ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632)

0 0 6 3 2

Шар металлын салбар дахь амжилтаа бататгаж, үйлдвэрлэлийн хэмжээгээ түүхэн дээд түвшинд хүргэх нөхцөл одоо бүрдчихээд байна. Ийм боломжийг Засгийн газар алтны салбарынханд давуу эрхтэйгээр олголоо. 3

Нэр дэвшигчдэд 15 хуудас албан тоот хүргүүлсэнЯл шийтгэлтэй, эсэхийг ЦЕГ-ын тодорхой лол-тыг үндэслэнэ. > 2

Зургаан настнуудын ачаа хөнгөрнөУлсын төсөв, гаднын зээл, тус ламжаар нийт 60 сургууль барина. > 7

2017 оноор Лукашенко төгсгөл болох магадлалПутинийх шиг цараа, Назарбаевынх шиг зангараг илт дутна. > 4

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.05.09

БАГАВТАР ҮҮЛТЭЙ

17° 1°

YНЭ: 600₮

ZASAG.COБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

~ T H E O F F I C I A L G A Z E T T E ~

ЗГМ

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2414.25 349.70 41.13

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

100.070.16%96.220

0.2%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

1229.800.15%

УЛС ТӨРБНСВУ-ын Дэд ерөнхийлөгч, хатагтай Данг Тхи Нгок Тхинь Ерөнхийлөгчид бараалхлаа. МАН-ын бүлэг Анхдугаар зөвлөлдөх санал асуулгын талаар мэдээлэл сонсчээ. АН-ын бүлэг Эрүүгийн хуулийн төсөлд оруулсан зарим заалтыг засах шаардлагатай гэж үзлээ.Вьетнам руу 200 тонн ямаа ны мах экспортлохоор то хи ролц-соноо ГХ-ны сайд мэдэгдэв. УИХ-ын гишүүн асан З.Баян-сэлэнгэ нарын хүмүүс МАН-ын байрны гадаа жагслаа.

ЭДИЙН ЗАСАГМонголбанкны нэг долоо хоногтой үнэт цаасны үлдэгдэл 1.4 их наяд төгрөгт хүрэв. Хөрөнгийн биржийн индекс 822 нэгж болж, 0.06 хувиар буурчээ. Дорнод аймаг газар тариа-лангийн эргэлтийн талбайгаа хоёр дахин нэмэгдүүлнэ. Газрын тосны ханш 1.4 хувиар чангарч, 46.8 ам.доллартай тэнцэв. БНХАУ-ын экспорт өнгөрсөн сард найман хувиар нэмэгдсэн байна.

НИЙГЭММянганы сорилтын сангийн дэмжлэгээр гэр хорооллын усан хангамжийг сайж руулна.Монгол морьдын хөшөөг Москва хотын Хүндэтгэлийн дэнжид сүндэрлүүллээ. Эрээн хотод биеэ үнэлж бай-сан эмэгтэйчүүдийг ДОХ-ын шин жилгээнд хамруулна. 2017 он гарсаар хачигт халд варын 41 тохиолдол бүрт-гэгдсэн талаар ЗӨСҮТ мэдээлэв. Улсын хэмжээнд 26 сая төл хүлээн авахаас 17.4 сая хээлтэгч мал төллөөд байна.

ДЭЛХИЙПентагон Ази-Номхон далайд оролцоогоо бататгахад найман тэрбум ам.доллар төсөвлөв. Их Британид 2016 онд хам-гийн их татвар төлсөн гадаадын иргэнээр энэтхэг хүн тодорлоо. Япон Азийн бүс нутагт дэд бүтэц хөгжүүлэхэд 40 сая ам.доллар гаргана. Сонгуулийн үеэр Өмнөд Солонгос өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарлана. Ши Жиньпин Хятад, Францын харилцааг бэхжүүлэхийг Эмма-нуэль Макронд уриалав.

ВВМ©

Эрдсийн зах зээлд уналт, өсөлт хосолно

ЭДИЙН ЗАСАГ

Түүхий эдэд хэт найдах хэрэггүй. Ийм зөвлөгөөг олон улсын санхүү, эдийн засгийн томоохон байгууллагын нэг Дэлхийн банкнаас өгч байна. Дэлхийн 189 улсыг эгнээндээ нэгтгэсэн тус банкны шинжээчид таваарын зах зээлийн таамгийг улирал тутам танилцуулдаг. Өнгөрсөн нэгдүгээр сард энэ оны эхний төлөвөө танилцуулж байсан бол хэдхэн хоногийн өмнө шинэ таамгаа олон нийтэд ил болгосон байна. Ингээд Вашингтонд төвтэй Дэлхийн банкны шинжээчид зах зээлийн тоймыг хэрхэн зурагласныг сонирхоё.

ӨСӨЛТ ДАГУУЛАХ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН

ТҮҮХИЙ ЭДЗэс, цайр зэргийг багтаасан

үйлдвэрлэлийн түүхий эдэд өсөлт давамгайлах төлөвтэй. Энэ төрлийн бүлэг таваарын ханш 2017 онд 16 хувиар өснө. Гэхдээ энэ нь дундаж өсөлт. Харин задлаад харвал харилцан адилгүй дүр зураг бууж байна. Тодруулбал, цайр, хар тугалгын ханш 18-32 хувиар чангарч, үнийн өсөлтийг тэргүүлэх нь. Харин бидэнд хамгийн их хамаатай зэсийн үнэ 18 хувиар дээшилнэ. Шалтгаан нь шаргал металлын гол олборлогчид болох Пери, Индонез зэрэг улсад зэсийн олборлолт, экспорттой холбоотой зарим эрсдэл учирч магадгүй нь ханшийг дэмжихээр байна.

Г.Байгал @baigalZGM

11

55850.7%

8220.06%

Орлого нэмэгдүүлэх гол найдвар

З.Золжаргал: Эрсдлээс илүү инновацийг чухалчлах цаг үе ирсэн

Эммануэль Макроны ялалт

ШИНЖЛЭХ УХААН

Инновацийн долоо хоног тохиож буйтай холбогдуулан Шинжлэх ухаан буландаа зохион бүтээгч З.Золжаргалыг урьж, ярилцлаа. Тэрбээр Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллага (ДОӨБ), БНСУ болон Монголын оюуны өмчийн асуудал хариуцсан байгууллагаас зохион байгуулсан “Инновацийн шийдэл бидний амьдралд” уралдаанд оролцож, “Салхивчны иж бүрдэл агаар шүүгч” бүтээлээр тэргүүн байр эзэлсэн юм.

-Юуны өмнө ДОӨБ-ын инновацийн бүтээлийн алтан

Анн-Сильвен Шассани, Бен ХоллФранцын Ерөнхийлөгчийн

сон гуульд нийт саналын 65 хувийг авсан амжилтаар Эмма-нуэль Макрон хэт барууны өрсөл дөгч Марин Ле Пенийг ардаа орхилоо. Нийт саналын 94 хувийг хамраад байх үеийн урьд чил сан судалгааны дүнгээс үзвэл, төвч үзэлтэй бие даан нэр дэвшигч Үндэсний фронт на-маас өрсөл дөж буй хатагтай Ле Пенд нийт саналын 35 хувийг “үлдээжээ”.

Rothschild-д банкны удирдах ажилтан байсан, урьд нь сон-гуульд өрсөлдөж байгаагүй, үүсэн байгуулсан En Marche улс төрийн хөдөлгөөн нь дөнгөж жил

медаль авсанд баяр хүргэе. БНСУ руу ямар ажлаар явах гэж байгаа вэ?

-“Инновацийн шийдэл бидний амьдралд” уралдааны тэргүүн байрт шалгарсан бүтээлийн зохион бүтээгчийг энэ сарын 22-нд БНСУ-д болох ДОӨБ-ын чуулга уулзалтад оролцох боломжоор хангаж байна. Нэг ёсны шагнал гэж ойлгож болно.

-Чуулганд оролцсоноор танд ямар боломж олдох вэ?

-Сонирхсон хувь хүн, байгуул-лага, хөрөнгө оруулагчдад бү тээлээ сонирхуулах завшаан олдох байх. Арга хэмжээний талаар нарийвчилсан мэдээлэл хараахан ирээгүй байна.

болж буй, эдүгээ 39 настай ноён Макроны хувьд сонгуулийн дүн гайхам амжилт боллоо. Тэрбээр Францын түүхэнд хамгийн залуу Ерөнхийлөгч болж байгаа юм.

Франц улс, түүний дэлхийд эзлэх байр суурийн талаар эрс ялгаатай хоёр үзэл баримтлалын хоорондох ширүүн тэмцлийн эцэст ноён Макрон ялж байгаа юм. Ням гарагийн шөнө Францын иргэдэд хандан ноён Макрон “Та бид Францын түүхэнд ши нэ хуудас нээлээ. Миний бие энэ оронд итгэл найдвар эргүү лэн авчрагчийн нэг байхыг эрмэл-зэнэ” хэмээн өгүүлсэн юм.

З.Цэлмэг@tselmegZGM

5

9

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

iata.org©

ЦАГТ24 Дэлхийн агаарын

тээврийн ачаа эргэлт

Цэцэг тээвэрлэлт

ширхэг

удаа

Нэгж ачаа

Зөөвөрлөсөн ачаа (тонноор)

Онгоц хөөрөх

80,000

20 сая

140,000

100,000

17.8 тэрбум

657 сая

Өдөрт хамгийн багадаа

ам.доллараар хэмжигдэх

ширхэг илгээмж

18.6 тэрбумам.долларын ачаа

тээвэрлэдэг

Улс төр

2 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632)

ТОВЧХОН » АЙЛЧЛАЛЕрөнхий сайд Ж.Эрдэнэбатын урилгаар БНСВУ-ын Дэд ерөнхийлөгч, хатагтай Данг Тхи Нгок Тхин Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийхээр ирлээ. Айлчлалын хүрээнд хоёр улсын цэрэг батлан, хамгаалах байгууллагын хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх, худалдаа, эдийн засгийн харилцаагаа өргөжүүлж, ямааны мах экспортлохоор боллоо.

УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь Монгол, Канадын парламентын бүлгийн дарга Б.Саранчимэг, УИХ-ын гишүүн З.Нарантуяа, УИХ-ын Тамгын газрын Гадаад харилцааны хэлтсийн дарга Ш.Нарантуяа нарын бүрэлдэхүүнтэй төлөөлөгчид энэ сарын 1-5-ны өдөр Канад улсад айлчлав. Манай төлөөлөгчид олон жилийн түүхтэй Канадын парламентын үйл ажиллагаатай танилцан, хоёр орны парламент хоорондын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхийг тэмдэглэжээ.

» ТОО

19 Хувь. Нийгмийн даатгалын сангийн зарлага өнгөрсөн улиралд 47.4 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн байна. Үүнд тэтгэврийн даатгалын сангийн зарлага 10, эрүүл мэндийнх 19 хувиар өссөн нь нөлөөлжээ.

» НАМУУДУИХ дахь МАН-ын бүлгийн хуралдаанаар Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай асуудлаар Анхдугаар зөвлөлдөх санал асуулгын үр дүнгийн мэдээлэл сонслоо. УИХ-аас баталсан Зөвлөлдөх санал асуулгын тухай хуулийн хүрээнд Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах Анхдугаар зөвлөлдөх санал асуулгыг санамсаргүй түүврийн аргаар сонгосон 700 гаруй төлөөлөгчийн дунд явуулаад байгаа юм.

» БҮЛЭГ УИХ дахь намын бүлгүүд даваа гарагт хуралдлаа. МАН-ын бүлэг концессын болон зарим хуулийн төслийг хэлэлцсэн бол Ардчилсан намын бүлэг Эрүүгийн хууль хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийг хэлэлцэв. Тэд уг төсөлд хүний эрхийг дордуулсан 10 заалтаас дөрөв нь маш ноцтой алдаатай байгаа тул Ажлын хэсгийнхэнтэй ярилцаж, засвар оруулах шаардлагатай буйг илэрхийллээ. » НЭЭЛТЯлалтын 70 жилийн ойг тохиолдуулан бүтээсэн Монголын ард түмний бэлгийн “Ялалтад тэмүүлсэн морьд” хөшөөний нээлт Москва хотын Хүндэтгэлийн дэнж дэх Ялалтын цэцэрлэгт хүрээлэнд боллоо.

» ТӨСӨЛДэлхийн банкны хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй “Minis” төслийн хүрээнд “Нүүрснээс нийлэг байгалийн хий үйлдвэрлэх үйлдвэр”-ийн нарийвчилсан ТЭЗҮ-ийг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яаманд хүлээлгэн өгчээ. Үйлдвэрийг Багануурын хүрэн нүүрсний ордыг түшиглэн барих ба нийт 2.5 тэрбум ам.долларын өртөг шаардлагатай юм.

Б.Бямбасүрэн@byambaZGM

Ял шийтгэлтэй, эсэхийг ЦЕГ-ын тодорхойлолтыг үндэслэнэ

СОНГОЛТ-2017

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжлагатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал, хүсэлт

байвал

› OPED@ZASAG.CO

Утас: 99901526 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

СЕХ-нд энэ сарын 11-ний дотор

баримт бичгээ бүрдүүлж өгнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ээлжит сонгуульд өрсөлдөх нэр дэвшигчдийн материалыг СЕХ бүртгэж эхэлсэн. Энэ талаар СЕХ-ны Мэдээлэл судалгаа, аргазүйн хэлтсийн дарга Б.Оюумаагаас тодрууллаа.

-Сонгуулийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх хуваарь гарсан уу. Нэр дэвшигчдийг хэзээнээс бүртгэж эхлэх вэ?

-Сонгуульд өрсөлдөх улс төрийн гурван намын нэр дэвшигч СЕХ-нд энэ сарын 11-ний дотор баримт бичгээ бүрдүүлж өгөх ёстой. Нэр дэвшигчдэд тавих шаардлага, ямар материал бүрдүүлэх тухай 15 хуудас бүхий албан тоот хүргүүлсэн. Энэ дагуу бичиг баримтаа авч, тавдугаар сарын 14-ний дотор СЕХ нэр дэвшигчийг бүртгэх, эсэхээ шийднэ. Түүнчлэн 17-ны өдөр нэр дэвшигчийн нэрсийг албан ёсоор зарлана. Хэрэв СЕХ нэр дэвшигчийг бүртгэхээс татгалзвал, намууд бичиг баримтынхаа зөрчлийг арилгах, эсвэл өөр нэр дэвшигчийн нэрийг бүртгүүлэх боломжтой. Өөрчилсөн материалыг энэ сарын

-Улаанбаатар хотын ойрол-цоо аюултай хог хаягд лыг устгах байгууламж бай-даггүй. Тиймээс аюул тай хог хаягдал устгах байгуу-

ламжийг 37.5 га газарт гурван цэгт байгуулахаар болсон.

Гэхдээ хууль баталсны дараа Засгийн газрын хуралдаанаар шийдвэрлэхээр тусгасан байгаа. Түүнчлэн хууль тогтоомж зөрчсөн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад хүлээлгэх

хариуцлага маш сул байсныг чангаруулсан. Мөн зөрчлийг мэдээлсэн иргэдэд урамшуулал олгохоор болж байгаа. Ерөнхийдөө хог хаягдлыг баялаг гэж үзэх сэтгэхүйг нийгэмд бий болгох шаардлагатай байна. Хог хаягдлын зохистой менежментийг бий болгож, хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлж байгаа сөрөг нөлөөллийг бууруулахын тулд хэвлэл мэдээллийн байгууллагаар тогтмол мэдээлэл явуулдаг болох шаардлага бий.

БОНХАЖ-ын сайд Д.Оюунхорол

Монгол Улсын Ерөнхий сайд захирамж гаргаж, Монгол Улсын үндэсний брэндийн зөвлөлийг байгуулав. Тус зөвлөлийн үйл ажиллагаа, чиглэлийн талаар Үндэсний брэндийн зөвлөлийн Ажлын албаны дарга Б.Батгэрэлээс тодрууллаа.

-Монгол Улсын үндэсний брэндийн зөвлөлийн үйл ажиллагааны зорилго юу вэ?

-Монгол Улсын үндэсний брэндийн зөвлөл нь дэлхийд Монголын үнэлэмж, байр суурь, монгол хүний үнэ цэнэ, бүтээг-дэхүүн үйлчилгээг таниулах бодлогыг зохицуулах зорилготой. Төрөөс баримтлах бодлогын талаар санал боловс руулах, бодлогын хэрэгжилтэд үнэлэлт өгөх, зөвлөх үүрэгтэй. Энэхүү зөвлөлийг байгуулахаар 2016 оноос судалж эхэлсэн. Үндэсний брэндийн зөвлөлийн даргаар Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэ бат, Дэд даргаар Мон гол Улсын сайд, ЗГХЭГ-ын дарга Ж.Мөнхбат ажиллана. Зөвлөл нь сайд, дэд сайд, яамдын төрийн нарийн бичгийн дарга, нийс лэлийн дэд бүтэц, хөгжлийн асуудал хариуцсан Засаг даргын орлогч зэрэг албан тушаалтнаас бүрдсэн 15 гишүүнтэй.

-Ямар бодлогоор ажиллах вэ?

-Хөгжингүй улс орнуудын

хөгжил хэт зогсонги байдалд орсон, эсвэл эдийн засаг нь хэт унасан үед улс орнууд үндэсний брэндийн зөвлөл байгуулдаг. Эхний ээлжинд бид судалгаанд төвлөрч ажиллана. Улсын-хаа өв соёлыг дэлхийд хэрхэн тамгалж, брэнд болгох тал дээр анхаарна. Манайхан брэндийг бүтээгдэхүүнтэй холбож ойл-годог. Тэгвэл энэ зуунд дэлхийтэй мөр зэрэгцэхийн тулд орон нутаг, аж үйлдвэрлэл, өв соёл, хүн бол баялаг гэсэн дөрвөн төрлөөр брэндийн судалгаа хийхээр зэхэж байна.

-Үр дүнг хэрхэн харж байна вэ. Брэндийн зөвлөлтэй болс-ноор эдийн засаг сэргэх үү?

-Засгийн газрын хэмжээнд бодлогын түвшинд хийж байгаа ажил учраас үр дүн гарна. Томоохон хэмжээний судалгааг энэ онд багтааж хийж дуусгана. 2018-2020 онд хоёрдугаар шатны ажлуудыг хийнэ. Бидэнд гурван зорилго бий. Нэн түрүүнд, Монгол Улсад гаднын хөрөнгө оруулагч, жуулчдыг татахад анхаарна. 2018 онд эхний үр дүн гарах байх. Дараа нь бүх түвшний салбарт эдийн засгийн судалгаа хийж, гаднын оронд экспортлох брэнд дээр ажиллах юм. Эцэст нь, дэлхийд Монгол Улсын үнэлэмж, байр суурь, монгол хүний үнэ цэнийг бодлогоор гаргаж ирсэн тийм Засгийн газар байхын төлөө Үндэсний брэндийн зөвлөл ажиллана.

Нэр дэвшигчдэд 15 хуудас албан тоот хүргүүлсэн

17-ноос өмнө хүлээн авна. -Өөр хүн нэр дэвшүү лэхээр

болвол дахиад намын хурал хийх ёстой юу?

-Тэгнэ. Хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчээ тодруулах ёстой.

-МАХН-аас нэр дэвшигч Н.Энхбаярыг СЕХ бүртгэхгүй байх гэсэн мэдээлэл байна. Энэ талаар тайлбар өгөхгүй юу?

-СЕХ-нд өнөөдрийн байдлаар нэг ч нэр дэвшигчийн баримт бичиг ирээгүй. Нэр дэвшигчийн баримт бичиг хүлээж аваагүй байгаа нөхцөлд бүртгэх боломжтой, боломжгүй гэсэн тайлбар өгөхгүй.

-ЦЕГ-ын тодорхойлолт хууль зөрчсөн гэдгийг шүүхээс магадласан. СЕХ аль баримт бичгийг үндэслэн шийдвэр гаргах вэ?

-Сонгуулийн тухай хуулийн 139 дүгээр зүйлд зааснаар нэр дэвшигчид тавих шаардлагыг маш тодорхой тусгасан. Тухайлбал,өр зээл, ял шийтгэлтгүй байх ёстой гэх мэтчилэн. Энэ шаардлагыг хангаж байгаа, эсэхийг эрх бүхий байгууллагын тодорхойлолт нотолно. Албан татварын өргүй гэдгийг ТЕГ-ын, ял шийтгэлтэй,

эсэхийг ЦЕГ-ын тодорхойлолт дээр үндэслэнэ.

-Нэр дэвшигчид тавих шаард-лагын талаар мэдээлэхгүй юу?

-Нэр дэвшүүлэх нийтлэг журмын тухайд УИХ-д суудалтай намаас нэр дэвшинэ. Мөн 45

насанд хүрсэн, Монгол Улсын иргэн байх ёстой. Сүүлийн таван жилд Монгол Улсад байнгын оршин суусан байх, банк болон бусад хуулийн этгээд, иргэнд шүүхийн шийдвэрээр тогтоосон төлбөл зохих өргүй байна.

Хугацаа хэтэрсэн албан татварын өргүй байх, аль нэг компанийн 51 ба түүнээс дээш хувьцаа эзэмшдэг бол тухайн компани нь албан татварын өргүй байна. Ял шийтгүүлж байгаагүй, эсвэл ялгүй болсон, ялгүйд тооцсон байна. Эдгээрийг хангасан иргэн Сонгуулийн тухай хуулийн 142 дугаар заалтын дагуу баримт бичгээ бүрэн бүрдүүлвэл СЕХ нягталж, бүртгэх, эсэхээ шийдвэрлэнэ.

