙ·

∏ «·›ÛıËÛË» Ô˘ ÛÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ¤Ó· Ï·ÎfiÛÙÚˆÙÔ ‰ÂÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙË Û˘ÓÔÏÈ΋

ÙÔ˘ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· (·˜ ԇ̠ÔÛfiÙËÙ·), ·ÏÏ¿ ÔÊ›ÏÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙË Û¯¤ÛË (·˜ ԇ̠·Ó·-

ÏÔÁ›· ‹ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·) Ï·ÎÒÓ, .¯. 4 ϿΘ ·Ó¿ ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈÎfi ̤ÙÚÔ.

∞Ó¿ÏÔÁ· ÈÛ¯‡Ô˘Ó Î·È Ì ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ηÙÈfiÓÙˆÓ H+ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ¯·Ú·-

ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ÂÓÙ·ÙÈÎfi ̤ÁÂıÔ˜, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙËÓ ÔÛfiÙËÙ· ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜.]

1. ™˘ÌÏ‹ÚˆÛ ٷ ÎÂÓ¿ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ:ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ––––––––––––––– ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÔͤˆÓ

ϤÁÂÙ·È ––––––––––––– ––––––––––––– Î·È ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙ· ·Ú·ÁfiÌÂÓ·

––––––––––––– ––––––––––––– . ª›· ·fi ÙȘ ȉÈfiÙËÙ˜ ÔÏÏÒÓ ÔͤˆÓ Â›Ó·È Ë ¤ÎÏ˘-

ÛË ·ÂÚ›Ô˘ ––––––––––––––– –––– ––––––––––––– Ì ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË Û ̿ÚÌ·ÚÔ,

Ì·ÁÂÈÚÈ΋ Ûfi‰· ‹ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Û ––––––––––––––– ––––––––––––– . ŸÛÔ ÌÂÁ·Ï‡-

ÙÂÚÔ Â›Ó·È ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ –––––––––––––– ––––––––––––– Û 1 L ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜,

ÙfiÛÔ ––––––––––––––– Â›Ó·È Ë Ô͇ÙËÙ¿ ÙÔ˘ Î·È ÙfiÛÔ –––––––––––––– Â›Ó·È ÙÔ pH.

2. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌÔ‡˜: Ô˘‰¤ÙÂÚÔ, ÂÏ·ÊÚ¿ fiÍÈÓÔ, Ï›ÁÔfiÍÈÓÔ, Ôχ fiÍÈÓÔ ÁÈ· ¤Ó· ‰È¿Ï˘Ì·, Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ ÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î·:pH X·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi˜0,7 ——————————––

4,0 ——————————––

6,0 ——————————––

7,0 ——————————––

3. ΔÔ ‰Ú·ÛÙÈÎfi Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi ÂÓfi˜ ‰ÈÛΛԢ ·ÛÈÚ›Ó˘ Â›Ó·È ¤Ó· Ô͇, ÙÔ ·ÎÂÙ˘ÏÔ-Û·ÏÈ΢ÏÈÎfi Ô͇. ∞Ó ¤Ó· ‰ÈÛÎ›Ô ·ÛÈÚ›Ó˘ ‰È·Ï˘ı› Û ϛÁÔ ÓÂÚfi, ÙfiÙÂ:·. ÙÈ ¯ÚÒÌ· ı· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ Ì ÙËÓ ÚÔÛı‹ÎË ‚¿ÌÌ·ÙÔ˜ ËÏÈÔÙÚÔ›Ô˘;

‚. ÙÈ ı· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ‚˘ı›˙ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· ¤Ó· ÛȉÂÚ¤ÓÈÔ Î·ÚÊ›;

Á. Û ÔÈ· ÂÚÈÔ¯‹ ÙÈÌÒÓ ÂÚÈ̤ÓÂȘ Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ pH ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜;

EÚˆÙ‹ÛÂȘ, AÛ΋ÛÂȘ, ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·1.1.

