YНЭ: 600₮

zasag.co

2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508)

бүрэлдэхүүнкомпани

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

49201.38%

2388.45 353.10 37.69

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

1296.300.58%

775.060.32%

89.5500.06%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

БНХАУ хумих бодлогоосоо ухарснаар нүүрсний үнэ эргэн уруудах нь. Ингэснээр үнийн сэргэлтээс ашиг хүртэх Монгол Улсын боломж улам хумигдаж байна. 11

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Нийслэлийн төсвийг 120 тэрбум төгрөгөөр бууруулжээТөсөв анхнаасаа хэт хөөсөрсөн, бодитой байж чадаагүйтэй холбоотой. >4

“Монгол Улс далайд гарцтай болох эхлэл тавигдсан”“Ачааны вагоны үйлдвэр” ашиг лалтад орс ноор 450 орчим ажлын байр шинээр бий болно. >12

"Хүсэл дууссан газар хүн өөрөө дуусдаг"Жүжигт Д.Нацагдорж Германд сурч эхлээд насан эцэслэх хүртэлх үеийг нь онцолсон. >6

Ши Жиньпиний төлөвлөгөө­ний биелэл нь стелс сөнөөгч

Австрали, Индонезийн хамтарсан эргүүл

ЗГМ

~ T H E o F F I c I a L g a z E T T E ~~ T H E o F F I c I a L g a z E T T E ~

оНцлоХ

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 7 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

улс төрЕрөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат баасан гарагийн чуулганы хуралдаанд мэдээлэл хийнэ. Засгийн газраас Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангийн зээлийг үргэлжлүүлэхээр болов. Төрийн өмчит компанийн алдагдал 10.8 их наяд болж, ажилт нуудынх нь тоо 5000-аар нэмэгджээ. С.Бямбацогт “Хөрөнгө орлогоо мэдүүлдэг албан тушаалтан офф-шор бүсэд данс нээж болохгүй” гэв. Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийнэ. Засгийн газрын хуралдаанаар ҮДБЭЧ-ыг Үндэсний урлагийн их театр болгон өөрчиллөө.

эдийн засагӨргөн, нарийн царигийн хагас вагон угсрах үйлдвэрийн төсөлд 80 орчим сая ам.доллар шаардлагатай. Дэлхийн зах зээл дээрх зэсийн ханш тонн тутам нь 4887 ам.долларт хүрч өслөө. Монголын эдийн засаг ирэх онд 2.5-2.7 хувиар өснө гэж Дэлхийн банк, ОУВС таамаглав.Жилд 4000 тонн чацаргана боловсруулах хүчин чадалтай "Хуба хаяа" үйлдвэр нээгдлээ.“Thomson Reuters” компани дэлхий даяар 2000 ажлын байраа танахаа мэдэгджээ.

нийгэмНийслэл ирэх оны төсвөөсөө эрүүл мэнд, боловсролын салбарт түлхүү хуваарилна. Дэлгэцийн дон 10­21 насны­ханд илүү тохиолдож байгааг СЭМҮТ-ийн судалгаа тогтоожээ. БГД­ийн ИТХ анхдугаар хуралдаанаа хийж, Засаг даргад С.Одонтуяаг дэвшүүлэв. НҮНТ­үүд дээр гадаад паспортын захиалга авах ажлыг лхагва гарагаас эхлүүллээ. "Алтан тариа" ХХК гурилынхаа үнийг 20 хувиар бууруулжээ.

дэлхийТурк улс Иракийн хил дээр зэвсэгт хүч хуримтлуулж байна. БНХАУ Умард Солонгост хүмүүнлэгийн тусламж үзүүлнэ. Башар Асад 2021 он хүртэл Сирийн Ерөнхийлөгчөөр үлдэнэ. Их Британийн Гадаад хэргийн сайдыг ажилдаа дугуйгаар явахыг хориглов.Өмнөд Солонгос шинэ Ерөнхий сайд томилохоор бэлтгэж байна.

ЦАГ АГААР

улаанБаатар2016.11.03

6° -9°ҮҮлшинэ

0 0 5 0 8

Алдаж буй алтан үе

96.4900.005%

ЗГМ: ИНфОГРАфИк

клинтоны давуу байдал багассаар

3

2

9

Анагаах ухааны дараагийн үе үүдэл эсийн эмчилгээ гэдгийг салбарынхан төдийгүй олон нийт ч ойлгох болов. Гэхдээ хөгжингүй орны иргэд, цаашилбал монголчууд

УИХ төдийгүй орон нутгийн сон гуульд Ардчилсан нам үнэмлэхүй ялагдал хүлээлээ. Өнгөр сөн зургадугаар сард болсон УИХ болон аймаг, нийс­лэлийн ИТХ­ын сонгуулийн дараа намын удирдлага ялагд лаа хүлээн зөвшөөрч хариуцлага хүлээсэн. үүнтэй зэрэгцэн

куртни УиверХолбооны мөрдөх товчооноос

(ХМТ) Хиллари Клинтоны цахим захидалд хийсэн шинэ шалгалт Ардчилсан намаас Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчийн ялах боломжийг багасгалаа. Шинэ шалгалтын

Үүдэл эс ба боломжоос давсан хүлээлт

Их сунгааны өмнөх ажин түжин

НИйТЛЭЛЧИйН БУЛАН

УЛС ТөР

З.Цэлмэг@tselmegZGM

Б.Даваатогтох@datoZGM

Үүдэл эсийн эмчилгээг эмнэлэгт хийх цаг болоогүй

Шуудан, холбооны салбар 2016 оны есдүгээр сарын байдлаар

Салбарын нийт орлого (тэрбум төгрөг)

Өмнөх оны мөн үеэс өссөн

Өмнөх оны мөн үеэс өссөн

Бичиг, захидал

Илгээмж

267.3 Суурин утасны тоо

17.6

3.4 сая Үүрэн утас хэрэглэгчид (давхардсан тоогоор)

432.1 Өмнөх оны мөн үеэс буурсан

39425

Кабелийн телевиз хэрэглэгчид

1.2 сая

Тогтмол хэвлэл

бидэнд хэдийнэ танил болсон энэ ололтын үр шимийг хүн төрөлхтөн хэзээ хүртэх боломжтой бол?

Ховор тохиох мэдрэлийн өвчнөөс болж 13 жил хараагүй явсан Карисма Кардин гэх нэгэн эмэгтэй ертөнцийг дахин хардаг болохын тулд үүдэл эсийн эмчилгээг сонгов. АНУ­ын Миамигийн үүдэл эсийн эмчилгээний төвийн эмч нар түүнийг хараатай болох магадлал 90­95 хувь хэмээн оношилсон байна. Мөн ийм эмчилгээ

намын зарим гишүүн шинэчлэл хийхээр шулуудаж, акц хөдөлгөөн өрнүүлээд эхлэв.

Улиран одсон дөрвөн сарын хуга цаанд үндэсний зөвлөлдөх хороо ныхоо хурлын товыг байс хийгээд хэвлэлээр зарлаж, шуугиан дэгдээхээс хэтэр дэггүй арга барилд хав чигдсан нь үнэн. Угтаа нөгөө л фракц хоорон дын зөрчилдөөнөөс үүдэн тохироон­доо хүрч чаддаггүйн улмаас хойшилсоор энэ сарын 16­нд

хийлгэсэн нэг хүний хараа 14 хоногийн дотор сэргэсэн талаар ч итгэл төрүүлсэн түүх өгүүлжээ. Харамсалтай нь, эмчилгээний төлбөрт 9000 ам.доллар төлсөн Кардины хараа сэргэсэнгүй. Кардин шиг туршилтын туулай болж буй өвчтөнүүд шил дараалан бичигдсээр.

Цус харваж, хэвтэрт орсон Жим Гасс хэмээх америк эр зургаан жилийн турш үүдэл эсийн эмчилгээнд 300 мянган ам.доллар “хаясан” байна.

хурал дахаар тогтсон. Энэ завсар намаа шинэчлэх гэсэн олон хөдөл­гөөн бий болж, намынх нь залуу гишүүд элдэв санаачилга гарган үе үе хэвлэлийн хурал зарлаж, үзэл бодлоо илэрхийлж, шинэч лэлийг яаравчлахыг шаар дах болсон ч экс дарга нар нь ажин түжин байна. Ингэхдээ “Ард чилсан намд удирдлагын бус бодлогын шинэчлэл хийх хэрэгтэй.

144

5.2 сая

7.4% Өмнөх оны мөн үеэс өссөн

572^

Үндэсний статистикийн хороо©

ачаар Дональд Трамп 2016 оны сонгуулийн кампанийн эцсийн өдрүүдэд өрсөлдөгчийнхөө давуу байдлыг багасгаж дөнгөсөн нь сүүлд явуулсан олон санал асуулгаар тодорхой болов.

Хувийн и­мэйл серверийг нь шалгаж буйтай зэрэгцэн

сонгуулийн кампанийг нь удирдаж байсан эрхмийн олон мянган цахим захидал WikiLeaks­т тавигдсан. Энэ нь хатагтай Клинтоныг дэмжигчдийн тоог цөөрүүлсэн юм.

мянган ширхэг

мянга

мянга

мянга

мянга

мянга

Шуудангийн үйлчилгээ

» 2017 онд төрийн өмчийн компаниудаас төвлөрүүлэх ноогдол ашгийн хэмжээг 10 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлэхээр тооцжээ.

» Цаашдаа төрийн өмчит томоохон компаниудын ТУЗ-ийн гишүүдэд хариуцлага тооцох хэрэгтэйг онцлов.

» 2012 онд 187 тэрбум төг -рөгийн ашигтай ажиллаж байсан компани 2013 онд 11.3 их наяд төгрөгийн алдагдал хүлээсэн.

Улс төр

2 ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ 2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508)

Намын даргын “сонгууль”-ийн босго ч Төрийн тэргүүнд тавигдах урьдчилсан шалгуур

ТоДрУУлГА & ЗАлрУУлГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжлагатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› oped@zasag.co

Утас: 99901526 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

НАМУУД

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Тарахгүй байж тарлаа

хэмээн шоудаж байгаа нь намд

буруу жишиг тогтоолоо гэж

үзэж байгаа.

фракц бүхэнд өөрсдийн

төлөөллөө намын даргын суудал руу зүтгүү лэх

амбийц байгаа

» ЗАСГИйН ГАЗАр УИХ-ын чуулганы баасан гарагийн нэгдсэн хуралдаанд Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат мэдээлэл хийнэ. Тэрбээр эрүүл мэндийн салбарын өнөөгийн байдал, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар мэдээлэл хийх аж.

» ХАМТыН АЖИллАГАА Элчин сайд Ч.Сосормаа шинээр томилогдоод буй Бразилийн Гадаад харилцааны яамны Ази, Номхон далайн орнууд хариуцсан Төрийн нарийн бичгийн дарга Мариа Виоттитэй уулзаж, хоёр орны хамтын ажиллагааны талаар санал солилцжээ.

» ХЭлЭлцЭЭрБүлэг жуулчин хил орчмын аялал жуулчлалын үнэмлэхээр зорчих нөхцөлийн тухай Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр байгуулах талаар Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцлээ. Уг хэлэлцээрийн төслийг боловсруулж БНХАУ-ын талтай хэлэлцээ хийх зөвшөөрлийг Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргилд өгөв.

ЗГМ ТОвЧхОН

◄1Тиймээс шинэчлэлийг яаран

хийж болохгүй” гэх хэдхэн үгээр өнөөдрийг хүртэл аргацаав.

УИХ­ын гишүүн асан Л.Ган ­төмөр, М.Батчимэг, Х.Тэмүү жин нарын бүрэл дэхүүн тэй “Нэг Ардчилал” фракц татан буугдаж байгаагаа өнгөрсөн мягмар гарагт албан ёсоор зарлаж, намынхаа Гүй цэтгэх зөвлөлд албан тоот хүр гүүллээ. Ийм шийдвэр гаргах болсон шалтгаанаа улс орныхоо нийтлэг эрх ашиг, Ардчилсан намын нэгдмэл үнэт зүйл, эв нэгдэл, шинэчлэлийн төлөө ажиллах зорилгоо эрхэм болгосон хэмээн тайлбарласан байна. Мөн намын

­Монгол Улсад гадаадын орнуудаас нийт 14.2 тэрбум ам.долларын шууд хөрөнгө оруулалт орсон. үүний 75 хувь нь буюу 10.8 тэрбум нь оффшор бүсийн улс орнуудаас орж ирсэн гэх судалгаа бий. Одоо ч манай улсад хууль ёсоор бүртгүүлэн татвараа төлөөд, үйл ажиллагаа явуулж байгаа оффшор бүсийн хөрөнгө оруулалттай 900 гаруй хуулийн этгээд байна. Тэд бол хууль ёсных. Харин хөрөнгө орлогоо мэдүүлдэг албан тушаал хашвал оффшор бүсэд данс эзэмшиж, компани байгуулж болохгүй гэдгийг хуулиар тодорхой тогтоож байгаа юм.

Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт

Их сунгааны өмнөх ажин түжин

гишүүддээ фракцын сонирхлоос ангид байж, Ардчилсан нам гэх нэг тугийн дор нэгдэхийг уриалжээ.

үүнтэй зэрэгцэн УИХ­ын гишүүн асан Л.Гантөмөр намын даргын сунгаанд хүч үзэхээр сэтгэл шулуудсанаа давхар мэдэгдээдэхэв. Тэрбээр Ардчилсан намыг шинэчлэхийг хүсэхгүй байгаа хэсэг бүлэг хүмүү сээс дайжиж, ийм шийд вэр гаргасан гэдгээ ч тайлбар ласан. Гэвч намын зарим гишүүн фракцыг Ардчилсан намын дүрмээрээ үндсэн бүтэц биш хэмээн үзэж, зөвхөн Л.Гантөмөрийн хувийн пиар хэмээн дээрх үйл явдлыг дүгнэсэн юм. Товчхондоо, “Нэг Ардчилал” фракц нэр, зүсээ өөрчилж, Л.Гантөмөрийг намын даргад дэмжих баг гэлээ. Өөрөөр хэлбэл, тарахгүй байж тарлаа хэмээн шоудаж байгаа нь намд буруу жишиг тогтоолоо гэж үзэж байгаа аж. Нөгөөтэйгүүр, албан тушаалд очих болохоороо

фракцын эрх ашгийг урьтал болгодог хүмүүс албан тушаал, эрх мэдлээсээ буусны дараа фракцаа татан буулгаж байгаа нь зохисгүй үйлдэл хэмээн шүүмжлэх хүн ч цөөнгүй байна.

Энэ бол Ардчилсан намын даргын сунгаанд хүч үзэхээ албан ёсоор зарласан хоёр дахь хүн. Анхных нь Ерөнхий­лөгчийн Тамгын газрын дар га асан п.Цагаан. Тэрбээр өнгөрсөн наймдугаар сард үүрэгт ажлаа хүлээлгэн өгч,

Ардчил сан намын шинэчлэлийн марафонд “уралдах”­аа албан ёсоор зарласан. Ингэхдээ шинэтгэлийн эгзэгтэй цаг үед үндэстнийхээ язгуур эрх ашгийг дээдэлж, Ардчилсан намаа нэгэн цул субьект болгохын төлөө ийм шийдвэр гаргасан гэв.

Олон нийтэд ил болсон нь энэ. үүний цаана буюу улс төрийн хөшигний ард Ардчилсан намын даргын сунгаанд хүч үзэх эрхмүүдийн урт жагсаалт бий. Гэхдээ ихэнх нь ирэх арванхоёрдугаар сард болох Их хурлын товыг хүлээн, чимээ­гүйхэн байна. Учир нь фракц бүхэнд өөрсдийн төлөөллөө намын даргын суудал руу зүтгүү лэх амбийц байгаа гэдгийг албан бусаар хэд хэдэн удаа мэдэгдсэн юм.

үүнээс гадна намын дарга болсон эрхэм 2017 онд болох Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших магадлал өндөр. Тэгэхээр намын даргын төдийгүй Ерөнхийлөгчийн

сонгуульд хүч үзэх эрхмүүд дээрх хоёр суудлыг өдөр нь бодож, шөнө нь зүүдэлж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, нэг сумаар хоёр туулай буудахтай адил нэг нүүдлээр давхар хожих боломж эндээс харагдана. Хамгийн чухал нь 2017 оны Төрийн тэргүүнийг сонгох сонгуульд нэр дэвшихэд ард түмнээс оноо цуглуулж чадах, хийсэн ажилтай, нэр хүндтэй, хэл ам дагуулах элдэв “но”­гүй, хууль эрх зүй болоод улс төрийн элдэв занганд орчихоор бараан зүйлд хутгалдаж байгаагүй ариун мөртэй, нэр цэвэр эрхэм байх ёстой. Тиймээс намын даргын “сонгууль”­ийн босго ч Төрийн тэргүүнд тавигдах урьдчилсан шалгуураар хэмжигдэж буй.

Товчхондоо, Ардчилсан намын шинэчлэлийн нэн тэргүү ний зорилт нь 2017 оны Ерөн хий лөгчийн сонгуулийн өмнө олон фракцын эрх ашгийг нэг шугаман дээр төвлөрүүлэх явдал болчихоод байна.

ЭШЛЭЛ

­Улс орны хөгжлийг шинэ шатанд гаргах асуудал, мөн өнөөгийн нөхцөл байдлыг зөв оношилж, зөв эмчилгээ хийх, зөв гаргалгаа гаргах чиглэлд учир дутагдалтай хандсан төсөв оруулж ирсэн гэж харж байгаа. Ялангуяа хасаж болох асуудал дээрээ ажиллаагүй атлаа хамгийн буруу чиглэлд хасалт хийсэн. Хамгийн гол нь эдийн засгийг хөгжүүлэх хамгийн чухал салбар буюу бизнес эрхлэгчдийгээ дэмжсэн, тэдэн рүү чиглэсэн бодитой алхмуудаа төлөвлөж чадаагүй байна гэж дүгнэж байна. Зарим талаараа эдийн засгийг дэмжих төрийн бодлого маань өөрөө эргээд эдийн засгаа боомилох бодлого болоод байгаа.

УИХ-ын гишүүн Л.Болд

УИХ­ын Төсвийн байнгын хорооны лхагва гарагийн хуралдаанаар төрийн өмчит аж ахуйн нэгжүүдийн эдийн засаг, санхүүгийн байдлыг хянан шалгах, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн мэдээллийг сонссон юм. Ажлын хэсгийнхэн “Өнөөдөр төрийн өмчийн оролцоотой 90 орчим аж ахуйн нэгж байна. Одоогоор гурван ком пани огт үйл ажиллагаа явуулдаггүй. Нөгөөтэйгүүр, сүүлийн дөрвөн жилд төрийн өмчийн оролцоотой үйлдвэр, компанийн орон тоо 15 хувь буюу 5000 хүнээр нэмэгдсэн талаар танилцууллаа. Иймээс тус ажлын хэсгээс хэд хэдэн санал оруулсан юм.

Тодруулбал, Орхон аймгийн “Дулааны цахилгаан станц” төрийн өмчит компанийг 30 тэрбум төгрөгөөр хувьчлахаар тооцсон байна. Төрийн зарим компанийг хувьчилснаар бүр дүүлэх орлого 50 тэрбум төг рөгөөр нэмэгдэнэ гэж тооцоолжээ.

Ажлын хэсгээс төрийн өмчийг 2016­2020 онд хувьчлах, өөрчлөн байгуулах үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх тухай

БАйНГыН хОРОО

өмч хувьчлалаас 50 тэрбум төгрөг бүрдүүлнэДолоон аж ахуйн нэгжийг татан буулгах санал гаргалаа

Б.Гандолгор @gandolgorZGM

УИХ­ын тогтоолын төслийг боловсруулан УИХ­аар хэлэл­цүүлэх санал гаргав. 2017 онд төрийн өмчийн компаниудаас төвлөрүүлэх ноогдол ашгийн хэмжээг 10 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлэхээр тооцсон байна. Мөн зарим аж ахуйн нэгжид бүтцийн өөрчлөлт хийж, орон тоо, зардлыг бууруулах арга хэмжээ авах санал гаргасан юм.

Эхний ээлжинд “Герман газ”, “Монгол мах”, “Техник спортын төв”, “Аж үйлдвэрийн цогцолбор”, “Дархан газрын тос”, “Монгол тариалан кор­параци” зэрэг төрийн өмчит аж ахуйн нэгжийг татан буулгах саналтай байгаагаа илэрхийлэв. Түүнчлэн төрийн өмчит компаниудын санхүүгийн хариуцлагыг дээшлүүлж, цэгц­лэх хэрэгтэй гэж ажлын хэсгээс үзсэн байна.

