xix 60 – 70- 60- · pdf fileქართველი ხალხის...

681
საზოგადოებრივ-ლიტერატურული მოძრაობა XIX საუკუნის 60 – 70-იან წლებში ქართველი ხალხის საზოგადოებრივი ცხოვრებისა და სულიერი კულტურის განვითარებაში თავისი ისტორიული მნიშვნელობით განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს გასული საუკუნის 60-იან წლებს. იგი მდიდარია არა მხოლოდ უაღრესად მნიშვნელოვანი სოციალური მოვლენებით, არამედ კულტურისა და ლიტერატურის არაჩვეულებრივი განვითრებით, ერის ნაციონალური შეგნებისა და მთელი საზოგადოებრივი ცხოვრების გამოცოცხლებითა და მძლავრი დემოკრატიული აღმავლობით. ეს იყო დრო, როცა ჩვენი ქვეყნის ეკონომიური სტრუქტურის შეცვლის გამო, არსებითი გარდატეხა მოხდა სოციალურ ძალთა განლაგებაში, რამაც მკვეთრი ასახვა პოვა იდეოლოგიურ ცხოვრებაში. ფეოდალური საზოგადოებრივი ურთიერთობის მწვავე კრიზისი, ბატონყმობის გაუქმება და ახალ ბურჟუაზიულ ურთიერთობათა განვითარება გახდა სტიმული იმ ისტორიული მობრუნებისა, რომელიც ამ დროს ჩვენს ქვეყანაში მოხდა და რასაც დიდი პროგრესული მნიშვნელობა ჰქონდა. საზოგადოებრივ-ისტორიულ სინამდვილეში მიმდინარე პროცესებთან ღრმა კავშირი ჰქონდა ეროვნული ენერგიის მძლავრ გამოვლინებას ქართული ლიტერატურისა და საზოგადოებრივი აზროვნების სფეროში. იწყება ძლიერი აყვავება ქართული მწერლობისა, რომელიც სათავეში ჩაუდგება ხალხის ცხოვრებას და ახალი გზით წარმართავს მისი განვითარების ისტორიულ პროცესს. ამ განახლებული ცხოვრების იდეური შთამაგონებელნი და მედროშენი იყვნენ ქართველი სამოციანელები: ილია ჭავჭავაძე, აკაკი წერეთელი, ნიკო ნიკოლაძე, გიორგი წერეთელი, კირილე ლორთქიფანიძე და სხვა თავდადებული მოღვაწენი, რომელნიც ქართული კულტურის ისტორიაში თერგდალეულთა სახელით არიან ცნობილი. თერგდალეულთა დაუცხრომელი მოღვაწეობით ახალი დემოკრატიულ- რადიკალური იდეები შეიჭრა ლიტერატურაში, კულტურის ყველა სფეროში, მძლავრი იმპულსი მიეცა სოციალური ცხოვრების პროგრესულ განვითარებას. სოციალური რადიკალიზმი და პატრიოტული სულისკვეთება დაეუფლა მოწინავე ლიტერატურას, რომელიც თავის მხრივ ხალხის ცხოვრების სასიცოცხლო ინტერესების გამომხატველი შეიქმნა. ეს ბუნებრივიც იყო. გერცენი წერდა: ხალხისათვის, რომელსაც წართმეული აქვს თავისუფლება, ლიტერატურა ერთადერთი ტრიბუნაა, საიდანაც მას შეუძლია ყველას გააგონოს თავისი აღშფოთებისა და თავისი სინდისის ხმა“.

Upload: nguyendiep

Post on 07-Feb-2018

285 views

Category:

Documents


21 download

TRANSCRIPT

  • - XIX 60 70-

    60- . , , . , , , . , , .

    - . , . : , , , , , . - , , . , . . : , , , .

  • 60- , , , . , . , . . 60- , . , , , . , , , , -, . , - . , . , . , , . XIX . , - , . , 60-

  • - . , , . 60- - , , , . 60- , , . . , - , . , . , . . , 60- - - . , - 1865 , - . , ... , , - [1]. . . . 60- 70- . , . 60- , 70- . , 60-

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn1#_ftn1

  • [2]. - , , . . . , , , , , , ( ), , . , - , - , 60- [3]. - . , , , - , . 60- 70- , , ( ), , -?![4], . . , . : , (). 60- 70- . , , . . - .

