INTERNATIONAL UNION FOR CONSERVATION OF NATURE

XÂY DỰNG HÀNG RÀO MELALEUCA

NHẰM KIỂM SOÁT XÓI LỞ BỜ BIỂN VÀ

PHÁT TRIỂN RỪNG NGẬP MẶN

Mô hình tại xã Bình Sơn, huyện Hòn Đất,

tỉnh Kiên Giang

2

Nội dung

1. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu và bối cảnh

2. Mục tiêu và cách tiếp cận

3. Các hoạt động của dự án

4. Kết quả và Tác động

5. Kết luận và khuyến nghị

2

3

Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu và bối cảnh

Kiên Giang là tỉnh nằm về phía

Tây Nam của ĐBSCL, giáp với

vùng Vịnh Thái Lan.

Tỉnh có chiều dài bờ biển hơn

200km, tiếp giáp với biên giới

Campuchia với đường biên giới

kéo dài 56.8km về phía Tây Bắc.

Hiện nay, tỉnh đang phải đối mặt

với các thách thức từ tác động

của BĐKH gồm gió bão, xâm

nhập mặn, đặc biệt là tình trạng

xói lở bờ biển nghiêm trọng dẫn

đến rừng đang bị mất dần, ảnh

hưởng nhiều đến sinh kế và hệ

sinh thái trong khu vực. 3

4

Hiện trạng xói lở

dọc theo bờ biển

của tỉnh Kiên

Giang dựa theo chỉ số xói lở

Ghi chú

Xã ven biển

Kè đá

Bãi bồi

Đã bị xói lở

Đang xói lở mạnh

5

Khoảng một nửa chiều dài đường bờ biển tỉnh KG bị xói lở hay đang xói lở; Khoảng 74% đường bờ biển Kiên Giang có thể xem là có rừng ngập mặn, mặc dù chỉ có 65% bờ biển có rừng ngập mặn đáng kể. Các hoạt động chặt phá rừng xảy ra dọc theo 77km đường bờ biển đang ảnh hưởng đến 58% rừng ngập mặn ven bờ biển; Gần 25% đường bờ biển (30km) đang đối mặt với việc mất rừng ngập mặn do xói lở.

Kết quả từ Khảo sát ghi hình

bờ biển (SVAM) và phân giải

ảnh vệ tinh:

6

• Bình Sơn là một xã nằm tiếp giáp với biển Tây, trãi dài trên

7km đường bờ biển.

• Xã có địa hình rất thấp, nằm trong khu vực thấp nhất của

vùng Tứ Giác Long Xuyên.

• Diện tích rừng ngập mặn toàn xã là 173.76 ha tập trung ở ấp

Vàm Rầy. Đường bờ biển được bảo vệ bởi cánh rừng ngập

mặn mỏng và đê đất.

6 Trong khoảng 3 năm gần đây, 9 km bờ biển đã bị xói lở nghiêm trọng.

7

Mục tiêu và phương pháp tiếp cận

7

• Tên dự án: Xây dựng hàng rào Melaleuca nhằm kiểm

soát xói lở và phát triển rừng ngập mặn

• Cơ quan thực hiện: BQL Rừng phòng hộ Hòn Đất –

Kiên Hà. Cơ quan phối hợp – Sở Tài nguyên và Môi

trường tỉnh Kiên Giang.

• Thời gian: 15 tháng (10/2013-12/2014)

• Mục tiêu: Bảo vệ đường bờ biển nhằm phát triển rừng

phòng hộ thông qua xây dựng 900m hàng rào

Melaleuca tại ấp Vàm Rầy, xã Bình Sơn.

8

Mục tiêu và phương pháp tiếp cận (cont.)

Phương pháp tiếp cận:

• Đánh giá tính dễ tổn thương và năng lực thích ứng với BĐKH có sự tham gia (đầu năm 2012)

• Thúc đẩy sáng kiến địa phương thông qua tổ chức các cuộc họp tham vấn cộng đồng, đối thoại với cộng đồng.

• Sử dụng kỹ thuật kiểm soát xói lở bờ biển thích hợp từ GIZ Kiên Giang.

• Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ và giám sát công trình.

9

Hoạt động dự án

Khảo sát thực địa Xây dựng hàng rào Xây dựng hàng rào

Giai đoạn hoàn chỉnh Giám sát mật độ bùn

10

Kỹ thuật thiết kế hàng rào chắn bùn Melaleuca

Chú Thích : Cừ 4 (Melaleuca pole 4) Thanh ngang nẹp đầu cọc, cừ 4 (Melaleuca bar for connecting pole 4) Mê bồ rộng 1.2m (Bamboo mat 1.2m in width) Lưới cá khổ 1m (Fishing net 1m in width) Nuột dây cột thanh ngang (Inox wire to connect the melaleuca bar) Mối đinh để cố định thanh ngang trên hàng rào (Nail to keep the bars fixed on the fence) Thanh cọc chống đỡ

4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

Hướng biển (Seaward)

4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

1m rào = 26 cây cừ 4 (pole 4)

1.8m

1.8m

4

11

Kết quả và Tác động

900 m hàng rào chắn

bùn Melaleuca được xây

dựng hoàn chỉnh bởi

chính sức lực của cộng

đồng địa phương, tuân

thủ thiết kế cũng như

tiến độ.

12

Kết quả và Tác động

• Sau 8 tháng (tháng 1 – tháng 8

năm 2014), lượng bùn lưu lại

bên trong hàng rào tăng trung

bình 39cm.