4. ∂Í‹ÁËÛ ·Ó Â›Ó·È ¯ËÌÈο ÛˆÛÙfi Ó· ·ÔıË·ÛÂȘ Í›‰È Û ÛȉÂÚ¤ÓÈÔ ‰Ô¯Â›Ô.

5. À‰·ÙÈÎfi ‰È¿Ï˘Ì· ¤¯ÂÈ pH = 6. ΔÔ ÌÈÛfi ‰È¿Ï˘Ì· ¤¯ÂÈ pH = 3; ¢ÒÛ ÂÍËÁ‹ÛÂȘ.

6. ™ËÌ›ˆÛ Ì ™ ÙË ÛˆÛÙ‹ ÚfiÙ·ÛË Î·È Ì § ÙË Ï·Óı·Ṳ̂ÓË:1. OÈ ‰Â›ÎÙ˜ ·ÔÎÙÔ‡Ó ¯ÚÒÌ· Ì ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÔͤԘ. �

2. O fiÍÈÓÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Â›Ó·È Û‡ÓÔÏÔ È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ô͇

Î·È ÓÂÚfi. �

3. Δ· Ôͤ·, ηٿ Arrhenius, Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ˘‰ÚÔÁÔÓÔ‡¯Â˜ Ô˘Û›Â˜. �

4. ΔÔ Î·ı·Úfi ÓÂÚfi Â›Ó·È Ô˘‰¤ÙÂÚÔ ÌfiÓÔ ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC. �

5. ŒÓ· ‰È¿Ï˘Ì· HCl ¤¯ÂÈ pH = 9 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC. �

6. ™Â ˘‰·ÙÈÎfi ‰È¿Ï˘Ì· ÔͤԘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÓÈfiÓÙ· ˘‰ÚÔÍÂȉ›Ô˘. �

7. ŒÓ· ‰È¿Ï˘Ì· ÔͤԘ ¯ˆÚ›˙ÂÙ·È Û ‰‡Ô ̤ÚË. ™ÙÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ ÚÔÛÙ›ıÂÙ·ÈËÏÈ·Óı›ÓË, ÔfiÙ ·›ÚÓÂÈ Î›ÙÚÈÓÔ ¯ÚÒÌ·. ™ÙÔ ¿ÏÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È ÌÏ‚ÚÔÌÔı˘ÌfiÏ˘, ÔfiÙ ·›ÚÓÂÈ Â›Û˘ ΛÙÚÈÓÔ ¯ÚÒÌ·. ªÔÚ›˜ Ó· ÂÎÙÈÌ‹-ÛÂȘ ÙÔ pH ÙÔ˘ ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜;¢›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÍ‹˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ú·¿Óˆ ‰Â›ÎÙ˜:

H ËÏÈ·Óı›ÓË ·›ÚÓÂÈ ÎfiÎÎÈÓÔ ¯ÚÒÌ·, ·Ó ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì· ¤¯ÂÈ pH < 3,2, Î·È Î›ÙÚÈÓÔ,

·Ó pH > 4,4. ΔÔ ÌÏ ‚ÚÔÌÔı˘ÌfiÏ˘ ·›ÚÓÂÈ Î›ÙÚÈÓÔ ¯ÚÒÌ·, ·Ó ÙÔ ‰È¿Ï˘Ì·

¤¯ÂÈ pH < 6,0, Î·È ÌÏÂ, ·Ó pH > 7,6.

8. ¢›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘Û›Â˜:(∞) HÏÈ·Óı›ÓË.

(μ) 梉¿ÚÁ˘ÚÔ˜.

(°) Y‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ.

(¢) Y‰ÚÔÁfiÓÔ.

(∂) AÓıÚ·ÎÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ.

¶ÔÈ· ·fi ÙȘ ·Ú·¿Óˆ:1. Â›Ó·È Ô͇; �

°Ú¿„Â ÙÔ ÌÔÚÈ·Îfi ÙÔ˘ Ù‡Ô ––––––––– .

2. ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÁÈ· ÂȂ‚·›ˆÛË fiÙÈ ¤¯Ô˘Ì ‰È¿Ï˘Ì·

ÙÔ˘ ÔͤԘ, ¯ˆÚ›˜ ¯ËÌÈ΋ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË; �

3. ·ÔÙÂÏ› ÚÔ˚fiÓ ¯ËÌÈ΋˜ ·ÓÙ›‰Ú·Û˘ ÙÔ˘ ÔͤԘ Û ‰È¿Ï˘Ì· Ì ÙÔ μ; �

9. ¶ÔÈ· ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Ë ÙÈÌ‹ pH ‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ·fi ÌÈ· Ù˘¯·›· ·Ó¿ÌÂÈÍˉ‡Ô ‰È·Ï˘Ì¿ÙˆÓ Ì pH = 1 Î·È pH = 5; �

(∞) 1.

(μ) 4,5.

(°) 5.

(¢) 6.

(∂) 7.

TA O•EA31

10. ŒÓ· Í›‰È ¤¯ÂÈ pH = 2,8 ÛÙÔ˘˜ 25 ÆC. ∞Ó ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì ÓÂÚfi, ÙÔ pH ÙÔ˘‰È·Ï‡Ì·ÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ÌÔÚ› Ó· ¤¯ÂÈ ÙÈÌ‹: �

(∞) 0.

(μ) 2.

(°) 2,8.

(¢) 4.

(∂) 7.

11. ªÔÚԇ̠ӷ ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ì ‡ÎÔÏ· ·Ó ¤¯Ô˘Ì ˘‰·ÙÈÎfi ‰È¿Ï˘Ì· ÔͤԘ ÌÂ:i. ηٿÏÏËÏÔ ‰Â›ÎÙË.ii. ÚÔÛı‹ÎË ÚÈÓÈÛÌ¿ÙˆÓ ‰Ú·ÛÙÈÎÔ‡ ÌÂÙ¿ÏÏÔ˘.iii. ¯¿ÌÂÙÚÔ.¡· ÂÈϤÍÂȘ ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÛˆÛÙÒÓ ÚÔÙ¿ÛˆÓ: �

(∞) i.(μ) ii.

(°) iii.

(¢) i, iii.

(∂) i, ii, iii.

12. ™˘ÌÏ‹ÚˆÛ ٷ ÎÂÓ¿ ÛÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î·:ÃËÌÈÎfi˜ Ù‡Ô˜ OÓÔÌ·Û›·

——————————–– ˘‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ

H2SO4 ——————————––

——————————–– ÓÈÙÚÈÎfi Ô͇

CH3COOH ——————————––H+

——————————––

——————————–– ·ÓÈfiÓ ˘‰ÚÔÍÂȉ›Ô˘

13. ™˘ÌÏ‹ÚˆÛÂ Î·È ÈÛÔÛÙ¿ıÌÈÛ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ¯ËÌÈΤ˜ ÂÍÈÛÒÛÂȘ:

·. CH3COOH (aq) → –––––––––– + CH3COO–(aq).

‚. HCl (aq) → –––––––––– + –––––––––– .

Á. –––––––––– → _H+(aq) + SO42–(aq).

14.☺ ΔÔ Á·ÛÙÚÈÎfi ̆ ÁÚfi ÙÔ˘ ÛÙÔÌ¿¯Ô˘ Ì·˜ ÂÚȤ¯ÂÈ ̆ ‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ. ¶Ò˜ ÂÍËÁ›˜ÙÔ… Ú¤„ÈÌfi ÛÔ˘, fiÙ·Ó ÈÂȘ Ûfi‰·, Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ¿Ï·˜;

Î·È ¿ÏÏË ÂÍ¿ÛÎËÛË...

15. Δ·ÍÈÓfiÌËÛ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ˘ÏÈο Û ÙÚÂȘ ηÙËÁÔڛ˜ Ì ‚¿ÛË ÎÔÈÓ‹ ‹ ÎÔÈ-Ó¤˜ ÙÔ˘˜ ȉÈfiÙËÙ˜:

°ENIKH ENOTHTA 1: O•EA - BA™EI™ - A§ATA32