-Сүүлийн таван жил байнга оршин сууна гэдгийг хэрхэн тодорхойлж байна вэ. МАХН-аас нэр дэвшигч Н.Энхбаярын тухайд эрүүл мэндийн шалт-гаанаар эх орондоо удаан хугацаагаар байгаагүй?

-Зургаан сараас дээш хуга-цаагаар гадаадад амьдарсан бол тасралтгүй гэдэг шаардлагыг хангахгүй болно гэсэн үг. Харин зургаан сараас дотогш бол эх орондоо тасралтгүй амьдран суусан гэсэн шаардлага хангана.

-Гадаадад байгаа иргэдийн сон гуульд оролцох эрхийг хэр-хэн хангах вэ?

-Гадаадад буй иргэдийн бүрт-гэлийн ажиллагаа хийж байна. Энэ сарын 1-20-ныг дуустал тухайн оршин суугаа газрынхаа дипломат төлөөлөгчийн газарт сонгуульд оролцох хүсэлтээ гаргана. Өмнөх сонгуулийн хуулиар зөвхөн өөрийн биеэр бичиг баримтаа авч ирж, бүрт гүүлнэ гэдэг байсан бол одоо гийн хуулиар өөрийн биеэр, цахим шуудан, факс ашиглах боломжтой.

ЭШЛЭЛ ЗГМ: ТОДРУУЛГА

Монголыг дэлхийд сурталчлах брэнд гаргана

Б.БямбаЗГМ

олборлолтод гадаад, дотоодоос хамгийн их хөрөнгө оруулалт ирэх жилүүдэд хийхээр байна. Ингэснээр алтны борлуулалтаас хамгийн багадаа нэг тэрбум ам.доллараар нөөцөө зузаатгах тооцоолол гарсан.

Валютын нөөцөө өсгөх зорилгоор “Алт-2” хөтөлбөрийн эхний үе шат нь хэрэгжиж эхэлсэн. Хоёр үе шаттай “Алт-2” хөтөлбөр өмнөх алдааг давтахгүй гэж салбарын сайд нь мэдэгдэж буй. Энэ нь байгаль орчинд хариуцлагатай хандана гэсэн үг. Хөтөлбөрийн эхний үе шат 2018 он хүртэл үргэлжилнэ. Энэ хугацаанд алтны салбар дахь холбогдох дүрэм, журмыг боловсронгуй болгох, аж ахуйн нэгжүүдэд дэмжлэг үзүүлэх замаар алтны нөөцийг өсгөх аж. Тэрчлэн бэлэн ордуудыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах, хууль бус олборлолтыг таслан зогсоох арга хэмжээ авахаар төлөвлөжээ. Алтны олборлолтыг дэмжих ажлын хүрээнд хууль, журмаа өөрчлөн, хөрөнгө оруулагчдад энэ салбар хаалгаа нээх юм.

Монголбанкинд иргэд, аж ахуйн нэгжийн алт тушаалтыг

нөөц нэмэгдэнэ гэсэн үг. Энэ нь төг рөгтэй харьцах ам.долларын ханш тогтвортой байх баталгаа юм. Төв банк худалдан авсан алтаа цэвэршүүлэх бүрт валютын нөөцөө өсгөж ирсэн. 2017 оны эхний улиралд төв банк 2.2 тонн алт дотоодын алт олборлогч аж ахуйн нэгж, иргэдээс худалдан авчээ. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 15.7 хувиар өссөн үзүүлэлт.

Эдийн засагт үүссэн хүнд рэлийг даван туулахаар Зас гийн газар 20 дугаар тогтоо лыг баталсан. Энэ тогтоол нь “Алт-2” хөтөлбөрийг хэрэгжүү лэхэд дангаар чиглэж буй. Хөтөлбөрийн үр дүнд манай улс 2020 он гэхэд жилд 25 тонн алт олборлохоор байгаа. Алтны

3

Нийтлэлчийн булан

2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

“Алт-2” хөтөл-бөрийн хүрээнд цэвэршүүлэх үйлд вэр байгуулна

Орлого нэмэгдүүлэх гол найдвар

Чөлөөтэй хөрвөх чадалтай валютын нэг нь алт. Тиймээс дэлхийн улс орнууд алтаар валютын нөөцөө бүрдүүлэх гэж чармайж байна. Үүнээс шалтгаалж шар металлын эрэлт жил ирэх тусам нэмэгдэх болов. Алтны нөөцөө тэлэх нь санхүү, эдийн засгийн хямра-лыг сөрөх, валютын ханшийн уналтаас урьдчилан сэргийлэх гол хөшүүрэг нь болж байна. Тиймээс валютын нөөцөө алт руу хөрвүүлсээр. Манай улсын хувьд ч ялгаагүй алтны салбарыг найдвараа болгож ирсэн.

байгуу лахаар болов. Олон жилийн өмнөөс энэ талаар ярьж байсан. Үүнийг ажил болгохоор Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам, “Эрдэнэс Мон гол” компани, Үнэт металлын сорьцын хяналтын газрын хам тарсан Ажлын хэсэг уг төслийг хэрэгжүүлэхээр судалж эхэлсэн байна.

Дотоодод олборлон баяжуулж буй алт нь дунджаар 85 хувийн агуулгатай. Үүнийг олон улсын зах зээлд борлуулахын тулд 99.99 хувийн цэвэр алт болгох шаардлагатай байдаг. Тиймээс алт цэвэршүүлэх үйлдвэрийн ажлын төлөвлөгөөг энэ онд боловсруулах бөгөөд техник, эдийн засгийн үнэлгээ тодорхой болох аж. “Саалиа бэлдэхээр саваа бэлд” гэж бий. “Алт-2” хөтөлбөрийн хүрээнд санхүүгийн дэмжлэг авах хүсэлтэй аж ахуйн нэгжүүдэд зээл олгох юм.

Энэ салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжүүд Хөгжлийн банкинд хүсэлт гаргаж эхэлжээ. Банк зээлийн нөхцөлийг бүрэн хангасан аж ахуйн нэг-жүүдтэй гэрээ байгуулах ажил үргэлжилж байна. Тухайн аж ахуйн нэгж зээлийн гэрээний дагуу үүргээ биелүүлсэн нөх-цөлд хүүгийн хөнгөлөлт эдлэх боломж бүрдэнэ. Төрд нүүртэй алтны салбарт зөвхөн дээрх бодлогын дэмжлэг бодит ажил болох аж.

ВВМ©

Энэ оны төсвийн орлогын 120 тэрбумыг алтны салбараас босгохоор Сангийн яам төлөв-лөчихсөн. Энэ нь алтны салбарт итгэл тавьж байгаагийн илрэл юм. Алтны тушаалт нэмэгдэж байгаа учраас төсвийн орлого саадгүй бүрдэх магадлал өндөр. Шар металлын салбар дахь амжил таа манай улс батат гаж, үйлдвэрлэлийн хэмжээгээ түүхэн дээд түвшинд хүргэх нөхцөл одоо бүрдчихээд байна. Ийм боломжийг Засгийн газар алтны салбарынханд давуу эрхтэйгээр олголоо. Үүнийг алт олборлогчид цаг алдалгүй ашиг лахаар ажилдаа эхнээсээ гарч байна.

Монголбанкинд төвлөрсөн алтны тушаалт байнга өсөж байгаа. Ингэж өсөж байсан нь ховор. Өнгөрсөн оны байдлаар алт тушаалт 18.3 тонныг давж, түүхэн дээд түвшинд хүрсэн. Тэгвэл ирэх жилүүдэд манай улс 20-25 тонн алт худалдан авдаг болох юм. Шар металлын тушаалт ийнхүү огцом нэмэг дэхээр байгаа нь “Алт-2” хөтөлбөрөөс хүлээгдэж буй үр дүн. Алтны тушаалт энэ хэрээр нэмэгдэх тусам төв банкны гадаад валютын албан

Б.Баяртогтох @bayartogtokhZGM

ногдуулдаг нөөц ашиглас ны төлбөрийн хэмжээг тэг бол го сон билээ. Энэ нь алтны тушаалтыг эрс нэмэгдүүлж бай на. Алтны үндсэн ордуудыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах “Алт-2” хөтөлбөрийн үр дүнд одоо гийн үйлдвэрлэлийн хэмжээ хоёр дахин нэмэгдэх юм. 2020 он хүртэл хэрэгжих хөтөл бөр алтны үйлдвэрлэлийг нэмэг дүүлээд зогсохгүй алтны хаягдлыг багасгаж, уурхайн талбайг стандартын дагуу нөхөн сэргээдэг болгох аж. Мөн олбор лолт, боловсруулалтын дэв шилтэт техник технологийг нэвтрүүлэхээр төлөвлөж байгаа. Манай улс алт олборлодог ч түүнийгээ дотооддоо цэвэр шүүлж чаддаггүй. Энэ нь бидний сул тал байж ирсэн.

ОХУ болон Япон, Их Бри та ни зэрэг улсад манайх олбор лосон алтаа өмнө нь цэвэршүүлж байлаа. Ха рин сүү лийн жилүү-дэд Швей царь улсад алтаа цэ вэр шүүлж байна. Гадаадад цэ-вэр шүүлж байгаа алтны тээвэр, даатгал, хамгаалалтын зар дал тэр хэрээр өндөр. Тэгвэл “Алт-2” хөтөлбөрийн хү рээнд дотооддоо алтаа цэвэр шүү лэх үйлдвэр

» Шар металлын салбар дахь амжилтаа бататгаж, үйлдвэрлэлийн хэмжээгээ түүхэн дээд түвшинд хүргэх нөхцөл бүрдчихээд байна.

» Алт олборлолтыг дэмжих ажлын хүрээнд хууль, журмаа өөрчлөн, хөрөнгө оруулагчдад хаалгаа нээх юм.

» Манай улс алт олборлодог ч түүнийгээ дотооддоо цэвэршүүлж чаддаггүй.

нэмэгдүүлэх зорилгоор 2014 онд Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан нь өнгөрсөн хоёр жилийн хуга-цаанд бодит өгөөжөө авчирсан. Ингэснээр алтны олборлолтыг нэмэгдүүлж, худалдааг ил болгосон. Хуульд зааснаар 2019 он хүртэл Монголбанк, түүний эрх олгосон арилжааны банкинд тушаасан алтны нөөц ашигласны төлбөрийг таван хувиас 2.5 хувь болгон бууруулсан. Үүнээс гадна зах зээлийн үнээс хамаарч

Алт тушаалт нэ мэг-дэж байгаа учраас

төс вийн ор лого саадгүй бүрдэх магад лал өндөр

Судлаачийн үг

4 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632)

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас. 99903584

Улс төр, нийгмийн мэдээллийн албаЭдитор Б.Гандолгор

Утас. 99901483

Эдийн засаг, бизнес мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас. 99901532

Гадаад контент, соёл энтертайнментын албаЭдитор Р.Оюунцэцэг

Утас. 99901621

Г.ЛхагвасүрэнУтас. 99903581

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас. 70103131, Факс. 70106065

Zasag.Co

Дугаарын удирдагчБ.Гандолгор

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг

дээдэлж, чөлөөт сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч

үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн индэр байж, нийт Монгол үндэстний

ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм зорилгоо болгоно.

0 0 6 3 2

РЕДАКЦИ

ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА

ХАЯГ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

Ялалтын баярын өдөр муу ёрын юм бичлээ хэмээн монгол уншигчид ундууцавзай. Беларусийн сөрөг хүчнийхний ярьдаг, хэлдэг, таамагладагийг Оросын сайтуудаас түүвэрлэн авч, орос эрдэмтний хэлснээр жийрэг болгон буулгаж байна.

Беларусь хэмээх улсад үе үе улс төрийн тэмцэл өрнөж, дарагдаж, нууцаар бугшиж, дараа нь ил болж ирсэн. Александр Лукашенко гэж нөхөрт Путинийх шиг цараа, Назарбаевынх шиг зангараг илт дутна. Тэрбээр удсан уу гэвэл удсан. Удлаа гээд улс нь цэцэглэсэн үү (Казахстан шиг) гэвэл бас үгүй. Үе үе эр зориг гарган Оросыг өдөн дуудаж элдэв муу үгээр дайрах боловч тэр нь ардчилагч болчихсон гэсэн үг биш, барууныхны талд орчихов уу гэвэл бүр ч биш.

Энэ улсын газар зүйн байршил, улс үндэстнийх нь бүтцийг аваад үзвээс яалт ч үгүй Европ ба Евразийн зааг дээр, тодорхой хэлбэл Өрнөд ба өрнөджиж буй Европ, Оросын яг зааг дээр оршдог. Тэрхүү байршил нь дараагийн «Майдан» Беларусь болно гэх таамгийг аяндаа дэвшүүлээд гаргаад ирдэг шиг санагддаг. Тус улсын сөрөг хүчний нэг лидер бололтой, саяхнаас нэр нь дуулдаад эхэллээ. «Европын Беларусь» гэх иргэний хөдөлгөөний зохицуулагч Дмитрий Бондаренко энэ 2017 оныг « Беларусь Майдан» болон хэмээн бүр тэгж үзэж, энэ ондоо багтан “Батька” Лукашенкогоо

Олхонуд Баярхүүпроф.

Путинийх шиг цараа, Назар-баевынх шиг зан га раг илт дутна

2017 оноор Лукашенко төгсгөл болох магадлал

хөөж буулгана хэмээн хээв нэг ярих бөлгөө. “Залхуурсны төлөө татвар” гэгчийг ард түмэндээ ногдуулсан, тэр нь ард олны дургуйцлийг дэвэргээд “Батька”-гаа үзэн ядах дээрээ туллаа хэмээн “европыг хүсэгч” тэр нөхөр ярьсан байх юм.

Хүмүүс ядуурч байна, үй олноороо ажилгүй байна, жи-жиг хотуудыг ажилгүйчүүд дүүргэлээ, гэтэл Лукашенко иргэдийнхээ асуудлыг шийд-вэрлэх чадал алга, “миний прог нозоор бол энэ ондоо багтаж Беларусьт шинэ төр засаг бүрдэх байх, гэхдээ ард түмний бослого тэмцлээр Лукашенко огцрох биз ээ” хэмээн Бондаренко ярьсныг Оросын сайтууд зэрэг эшлэжээ. «Беларусийн үндэсний конгресс» гэх сөрөг хүчний өөр нэг байгууллагын удирдагч Николай Статкевич гэдгийн яриа, үйлдлийг Оросын сайтуудаас өлхөн олж уншиж болно. Тэрбээр гуравдугаар сарын 25-наас хугацаагүй акц зохион байгуулж байгаа аж. Ажил хийгээгүй хүмүүст татвар ногдуулсныг эсэргүүцэж Гомел, Могилев, Брест, Витебск, Минск хотуудад олон мянган хүн оролцсон жагсаал тэмцэл өрнөсөн, одоо үе үе цухалзахыг тэрбээр хэлсэн болж таарав уу.

“Залхуучуудад ногдуулах татвар” гэдгийг 2015 оны хавраас мөрдөж байгаа. Насанд хүрсэн, хөдөлмөрийн чадвартай, гэхдээ хөдөлмөр эрхлээгүй бол жил бүр 250 ам.доллар төлж байх тухай, хэрэв эс төлбөл захиргааны хариуцлага хүлээлгэдэг энэ хуулийг уг нь Монголд хуул-барлаад л хэрэгжүүлчмээр санагдах юм.

Харин “Батька” маань эл хуулиа эх орондоо доозыг нь хэтрүүлээд ширүүлчихсэн бололтой, тиймдээ ч өнгөт хувьсгалын босгон дээр Беларусь орноо чирээд ирэх шиг. Ямар ч атугай эх орондоо аюул нүүрлүүлжээ. Беларусь даяар сөрөг хүчний байгууллага, эвсэл холбоод хурын дараах мөөг шиг урган цэцэглэн буй.

Тэмцэгчид нь урд өмнөхөөсөө илүү эр зоригтой, түрэмгий, өнгөт хувьсгалын технологид суралцсан аятай аяглана. СНГ буюу Тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөлийн орнуудыг судлах Оросын хүрээлэнгийн дэд захирал проф.Владимир Жарихин энэ тухай ОХУ-ын албан ёсны зовинолыг илэрхийлэн ярьжээ. Өнгөт хувьсгал баруун хөршид нь тулаад ирлээ хэмээн дүгнэсэн нь маш ноцтой юм.

Алякса́ндр Рыго́равіч Лука­шенка гэж төрөлх хэлээр нь дууддаг бичдэг тэр эрхэм 1954 оны наймдугаар сарын 30-нд төрсөн, 1994 оноос халаагүйгээр тус улсыг тэргүүлж буй. Ерөнхийлөгчөөс гадна БНБУ-ын Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч, БНБУ-ын Аюулгүй байдлын зөвлөлийн дарга, БНБУ-ын Үндэсний олимпын хорооны Ерөнхийлөгч зэрэг албыг хашсанаараа Европт ганцаараа толгой цохино.

“Лукашенка” гэх энэ нөхөр 1991 оны хавар (СССР тарах дөхөж байх үест) тус улсын Дээд Зөвлөлд «Ардчиллын төлөө коммунистууд» гэх фракц байгуулс наараа улс төрд тодорч эхэлжээ. Намтрыг нь үзвэл багшийн сургууль төгссөн, хилийн цэрэгт улс төрийн ажил тан, халагдаад комсомолын хурган дарга, дараа нь танкийн цэрэгт сумангийн улс төрийн орлогч, цэргээс халагдаад мужийн эрдэм дэлгэрүүлэх нийгэмлэгийн нарийн бичгийн дарга, хамтралын дарга явсан гэснээс өөрөөр Лукашенкод гялтайх юм алга байв. Ком-мунист намыг Зөвлөлт даяар хориглосны дараа тэрбээр «Ард түмний зөвшилцлийн нам» гэдгээ байгуулсан ба тэр нь тэгсгээд бүтэлгүйтсэн. СССР-ийг тараах тухай Беловежийн хэлэлцээрийг Беларусийн Дээд Зөвлөл батлахад цор ганцаараа эсэргүүцсэн депутатаар Лукашенко тодрон, СССР тарсныг нь “ХХ зууны геополитикийн аугаа их сүйрэл” хэмээн нэрлэсэн нь түүнийг алдаршуулжээ. 1993-1994 онд Лукашенко Дээд Зөвлөлийн авлигатай тэмцэх түр комиссыг толгойлж ажилласны эцэст тус орны Ерөнхийлөгчөөр сонгогджээ.

Эдүгээ тус улсын нутаг дэвсгэрт улс төрийн 15 нам бүртгэлтэй байгаа гэсэн баримт байна. Тэдгээрээс Лукашенког дэмждэг нь Беларусийн ком-мунист нам, Хөдөлмөр шударга ёсны бүгд найрамдах нам, БНН, Беларусийн хөдөөгийн нам, Нийгэм-спортын нам, Беларусийн эх оронч нам; Лукашенког дэмждэггүй нь «Шударга ертөнц» зүүний нам, Ногоон нам, Иргэний нэгдсэн нам, Беларусийн үндэсний фронт нам, Консерватив-христосын нам, Социал-демократ Грамада нам, Беларусийн Социал-демократ нам, илт сөрөг хүчний үйл ажиллагаа явуулдаг нам нь Либерал-ардчилсан нам, Ард түмний зөвшилцлийн социал-демократ нам гэсэн мэдээлэл ил байна.

Харин энэ 2017 оны хувьд

дээр жагсаасан аль ч намаас Ерөнхийлөгчөө огцруулах тэмцэл өрнөхгүй, «Европын Беларусь», «Беларусийн үндэсний конгресс» гэхчлэн цоо шинэ хөдөлгөөн, холбоодоос өнгөт хувьсгалыг төлөвлөж хэрэгжүүлнэ хэмээн орос профессор В.Жарихин үзэж байна. Түүний ярьснаас үзэхэд дээрх 15 намын лидер, мөрийн хөтөлбөр, түүхэн замнал оросуудад хэдийнэ танил болсон, тэгээд ч тэднээс Москвад сүрдэж балмагдаж байсангүй, харин тэр «Европын» гэснүүд нь ноцтой балаг тарьж мэдэх аж.

Одоогийн шинээр төрсөн тэрхүү оппозиц нь өнгөт хувьсгалын технологид илүү суралцсан, илүү шийдмэг, илүү харгис байгаа нь Москваг түгшээнэ, ялангуяа тэмцэл нь ганц Лукашенкогийн эсрэг бус, Оросын эсрэг чиглэх нь нэн аюултай, Беларусийн ард түмэнд ашиггүй хэмээн ярьснаас нь үзэхэд тус улсад өрнөх аливаа тэмцэл хөдөлгөөнийг Москвад төдийлөн сайшаахгүй гэхээр юм.

Ерөөсөө Украины сценар явагдана гээд Москвад урьдчилан төсөөлж төлөвлөж бэлтгэж байх шиг. Хөршүүдтэйгээ Беларусийн удирдлага илт сөргөлдөж (Оросыг хэлж байна), түүнийг нь өрнөдөд өөгшүүлэн дэвэргэж байгаагаас үүдэн өнгөт хувьсгалд далдуур бэлтгэж эхэллээ гэх хардлага оросуудад байгаа бололтой. Тийм төсөөлөл бууж байна. Лукашенко дотооддоо хэрхэн дарангуйлах, аяглах нь чухал биш, Оросын эсрэг ирээдүйн өнгөт хувьсгалыг өдөөж байгаа нь л чухал хэмээн үзжээ.

