YANGIN KAYITLARI VE YANGIN SÖNDÜKTEN SONRA YAPILACAK İŞLER

Orman yangınlarının başlangıcından itibaren tutulacak kayıtlar:

1. Yangın Acil Formu,

2. Yangın çıkış haberi (1 nolu form)

3. Yangın sönüş haberi (3 nolu form)

4. Yangın tutanağı

5. Yangın sicil fişi

6. Yangın hasarat raporu

Yangın söndükten sonra yapılacak işleri İdari ve Teknik olmak üzere iki kısım altında toplamak mümkündür.

1. İdari İşler:

Yangından sonra yapılacak başlıca idari işler;

a)Tutanak ve hasarat raporu düzenlemek ve bunları en kısa zamanda Müdürlüğe ulaştırılamsı, yangın sicil fişi hazırlamak,

b) Yangın söndürülürken sakatlanan ve ölenlerle, yangında çalışanların zarara uğrayan mallarını tespit etmek,

c) Yangın söndürme araç ve gereçlerini toplamak,

d) Yangına ait masrafları ödemek,

e) Yangın kayıtlarını işlemekten ibarettir.

Tutanak: Yangından sonra düzenlenecek tutanağa; yangının İli, İlçesi, Köyü, İşletmesi, Şefliği, serisi,bölme no,mevkii alanı, çıkış tarihi ve saati, o anda belli olmuş ise sanığın ismi ve adresi; zarara uğrayan fidan ve ağaçların cinsi, boyu, çapı ve hacmi ile suçu kanıtlamaya yarayacak tüm deliller yazılacaktır. Tutanak düzenleyen memurlarla, sanık ve ayrıca ortada bulunan en az iki kişi tarafından imza edilecektir.

Yangını soğutma çalışmaları: Devam eden bir yangının şiddet ve hızı yavaşlatıldıktan veya tamamen durdurulduktan sonra yangın kontrol altına alınarak tamamen söndürülmesi ve soğutulması çalışmalarına geçilir. Bu çalışmalar esnasında gerektiğinde yangının etrafı madeni toprağa kadar açılır, işçiler ve arozözler uygun aralıklarla dizilir. Yangın alanı içindeki yanan materyaller dıştan içe doğru soğutulur. Meyilli arazilerde yanıcı maddelerin yukardan aşağıya doğru yuvarlanmasını önlemek için gerekli tedbirler alınır. (Hendek açma, toprak ile gömme, yanıcı madde yönünün değiştirilmesi vb.) Tehlike arz eden dikili haldeki ağaçlar mümkünse kesilmelidir.

Bu işlemler tamamlanıp yangının tamamen kontrol altına alındığına kanaat getirildikten sonra gözetlemek için yeterli ekip bırakılarak yangın tehlikesi en az olan kısımlardaki ekiplerden başlamak sureti ile fazla ekipler yerlerine gönderilir. Bu işlemde öncelikle orman bölge müdürlüğü dışından gelen ekip, arozöz ve iş makineleri, daha sonra işletme müdürlüğü dışından gelenler gönderilir.

Yangınların soğutulmasında kesinlikle helikopter kullanılmamalıdır. Ancak kaçma tehlikesi bulunan yangınlarda yeterli sayıda helikopter yangına ve su kaynağına en uygun yerde bekletilir.

Yangın tamamen söndürülmeden “Yangın Sönüş Formu” çekilmeyecek ve yangın alanı terk edilmeyecektir.

Orman yangınlarının zararlarının tespiti: Ormanların maddi faydaları yanında, bununla kıyaslanamayacak kadar fonksiyonel faydaları vardır. Dolayısıyla orman yangınları ile zarar gören sadece ağaçlar değil ekosistemin tümü olduğu için fonksiyonel kayıplar maddi kayıplardan daha fazla olmaktadır. Örneğin: yangın sonucu atmosfere salınan karbon ve karbon türevlerinin sera etkisi küresel ısınmaya neden olmaktadır. Bununla beraber bir çok fauna, flora ve mikroorganizmalar yanarak yok olmakta, ormanın hidrolojik, erozyon önleme, rekreasyon, toplum sağlığı gibi fonksiyonel faydaları da kesintiye uğramaktadır. Ancak bu tür zararların maddi olarak hesaplanması bilimsel araştırmalar sonucu olarak ortaya konulabilir. Bu zararlar maddi zararların çok üzerindedir. Bu bölümde tespit edilebilen ve hasarat raporlarında yer alan maddi zararlar dikkate alınarak değerlendirme yapılmıştır.