УИХ­ын гишүүн Х.Бадельхан “Төрийн өмчийн компаниудын өр өнгөрсөн жил 3.5 их наяд байсан бол энэ жил 10.8 их наяд төгрөгийн өртэй болсон. Татварын өр нь хуримтлагдаж 38.5 тэрбум төгрөг болжээ. Энэ нь төсвийн хариуцлага суларсны илрэл” гэдгийг ч дурдаж байлаа.

Цаашдаа төрийн өмчит томоохон компаниудын ТУЗ­ийн гишүүдэд хариуцлага тооцох хэрэгтэйг онцлов. Тухайлбал, Хөдөө аж ахуйн биржид 37 хүн ажилладаг байхад захирал нь сард 9.5 сая төгрөгийн цалин авдаг. Гэтэл 1200 хүн удирддаг дарга 2.5 сая төгрөгийн цалинтай байдгийг ч хэлсэн юм. Зарим аж ахуйн нэгжид санхүүгийн шалгалт оруулахгүй бол сангийн

яамны гаргасан тоо, аудитийн байгууллагын дүгнэлт ихэнхдээ зөрүүтэй байдаг талаар Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Ц.Ням­Осор ярилаа.

УИХ­ын гишүүн Ж.Энхбаяр “Төрийн өмч эзэнгүйдэж байна. үүний тод жишээ сая ярьсан өр, авлага, ажилчдынх нь тоо өссөн үзүүлэлтээс харагдлаа. Төрийн өмчийг ингэж шамшигдуулж болохгүй. Улс төрийн томил­гоогоор төрийн өмчийн ком пани ашигтай ажиллахгүй нь тодорхой болжээ. Тиймээс нээлттэй гээр хувьчлах хэрэгтэй юм биш үү” хэмээв. Хөрөнгийн бир жээр дамжуулж нээлттэй хувьцаа гаргах 50 орчим компа­ни бий. Харин IPo гаргах цөөн компани байгаа гэсэн тайлбарыг Ц.Ням­Осор өгсөн юм.

сангийн яам, Засгийн газ­рын хэрэг эрхлэх газраас төрийн өмчит компанийн ТУЗ­ийн дарга нарыг томилдог тогтолцоог цэгцлэх хэрэгтэй гэсэн санал гаргаж байлаа.

Өмч хувьчлалын үндсэн чиглэлийн эцсийн шийдвэр оны дараа гарах учраас одоо зарим зүйлийг хэлэхэд эрт байна гэлээ. Төрийн өмчийн ком пани байгуулж тамга, тэмдэг авчихаад огт үйл ажил­лагаа явуулаагүй хэрнээ өр тавьдаг байдлыг таслан зогсоох хэрэгтэйг онцлов.

УИХ­ын гишүүн Я.содбаатар “Төр өөрөө бүх зүйл рүү ор­чихоод эцэст нь ийм зүйл ярьж суудгаа болъё. Бизнесийн бай­гууллага руу төр орж хутгалдах зохисгүй юм. сангийн яамны өр, авлагын хэмжээ улам

нэмэгдсэн байна. Тэгэхээр хэд нь найдвартай авлага вэ гэдгийг тодорхой болгомоор байгаа юм. Зарим компанийн дарга их мөнгө зарцуулж, Монголд тохирохгүй тоног төхөөрөмж авчраад, ажиллуулж чаддаггүй” гэлээ.

Эдийн засаг дахь төрийн оролцоог таслан зогсоохгүй бол урагшаа явахаа болилоо гэдгийг хуралдаанд оролцогчид онцлов.

Зарим гишүүн “Төрийн өм­чит компаниуд нь ашиггүй ажиллаж, 11.3 их наяд төгрөгийн өр үүсгэчихээд байхад бид өнөөдөр цэцэрлэг барих асуудал, хүүхэд харах үйлчилгээний мөнгө гээд маргалдаад сууж байна. Төрийн зарим алба хаагчийн дургүйцлийг хүр­гэж, төсвийг хоёр тэрбум төгрөгөөр танах тухай ярьж байгаа. Гэтэл цаана нь хэдэн их наядын алдагдал хүлээчихээд байна. Тиймээс төрийн өм­чит компани руу анхаарал хандуулж, цэгцлэх хэрэгтэй. Их наядаар шамшигдуулсан ажлаа цэгцэлмээр байна” хэмээсэн юм.

УИХ­ын З.Нарантуяа төр өөрөө менежментээ сайжруулах хэрэгтэй. сангийн яамны удирдлагууд төрийн өмчийн компанийн ТУЗ­д байдаг. Энэ дарга нар юугаа хийдэг юм бэ. Төрийн өмчийн хороо шинэ сэтгэлгээгээр ажиллах хэрэгтэй байх. 2012 онд 187 тэрбум төг рөгийн ашигтай ажиллаж байсан компани 2013 онд 11.3 их наяд төгрөгийн алдагдал хүлээсэн бол ямар шалтгаанаар бий болов гэдгийг нь компани тус бүрт нь ярих ёстой. 57 компанийн хувьцааг зарна гэвэл хэн ч авахгүй. Ашигтай ажиллаж байж л хувьцаа авна шүү дээ. Түүнээс огт ашиггүй газрын хувьцааг хэн авах юм бэ. Бирж дээр заръя гэхэд бэлэн биш байна. үнэт цаасны арилжаа саадгүй явдаг дэд бүтцийг бий болгох хэрэгтэй гэсэн санал гаргалаа.

Ингээд ажлын хэсгийн санал дүгнэлтийг тогтоолд тусгах нь зүйтэй гэж үзсэн юм.

3

Нийтлэлчийн булан

2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508) ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ

◄1Тэрбээр хөл дээрээ босо­

хын тулд Мексик, Хятад, Энэтхэг зэрэг орноор “аялж”, нугасандаа үүдэл эсийн тариа хийлгэжээ. Эмчилгээний аялал жуулчлалын бизнесийг харам­гүй дэмжсэнийхээ шанд тэрбээр хөл дээрээ бага зэрэг алхдаг болсон аж.

Гэвч үүдэл эсийн эмчилгээний “ид шид” анх сонссон шиг нь төгс байсангүй. Эцэст нь, Тайландад зургаан сарын эмчилгээ хийлгэв. Гэвч биеийнх нь доод хэсэг мэдээ алдаж, суумгай болон хоцорчээ.

Дээрхтэй адил тохиолдол манайд ч гэсэн бий. ШУА­ийн Химийн хүрээлэнгийн доктор, биохимич Н.Ариун gogo.mn цахим порталд өгсөн ярилц­лагадаа энэ талаар дурдсан нь бий. Тэрбээр нэгэн эх саажилттай хүүхдээ эмчлүүлэхээр Бээжин, Энэтхэгийг зорьсон ч мөнгө, цаг хугацаагаар хохироод өнгөрсөн харамсалтай тохиолдлыг хуваалцсан билээ.

Биеийн хаа нэгтээгээс авсан үүдэл эсээс элэг, бөөр, хуруу гээд төрөл бүрийн эрхтэн амжилттай ургуулсан тухай мэдээллийг бид ид шид мэт хүлээж авдаг. Гэхдээ үүдэл эсээс эд, эрхтэн ургуулах нь ямар нэг ид шид биш. Шинжлэх ухаанаар овоглосон хагас зууны настай ололт.

Үүдэл эс ба боломжоос давсан хүлээлтҮүдэл эсийн ололтод дулдуйдсан олон мөрөөдөл биелэлээ олоход нэлээд хугацаа шаардлагатай

үүдэл эсээс эд эрхтэн ургуу лахыг анагаах ухааны салбарт нэвтрүүлэх юм бол хөгшрөлт, үргүйдэл, цаашлаад удамшлын болон мэдрэлийн төрөл бүрийн өвчнийг анагаах боломжтой хэмээн эрдэмтэд үзэж, судалгаа, туршилт, төс­лөө үргэлжлүүлсээр байна. Амжилтыг нь ч чамлахааргүй. Гэхдээ энэ лут амжилт ололтын дийлэнх нь одоохондоо туршил­тын шатандаа яваа. Угтаа үүдэл эсийн эмчилгээг бүх эмнэлэгт хийх цаг болоогүй гэсэн үг.

Гэвч энэ бүхэн нь ашиг хонжоо хайгчдын хувьд давуу тал болжээ. Тэд үүдэл эсийн лут нээлтүүдийг ашиглан өвчиндөө цөхөрсөн хүмүүсийн өр тавьж олсон мөнгийг онилж, сүүлчийн итгэл найдварыг нь үгүй хийж эхлэв.

АНУ­д л гэхэд үүдэл эсээс эс ургуулах аргад тулгуурласан 200 гаруй эмчилгээ, үйлчилгээ байдаг аж. үүний тоотой хэд нь л Хүнс, эмийн захиргаа (FDa)­наас албан ёсны баталгаатай байдаг байна. Мөн Европын холбооны судалгаа, инновацийн “Horizon 2020” хөтөлбөрийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг “Eurostemcell” олон нийтийн байгууллага энэ төрлийн эмчилгээний талаарх мэдээллийг болж бүтэхээс нь эхлээд бүтэх­гүйг хүртэл ул үндэстэй ний тэл сэн байна. “Eurostem­cell” бол Европ даяар үүдэл эсийн 400 гаруй лабораторийн эрдэмтэн судлаачидтай хамтарч ажилладаг байгууллага юм.

үүдэл эсээс эс, эд, эрхтэн ургуулах эмчилгээ ойрын ирээ­дүйд зүрхний дутагдал, цус харвалт, чихрийн шижин болон алцгеймер зэрэг мэдрэлийн

гаралтай өвчнийг анагаах эмчил гээ практикт нэвтэрнэ гэсэн хүлээлт бий. Гэхдээ уг мөрөөдлийг биелүүлэхэд нэлээд олон жилийн туршилт шаардлагатай. Мөн 1970­аад оноос эмнэлэгт хэрэглэх болсон арьс нөхөх эмчилгээ ч өнөөг хүртэл төгс төгөлдөр болоогүй л байна. Ийм аргаар гаргаж авсан арьс үсний уутанцар, хөлсний булчирхайгүй байх тохиолдол элбэг аж. Мөн нүдний зарим төрлийн эмчилгээнд хэрэглэхэд бараг бэлэн болоод буй ч хариулт нэхсэн асуулт олон байгаагаас эрдэмтдийн дунд маргаан өрнөсөөр. Түүнчлэн өөр олон төрлийн өвчнийг анагаахад ашиглаж болох найдвар бий ч бүгд анагаахын анхан шатны туршилт дээрээ л явж байгаа.

Тиймээс эрх бүхий байгуул­лагууд үүдэл эсийн эмчилгээ хийдэг гэсэн эмнэлгүүдтэй

болгоомжтой хандахыг анхаа­руулах болов. Даатгалын компаниуд, өндөр хөгжилтэй орны Засгийн газрууд хэзээ ч батлагдаагүй эмчилгээтэй эрүүл мэндийн хөтөлбөрүүдийг дэмждэггүй аж.

Мөн үр хөврөлийн үүдэл эсийг ашиглах, хүүхдийг хэвлийд нь байхад дауны синдром зэрэг өвчнийг илрүүлж, мэс засал хийх боломж зэрэг нь ёс

суртахууны асуудлыг шууд хөнддөг тул практикт нэвтрэх магадлал хол байна.

Гэхдээ үүдэл эсийн эмчил­гээгээр цусны олон төрлийн өвчнийг анагааж буй жишээ олон бий. Манай улсад л гэхэд Улсын клиникийн төв эмнэлэг гурван жилийн өмнөөс чөмөг шилжүүлэн суулгах эмчилгээг мэс заслын бус буюу үүдэл эс шилжүүлэн суулгах аргаар хийж эхэлсэн. Манай улсад чөмөг яаралтай шилжүүлэн суулгах шаардлагатай 80­100 хүн байдаг гэх судалгаа бий. үүнээс гадна, чөмөг шилжүүлэн суулгах эмчилгээнд нэн шаардлагатай эсийн банкыг Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн дэргэд байгуулах ажил яриа хэлэлцээний түвшиндээ явна. Энэ талаар тус төвийн Эрдэм шинжилгээ, хүний нөөц, гадаад хамтын ажиллагаа хариуцсан

мэргэжилтэн Б.Цогбадрах “Эсийн банкны ТЭЗү зэргийг хараахан гаргаагүй байна. Гэхдээ энэ онд АХБ­ны хөнгөлөлттэй зээлээр захын судаснаас үүдэл эс ялгах хамгийн сүүлийн үеийн аппарат оруулж ирсэн. Энэ маань олон төрлийн үүрэгтэй. үүний нэг нь цусны үүдэл эс ялган авах бололцоотой болсон” хэмээв.

Хэрэв эсийн банк байгуул­чихвал хүүхдийн хүйнээс ч үүдэл эсийг нь ялган авах бололцоотой юм. Хүйнд ясны чөмөгт ховор байх зарим төрлийн үүдэл эс элбэг байдаг байна. Тиймээс цусны олон төрлийн өвчнийг анагаахад нэн тустай хэмээн салбарын мэргэжилтнүүд тайлбарлажээ.

Мөн хүйнд мэдрэлийн үүдэл эсүүд байдгийг сүүлийн үеийн олон судалгааны үр дүн баталж байна.

АНУ-д үүдэл эсийн 200 гаруй

эмчилгээ хийдэг ч ихэнх нь

батлагдаагүй

The New York Times©

Улаанбаатар хот

4 ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ 2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508)

Төсөв анхнаасаа хэт хөөсөрсөн, бодитой байж чадаагүйтэй холбоотой

нийслэлийн энэ оны төсвийн орлого 130 тэрбум төгрөгөөр тасарчээ. Тодруулбал, татвар төлөгч дийн төвлөрүүлэх орлогыг өндөр тооцоолсон, дууд лагаар худалдах ёстой газруу дыг бүрэн худалдаж чадаа гүй, хотын албан татва­рын орлого буурсан гэх мэт шалтгаанаас үүдэн төсвийн орлого ийнхүү тасарсан байна.

Тиймээс 2016 оны төсвөө тодотгож, зардлаа багасган, орлогоо нэмэгдүүлэх төслийг хотын дарга ниТх­д танил­цуулсан. энэ дагуу ниТх­ын аравдугаар сарын 28­ны өдрийн хурал даанаар нийслэлийн 2016 оны төсвийн тодотголыг хэлэлцэж, 120 тэрбум төгрөгөөр бууруулж баталсан юм.

одоогоор хотод татвар төлөх ёстой аж ахуйн нэгж, байгуул­лагын татварыг тодотголоор 30 гаруй тэрбум төгрөг гэж тооцжээ. Учир нь энэ оны эхэнд тооцоолс ноос 5000 гаруй аж ахуйн нэгж татвараа төлөөгүй, үйл ажиллагаагаа зогсоосон байна. эдгээр нь ихэвчлэн барилга, уул уурхай, худалдааны салбарын

Хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийн удирдах газар

Нийслэлийн төсвийг 120 тэрбум төгрөгөөр бууруулжээ

байгууллага аж. хотын албан татварыг авч

эхэлс нээс хойш 2.9 тэрбум төгрөг л хотын төсөвт төвлөр­чээ. 130 тэрбум төгрөгөөр төсөв тасарсан нь 2016 оны нийс лэлийн төсөв анхнаасаа хэт хөөсөрсөн, бодитой байж чадаа гүйтэй холбоотой гэв.

Уг нь тодотголоор 6.4 тэрбум төгрөг төвлөрүүлнэ гэж тооцоолжээ. Түүнчлэн төсвийн 35 хувийг эзэлдэг газрын

дуудлага худалдаа энэ онд бүтэлгүйтэж, үлдсэн хугацаанд

10 тэрбум төгрөгийг эндээс олохоор төлөвлөсөн байна.

Уих­ын чуул га наар ирэх оны төсөв, үндсэн чиг лэл хэлэлцэхтэй холбог дуу лан нийслэлийн Засаг дарга С.батболд нийслэлээс сонгогд­сон гишүүдтэй уулзаж, төсвийн байдлыг танилцуулсан байна.

дашрамд дурдахад, Улаан­баатар хот 2012 онд 348.2 тэрбум төгрөгийн төсвийн орлого бүрдүүлж байсан бол

хотын татварыг авснаас хойш

2.9 тэрбум төгрөг төсөвт

төвлөрчээ

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Тэргүүн орлогч эрхлэгчЦэвээндолгорын ЦЭвЭЭНхЭРЛЭН

Утас: 99901526

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгмийн мэдээллийн албаЭдитор Б.Гандолгор

Утас: 99901483

Эдийн засаг, бизнес мэдээллийн албаЭдитор Р.Оюунцэцэг

Утас: 99901621

Гадаад контент, соёл энтертайнментын албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901682

Г.ЛхагвасүрэнУтас: 99903581

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар: 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

Zasag.Co“Чөлөөт хэвлэл”

сангийн хэвлэх үйлдвэрт хэвлэв

Дугаарын удирдагчЦ.Цэвээнхэрлэн

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг

дээдэлж, чөлөөт сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг

илэрхийлэх мэдээллийн индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг

бэхжүүлэхийг эрхэм зорилгоо болгоно.

0 0 5 0 8

рЕДАКцИ

ЗАр СУрТАлчИлГАА

ХАЯГ

цАХИМ ХУвИлБАр

Худалдаа, хөгжлийн банк нь дараах үл хөдлөх хөрөнгүүдийн дуудлага худалдааг 2016 оны 11-р сарын 22-ны өдрийн 11:00-13:00 цагийн хооронд өөрийн Төв байранд зохион байгуулна.

№ ҮЛ ХӨДЛӨХ ХӨРӨНГӨ ХӨРӨНГИЙН БАЙРШИЛ ХЭМЖЭЭ ЗОРИУЛАЛТ АНХНЫ ДУУДАХ ҮНЭ

1 Гандирс зочид буудалӨмнөговь аймаг,Даланзадгад сум 4195.92 м.кв

Зочид буудал4,000,000,000.00/дөрвөн тэрбум/Газар 2734 м.кв

2Тайхар амралтын бааз

Булган аймгийн Орхон сумын 2 дугаар баг 1811 м.квАмралтын бааз

450,000,000.00/дөрвөн зуун таван сая/Газар 5,4 га

3 МорьтхангайТөв аймаг, Зуунмод сум 2592 м.кв

Үйлдвэрлэл570,000,000.00

/таван зуун далан сая/Газар 2879 м.кв

4Галакси дунд сургууль

Баянгол дүүргийн, 17 дугаар хороо 411,6 м.квСургууль, үйлчилгээ

390,000,000.00/гурван зуун ерэн сая/

5Үйлчилгээний зориулалттай барилга

Чингэлтэй дүүргийн 7 дугаар хороо, 1700 м.кв Үйлчилгээ770,000,000.00

/долоон зуун далан сая/Газар 472,25 м.квГэр бүлийн

хэрэгцээний

6 Хувийн сууц

Баянгол дүүргийн 11 дүгээр хороо, 264 м.квХувийн сууц 175,000,000.00

/нэг зуун далан таван сая/

Баянгол дүүргийн 11 дүгээр хороо, 60 м.кв

Газар 217 м.квГэр бүлийн

хэрэгцээний

Дуудлага худалдаанд оролцогч нь дуудлага худалдаанд оролцогчийн хураамж болон өөрийн сонирхож буй хөрөнгийн анхны үнийн 10%-тай тэнцэх дэнчинг байршуулснаар дуудлага худалдаанд оролцож үнийн санал гаргах эрхээ баталгаажуулна. Дэнчингийн мөнгийг Худалдаа, хөгжлийн банкин дахь 4004962560010053 тоот дансанд 2016 оны 11-р сарын 21-ний өдрийн 17:00 цагаас өмнө шилжүүлсэн байна.Жич: Дуудлага худалдаанд оролцогч иргэн 50,000.00 төгрөг, аж ахуйн нэгж, байгууллага 100,000.00 төгрөгийн хураамж төлөх ба энэхүү хураамжийг буцаан олгохгүй.Нэмэлт мэдээлэл:• Дэнчинтавьсанбанкныгүйлгээнийутганьдэнчинтавьжбуйхөрөнгийн“Хувийндугаар”болоноролцогчийн“Овогнэр,регистерийндугаарэсвэл

хуулийнэтгээдийннэр,регистрийндугаар”-ынмэдээллийгагуулсанбайхёстой. Жишээ нь: “Хувийндугаар1,Овогнэр,РД”• Дэнчингийнмөнгийгдээрххугацаандшилжүүлээгүйиргэд,ажахуйннэгждуудлагахудалдаандоролцохболомжгүйболохыганхаарнауу.• Дуудлагахудалдааноролцогчньдуудлагахудалдааявагдахудирдамжтайтанилцсанбайх.УдирдамжийгХХБ-нытөвбайрныресепшинээсирж

авна ууХаяг:Сүхбаатардүүрэг,1-рхороо,Энхтайваныөргөнчөлөө-19,Худалдаа,хөгжлийнбанк,Улаанбаатархот14210,МонголулсДуудлага худалдаатай холбоотой асуудлаар (Х.Мөнгөншагай, гар утас: 99003212, утас:70100241, имэйл: mungunshagai.kh@tdbm.mn)-тэй холбогдоно уу.