Проф.Жарихины сэрэмжлүүлэг, сануулга ч бас ноцтой дуулдлаа.Тэрбээр Кремльд хандан анхааруулга өгч байна. 2012 онд Кремлийнхэн дэндүү амар амгалан байсан ба “Янукович бол Шеварнадзе биш, тэр засгийн эрхийнхээ төлөө хоёр гараараа тулгуур хийж байна, унахгүй, юу ч болохгүй” хэмээн тайвширч суусан чинь юу болж дууслаа даа хэмээн орос эрдэмтэн хөөрлөө барьж ядан ам асуужээ.

Минск дэх дарангуйлагч нөхөр өнгөт хувьсгалын анхны үйлдлийг л таслан зогсооно гэх таамаглал нэн ноцтой, яагаад гэвэл өнгөт технологийн урсгал баруунаас Беларусийн хүн ард руу аль хэдийнэ нэвтрээд ороод ирсэн, одоо радикал уриа дуудлага л үлдээд байна хэмээн бичсэн нь ч бас нэгэн төрлийн дүгнэлт гэлтэй.

Бүр үл таашаамаар прогноз ч оросын нэгэн сайт дээр явж байна. Лукашенко оросуудын зөвлөгөөг үл тооно, сөрөг хүчнээ ч үл сонсоно. Тэрбээр жагсаал цуглаан, хугацаагүй

суулт акцыг хүчээр нухчин дарна. Хатуу нударгаар үзнэ. Цагдаа үл хүчирвэл цэрэг оруулна, цус урсгана, буулт хийхгүй, улс төрийн яриа хэлэлцээг цаадуултайгаа хэзээ ч хийхгүй, гэвч ард олны тэмцэл хавтгайрна, Киевийн Майдан шиг гудамжны баррикадын хоёр талаас үзэлцэнэ, Беларусийн арми, цагдаа дотроос тэмцэгчид рүү үй олноороо шилжиж орно, Засгийн газраа огцруулж үзнэ, онц байдал, байлдааны цагийн байдал зарлаад нэмэр болохгүй, тэгж тэгж Лукашенко огцорно ... цаашаа яаж өрнөхийг тэнгэр мэдтүгэй гэх маягаар оросын тэр сайтад лүндэгджээ.

Хэрэв 2017 онд Беларусьт өнгөт хувьсгал нэрлэвэл Оросын геополитикийн баталгаанд ноцтой байдал үүсч таарна. Славяны ертөнц дэх сүүлчийн гол холбоотноосоо хагацахаас гадна шууд хил залгаа бүс нутгаа “НАТО-гийн”, “Европын” хамар дор сул хаяж өглөө гэсэн үг болно. «Европын Беларусь» засгийн эрх авбал тэгээд л дуусах нь тэр. Беларусьт Донбасс шиг орос хэлтэн, орос үндэстэн хэдэн саяараа оршин суудаг бүхэл бүтэн муж байхгүй тул Орос тэнд бамбай жийргэвч бүс байгуулж чадахгүй. Беларусь нь хойшоо ч, баруушаа ч шууд НАТО-той хиллэнэ. Тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөл, Евразийн эдийн засгийн холбоо, Гаалийн холбооноос тус улсыг гаргахыг уриалагчид засгийн эрх авахгүй гэх баталгаа байхгүй. Өөрөөр хэлбэл Оросын хувьд эцсийн тулгуур найдвар нь “Батька”!

Хөдөлмөр эрхлээгүй бол жил бүр 250

ам.доллар, эс төлбөл захиргааны

хариуцлага хүлээлгэдэг

» Харин “Батька” маань эл хуулиа эх орондоо доозыг нь хэтрүүлээд ширүүлчихсэн бололтой.

» Эдүгээ тус улсын нутаг дэвсгэрт улс төрийн 15 нам бүртгэлтэй байгаа гэсэн баримт байна.

» Хөршүүдтэйгээ Беларусийн удирдлага илт сөргөлдөж (Оросыг хэлж байна), түүнийг нь өрнөдөд өөгшүүлэн дэвэргэж байгаагаас үүдэн өнгөт хувьсгалд далдуур бэлтгэж эхэллээ гэх хардлага оросуудад байгаа бололтой.

REGIONAL IMPROVEMENT OF BORDER SERVICES PROJECT

The Government of Mongolia with support from the Asian Development Bank (ADB)has developed “Regional Improvement of Border Services Project” (RIBS Project). The RIBS Project objective is to increase trade and competitiveness through reduced cost and time of compliance with trade pro-cedures. The Executing agency is the Ministry of Finance and the Implementing agency is the Customs General Administra-tion. Under the project, the Ministry of Finance is seeking to recruit a qualified Driver for the Project Implementation Unit (PIU).

Objective of the assignment involve responsibility to pro-vide Driver to PIU and support day-to-day project activities. He/she will ensure adherence to Asian Development Bank and Government of Mongolia’s applicable procedures and guidelines.

Tasks and responsibilities will include:• Coordinate travel schedules and expenses including

payables and budget needed.• Provide photocopying and binding materials.• Keep the assigned vehicle in clean condition and carry

out daily routine maintenance checks on the vehicle. Make recommendations concerning repair and service.

• Maintain the vehicle logs in accordance with estab-lished administrative procedures.

• Perform such tasks as collecting and delivering docu-ments and materials

• Demonstrates a client-oriented approach, high sense of responsibility, courtesy, tact and the ability to work with a diversity of people and clients.

• Perform any other duties as requested by the office

Qualifications and Experience:• Should have a professional driver’s license.• A minimum of 10 years professional driving experience• Ability to maintain good working relationships with

donors and international officials.• Work experience with ADB project or similar interna-

tional projects will be an advantage.• Good interpersonal skills and ability work in teams.• Good command of English language

The Consultant will be selected in accordance with the relevant regulations of the Government of Mongolia and the Asian Development Bank.

If you possess the above qualifications, please submit a cover letter indicating why she/he considers her/himself suitable for the position, detailed CV highlighting skills/experience, copy of diplomas or certificates and two reference letters from last two employers no later than 12:00 PM, 19 May 2017. Only those successful candidates will be contacted. The application documents shall be submitted in person to the below address. The submitted documents will not be returned to the applicants. Incomplete applications would not be considered. If you need any further details, please feel free to contact us.

Contact address: Room 405, Government Building No.2, S.Danzan Street 5/1, Ulaanbaatar, Mongolia.

Tel: +(976) 51 264694.

VACANCY ANNOUNCEMENT

шалтгаална. Нөгөө талаар Монгол Улсад шинэ бүтээлийг дэмжиж, хөгжүүлээд бүтээг-дэхүүн гаргах бололцоо үнэхээр дутмаг байна. Бүгд л гаднын бүтээгдэхүүнд хошуурдаг сул талтай. Өөрсдөөсөө илүү өргөмжилчихдөг. Гэтэл гад-нын хан эсрэгээрээ биднийг сонирхоод байна шүү дээ. Гэхдээ шинэ зүйл хийж байгаа элэг нэгтнээ дэмжиж буй олон хүн бий.

-Та тэгээд дэмжих хүнээ олов уу?

-Эко яндангаа хөгжүүлэх багтай болсон. Ажлаа эхлээд явж байна. Нийслэлийн Засаг дарга зэрэг холбогдох шийдвэр гаргагчдад нэг бүрчлэн дуулгаж амжаагүй байна. Харин бүтээ-лийг минь мэдсэн хүмүүс улам сайжруулж, бүтээгдэхүүн болгоё гэсэн саналтай байна. Миний зохиосон яндангийн төхөөрөмж автомашин, галт тэрэг гээд утаа үйлдвэрлэдэг ямар ч хэрэгсэлд хэрэглэх боломж той.

-Одоо байгаагаар нь хэрэг-лэхэд ч боломжийн санагдсан шүү дээ?

-Аливаа шинэ бүтээл байнга хөгжиж байдаг. Уг нь цаг алдалгүй тодорхой нэг түв-шингээс нь шууд хэрэгжүүлэх учиртай. “iPhone 4”, “iPhone 5” гэдэг шиг шат шатандаа хөг жих ёстой. Бүүр эцсийг нь үзнэ гээд явбал технологи хур дан хөгжиж байгаа энэ үед цаг ал дахын нэмэр. Тэгэхээр шинэ лэг зүйлийг тухайн нөх цөл байдалдаа тохируулаад инно ваци нэвтрүүлэх нь зөв.

-Та хэдэн патенттай вэ?-Одоогоор найман патенттай.

Үүнээсээ гурвыг нь бүтээгдэхүүн болгосон. Миний үндсэн ажил энэ. Үүгээр л би амьдарч байна.

-Зохион бүтээх нь дур со-нир хол уу, эсвэл зайлшгүй шаардлага байв уу?

-Хэдийгээр ШУТИС-ийн инженер математикийн ангийг төгссөн ч ажилд ороход дэндүү бага цалинтай байсан. Тиймээс хувиараа хөдөлмөрлөж, автомашин угаалгын газар, ил зогсоол ажиллуулж эхэлсэн. Гэхдээ ил зогсоол маань өвөл ашиггүй болчихоод байв. Ашигтай байлгах үүднээс 2005 онд автомашинуудыг нийтээр нь

5

Шинжлэх ухаан

2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Хөрөнгө оруулалт, ноу-хауг холбож өгөх механизм үгүйлэгдэж байна

Салхивчны иж бүрдлийг утаа,

тоосжилт гэрт орж ирэхгүй байхаар зохион бүтээсэн

1-Ямар бүтээлээр оролцож,

тэргүүлсэн бэ?-Салхивчны иж бүрдэл агаар

шүүгч бүтээлээр оролцсон. Өнөөдөр нийслэлд агаарын бохирдол ямар байгааг мэднэ. Олон хүчин зүйлээс болж хавар, намрын цагт тоосжилт ихтэй. Үүнийг дагаад харшилтай хүний тоо замбараагаа алдлаа. Энэ бүхнээс болж нийслэлийн хаана ч амьдарсан цонхоо онгойлгож, агаар сэлгэх нөхцөл бүрдэхгүй байна. Хэдийгээр хүмүүс гэртээ агаар цэвэршүүлэгч хэрэглэж байгаа ч худалдан авах чадвартай хүн олон биш шүү дээ. Харин миний зохион бүтээсэн төхөөрөмж агаарыг салхивчаар орж ирэхэд нь л шүүчихдэг. Өөрөөр хэлбэл, цонхонд суурилуулснаар өвлийн улиралд утаанаас сэргийлж, хавар, намрын цагт тоосжилтгүй амьдарна гэсэн үг.

-Таны бүтээлийг үйлдвэр-лэлд нэвтрүүлэх боломж бий юу?

-Мэдээж маш өргөн боломжтой. Түүхий эдээ гадаадаас авч таарна. Хийцээ өөрсдөө хийнэ. Үйлдвэрлэхэд ажиллагаа багатай, хялбар. Өөрсдөө үйлдвэрлээд эхлэвэл монголчууд заавал импортын агаар шүүгчийг өндөр үнээр авах хэрэггүй болно.

-Санаагаа яаж олсон бэ?-Би ер нь шинэ бүтээлийн

санааг өдөр тутмын амьдралын бэрхшээлээс олдог. Өвөл гэр бүгчим, цонхоо онгойлгоход бөөн утаа, угаар орж ирдэг. Энэ бэрхшээлийг шийдэх арга замыг хайж эхэлсэн. Салхивчны иж бүрдэл хийх санаагаа боловсруулж, гэртээ эхлээд туршиж үзсэн. Дараа нь найз нөхөд, садан төрлийнхөндөө санал болгосон. Туршиж үзсэн бүх хүн “Утаа үнэртэхгүй, үнэхээр гоё, хэрэгтэй эд байна” гэж хэлсэн. Цонхондоо энэ хаалтыг хийхэд цэвэр агаар, салхи намуухан сийгэж орж ирдэг.

-“Инновацийн шийдэл бидний амьдралд” уралдаанд та гурван удаа маш амжилттай орлоо. Бүтээлүүдийнхээ талаар товчхон хэлж өгнө үү?

-Энэ уралдааныг нэг улсад ингэж олон зохион байгуул-даггүй. Монголд гурван жил дараалан зохион байгуулсан шалтгаан нь манайхан өвөрмөц, шинэ содон зүйл их хийдэгтэй хол боотой байх. Анх эко яндан-гаар оролцож гуравдугаар байрт шалгарч, алтан медаль авч байсан.

Харин удаах уралдаанд хуримтлалын төхөөрөмжөөр оролцож, шилдэг 10 бүтээлийн нэгт багтсан. Эдийн засаг хямарсан, хямраагүй мөнгөний хэрэгцээ хүн бүрт бий. Аливаа шинэ бүтээл гэдэг хаана, ямар хэрэгцээг хэр оновчтой хувилбараар хангах вэ гэдэгт л чиглэдэг. Ингэж байж амжил-тад хүрдэг. Хуримтлалын тө хөө рөмжийг хэрэглэвэл ямар ч то хиолдолд тодорхой хэм жээ-ний мөнгөтэй л байна гэсэн үг. Хүмүүсийг мөнгөө хуримт луулах зуршилтай болгодог. Ингэснээр ирээдүйн мөнгөний хэрэгцээг нь хангах зорилготой бүтээгдэхүүн. Банктай холбог дож ажиллах нь илүү үр дүнтэй гэж харсан учраас энэ уялдааг нь сайн хийж өгсөн.

Харин гурав дахь нь хүний эрүүл мэндэд чиглэсэн салхивч-ны иж бүрдэл.

-Одоо энэ бүх бүтээлээ үйлд-вэрлэлд нэвтрүүлэхэд яах ёстой вэ?

-Нэг талаар миний өөрийн хичээл зүтгэл, арга барилаас бүтээлүүдийн маань ирээдүй

З.Золжаргал: Эрсдлээс илүү инновацийг чухалчлах цаг үе ирсэн

Харилцаа холбооны зохицуулах хороо нь “Цахим ХХЗХ нэгдсэн системийн үйл ажиллагааг сайжруулах, системийн шинэчлэл хийх” зорилгоор зөвлөх үйлчилгээний сонгон шалгаруулалтыг зохион байгуулж байгаа тул зөвлөхийн үйлчилгээ үзүүлэх хүсэлтэй хуулийн этгээдийг мэдүүлгээ ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү зөвлөх үйлчилгээний зорилго нь одоо ажиллаж байгаа иргэд, хэрэглэгчдэд үзүүлж байгаа үйлчилгээг хялбаршуулах, иргэн өргөдлөө цахим гарын үсгийн тусламжтай илгээх, цахим хэлбэрт оруулан, боловсронгуй болгох хуулийн дагуу олгогдсон эрх үүргээ гүйцэтгэх, механик хийгддэг ажлууд болон үйл ажиллагааг цахимжуулсанаар хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлэх үйл ажиллагааг ил тод болгох, хяналтын системийг бий болгох, удирдлагын зүгээс шийдвэр гаргахад шаардлагатай мэдээллээр хангах, хэрэглэгчдэд нийцүүлэн нэмэлт хөгжүүлэлтийг хийж, боловсронгуй болгоход оршино.

Зөвлөхийн үйлчилгээ үзүүлэх хүсэлтэй этгээд нь ТБОНӨХБАҮХАТ Хуулийн 14-16 дугаар зүйлд заасан шалгуур үзүүлэлт, шаардлагуудыг хангаж буйг нотлох баримт бичгийн баталгаажуулсан хуулбарыг хавсарган ирүүлнэ. Үүнд:

Мэдээллийн технологийн чиглэлээр мэргэжил эзэмшсэн, мэргэжлийн өндөр ур чадвартай хүний нөөц, тоног төхөөрөмж, ажлын байр, эргэлтийн хөрөнгийн хүрэлцээтэй эсэхийг нотлохтой холбоотой дэлгэрэнгүй тайлбар, танилцуулга.

Ижил төстэй ажил хийж байсан туршлагын талаарх мэдээлэл.Тус хороо нь ирүүлсэн мэдүүлэгт үндэслэн саналын урилга болон ажлын

даалгаврыг хүргүүлэх зөвлөхийн хураангуй жагсаалтыг гаргаж Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны цахим хуудсаар зарлана.

Сонирхсон этгээд нэмэлт мэдээллийг 2017 оны 05 дугаар сарын 08-наас 05 дугаар сарын 17-ны өдрийн 09:00- 17:00 цагийн хооронд авч болох бөгөөд мэдүүлгээ дор дурдсан хаягаар 2017 оны 05 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12:00 цагаас өмнө ирүүлнэ үү.

ХАЯГ: ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ ЗОХИЦУУЛАХ ХОРОО, МЕТРО БИЗНЕС ТӨВ А БЛОК 5 ДАВХАР,

Д.СҮХБААТАРЫН ГУДАМЖ-13, СҮХБААТАР ДҮҮРЭГ УБ 14201Утас: 304258, Факс: 327720

Цахим шуудан: info@crc.gov.mn, Цахим хуудас: www.crc.gov.mn

ЗӨВЛӨХ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ТУХАЙ ЗАРЛАЛ

халаах хялбар төхөөрөмж зохион бүтээж, амьдралд нэвтрүүлсэн. Энэ бүтээл маань үр дүнгээ өгсөн. 3-4 ил зогсоол дээр хэрэглэсэн. Дараа нь хөгжсөөр автомашины хучлага болсон доо. Тэр үед хучлага Монголд бараг байгаагүй. Манайхыг гарч ирснээс хойш хучлаганы зах зээл тэлсэн. Гэхдээ загвар, материалын онцлог нь патенттай тул хуулбарлаж чадаагүй. Харин санааг нь хуулбарлаад төрөл бүрийн материалтай хучлага хийх болсон. Дараа нь гэрийн дулаалгатай болсон.

Ямар ч байсан, өөрөө шинэ бүтээгдэхүүн хийгээд зах зээлд чадах чинээгээр нийлүүлж, амьдралаа залгуулах шийдвэр гаргаж байсан юм. Зохион бү-тээнэ гэдэг өөрөө бизнес. Үүний эсрэгээр бүтээгдэхүүнийг нэг газраас хямд аваад нөгөө газар үнэтэй зарах бас нэг бизнес байна.

-Эрэлт хэрэгцээг олж хараад, шийдлээ хайна, бүтээл гаргана, үйлдвэрлэлд нэвтрүүлнэ, хөрөнгө оруулагч хайна, борлуулна гээд энэ бүхнийг ганцаараа хийхэд танд хэр хэцүү санагддаг вэ?

-Хүнд хэцүү үе зөндөө. Ухрах юм бол ямар ч амжилт олохгүй. Өөрт мөнгө байвал бүтээлдээ зарцуулна, байхгүй бол хүнд үзүүлээд хөрөнгө мөнгө хайгаад л чадах чинээгээрээ явж байна. Гэвч бүтээлээ үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх хөрөнгө оруулалт авчихсан нэг ч төгрөг байхгүй л дээ. Зээл хэлбэрээр бол авч байсан.

-Энэ салбарын хөрөнгө оруулалтын орчныг та өөрийн туршлагаар дүгнэвэл?

-Нэг талд мөнгөтэй хүн, нөгөө талд шинийг санаачлагч буюу ноу-хаутай хүн байна. Энэ хоёрыг уулзуулж, хамтын бизнес болгох механизм өнөөдөр үнэхээр хэрэгтэй байна. Монголын хөрөнгө оруулагчид эрсдлээ бодоод үл хөдлөх хөрөнгийг л сонгодог. Монгол хүний шинэ санаачилга, бүтээлд гадаадад зөндөө байдаг гэсэн хандлагаар хандах нь их байна л даа. Өнөөдөр, энэ бүтээлд хөрөнгө оруулъя, алдвал тэр биз, алдахгүй бол сайн биз гэх хүн байхгүй. Уг нь үндэсний хэмжээний томоохон компаниуд нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд инновацийг дэмжих жижиг сан гаргаж болно шүү дээ. Ийм сангийн буянаар маш том бизнес босоод ирэх ч юм бил үү. Эрсдлээс илүү инновацийг чухалчлах ёстой цаг үе иржээ гэж би ойлгодог.

-Зохион бүтээнэ гэдэг нь авьяас уу, эсвэл шинжлэх

ухааны нарийн тооцоолол бий юу?

-Уйгагуй туршилтын үндсэн дээр аливааг нээж илрүүлж болно. Мөн тухайн салбартаа өндөр мэдлэгтэй хүмүүс тооцооллын буюу шинжлэх ухааны аргаар

оновчтой шийдэл гаргаж болно. Гэхдээ туршилт маш чухал. Тооцооллоо баталгаажуулахын тулд яалт ч үгүй туршина шүү дээ.

Түүнчлэн эд юмсыг олон талаас нь харах сэтгэхүйд суралцсан

байх хэрэгтэй. Аливааг асар олон жижиг хэсэгт задалж харна гэсэн үг. Би энэ дадалд багаасаа суусан. Энэ нь хүний техник сэтгэлгээг хөгжүүлдэг. Тиймээс ямар нэг салбарт шинийг санаачлах шаардлага гарлаа гэхэд энэ сэтгэлгээ их тус болдог. Тухайн салбарын үндсэн зарчмыг нь мэдсэний дараа энэ сэтгэлгээгээ ашиглана. Ер нь хүүхдүүдийн техник сэтгэлгээг хөгжүүлэхэд боловсролын салбар илүүтэй анхаарвал зүгээр санагддаг.