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn2#_ftn2http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn3#_ftn3http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn4#_ftn4

  • , . . , . , ( ), , , . 1865 . . . . 1865 : , 1857 , , . , 1857 , , . , - , . , - , . 1858 , ... [5]. , . - . . , - , - , , , , . . , , ... . [6].

    , . ?

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn5#_ftn5http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn6#_ftn6

  • . , , , II, : , , .

    (60- ) , , - . . . 1861 , , , . 60- , , . ( 1864 ) . 60- ; - . , . : ... , ... , , ... , , ! !... , ?[7]. . , - . , - , . ... [8]. 60- , . . .

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn7#_ftn7http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn8#_ftn8

  • 1865 . , , , - , . - . - . , . , . , - . - . , , , , . XIX 60- , , . , , - , , , 60- . : ... , [ ] , [] . , [9]. . 60- : , ... , - , ... , , . [10]. 60- , ,

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn9#_ftn9http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn10#_ftn10

  • - . , . , , . , - , - ( - . .), , , , , . , , [11]. , . , , , , . 60- , , - . , , , - , - , , - . 1865 , , . : . , - - , 1863 - , . , - , , . :

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn11#_ftn11

  • . . 1861 , : , , , . - . , . , , , , . , , . , , . , . , . , , , . - ?... , , , ... , , , -. . . , , , [12]. . 60- . , -

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn12#_ftn12

  • . , , . ( ). . - , . . , , . : , , , ?![13]... : , [14]. . , . -, , :

    , !.. , , . , .

    . .

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn13#_ftn13http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn14#_ftn14

  • . : ... - , - . , , , , [15]. . . , , - , - , , , , , , , , , -, . : , ! , , : , , , , , , ? , [16]. , , - . , , . :

    , , . , , , , ... , .

    , - , .

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn15#_ftn15http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn16#_ftn16

  • - , , - . - , . , , . , , , . 60- . . . , . 1961 ; , . : , , , , , , , , . . , 13 . - . , , , . 1861 . ; . . 1861 , : , - , - , ,

  • , , , , , ... , [17]. . . . . . 1861 . . . , , , , , , . , . (, 1861 ., 5 6). . , . , , , , , . 60- - . , , , - - .

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn17#_ftn17

  • . , , . , , - . . 1862 -4 . . . , : , , ( 1962 ., 2 . .) . . ... , . ? [18]. . . [19]. , , . . . , , , . . . , . , , . . - . - . - . . ,

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn18#_ftn18http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn19#_ftn19

  • . . 60- . , . 60- 70- , , . , , - . . . 70- : 1861 . . , . . , , [20]. , , , , . . , , 60- , , . . , , . , , , . , , , , . , , , . , ,

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn20#_ftn20

  • , , . . . - , , . , , , . 1863 . : . , . . ; : . , . , . ... , , . : , ... , , , , [21]. , . , , , - , , , . . - - . 60- . : , . 1963 . , , , , , .

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn21#_ftn21

  • [22]. . 1861 , - , - . . , . , , . , . , 1963 . ... [23]. , . 1862 : , . : , , , ... , ; ... , [24]. . . . - . - . , , - , , . ( 7) . . ,

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn22#_ftn22http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn23#_ftn23http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn24#_ftn24

  • - - (?) : : , ( . .), , ?![25]. , , , . . . . . : [26]. . , - . . , , . , . , , - . , - . : , . . , , () . , , [27].

    - : , , - . , - , . . (, ), , (), , , ,

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn25#_ftn25http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn26#_ftn26http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ftn27#_ftn27

  • . , . . . . ... ; ... ... ... , ... , , , - , ... , - , [28]. , - . - . ( 8), ( 9, 10) .

    - , . - , , . , , - . 60- . 1864 . . XIX . , . . , . . - . , [29]. . 60-

    http://www.nplg.gov.ge/ic/DGL/work/QL I/4/0.htm#_ft