Hasarat Raporu: Yangın sahası için düzenlenecek önemli bir rapordur. Bu rapordaki miktar ve tutarlar daha sonra düzenlenecek suç zaptına ve tazminat raporuna da müstenit teşkil edecektir. Suç zaptı ve tazminat raporuna hasarat raporundaki miktar ve tutarların alınması gerekmektedir. Bu suretle hasarat raporunun bir sureti suç zaptına ve tazminat raporuna da eklenecektir.

Yangın sicil fişleri de yangın hasarat raporundan alınacak miktar ve tutarlardan istifade edilerek doldurulacaktır.

Hasarat raporlarında, yangın alanının, İli, İlçesi, İşletmesi, İşletme Şefliği, serisi, bölme numarası, mevkii, yangının başlama tarihi, devam süresi (saat olarak),söndüğü tarih, ormanın meşçere tipi, yangının türü (Örtü,Tepe), yangının nedeni,varsa sanığı, mevcut bilgi ve deliller, yanan orman alanının miktarı, hektar ve dekar olarak, yangından zarar gören ağaçların türleri itibarı ile kabuklu gövde hacmi, kabuklu gövde hacminden elde edilecek tomruk, direk, sanayi odunu, kağıtlık odun,lif-yonga odunu ve yakacak odun miktarı tespit edilir. Tespit edilen bu emvalde normal üretim emvaline göre bir değer kaybı var mı, varsa yüzdesi nedir? Yanan saha ağaçlandırma sahası veya tensil sahası ise ne kadar fidan yanmıştır, tespit edilmesi gerekmektedir. Yangın suçlarından 6831 sayılı yasanın 112nci maddesine göre yanan fidan bedeli bir misli fazla alınmaktadır. Yangından dolayı emval zararı hesabında gerçek zarar bulunacaktır.

Yangın çok hafif geçmiş ise ve yangından sonra üretilecek emvalde gerek miktar gerekse kalite yönünden normal üretim emvaline göre bir fark meydana gelmemiş ise, idarenin bu yangında emval yönünden zararı yoktur demektir. Böyle durumlarda gerçek zarar hesaplanmayacaktır. Hasarat raporunda bu durum açıklanacaktır.

Hasarat raporunda ağaçlandırma masrafı ile ve ayrıca yangında yapılan, iaşe,akaryakıt,kira vs. giderlerinin tamamı masraf olarak gösterilecek, sonunda bu zarar ve masraf kalemlerinin toplamı alınacaktır

Yangın Hasarat Raporlarının Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar:

Hasarat raporu hesaplarında; bu orman yangını idaremize ek masraf olarak ne yüklemiştir? Sorusuna cevap aramamız gerekmektedir.

1- Fidan Zararı: Yanan saha ağaçlandırma veya tensil sahası ise, (1,30 daki kutur, 7.9 cm. ve daha küçük) yangın sahasındaki yanan ve hayatiyetini kaybeden fidan sayısı tespit edilir. Burada gerçek zarar Orman Kanunun 112nci maddesine göre fidan yaşına göre tespit edilen fiyat ile fidan adedinin çarpılması ile bulunan değerdir. Tazminat hesabından 112 B. ye göre bulunan değer ikiyle çarpılır.(fidan bedeli 10 YTL.ise*2=20 YTL. alınacaktır).

2- Ağaç Zararı: Kısmen zarar gören yanan sahadaki ağaçların 1,30’undaki çapı 7.9 cm.den büyük ise o zaman sahadaki ağaçların yangından hiçbir zarar görmemiş durumları ile tespitleri yapılarak kabuklu gövde hacmi hesaplanacaktır. Tespit edilen kabuklu gövde hacminden elde edilecek tomruk,direk,sanayi odunu, kağıtlık odun,lif-yonga odunu ve yakacak odun miktarları yüzdeleri ile çarpılarak bulunacaktır.Bulunan tomruk, direk,sanayi odunu,kağıtlık odun,lif-yonga odunu ve yakacak

odun miktarı Orman Kanununun 112nci maddesine göre tespit edilen fiyatlarla çarpılır. Bulunan değerler tomruk, direk,sanayi odunu ve kağıtlık odundan yangın sebebi ile normal üretim emvaline göre meydana gelen zarar % 10 ise (yüzde on), on ile çarpılıp yüze bölünür. Bulunan değer gerçek zarardır. Lif-yonga odunu ve yakacak odunda normal üretim emvaline göre meydana gelen zarar % 10 ise on ile çarpılıp yüze bölünür. Bulunan değer gerçek zaradır.