-Танд бүтээлээ хийж байхад зөвлөх хэрэг гардаг байх. Хэнтэй зөвлөдөг вэ?

-Ажлаа хийж байхдаа ойр хавийн хүмүүсээс ийм байвал яах уу гэж асуугаад, ямар хариулт өгөхийг нь хүлээдэг. Нэг ёсондоо миний бүтээлийг хүмүүс хэр хүлээж авч байгаад ажиглалт хийдэг гэх үү дээ. Ерөнхийдөө ганцаараа, шөнийн цагаар ажилладаг. Энэ үед гоё гоё санаа орж ирдэг, шийдлээ олдог. Тэгэхээр би ганцаараа байхдаа илүү төвлөрдөг гэж өөрийгөө ойлгодог.

-Эко хуримтлалын багц чинь ямар ач холбогдолтой бүтээгдэхүүн бэ?

-Хүүхдүүд багаасаа хэрэглэвэл мөнгөө зөв зарцуулж сурдаг. Санхүүгийн боловсролтой болно. Монголчууд дээр үеэсээ хуримтлалын дадал зуршилгүй шүү дээ. Энэ дадлыг л багаас нь тогтооход чиглэсэн. Өдөрт 1-2 мянган төгрөг хуримтлуулаад байхад тэтгэврийн насан дээр их мөнгө болно биз дээ.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Спорт

6 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632)

ЦАХИЛГААН БАРАА ГАР УТАС

1. SONATA-6 маш хямд зарна 2-3 хоногийн өмнө орж ирсэн.Утас:96481125Ачааны зориулалттай автомашин маш хямд зарна.Утас: 96481125, 99087992Mersedes Benz E-200 дизель авто машин зарна. 2004 оны 2011 онд орж ирсэн дизель 2000сс автомат. Хот дотор 10 иднэ. Германаас орж ирсэн. Тогтмол дулаан гражжид байдаг. Хар өнгөтэй Е 200. Утас: 99289768225/60/R16 Kumho Solus дугуй зарна.Утас: 99135791Nissan Teana зарна.Утас: 997961592001 оны 2012 орж ирсэн. ямар ч асуудалгүй Prius 11 зарна.Утас: 99892976Ачааны зориулалттай автомашин маш хямд зарна Утас: 96481125, 990879928. Автомашины хагарч цуурсан шил наагч зарна.Утас: 99679962

ҮЛ ХӨДЛӨХ НОМ, ХЭВЛЭЛ

1. "МАНАН БУДАН"Цоо шинэ зарна. Утас: 858283842. Бүх төрлийн ном хэвлэл худалдаалж байна.Утас: 991441543. Хуучин номнууд зарна.Утас: 94640105 4. Бизнес удирдлагын магистерийн ангид хэрэглэгдэх 2003-2008 оны Pearsons interna-tional edition номнуудыг тус бүр 30.000 төгрөгөөр зарна. Утас 991536375. Ээж ба хүүхэд ном зарна. Утас: 990894016. Түүхийн хэдэн зуун үйл явдлыг Чингисийн үеийн их бага тулалдаанаас авахуулаад Хадгаламж зээлийн хоршооны хэрэг хүртэл бүртгэн багтаасан. Чингисийн үеийн хэдэн алдартныг эс тооцвол То ван, Мянгат гэсэн хоёрхон монгол хүн багтсан байдаг бол энэхүү Britannica 8 боть ширээний нэвтэрхий толь зарна.Утас: 88170048

1. 40 тонн контейнер маш хямд зарна. Утас: 90666913 964811252. Ар хустайн зусланд цэвэр агаарт хаус зарна. Утас: 992897683. Ар хустайн зусланд цэвэр агаарт хаус зарна.Утас: 992897684. 2 өрөө үйлчилгээ явуулах боломжтой байр зарна БЗД 8-р хороо Баянзүрх хотхон 108-р байрны 1-р давхарт дэлгүүр, сургалт, цэцэрлэг, үйлчилгээ явуулах боломжтой 43 мкв 2 өрөө байр хямд зарна. Хаяг: Офицерийн тойргоос уруудаад Баянзүрх хотхон 108-р байр Утас: 806120655. Апартмент-88 орон сууц ХЯМД зарна УТАС: 99289768Сансарын тунелд 1 давхарын 3 өрөө байр зарна.Утас: 99760217, 991012716. Хотын төвд бүрэн тавилгатай пентхаус гал тогоо тусдаа 5 өрөө байр хөлслүүлнэ.Утас: 99760217, 991012717. Сансар Цагдаа хотхоны зүүн талд 2016он ашиглалтанд орсон 2 өрөө 41,1 мк2 байр хямд зарна.Утас: 91228822, 95228822

1. Skynet-ийн modem зарна.Утас: 80286525, 862032222. 3 дугаар үеийн i5 процессор, 2 GB рам, 583 GB хард диск, 15.6" дэлгэц бүхий Toshiba Satellite C850 модель нөүтбүүкийг утасгүй маус, цүнхний хамт зарна.Утас: 955300993. Оргинал Wifi хүлээн авагч хямд зарна.150 метр хүлээн авна.Утас: 91228822, 952288224. Notebook үнэ тохирч худалдаж авна. Ломбарднаас чөлөөлж авна.Утас: 91228822 952288225. 900x400x2mm pad хямд зарна. Утас: 91228822, 952288226. Пролонон хамгаалалттай, 5.5 см диаметртэй. Хүмүүсийн сонирхлыг татахуйц дизайнтай, гар утас, компьютер, нөүтбүүк, бусад төхөөрөмжинд залгаж болно. LED гэрэлтэй, дотроо батарейтай. 3.5mm аудио, USB цэнэглэгч кабель дагалдана. Өнгөний сонголттой. Утас: 96012938, 88512938

КОМПЬЮТЕР БА ДАГАЛДАХ ХЭРЭГСЭЛ

UBshop.mnЧӨЛӨӨТ ХУДАЛДААНЫ ПЛАТФОРМ

Юу авмаар байна? Юу зармаар байна?АВТОМАШИН

1. USB гагнуурын алх. Агшин зуур хална, хөрнө. 480 C градус хүртэл хална.Утас: 96012938

1. Америкийн BLU брэндийн STUDIO X8 HD гар утас -2 СИМ-тэй.Утас: 96012938, 8851293

ubshop.mn сайтад та зараа байрлуулбал манай сонины зарын энэ хэсэгт шууд орох юм. Зөвхөн кирил үсгээр бичсэн, холбоо барих утас, зарах үнэ нь тодорхой зарууд энэ хэсэгт орохыг анхаарна уу.

UBSHOP.MN

2.

3.

4.

5.

6.

7.

99171956

90666696, 80900185

Хуучин сонин бөөндөж зарна.

Баянзүрх дүүргийн Цайз явах замд буюу Мянган оюутны байрны замын эсрэг талд зам дагуу байрлалтай 363мкв газартай, 91мкв обьекттэй урд нь 8-н нэрийн дэлгүүрийн үйл ажиллагаа явуулж байсан обьект зарна.

Баянзүрх дүүргийн Цайз явах замд буюу Мянган оюутны байрны замын эсрэг талд хотхон, барилгын ажил явуулах боломжтой 6863мкв газар зарна.

Хуучин сонин зарна.

Утас: 99171956

ХУДАЛДАНА

Хөшигийн хөндийд шинэ нисэх явах зам дагуу зургаан айлын тэгшхэн эзэмшлийн газар хямд зарна. Утас: 98116088, 99157300

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Жилийн турш түрүүлэхгүй байна гэдэг Хакүхогийн хувьд урт хугацаа

Ирэх ням гарагт Японы нийс-лэл Токио хотноо сүмо бөхийн тавдугаар сарын башё эхэлнэ. Япончууд нутгийн аваргатай болсноос хойш сүмог урьд урьдынхаас илүү сонирхож, ордон өдөр бүр үзэгчээр дүүрч байгаа. Монголчууд ч гэсэн гур ван аваргад “шавар хаах” нөхөр гарч ирснээс хойш сүмогоор дахин амьсгалж, өрсөлдөөнийг шимтэн үздэг болжээ. Тэр ч ут гаараа Нацү башёд хэн түрүү лэх бол гэсэн таамгаа уралдуулж, бөхчүүдийн бэлтгэл хэрхэн хангагдаж буйг мэдэх хүсэлтэй. Ёкозүнагийн асуудал эрхэлсэн зөвлөлийн гишүүдийн өмнө болсон нээлттэй бэлтгэл бөхчүүдийн өнгийг шинжихэд бага ч гэсэн нэмэр болох болов уу.

Их аварга Хакүхо М.Даваа-жаргалын хувьд өнгөрсөн оны тав дугаар сараас хойш тү рүүлж амжаагүй явна. 2016 оны Нацү башёгоос хойш хоёр

Кисеносатог зогсоох ёстой башё

Аварга, арслангуудаас гадна

сэкивакэ Такаясү олны анхаарлын

төвд байгаа

удаа бэртлийн улмаас өнжиж, нөгөө гуравт нь 10-11 даваа л авчээ. Энэ хооронд Кисеносато анхны башёдоо түрүүлж, аварга цол хүртэж, дараагийн башёд түрүүгээ бататгасан гээд юм юм л болж өнгөрөв. Бүтэн жилийн турш түрүүлэхгүй байна гэдэг Хакүхогийн хувьд дэндүү урт хугацаа. Тиймээс Нацү башёд заавал түрүүлэх зорилго өмнөө тавьсан нь тодорхой.

Эхний нээлттэй бэлтгэлд аварга маань Эндо, Сёдай, Таканоива нартай ес барилдаж, бүгдэд нь давсан байна. Өмнөх башёд сэдэрсэн гэмтэл нь гайгүй эдгэсэн бололтой. Харин Какүрюү аварга озэки Тэрүнофүжи, Гоэйдо гэсэн чанга бөхчүүдийг сонгон барилдахдаа найм давж, дөрөв унажээ. Харүмафүжи аваргын тухайд сэкивакэ Такаясүтай 10 барилдахдаа зургаад нь давсан байна. Харин барилдааныг нь харахыг хамгийн их хүсэж байсан шинэ аварга Кисеносато энэ бэлтгэлд оролцсонгүй.

Гэхдээ үүнээс хоёр хоногийн дараа тэрбээр дэвжээнд гарав. Монгол аваргуудтай хамт нэгд сэн бэлтгэлд хамрагдахыг хүсээгүй нь илт. Тиймээс өөр дэвжээгээр явж, бэлтгэлээ шал гаад эхэлжээ. Эхлээд Коконоэ дэвжээнд зочилж, Тиёо болон Тёо тайрюү гэсэн доогуур зиндааны хоёр бөхтэй найм барил даж, бүгдэд нь давсан байна. Үүгээр бэлтгэл дууссан

ч түүнд хан галтгүй санагдсан бололтой дахин барилдахаар шийджээ. Улмаар нөгөө хоёртой дахин 16 удаа тулж, Тёотайрюүд хоёр унасан гэнэ. Маргааш нь тэрбээр Оитэказэ дэвжээнд зо-чилж, маэгаширагийн гуравт эрэмбэ тэй Дайэшёог 14 дараалан давсан байна.

Өмнөх башё эхлэхийн өмнө Кисеносато бэлтгэл дээр бөх-чүүдийг ааглан давж, тун сайн байгаагаа харуулсан. Тэр эрчээ-рээ башёд түрүүлснийг мар таагүй байх. Энэ удаа ч дахин дээгүүр өрсөлдөх болно гэдгээ эхний хоёр өдрийн бэлтгэлээр ийн харууллаа.

Сонирхуулахад, Нацү башё их аварга Хакүход тун ээлтэй. Тэрбээр 2006 онд энд анхны түрүүгээ (14-1) хүртэж байсан. Үүнээс хойш зургаа, нийт долоон удаа Нацү башёд өнгөлжээ. Долоо түрүүлэхдээ дөрөвт нь 15-0 амжилт үзүүлж, цагийг эзэлсэн их аварга гэдгээ харуулсан юм.

Энэ башёд аварга, арслан-

гуудаас гадна сэкивакэ Такаясү олны анхаарлын төвд байгаа. Кисеносатогийн нэг дэвжээний бөх тэрбээр өмнөх хоёр башёд 11-4, 12-3 амжилт үзүүлсэн. Дүрэм ёсоор сүүлийн гурван башёд 33 даваа авсан бөх озэки цол хүртдэг. Тиймээс Такаясү Нацү башёд арав давахад л арслан цолны болзол хангах юм. Тэрүнофүжи, Гоэйдо гэсэн хоёрхон арслантай үлдээд буй сүмогийн холбооны хувьд түүнийг сайн барилдаж, хэрэгтэй даваагаа аваасай гэж хүсэж байгаа нь тодорхой.

Башёгийн өмнө уламжлал ёсоор бөхчүүдийн жинг үзлээ. Шинэ аварга Кисеносато өнгөр-сөн дөрвөн сарын хугацаанд нийт есөн кг нэмснээр 184 кг жинтэй болжээ. Энэ нь түүний хувьд хамгийн дээд жин юм. Жин дагаад бяр нэмэгдэнэ гэгчээр отгон аварга тун хүчтэй болсон нь анзаарагдаад байгаа. Гэхдээ нөгөө талаар хурд саарч, хөдөлгөөн удаа болдогийг мартаж болохгүй. Хакүхо аварга дөрвөн кг нэмж, 160 кг-д хүрсэн бол Какүрюү аварга 157 кг жинтэй зодоглоно. Түүний хувьд нэг кг нэмэгд жээ. Харин сэкивакэ Такая-сү таван кг хасаж, 174 кг болжээ.

Дээд зиндааны хамгийн хүнд бөхөөр урьдын адил Ичиножёо А.Ичинноров тодров. Түүний жин 197 кг. Харин хамгийн хөнгөн нь 118 кг жинтэй Ишиура байв. Дээд зиндааны бөхчүүдийн дундаж жин 162.2 кг байгаа аж.

Узбекстаны Ташкент хотноо дөрөвдүгээр сарын 30-наас тавдугаар 7-нд болсон боксын Азийн АШТ-д Монголын есөн тамирчин зодоглож, дөрвөн медаль хүртлээ. Эдгээр дөрвөн тамирчин ирэх намар Германы Хамбург хотноо болох ДАШТ-д өрсөлдөх эрхээ авсан юм.

Энэ жил Ташкентын рингэнд 28 орны 179 ширэн бээлийтэн хүрэлцэн ирсэн. Манай ул-саас гавьяат дасгалжуулагч Д.Бат сүрэнгийн удирдлага дор Г.Ган-Эрдэнэ (49 кг), М.Гандулам (52 кг), Б.Мишээлт (56 кг), Д.Отгондалай (60 кг), Б.Чинзориг (64 кг), Б.Түвшинбат (69 кг), Ж.Отгонжаргал (75 кг), С.Эрдэнэбаяр (91 кг), Т.Эрболат (+91 кг) нар хүч сорилоо.

Гавьяат Д.Отгондалай 60 кг-ын боксчдоо чансаагаар тэргүүлэн тулалдсан бөгөөд эхний даваанд гоц мөргөж, дараа нь Шри Ланкийн тамирчныг 5:0-ээр илт давуу ялж, медалийн болзол хангасан юм. Дараа нь Энэтхэгийн Ш.Тапад 3:2-оор хожигдож, хүрэл медаль хүртжээ. Ингэснээр гавьяат тивийн аваргын иж бүрэн медальтай болж байна. Тэрбээр 2011 онд мөнгө, 2015 онд алт зүүсэн бол энэ удаа хүрэлтэй ирэв. Отгондалай мөн 2014 онд Азийн наадмын аварга болсон билээ.

Хамгийн хөнгөн жинд зодог-лосон Г.Ган-Эрдэнэ 2015 онд хүрэл медаль авсан амжилтаа ахиулж, тивдээ үзүүрлэв. Тэрбээр учраа бүрээ ялсаар финалд шалгарч, алтын төлөө Лондоны олимпийн аварга Узбекистаны Х.Дусматовд бүдэрсэн юм.

64 кг-д хүч сорьсон Б.Чин-зоригийн хувьд тивийн аваргаас анхны медалиа энэ жил авч байна. Эхэлж гоц мөргөсөн манай боксёр хоёрын даваанаас Иран, Индонез, Кыргызстаны боксчдыг дараалан сөхрүүлж, финалд гарч ирэв. Гэвч

аваргын төлөө эзэн орны боксчин Х.Ихболжонд хожигджээ.

Хашир туршлагатай боксчдын нэг Б.Түвшинбат Азийн аваргын дөрөв дэх медалиа өөрийн болгосон. Тэрбээр 2007 онд нутагтаа зохиогдсон тэмцээнд үзүүрлэсэн бол 2011, 2015 онд хүрэл медальтай ирсэн юм. Харин энэ удаа Туркменистан, Энэтхэгийн боксчдыг хожиж, хүрэл медалийг ДАШТ-ий эрхийн хамт авчирчээ. Мөнгө, хүрэл медаль хосоор нь авсан монголчууд багийн дүнгээр дөрөвт бичигдсэн юм.

Манайхан уг нь дөрөв байтугай медаль авах нөөц бололцоотой баг. Гэвч зарим сайн тамирчин тэмцээнд оролцож чадалгүй үлдсэн нь амжилтыг яах аргагүй хойш татлаа. Тухайлбал, Рио гийн олимпод эх орноо төлөө лөн оролцсон Х.Энх-Амар, Э.Цэнд баатар нар сахилгын асуудлаар шигшээ багаас хэсэг хугацаанд хөөгдсөн. Мөн хашир туршлагатай Н.Шинэбаяр зар дал мөнгөний асуудлаас болоод Ташкентийг зорьж чадаа гүй аж. Холбооноос 75 кг хүртэлх жингийнхний зардлыг гаргасан. Ингэснээр хүнд жингийн гурав хувийн зардлаар явах шаардлагатай болсон юм. С.Эрдэнэбаяр, Т.Эрболат нар хэрэгтэй мөнгийг гаргаж, тивийнхээ аваргад оролцоод ирсэн. Харин Шинээд ийм боломж олдоогүй тул нутагтаа

үлдсэн байна. Энэ мэт шалтгаан нөлөөлөөгүй бол илүү олон медаль авч, ДАШТ-д арай том багтай очих боломжтой байв. Гэвч дөрөвхөн тамирчин Германыг зорих болсон нь чамлалттай.

Тэмцээнийг зохион байгуулагч Узбекистан 10 жингийн есд нь түрүүлж, хожим давтахад бэрх амжилт үзүүлсэн. Чантуу боксчид Риогийн олимпоос гурван алт, нийт долоон медаль авсан амжилтаа гэнэтийнх байгаагүй гэдгийг ийн нотоллоо. Нийт 17 улс ДАШТ-ий эрх авчээ.

Дөрвөн медаль, ДАШТ-ий дөрвөн эрхБ.ЭнхжинЗГМ

Кисеносато монгол аваргуудтай хамт нэгд сэн бэлтгэлд хамрагдахыг хүсээгүй нь илт. Тиймээс өөр дэвжээгээр явж, бэлтгэлээ шал-гаад эхэлжээ.

7

Боловсрол

2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Шинэ хичээлийн жил эхлэхэд сурагчдын сурах бичгийн асуу-дал хөндөгддөг. Түүнчлэн жил болгон шинэ ном худалдаж авч байна гэх гомдол тасардаггүй. Өнгөрсөн жил гэхэд 102 төрлийн сурах бичгийг шинээр хэвлүүлсэн. Тэгвэл энэ жил сурах бичиг хэр хүртээмжтэй байх болон хэчнээн ном шинээр хэвлүүлж буй талаар БСШУСЯ-ны Сурах бичиг хариуцсан мэргэжилтэн Р.Балжиннямаас тодрууллаа.

-Сурах бичгийн тендер

зарлагдсан уу. Ямар газар хэвлэхээр болсон бэ?

-Сурах бичгийн олон тендер зарлагддаг. Одоогоор 1-5 дугаар ангийн нөхөн хангалтын сурах бичиг хэвлэн нийлүүлэх тен дер шалгаруулалт зохион байгуу-лж, гүйцэтгэгчээр хэвлэлийн гурван компани шалгарч гэрээ байгуулан ажлаа эхлээд байна.

-Сурах бичигт алдаа их гардаг. Үүнийг хэрхэн хянадаг вэ?

Сурах бичгийн алдаа дутагд-лыг зохиогч, редакторууд

ха риу цан ажилладаг. Боловс-ролын хүрээлэн арга зүйн удирд лагаар хангаж, хяналт тавих үүрэгтэй.

-Энэ жил хэчнээн сурах бичиг шинээр хэвлүүлэхээр төлөвлөсөн бэ?

-Энэ жил 6-12 дугаар ангийн нийт 47 нэрийн сурах бичиг шинэчилж хэвлэн нийлүүлэ-хээр төлөвлөсөн. Харин бага ангийнхан хуучин сурах бич-гээ хэрэглэхээс гадна нөхөн хангалтаар сурах бичгийг нэмж хэвлүүлнэ.