ДУУДЛАГА ХУДАЛДААНЫ УРИЛГА

Утас: 1900-1977 | И-мэйл: info@tdbm.mn | Вэб хаяг: www.tdbm.mn | Фэйсбүүк: www.tdbm.mn/facebook | Твиттер: www.tdbm.mn/twitter

»БАЯНГолБаянгол дүүргийн ИТХ-ын сонгуульд ялалт байгуулсан төлөөлөгчид анхдугаар хуралдаанаа хийж, УИХ-ын гишүүн асан С.Одонтуяаг Засаг даргаар томиллоо.

»ХЭрЭГ ЗӨрчИл2016 оны арваннэгдүгээр сарын 1-нд олон нийтийн мэдээллийн сүлжээгээр “Нялх хүүхдийг шил архиар солино” гэсэн мэдээлэл гарсан нь ташаа болохыг цагдаагийн байгууллага болон хүүхдийн асран хамгаалагчид батлав.

»АНХААрУУлГАГадаад паспортын захиалгыг Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төвүүдээр авч байна. Харин сунгалтыг дүүрэг дээр хийж байгааг Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн газраас мэдээллээ.

»БоловСролЕрөнхий боловсролын сургуулийн бүх ангийн сурагчдын амралт өнөөдөр эхэлж, энэ сарын 9-нийг дуустал нэг долоо хоног үргэлжилнэ.

»ХАМТыН АЖИллАГААНийслэлийн Засаг дарга С.Батболд Филадельфийн оркестрийн гадаад харилцаа хариуцсан Элчин сайд Владимир Петровичийг хүлээн авч уулзлаа. Филадельфийн оркестр ирэх жилийн зургаадугаар сард Улаанбаатар хотод тоглохоор болсныг ноён Петрович энэ үеэр дуулгав.

ЗГМ: ТОвЧхОН

Б.Бямбасүрэн@byambaZGM

ТөСөв

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

2016 онд 69.6 тэрбумын орлого төвлөрүүлэхээр төлөвлөсөн. Төсвийн орлого жил ирэх бүр өсч байгаа ч өнөөдрийн байдлаар 130 тэрбум төгрөгөөр тасраад байгаа юм. Гэхдээ нийс лэлийн удирдлагын зүгээс ирэх оны төсвийг эрүүл мэнд, боловсролын салбарт түлхүү хуваарилж, бүтээн байгуу­лалтын ажлыг таслалгүй үргэлж лүүлэхээр төлөвлөжээ.

Энэ оны эхэнд тооцоолсноос 5000 гаруй аж ахуйн нэгж татвараа төлөөгүйбайна.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

“Усан халаалтын зуухтай болох тухай яригдаагүй”Эрчим хүчний зохицуулах газартай хамтран усан халаалтын зуухыг Монголд нэвтрүүлэхээр ОХУ-ын Бийск хотод судалгаа хийж эхэлсэн талаарх мэдээлэл цахим хэвлэлүүдэд гарсан юм. Энэхүү төслийн талаар Хэсэгчил сэн инженерийн хангамжийн удирдах газрын Мэдээллийн сангийн мэргэжилтэн Р.Марга-даас тодрууллаа.

-Гэр хорооллын бүх айлыг усан халаалтын зуухтай болгох тухай мэдээлэл гарсан байна. Энэ талаар бидэнд мэдээлэл өгөхгүй юу?

­ниТх­ын Тэргүүлэгчдын тогтоол гарснаар бид зуух хүлээн авах эрх бүрдэнэ. Гэхдээ бидэнд ийм мэдээлэл чиглэл ирээгүй. манайх сургууль цэцэрлэгийн 15 уурын зуухыг дулааны эрчим хүчээр хангах үүрэгтэй. бидэнд төсөл

хэрэгжүүлэх чих үүрэг байхгүй. Цахим сайтуудад эрчим хүчний зохицуулах хороотой хамтарч судалгаа хийж байгаа тухай гарсан байна лээ. энэ бол ташаа мэдээлэл.

-Судалгаа амжилттай болбол 2017 оноос төслөө хэрэгжүүлнэ гээд нэлээд тодорхой мэдээлсэн байсан?

­2013 онд манай нэг инженер охУ руу энэ чиглэлийн мэдээлэл авахаар явсан. Тухайн үед иймэрхүү мэдээлэл манай цахим сайтад тавигдсан. үүнийг андуурч мэдээлсэн юм болов уу.

Бид Эрчим хүчний зохицуулах хорооноос ийм төсөл хэрэг-жүүлж байгаа, эсэхийг нь лавласан юм. Тэд мөн л усан халаалтын зуух нэвтрүүлэх тухай төсөл огт яригдаагүй гэсэн тайлбарыг өглөө.

х.АнандЗГМ

Нөхөрлөлийнхнийг ойд арчилгаа хийх чадамжийн сур-гал тад хамруулж, гэр чилгээ олгов

5

ЗГМ: Сурвалжлага

2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508) ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ

Ногоон бүсийн савдгууд-2

Түрүүч нь өмнөх дугаарт. ...Ойд бага оврын трактор

байх агаад хажууд нь арчилгаа, цэвэрлэгээнээс гарсан мөчрийг нэг дор овоолсон харагдав. Харин тракторт чиргүүл гэж болохоор төмөр зүйлийг холбосон байх аж. Тэрхүү төмөр “авдар”­ын амсар нь нэлээд том бөгөөд модны хаягдлыг хийх зориулалттай нь илт. Ийнхүү трактор тачигнан асч, ажиллаж эхлэхэд мөнөөх модны хаягдал мөчир, гишүүг нэг нэгээр хийж гарав. Энэ үед нэг өнцөгт нь суурилуулсан яндан аятай урт хоолойгоор мөчрүүд үртэс болон гарч байлаа. Төсөөлбөл, ургацаа хурааж буй комбайнаас улаанбуудай асгарч буй мэт.

Угтаа хаягдал гишүү, мөчрийг үртэс болгон жиргэж жижгэлээд, дараа нь шахаж боловсруу­лан, хорголжин түлш гаргах технологийн анхан шатны сургалтыг ойн нөхөрлөлийн гишүүдэд бодитоор үзүүлж буй нь энэ юм. Харин энэ сургалтыг НүБ­ын ХХАА­н байгууллага (Fao)­ын “Ой бүхий аймгуудын биологийн олон янз байдлын хам гаалал, ойн тогтвортой ме неж мент, нүүрстөрөгчийн шингэлтийг нэмэгдүүлэх” төслийнхөн зохион байгуулсан юм.

“Хишиг­Өндөр” нөхөрлөлийн ахлагч Н.Цолмон “үнэндээ ойгоос бидэнд тэр бүр ашиг гараад байх юм байдаггүй. Бид зөвхөн цэвэрлэгээ хийдэг. Унасан, үхжиж өмхөрсөн мод л авах

эрхтэй. Ийм модыг бор луулахад үнэлгээ нь маш бага, ашиг гэхээс илүү зардал болох гээд байдаг талтай. Харин энэ Fao­гийн төсөл үнэхээр өгөөжтэй байна. Наад зах нь бид мэргэжлийн бус болохоор чадамжгүй бай даг. Төсөлд хамрагдсанаар ар чил­гаа, цэвэрлэгээг ойд яаж хийх, тайрдсан үртэс хэрхэн боловс­руулах вэ гээд олон зүйл сурч, мэдэж авлаа” хэмээн ярив.

НүБ­ын ХХАА­н байгууллага (Fao)­ын “Ой бүхий аймгуудын биологийн олон янз байдлын хам гаалал, ойн тогтвортой ме неж мент, нүүрстөрөгчийн шин гэлтийг нэмэгдүүлэх” төсөл одоогийн байдлаар гэхэд л нөхөрлөлийн 28 гишүүнийг ойд арчилгаа хийх чадамжийн сургалтад хамруулж, гэрчилгээ олгоод байна. сургалтын багшаар Монголын мэргэшсэн доктор, профессорууд ажилласан бөгөөд Зүүнхараа политехник коллежтой хамтарсан нь нэлээд үр дүнтэй ажил болсон хэмээн тус төслийн Хөтөлбөр хариуцсан мэргэжилтэн Ц.солонго дүгнэв.

“Гишүүдээ бид энэ төсөлд хамруулж мэргэшүүлээд авах нь чухал байна. Ойг арчилна гэдэг, малаар төсөөлбөл алийг нь заазлах уу, алийг нь өсгөх үү гэдэгтэй адил юм. Ойгоо насны ангиллаар, шат дарааллаар нь арчилгаа хийх боломжтой болно. сая сургалтад хамрагдаж, чадамжийн гэрчилгээ авсан. сургалтаар арчилгааны дөрвөн ангиллын эхний хоёрыг хийж сурлаа. Энэ мэтээр бага багаар мэргэшээд, ойгоо тогтвортой ашиглах менежментэд сурал­цаад авбал болох нь тэр” гэж Н.Цолмон нэмж ярилаа.

Байгаль экологи, хүний амьдралын ахуйн хамгийн өндөр хэрэглээний, юугаар ч сольшгүй нөхөн сэргээгдэх баялаг бол ой.

Хүн төрөлхтөн өдгөөг хүртэл модон түүхий эдээс өөрсдийн хэрэглээний зориулалтаар 22,0­23,0 мянган нэрийн бодис, материал, бүтээгдэхүүнийг олон хэлбэрийн технологи бүхий үйлдвэрлэлийн аргаар гарган авч, амьдрал ахуйдаа тогтмол хэрэглэдэг гэх судалгаа бий. Хүний амьдрал ахуйд хамгийн тохиромжтой, олзворлож боловс­руулахад хялбар, экологийн орчин бүрдүүлдэг зэрэг чана­раараа бусад байгалийн баялгаас онцгой ялгардаг тул хэрэглээний хүрээ нь ч асар их. Харамсалтай нь, ойн ихэнх баялаг газрын хөрсөн дээр ил байдаг тул гаднын нөлөөнд хялбар өртдөг.

“Монгол орны ой сүйрлийн ирмэгт тулсан нь үнэн. Гэхдээ зөв ашиглахгүй бол шүү дээ. Ойн сангийн жилийн дундаж өсөлт 10 сая шоо метр. үүнээс үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглаж болох модны нөөц 300 сая гаруй гэж тооцдог. Манай ойн сангийн 76­78 хувийг нас гүйцсэн буюу хөгширсөн ой эзэлж байна. Түүнчлэн нөөцийн ихэнх нь өндөр уулын ар, орой, өвөрт ургадаг онцлогтой. Энэ хөгширсөн ойгоо ашиглах талаар би яриад байгаа юм шүү дээ. Нас гүйцсэн ой бай га­лийнхаа жамаар үхдэг. үүнийг дагаад хортон шавьжны тар халт

НҮБ-ын ХХАА-н байгууллагын “Ой бүхий аймгуудын биологийн олон янз байдлын хамгаалал, ойн тогтвортой менежмент, нүүрстөрөгчийн шингэлтийг нэмэгдүүлэх” төслийн Техникийн ахлах зөвлөх Инглис С.Андрюгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Төслийг амжилттай хэрэг-жүүлэхэд анхаар маар ямар асуудал байна вэ?

­үнэндээ Монголын хууль эрх зүйн орчин нөхөрлөлүүдэд одоогийн байдлаар тийм ч таатай, тустай байж чадахгүй байна. Иймд энэ тал дээр бичиг барим­тыг сайжруулах, хэрэгжүүлэх бо лолцоог бүрдүүлэх нь чу­хал. Манай төслийн зүгээс ойд арчилгаа хийх арга тех ни кийг зааж, мэргэшүүлэх, зах зээлд бүтээгдэхүүнийг бор луу лах, тээвэрлэлтийн асууд лыг хамгийн ашигтай ху вил бараар шийдвэр лэх гээд зохи цуулалтын олон асуудалд анхаарч байна. Хууль эрх зүйн орч ныг сайжруулахад шинээр шаардлагатай дүрэм журмыг бо­ловсруулж, санал болгох, зөв лөгөө өгөх чиглэлээр ажиллаж байна.

-Цөөшид анхаармаар ямар зүйл ажиглагдав?

­Миний хувьд ойн нөхөрлөл, хоршоо, бүлгийг чадавхжуулах чиглэлээр дэлхийн олон оронд ажиллаж байсан. Монголчуудын хувьд аливаа асуудлыг хурдан шийдвэрлэх, богино хугацаанд сурч, сурснаа амьдрал дээр хэрэгжүүлэх зэрэг талдаа илүү чадвартай нь харагдсан. Харамсалтай нь, орон нутгийнх­ны ийм чадварыг нь төр, засаг нь үнэлэхгүй, дэмжихгүй бай на. Өөрөөр хэлбэл, боломж олго­доггүй нь харамсалтай санагддаг. Ийм нөхцөлд нөхөрлөлүүд зорил­тот сургалтад хамрагдсанаар илүү

чадвартай болно. Дэлхий нийтэд ойн салбарын

төрийн албаны хүмүүс нь хувийн аж ахуй, мэргэжлийн байгуул­лагаа түшиглэж, тул гуурлан нягт хамтран ажилладаг. Гэтэл орон нутгийн иргэддээ тийм ч ач холбогдол өгдөггүй нийт­лэг үзэгдэл. Монголд ч бас энэ бай дал түгээмэл байна. Нэг үгээр хэлбэл, ойн инженер, тех­ник чид тэртэй тэргүй номыг нь үзээд, боловсролоо эзэмшчих сэн мэр гэжлийн хүмүүс. Тэгэхээр хам тын ажиллагааныхаа балан сыг тэнцвэржүүлээсэй.

-Төслийн үр дүнг хэрхэн төсөөлж байна вэ?

­Товчхондоо, Монгол орны ойн зүй зохистой ашиглалт, хам гаалалт нөхөрлөлүүдийн оролцоотойгоор сайжирсан. Мөн нөхөрлөлүүд хянаж, хамгаалахын хэрээр ойгоос олох ашиг орлого нь нэмэгдэх нөхцөл бүрдэнэ гэж харж байна. үүний хэрээр Монгол Улсын Засгийн газраас ойг хамгаалах чиглэлээр хүлээх үүрэг, оролцоо нь багасаж, ачаа нь хөнгөрөх нөхцөл бүрдэх учиртай. Аль ч улсын Засгийн газар ойн аж ахуйн чиглэлээр явуулдаг үйл ажиллагаанд их хэмжээний хөрөнгө зарцуулдаг. Гэвч үргүй зардал болох нь түгээмэл юм.

Цаашлаад нөхөрлөлүүд чадав­хижаад ирэхээр улсад тодорхой хэмжээний татвар төлдөг болох нь ойлгомжтой. Тухайлбал, хор голжин түлшний хэрэглээг нэ мэг дүүлснээр нүүрсний хэрэглээ буурах сайн талтай. Ерөн хийд нь дүгнэвэл нэгдүгээрт, Монгол Улсын Засгийн газрын ачаа хөнгөрнө. Хоёрдугаарт, ой эрүүлжиж хамгаалалтад орно, нөхөрлөлүүд энэ хэрээр сэтгэл хангалуун амьдарна. Энэ бүхэн бидний хүлээсэн үр дүн.

нэмэгдэж, түймэр гарах магадлал ч хэд дахин ихэсдэг” хэмээн мэргэжилтнүүд ярьж байна.

...Эхийн урагт хүн үүсэн бий болоход зүрх хамгийн түрүүнд цохилон цохилсоор бүхэл бүтэн амьдрал бэлэглэдэгтэй адил, дэлхийн ой мод хүн төрөлхтөнд амьдрал хайрласаар байна. Бай­галийн төрөл зүйлүүд, хүрээлэн байгаа орчин, цаашлаад дэлхий хэмээх цэнхэр гариг тогтвортой оршин тогтнох гол үндэс бол яах аргагүй ой мод. Уур амьс галын өөрчлөлт, дулаарал, доройтлын эсрэг хүн төрөлхтөн нэгдэн нийлж, нэг бодлогоор, нэг санаа зорилгоор тэмцсэнээр үр дүнд хүрнэ гэдгийг дэлхийн улс орнууд ойлгон ухамсарлаж, хамтран ажиллаж эхэллээ. Тэр дундаа хүлэмжийн хийг бууруулах, хүрээлэн буй орчноо хамгаалахад ой модны нөлөө, үүрэг асар их. Чухам ой модоо хэрхэн хамгаалж, хадга лан үлдээж, зохистой ашиглаж, нөхөн сэргээх вэ гэдэг тухайн улс орон бүрийн төрийн бодлогын тун чухал асуудлын нэгд тоо цогдож байна.

2006 онд НүБ­ын Ойн фо­румаас дэвшүүлсэн, дэлхий нийтээрээ анхаарах ёстой ойн дөрвөн зорилтыг бодлогынхоо цөм болгосон. Тодорхой хэлбэл, дэлхий нийтээрээ багасч байгаа ойн бүрхэвчийн алдагдлыг зогсоох, нийгэм, байгаль орчны ач тусыг эн тэргүүнд авч үзэж, ойгоос хамааралтай хүмүүсийн амьжиргааг сайжруулах, хам­гаалалтад байх ойн талбайн хэмжээг өсгөж, тогтвортой менеж мент бий болгох, ойд хийх санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх гэсэн дөрвөн цөм бодлого багтаж байна. Энэ бодлогын хэрэгжилтийн нэг үр дүн нь мэдээж одоо хэрэгжиж буй дээрх төсөл хөтөлбөрүүдээс шалтгаалах нь тодорхой.

ЗГМ:ТОДРУУЛГА

С.Андрю: Нөхөрлөлүүд чадавхжсанаар төрийн ачаа хөнгөрөх сайн талтай

Ойг арчилна гэдэг, малаар

төсөөлбөл алийг нь заазлах уу,

алийг нь өсгөх үү гэдэгтэй адил

Огноо: 2016 оны 11-р сарын 02Харьцуулалт гэрээний нэр: Биологийн үйлдвэрлэлд хэрэглэгдэх цахилгаан ба уурын хосолсон ажиллагаатай

ариутгалын автоклав худалдан авах Харьцуулалт гэрээний дугаар: ХА.БКА-2016/36

Биокомбинат ТӨААТүГ нь сонгогдсон эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Биологийн үйлдвэрлэлд хэрэглэгдэх цахилгаан ба уурын хосолсон ажиллагаатай ариутгалын автоклав худалдан авах тухай үнийн санал ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн баримт бичгийг (хүсвэл нэмэлт хувийг) бичгээр хүсэлтээ гаргаж, эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр иж бүрдэлийг 50.000 /тавин мянган/ төгрөгийг Улаанбаатар хотын банк 2614057656 тоот дансанд тушаан худалдан авч болно.

үнийн саналыг 2016 оны 11 дугаар сарын 14­ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө ХУД­ийн 12­р хороо, сонгино дахь Биокомбинат ТӨААТүГ­ын архив, бичиг хэргийн эрхлэгч п.Уранчимэг­д гэсэн хаягаар ирүүлнэ.

үнийн саналыг нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан 2016 оны 11 дугаар сарын 14­ны өдрийн 10 цаг 10 минутан ­д нээнэ.

сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот. Хан-Уул дүүрэг. 12-р хороо. Сонгино дахь Биокомбинат ТӨААТҮГ-ын архив,

бичиг хэргийн эрхлэгч П.Уранчимэг. 302 тоот өрөө. Утас/Факс: 70492132. 70492100,

E.mail: bio_info@mbox.mn, Web site: //www.biocombinat.mn//

ҮНИЙН САНАЛ АВАХ УРИЛГА

Урлаг

ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ6 2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508)

Жүжигт Д.Нацагдорж Германд сурч эхлээд насан эцэслэх хүртэлх үеийг нь онцолсон

Г.Сайнзаяа@sainzayaZGM

цАХИлГААН БАрАА

1. Автомашины хар хайрцаг зарна.170 градус харах өнцөгтэй, санах карт хийж бичлэг хийнэ.Утас: 991227182. Автомашины хагарч цуурсан шил наагч зарна.Хүргэлттэй. үнэ: 35000Утас: 996799623. Шинэ дугуйнууд зарна.үнэ: 100.000 төгрөгУтас: 880067344. agiom шинэ дугуйнууд зарнаУтас:99101688 /үнэ тохирно/5. 2009 oны "Fx35" хямд зарна. үнэ: 25 сая Утас: 991114686. 2003 оны 2012 орж ирсэн сувдан цагаан өнгөтэй, beams­2.0 мотортой, ухрах камертай "grand mark 2" яаралтай зарна.үнэ 5 сая. Утас: 96651794

Үл ХӨДлӨХ НоМ, ХЭвлЭл

1. Бүх төрлийн ном хэвлэл худалдаалж байна.Утас: 991441542. Хуучин номнууд зарна.Утас: 94640105 3. Бизнес удирдлагын магистерийн ангид хэрэглэгдэх 2003­2008 оны Pearsons interna­tional edition номнуудыг тус бүр 30.000 төгрөгөөр зарна. Утас 991536374. Ээж ба хүүхэд ном зарна. Утас: 990894015. сэргэн мандалтын үеийн нэрт зураачдын бүтээлийг өнгөтөөр хэвлэж, орос хэлээр нийтэлсэн Монголд цөөн байдаг уран зургийн ном зарна. Утас: 996259216. Official guide of TOEFL TEsT 4th edition. Албан ёсны ToEFL тест гаргадаг газраас уг шалгалтад бэлтгэгчдэд зориулан гаргасан gUIDE book­ийн хамгийн сүүлийн хэвлэл. Хэрэглэж байсан мөн дисктэйгээ. Утас: 99674312Бүх төрлийн орчуулга чанартай хийнэ. (Англи­Монгол, Монгол­Англи орчуулга чанартай)Утас: 99087992, 94981894

1. 3­4 хорооллын эцэст Говь цогцолборийн хажууд 29 дүгээр байрны есөн давхарын найман давхарт 36м.кв наран талдаа хоёр цонхтой, гал тогоо тусдаа, хувцасны шүүгээ, харанхуй нэг өрөөтөй саруулхан балконтой үзэгдэх орчин сайтай маш дулаахан нэг өрөө байр зарна. 93, 77 сургууль болон 96­р цэцэрлэг хажууд байдаг. Автобусны буудалтай ойрхон . мкв 1.440,000 үнэ: Бэлэн мөнгөнд 52 саяас. Утас: 919141912. 10­р хороололд сувилахуйн сургуулийн хойно 47м.кв хоёр өрөө байр зарна.Утас: 881921303. Төмөр замд сОТ­н таван давхарт угсармал байрны хоёр өрөө байр зарна. Утас: 994664944. Урлан бүтээх төвийн хойно байрлалтай. "Хурд" констракшн барьсан, ванн, жорлон тусдаа бүх цонх наран тал руугаа харсан байр. Том тагттай. Утас: 911816185. Хан-Уул дүүрэгт Peace town хотхонд 58.92м.кв байр зарна машин оролцуулж болно. Утас: 99097639

1. Гэр болон оффиссын сүлжээ хүрдэггүй газарт сүлжээ дахин дамжуулагч суурилуулна. Угсралт тохиргоо үнэгүй.Утас: 757520202. Black iPad mini Wi Fi 64GB багтаамжтай. үнэ: 400.000. Утас: 889981383. sony 15.6 core I7 560­d зарна. model VPcF133Fx In­tel(R) core(TM)i7 Q740 1.70 ghz Ram 4g hhd 500gb Display 15.6 inch numlockУтас: 887717674. “Kory notebook shop” бүх төрлийн used нөтбүүк, таблет худалдаалж байна. үнийн хувьд хамгийн хямд, өргөн сонголттой. Өдөр бүр 11.00­20.00 цагийн хооронд ажиллана. Утас: 89997986

КоМпьюТЕр БА ДАГАлДАХ ХЭрЭГСЭл

UBshop.mnЧӨЛӨӨТ ХУДАЛДААНЫ ПЛАТФОРМ

юу авмаар байна? юу зармаар байна?

ubshop.mn сайтад та зараа байрлуулбал манай сонины зарын энэ хэсэгт шууд орох юм. Зөвхөн кирил үсгээр бичсэн, холбоо барих утас, зарах үнэ нь тодорхой зарууд энэ хэсэгт орохыг анхаарна уу.

UBShop.Mn

АвТоМАШИН

1. соронзон орны хүчээр агаарт эргэлдэх ДЭЛХИйН БӨМБӨрЦӨГ бүхий сувенир зарна. Утас: 960129382. Германаас ирсэн мотор (gen­erator) зарна. Цоо шинэ. Утас:990934693. Нийтийн хоолны бизнест чухал хэрэгцээтэй тоног төхөөрөмж болох хөргүүртэй шүүгээ үнэ тохиролцож яаралтай зарна. Дээд талдаа салад, ногоо зэргийг хөргөлтийн шаардлагын дагуу хадгалах найман секцтэй,

МӨНГӨ, САНХҮҮ

1. Бүх төрлийн зээлийг барьцаагүйгээр түргэн, шуурхай чөлөөлнө. Шимтгэл 1 хувиас бага. Утас: 95351111, 89201111, 90222255

Их зохиолч Д.Нацагдоржийн мэндэлсний 110 жилийн ой, Улсын драмын эрдмийн театр байгуулагдсаны 85 жилийн ойд зориулсан “Жаргаагүй нар” жүжиг маргааш нээлтээ хийнэ. Олон хүний зүрх сэтгэлд үгээ сийлсэн нэрт яруу найрагчийн амьдралаас сэдэвлэсэн энэхүү жүжгийн зохиолыг Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч, яруу найрагч Ш.Гүрбазар бичсэн юм. Түүхэн үйл явдлыг угтан түүнтэй цөөн хором ярилцлаа.

-”Жаргаагүй нар” гэж та юуг хэлээ вэ?

­Энэ жүжигт туульсын сэтгэлгээг барьсан өнгө аяс бий. Агуу их гэгээрлийг олж, гэгээрлийн оронд очвол тэнд нар жаргадаггүй юм гэдэг эртний домог байдаг. “рашааны дусал” гэж. Цаад санаа нь Д.Нацагдорж жаргаагүй нар юм гэдгээс илүү замбуулинд гэгээрлийн орон гэж байдаг бол тэнд хүрсэн хүн юм шүү гэсэн утгатай. Харин наанаа бол агуу их найрагч, түүний суут бүтээлүүд нь жаргаагүй нар юм даа.

-Их зохиолч Д.Нацагдорж 31 насандаа хорвоог орхисон. Хойдын ажлыг нь ч зүй ёсоор үйлдээгүй гээд их эмгэнэлт хувь тавилантай байсан гэдэг. “Жаргаагүй нар” жүжиг түү-ний амьдрал шиг эмгэнэлт үү?

­Энэ бол яахын аргагүй эмгэнэлт жүжиг. Гэхдээ бид жүжгээр түүхийн таамгуудыг тайлбарлахыг зориогүй. Д.Нацаг доржийн үхлийн тухай хоёр, гурван таамаг бий. Түүний гэргий Д.пагмадулам хятад хороололд очиж Цагаан гэдэг хятад хүнтэй гэрлэсэн үү үгүй юу, эсвэл хар тамхинд орсон, үгүйг чухалчлах гэсэнгүй. Д.Нацагдоржийн амьдрал өөрөө хүссэн хүсээгүй драм. Маргаан ч их бий. Тэр бүрийн зангилааг Гүрбазар тайлах гэж байгаа юм биш. Энэ жил түүний амьдралын тухай найраглал, жүжиг, кино гарах сурагтай байгаа. “Жаргаагүй нар” бол миний л харсан өнцөг. Түүхэн

"хүсэл дууссан газар хүн өөрөө дуусдаг"

дүгнэлтийг шинжлэх ухаан хийнэ. Урлаг бол урлаг.

-Жаргаагүй нар жүжигт түүний амьдралын түүхийг бүхэлд нь багтаав уу. Эсвэл тодорхой нэг үеийг онцолж харуулах уу?

­Бид түүнийг ХБНГУ руу сургуульд явснаас хойших үеийг онцолсон. Д.Нацагдорж түүнээс өмнө дөрвөн засагт ажиллаж байсан. Богдхаант, Барон Унгерны, Ардын засгийн гэдэг ч юм уу. Тэр бүгд рүү нь орвол их өөр түүх бий болно. Бид Төв хорооны нарийн бичгийн дарга, жанжин сүхбаатарын ойрын нөхөр, Цэргийн зөвлөлийн дарга байсан үеэс зориг гарган Германд сурч, эргэн ирээд насан эцэслэх хүртэлх үеийг нь онцолсон. Түүний амьдралын алхам тутам нь адармаатай байжээ. Зөвхөн Германд сурсан талаар нь дахиад нэг жүжиг хийж болохоор. Тэр л агшинд гэхэд бага сургууль төгссөн тухай бичиг нь Монголоос ирээгүй. Тийм болохоор сайн дураараа мөнгө төлж хэл заалгасан, Д.пагмадулам өвдсөн, мөн гөний хэрэгцээ маш их гарсан, бэтэг өвчин туссан гэх мэт. үндсэндээ Д.Нацагдоржийн гунигт амьдрал Германд суралцахаар явсан үеэс эхэлж байгаа юм.

Түүнээс биш зөвхөн бүтэлгүй хайр дурлалууд ч юм уу, хэлмэгдэлтэд нь хүч өгч, тэр хүний амьдралаар олон зохиол бичиж болно.

-Их зохиолчийн амьдрал олон түмэнд хэр нээлттэй бай сан бэ. Германд байхдаа Монгол руу бичсэн захидлууд нь саяхан ил болсон шүү дээ. Жүжигт түүний амьдралын тухай бусдын мэдэхгүй шинэ зүйл гарах уу?

­Би харьцангуй удаан судалгаа хийлээ. Түүнтэй холбоотой ном зохиолуудыг гурван сарын турш уншиж, судалсан. Д.Нацаг доржийг судалдаг олон эрдэмтэн, судлаачтай уулзлаа. Тэгэхэд өөр, өөр таамаг гарч ирдэг. Өнөөгийн залуус зохиолчийн талаар аль хэр мэддэгийг би мэдэхгүй. Гэхдээ түүхэн товъёог нь нэг харж, ийм зүйл болсон юм аа гэдгийг мэдээсэй гэж хүсэж байна.

-Тэр олон адармаа дунд

Д.Нацаг дорж их өөрчлөгдсөн байх. “Жаргаагүй нар” жүж-гээс бид аль Нацагдор жийг харах вэ?

­Түүхийн ном байсан бол ондоо хэрэг. Харин “Жаргаагүй нар” бол жүжиг учраас үзэгчдэд санаа өгөх ёстой. “Гүрбазар юу дуугарах гэсэн юм” хэмээх асуулт байх нь зүй. Тэр юу вэ гэвэл, хүний хүсэл дууссан газар хүн өөрөө дуусдаг юм. Хүсэл мөрөөдөл, эрмэлзэл дуусах нь өөрөө эмгэнэл. 20 настай байна уу, 80 настай байна уу хамаагүй. Түүнээс биш Д.Нацагдорж дахиж заяахгүй мундаг хүн, түүний энэ шүлэг нь гайхалтай шүү гэдэгтээ биш. Эсвэл хоёр эхнэртэй байсан,

яагаад нэгийг нь гаргав. Гурван дагавар хүүхэдтэй байсан, тэд нь хаачив гэдэгтээ ч биш. Хүний хүсэл мөрөөдөл гэдэг ямар чухал зүйл вэ гэдэг л гол санаа байх болно.

-Жүжгийн зохиолыг би-чихэд хүндрэлтэй зүйл байв уу?

­Би домгийн сэтгэлгээний гурван жүжиг бичсэн. Түүхэн жүжиг гэвэл Ану хатан, Оролмаа эхийг нэрлэнэ. Яг бодит хүний амьдралаас сэдэвлэсэн нь Д.Нацагдоржийн “Жаргаагүй нар”. Анхны гэдэг утгаараа их хүнд байдаг юм байна. Одоо хүртэл санаа зовж, театраараа эргэлдсээр л байгаа.

Тухайлбал, “Надаар тоглосон

хайр” жүжгийг зохиох ямар амар, ямар жаргалтай байгаа вэ. Би л зохиолч нь шүү дээ. Тэр хоёрыг суух уу, салах уу гэдгийг би шийднэ. Харин энэ бол өөр. Монголчуудын бас л нэг хөндүүр сэдвээр жүжиг зохиолоо. Түүхэн гэлээ гээд тэр чигээр нь биччихэж болохгүй. Урлагийн бүтээл учир чимэг хэрэгтэй. Ингээд холихоор ёстой л давс нь таарсан уу, ихэдсэн үү гээд их бодлоо. Ямар ч байсан үзэгчид “Энэ сайхан хүний амьдралаар тоглоод хаячихжээ” гэж хэлэхгүй байх. Би муу зохиосон байлаа гэхэд түүх нь энэ юм шүү гэдгийг л бодоосой.

-Их зохиолч бараг 15 нас-

тайгаасаа л эхлэн хувьсгал, улс төрийн ажилд гар бие оролцсон юм билээ. “Жаргаа-гүй нар” жүжигт амьдралынх нь энэ үеийг хэрхэн харуулсан бэ?

­Бид тэр талыг нь хойш тавьсан. Түүнийг оруулбал түүхийн адармаа үүснэ. Д.Нацагдоржийг яагаад хардаж хэлмэгдүүлэх болов, үндэслэл нь юу байв гэдгийг дурдсан ч энэ бол түүхийн хичээл биш. Хэрэв тэр бүхнийг харуулаад байвал “Энэ чинь зүгээр түүх л байна” гэж хүмүүс хэлнэ. Тэглээ гээд бас их “фантазлаагүй”. Ямар ч байсан эхний ээлжид бодитой оршиж асан хүний бодит түүхийг өгүүлэх нь чухал гэж бодсон.

-Д.Пагмадуламыг та яаж дүрслэв?

­Д.пагмадуламын амьд­ралыг судалсан их олон хүнтэй уулзсан. Өнөөдрийн өнцгөөс харахад монголчууд Д.пагмадуламыгаа өмөөрөх нь зонхилдог юм билээ. Одоо ч Д.пагмадуламыг цагаатгуулах гээд явдаг хүмүүс бий. Би ч тэдэнтэй санал нийлсэн. Тэр архинд түлэгдсэн, хятад гудамжинд очиж хар тамхинд орсон гэдэг нь сонин биш. Муу нь гарсангүй ээ гэж үзэгчид гом долловол би “Боль оо” гэж хэлнэ. Энэ жүжгийг үзээд “Д.пагмадулам ийм хүн биш байсан” гэх хүн байж болно. Түүний буруу биш. Д.Нацаг­доржийг ч сайхнаар төсөөлдөг хүн бий. Архи уусаар архиндаа түлэгдэж үхсэн юм гэнэ билээ гэх хүн ч байна. Энэ бүхэн таарах албагүй.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Д.Нацагдоржийн амьдрал өөрөө

драмАгуу их

гэгээрлийг олж, гэгээрлийн

оронд очвол тэнд нар

жаргадаггүй юм аа гэсэн

эртний домог байдаг.

» Д.Пагмадулам хятад хороололд очиж Цагаан гэдэг хятадтай гэрлэсэн үү үгүй юу, эсвэл хар тамхинд орсон, үгүйг чухалчлах гэсэнгүй.

» Яг бодит хүний амьдралаас сэдэвлэсэн нь Д.Нацагдоржийн “Жаргаагүй нар”. Анхны гэдэг утгаараа их хүнд байдаг юм байна.

» Зөвхөн бүтэлгүй хайр дурлалууд ч юм уу, хэлмэгдэлтэд нь хүч өгч, тэр хүний амьдралаар олон зохиол бичиж болно.

доод талдаа хөргөгчтэй шүүгээтэй. /гурван сар л хэрэглэсэн/ Гадуур нийтийн хоолны тоног төхөөрөмжийн дэлгүүрт 2.600.000 төгрөгөөр худалдаалагддаг. Худалдах үнэ: 2 саяас эхэлнэ. Худалдах доод үнэ: 1.8 сая.Утас: 75752020

ТУУЛ РЕСТОРАНЗохиолч Г.Сүхзоригийн “Саарал хотын үдэш” яруу найргийн үдэшлэг өнөөдөр болно. Энэ арга хэмжээнд “Нисванис” хамтлагийн дуучин Л.Энх-Амгалан, “Шөнийн галт тэрэг” хамтлагийн дуучин М.Цэцэнбилэг нар урилгаар оролцох аж.

CoRpoRATE hoTELАзийн шилдэг Дизайнер Д.Отгонжаргалын “O Couture" загварын шоу энэ сарын 12-нд 19.00 цагт болно. Энэ үеэр Шинэ жилийн баярт зориулсан гоёлын даашинзны загваруудыг танилцуулна. Тасалбарын үнэ 100,0-150 мянган төгрөг.

МОНГОЛ БөхИйН өРГөө Говь-Алтай аймгийн “Хантайшир” дэвжээний 15 жилийн ойд зориулсан улс, аймгийн алдар цолтой хүчит 224 бөхийн барилдаан арваннэгдүгээр сарын 12-ны 14.00 цагаас болно.

UB pALACEУлсын филармонийн гоцлол дуучин Т.Аминагийн “Асан дурлая” бие даасан тоглолт арваннэгдүгээр сарын 11-нд 19.00 цагаас ганцхан удаа болно. Тоглолтод ирсэн хүн бүрт дуучны хоёр дахь цомгийг бэлэг болгон өгөх юм. Тасалбарын үнэ 20 мянган төгрөг.

Энэ сарын 18-нд “Click Click Boom” бүлгийн 10 жилийн ойд зориулсан тоглолт болно. Тоглолтын тасалбар 20 мянган төгрөгийн үнэтэй.

МОНГОЛыН УРЧУУДыН ЭвЛЭЛ

Мэргэжлийн театр үүсч хөгжсөний 85 жилийн ойг угтаж тус театрын ерөнхий зураач Т.Ганхуяг бие даасан уран бүтээ лийн үзэсгэлэнгээ толилуулж байна. Үзэсгэлэн энэ сарын 7-ныг хүртэл үргэлжилнэ.

CRoCUS EVEnT hALLГурван настай Л.Саруул охинд зориулсан хандивын тоглолт энэ сарын 9-нд болно. Тоглолтод рок, попын шилдэг хамтлаг, дуучид оролцоно.