• Hoạt động này đã thu hút 30

người dân địa phương tham gia

vào công tác xây dựng, bảo trì

cũng như giám sát.

13

Kết quả và Tác động

• Số liệu giám sát lượng bùn lắng giai đoạn từ tháng 1 – 8 năm 2014

Tháng

Bên trong hàng rào Bên ngoài hàng rào

Cột1

(cm)

Cột 2

(cm)

Cột 3

(cm)

Cột 4

(cm)

Cột 5

(cm)

01/2014 151 118 113 132 128

02/2014 151 118 113 132 128

03/2014 142 112 108 125 122

04/2014 136 105 102 117 113

05/2014 130 130 95 145 120

06/2014 144 121 100 135 121

07/2014 123 140 100 155 138

08/2014 90 84 70 120 86

14

Kết quả và Tác động

Bùn lắng bên trong hàng rào sau 8 tháng (tăng lên

39cm)

15

Kết quả và Tác động

Bùn bên ngoài hàng rào sau 8 tháng (tăng 27cm)

16

Kết quả và Tác động

• Dự án bước đầu đã đạt được những kết quả khả quan cũng như đạt được mục tiêu đề ra. Bùn lắng đang tăng dần tạo điều kiện cho sự phát triển của rừng ngập mặn. Môi trường sống của các loài thủy sinh đang trong quá trình được phục hồi.

• Cải thiện sinh kế cho người dân địa phương sống dựa vào tài nguyên thiên nhiên dưới tán rừng có thêm thu nhập, nâng cao nhận thức của người dân trong việc quản lý bảo vệ rừng, bảo vệ hàng rào.

• Hiện nay, tỉnh Kiên Giang đã có kế hoạch phát triển trồng rừng trên diện tích bãi bồi để thúc đẩy quá trình phục hồi RNM.

• Tổ chức GIZ Kiên Giang cũng đang tiếp tục nhân rộng mô hình hàng rào chắn sóng, giữ bùn sang những khu vực khác. Vì đây là một mô hình bước đầu mang lại hiệu quả và có tính khả thi cao.

17

Kết quả và Tác động

Người hưởng lợi từ mô hình thí điểm này gồm nhiều đối tượng:

• Trực tiếp:

– Người dân sống ven biển.

– Những người khai thác tài nguyên dưới tán rừng,

– Các công trình.

• Gián tiếp:

– Quản lý của chính quyền địa phương trên địa bàn sẽ dễ hơn.

– Môi trường sống của những người dân ở sâu hơn trong đất liền sẽ ổn định hơn.

18

Bài học kinh nghiệm và kiến nghị

Bước đầu, mô hình đã phát huy những tác dụng tích cực

khi chỉ trong vòng 08 tháng thực hiện, lượng phù sa lắng tụ

đã tăng trên 39cm, tác động tốt đến hệ sinh thái rừng ngập

mặn. Điều này chứng tỏ:

• Thứ nhất: IUCN đã đầu tư đúng vào lĩnh vực cần can

thiệp để thích ứng với BĐKH

• Thứ hai: BQL rừng và chính quyền địa phương tích cực

triển khai thực hiện cũng như giám sát chặt chẽ các hoạt

động, kịp thời điều chỉnh bổ sung các vấn đề phát sinh.

• Thứ ba: Được sự quan tâm, chỉ đạo, ủng hộ của các cấp

lãnh đạo của tỉnh Kiên Giang cùng với sự tham gia của

người dân trong vùng dự án trong quản lý bảo vệ rừng,

bảo vệ hàng rào

19

Bài học kinh nghiệm và kiến nghị

Thách thức và bài học

• Quá trình xây dựng hàng rào gặp nhiều khó khăn do các tác động nằm ngoài dự báo của thời tiết như sóng to, gió lớn đã gây thiệt hại 30% công trình. Bài học rút ra tại giai đoạn thiết kế dự án là cần phải lên ngân sách cho hoạt động sửa chữa, bảo trì hàng rào trong suốt vòng đời của nó (khoảng 5 năm).

• Mô hình xây dựng hàng rào chắn sóng, giữ bùn thực sự là một hoạt động can thiệp khả thi. Do đó, mô hình này nên được áp dụng rộng rãi hơn không chỉ ở trong khu vực tỉnh Kiên Giang, các tỉnh lân cận và các quốc gia có điều kiện tương tự như: Thái Lan, Campuchia,…

• Tuy nhiên, việc phân tích chi phí – lợi ích giữa các mô hình hàng rào giữ bùn (hàng rào chữ T và hàng rào Melaleuca) cũng cần được thực hiện nhằm có cơ sở dữ liệu chính xác hơn hỗ trợ cho việc lựa chọn áp dụng loại mô hình phù hợp

20

Bài học kinh nghiệm và Kiến nghị

Ngoài các hoạt động đang thực hiện như triển

khai như mô hình trồng thêm rừng do Sở

NN&PTNT thực hiện, nhân rộng mô hình xây

hàng rào bảo vệ bờ biển do GIZ tài trợ, lãnh

đạo Tỉnh đã và đang kêu gọi các nhà khoa học,

các dự án hỗ trợ cho nghiên cứu sâu hơn các

vấn đề tổng thể liên quan đến trồng rừng ven

biển, các mô hình có tính khả thi để định

hướng phát triển kinh tế, xã hội và ứng phó với

biến đổi khí hậu.

21

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN

THANK YOU FOR YOUR ATTENTION!