Зургаан настнуудын ачаа хөнгөрнөУлсын төсөв, гаднын зээл, тус-ламжаар нийт 60 сургууль барина

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

Жил бүрийн хавар цэцэрлэгийн ангиас сурагчийн ширээнд суух зургаан настнуудыг Ерөнхий боловсролын сургуульд элсүүлэх асуудал дагуулдаг. Өмнө нь сургуулийн өмнөх боловсролыг хүүхэд саатуулах газар гэж цахимаар нэлээн шуугисан. Гэтэл үнэн хэрэгтээ сургуулийн өмнөх боловсрол бол цэцэрлэгт хамрагдаагүй хүүхдүүдийг нэгдүгээр ангид ороход нь дэм болох тун чухал газар аж. Түүнчлэн энэ жилээс сургуулийн өмнөх боловсролд илүү анхаарал хандуулж ажиллах бөгөөд Бага боловсролын цөм хөтөлбө-рийг өөрчлөөгүй байна. Харин зургаан настнуудыг хичээлийн эхний 60 цагт сургуульд хам-руулах сургалтад суулгана гэж боловсролын мэргэжилтнүүд хэллээ. Энэ жил нийслэлийн нийт 225 сургуульд хамран сургах тойрог тогтоон энэ сарын 15-ны өдрийг дуустал зургаан настнуудыг бүртгэж байгаа. Тодруулбал, Баянгол дүүр-гийн 10, 13, 22 дугаар хорооны хүүх дүүд 13 дугаар сургуульд бүрт гүүлж, элсэн суралцана. Ха-рин Сонгино хайрхан дүүргийн 3, 4, 26 дугаар хорооны хүүхдүүд 65 дугаар сургуульд бүртгүүлнэ. Иймээс хүүхдээ ямар сур гуульд бүртгүүлэхээ мэдэхгүй бай-гаа эцэг, эхчүүд Нийслэлийн бо ловсролын газрын цахим хуу-даснаас мэдээллийг авч болох юм. Үүнтэй зэрэгцэн цэцэрлэ гийн

ангиас сурагчийн ширээнд сууж буй балчир үрсийн сургалтын программд эцэг эхчүүдийн санаа зовнидог. Учир нь өдрийн та-лыг тоглож наадан өнгөрөөдөг байсан зургаан настнууд өдрийн турш нэг ангид олуулаа сууж, хичээл хийнэ гэж ойлгодоггүй. Тэгтэл хичээлийн талаар бүрэн дүүрэн ойлголтгүй яваа тэд-гээр хүүхдүүдэд гэнэт л гэрийн даал гавар, үүрэг хариуцлагаар бөм бөгдөж эхэлдэг. Нэг ёсондоо туршилтын туулай болгож орхидог.

ойлгоод байгаа юм. Тиймээс үүнийг тодруулж хэлэх нь зөв байх. Сургуулийн өмнөх боловсролын, бага боловсролын буюу 1-5 дугаар ангийн, дунд боловсролын буюу 6-9 дүгээр ангийн цөм хөтөлбөрт ямар нэг өөрчлөлт орохгүй, тогтвортой үргэлжилнэ. Харин ахлах анги буюу 10-12 дугаар ангийн цөм хөтөлбөрт өөрчлөлт оруулахаар ярьж байна. Тухайлбал, дээд сургуулийн жишгээр бие даалт хийдэг, кредит цаг тооцуулдаг жишигт оруулах юм.

-Энэ жил 2011 онд төрсөн хүүхдийг л бүртгэнэ гэж заасан. Гэтэл эцэг, эхчүүд 2012 оны нэг, эсвэл хоёрдугаар сард төрсөн хүүхдээ сургуульд өгөхөөр бүртгүүлэх тохиолдол байдаг?

-Нэгдүгээр ангийн хүүхдэд зориулсан сургалтын программ нь зөвхөн зургаан настай хүүхдэд л зориулагдсан. Зургаа болон таван настай хүүхдийн насны хооронд асар их ялгаа бий. Эцэг, эхчүүдэд ялгаа харагддаггүй боловч үнэн хэрэгтээ ойлголт, хичээлийг хүлээж авч буй байдал, сурах арга барил гээд олон зүйлээрээ ялгаатай учраас таван настай хүүхдийг цэцэрлэгт нь хамруулаад ирэх жил нь сургуульд өгөх хэрэгтэй.

-Бүртгэлийн явцад харьяал-лын биш гэсэн маргаан гардаг. Үүнийг яаж шийдэж байгаа вэ?

-Үүнийг бид хамран сургах

бодлогыг барьж ажиллана. Тиймээс Улсын төсөв, гаднын зээл, тусламж, хувийн зардлаар гээд нийт 60 сургууль барих юм. Ингэснээрээ хүүхдийн чөлөөт цагийг зөв өнгөрөөх, авьяас чадварыг хөгжүүлэх болон төрөл бүрийн дугуйланд хамрагдах бүрэн боломжтой болно.

-Олон төрлийн сургалтын программаар хүүхдийн толгой

эргүүлээд байна. Үндсэн нэг чиглэлийг барьж ажиллаж болдоггүй юм уу?

-Олон төрлийн программ туршсан зүйл байхгүй. Харин жил ирэх тусам сайжирч бай-на. Жишээ нь, 2004 онд анх удаа боловсролын стандар тыг тогтоосон. Үүний дараа Үндэс-ний хөтөлбөрийг баталсан. Хүмүүс үүнийг буруугаар

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

Р.Балжинням: Бага ангийнхан хуучин сурах бичгээ хэрэглэнэ

тойрог гэдгээр шийдсэн. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэхээр Улаан баатар хотод түр болон удаан хугацаагаар амьдрах гэж ирсэн бол заавал аль нэг дүү рэг, хороонд харьяалалтай байх ёстой. Тиймээс хүүхдээ сур гуульд өгөх гэж байгаа бол харьяаллынхаа дагуу сургуульд бүртгүүлэхэд ямар нэг асуудал тулгарахгүй.

ангид элсэн суралцах гэж байна. Боловсролын газрын барьж буй гол бодлого нь сургуулийн өмнөх боловсролыг чухалчлах. Гэтэл цэцэрлэгт хамрагдаагүй хүүхэд олон бий. Энэ жил уг асуудлыг цэцэрлэгт богиносгосон ца гаар суралцуулахаар болсон. Тий-мээс цэцэрлэгүүдэд аль болох таван настай хүүхдүүдийг хам-руулахаар ажиллаж байна.

-Төрийн өмчийн сур-гуу лиудаас гадна хувийн сур гуу лиуд өндөр үнэтэй бай-даг. Үүнийг хэрхэн зохицуулж байгаа вэ?

-Хувийн өмчийн сургуулиудыг дэмжиж ажиллаж байна. Учир нь улсын хэмжээнд сургуулийн хүрэлцээ дутагдалтай байгаагаас өдрийн хоёр, гурван ээлжээр хичээллэж буй сургууль олон байна. Тиймээс хувийн сур гуу-лиудад хувьсах зардлыг нь өгч, дэмждэг.

-Хувийн сургуулиудын төл бөр их өндөр. Үүнд хэрхэн анхаарч ажиллаж байна вэ?

-Үүнд төрийн өмчийн болон хувийн сургуулиуд хамрагдаж байгаа. Сургуулиудын төлбөрийг манайхаас хянадаггүй. Харин байгуулагдахад нь тусгай зөвшөөрөл олгодог. Түүнчлэн өргөдлөөр тухайн сургуулийн сургалт, төлөвлөгөө хууль, журамд нийцэж буй, эсэхийг шалгаж байж сургалтын төлбөрийг тогтоодог. Мөн тухайн сургуульд хувьсах зардлыг улсаас хүүхдийнх нь тоогоор өгдөг. Харин сургал тын төлбөр хэт өндөр байвал улсаас гаргасан хувьсах зардлыг багасгах явдал байдаг.

-Бага, дунд сургуулийг нэмж барих уу?

-Нийслэлийн Засаг даргын 2016-2020 он хүртэлх мөрийн хөтөлбөр гэж бий. 2020 он гэхэд үндсэндээ бүх сургуулийг хоёр ээлжинд шилжүүлнэ гэсэн

Энэ талаар Нийслэлийн бо ловсролын газрын дарга Ц.Жар галантуулаас тодрууллаа.

-Нэгдүгээр ангид элсэн суралцах зургаан настнуудыг сургуульд орохоос өмнө нь тусгай сургалтад хамруулдаг. Энэ тухай ярихгүй юу?

-Энэ оны хичээлийн жилд нийт 32500 хүүхэд нэгдүгээр

С.Батсайхан / ЗГМ©

» Энэ жил нийт 32500 хүүхэд нэгдүгээр ангид элсэн суралцана.

» Бага ангийн сургалтын тогтолцоонд өөрчлөлт ороогүй.

» Ахлах ангийн сургалтыг дээд сургуулийн жишгээр бие даалт хийдэг, кредит цаг тооцуулдаг жишигт оруулна.

Лавлах

8 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632)

ОНЦЛОХ ҮЗВЭР

Германы кино өдрүүд08.00

12.00

14.00

18.00

20.00

22.00

07.00 “Монголын шинэ өглөө” хөтөлбөр

10.30 “Ирээдүйд илгээх захидал”

14.00 “Цэлмэг” өдрийн хөтөлбөр

17.00 “Монгол бичиг үсгийн хөгжил” нэвтрүүлэг

19.05 “Урлаг” теле сэтгүүл

21.05 “Цаг үе, үзэл бодол”

07.00 “Чарли Роуз- Эми Адамс, Сэмюэл Жексонтой ярилцсан нь” нэвтрүүлэг

11.00 “Студио 1.0” нэвтрүүлэг

15.00 "Бизнесийн төв цэг” хөтөлбөр

17.00 "Bloomberg Surveillance” нэвтрүүлэг

20.30 "Сайн уу, дэлхий” нэвтрүүлэг

21.00 “Мөнгөний урсгал” хөтөлбөр

09.45 “Би монгол хүн” нэвтрүүлэг

11.15 "Мөрдөгч Лютер” ОАК дөрөв дүгээр анги

14.10 “Хүрээлэн” цуврал нэвтрүүлэг

18.35 "Дэлхийн атлас” нэвтрүүлэг

21.00 “Зөв үнийг таа” шоу нэвтрүүлэг

22.00 "Көсем” ОАК долоо дугаар анги

12.00 “Хөтөч” мэдээллийн хөтөлбөр

15.00 “Өөрчлөлт” гуравдугаар бүлэг, 32 дугаар хэсэг

19.30 “Ороод гараач” нэвтрүүлэг 13 дугаар хэсэг

20.00 "Оргил цаг” мэдээллийн хөтөлбөр

22.30 “Чадвал намайг хуур” ОАК 34 дүгээр анги

MNB Bloomberg Боловсрол Монгол ТВ09.30 “Тог тог тог” хүүхдийн нэвтрүүлэг

ТВ ХӨТӨЛБӨР

Польшийн алдартай найруулагч, продюсер Кжиштоф Зануссигийн нэрэмжит кино өдрүүд өчигдөр эхэллээ. Түүний бүтээлүүд Кана, Венец, Торонто, Берлины зэрэг алдартай кино наадмуудаас шагнал хүртэж байжээ. Тэрбээр 27 уран сайхны кино, 11 телевизийн кино болон 20 гаруй жүжиг, дуурь найруулсан юм байна. Зохион байгуулагч “I cinema” кино театр Кжиштоф Зануссигийн таван бүтээлийг толилуулахаар төлөвлөсөн байна. Мөн энэ сарын 11-нд болох уулзалтад кино найруулагчтай уулзах боломжтой. “Персона нон грата” өнөөдөр “Бидний бурхны дүү” тавдугаар сарын 10-нд, “Амийг амиар” тавдугаар сарын 11-нд тус бүр 19.00 цагаас гарна.

НИЙТИЙН ТЭЭВЭР

Карт цэнэглэх цэгүүдийг шинэчиллээ

“Улаанбаатар марафон 2017” болно

Баяр угтсан шалгалт эхэллээ

ТЭМЦЭЭН

ХЯНАЛТ

Гүйлтийн спортыг хөгжүүлэх, Улаанбаатар хотыг олон улсад сурталчлах зорилготой “Улаан-баатар марафон 2017” бүх нийтийн гүйлтийн тэмцээн энэ сарын 20-нд болох гэж байна. Сүхбаатарын талбайгаас гараагаа эхлэх тус тэмцээн өглөөний 09.00 цагт нээлтээ хийх юм. Тэмцээн мэргэжлийн тамирчид болон сонирхогчид гэсэн хоёр ангилалтай. Марафон гүйлтээр хичээллэдэг 18-аас дээш насны тамирчдын дунд 10 мянган метр зайд хагас болон бүтэн марафон гүйлтийг зохион байгуулах аж. Харин сонирхогчдын тэмцээн 5000 метрийн зайд 12-17, 18-35, 36-54, 55-аас дээш гэсэн насны ангиллаар эрэгтэй, эмэгтэй төрлөөр явагдана. Мөн гэр бүлийн гүйлт, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тэмцээн 1.5 километр зайд болох юм.

“Улаанбаатар марафон 2017”-д нийт 25-30 мянган хүн орол цуулахаар төлөвлөжээ.

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газраас Эх үрсийн баярыг угтан хүнсний бүтээг-дэхүүний аюулгүй байдлыг хангуулах шалгалт хийж эхэллээ. Шалгалтад нийслэлийн есөн дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж буй худалдаа, үйлдвэрлэл, үйл-чилгээний газруудыг хамруулах юм. Эх үрсийн баяраар хугацаа нь дууссан, чанарын шаардлага хангаагүй хүнсийг хүүхдийн бэлгэнд савлаж, худалдах зөрчил олон гардаг.

Мөн хүүхдэд харшил өгөх магадлалтай импортын хүнс ихээр худалддаг тул эцэг, эхчүүдийг хүүхдэдээ өгч буй хүнсэндээ анхаарахыг мэр-гэжилтнүүд зөвлөж байна.

Б.БаярмааЗГМ

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАРV.09 17o

1o

V.10 10o

5o

V.11 9o

-3o

V.12 13o

-5o

V.13 14o

-2o7м/с

8м/с

12 м/с

8 м/с

12 м/с

6 м/с

9 м/с

7 м/с

9 м/с

6 м/с

ҮүлшинэҮүл багасна Бага зэргийн бороотой Үүлшинэ Үүлшинэ

УВС22o

5o

ХОВД 22o

5o

ЗАВХАН18o

2o

БАЯНХОНГОР18o

2o

ГОВЬ-АЛТАЙ16o

3o

ӨВӨРХАНГАЙ 18o

3o

АРХАНГАЙ 17o 2o

ХӨВСГӨЛ 20o

2o

БУЛГАН 19o

-2o

ТӨВ 16o

2o

ДУНДГОВЬ 29o 9o

ӨМНӨГОВЬ 18o

8o

ГОВЬ-СҮМБЭР 19o

4o

ДОРНОГОВЬ 18o

2o

СҮХБААТАР 18o

8o

ХЭНТИЙ 19o

3o

СЭЛЭНГЭ 22o

2o

ОРХОН19o

2o

ДАРХАН-УУЛ22o

4o

ДОРНОД 19o

8o

БАЯН-ӨЛГИЙ19o

3o

Нийтийн тээврийн автобусны “U money” карт цэнэглэх зарим цэгүүдийг шинэчиллээ. Зарим үйлчилгээний байгууллагын ажиллах цагийн хуваариас шалтгаалан карт цэнэглэх цэг хүрэлцэхгүй байна гэсэн гомдол ихээр ирсэн тул ийм шийдвэр гаргасан аж. “Улаанбаатар смарт карт” компани нийт 32 цэгийг татан буулгаж, шинээр 47 цэг байгуулжээ. Ингэснээр нийслэлд нийтийн тээврийн карт цэнэглэх, борлуулах 467 цэг үйл ажиллагаа явуулж байна. Карт цэнэглэх цэгтэй холбоотой санал, гомдлыг “Улаанбаатар смарт карт” компанийн хэрэглэгчийн төвийн 70151289 утсаар авч байна.

ЗГМ: КОМИКС

Тамхины хайрцаг дээр тамхи хортой гэж бичсэн байдаг мөртлөө

архины шилэн дээр яагаад байдаггүй

юм бэ?

Иш архины шилэн дээр

тамхи хортой гэж бичиж яах

юм бэ?

Нээрээ ч тийм

дээ тэ?

Mr. Баагийгийн ПАЯН....

Өмнөх дугаарын хариу / 05.08

ЗГМ: СҮДОКҮ

(Өмнөх дугаарын хариу)

7

3

9

41

2

3

58

9

6

14

58

58

1

6

93

37

14

8

6

1

2

3

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

265871943

872456319

983564172

356917824

741293568

419328657

138745296

527689431

694132785

БОСООГООР:2. Тэмцлийн нэгэн хэлбэр3. Төрийн хөгжимчин4. Хамгийн олон малтай аймаг5. Намхай аваргын сахилын

нэр9. Монгол Улс, монголчуудад байх хамгийн элбэг зүйл11. Ардын засгийн анхны Ерөнхий сайд12. Энэ жил түрүүлснээр

дэлхийн аваргын цомыг гурвантаа хүртсэн Английн снукер бильяардын тамирчин

ХӨНДЛӨНГӨӨР:1. Японы хэвлэл, мэдээллийн томоохон байгууллага6. Дорнын их яруу найрагч7. Цэргийн ангийн салбар нэгж

8. Африкийн улс10. 1945 онд байгуулагдсан олон улсын хамгийн том байгууллагын товчилсон нэр12. Монгол бөхийн өргөөний үүргийг гүйцэтгэж байсан байрны товчилсон нэр13. Алуурчин14. Үндэсний хөгжим

ЗУРХАЙ

Билгийн тооллын 14Хаврын адаг хөх луу сарын найман цагаан мэнгэтэй улаан бич өдөр.Үс засуулбал. Эд мал арвижнаНаран ургах, шингэх. 05.26-20.18Барилдлага. Хүчин төгсШүтэн барилдлага. ХүрэлцэхүйСуудал: Ус

Аргын тооллын тавдугаар сарын 9. Ангараг гараг. Билгийн тооллын 14. Салхины эх одтой, улаан бич өдөр.

Өдрийн наран 05.26 цагт мандан, 20.18 цагт жаргана. Тухайн өдөр хулгана, луу жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бич, тахиа жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр буян номын үйлийг эхлэх, дээдсээс халамж хүсэх, лам хувраг болох, багш шавьд барилдах, номын абшиг авах, шинэ гэр ба байр авах, сан тавиулах, угаал үйлдэх, бүжиг наадам хийх, цэцэрлэг байгуулах, хур оруулах, дарханы үйлд сайн. Хувцас эсгэх, шинэ хувцас өмсөх, зөвлөгөөн хийх, сэтгэлд сэвтэй газар очиход муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод зүүн зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд, мал арвижна.

ҮЗВЭР

НИСЛЭГИЙН ЦАГИЙН ХУВААРЬ

УБ-Сөүл 08.45 12.50 Сөүл-УБ 14.20 16.50 Хонконг-УБ 12.05 16.45 УБ-Хонконг 06.25 10.55 УБ-Ханбумбат 20.00 21.10 Ханбумбат-УБ 22.00 23.05УБ-Бээжин 17.55 20.10 Бээжин-УБ 21.10 23.40

ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ЦАГИЙН ХУВААРЬ

Москва-УБ 23.45 06.50 УБ-Эрхүү 20.35 02.15Эрхүү-УБ 16.32 05.50УБ-Эрээн 20.45 11.25УБ-Сайншанд 10.10 19.48Сайншанд-УБ 21.15 07.15Сүхбаатар-УБ 20.55 05.50УБ-Сүхбаатар 20.35 04.36

УДБЭТФранцын нэрт балетмейстер Жан Добервалын бүтээл “Дэггүй Лиз” бүжгэн жүжгийг энэ сарын 27, 8-нд үзээрэй.

UB ART GALLERYУран бүтээлч Д.Золзаяа, Л.Мянганцэцэг нарын хамтарсан “Гучин хавар” үзэсгэлэн маргааш хаалтаа хийнэ.

УЛСЫН ФИЛАРМОНИ“Бид нэг гэр бүл” олон улсын гэр бүлийн өдөрт зориулсан тоглолт энэ сарын 13-нд 19.00 цагт болно. Тасалбарын үнэ 20 мянган төгрөг. Герман улсын “Minquet Quartett” хамтлагийн сонгодог хөгжмийн тоглолт энэ сарын 19-нд болно.

ZIFERBLATАмьд хөгжмийн “Cold play” хамтлагийн ковер тоглолт энэ сарын 27-нд болно. Тоглолтод “Andromeda”,“Caffeine” хамтлагууд оролцох юм. Тасалбарын үнэ 8000 төгрөг.

БУЯНТ УХАА СПОРТЫН ОРДОН

Азийн зүүн бүсийн эрэгтэйчүүдийн волейболын аварга шалгаруулах тэмцээн энэ сарын 20-26-нд болно. Тоглолт өдөр бүр 12.00 цагаас эхлэн хоёр цагийн зайтай явагдана. Нэг өдрийн тасалбарын үнэ 8-10 мянган төгрөг, багцын үнэ 40 мянган төгрөг.