7

лавлах

2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508) ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ

MnB Bloomberg Боловсрол Монгол Тв08.00

12.00

14.00

18.00

20.00

22.00

09:20 “Интоорын амт” уран сайхны кино

12:00 Энд гарц байна: Гэр бүлд хууль хэрэгтэй юу

14:30 16 мм кино төсөл үзүүлж байна: “Эрдэнэт 77” баримтат кино /1977 он/

18:20 “Тусгай салаа” ОАК 3 дугаар анги

19:20 “Итгэл сэтгэлийн гал” хөрөг нэвтрүүлэг

22:10 “211-р камер” уран сайхны кино

07:00 “Хөгжилд хүрсэн түүх” нэвтрүүлэг

11:00 “Хөрөнгө оруулалт 2016” тусгай хөтөлбөр

14:00 “Эзэнт гүрнийг босгосон нь” нэвтрүүлэг

18:00 “Бизнесийн төв цэг” давталт

20:00 “Made in Mongolia: Натурал Эссеншлс ХХК” нэвтрүүлэг

23:00 “Мөнгөний урсгал” давталт

09:00 “Cook club” хоолны шоу нэвтрүүлэг

12:15 “Улаанбаатар би чамд хайртай” ОАК 2 дугаар анги

14:05 “80 саяын уналт” асуулт хариултын шоу нэвтрүүлэг

18:30 “Score news” мэдээллийн хөтөлбөр

20:40 “Ялалт” ток шоу нэвтрүүлэг/ Авто спортын ОУХМ Д.Болдбаатар

22:00 “Найзууд” ОАК 199, 200 дугаар анги

09:30 “Тог тог тог” season 3, 18 дугаар хэсэг

12:00 “Хөтөч” мэдээллийн хөтөлбөр

15:00 “Өөрчлөлт” season 4, 23 дугаар хэсэг

19:00 “Спортын шинжлэх ухаан” 9 дүгээр анги

20:00 “Оргил цаг” мэдээллийн хөтөлбөр

22:30 “Хавай 5-0” season 6, 18 дугаар анги

Тв хөТөЛБөР ОНЦЛОх ҮЗвЭР

Ардын урлагийг шинэлэг хэлбэрээр

Уртын болон ардын дууг сонирхолтой, шинэлэг хэлбэрээр түгээн дэлгэрүүлэхийн төлөө уран бүтээлээ туурвидаг дуучид бол СТА Д.Жавхаасайхан, Д.Үүрийнтуяа нар юм. СУИС-ийн уртын дууны ангийг төгссөн эрхэм дуучид энэ сарын 4-нд буюу маргааш Монгол бөхийн өргөөнөө "Хүсэл авай..." хэмээх өвөрмөц нэртэй тоглолтоо толилуулах гэж байна. Тоглолтод СУИС-ийн Морин хуурын чуулга, уртын дуучид, зууны манлай эстрадын дуучин Б.Сарантуяа хийлч Дээгий, дуучин Т.Дэлгэрмөрөн, Б.Алтанжаргал, Nature dance продакшн зэрэг уран бүтээлч оролцоно. Тэд өмнө нь анхны хамтын бүтээл болох "Язгуур" цомог, "Аргагүй амраг" бие даасан тоглолтоо амжилттай зохион байгуулж байв.

НИСЛЭГИйН ЦАГИйН хУвААРЬУБ-Бээжин 07.30 09.45Бээжин-УБ 10.50 13.20УБ-Сөүл 07.40 12.05Сөүл-УБ 13.20 16.05УБ-Хонконг 07.50 12.25Хонконг-УБ 13.25 18.05УБ-Ханбумбат 08.40 09.50УБ-Ховд 12.20 15.17УБ-Улаангом 14.40 17.15УБ-Өлгий 06.50 09.07

Бээжин-Москва 07.45 14.28Москва-УБ 21.35 07.30УБ-Эрээн 20.00 10.25УБ-Бээжин 07.15 14.04УБ-Эрхүү 21.0 02.40Эрхүү-УБ 15.35 06.20УБ-Замын-Үүд 17.20 07.05Сүхбаатар-УБ 20.55 05.03

ГАЛТ ТЭРЭГНИй ЦАГИйН хУвААРЬ

Б.ЭнхжинЗГМ

ЗГМ: кОМИкС

Нийслэлийн Засаг даргын 2016­2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт шинэ суурьшлын бүсийг цогцоор хөгжүүлэх та­лаар тусгасан. Мөн “Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөр”­ийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд Хан­Уул дүүргийн Морингийн даваа орчмын шинэ суурьшлын бүсийн 129 га газарт хот тө­лөв лөлтийн суурь судалгаа, хэ сэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө бо ловсруулах ажлыг нийслэ лийн Орон сууцны корпорацийн за­хиалгаар “Нью­Урбанизм” ХХК гүйцэтгэж байна.

Тухайн шинэ суурьшлын бү­сэд хөдөө аж ахуйн салбарын ин новацид суурилсан бизнесийн орон зайг бүрдүүлэх замаар жи жиг, дунд үйлдвэрүүдийг хөг жүүлж, иргэдийг ажлын бай раар ханган өрхийн орлогыг нэмэгдүүлснээр орон сууц худалдан авах нөхцөл бүрдэнэ хэмээн үзэж байна.

ДЭД БҮТЭЦ

УРЛАГ

СпОРТ

Морингийн давааг суурьшлын бүс болгоно

Д.Алтанхуяг кубын тайзнаа

Даамын дэлхийн аваргатай болов

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР XI.3 6o

-9o

XI.4 5o

-4o

XI.5 -2o

-9o

XI.6 -8o

-10o

XI.7 -6o

-16o8 м/с

7м/с

8 м/с

7 м/с

8 м/с

7 м/с

10 м/с

7 м/с

10 м/с

7 м/с

ҮүлшинэҮүлшинэ Үүлшинэ Бага зэргийн цас орно Үүлшинэ

УВС 0o

-12o

ХОВД 7o

-10o

ЗАВХАН 2o

-14o

БАЯНХОНГОР 2o

-16o

ГОВЬ-АЛТАЙ 6o

-11o

ӨВӨРХАНГАЙ 8o

-9o

АРХАНГАЙ 7o -10o

ХӨВСГӨЛ 4o

-13o

БУЛГАН 4o

-14o

ТӨВ 1o

-14o

ДУНДГОВЬ 5o -11o

ӨМНӨГОВЬ 9o

-7o

ГОВЬ-СҮМБЭР 3o

-12o

ДОРНОГОВЬ 5o

-10o

СҮХБААТАР 0o

-14o

ХЭНТИЙ -2o

-20o

СЭЛЭНГЭ -1o

-16o

ОРХОН 3o

-10o

ДАРХАН-УУЛ 0o

-16o

ДОРНОД-4o

-17o

БАЯН-ӨЛГИЙ 5o

-9o

Билгийн тооллын 4Өвлийн тэргүүн шарагчин гахай сарын зургаан цагаан мэнгэтэй шарагчин үхэр өдөрҮс засуулбал: Бие эрхтний хүч сайжирнаНаран ургах, шингэх: 07.45-17.35Барилдлага: Үл тохирохШүтэн барилдлага: Хуран үйлдэхүй

Аргын тооллын арваннэг дү-гээр сарын 3, Бархасвадь гараг. Билгийн тоол лын 4, Эрх тэний тэнгэрт одтой, ша рагчин үхэр өдөр.

Өдрийн наран 07.45 цагт мандан, 17.35 цагт жаргана. Тухайн өдөр тахиа, могой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба үхэр, луу, хонь, нохой жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр хууль цааз гаргах, батлах, хэрэглэх, хул-гай дээрмийг номхотгох, гэмтнийг шийт гэх, мал адгуус номхруулах, мал арил жих, буг дарах, газрын ам боо ход сайн. Байшингийн суурь тавих, угаал үйлдэхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь бар, туулай, могой, бич, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод баруун зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал бие эрхтний, хүч сайжирна.

ЗУРхАй

6. Ардын хувьсгалын анхны долоогийн Д.Сүхбаатартай хамт Эрхүүд суралцсан хувьсгалч 8. Нэг метр орчим хэмжээ9. Мөнх хааны дүү, Хүлэгэгийн эзэнт улсын залгамжлагч хаан11. Анхны олимпийн наадам болсон хот12. Солонгос улсын төрийн сүлдний нэгэн бэлгэдэл13. Ургамлын нэгэн эрхтэн14. Сураг...

хөНДЛөНГөөР:1. Энэ цаг3. Бат хааны хүү, Алтан ордны эзэн хаан7. Хүлэг хэмээн алдаршсан даншигийн их аварга

ЗГМ: СҮДОкҮ

(Өмнөх дугаарын хариу)

5

8

4

8

2

5

12

5

197

8

427

8

6

59

2

6

87

583729614

714563829

296184537

961275348

857341962

342698175

629837451

435912786

178456293

ҮГИйН СҮЛжЭЭ

өмнөх дугаарын хариу / 11.02

1

6

7 8

10

11

15 16

12 13 14

9

2 3 4 5

ҮЗвЭР

ОРХОН

ДЭГЭЭ

Н

И

К

е

Л

О

А

И Н Н Э НО Ү

Р

Э

Н Д ЖЭ НА А ҮГМ АН М ЖА НАД Д ИМЭ ИИ И ГМ

Ц С ГОЭ Ү АДР ҮЦ Р ИУ ПОЭ Э ННЧ ЭГ Н АИ В

10. Хэнгэрэг дуу, чимээний зэмсэг 11. Хотгойдын ван Чингүнжавтай үгсэн Манжийн эсрэг эрэлхэг тэмцсэн Ойрадын баатар15. Банзан ор урт16. Үйл утасны үлдэгдэл

Н.Эрдэнэбаяр, Э.Тамир©

БОСООГООР:1. "Аварга хээр"-ийн эзэн 2. Морины эмээл тогтоох

хэрэгсэл4. Дараалал5. Булганы зулзага

ЗАРЛАЛБайрны хатагтай нарт: Та нар байрныхаа залуустай болзооч ээ. Өөр газрын залуустай найзлаад байхаар тэд нарын чинь машин нэмэгдээд бидний машин байрны өмнөх талбайдаа багтахгүй болчихоод байна...MR. Баагий

Mr. Баагийгийн ПАЯН.....

Сайхан зар болчихлоо шүү...

Бүгд найрамдах Куба улсын алдарт бүжигчин, тус улсын балетын сургуулийг үндэслэгч А.Алонсогийн нэрэмжит олон улсын фестиваль аравдугаар сарын 28­наас энэ сарын 6­ны хооронд Гавана хотноо үргэлжилж байна. 50 дахь жилдээ зохиогдож буй тус фестивальд 17 орны мэргэжлийн бүжигчид ур чадвараа толилуулж буй. Монгол Улсын соёлын элч, гавьяат жүжигчин Д.Алтанхуяг аравдугаар сарын 30­нд Гаванын их театрт, энэ сарын 1­нд Кубын үндэсний их театрт тус улсын эмэгтэй гоцлол бүжигчинтэй хамтран тоглолоо. Энэ үеэр Кубын балетын сургуулиудтай танилцаж, А.Алонсотой ажил хэрэгч уулзалт хийжээ.

Турк улсын Измир хотноо болж буй даамын өсвөр, залуучуудын ДАШТ блиц төрлөөр үргэлжлэн явагдлаа. Тэмцээний 11 хүртэлх насны охидын ангилалд 28 даамчин оюун ухаанаа урал­дуулав. Монгол Улсын тамирчин Энхболдын Хүслэн есөн өрөг тоглосноос зургаа хожиж, гурав тэнцэн 15 оноогоор алтан медаль хүртсэн байна. Мөн энэ ангилалд тоглосон Н.Налжормаа 14 оноогоор хүрэл медалийн эзэн болжээ. Түүнчлэн 14 хүртэлх насны ангилалд дэлхийн даамын холбооны дэд мастер Б.Мишээл 12 оноо авч, хүрэл медалийн болзол хангалаа. Бусад насны ангилалд ОХУ дөрөв, БНХАУ хоёр, Нидерланд нэг алтан медаль авчээ.

Э.Хүслэнгийн хувьд өнгөрсөн жил Нидерландын Байлен хотноо зохиогдсон өсвөрийн даамчдын ДАШТ­ээс мөн блиц төрөлд мөнгөн медальтай ирж байв.

Б.ЭнгүүнЗГМ

Байршил

8 ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ 2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508)

ОДДыН хОТхОНхэмжээ: 119 м2өрөө: 4 Граж: 2 /20 м2/Үнэ: 2,500,000 м2 /түрээс/хаяг: хУД

BUddhA VISTAхэмжээ: 122өрөө: 4 Граж:Үнэ: 750 сая /худалдана/хаяг: хУД, Зайсан

пАРкСАйД РЕЗИДЕНСхэмжээ: 52.58- 178.47 м2өрөө: 2-5Граж: Үнэ: 2,600,000-3,000,000 хаяг: БЗД

СЭЛБЭ хОТхОНхэмжээ: 172м2өрөө: 4 /пентхаус/Граж: 2 машины зогсоолҮнэ: 3,0 /түрээслүүлнэ/хаяг: "Орчлон 1" сургууль

НҮхТхэмжээ: 900 м2 /газар/хэмжээ: 250 м2 / зуслангийн байшин/Граж: 3 машины зогсоолҮнэ: 500,000,000

RESIdEnCE 60хэмжээ: өрөө: 1-5 Граж: дулаан зогсоолҮнэ: 1750-2650 $хаяг: БЗД, 4-р хороо

SEoUL RoyAL CoUnTyхэмжээ:200м2өрөө: 4 /3 давхарт/ Үнэ: 3000 $Граж: 2 хаяг: хУД, Зайсан

SEoUL pLAZAА зэрэглэлд байршилтай, нийт 11 давхар, 8800 м2 талбайтай, 1-4 давхарт: өндөр зэрэглэлийн худалдаа, үйлчилгээний төв 5-9 давхарт: Оффис 10-11 давхарт: Ресторан, лоунж 2016 оны зургадугаар сард бүрэн ашиглалтанд орно.хаяг: БГД, “Сөүл плаза” бизнес төв

GALAXy TowERхэмжээ: 737 м2 өрөө: Граж: 40 машины зогсоолҮнэ: 2550$ /худалдана/хаяг: хУД

Их МОНГОЛ РЕЗИДЕНСхэмжээ: 195 айлынөрөө: 3-4 /сонголт/Граж: Газар доорх байгууламж бүхий 165 гражхаяг: БЗД

RIVER GARdEnхэмжээ: 179,8 м2өрөө: /4 унтлагын өрөө/ Граж: 2 машины зогсоолҮнэ: 3,900,000 /худалдана/хаяг: хУД, Маршалын гүүр

BLUE Skyхэмжээ: 118 м2өрөө: 3Граж: Үнэ: 1,500,000 /түрээслүүлнэ/хаяг: хУД, Зайсан

Md CEnTERхэмжээ: 2380 м2өрөө: 3 давхар, 2 жигүүрГраж: 30-40 машины ил зогсоол 20 машины дулаан гражҮнэ: 2,500,000 /худалдана/хаяг: хУД, 15 -р хороо

BLUE GEM-4хэмжээ: 15 давхарөрөө: СонголттойГраж: байгааҮнэ: 2,800,000- 3,200,000 хаяг: БГД, UB place-ын хажууд

ЦЭЛМЭГ Төвхэмжээ: 9 давхар оффисөрөө: тус бүр 624 м2Граж: ил зогсоолҮнэ: 60,000-70,000 /түрээслэнэ/2200-2900 $/худалдана/хаяг: CБД, 1-р хороо

ЗАйСАН ГОЛДЕН вИЛЛхэмжээ: 100 айлын орон сууцөрөө: 3-5 /сонголттой/Граж: 150 автомашины зогсоолҮнэ: 3,500,000-3,800,000 хаяг: хУД, 11-р хороо

BRAUhAUSхэмжээ: 100 м2өрөө: /2 унтлагын өрөө/ Граж: Үнэ: 200,000 $ /худалдана/хаяг: Сөүлийн гудамж

9 ЭРДЭНЭхэмжээ: 642 айлын орон сууцөрөө: 2-3Граж: Үнэ: хаяг: БГД 3-р хороо

nARAn pLACEхэмжээ: 120 айлын тохилог сууцөрөө: 2-5 /сонголттой/Граж: давхар зогсоол /төлөвлөсөн/Үнэ: хаяг: БЗД, 6-р хороо

REGEnCy RESIdEnCEхэмжээ: 165 м2өрөө: /3 унтлагын өрөө/ Граж: машины зогсоолтойҮнэ: 335,000 $ /худалдана/хаяг: БЗД, 13 дугаар хороо

Mongolian Property Management GroupReal Estate Service · Real Estate Appraiser · Real Estate Developer

Address: Sukhbaatar district, Narny zam 56, Zamiin tsagdaa, Tsoma Office, 601, Ulaanbaatar, MongoliaPhone: +976 8806 8207, +976 8800 3620

www.mpmgroup.mn

RE//MAX MongoliaТанд зориулсан үл хөдлөх хөрөнгийг эндээс...

Хаяг: Баянзүрх дүүрэг, 26 хороо Их хүрээ гудамж, Парк сайд төвийн 3 давхарт

Утас: 77073399, 94093390, 94043390http://www.remax.mn

BELLA VISTAхэмжээ: 165 м2өрөө: 3 Граж: 1 машины гражтайҮнэ: 4,000,000 /түрээслүүлнэ/хаяг: хУД, Зайсан

ҮЛ хөДЛөхИйН МЭДЭЭЛЛИйГ ИЛҮҮ хҮРТЭЭМжТЭй ИЛҮҮ хяМДААР

Утас: 99903584, 99903581

Та үл хөдлөх хөрөнгийн мэдээллээ байршуулахыг хүсвэл доорх утсаар

холбогдоно уу.

RoMAnA RESIdEnCE хэмжээ: Цоо шинэ 66мкв талбайтай өрөө: 2 өрөө байр түрээслүүлнэҮнэ: 1000$хаяг: хУД

ЗАйСАНГИйН ОРГИЛ хэмжээ: 136,06 м2өрөө: 5 өрөө байрыг гадаадын иргэнд яаралтай түрээслүүлнэ.Үнэ: 2000$хаяг: хУД

JApAn Town, C4 ApARTMEnTхэмжээ: 138.52 мкв талбайтай Граж: 1 машины зогсоолтой өрөө: 3 өрөө байр түрээслэнэҮнэ: 2400$хаяг: хУД

EASTERn pLAZAхэмжээ: 150-300 м2Зориулалт: Оффис үйлчилгээГраж: Машины зогсоолтойҮнэ: Зах зээлийн үнээр түрээслүүлэх болон худалданахаяг: хотын А зэрэглэлийн бүс болох СБД, Сөүлийн гудамж, nARAn Mall их дэлгүүрийн чанх хойно.Утас: 98995225, 90112555

Ажилчдыг удирдах зөвлөлд оруулах санал хэр бодитой вэ

Галт зэвсгийн асуудал сонгуулийн маргааны төвд

“67­той бол наашаа, 68­тай бол цаашаа”

Британийн сайд нар ажилчдыг компанийн удирдах зөвлөлд оруулах саналыг саармагжуулахыг оролдож байна. > 10

Ахмад дайчин Жейсон Кандер олон жил буу эзэмшсэн бөгөөд АНУ-ын сонгогчдын хүсэлд нийцсэн улстөрчийн дүр зураг юм. > 10

Энэ алхам Хятадын Коммунист намын авлигын эсрэг хүчирхэг албан тушаалтныг хэвээр үлдээх зорилготой байж болзошгүй. > 10

Гэтэл хоёр долоо хоногийн өмнө долоон хувиар илүү байсан хатагтай Клинтоны манлайлал 2.2 хувь болтлоо буурсан нь Real­ClearPolitics-ийн санал асуулгаас

тодорхой боллоо. Мягмар гарагт явуулсан санал асуулгаар ноён Трамп тавдугаар сараас хойш анх удаа нэг хувиар өрсөлдөгчөөсөө илүү гарав.

Хатагтай Клинтон хоёр долоо хоногийн өмнө Нью Хэмпширт өрсөлдөгчөөсөө 15 хувиар илүү байсан бол энэ удаа долоохон хувиар давамгайлсныг

телевизийн WMUR компанийн санал асуулга харууллаа. Харин Индиана муж улсад хоёр долоо хоногийн өмнө дөрөвхөн хувиар тэргүүлж байсан ноён Трамп

амжилтаа 11 болгон ахиулав.Байдал өөрчлөгдсөнөөс

Ерөн хий лөгчийн сонгуульд нэр дэв шигч хоёр эрхмийн цааш дын ам жилтыг урьдчилан таамаг лахад

клинтоны давуу байдал багассаар

Бен БландБНХАУ J­20 хэмээх стелс

сөнөөгч онгоцоо мягмар гарагт анх удаа нийтэд сонирхуулсан нь зөрчил хурцдаж буй өнөөгийн нөхцөлд байлдааны хүчээ зузаатгаж буйн илрэл боллоо.

АНУ­ын F22 сөнөөгчийг хуулчихаж гэхээргүй уг онгоц Гуандун мужийн Жухай хотноо хоёр жил тутамд болдог Хятадын нисэх хүчний шоу дээр цэргийнхэн, аж үйлдвэрийн компанийн захирлуудын бахархлыг төрүүлж байлаа.

Хятад улс нэн шинэ технологи бүхий стелс сөнөөгч бүтээснээр Ази, Номхон далайн бүс нутгийн агаарт ноёлогч АНУ­тай өрсөл­дөх чадвар нь сайжирна. Мөн БНХАУ­ын зэвсэгт хүчнийг орчин үеийн шаардлагад ний­цүүлэн шинэчилж, дэвшилт бат лан хамгаалах үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх Ши Жиньпиний тө­лөвлөгөөний биелэл болж байна.