THE CORPORATE & CON-VENTION CENTER

Их багш Чин Хайн зохиосон аялгуу, дуунуудыг Монгол Улсын Морин хуурын чуулга энэ сарын 12-нд толилуулна. Тоглолтыг Соёлын тэргүүний ажилтан Д.Түвшинсайхан найруулж буй бөгөөд дуучин Т.Дэлгэрмөрөн, Д.Баярцэцэг, К.Номинжин нарын уран бүтээлч оролцох юм.

ХӨТӨЧ

Замуудыг түр хаана

Бүгд Найрамдах Социалист Вьетнам Улсын Дэд ерөнхийлөгч, хатагтай Данг Тхи Нгок Тхиний Монгол Улсад хийх албан ёсны айлчлал өчигдөр эхэлсэн. Үүнтэй холбоотойгоор айлчлалын үеэр нийслэлийн төвийн зарим замуудад зорчих хэсгийн хөдөл гөөнийг түр хязгаарлах юм байна. Айлчлал үргэлжлэх гурав хоногийн хугацаанд түр хаах замын мэдээллийг Замын цагдаагийн албанаас авах боломжтой.

АЭ

У И О

ГХ

Д Н К

А

А

Х

Б Б

Д

Н

Ш

А

Р

Р

А

Х

УХ

Н

ШО

Ш ӨМК

А

У РУ

Ь

Р НЙ

Г ОО

У

М

Н

У

А

А

М

Н

Ш

А

РУТ

У

УА

Г

У ЦУР

У

А

Г

И

Г

А

А

1 2 3

4 5

6

7 8

9

10 11 12

13

14

Энгийн технологиор ажлын байрыг өөрчлөх нь

Гадаадын элсэгчид АНУ-ыг сонгох нь цөөрлөө

Кушнерийн эгч гэр бүлийн нэрээ бизнест ашиглажээ

Жирийн өдрүүдэд Manifesto цахим агентлаг Лондон дахь оффистоо 20 хүн ажиллуулдаг. > 10

Өнгөрсөн оны мөн хугацаанд курсуудын 39 хувь нь гадаадаас өргөлдөл хүлээн авч байжээ. > 10

Бүрэн боловсруулаагүй төслийн зар сурталчилгаанд түүнчлэн “Засгийн газрын дэмжлэг” гэдэг үг ашиглажээ. > 10

Эммануэль Макроны ялалт

1Франц оронд тулгараад байгаа

бэрхшээлийг дутуу үнэлсэн зүйлгүй гэдгээ ноён Макрон нэмж тайлбарлав.“Бидний дунд үүссэн хуваагдлын улмаас зарим маань хэт туйлширсан байр суурь баримтлагчдын талд саналаа өгцгөөсөн. Энэ хү мүүсийн уур хилэн, эргэлзээ, сэтгэлийн түгшүүрийг би хувь-даа сайн ойлгож байгаа” хэмээн мэдэгдлээ.

Нэгдмэл Европыг эрхэмлэгч ноён Макрон еврогоос татгалзах, протекционист хориг тавих, дүрвэгсдийн урсгалыг таслан зогсоох хүсэлтэй хэт барууны байр суурьтай өрсөлдөгчийнхөө эсрэг бизнесийн шинэчлэл, скандинав загварын нийгмийн халамж амлаж ялалт байгууллаа.

Ялагдлаа хүлээн зөвшөөрсөн хатагтай Ле Пен энэ удаагийн сонгуулийн “бахархам, түүхэн дүн” Үндэсний фронт намыг Францын гол сөрөг хүч болгож өглөө хэмээн тайлбарлав. Ирэх сард болох парламентын доод танхимын сонгуулиар ч “эх орончид, глобалистуудын” тэмцэл үргэлжилнэ хэмээн хатагтай өгүүлж байна. Тэрбээр намаа улс төрийн цоо шинэ хүч болгон өөрчлөхөөр төлөвлөж байгаагаа мөн мэдэгдсэн юм.

цаашид ч өснө. Ням гарагийн сонгуульд орол-

цоогүй хүмүүсийн хувь хэмжээ нийт сонгогчдын 26 хувьд хүрсэн нь иргэд сонгох эрхээ эдлэх урам зориг үлэмжхэн мохсоны ил рэл боллоо. Ийм үзүүлэлт 1969 оноос хойш Францын сон гуулийн түүхэнд тохиолдож байгаагүй. Үүн дээр сонгуульд оролцсон сонгогчдын 12 хувь нь нэр дэвшигч хоёрын алийг ч сонгохгүй гэсэн санал өгчээ.

Үндэсний фронт намын экст ремист байр суурийг зөөл-рүү лэхийн тулд цөөнгүй жи лийг зар цуулсан хатагтай Ле Пений ба римталсан стратеги алдаатай байсан бололтой. Тэрбээр сон-

гуулийн кампанийн сүүлийн өдрүүдэд, дэлхийн II дайны үеэр Францын еврей нарыг албадан зайлуулсан явдлыг удаа дараа сөхөж, еврейн эсрэг байр суурьтай эрхмийг намын удирд-лагад түр үүрэг гүйцэтгэгчээр томилж, телевизийн мэтгэл-цээний үеэр ноён Макрон руу дайран давшилж байлаа.

Урьд нь засгийн газарт зөв-лөх, эдийн засгийн сайд байсан ноён Макрон зургадугаар са-рын 11, 18-нд болох Үндэсний ассамб лейн сонгуульд даруй ан хаарлаа хандууллаа. Тэрбээр ганц ч парламентын гишүүнгүй

Глобалчлалын эсрэг байр суурь баримталж Цагаан ордонд эзэн суусан, Ерөн хий лөгч Дональд Трамп ч ялалт бай гуулсан ноён Макронд Twitter-ээр баяр хүргэлээ. Популист хэт барууны сэргэлтэд сэтгэл түгш сэн зах зээл, Европын бусад нийс лэл ч сэтгэл уужирлаа. Сон гуу лийн эцэст хатагтай Ле Пен төлөвлөж байсан 45 хувийн саналаа ч авч чадсангүй.

“Францын ард түмэн Евро-пын ирээдүйг сонгосон явдалд баярлаж байна” гэж Евро-пын комиссын ерөнхийлөгч Жан-Клод Юнкер мэдэгдлээ. “Ир гэдийн маань ихэнх нь бүгд найрамдах улсын тугийн дор нэгдэж, Европын холбоотой хувь заяагаа холбон, дэлхий нийтэд Франц орныг нээлттэй үлдээхийн төлөө саналаа өглөө” хэмээн Ерөнхийлөгч Франсуа Олланд тайлбарлав.

Ялагдсан ч гэлээ хатагтай Ле Пений амжилт нь 2002 онд эцэг Жан-Мари Лений авч чадсан 18 хувиас бараг хоёр дахин их байгаа юм. Хатагтай Ле Пен нийт 10.6 сая иргэний санал авсан нь Францын иргэд тус улсын улс төрийн элитүүдэд дургүйцэх нь ихэссэний илрэл. Хэрвээ ноён Макрон амлалтаа биелүүлж чадахгүй өнгөрвөл энэ тоо

намаа Үндэсний ассамблейд оролцуулах, үнэмлэхүй олонхын дэмжлэг авахын төлөө идэвх чармайлт гаргах хэрэгтэй.

Зүүн төвийн Социалист, баруун төвийн Бүгд найрамдах намаас Ерөнхийлөгчийн сон-гуульд нэр дэвшигч нар ням гарагт болсон сонгуулийн сүүлийн шатанд өрсөлдөж чадаагүй нь Францын сүүлийн 60 жилийн түүхэнд гарч байгаагүй үйл явдал юм. Эдүгээ энэ хоёр нам ноён Макроны засаглалтай хамтрах, эсэхээ шийдвэрлэх ёстой боллоо.

Зүүний хүчнийхэн шинэ Ерөн хийлөгчийг дэмжих хэрэг-тэй хэмээн Социалист намын гишүүн, Францын ерөн хий сайд Бернар Казнёв ням гара-гийн шөнө мэдэгдсэн. Харин сон гуу лийн эхний шатанд 20 хувийн дэмжлэг авсан, зүүн ий хатуу байр суурьтай Жан-Люк Меланшон шинэ Ерөнхий-лөгчийг эсэргүүцэхийг уриалж байна. Урьд нь Ерөнхийлөгчийн сон гуульд Бүгд найрамдах на-маас өрсөлдөж байсан удаатай, Үндэсний ассамблейн ги шүүн Брюно Ле Мэр ч намын ги-шүүд дээ шинэ Ерөн хийлөгчийг дэм жихийг уриалав.

Штефан ВагштилКанцлер Ангела Меркелийн

Христийн ардчилсан холбоо умард Германы Шлезвиг-Холс-тейний сонгуульд гайхам ялалт байгуулсан нь ирэх есдүгээр сард болох Бундестагийн сонгуульд амжилттай оролцох баталгаа болж өглөө. Сонгуулийн дүн социал демократууд, тэдний шинэ удирдагч, канцлерийн сууд лын төлөө хатагтай Мер-кель тэй өрсөлдөгч Мартин Шуль цэд ноцтой ухралт болов.

Цагаач лалыг эсэргүүцэгч Гер маны альтернатив намын сэр гэлт, Brexit-ийн санал ху-раалт, Дональд Трампын ялалт, Фран цад Марин Ле Пений хүчир хэгжилт зэрэг популизм гаар сан нөхцөлд Германы социал демократ нам өөрчлөлт амал-сан ч, сонгогчид нь тогтвортой байдлын баталгаа – Меркелийн

Христийн ардчилсан холбоог илүүд үзлээ.

Социал демократ нам 2012 оноос хойш эвслийн бүрэл-дэхүүн тэйгээр эрх барьж ирсэн Шлезвиг-Холстейнд Хрис-тийн ардчилсан холбоо ялсан нь ХБНГУ-ын илүү том бүс нутаг болох Умард Рейн-Вест-фалид ирэх ням гарагт эхлэх сон гуульд амжилтаа бататгах нөхцөл бүрдүүлж өглөө. Умард Рейн-Вестфалид Германы аж үйлд вэрийн чухал бүс Рур багтдаг.

Санал хураалтын урьдчилсан дүнгээс үзвэл, Христийн ард-чилсан холбоо 33 хувийн санал аваад байгаа нь 2012 оны дүнгээс 30.8 хувиар өссөн үзүүлэлт бол-лоо. Харин 2012 онд 30.4 хувийн санал авсан Социал демократ нам энэ удаад 26 хувьтай гарсан нь сонгуулийн өмнөх таамгаас ч

бага байгаа юм. Ногоон нам урьдын адил

тогтвортой 13 хувийн санал авсан бол, Христийн ардчилсан холбооны эвслийн байнгын түнш, либерал Чөлөөт ардчилсан нам 12 хувийн санал авсан нь жилийн өмнөх 8.2 хувиас эрс өссөн дүн боллоо.

Үүний зэрэгцээ тус мужид анх удаа сонгуульд өрсөлдсөн Германы альтернатив нам орон нутгийн парламентын сон гуульд авбал зохих таван хувьд арай гэж хүрлээ. Тус нам оргил үедээ буюу Германд сая гаруй дүр вэгч цутгасан 2015-2016 онд ир гэдийн 24 хувийн дэмжлэг авч байсан ч энэ удаа дөнгөж 5.6 хувийн санал авчээ.

Шлезвиг-Холстейний 2012 оны сонгуульд найман хувийн санал авч байсан, радикал, популист нам болох Пиратын

намыг дэмжигчийн тоо нэг хувь болтлоо багасав. Энэхүү өөрчлөлтийн дүнд Христийн ардчилсан холбоо нь Чөлөөт ардчилсан нам, Ногоон намтай эвсэл байгуулах нөхцөл бүрдлээ.

Христийн ардчилсан хол-бооны удирдлага сонгуулийн дүнд сэтгэл хангалуун байна. Ноён Шульцийг нэр дэвшүүлсэн Социал демократ намын хичээл зүтгэл “Хоосон халуун салхи аятай үлээгээд өнгөрлөө” хэмээн Германы сангийн орлогч сайд Йенс Шпан тайлбарлав.

Социал демократ намын удирдагчид ч гутарсанаа нуусан-гүй. “Урам хугалсан дүн” хэмээн тус намын дэд тэргүүн Ральф Штегнер өгүүлж байна. Германы өрнөд хэсэгт орших бяцхан Саар мужид гуравдугаар сард ялалт байгуулсан хатагтай Меркелийн нам энэ онд болох орон нутгийн

гурван сонгуулийн хоёрыг нь өөрийн болгоод байна.

Германы хүн ам хамгийн шигүү бүс нутаг болох Умард Рейн-Вестфалийн сонгуульд Социал демократ нам тэргүүлж, Ногоон намтай эвсэл байгуулна гэсэн таамаг санал асуулгаар гарч байгаа. Баасан гарагт мэдээллийн ZDF компани Христийн ардчил-сан холбоог 32 хувийн санал авч Социал демократ намтай эн тэнцүү өрсөлдөнө гэсэн таа маг дэвшүүллээ. Социал демок ратууд урьд нь 2012 оны сонгуульд 39.1 хувийн санал авч байлаа. Харин энэ оны гурав-дугаар сараас хойш тус намыг дэмжигчдийн тоо 40 хувиар буурсан нь санал асуулгаар то-дорчээ.

Социал демократ нам, Гер-маны альтернатив намыг шийд мэг довтлох хэрэгтэй

хэмээн өөрт нь шахалт үзүүл дэг Христийн ардчилсан хол боо ны түрэмгий байр суурь баримт-лагчдыг байнга сөрөн зогсож, сонгуульд зөөлөн аргаар хандсан хатагтай Меркелийн тактик зөв байсныг сонгуулийн дүн баталлаа.

Харин нэгдүгээр сард Со циал демократ намын удирд ла-гад гарч, намын нэр хүн дийг эхний үед эрс өргөж чадсан ноён Шульцийн хувьд сонгуу-лийн дүн муу мэдээ боллоо. Сонгогчид терроризм, гэмт хэрэг, дүрвэгсдийг нийгэмд интеграцчлах зэрэг аюулгүй, тогтвортой байдлын асуу далд анхаарч буй үед ноён Шульц эрх тэгш бус байдлыг арил гах амлалттай кампани өр нүүл сэн нь алдаа боллоо хэ-мээн зарим шинжээчид дүгнэв.

Тереза Мэй Маргарет Тэтчерээс суралцанаФилип Стивенс

Улс төрд хамгаас хүч нөлөөтэй үгийн нэг бол “аядуу” хэмээх үг хэмээн цагтаа Маргарет Тэт-черийн сонгуулийн кампанид зөвлөж явсан эрхэм өгүүлж байв. Тэгвэл хатагтай сонгуульд яаж ял сан хэрэг вэ? Хатагтай Тэт че рийг тодорхойлдог олон үгэн дотор “аядуу” гэсэн үг лав байх гүй. “Уужуу” гэсэн үг дээрх үгтэй утгын хамааралтай. Майкл Фүүтийн удирдлага дорх Хөдөл-мөрийн нам тухайн үедээ хэт зүүний байр сууринд яарал тай шилжсэн. Учир нь хатагтай Тэт-чер улс төрийн төвч байр суурь гэсэн ойлголтын зааг хяз гаа рыг өөрчилж орхисон юм.

Дээрх төстэй зүйл тори намыг залан чиглүүлж буй хатагтай Тереза Мэйн удирдлагад ч тохиол дож байна. Ерөнхий сайдаас Brexit-ийн кампанитай холбоотой бодлогод ямар ч төвч байр суурь байхгүй. Хатагтайн бодлого аядуу гэхээсээ англи үндсэрхэг үзэл. Цагтаа Тэтчер бүх мөнгөө эргүүлэн авах шаардлагыг Брюссельд тавьж байсан. Жилийн өмнө л Brexit-ийн санал хураалтад “үлдэх” саналтай байсан хатагтай Мэй эдүгээ эх орныхоо бүрэн эрхт байд лыг “ширхэг ч үлдээлгүй” эр гүү лэн авахаа мэдэгддэг болжээ.

Тэр ч байтугай Их Британи нэгдмэл зах зээлтэй харьцах эрхээ хадгалж үлдэхийн тулд Европын эдийн засгийн бүсэд (European Economic Area) Норве гитой хамтрах санал байж болох талаар өгүүлсэн нь бараг урван тэрслэх ажиллагаа гэхээр. Цагаачлалын та лаарх ерөнхий сайдын байр сууринд ч өөдтэй юм алга. Түүний кампанийн уриа ойлгомжтой. “Их Британийн тугийг мандуул, үгүй бол гадаадынхны талд зогс”.

Тэгвэл энэ байр суурийг Хө-дөл мөрийн намын удирдагч Жере ми Корбиний хөтөлбөр, түү ний хамсаатан, “сүүдрийн тан хим”-ын сангийн сайд Жон Макдон нелийн байр суурьтай харьцуулах аваас ерөнхий зураг лал өөрчлөгдөнө. Ноён Корбин Даунинг Стрийтийн 10-т хатагтай Мэйг эрүүл ухааны үлгэр жишээ хэмээн магтаж байна гэж төсөөлөөд үз. Британийн сонгогчид Фидель Кастрогийн Куба улсыг нэгдсэн вант улс даган дууриавал зохих амжилтын үлгэр жишээ гэж үзэхгүй нь тодорхой. Сонгогчид ноён Корбинийг дэмжигчдийн далладаг алх, хадуурыг биш, Их Британийн тугийг эрхэмлэх нь ойлгомжтой. Хөдөлмөрийн нам өөрийн талынхны дэмжлэг хүлээдэг бодлоготойн зэрэгцээ тори намд дайсагнаж ханддаг хүн амын

тодорхой хэсэг ч бий. Гэтэл Их Британийн дундаж давхаргынхны дэмжлэгтэй Хөдөлмөрийн нам хэт туйлширсан үзэлтэйд тооцогдохоор болчихлоо.

Ноён Корбин хатагтай Мэйд барууны хүчнийхнийг нэгтгэн зангидах бололцоо олгочихжээ. Өнгөрсөн долоо хоногт болсон орон нутгийн сонгуульд, урьд нь Их Британийн тусгаар тогтнолын намыг дэмждэг байсан сонгогчид тори намд санал өгцгөөв. Их Британийн тусгаар тогтнолын нам нь ноён Корбиний метрополитен социализмаас болж иргэний болон сонгуулийн эрхээрээ хо хи-роод байгаа ажилчин ангийн эрх ашгийг хамгаалагч хэдий ч, тус даа байр суурьтай улс төрийн хүч.

Орон нутгийн сонгуулийн дүнг зургадугаар сарын найманд бо лох парламентын сонгуультай холбож үзэх аваас хатагтай Мэй Нийтийн танхимын 50 суудлын үнэмлэхүй олонхыг авч таарах нь. Хөдөлмөрийн намаас парламентад сонгогдсон гишүүд тун ч гутранги бодолтой боллоо. Намд нь хүлээлгэх итгэл суларсаны зэрэгцээ ноён Корбиний ирээдүй “баргар” байгааг гишүүд нь өгүүлж байна. Ялангуяа Мидлэндс, умард Англи даяар Хөдөлмөрийн намын ирээдүй онцгой түгшүүртэй. Вест Мидлэндс, Тийн хөндийн захирагчаар Консерватив намын гишүүд гарч ирэх цагт байдал ихээхэн өөрчлөгдөх болов уу.

Хөдөлмөрийн намаас Их Британийн парламентын сон-гуульд өрсөлдөгчдөд хүнд үе ирлээ. Энэ удаагийн сонгуульд ялах магадлал тус намын өөрий-гөө аядууд тооцдог гишүүдэд ч байхгүй шахам. Хөдөлмөрийн нам сонгуульд ноцтой ялагдал хү лээвэл ноён Корбинийг огц-руулахаас аргагүй.

Дээрхтэй төстэй хүнд нөхцөлд байгаа Францын Социалист нам Эммануэль Макроныг сонгуульд ялж, En Marche! нам өсч өндийхөд тус болов. Социалист намаас нэр дэвшсэн Бенуа Амон Францын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн эхний шатанд дөнгөж 6.3 хувийн санал авсан. Хатагтай Мэй үнэм-лэхүй олонх болмогцоо яах бол гэсэн асуулт гарч ирнэ. Байр сууриа бэхжүүлж авсан ерөнхий сайд Брюссельтэй тохиролцохыг эн тэргүүнд тавихаа болиод, прагматик төвч байр сууринд шилжих болов уу гэсэн өөдрөг таамаг байж болно. Гэхдээ сайд нарынх нь зарим нь үүнд эргэлзэж байгаа. Учир нь нэгэнт чөлөөтэй болж авсан үндсэрхэг үзлийн “мангаа” тийм ч амар далд орохгүй.

Меркелийн нам санал асуулгаар социал демократуудыг яллаа

BBM©

Раймер РигбиЖирийн өдрүүдэд Manifesto

цахим агентлаг Лондон дахь оффистоо 20 хүн ажиллуулдаг. Гэхдээ эдний бизнест 45 ажилтан шаардлагатай. Захирал Жим Боуис “Бид үйлчлүүлэгчидтэй хамтран олон зүйл хийдэг. Энгийн өдөр манай ажилтнууд үйлчлүүлэгчдийн оффист очдог” гэв. Тэд бүгдээрээ нэг төсөл дээр ажиллаж байгаа хэрэг. Түүний хэлснээр Slack, Trello, Confluence, Google Drive гэх мэт хэрэглүүрийг ашиглан хаанаас ч хамтран ажиллаж болдог гэнэ. Янз бүрийн газар орон, байгууллагын хүмүүс нэг төсөл дээр хамтран ажиллах нь шинэ зүйл бус. Шинэ зүйл нь гэвэл ийм арга маш хялбар, түгээмэл болж байгаад оршино.

Хэрэглэгчид таатай бэлэн технологийн хэрэглүүрийг өргөн нэвтрүүлж эхэлсэн нь бизнесийн соёл, ажлын арга барилд мөн тусгалаа олж буй. Brandwatch хэмээх нийгмийн сүлжээнд ажиглалт хийдэг фирмийг үндэс лэгч Жайлз Палмер “Таван жилийн өмнө видео уулзалт хийхэд бэрхшээлтэй байсан. Одоо зэрэг холболт хийснээр боломжтой боллоо. Дотоод мессежийн Slack, Yammer мэт хэрэглүүр хамтран ажиллагчдыг илүү нягтруулав. Google docs хүмүүсийг баримт дээр зэрэг ажиллах хэлбэрийг бүрэн өөрчилсөн аппликейшн болсон” хэмээн өгүүллээ.

Файл хуваалцах үйлчилгээ үзүүлдэг Dropbox компанийн Emea бүсийн дэд ерөнхийлөгч Филип Лакор глобалчлал болон технологи ажлын ертөнцийг шинэчилж, уламжлалт шаталсан бүтцээс хөндийрүүлж байгааг онцлов. Тэрбээр “Өнөөдөр ажлаа хаана ч хийж болно. Төсөл дээр ажиллаж байгаа хүмүүс газар зүй, цагийн бүсч лэл, үйлдвэрлэлийн салбар, ажил мэргэжлийн олон төрөлд хамрагдах боломжтой” гэжээ. Ийм хамтын ажиллагаа бай гуул лагууд цаашид газар орноор хязгаарлагдахгүй болс-ныг харуулж байна. Гэхдээ технологийн үүднээс харвал шинэ цахим аппликейшныг дагалдсан өөрчлөлт бүрийг таамаглах аргагүй.

Шинэ программ юунд илүү тохиромжтойг танин мэдэхэд цаг хугацаа хэрэгтэй. Ноён Боуис “Эдгээр хэрэглүүр анх гарч ирэхэд мөнгө хэмнэх арга гэж үзэж байв. Гэвч үнэндээ хүмүүсийн амьдралд зохистой ажиллах арга замуудыг нээсэн” гэж тэмдэглэсэн байна. Амьдрал дээрх ийм шилжилт нь гэрээсээ, кофе шопоос эсвэл нисэх буудлаас ажиллах боломж олгож буй хэрэг бус. Боуис цааш нь “Миний бизнесийн хамтрагч Австрали руу нүүх шаардлагатай болсон. 11 цагийн ялгааг үл харгалзан бид хамтарсаар байна” хэмээсэн юм. Асар том компаниуд мөн хамтын ажиллагаанд шилжиж байна. Энд

технологийн давуу тал нь овор хэмжээ болон шат дамж лагын бэрхшээлийг хөнгөвчилдөг аж.

PwC компанийн хөрөнгө оруулалт, технологийн захи-рал Жон Эндрюс эднийх саяхнаас Google Drive­ийг макро түвшинд нэвтрүүлж эхэлснийг ярилаа. Тэрбээр уг технологи цоо шинэ зүйл биш боловч ажилтан бүрт нээлттэй нэгдсэн систем бий болгож буйн хувьд шинэлэг бөгөөд компанийн ажиллах хэлбэрийг өөрчилснийг тэмдэглэв. Хамгийн том өөрчлөлт бол хүмүүс нисэж явахдаа ч гэсэн ажиллах боломжийг нээжээ. Өмнө нь баримтуудыг уулзалтын үеэр засаж, найруулдаг байсан гэнэ. Одоо хүмүүс бага аялж, нүүрээ харан уулзах шаардлагагүй, Goo-gle Hang­outs ашиглан харилцах нь нэмэгджээ.

Тус компани түүнчлэн Quo-ra-тай төстэй асуулт, хариулт, асуудал багтаасан хэдэн зуун мянган ажилчдад нээлттэй платформ ажиллуулж байна. Ноён Эндрюс “Өдөөх үе шат эхэлж, улмаар хүмүүс шинэ санаанд нэгдэх ба саналаа хуваалцана. Оролцоо тун гайхалтай. Ийм замаар би хэд хэдэн маш гайхалтай санаа олж авсан” хэмээв. Тэрбээр PwC мэтийн том бизнест хамтын систем давхардлаас зайлсхийх болон үр ашгийг өсгөхөд тус тайг онцлоод “Хүмүүс өөрс дийнх асуудлыг өөр газар

шийдвэрлэчихсэн байгааг олж үздэг” гэсэн юм.

Гэвч техникийн хамтын ажил-лагаа сайжрах нь амжилтын баталгаа бус. Emea бүсийн Ever-note үйлчилгээний менежер Бит Булманн цахимаар холбогдсон баг хэд хэдэн алдаа гаргаж боло-хыг анхааруулжээ. Үүнд соёлын үл ойлголцол, муу харилцаа холбоо, буруу суваг ашиглах болон буруу хүмүүмийг сонгох зэргийг дурдав. Тэрбээр хамтын ажиллагааны бат бэх суурь бий болгохыг сануулаад “Багийн дүрэм, харилцааны журмаа тогтоох ёстой” хэмээн зөвлөжээ.

Тэрбээр цааш нь ярихдаа цахим харилцаа нүүр тулсан яриаг хэзээ ч орлож чадахгүйг онцлов. “Хэрвээ итгэлд суу-рил сан зорилт тавьсан бол хамт өнгөрөөсөн цаг хугацаа харилцан итгэлцлийн эхлэл болдог” гэжээ. Ноён Булманн ажлын ертөнцийг өөрчлөх дараагийн том зүйл бол хиймэл оюун ухаан, сурах чадвартай машин гэж үзэж байна. Зарим хүн ажлын байр нь хоромхон зуур бичдэг систем болон дуу хоолой таньдаг программаас шалтгаалж өөрчлөгдсөнийг хэлдэг. Магадгүй хиймэл оюун ухаан зөв баг сонгоход тусалж болох юм. PwC компани хамтын зорилтод зөв хүмүүсийг нэгтгэх тооцоолол хийх программ бүтээж байгаа нь үүний нэг илрэл юм.

Жонатан МоулесДональд Трамп бизнесийг

дэмжиж байгаа хэдий ч түүнийг Цагаан ордонд ирснээс хойш АНУ-ын их сургуулиудын эрэл тэд хохирол учирсан байна. Одоогийн элсэлтийн явцад Америкийн бизнесийн сургуу-лиудын 64 хувьд нь гадаадын оюутны элсэлт буурсныг GMAC хүрээлэн мэдээлэв. Сүүлийн арав гаруй жилд анх удаа АНУ-д бий болгосон онцгой мэргэжил олгохыг санал болгодог боловс-ролын байгууллагуудад гаднаас ирэгсдийн тоо буурсан аж. Бизнесийн мастер цол олгодог 324 курсын дөнгөж 32 хувьд нь 2017 оны гуравдугаар сар хүртэлх зургаан сарын хугацаанд гадаад оюутнууд элсэх хүсэлт гаргасан нь сүүлийн 12 жилд хамгийн доогуур үзүүлэлт юм.

Өнгөрсөн оны мөн хугацаанд курсуудын 39 хувь нь гадаадаас өргөдөл хүлээн авч байжээ. GMAC хүрээлэн гадныхны элсэлт буурсныг Трамп Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсонтой

Гадаадын элсэгчид АНУ-ыг сонгох нь цөөрлөө

холбон тайл барласан байна. Өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард Ерөнхийлөгчийн сонгуу-лийн үеэр явуулсан судал гаанд оролцсон Америкийн бус элсэгчдийн 35 хувь нь сон-

гуулийн дүнгээс шалтгаалан АНУ-д суралцах хүсэлтээ цуцлах боломжтой гэж хариулсан аж. Энэ оны хоёрдугаар сард дээрх тоо 43 болж өсчээ.

Ялангуяа Трамп төгсөлтийн

дараах ажлын визийг чангатгах болов уу гэсэн хүлээлт асар их эрэлттэй Энэтхэгийн зах зээлд үүссэн юм. GMAC-ийн мэдээлснээр Энэтхэгийн элсэгч-дийн 80 хувьд нь сурсан улс

орондоо ажил эрхлэх боломж маш чухалд тооцогддог аж. АНУ-ын бизнесийн сургуулиуд анги дүүргэлтээ хангахын тулд гадаадын оюутнуудаас ихээхэн хамаардаг агаад энд сургалтын

төлбөр жирийнхээс өндөр байдаг. МВА хөтөлбөртэй АНУ-ын топ 100 сургуулийн 51-ийнх нь оюутны 39 хувийг гадныхан бүрдүүлдэг. АНУ-ыг сонгоогүй оюутнууд гадныханд найрсаг ханддаг Канад, Австрали, Европ руу шилжин суралцах буюу шийдвэрээ хойшлуулдаг байна.

GMAC хүрээлэнгийн захирал Сангит Чоуфла “Олон хүн дахиад нэг жил хүлээе гэж байгаа нь харам салтай хэрэг. Үнэндээ бол МВА хөтөлбөрт сурал цан мэргэжлээ ахиулах хүнд заавал ажил олддог бөгөөд тэд суралцахаа хойшлуулах боломжтой” хэмээн ярив. АНУ-ын төв нутгуудад гадаад оюут ны тоо хамгийн их буурлаа. Дундад өрнөдийн сургуулиудын 77 хувьд нь гадаад оюутны элсэх өргөдлийн тоо буурсан бол уг үзүүлэлт зүүн хойд мужуудад 64, баруун эргийн их сургуулиудад 48 хувь байна. Ноён Чоуфла цааш нь хэлэхдээ “Маш хүчирхэг брэндтэй бөгөөд баруун ба зүүн хойд мужуудад төвлөрсөн сургуулиудын оюутны тоо буурагүй. Дундад өрнөдөд хүчтэй сургуулиуд бай-даг авч алдартай брэнд байхгүй” хэмээсэн юм.

Габриель ВилдауТрампын хүргэн Жаред Куш-

нерийн эгч Бээжинд болсон борлуулалтын үйл ажиллагаандаа Хятадын хөрөнгө оруулагч-дыг татахын тулд Кушнер овог болон “Засгийн газрын дэмж-лэгээр” сурталчилгаа хийжээ. Николь Мейер Риц-Карлтон зочид буудлын дугуй танхимд үг хэлэхдээ Нью Жерси дэх үл хөдлөх хөрөнгийн төсөлд 150 сая ам.доллар босгох зорилготой байв. Тэрбээр хөрөнгө оруулалт хийж, ногоон карт авах хүсэлтэй чинээлэг хятадуудад хандсан байна. Кушнер компанийн Жерси хот дахь төслийг “Кушнер 1” хэмээн нэрлэсэн гэнэ.

Бүрэн боловсруулаагүй төслийн зар сурталчилгаанд түүнчлэн “Засгийн газрын дэмжлэг” гэдэг үг ашиглажээ. Олон нийтэд хандсан уг арга хэмжээнээс АНУ-ын хоёр сонины сурвалжлагчийг албадан гаргасан талаар хэвлэлүүд мэдээлэв. Ерөнхийлөгч Дональд Трампын охин Иванкатай гэрлэсэн ноён Кушнер Цагаан ордны зөвлөхийн албанд томилогдож, Кушнер компанийн захирлын албан тушаалаа өгсөн билээ. Тэрбээр Хятадын Ерөнхийлөгч Ши Жиньпинийг ноён Трампын Мара-а-Лаго гольфын клубэд зочлуулах ажилд гол үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг. Ерөнхийлөгчийн хүргэн компанитай холбоотой зарим эзэмшлээс татгалзсан юм.

Ёс зүйн асуудлаар түүний хуулийн зөвлөгч Блейк Робертс хэлэхдээ, Жаред Жерси хотын төсөлтэй ямар ч холбоогүйг мэдэгдсэн. Тэрбээр “Ноён Кушнер Жерсийн төслийг гэр бүлийн трастад худалдсан бөгөөд эндээс ямар нэг ашиг олохгүй. Засгийн газрын ёс зүйн албаны журмын дагуу хийсэн” гэв. Дээрх арга хэмжээг зохион байгуулсан Хятадын цагаачлалын агентлаг

2013 онд мөн Кушнер компанитай хамтран 88 Кушнер буюу Трамп бэй стрит төсөлд мөнгө босгохоор ажиллаж байсан гэж сурталчилгаанд дурджээ.

ЕВ-5 визийн хөтөлбөрийн дагуу АНУ-д наад зах нь 10 ажлын байр бий болгох төсөлд 500000 ам.долларын хөрөнгө оруулсан гадаадын иргэнд байнга оршин суух эрх олгодог. Энэ нь үл хөдлөхийн төслийг санхүүжүүлэх хямд төсөр эх сурвалж болж байв. Хятадууд ашиг олохоос илүү ногоон карт авах хүсэлтэй учир бага хүү санал болгодог аж. ЕВ-5 хөтөлбөр чинээлэг гадаадынханд оршин суух эрх худалдах арга болс ныг шүүмжлэгсэд бий. 500000 ам.долларын хөрөнгө оруулсан хүн гэр бүлийнхэндээ мөн виз авч болно. Ноён Робертс хэлэхдээ, Жаред Кушнер ЕВ-5 хөтөлбөрийн талаар улс төрийн маргаанаас зайлсхийж буйг тэмдэглэжээ.

Уг хөтөлбөрийг анх 1990 онд хэрэгжүүлж эхэлсэн боловч 2014 оноос өмнө цөөхөн ашиглаж байв. 2016 онд ийм төрлийн визийн жилд олгодог 10000 эрхийн дөрөвний гурваас илүүг хятадууд авчээ. Гэвч өнөөдрийн байдлаар өргөдөл өгсөн гадаадын иргэн ногоон карт автлаа 5-7 жил хүлээх хэрэгтэй болдог. Трамп сонгуульд ялаад албан тушаалдаа ороогүй байх үед ноён Кушнер Хятадын Anbang даатгалын групптэй Манхэттэний тавдугаар гудамжинд байрладаг оффисийн өндөр барилгыг худал-дах тухай хэлэлцээ хийж байсан юм. Коммунист удирдагчидтай холбоотой хэмээн сэжиглэдэг групптэй хэлцэлд хүрч магадгүйг Ардчилсан намынхан эрс шүүмжилсэн билээ. Гэвч хэлэлцээ амжилтад хүрээгүй. Дээрх арга хэмжээний талаар Кушнер компаниас тайлбар өгөхийг хүссэн боловч хариу ирүүлээгүй юм.

Технологийн дэвшлээр ажлын байрыг өөрчлөх нь

Кушнерийн эгч гэр бүлийн нэрээ бизнест ашиглажээ

GMAC-ийн мэдээлснээр

Энэтхэгийн элсэгч дийн 80 хувьд нь сурсан улс

орондоо ажил эрхлэх боломж

маш чухалд тооцогддог аж.

Ноён Булманн ажлын ертөнцийг өөрчлөх дараагийн том зүйл бол хиймэл оюун ухаан, сурах чадвартай машин гэж үзэж байна.

Мал төллөлт 66.7 хувьтай бай-гааг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас мэдээллээ. Урьдчилсан тооцоо гоор энэ онд Монгол Улс 26 орчим сая төл хүлээн авах тө лөв тэй. Одоогоор

17.2 сая төл хүлээн аваад байна. Салбарын яамны мэдээлснээр төл бойжилт 98 хувьтай байгаа ажээ. Энэ оны мал төллөлт өмнөх жилүүдийн жишгээр хэвийн байгааг албаны хүн хэлж байна.

Ирэх сарын дунд үе гэхэд бүрэн дуусахаар байгаа ажээ. Монгол Улс ботго 46.5, унага 241, тугал 525.8 мянгыг хүлээн аваад байгаа. Тэрчлэн 8.9 сая хурга, 7.4 сая ишиг бойжиж бай на. Мал төллөлт

өмнөх долоо хоно гоос хоёр саяар нэмэгд сэн байна. Одоогийн байд лаар улсын хэмжээнд 439.6 мянган мал хорогдсон нь өм нөх онуудтай харьцуулахад буур сан дүн. Мөн оны эхний нийт малын

0.7 хувийг эзэлж байна. Үүнээс гадна Мал эмнэлэг, үржлийн газраас өчигдөр Мал, амьтны гоц халдварт өвчний стратегийн баримт бичгийн хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа.

ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ

Мал төллөлт 66.7 хувьтай

11

Эдийн засаг

2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

ЗГМ ТОВЧХОН

АНУ доллар 2414.25

Евро 2645.29

Япон иен 21.45

ОХУ рубль 41.48

БНХАУ юань 349.70

БНСУ вон 2.13

ВАЛЮТЫН ХАНШ

» САНХҮҮГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ Олон улсын санхүүгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх байгууллага (FATF), Ази, Номхон далайн бүсийн хэмжээнд мөнгө угаахтай тэмцэх байгууллага (APG)-аас хамтран мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх Монгол Улсын хяналтын тогтолцоонд үнэлгээ хийж байна.

» БАНК

42Хувь. Орон нутаг дахь банкуудын нийт активын 42 хувийг Өмнөговь, Орхон, Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Дорно говь, Хөвсгөл аймаг. бүрдүүлжээ. Мөн нийт активын 90.3 хувийг зээл эзэлсэн байна.

» ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

20Даваа гарагт Монголын хөрөнгийн зах зээлийн I, II, III ангилалд бүртгэлтэй 20 хувьцаат компанийн 117,329 ширхэг хувьцаа арилжжээ. Үүнээс 12 компанийн хувьцааны ханш өсөж, таван хувьцааны ханш буурчээ. Харин гурвынх нь тогтвортой байсан аж.

14.94Хувь. “Зоос гоёл" компанийн хувьцааны ханш 14.94 хувиар өссөн бол "Булган гурил тэжээл” компанийн үнэт цаасны ханш 13.8 хувиар уналаа.

» ҮНЭТ ЦААС

67.1 Хувь. Засгийн газрын бондын арилжаа өнгөрсөн сард 67.1 хувиар өсчээ.

» ТҮҮХИЙ ЭД

1.4Хувь. Газрын тосны ханш 1.4 хувиар чангарч, 46.8 ам.доллартай тэнцэв. Ингэснээр сүүлийн таван сарын доод цэгт хүрлээ.

» ХӨРШ

11.9Хувь. БНХАУ-ын экспорт дөрөвдүгээр сард найман хувиар нэмэгдсэн байна. Харин импорт нь 11.9 хувиар өсчээ.

20.4Тэрбум ам.доллар. Урд хөршийн гадаад валютын нөөц өнгөрсөн сард 20.4 тэрбум ам.доллараар өсөж, 3.03 их наяд ам.долларт хүрсэн нь шинжээчдийн таамгийг давжээ.

» АВТО

2Их Британийн тансаг зэрэглэ-лийн автомашин үйлдвэрлэгч "Jaguar" брэндийн борлуулалт өнгөрсөн онд АНУ-д хоёр дахин өссөн байна. Үүнд шинээр худалдаанд гаргасан "F-Pace" Suv загварын борлуулалт өссөн нь гол нөлөө үзүүлэв.

ТҮҮХИЙ ЭД

Түүхий эдэд хэт найдах хэрэггүйг Дэлхийн банк зөвлөв

1Учир нь өнгөрсөн улиралд

зэс, төмрийн хүдэр зэрэг түү хий эдийн ханш өсөхөд хөндлөнгийн нөлөө хүчтэй байсан. Тодруулбал, эрсдийн гол экспортлогчдын нэг Авст-ралийг хар салхи дайрч, Чилид уурхайчид ажил хаялт зарласан гээд зах зээлийн бус хүчин зүйл ханшид хүчтэй нө лөөлсөн юм.

ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЭХ ҮҮСВЭР Өнгөрсөн улирал руу өнгийвөл

газрын тосны ханш өмнөх оны аравдугаар сараас хойш төдий л өөрчлөгдөөгүй байна. Харин 2016 оны сүүлээс гэнэт цойлж, зах зээлийг цочроосон нүүрсний ханш нэгдүгээр улиралд 13 хувиар буурсан байх юм. Тэгвэл өнгөрсөн улирлыг уналтаар үдсэн энэ төрлийн түүхий эдийн ханш ирэх улирлуудад өсөх таамагтай байна. Ялангуяа, бидэнд хамаатай, Монгол Ул-сын экспортын нийт орлогын 41 хувийг дангаар бүрдүүлсэн нүүрс ний ханш зургаан хувиар өснө.

Дэлхийн нүүрсний нийлүү-лэлтийн тэн хагасыг залгидаг БНХАУ-ын бодлого хар “алт”-ны зах зээлд шийдвэрлэх нөлөө үзүүлэхийг Дэлхийн банкны шинжээчид онцолж байна.

Өнгөрсөн онд Хятадын Үндэс-ний хөгжил, шинэтгэлийн хороо нүүрс олборлох хугацааг алба-дан бууруулж, 330 өдрийг 276 болгосныг бид өмнө нь мэдээлж байсан. Ингэснээр хар “алт”-ны олборлолт 16 хувиар буурсан

байдаг. Гэхдээ олборлолтод ийн хяз-

гаар лалт тавьснаар нүүрсний ханш цойлсон. Тиймээс урд хөр шийн Засгийн газраас нүүр-сэнд тавьсан зарим хоригоо хөнгөлөөд байгаа юм. Үүнээс үүдэн нүүрсний ханш өнгөрсөн

улиралд 13 хувиар суларчээ. Ха-рин энэ онд өнгөрсөн оныхоос зур гаан хувиар өсөж, тонн нүүрс 70 ам.дол ларт хэлбэлзэхээр байна.