“Одоогоор байдал өөрчлөг­дөөгүй ч хэтдээ Хятадын цо хилт өгөх чадвар эрс сайжрах нь тодорхой” хэмээн батлан хамгаалах салбарын мэдээллээр

төрөлжсөн HIs Janes компанийн шинжээч Бэн Мур тайлбарлав.

Хос сөнөөгчийн агаарт үйлдэж буй нарийн маневрыг бахархах Хедж сангийн менежер Фрэнк Жан сэтгэл хөдлөм нислэг хэмээн магтсан юм. “J­20 онгоцны тухай 2010 онд анх мэдээлсэн. Тэгвэл одоо бэлэн болчихож” хэмээн тэрбээр дуу алдан байж өгүүлэв. Хятадын байлдааны онгоц урьд нь хүрч дөнгөдөггүй байсан Өмнөд Хятадын тэнгис, Номхон далайн бүсэд шинэ стелс сөнөөгч шууд нисэж хүрэх чадвартай. Гэхдээ ийм онгоцыг 2023 он хүртэл цөөн тоогоор л үйлдвэрлэх болов уу хэмээн тэрбээр таамаглаж байна.

Шинэ сөнөөгчийн зэвсэглэл, удирдлагын цахим системийн талаарх мэдээлэл Хятадын цэргийнхний хүрээнд нууц хэвээр. J­20 сөнөөгч уг шоуд оролцсон бусад онгоц шиг Жухайн нисэх буудлаас хөөрч, уг нисэх буудалд газардаагүй болохоор олон нийт нарийн ширийн зүйлсийг нь сонирхож чадсангүй.

сөнөөгчийг БНХАУ­ын

цэ рэг, иргэний нисэх онгоц үйлд вэрлэдэг төрийн өмчийн хоёр компанийн нэг Хятадын нисэх хүчний үйлдвэрлэлийн корпораци (aIcc) бүтээжээ. Уг корпораци мөн J­31 хэмээх өөр нэг стелс сөнөөгч бүтээж байгаа. Дотооддоо стелс сөнөөгч бүтээсэн нь “Хятадын агаарын зэвсэгт хүчний хөгжилд том түлхэц боллоо” хэмээн Шанхайн улс төр, хуулийн ухааны их сургуулийн цэргийн шинжээч Ни Лесюн үзэж байна. Тэрбээр “Өмнөд Хятадын тэнгис зэрэг бүс нутагт байдал хурцадсан. Ийм нөхцөлд Хятадын цэргийн хүч чадал бэхжиж байгаа нь АНУ, Энэтхэг, Япон зэрэг орныг тогтоон барих сайн нөлөөтэй” хэмээн тайлбарласан юм.

Харин вашингтонд байрладаг стратеги, олон улсын судалгааны төвийн цэргийн шинжээч Иэн Уильямс хятад сөнөөгчийн хүчин чадалд эргэлзэнгүй хан даж байна. Тэрбээр J­20­ийн гадна хийц нь МиГ 1.42 хэмээх 1980­аад оны орос сөнөөг чийнхтэй ижил байгааг анхааруулсан юм. Улмаар хуучин технологид суурилсан болов уу гэсэн таамаглал дэв­шүүл лээ. “Цахим удирдлагын төхөө рөмжийн хувьд гаднаас нь үнэлэх боломжгүй учир шууд таамаглах аргагүй” хэмээн шинжээч нэмж өгүүлэв.

Хятад улс 1997 онд бүтээсэн F22­ын технологийг амжилттай хуулбарлаж чадсан байлаа ч АНУ­аас 20 жилээр хоцорч бай гаа хэрэг хэмээн тус шоунд оролцсон цэргийн мэргэжилтэн Ли Ган тайлбарлав. “Одоо сө­нөөгч онгоцоо хэрхэн ашиглах талаар тооцоолох хэрэгтэй. АНУ­ын цэргийнхэн энэ талаар гарцаагүй илүү турш­лагатай” хэмээн тэрбээр өгүүлжээ.

Ши жиньпиний төлөвлөгөөний биелэл нь стелс сөнөөгч

Австрали, Индонезийн хамтарсан эргүүл

1 ABC News-ээс мягмар гарагт

явуулсан санал асуулгаар Ардчилсан намаас нэр дэвшигчийг дэмжигчдийн 45 хувь нь хатагтай Клинтонд “Урам зориг дүүрэн” санал өгөхөө мэдэгдлээ. Гэтэл энэ тоо ердөө долоо хоногийн өмнө 52 хувьтай байсан юм. Харин Трампын төлөө “Урам зориг дүүрэн” санал өгөх дэмжигчдийн тоо 53 хувьд хүрсэн нь долоо хоногийн өмнөхөөс дөрвөн хувиар өссөн үзүүлэлт болов.

Трампын сонгуулийн кам­панийг зохион байгуулагчид сүүлийн хэдэн долоо хоногт хар арьст америкчууд, “Мянганыхан” буюу 1980­аад онд мэндэлсэн залуус, либерал үзэлтнүүдийн саналыг хатагтай Клинтоноос урвуулахаар чармайж ирлээ. Энэхүү стратеги үр дүнгээ өгч болзошгүйг сүүлийн санал асуулга баталж байна. Өмнө нь Financial Times-аас явуулсан судалгаагаар хатагтай Клинтон сонгогчдын төлөөллийн (Electoral College) 263 саналыг түвэггүй авах төлөвтэй нь Цагаан ордонд эзэн суухад долоогоор дутуу байв. Харин ноён Трамп өрсөлдөгчөөсөө таваас илүү хувиар тэргүүлж буй муж улсуудын сонгогчдын 126 санал авч чадахаар байсан юм.

жеми СмитХятадын дипломат бодлого

Зүүн өмнөд Азид хүчний тэнцвэрийг алдагдуулах нь гэсэн түгшүүр өрнөдөд ихсэж байна. үүссэн шинэ нөхцөлд тохируулан Австрали улс Өмнөд Хятадын тэнгис дэх маргаантай бүсэд Индонезитай хамтарсан цэргийн эргүүл ажиллуулах талаар эргэцүүлэх болов.

Канберра Жакартатай цэргийн салбарт хамтрах замаар Өмнөд Хятадын болон сулу тэнгист нэгдсэн ажиллагаа явуулахаар төлөвлөж байгааг Австралийн Гадаад хэргийн сайд Жюли Бишопын мягмар гарагт хийсэн мэдэгдэл баталж өглөө. “Далайд чөлөөтэй зорчих эрхийг хангах нь манай бодлогын салшгүй хэсэг. Иймд бид олон улсын хууль зүйд нийцүүлэн тус бүс нутагт энх тайван, тогтвортой, аюулгүй байдлыг хангахыг эрмэлзэж байна” хэмээн хатагтай Бишоп мэдэгдсэн юм.

БНХАУ олон улсын худал­дааны чухал зам, загас агнуурын арвин нөөц бүхий Өмнөд Хя­тадын тэнгисийг бараг бүхэлд нь нутаг дэвсгэрээ гэж үздэг. Байр сууриасаа болж Бээжин тус бүс нутагт олон улсын хууль журмыг баримтлах, чөлөөтэй зорчих эрхийг хангах шаардлага тавьдаг вашингтон болон Азийн хөршүүдтэйгээ зөрчилдөж ирлээ. Хятадын мэдэгдлийн эсрэг илүү эрс байр суурь баримтлахыг АНУ стратегийн холбоотон Австралид уриалсан юм. Австралийн хувьд БНХАУ нь худалдааны гол түнш. Хоёр улсын худалдааны хэмжээ 2015 онд 150 тэрбум австрали доллар (115 тэрбум ам.доллар) хүрсэн тул Канберра зөрчлийг дэвэргэлгүй, эв зүйгээр шийдвэрлэхээр чармайж байна.

Далай тэнгис дэх нутаг дэвсгэрийн маргаанд төвийг

BBM©

BBM©

хүндрэлтэй байна. Ноён Трамп бүгд найрамдахчуудын сөх­дөг Obamacare зэрэг асууд лыг шүүмжлэхэд анхаарлаа төв­лөрүүлж байгаа. Харин өрсөлдөгч нь Хиллари Клинтоноос урвахаас ч аюултай шийдвэр бол ноён Трампын төлөө санал өгөх явдал хэмээн байнга тайлбарлаж байна.

Цагаан ордон ирэх оноос эрүүл мэндийн даатгалын төл бө рийг эрс нэмэх тухай мэ дэгд сэнтэй уялдан ноён Трамп Дэд Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигч Майк пенсийн хамтаар мягмар гарагт пеннсильванид Obamacare-ийг зад шүүмжлэв. “Та бид Obamacare-ийг хүчингүй болгож, өөрчлөхгүй л бол АНУ­ын эрүүлийг хамгаалах тогтолцоо сүйрнэ” хэмээн ноён Трамп мэдэгдлээ. Тэрбээр Мичиганд хатагтай Клинтоны талаар “Юу ч хийж чадахгүй хүн. Ийм хүн сонгох юм бол манай засаг төр, манай улс орон үндсэн хуулийн хямралтай тулгарна” хэмээн тайлбарлав.

Арваннэгдүгээр сарын 8­нд хатагтай Клинтон ялалт байгуулах боломж бүдгэрсэн ч Ардчилсан намыг дэмжигч олон хүн санал хураалтыг хугацаанаас нь өмнө явуулахын төлөө байна. Холбооны мөрдөх товчооны захирал Жеймс Коми цахим шуудангийн хэргийг мөрдсөн талаар баасан гарагт Конгресст мэдээлэл өгснөөс хойш хатагтай Клинтоны сонгуулийн кампани өрнүүлэгчид сөрөг дайралт хийхээр чармайж эхэллээ. Ноён Трамп ОХУ­тай холбоотой талаар мэдээллийн хэрэгсэлд гарсан таамгийг Клинтоны сонгуулийн кампанийг зохион байгуулагчид шуурхай шүүрч авсан юм.

сахисан бодлогоо эцэс болгож, Хятадын эсрэг сөрөгч вьетнам зэрэг хөршөө идэвхтэй дэм­жихийг дотоодын улс төрийн хүчнүүд нь Индонезийн Ерөн­хийлөгч Жоко вододогоос шаардах нь ихэслээ. Энэ онд Индонезийн тэнгисийн цэргийн хүчнээс Хятадын загас агнуурын онгоцууд руу сануулах гал нээх шалтгаан болсон загасчлах эрхийн асуудлаар Жакарта, Бээжингийн хоорондох маргаан шийдэгдээгүй хэвээр байна.

Тэнгист цэргийн хамтарсан эргүүл хийх асуудлаар Индо­незийн Батлан хамгаалахын сайд рямизард рякуду хатагтай Бишоп болон Австралийн Батлан хамгаалахын сайд Мариз пэйнтэй өнгөрсөн долоо хоногт жил тутмын ээлжит уулзалтаа зохион байгуулсан. “Маш чухал арга хэмжээ. Өмнөд Хятадын тэнгисийн асуудлаар Зүүн өмнөд Азийн улсууд бүгд Бээжингийн өмнө бөхөлзөөд байхгүйг ха­руулах дохио болно” хэмээн Сид ней дахь Lowy хүрээлэнгийн шин жээч Эуан Грэм тайлбарлав.

БНХАУ эдийн засгийн хүчин чадалдаа дулдуйдан Азийн орнуудыг вашингтоны нө лөө ний хүрээнээс салгах за­маар бүс нутгийн тэнцвэртэй байд лыг алдагдуулах нь гэсэн айдас өрнөдөд ихэссэн үетэй уг хамтын ажиллагаа давхцаж байна. Малайзын Ерөнхий сайд Нажиб разак эдийн засаг, цэргийн хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх зорилгоор энэ долоо хоногт Бээ жинд төрийн айлчлал хийлээ. Филиппи ний Ерөнхийлөгч родриго Дутерте өнгөрсөн сард Хятадад айл­чилж, гэрээт холбоотон АНУ­аас “Тусгаарлаж байгаа”­гаа мэдэгдэв.

Австрали улс тэнгисийн харуулын хөлгүүдээ Бээжингийн

хяналтад байгаа маргаантай бүсэд далайн 12 бээр зайд ойртуулах замаар “Далай тэнгист чөлөөтэй зорчих эрхээ эдлэх”­ийг энэ оны хоёр дугаар сард вашингтон уриал сан юм. Уг уриалга нь мар гаан тай нутаг дэвсгэрийн асууд лаар Хятадтай шууд сөргөл дөхөд хүргэнэ.

Канберра нутаг дэвсгэрийн маргаанд хөндлөнгөөс оролцох эрхгүйг Бээжин хариуд нь анхааруулсан юм. Энэ сард Австралийн Засгийн газар, сөрөг Хөдөлмөрийн намын хооронд далай тэнгист чөлөөтэй зорчих асуудлаар хэлэлцүүлэг өрнөсөн. Хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан Өмнөд Хятадын тэнгисийн асуудлаар Канберра “Хэлэх үгээ бодож, үйл ажиллагаагаа цэгнэх нь зүйтэй”­г Хятадын Батлан хамгаалахын сайд анхааруулав.

“Энэ бүс нутагт хятадууд тун ч овжин тоглож байна” хэмээн Австралийн үндэсний их сургуулийн стратегийн судалгааны профессор Хью Уайт тайлбарлалаа. Тэрбээр “Дутерте Бээжинд айлчилснаас хойш Филиппиний загасчдыг скарборо шүрэн арлын гүехэн устай хэсэгт загасчлахыг хятадууд зөвшөөрсөн. Бээжин яаж хөдлөхөө мэдэж байгаа” хэмээн өгүүлсэн юм. Бээжин уг арлыг 2012 онд Филиппинээс булаан авмагцаа усан бүсэд нь нэвтрэхийг хоригложээ.

Канберра, Жакарта Өмнөд Хятадын тэнгист хамтарсан эргүүл хийлээ ч маргаантай бүсэд далайн 12 бээрийн зайд дөхөж зүрхлэхгүй л болов уу хэмээн ноён Уайт таамаглав. Гэх дээ хамтарсан харуу лын ажиллагаа нь Бээ жинг хэт давилуун загнахаас сэргийлэх арга болж чадна хэмээн тэрбээр үзэж байна.

BBM©

Галт зэвсгийн асуудал сонгуулийн маргааны төвдШон Доннан

Ахмад дайчин Жейсон Кандер олон жил буу эзэмшсэн бөгөөд АНУ­ын сонгогчдын хүсэлд нийцсэн улстөрчийн дүр зураг юм. Тэрбээр Америкийн буу үйлдвэрлэгчдийн хувьд аймшиг болоод байна.

Есдүгээр сард Ардчилсан намын Миссури муж дахь төлөөлөгч энэ эр задалсан винтовыг нүдээ боогоод угсарч байгаа сурталчилгаа тараажээ. Аф га нис танд алба хаасан ноён Кан дерын тоглосон буу худал дан авахад тухайн хүний намтрыг шалгахыг уриалсан дүрс бичлэг нийгмийн сүл­жээнд шуугиан тарив. Энэ сурталчилгаа мөн Ардчилсан нам галт зэвсгийг хориглохыг дэмждэг, харин БНН­ынхан эсэргүүцдэг гэсэн хуучин ойлголтыг эвдлээ.

Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнөх дуулианд дарагдсан хэдий ч энэ жил Америкт галт зэвсгийн асуудалд ихээхэн өөрчлөлт гарсан юм. Хуулийг чангатгахыг дэмжсэн санал асуулгад суурилан хатагтай Хиллари Клинтон 2000 оноос хойш анх удаа галт зэв сэг хориглох асуудлыг суртал­чилгаа ныхаа төвд тавьсан нэр дэвшигч болж байна. үүнийг АН­ын Кандер мэтийн улстөр чид дэмжиж байгаа юм.

Калифорни, Мэйн, Невада, вашинг тон дөрвөн муж улсад галт зэвсгийн хатуу хянал тыг сонгуулийн өмнөх суртал­чилгааны гол асуудал болголоо.

Нью­йоркийн мэр асан Майкл Блумбергийн байгуулсан, галт зэвсгийг хянах чиглэлтэй Ev­erytown for Gun Safety төвийн захирал Жон Фейнблатт “2016 он бууны хяналтад эргэлтийн жил болно гэж бодохгүй байна. Гэхдээ улс төрийн ханд лага маш их өөрчлөгдлөө” гэжээ. Түүнчлэн үндэсний буу эзэм­шигчдийн холбоо хэвлэлийн төлөөлөгч Женнифер Бейкер “Хуульд захирагддаг буу эзэмшигчдийн хувьд энэ сонгууль асар хурц асуудал тулгаж байна” хэмээн дүгнэв.

үндэсний буу эзэмшигчдийн холбоо нь Трампыг идэвхтэй дэмжигчдийн нэг агаад БНН­ын нэрийн өмнөөс телевизийн сурталчилгаа хийхэд 23.6 сая ам.доллар зарцуулсан юм. Гэвч ноён Блумберг болон түүний холбоотон тэрбумтан Уоррен Баффет зэрэг хүний дэмжлэгээр буунд хяналт тавих хөдөлгөөн урьд үзэгдээгүйгээр идэвхжсэнийг зохиолч Адам Уинклер онцлов. Тэрбээр “Зэвсэгт тэмцэл: Америкт буу эзэмших эрхийн төлөөх тулаан” гэдэг ном бичсэн хүн.

2012 онд сэнд Хук хотын

бага сургуульд буу барьсан этгээд нэвтэрч, 20 хүүхэд, зургаан багшийн амийг хөнөө­сөн хэргийн улмаас дээрх хөдөлгөөний эгнээ мэдэгдэхүйц өргөжсөн билээ. Энэ явдал нийгэмд ихээхэн цочрол өгч, наад зах нь есөн муж улс бууны хяналтаа чангалсан болон хорь шахам муж галт зэвсгийн худалдааг хязгаарлажээ.

Гэсэн хэдий ч АНУ хөгжилтэй орнуудын дунд хамгийн их зэвсэглэсэн үндэстэн хэвээр байгаа бөгөөд жилдээ 33 мянган хүн бууны суманд өртөж амь насаа алдаж байна. үүний зэрэг­цээ хүн амын бүтцийн өөрчлөлт бууны хяналтын бодлого эерэг нөлөөтэй байгаа юм. Тухайлбал, хотжилт өргө жиж, эмэгтэйчүүд толгойлсон өрхийн тоо өсөхийн хэрээр 1970­аад оноос хойш галт зэвсэг эзэмшигчдийн тоо цөөрөх хандлагатай байна.

Эдгээр өөрчлөлтийн явцад буунд хяналт тавих хөдөлгөөнд нэлээн мөнгө хандивлах болжээ.

2014 онд ноён Блумберг Every­town for Gun Safety төвд 50 сая ам.доллар өгөхөө амлаж байсан бол тус төв өөрөө энэ жилийн сонгуульд 25 сая ам.доллар зарцуулна гэж мэдэгдсэн. Энэ байдалд буу үйлдвэрлэгчид багагүй түгшиж буй. үндэсний буу эзэмшигчдийн холбооны тэргүүн хатагтай Бейкер хэлэх­

дээ “Майкл Блумберг буунд хатуу хяналт тогтоохын тулд юугаа ч өгөхөд бэлэн, юу ч хэлэхэд бэлэн байна” хэмээв. Гэвч тус холбооны зүгээс ийм дайралтад хариулт өгөх улс төрийн олон арга бий.

Миссурид гэхэд л холбоог дэмжигчид далд авч явдаг бууг ямар нэг зөвшөөрөл, сургалтад хамрагдалгүйгээр эзэмшихийг зөвшөөрсөн хууль батлуулсан байна. Уг хуульд амь насандаа аюул учирлаа гэж үзвэл буу ашиглахыг буу эзэмшигчид зөвшөөрсөн заалт оржээ. Энэ муж улсад үндэсний буу эзэм­шигчдийн холбоо ноён Кандер зэрэг улстөрчийг эсэргүүцэж байгаа. Гэвч БНН­ын сенатч рой Блантын суудлыг авахын төлөө удтал өрсөлдөж буй Ардчилсан намын 35 настай төлөөлөгч Кандер санал асуулгад тэргүүлж байна.

Галт зэвсгийн талаар байр сууриа илэрхийлснээс хойш Трампыг дэмжигчид хүртэл түүн рүү татагдах болов. Жишээ нь, Канзас хотын буудлагын багш Дон пинд БНН­ыг дэмждэг боловч “Яг үнэндээ би Кандерыг галт зэвсэг эсэргүүцэгч гэж бодохгүй байна. Тэр Ардчилсан намынх. Гэхдээ бидэнд шинэ хүмүүс хэрэгтэй” гэжээ.

хелен Уоррелл, жим пикардБританийн сайд нар ажилчдыг

компанийн удирдах зөвлөлд оруулах талаар Ерөнхий сайд Тереза Мэйний амлалтыг саар­магжуулахыг оролдож байна. Оронд нь өдөр тутмын бизнес ажиллагаанд оролцохгүй илүү бодитой хувилбарыг санал болгох аж.

Ерөнхий сайдын энэ зун тавьсан саналыг Консер ватив намын бага хурлаар батал­гаажуулсан нь хариуц лагагүй бизнесийг хумьж, хэрэглэгчдийн төлөөллийг оролцуулах өргөн аяны нэг хэсэг боллоо.

Гэтэл ийм санаа захирлуудын толгойны өвчин болсон тул хэрхэн хэрэгжүүлэх талаар түгшүүрээ илэрхийлж эхэлсэн юм. Амьдрал дээр энэ санал хүмүүсийн таашаалд нийцэхгүй буюу хэрэгжих нөхцөлгүй бол яах вэ? Ялангуяа тэднийг хэрхэн сонгох болон захирлуудыг яаж хянах асуудал сөхөгджээ. сангийн сайд Филип Хам­монд мөн уг төлөвлөгөөнд болгоомжтой хандаж байгаа аж. Боломжтой нэг хувилбар нь Германы загвараар хяналтын зөвлөл болон дэд хороодод ажилчдын төлөөллийг оруулж болох юм.

Хатагтай Мэй намын бага хурал дээр хэлсэн үгэндээ “Манай нам бол ажилчдын нам.

Хамаг хүч чармайлтаа зориулж, хувь нэмрээ оруулсан хүмүүсийн нам” хэмээн мэдэгдсэн. Гэвч түүнээс нарийвчлан асуухад Засгийн газар ажилчдын төлөөллийг удирдлагад хэрхэн хамруулах талаар тодорхой санал төлөвлөөгүй байв. Ерөнхий сайд “үүнийг хэрэгжүүлэх хүсэлтэй байна” гэсэн бол хэвлэлийн төлөөлөгч нь “Корпорацийн удирд лагын шинэчлэлийн хүрээнд энэ салбарт ямар нэг зүйл хийхийг хүсэж байна” хэмээжээ.

Нэг зөвлөхийн хэлснээр нарийн заалтуудыг хэлэлцэхэд бэрхшээлтэй байгаа аж. Тэрбээр “үүнийг өмнө хийж байгаагүй учир саналыг хэрэгжүүлэхэд амар биш. Тэнцвэрийг олох нь чухал” гээд уг асуудлаар сайд нар санал зөрөлдсөнийг хүлээн зөвшөөрөв. Тэрбээр цааш нь “Захирлуудын зөвлөлтэй хариуцлага тооцох, эсвэл компанийн бизнес арга барилыг өөрчлөх тал дээр үр дүнгүй зүйл эхлүүлмээргүй байна” гэсэн юм.

Засгийн газрын өөр нэг зөвлөх “Анхны амлалт нь хэрэгжүүлэх арга хэмжээтэйгээ төстэй учир нарийн ширийн зүйл нь онц чухал бус. Энд яригдаж байгаа гол зүйл бол амлалтын үзэл санааг хадгалах явдал” гэж хэлсэн байна. Түүнчлэн Засгийн газрын эх сурвалжийн

мэдээлснээр сайд нар компанийн зөвлөл ажилчдын санаа бодлыг тусгах ажлаа хэрхэн сайжруулах арга хэмжээ боловсруулж байгаа гэнэ. Янз бүрийн хувилбарын дотор ажилчдыг зөвлөлд

оруулах санал ч мөн багтжээ.Бизнесийнхэн хатагтай

Мэйний саналд янз бүрээр хандаж байна. Rolls-Royce-ийн ерөнхий захирал Уоррен Ист өргөн төлөөллийг дэмжиж байгаа

бол cBI компани болгоомжилсон байр суурьтай байгаа юм. Лобби байгууллагууд ажилчдыг зөвлөл болон бизнесийн төлөвлөлтөд оролцуулах нь маш чухал гэдэг. Гэвч хэрэгжүүлэх хэлбэрийг

нухацтай бодох ёстой гэж үздэг юм. Ажилчдыг зөвлөлд элсүүлэх асуудлаар компаниуд ямар бодлого барихаа бодож боловсруулах үе шатандаа явж байна.

Ажилчдыг удирдах зөвлөлд оруулах санал хэр бодитой вэ

“67-той бол наашаа 68-тай бол цаашаа”

Люси хорнбиЭнэ алхам Хятадын Ком­

мунист намын авлигын эсрэг хүчирхэг албан тушаалт ныг хэвээр үлдээх зорилготой байж болзошгүй.

Хятадын дээд албаны нэг хүн Коммунист нам 68 нас хүрсэн албан тушаалтанд цаашид ажиллах хязгаар тог тоосон бичигдээг ү й журмыг халж магадгүй талаар үг цухуйлгажээ. Ингэснээр авлигын эсрэг хатуу тэмцэгч ван Кишаныг ирэх жил болох намын дотоод халаа, сэлгээний үед цаашид ажиллуулах шийдвэрт хүрэх боломжтой юм. Намын бодлогын судалгааны төвийн захирал Дэн Маошень даваа гарагт болсон хэвлэлийн хурал дээр нас хязгаарлах журам байдаг тухай санаа бодлыг “ам дамжсан яриа” хэмээн үгүйсгэв. Гэвч тэрбээр нас хязгаарлах нь шаардлагатай үед зохицуулалт хийх намын дотоод арга хэмжээ гэжээ.

1949 онд Хятадын засгийн эрхийг авсан Коммунист намд дээд удирдлагын асуудлаар тогт сон журам байхгүй. Харин тухайн нөхцөл, хувь хүний чанар, үе үеийнхнийг хамруулах нарийн стратегийг баримталж иржээ. Гэхдээ ирэх жил эхлэх нам, төрийн тэргүүн Ши Жиньпиний удирдлагын хоёр дахь хугацаанд нөлөөгөө бататгахын тулд шатрын өргийг дахин шинэчлэхийг оролдож байгаа юм. Ийм цаг үед насны хязгаарын талаар асуудал бүр ч чухал боллоо. үүний нэг жишээ нь “кишан башиа” буюу “67­той бол наашаа, 68­тай бол цаашаа” гэдэг албан бус дүрэм юм. Уг журмыг баримталбал Намын төв хорооны сахилгын хэлтсийн дарга, Ерөнхийлөгч Шигийн итгэлт хүн, 68 настай ноён ван цаашид ажиллах ёсгүй болно.

Гэвч ноён Дэн авлигатай тэмцэгч гол хүний талаар тайлбар өгсөнгүй. Өнгөрсөн долоо хоногт болсон намын Бүгд хурлаар ноён Ши Жиньпинийг “цөм” удирдагч хэмээн өргөмжилсөн. Улмаар Коммунист намын ерөнхиий нарийн бичгийн дарга, төрийн тэргүүн бөгөөд зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч гэдгийг нотолсон билээ.

Намын боловсон хүчнийг бэлтгэдэг төв сургуулийн намын түүхийн профессор си Чунтао “Ши Жиньпин намын зохион байгуулалтад анхаарч байгаа. Хэрэв нам сул дорой байх юм бол өөр юу чухал юм бэ” гэсэн байна. саяхан Хятадын хэвлэлүүдэд гарсан материалаас үзэхэд үе залгамжилсан улстөрч Бо силай, түүнийг дэмжигч эрчим хүч, аюулаас хамгаалах бодлогын гол Жоу Ёнкан нар Ерөнхийлөгч Ши Жиньпинийг сөрөн зогссон нь намд аюул учруулсан гэж дүгнэжээ. Энэ хоёр хүнийг хоёуланг нь барьж хорьсон билээ.

Ноён вангийн удирдсан авлигын эсрэг кампанит ажил хээл хахуулийг үндсээр нь арилгах уриан дор давхар сөрөг фракцуудыг дарах зорилго агуулсанд ард иргэд таагүй хандаж буй. Бүгд хурлаас баталсан арга хэмжээний дотор хөрөнгө орлогыг ил болгох хатуу шаардлага тусгагдсан. Энэ нь албан тушаалтнууд намын татварт хэчнээн өртэйг харуу лах дам үр ашигтай гэж ноён си Чунтао ярилаа. Гэвч хууль бусаар хөрөнгө хуримтлуулахаас сэргийлэх ёстой уг арга хэмжээ бүрэн хэрэг житлээ хол байна. Ноён Дэн “Ганц энэ алхам л гэхэд өчнөөн бэрх шээл тэй тулгарна” хэмээв.

BBM©

Эл асуудал нүүрсний салбарын сэргэлтийг хүлсээр удаж буй. Тээврийн зардал нүүрсний үнэд онцгой нөлөөлдөг. Тиймээс дэд бүтцийн асуудлыг ярихын тулд хэсэг намжаад буй өргөн, нарийны талцал, маргаан дагуулсан төмөр замыг эргэн сөхөх хэрэгтэй болно. Ийм олон хүлээс, зангилаа дунд манай нүүрсний салбар босож чадалгүй, сэхээнд хэвтэж байна.

Угтаа салбарын сорилт тодор­хой. үүнийг шийдэх аргыг ч салбарынхан мэдэж буй. Харам салтай нь, өнөө хэр ямар ч өөрч лөлт алга. Төр, хувийн хэвшлээрээ талцсаар. Энэ зуур үнийн өсөлт биднээс алгуурхан холдож байна.

Шинжээчдийн үзэж буйгаар энэ оныг дуустал эрчим хүчний болон коксжих нүүрсний ханш унахгүй. Учир нь Хятадын барилгын салбарын үзүүлэлт эерэг байгаа. Нөгөө талаас, урд хөршид энэ онд олон жил болоогүй хүйтэн өвөл ирж буй тул эрэлт өсөх хүлээлттэй. Харин урт хугацаанд үргэлжлэхгүй.

ИХ ГҮРНИЙ УХРАЛТШалтгааныг одоо тайлбарлая.

БНХАУ нүүрстэй дайн зарлас­ныг бид мэднэ. Тус улсын Засгийн газар нүүрсний зарим

11

Эдийн засаг

2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508) ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ

» ТӨлӨв

2.5 Хувь. Дэлхийн банк болон Олон улсын валютын сан Монгол Улсын эдийн засаг ирэх онд 2.5-2.7 хувиар өснө гэж таамаглажээ.

» ИпоТЕК

850Арилжааны банкууд есдүгээр сард нийт 850 зээлдэгчид ипотекийн зээл шинээр олгосон байна. Ингэснээр нийт зээлдэгчийн тоо 87925-д хүрчээ. Мөн ипотекийн зээлийн нийт үлдэгдэл 3.9 их наяд төгрөгт хүрэв.

» ГАДААД ХУДАлДАА

84.4Хувь. Эрдэс бүтээгдэхүүн, үнэт, хагас үнэт чулуу, металл гоёлын зүйлсийн экспорт нийт экспортын 84.4 хувийг эзэлж байна. Харин импортын 53.9 хувийг эрдэс бүтээгдэхүүн, машин тоног төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, тээврийн хэрэгсэл бүрдүүлжээ. Хамтын ажиллагааБНХАУ-ын бизнес эрхлэгчид эрчим хүчний ашиглалт, нар, салхины сэргээгдэх эрчим хүчний бүтээн байгуулалтад хамтран ажиллах сонирхолтойгоо Эрчим хүчний яаманд илэрхийлжээ.

» УУл УУрХАй

90Хувь. Зах зээлийн үнэлгээгээр Азид тэргүүлэгч “Nippon Steel” компанийн цэвэр ашиг энэ оны санхүүгийн жилийн эхний хагаст 90 хувиар буурч, 11 тэрбум иен болжээ. Ашиг огцом буурахад иенийн ханш чангарч, гангийн эрэлт буурсан нь голлон нөлөөлсөн байна.

» ТҮҮХИй ЭДАНУ-ын хөнгөн цагаан үйлдвэрлэгч "Alcoa" компани албан ёсны нэршлээ "Alcoa Corp" болгон өөрчилжээ. Мөн "Arconic Inc" компанийг шинээр байгуулсан. "Alcoa Corp" уул уурхайн салбарт төмөрлөг хайлуулах болон хөнгөн цагаан үйлдвэрлэл эрхэлнэ. "Arconic Inc" нь нисэх онгоц, автомашины хөнгөн цагаан, бусад дэвшилт металл, эд анги үйлдвэрлэх аж.

» ДЭлХИйД

13Мянга. Германы ажилгүйдлийн түвшин аравдугаар сард 13 мянгаар буурч, 2.6 саяд хүрсэн байна.

2000“Thomson Reuters” компани дэлхий даяар 2000 ажлын байраа танахаар төлөвлөжээ.

ЗГМ ТОвЧхОН

АНУ доллар 2388.45 Евро 2645.09 Япон иен 23.04

ОХУ рубль 37.69

БНХАУ юань 353.10 БНСУ вон 2.08

вАЛЮТыН хАНШ

Хятад нүүрсийг хумих бодлогоосоо ухарч байна

Г.Байгал@baigalZGM

Нүүрс эргэн ирлээ. Коксжих нүүрсний ханш он гарсаар бараг гурав дахин өсчихөөд байна. Энэ өсөлтөөс эрчим хүчний нүүрс ч хоцорсонгүй. Хоёр жилийн дээд цэгт дэнжигнэж байна. Нүүрс үнс болж, хар эрдсийн эрин төгссөнийг дэлхий нийт тунхаглаж асан саяхан. Гэтэл нүд үзүүрлэх зуур нүүрсний үнэ ийн алгуурхан өсөж, оргил өөд мацсаар байна. Урд хөршийн зах зээлд өндөр чанартай коксжих нүүрсний ханш 250 ам.долларыг давсан. Бас тус улсын Чинхуандао боомтод эрчим хүчний нүүрсний үнэ 90 ам.долларыг шүргэлээ. Нүүрсний алтан үе ирээд буй нь энэ.

Харамсалтай нь, энэ үнэ цэнэтэй үеийг бид ашиглаж чадахгүй л байна. Өнгөрсөн наймдугаар сард Австрали улс нэг тонн коксжих нүүрсээ 94 ам.доллараар БНХАУ­д борлуулжээ. Энэ үед Монгол Улс ижил төрлийн нүүрсийг 34 ам.доллараар борлуулсан байдаг. Монголчууд нүүрсний зах зээлд хэрхэн тоглож буйг илтгэсэн энгийн жишээ энэ. Бид бараг гурав дахин хямдаар нүүрсээ өгчихөж байна.

ӨРСӨЖ БУУЛГАХ СТРАТеГИ

Манай олборлогчид хоорон­доо өрсөлддөг. үнээ өрсөж буул гадаг. салбарынхны хэл дэг энэ тайлбарыг уншигч та олон­таа сонссон байх. Угтаа энэ нь Монгол нүүрс үнэгүйдэх эхний шалтгаан. Зарим олборлогч үнээ хэт доогуур тооцон, урт хугацааны гэрээ байгуулдаг. Тухайлбал, тонн коксжих нүүрсийг 25 ам.доллараар борлуулж байсан тохиолдол ч байдаг. Монгол нүүрсний үнийг ийм доогуур тогтоосноос бусад олборлогч ч энэ ханшаар бүтээгдэхүүнээ өгөхөд хүрсэн түүх бий. Манайхан хямд ханшид хүлэгдэж, худалдан авагч тал хожсон нь гашуун үнэн.

Тиймээс салан тусгаарлахаа больж, нэгдэх, нэг цонхоор нүүрсээ экспортлох нь чухал болохыг салбарынхан хэлдэг. Монголын экспортлогчдын холбооны ерөнхийлөгч Д.Галсандорж “Тавантолгойд олборлолт хийж буй “Эрдэнэс Тавантолгой”, “Энержи ресурс”,

ТҮҮхИй ЭД

Алдаж буй алтан үе

орон нутгийн “Тавантолгой” гэсэн гурван компанийн үйл ажиллагааг зохицуулах нь чухал байна. Эдгээр компани нэгдсэн бодлоготой болсон тохиолдолд монгол нүүрсний үнэ өсөх боломжтой” гэв.

"Монгол Улс гадаад зах зээлээс ахиу валют олохоор зорьж буй бол нэгдсэн бодлогын дор экспорт хийх ёстой. Яагаад гэвэл Манай компаниуд

гадаадын томоохон аж ахуйн нэгжүүдтэй харьцуулахад жижиг. Гадаад зах зээлд эзэлж буй Монголын байр суурь ч том биш. Тэр тусмаа Хятад шиг уудам зах зээлд манай аж ахуйн нэгжүүд үндэстэн дамнасан корпорациуд шиг компанийн б о д л о г о о р а ж и л л а х а д хүндрэлтэй. Бараг л боломжгүй болох нь хэдэн жилийн өмнөөс ажиглагдсан" гэж Монгол нүүрсний ассоциацийн ерөнхийлөгч Т.Наран ярилаа.

Угтаа дээрх гурван компани гурвуулаа үнээ өсгөх хүсэлтэй. Гэвч өнөө хэр эв зүйгээ олоогүй л явна. үүнд хэн, хэн нь олон шалтаг тоочдог. Хамгийн гол нь эцсийн шийдвэрийг тэд гаргах тул ингээд үлдээе.

Харин тэдний шийдвэрээс ангид ямар асуудал нэгдсэн бодлогод саад болоод байна вэ? Австралийн хил дээр 100 ам.долларыг шүргэж буй коксжих нүүрс манайд яагаад 30 ам.доллар байна вэ? Хариулт нь нүүрсний үнийг зэс, алт шиг биржид жигнэж, тооцдоггүй. Тухайлбал, Лондоны металлын биржид зэсийн жишиг ханшийг тогтоодог. Алтыг ч ялгаагүй Нью­йоркийн “comex” биржийн арил жааны самбар тодорхойл но. Харин нүүрсний үнэ худал дан авагч болон борлуулагч хоёрын тохиролцоонд тулгуур ладаг тогтолцоотой. Тиймээс хар эрдсийн үнэ харилцан адилгүй байдаг. Уг нь энэ асуудлыг шийдэхийн тулд Эрдэс баялгийн бирж байгуулах Засгийн газрын тогтоол 2014 онд гарсан юм. Гэвч сураг алдарсаар, одоо бүр дуулдахаа ч больжээ.

Бас нэг гашуун түүхийг мар­таж болохгүй. Энэ бол дэд бүтэц.

уурхайгаа хааж, гарцаа тана­хыг үүрэгдсэн. Тодруулбал, одоо гоос долоон сарын өмнө коксжих нүүрсний олборлолт­доо хязгаар тогтоосон. Урд хөршийн олборлогчид жилийн 330 хоногт олборлолт хийдэг байсныг 276 болгож цөөлсөн юм. Мөн ашиггүй ажилладаг уурхайнуудынхаа ч амыг өчиггүй хаав.

Гэтэл энэ нь нүүрсний үнэ тэнгэрт хадах шалтгаан болсныг шинжээчид хэлдэг. Товчхондоо, Хятад тэмцлээсээ одоо ухарч байна. “Reuters” агентлагийн мэдээлснээр Хятадын үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хорооны төлөөлөл өнгөрсөн долоо хоногт нүүрсний 20 гаруй олборлогчтой уулзжээ. Хятадын Засгийн газар хувийн хэвшлийнхэнтэйгээ олборлолт болоод үнийн талаар хэлэлцсэн болохыг эх сурвалж мэдээлж байна.

Тэрчлэн зарим томоохон ком панидаа гарцаа өсгөх зөв шөөрөл олгож эхэлсэн. үүний баталгаа нь Хятадын нүүрсний тэргүүлэгч “china shenhua Energy”­ийн олборлолт есдүгээр сард өмнөх оны мөн үеэс 14 хувиар өссөн үзүүлэлт. үүнээс үзэхэд Хятад нүүрсийг хавчих бодлогоосоо ухарч, энэ өвлийг дуустал нийлүүлэлтээ нэмэх хүлээлттэй. Зах зээлийн хуулиар нийлүүлэлт өсөхөөр үнэ буурдаг. Тэгэхээр уулга алдуулах дөхсөн одоогийн өсөлт удахгүй зогсох төлөв харагдаж байна. Шинжээчдийн таамаг ёсоор удлаа гэхэд оны эцэс хүргэнэ. Улмаар уруудна. Харамсалтай нь, агшин зуур тохиолдсон нүүрсний алтан үеийг ашиглаж чадалгүй өнгөрөөх нь, бид.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Он дуустал эрчим хүчний болон коксжих нүүрсний ханш

унахгүй

» Хятад шиг уудам зах зээлд манай аж ахуйн нэгжүүд үндэстэн дамнасан корпорациуд шиг компанийн бодлогоор ажиллахад хүндрэлтэй.