Манай эдийн засагт багагүй хэмжээний доллар далалдаг газрын тосны ханш яль гүй өсөх нь. OPEC-ийн гишүүн болон гишүүн бус орнууд олборлолтоо танаснаар ханш чангарах үндсэн нөхцөл бүрдэх аж. Өдгөө 50 ам.дол ларт дэнжигнэж буй газрын тосны ханш дээшилсээр 2018 он гэхэд 60 ам.долларт хүрэх таамагтай байна.

ҮНЭТ МЕТАЛЛЫН БҮҮДГЭР ТӨЛӨВ

Тэгвэл үнэт металлын ханш буурах төлөвтэй. Гэхдээ огцом уначихгүй. Дунджаар нэг хувиар буурах прогнозыг Дэлхийн банк

Тиймээс сүүлийн хэдэн жил тууштай хадгалсан мөнгөний сул бодлогынхоо жолоог татахаа мэдэгдээд байгаа юм. Хэрэв энэ нь биеллээ олбол ам.долларын ханш чангарч, үнэт металлын үнэ уруудах эрсдэлтэй. Гэхдээ энэ таамгийг өөрчилж болох хэд хэдэн хүчин зүйл бий. Тодруулбал, олон улсын геополитикийн харилцаа улам хурцдаж байгаа нь эрсдэл багатай атлаа өндөр үнэтэй металлын ханшид дэмжлэг болж магадгүй. Ялангуяа, Афганистан, Сири, Умард Солонгос болон ОХУ, АНУ-ын харилцаа энэ онд олон улсад хүчтэй нөлөөлөхөөр байна. Эцэст нь, Дэлхийн банкны таамгаар энэ онд эрдсийн зах зээлд уналт, өсөлт хосолсоор байх нь.

Эрдсийн зах зээлд уналт, өсөлт хосолно

Үнэт металлын ханш буурах

төлөвтэй

С.Батсайхан / ЗГМ©

Огноо: 2017-05-09

Тендер шалгаруулалтын нэр: Төрөл бүрийн шиберэн хаалт нийлүүлэх

Тендер шалгаруулалтын дугаар: МС- 33-1/2017

“ДЦС-4” ТӨХК эрх бүхий тендерт оролцогчдоос : Төрөл бүрийн шиберэн хаалт нийлүүлэх тухай битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн баримт бичгийг (хүсвэл нэмэлт хувийг) бичгээр хүсэлтээ гаргаж, эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр иж бүрдлээр нь 50000 төгрөг, эсхүл түүнтэй тэнцэх хэмжээний чөлөөтэй хөрвөх валютаар худалдан авч болно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жилийн жил бүрийн

борлуулалтын дундаж тендерт санал болгосон үнийн дүнгээс багагүй байх.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Тендерт санал болгосон үнийн дүнгээс багагүй байх. Аудитаар баталгаажуулсан 2015, 2016 оны санхүүгийн тайлан ирүүлэхИжил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл /2015,2016 оны ирүүлэх

Тендерийн хамт тендерт санал болгосон үнийн дүнгийн 2%-тай тэнцэх дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Тендерийг 2017 оны..06 дугаар сарын 09.-ны 10 цаг 00 минутаас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2017 оны .06 дугаар сарын 09..-ны өдрийн 10 цаг 30 минутад нээнэ.

Дотоодын давуу эрх тооцохгүйСонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад

мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот. Баянгол дүүрэг 20 дугаар хороо “ДЦС-4 ТӨХК-ийн байр

3 давхар 312, 313 тоот өрөө Утас 70181309, Факс 70181309

НЭЭЛТТЭЙ ТЕНДЕРИЙН УРИЛГАНЭЭЛТТЭЙ ДУУДЛАГЫН ХУДАЛДААНД УРЬЖ БАЙНА

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын 2016 оны 335 дугаар тогтоолоор дараах автомашинуудыг дуудлагын худалдаагаар худалдахаар шийдвэрлэв.

Үүнд:

Дуудлагын худалдаанд хүсэлт ирүүлэхДуудлага худалдаанд оролцох хүсэлтийг 2017 оны 6 дугаар сарын 09 өдрийн 0930 цаг хүртэл

Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 214 тоот өрөөнд хүлээн авна. Хугацаа хоцорсон хүсэлтийг хүлээн авах боломжгүйг анхаарна уу.

Дуудлага худалдаанд оролцох хүсэлт нь зөв, цэвэр бөглөгдсөн худалдаанд оролцох хүсэлтийн маягт, дэнчин төлснийг нотлох баримт, иргэний үнэмлэх (хуулийн этгээдийн хувьд улсын бүртгэлийн гэрчилгээ)-ийн хуулбар зэрэг баримтаас бүрдэнэ.

Худалдах хөрөнгийн талаар мэдээлэл авахДуудлагаар худалдах хөрөнгийг өмч эзэмшигч Дулааны 4-р цахилгаан станц ТӨХК дээр очиж

үзэж болох бөгөөд дуудлагын худалдааны журам, бүртгэх хугацаа, хөрөнгийн талаарх мэдээллийг Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 62263018 утсаар болон цахим хуудаснаас авна уу.

Хаяг: Улаанбаатар хот. Баянгол дүүрэг 20-р хороо, Эрчим хүчний гудамжХолбогдох утасны дугаар 70005813, 99040783

ТӨРИЙН ӨМЧИЙН БОДЛОГО, ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ГАЗАР

Дуудлагын худалдааны ерөнхий мэдээлэл

тооцоолжээ. Үүнд олон улсын геополитикийн эрсдэл болон дэлхийн томоохон банкуудын мөнгөний бодлого нөлөөлөх аж. Тухайлбал, АНУ-ын мөнгөний бодлогын нөлөөгөөр алтны ханш хоёр хувиар доошлохоор байна. Харин мөнгө болон цагаан алтны ханш нэг хувиар өснө.

Ер нь ам.доллар атгадаг Аме-рикийн мөнгөний бодлого алт тэргүүтэй үнэт металлын ханшид нөлөөлсөөр ирсэн. Цаашид ч үр нөлөө нь үргэлжлэх нь. Учир нь АНУ-ын макро эдийн засаг улам хүчирхэгжээд байгаа. Тус улсын хөдөлмөрийн зах зээл сүүлийн 10 жилийн хамгийн таатай үед ирлээ. Ажилгүйдлийн түвшин нь гэхэд 2009 оны дэлхийн эдийн засгийн хямралын дараах үеийнхээс даруй хоёр дахин буурч, 4.4 хувьд хүрээд байгаа.

Манай эдийн засагт багагүй хэмжээний доллар далалдаг газрын тосны ханш яль гүй өсөх нь.

Эдийн засаг

12 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.05.09, МЯГМАР ~ №086 (632)

Азид өсөлт давамгайлавАзийн Хятадаас бусад орны

хөрөнгийн зах зээл өслөө. Ялангуяа, тус бүс нутгийн томоохон эдийн засаг болох Японы хувьцаануудын ханш чангарсан байна. Тус улсын Topix индекс л гэхэд 2015 оны арванхоёрдугаар сараас хойших дээд цэгтээ хүрээд байна. Уг индекс нэг өдрийн дотор 2.2 хувиар өссөн байна. Арлын улсаас гадна Хонконгийн Hang Seng

индекс 0.3 хувиар дээшилсэн бол Австралийн ASX 200 индекс 0.6 хувиар өсчээ. Үүнтэй зэрэгцээд өнөөдөр Ерөнхийлөгчийнх нь сонгууль болох БНСУ-ын Kospi индекс ч 0.6 хувиар нэмэгдсэнийг хэлэх хэрэгтэй. Ийнхүү Азийн томоохон зах зээлүүдийн хувьцааны ханш өсөж байхад бүс нутгийн тэргүүлэх эдийн засаг болох Хятадын Shanghai Compos-ite индекс 0.9 хувиар буурчээ.

ТҮҮХИЙ ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1231.19 +0.26% 5/8/2017

ЦАГААН АЛТ PLA унци 918.4 +0.9% 5/8/2017

МӨНГӨ SIA унци 16.375 +0.62% 5/8/2017

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 249.6 -1.29% 5/8/2017

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 61.3 -1.9% 5/8/2017

WTI ТОС CLA баррель 46.34 +0.26% 5/8/2017

БРЕНТ COA баррель 49.28 +0.37% 5/8/2017

БЕНЗИН XBA 151.06 +0.4% 5/8/2017

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 3.242 -0.73% 5/8/2017

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 336.55 +0.21% 5/8/2017

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 75.1 -0.46% 5/8/2017

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 0.153 +0.46% 5/8/2017

БУДАА RRA центнер 9.855 -0.1% 5/8/2017

БУУДАЙ WA бушель 438.75 -0.79% 5/8/2017

КАКАО CCA тонн 1866 +1.47% 5/8/2017

КОФЕ KCA фунт 1.357 +0.56% 5/8/2017Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▲

▲

▲

▼

▼

▲

▲

▲

▼

▲

▼

▲

▼

▼

▲

▲

МОНГОЛД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛДАГ ГАДААД КОМПАНИУД

58.48 +2.33% 5/8/2017

0.031 -13.89% 5/8/2017

28.5 -3.15% 5/8/2017

0.021 +5% 5/8/2017

0.013 -7.69% 5/8/2017

3.5 +2.94% 5/8/2017

3.57 +1.42% 5/8/2017

0.315 -1.56% 5/8/2017

0.195 -2.5% 5/8/2017

0.62 +1.64% 5/8/2017

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

▲

▼

▼

▲

▼

▲

▲

▼

▼

▲

МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 6100.758 +25.42 +0.42% 5/8/2017DAX INDEX DAX 12703.94 -12.95 -0.1% 5/8/2017TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 15582.04 +185.34 +1.2% 5/8/2017S&P/ASX 200 AS51 5870.893 +34.34 +0.59% 5/8/2017S&P 500 INX 2399.29 +9.77 +0.41% 5/8/2017SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 3078.613 -24.43 -0.79% 5/8/2017DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 21006.94 +55.47 +0.26% 5/8/2017TOP 20 MSETOP 12568.73 -8.49 -0.07% 5/8/2017FTSE 100 UKX 7305.59 +8.16 +0.11% 5/8/2017HANG SENG HSI 24577.91 +101.56 +0.41% 5/8/2017NIKKEI 225 NKY 19895.7 +450 +2.31% 5/8/2017

▲

▼

▲ ▲

▲

▼

▲

▼ ▲

▲ ▲

ДЭЛХИЙН ГОЛЛОХ ИНДЕКСҮҮД

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АПУ ХК APU 285.82 -3.39% 5/8/2017ГОВЬ ХК GOV 13510 0% 5/8/2017ДАРХАН НЭХИЙ ХК NEH 20500 0% 5/8/2017СҮҮ ХК SUU 128.02 -0.41% 5/8/2017ТАЛХ ЧИХЭР ХК TCK 21800 1.4% 5/8/2017АДУУН ЧУЛУУН ХК ADL 2600 12.95% 5/8/2017БАГАНУУР ХК BAN 1947 8.11% 5/8/2017БАЯНТЭЭГ ХК BTG 10900 14.74% 5/8/2017Э-ТРАНС ЛОЖИСТИКС XК ETR 95 11.76% 5/8/2017ГЕРМЕС ЦЕНТР ХК HRM 145 -2.68% 5/8/2017МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 385.6 0.42% 5/8/2017ОЛЛОО ХК OLL 85 13.33% 5/8/2017ЖУУЛЧИН ДЮТИ ФРИЙ ХК SUL 52500 0.67% 5/8/2017ТАВАНТОЛГОЙ ХК TTL 4750 1.13% 5/8/2017УИД ХК UID 529.99 1.85% 5/8/2017МОНГОЛ САВХИ ХК UYN 610 -6.15% 5/8/2017

▼◄►◄►▼▲▲▲▲▲▼▲▲▲▲▲▼

99903584, 99903581

ЗАСАГ ДАРГА ЯРЬЖ БАЙНА

Японы Topix индекс сүүлийн нэг сард (нэгжээр)

Б.МөнхЗГМ

Эргэлтийн талбайгаа хоёр дахин нэмэгдүүлнэ

С.Батсайхан / ЗГМ©

Дорнод аймгийн Засаг дарга М.Бадамсүрэнтэй ярилцлаа. “Дулааны цахилгаан станцаас гарч байгаа илүүдэл уурыг хүлэмжийн аж ахуй эрхлэгчдэд хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр ний-лүүлж, дотоодын хүлэмжийн ногооны тариалалтыг нэмэг-дүүлэх бололцоог судалж байна” хэмээн тэрбээр онцоллоо.

-Газар тариалангийн үйлд-вэрлэлийн хамгийн их нөөцтэй аймгийн нэг бол Дорнод. Орон нутгийн зүгээс тус салбарыг хөгжүүлэхэд хэрхэн анхаарч байна вэ?

-Манай аймгийн эдийн зас-гийн тулгуур салбарт хөдөө аж ахуй багтдаг. Хөдөө аж ахуй

Илүүдэл уурыг ашиглан хүлэмжийн аж ахуйг хөгжүүлнэ

хангахаар төлөвлөж байгаа. Үүнд тодорхой цаг хугацаа, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай. Ирэх жилүүдэд давуу талаа түшиглэн хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжлөө эрчимжүүлэх болно.

-Танай аймаг хэчнээн мянган

га эргэлтийн талбайтай вэ. Энэ нь нийт нутаг дэвсгэрийн хэдэн хувийг эзэлж байна вэ?

-Манай аймаг одоогоор 100 мянган га тариалангийн эргэл-тийн талбайтай. Энэ нь нийт нутаг дэвсгэрийн 0.8 хувийг эзэлдэг. Газар тариа лангийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхийн тулд 2021 он хүртэл дээрх эр-гэл тийн талбайгаа хоёр дахин нэмэгдүүлэхээр зорьж байна. Ингэснээр 200 мянган га газар тариалангийн эргэлтийн тал-байтай болно гэсэн үг. Үүнийг аймгийнхаа ИТХ-аар батал-гаажуулсан. Энэ хүрээнд эхний ээлжинд 60 гаруй мянган га-гаар

одоо гийн талбайгаа тэлэхээр бол сон. Газар тариалангийн эргэл тийн талбай өргөжих хэрээр шинэ ажлын байр нэмэгдэнэ. Мөн орон нутгийн төсөвт тодор хой хэмжээний орлого бүрдүүлэх бололцоотой. Үйлдвэр лэлээ дагаад анхан шатны боловс-руулалт хийдэг болно гэж бодож байна.

-Төлжиж байдаг газар тариа-лангийн салбарт сүүлийн жилүүдэд ямар өөрчлөлт гарч байна вэ?

-Газар тариалангийн үйлд-вэрлэл сэргэж эхэлсэн. Энэ салбар дахь хувийн хэвшлийн үүрэг, оролцоо ч идэвхжиж байна. Нэгж га-гаас хурааж авах ургацын хэмжээ жил тутам нэмэгдэх болсон. Манай аймагт голлон үр тариа, таримал ургамал, төмс, хүнсний ногоо тариалж байгаа. Гурвалжин будааны анхан шатны боловсруулалт хийх үйлдвэр барих санал саяхан дотоодын аж ахуйн нэгжээс ирсэн. Энэ үйлдвэр ашиглалтад орсноор орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг болох юм.

-Орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж буй гурилын үйлдвэр

нөөц, боломж нь байна. Мөн малын тэжээлийн үйлдвэр жигд үйл ажиллагаагаа явуулж, бүсийн хэрэгцээгээ хангаж байна.

-Та дээр дурдсан гурвалжин будааны үйлдвэр жилдээ хэдэн

ажиллаж байгаа. Тухайлбал, “Алтай” групп жилд 100 мян-ган тонн байгалийн хадланг боловсруулж, тэжээл үйлдвэрлэж байна. Энэ үйлдвэр орон нутгийн хэрэгцээг хангахын сацуу эрчимжсэн мал аж ахуйг дэмжиж эхэллээ. Үйлдвэр нь Халх голын сав нутагт ашиглалтад орсон.

-Халх голын сав нутагт газар тариалан эрхлэлт ямар түв шинд байна вэ?

-Халх голд нийт 40 орчим мянган га эргэлтийн талбай бий. Энэ талбай бүрэн эргэлтэд орсон. Тариалалтын хувьд улаан буудай зонхилж байгаа. Мөн гурвалжин будаа, эмийн ургамал тариалах болсон. Талбайн үржил шимтэй байдлыг хамгаалах, зохистой ашиглах зорилгоор тухайн жилд тариалах талбайн 25 хувиас хэтрэхгүй хэсэгт дотоод, гадаад зах зээлд эрэлттэй тосны ургамал тариалах квот тогтоосон. Ургамлын сэлгээнд тосны ургамал тариалж байгаа нь энэ. Түүнчлэн хүлэмжийн аж ахуйг хөгжүүлэхэд орон нутгийн зүгээс анхаарч эхэлсэн. Энэ чиглэлд цөөнгүй төсөл, хөтөлбөрийг дэмжиж байгаа. Дорнод дулааны цахилгаан станцаас гарч байгаа илүүдэл уурыг хүлэмжийн аж ахуй эрхлэгчдэд хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр нийлүүлж, дотоодын хүлэмжийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлэх бололцоог судалж байна. Хүнсний ногооны салбарт хүлэмжийн аж ахуйг хөгжүүлэх, усны хэрэглээгээ багасгах, хэмнэх зорилт тавьж байгаа.

-Ярилцлагын сэдвээсээ жаахан хазайя. Буйр нуурыг түшиглэн загасны аж ахуйг хөгжүүлэх чиглэлд ямар бод-лого баримталж байгаа вэ. Сүү лийн үед хууль бус загас аг-нуур нэмэгдэх болсон шүү дээ?

-Улсын хэмжээнд буй хам-гийн их загасны нөөцтэй гэж тогтоогдсон нь Буйр нуур. Одоо-гоор жилд 30 орчим тонн загас агнаж байгаа. Цаашид үүнийг зохистой түвшинд хадгалж, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн гаргах үйлдвэр байгуулахаар ажил лаж байна. Буйр нуурын загасны аж ахуйг түшиглэн загас үржүүлэг, загасны махны үйлд вэр хөгжүүлэх боломжтой.

Жилд ойролцоогоор

10 гаруй мянган тонн гурил

үйлдвэрлэдэг

» Манай аймаг одоогоор 100 мянган га тариалангийн эргэлтийн талбайтай. Энэ нь нийт нутаг дэвсгэрийн 0.8 хувийг эзэлж байгаа.

» Хүлэмжийн ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлэх бололцоог судалж байна.

» Гурвалжин будааны анхан шатны боловсруулалт хийх үйлдвэр барих санал саяхан дотоодын аж ахуйн нэгжээс манайд ирсэн.

дотроо газар тариалангийн үйлд вэрлэлийг хөгжүүлэх бүрэн боломжтой. Тиймээс орон нутаг өөрийн бие даасан бодлогыг гаргасан. Засгийн газар болон УИХ, салбарын яамны бодлоготой үүнийгээ уялдуулж, орон нутгийн түвшинд хэрхэн газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх замын “зураг”-аа тодорхойлсон. Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг аймгийн зүгээс бүх талаар анхаарч байна. Эрүүл, органик хүн сээр ард иргэдээ 100 хувь хангах зорилт дэвшүүлсэн. Зөвхөн өөрийн аймгаар зогсохгүй зүүн бүсийнхээ хэрэгцээг

хуруу дарам цөөн. Танай айм-гийн үйлдвэр жилд хэчнээн тонн эцсийн бүтээгдэхүүн гаргаж байгаа вэ?

-Жилд ойролцоогоор 10 гаруй мянган тонн гурил үйлдвэрлэдэг. Аймгийн төдийгүй зүүн бүсийн-хээ хэрэгцээг үндсэндээ хангаж байна. Өвөр Монголоос манай гурилыг худалдаж авах хүсэлт ирүүлсэн. Цаашид гури лаас гадна нэмүү өртөг шингэсэн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх үүд-нээс талх, нарийн боов, гоймон зэрэг гурилан бүтээг дэхүүн болон жимсний чанамал, шүүс, ургамлын тос, малын тэжээл зэргийн үйлд вэрийг хөгжүүлэх

мянган тонн анхан шатны боловсруулалт хийхээр байгаа вэ. Энэ талаар нарийн тоо бий юү?

-Үйлдвэр жилдээ 5-8 мян ган тонн анхан шатны боловс руулалт хийх боломжтой. Газар тариа-лангийн үйлдвэрлэл сэргэхийн зэрэгцээ гарч буй бүтээгдэхүүнээ боловсруулах үйлдвэр, борлуулах зах зээл хэрэгтэй байгаа. Үйлдвэр бий болбол илүү боломж гарч ирнэ байх. Тариалсан гурвалжин будаа, улаан буудай, малын тэжээлээ борлуулах нөхцөлийг илүү сайжруулах шаардлага бий. Гэхдээ хувийн хэвшлийнхэн өөрсдөө маш санаачилгатай

1,550.00

05/8 1,583.79

1,500.00

1,450.00