» Хятадын Засгийн газар зарим томоохон компанидаа гарцаа өсгөх зөвшөөрөл олгож эхэлжээ.

Жилд 4000 тонн чацаргана боловсруулах хүчин чадалтай "Хуба Хаяа" үйлдвэр нээлтээ хийлээ. үйлдвэрийг байгуулахад нийт таван тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулсан байна. Эхний ээлжинд чацарганы үрийн болон зөөлөн тос, охь гэсэн

гурван төрлийн бүтээгдэхүүн нийлүүлнэ гэж "Хаан жимс" компанийн захирал Д.Гэрэлхүү мэдээллээ.

Цагт нэг тонн чацаргана бо ловс руулах тус үйлдвэрт ХБНГУ­ын орчин үеийн техно­ло гийг нэвтрүүлж байгаагаараа онц лог. Тодруулбал, Германы хүнс, инженер, техникийн "NIg" компани үйлдвэрийн тө­сөлд зөвлөх болон инженерээр

ажил лажээ. Чацаргана жимсний ви та миныг технологийн зөв горимоор бүрэн хадгалж, бо ловс руулах нь давуу тал болж бай гааг үйлдвэрийн удирдлагууд онцолсон. Өөрөөр хэлбэл, ча цар ганы үр, хальсыг ялгаад, үлд сэн зөөлөн эдийг нь өндөр тех нологиор боловсруулж, дотооддоо бор­луулахаас гадна экспортлох зорилго тавьжээ.Монголын хөрөнгийн биржээр

дамжуулан сангийн яам энэ долоо хоногийн арилжаагаар 10 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас нийлүүллээ. Эдгээр үнэт цаас нь богино хугацаатай ба гурав болон есөн сарын хугацаатай юм байна. Мягмар гарагт арилжсан үнэт цаас 16.7­16.9 хувийн хүүтэй аж. Өөрөөр хэлбэл, өрөөр өрийг хаах арга болохыг эдийн засагчид онцолж байгаа юм.

Бодлогын хүүг төв банкнаас нэмэгдүүлснээр цаашид Засгийн газрын үнэт цаасны хүүгийн түвшин улам нэмэгдэх хүлээлттэй байна. Одоогоор Засгийн газрын нийт өрийн хэмжээ 23.3 их наяд төгрөгтэй

тэнцэж байгаа. Харин нийт өрийн үлдэгдлээс 51 хувь нь Засгийн газрын гадаад өр, 23 хувь нь Засгийн газрын баталгаатай зээллэг. Мөн 26 хувь нь Засгийн газрын дотоодод үүсгэсэн өр байна. Энэ хэмжээ ирэх онд 31 хувь болж нэмэгдэх төлөвтэй.

Гадаад өр, зээлийн 40 ор­чим хувь нь гадаадын зах зээлд гаргасан бонд, ялангуяа "Чингис", "Дим сам бонд" байгаа учраас дотоод өрийн дарамт илүү өндөр байгааг харж болно. 2016 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 1.05 их наяд төгрөгийн зээлийн үйлчилгээний төлбөр төлнө. Энэ нь төсвийн алдагдлын 24 хувьтай тэнцэж байгаа. 2017 оны төсвийн төсөлд тусгаснаар энэ хэмжээ нэмэгдэж, 1.35 их наяд төгрөгтэй тэнцэх нь төсвийн алдагдалд 52 хувийг эзлэх юм байна.

хөРөНГИйН ЗАх ЗЭЭЛ

10 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас нийлүүлэв

ҮйЛДвЭРЛЭЛ

"хуба хаяа" жилд 4000 тонн чацаргана боловсруулна

Дэлхийн газрын тосны то моо­хон компаниудын нэг BP­ийн ашиг өнгөрсөн улиралд 49 хувиар буурчээ. Ингэснээр тус компанийн ашиг сүүлийн есөн улирал дараалан буураад байна. үүнд газрын тосны ханш доод

түвшинд хэлбэлзэж бай гаа нь гол нөлөө үзүүлжээ.

Түүнч лэн газрын тос олборлох бо лон боловсруулах үйлдвэ рүүд ал дагдалтай ажилласнаар ком­панийн хувьцааны ханш суларсан байна. Тиймээс цаашид ком пани капиталын зарцуулалтаа 16 тэр­бум ам.доллараар бууруу ла хаар болжээ. Мөн төсөл, хөтөл­бөрүүдийн цар хүрээг хумьж,

зарцуулалтаа бууруулна гэж BP­ийн тайланд дурджээ.

үүнээс гадна oPEc­ийн ги­шүүн орнууд гарцаа царцаах асуудалд нэгдсэн шийдэлд хүрч, ойрын хугацаандаа газрын тосны ханш тогтворжино гэж найдаж байгаагаа BP, “Royal Dutch Shell” зэрэг газрын тосны салбарын томоохон компаниуд онцоллоо.

ДЭЛхИйД

“Bp”-ийн ашиг 49 хувиар буурчээ

Г.ЦацралтШинжээч

Н.АлтанШинжээч

М.ДэлгэрмааШинжээч

Эдийн засаг

12 ЗАсГИйН ГАЗрыН МЭДЭЭ 2016.11.03, пүрЭв ~ №230 (508)

“Монгол Улс далайд гарцтай болох эхлэл тавигдсан”

“Монголын төмөр зам” төрийн өмчит хувьцаат компанийн гүйцэтгэх захирал Х.Хэрлэнтэй ярилцлаа. “Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлого”-ын баримт бичигт тусгагдсан төслүүдээ нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэхээр зорьж байгаагаа тэрбээр онцолсон юм.

-Хөөт-Бичигтийн чиглэлийн төмөр замын техник, эдийн засгийн үндэслэл хэзээ бэлэн болох вэ?

­Техник, эдийн засгийн үндэслэл (ТэЗү) боловсруулах ажлыг бнхаУ­ын төмөр замын зураг төслийн гуравдугаар тов­чоо хийж байна. энэ сарын 15­н гэхэд эцсийн байдлаар хүлээн авна.

-Тээвэр, ложистикийн төв байгуу лах төслийн ажил одоо ямар шатанд явж байна вэ?

­бнхаУ­ын Тяньжин хотын бинхай шинэ дүүрэгт хоёр талын эдийн засаг, худал дааны хамтын ажил лагааг гүнз гийрүүлэн хөгжүү лэх тухай санамж бичиг байгуулсан. үүний дагуу монгол Улсын Засгийн газрын 152 дугаар тогтоолоор Тяньжин хотын “дунзян чөлөөт худалдааны боомт” бүсийн 10 га газарт, 50 жилийн хугацаа тай хятадын талтай хамтарсан тээвэр ложис­тикийн төсөл хэрэгжүүлэх

монголын талын төлөөллөөр “монголын төмөр зам” төрийн өмчит хувьцаат компанийг давуу эрхээр оролцуулах, тухайн төсөлд хөрөнгө оруулах чадамжтай хувийн хэвшлийн төлөөл лийг сонгож оролцуулах ажлыг зохион байгуулахыг даал гасан. Төслийн ТэЗү­ийг өмнөд хөршийн “Тяньжин хотын барилгын зураг төслийн хүрээлэн” боловсруулсан бөгөөд төс лийн нийт хөрөнгө оруулалт нь 48.7 сая ам.доллар байхаар тооцоолсон.

-Уг төслийн үр дүнг хамгийн товчоор дүгнэж хэлэхэд ямар өгөөжийг дагуулах вэ?

­ази, Европыг холбосон ложис тикийн нэгдсэн систем бий болгох, уул уурхай, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг гурав­дагч зах зээлд шууд экспорт лох, экспорт импортын тээвэр лэлтийн хугацаа, зардлыг бууруу лах зэрэг ач холбогдолтой. Товчхондоо монгол Улс далайд гарц тай болж байна гэж ойлгож болно.

-Хөрөнгө оруулалтаа шийд -вэр лэж чадвал төсөл хэрэгжихэд бэлэн гэж ойлгож болох уу?

­Тийм ээ. хөрөнгө оруулалт шийдэгд сэнээр төслийг хэрэг­жүүлэх хамтарсан компани байгуулж, улмаар бүтээн байгуу лалтын ажил явагдана. дунзяны чөлөөт худалдааны бүсэд импортоор орж ирдэг өргөн хэрэглээний хүнсний бүтээг дэхүүнийг жижиглэнгээр савлах, боловсруулах зэрэг үйлд вэр лэлийг явуулахад чөлөөт бүсийн хөнгөлөлтүүдийг эдлэхээр байгаа. мөн монго­лоос түү хий эд экспортлоход гаалийн татвар, боловсруулал­тад нӨаТ төлөхгүйгээс гад на үйлд вэр лэлийг далайн боом ­тод хөгжүүлснээр экспор тоо нэмэгдүүлэх, тээвэр, ложис­тикийн зардлыг бууруу лах давуу

мөнгө гадагшаа зүгээр л урсана гэсэн үг. Тиймээс энэхүү төслийн хүрээнд өргөн, нарийн царигийн хагас вагон угсрах, их засвар хийх зориулалт бүхий “ачааны вагон үйлдвэр”­ийн урьдчилсан ТэЗү боловсруулагдсан бөгөөд тусдаа ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллаж байна. Урьдчилсан ТэЗү­ийг салбарын хэмжээнд хэлэлцүүлэг хийж, яамны Шинжлэх ухаан, техникийн зөвлөлийн хуралд оруулж, хуралдаанаас эдийн засгийн үр ашигтай төсөл хэмээн дэмжсэн дүгнэлт гарсан.

-Төлөвлөж байгаа үйлд-вэрийн анхны нийт хөрөн гө оруулалт хэчнээн ам.дол лараар хэмжигдэж байгаа вэ. Энэ талаар нарийн дүн гаргасан уу?

­анхны хөрөнгө оруулалт 80 орчим сая ам.доллар байх тооцоолол гарсан. үйлдвэрийг хоёр жилийн хугацаанд барьж, ашиглалтад өгөх бүрэн боломжтой. “ачааны вагоны үйлдвэр” ашиглалтад орсноор 450 гаруй ажлын байр шинээр бий болно. ирэх онд төслийн нарийвчилсан ТэЗү­ийг боловсруулж, 2018 оноос бүтээн байгуулалтын ажилд шилжинэ. хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байгаа.

-Үйлдвэрийг хаана барихаар төлөвлөж байгаа вэ?

­дорноговь аймгийн Сайн­шандад байгуулахаар газрын зөвшөөрлөө авсан.

-Компанийн ойрын зорилт юу вэ?

­“Төрөөс төмөр замын тээв рийн талаар баримтлах бодлого”­ын баримт бичиг, монгол Улсын Засгийн газрын 2016­2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан төслүүдээ нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэхээр зорьж байна.

ДЭД БҮТЭЦ

төмөр замыг эзэмшдэг. -Энэ он дуустал хэдий хэм-

жээ ний ачаа тээвэрлэхээр байна вэ?

­Сэлэнгэ аймгийн хүдэр суманд байрлах Төмөртэйн ордоос хандгайт өртөө хүртэл төмөр замаар нийт 660 гаруй мянган тонн төмрийн хүдрийг тээвэрлээд байна. энэ он дуустал нэг сая илүү тонн ачаа тээх зорилго тавин ажиллаж байна.

-“Монголын төмөр зам” компани дотооддоо вагон угс-рах, засварлах томоохон төсөл хэрэгжүүлэх талаар мэдээ лэл гарсан. Үнэхээр эрэлт хэрэгцээг хангахуйц ачааны вагон үйлд-вэрлэх боломжтой юу. Төслийн явцын талаар мэдээлэл өгөөч?

­"Шинэ төмөр зам" төслийн хүрээнд шинээр вагонууд хэрэгтэйгээс гадна парк шинэч­лэлтэд ойрын 10 жилд нийт 10 орчим мянган хагас вагоны эрэлт хэрэгцээ, шаардлага гарахаар байна. эдгээр вагоныг импортоор авна гэвэл та бидний

Төмөр замын парк шинэчлэлтэд ойрын 10 жилд нийтдээ 10 мянга орчим хагас вагон шаардлагатай.

С.Батсайхан / ЗГМ©

“Ачааны вагоны үйлдвэр” ашиг-лалтад орсноор 450 орчим ажлын байр шинээр бий болно

хамгийн томд тооцогддог. -“Монголын төмөр зам”

компани өнөөдрийн байдлаар хэдий хэмжээний хөдлөх бүрэл-дэхүүний парктайгаар үйл ажиллагаа явуулж байна вэ?

­манай компани нийт 245 ачааны вагон, охУ, бнхаУ болон анУ­д үйлдвэрлэсэн өндөр хүчин чадал бүхий есөн зүтгүүр, хоёр чингэлэг өргөгч хүнд даацын машинтайгаар үйл ажиллагаа явуулж байна. мөн дорноговь аймгийн Замын­үүд суманд байрлах “ачаа шилжүүлэн ачих байгууламж”­ийг 80 га газрын хамтаар эзэмш дэг. манай компани өөрийн эзэмшлийн зарим хөдлөх бүрэлдэхүүн болон “ачаа шилжүүлэн ачих байгууламж”­ийг “Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгт түрээсэлдэг. Төмөр замын суурь бүтцийн хувьд Замын­үүд дэх шилжүүлэн ачих байгууламжид хамаарах 8.4 км төмөр зам болон Сэлэнгэ аймгийн хүдэр, Ерөө сумын нутагт байрлах 33.4 км

Зэсийн ханш 4.6 хувиар өсөв

99903584, 99903581

Лондоны металлын бирж дэх зэсийн ханш (нэг сараар)

Дэлхийн зах зээл дээрх зэсийн ханш 4.6 хувиар өсөж, тонн тутам нь 4887 ам.долларт хүрсэн нь түүхий эдийн зах зээлд хамгийн гэгээтэй мэдээлэл болж байна. үйлдвэрлэлийн голлох түүхий эд болох энэхүү металлын ханш сүүлийн долоо хоногт нийт 6.1 хувиар дээшилсэн нь сүүлийн 18 сарын хугацаанд үзүүлж буй хамгийн өндөр өсөлт юм.

Өмнөд хөршийн эдийн засгийн идэвхжил шинжээчдийн тооцоолж байснаас илүү

нэмэгдсэн нь ийнхүү зэс болон голлох металлын ханшийн өсөлтөд нөлөөлсөн бөгөөд дэлхийн зэсийн үйлдвэрлэл сэргэх төлөв ажиглагдаж байгааг шинжээчид онцолж байна. Богино хугацаанд болсон энэхүү өсөлт Америк, Европ болон Азийн зах зээлд эерэг хүлээлт үүслээ. 2015 онд нийт 26 хувиар хямдарсан зэсийн ханш өнгөрсөн нэгдүгээр сард сүүлийн зургаан жилийн доод түвшиндээ хүрсэн билээ.

мОнгОлд Үйл аЖиллагаа ЯВуулдаг гадаад КОмПаниуд

ТҮҮХИй ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1293.53 +0.37% 11/2/2016

ЦАГААН АЛТ PLA унци 990.8 -0.71% 11/2/2016

МӨНГӨ SIA унци 18.415 -0.02% 11/2/2016

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 221.25 -0.74% 11/2/2016

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 63.56 +1.26% 11/2/2016

WTI ТОС CLA баррель 46.26 -0.88% 11/2/2016

БРеНТ COA баррель 47.82 -0.66% 11/2/2016

БеНЗИН XBA 146.81 -1.08% 11/2/2016

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 2.842 -2.07% 11/2/2016

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 40 -1.23% 11/2/2016

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 110.4 +4.69% 11/2/2016

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 0.211 -1.76% 11/2/2016

БУДАА RRA центнер 9.945 +0.66% 11/2/2016

БУУДАЙ WA бушель 413.75 -0.12% 11/2/2016

КАКАО CCA тонн 2627 -0.61% 11/2/2016

КОФе KCA фунт 1.614 -1.64% 11/2/2016Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▲

▼

▼

▼

▲

▼

▼

▼

▼

▼

▲

▼

▲

▼

▼

▼

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 5153.578 -35.56 -0.69% 11/2/2016DAX INDEX DAX 10526.16 -138.85 -1.3% 11/2/2016TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 14778.32 -8.95 -0.06% 11/2/2016S&P/ASX 200 AS51 5228.996 -61.47 -1.16% 11/2/2016S&P 500 INX 2111.72 -14.43 -0.68% 11/2/2016SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 3102.732 -19.7 -0.63% 11/2/2016DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 18037.1 -105.32 -0.58% 11/2/2016TOP 20 MSETOP 10760.79 -44.18 -0.41% 11/2/2016FTSE 100 UKX 6917.14 -37.08 -0.53% 11/2/2016HANG SENG HSI 22818.59 -328.48 -1.42% 11/2/2016NIKKEI 225 NKY 17134.68 -307.72 -1.76% 11/2/2016

▼▼▼ ▼▼▼▼▼ ▼▼ ▼

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

ДЭлХИйН ГоллоХ ИНДЕКСҮҮД

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

53.9 -0.55% 11/2/2016

0.024 +14.29% 11/2/2016

3.3 +10% 11/2/2016

0.036 -5.56% 11/2/2016

0.013 -7.69% 11/2/2016

3.09 +3% 11/2/2016

4.11 -1.2% 11/2/2016

0.4 +14.29% 11/2/2016

0.185 +5.71% 11/2/2016

0.33 +3.13% 11/2/2016

▼

▲

▲

▼

▼

▲

▼

▲

▲

▲

мОнгОлЫн хөрөнгийн БирЖ

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

I АНГИЛАЛД 5 кОМпАНИйН НИйТ 830 ШИРхЭГ хУвЬЦАА 4,457,549 ТөГРөГөөР АРИЛжИГДСАН БАйНА.АПУ ХК APU 381 -0.84 % 11/2/2016ГОВЬ ХК GOV 8800 -0.11 % 11/2/2016МАХИМПеКС ХК MMX 2600 -1.89 % 11/2/2016СҮҮ ХК SUU 133.31 -0.56 % 11/2/2016ТАЛХ ЧИХЭР ХК TCK 18050 5.56 % 11/2/2016II АНГИЛАЛД 9 кОМпАНИйН НИйТ 16,878 ШИРхЭГ хУвЬЦАА 4,113,553 ТөГРөГөөР АРИЛжИГДСАН БАйНА.БАГАНУУР ХК BAN 1900 0.00 % 11/2/2016БАЯНГОЛ ЗОЧИД БУУДАЛ ХК BNG 40000 0.00 % 11/2/2016УБ-БҮК ХК BUK 300 0.00 % 11/2/2016АРИГ ГАЛ ХК EER 2250 0.00 % 11/2/2016ЖеНКО ТУР БЮРО ХК JTB 58.06 -12.03 % 11/2/2016МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 239.43 -13.87 % 11/2/2016МеРеКС ХК MRX 56 7.69 % 11/2/2016ТАВАН ТОЛГОЙ ХК TTL 1850 -1.44 % 11/2/2016УЛСЫН ИХ ДЭЛГҮҮР ХК UID 510.55 0.09 % 11/2/2016

▼▼▼▼

▲

◄►

◄►

◄►

◄►▼▼▲▼▲

4850

4750

4800

4650

4700

4600X/3 X/10 X/17 X/24 X/31

талтай. -Тяньжины боомтын онцлог

нь юу билээ?

­Тяньжины боомт нь боомтын хүчин чадал болон ачаа эргэлтийн хэмжээгээрээ дэлхийд дөрөвдүгээрт, азид гуравдугаар байранд ордог. дэлхийн 180 гаруй оронтой 400 орчим далайн тээврийн чиглэлээр холбогдсон байдаг. Төсөл хэрэгжих бүс нь Тяньжин боомтод байрлах дунзяны гаалийн баталгаат боомт. Тус бүс нь хятадын хэмжээнд байгаа 13 гаалийн баталгаат боомт бүсийн дотор

Үйлдвэр ашиглалтад орсноор 450

гаруй ажлын байр бий болно

Б.Баяртогтох @bayartogtokhZGM