Tamamen yanan ve değerlendirilmesi mümkün olmayan tomruk,direk,sanayi odunu,kağıtlık odun,lif-yonga odunu ve yakacak odun miktarı 112nci maddeye göre tespit edilen fiyatla çarpıldığında bulunan değer gerçek zarardır.

Örnek: 100 M3 D.K.G.H.nin yandığı ve %10 değer kaybı olduğu varsayımı ile; İşletmenin yapacak emval elde etme yüzdesi % 65 (yüzde altmış beş) olduğunda yangında meydana gelen emval zararı aşağıdaki gibi hesaplanır.

DKGH Verim Yüzdesi

Zarar Yüzdesi

Zarar Miktarı M3

112 Madde Tazminatı YTL

TOPLAM ZARAR YTL

Tomruk 100 10 10 1 65 65Maden Direk 100 20 10 2 45 90Tel Direk 100 0 10 0 100 0Sanayi 100 15 10 1,5 30 45Kağıtlık Odun 100 20 10 2 20 40Lif Yonga 100 15 10 1,5 20 30Yakacak Odun 100 20 10 2 15 30Toplam Zarar 300

3- Ağaçlandırma Gideri: Yanan orman sahası ile 114ncü maddeye göre tespit edilen ağaçlandırma fiyatı çarpılarak bulunan değer ağaçlandırma masrafıdır. Yangın örtü yangını şeklinde devam etmiş ve sahada yangın neticesi diri örtü hariç asli ağaç türlerinde bir zarar meydana gelmemişse de ağaçlandırma masrafı hesaplanacaktır.

Ağaçlandırma masrafı = Yanan saha (Ha.) * 114ncü madde ağaçlandırma fiyatı (türe göre)

4- Yangın İaşe Giderleri: Yangında sarf edilen iaşe giderleri toplamıdır. Faturalarda hangi yangına ait olduğuna dair şerh düşülmelidir.

5- İşçi Masrafları: Yangına katılan tüm işçiler için yangında çalıştırılan günlere ait masraf hesaplanmayacaktır. Ancak bu işçiler için yangında çalıştıkları günler için yangın tazminatı (primi) hesaplanacaktır. Bu primin ödenmesi için süreye bağlı kalmadan yangına katılmak yeterlidir ve gün bazında ödenecektir. Yangında ilk müdahale ve hazır kuvvet ekipleri dışında yangın müddetince özel olarak çalıştırılması gereken işçilerin ücretleri hesaba dahil edilecektir.

İşçi masrafları= yangına katılan işçi sayısı x yangında çalıştığı güne ait yangın tazminat primi x yangında çalıştığı gün sayısı

6-Araç Masrafları: İdareye ait araçlar için yangınla ilgili kira bedeli hesaplanmayacaktır.

Yangın mevsimi boyunca orman yangınları hizmetlerinde çalıştırılmak üzere kiralanan araçlar içinde kira bedeli hesaplanmayacaktır.

Ancak, sadece o yangında çalıştırılmak üzere kiralanan araç ve kamyonlar için kira bedeli hesaplanacaktır.

Gerek idareye ait gerekse kiralanan araçların yaktıkları akaryakıt ve yağ bedelleri masraf olarak hesaplanacaktır.

Yangında yaptığı km. x Km.de yaktığı yakıt x akaryakıt fiyatı = yakıt masrafı

7- Dozer, Loder, Greyder Masrafı: Tamirhane Müdürlüklerine ait ve yangın mevsimi boyunca yangın hizmetlerine tahsis edilen iş makinelerine günlük bekleme gereği ödenen ücret günde 5 saat çalışma karşılığı olarak hesaplanmaktadır.İş makineleri yangında beş saatin üzerinde çalışırsa çalışılan fazlalık (günde yangında 8 saat çalışmışsa 8-5=3 saat) için ücret alınacaktır. Sekiz saat çalışıldı. 8-5=3 saat x saat ücreti = masraf.

Ayrıca bu iş makinelerinin akaryakıt ve yağ bedelleri masraf olarak hesaplanacaktır. Çalıştığı saat x saatte yaktığı yakıt x yakıt bedeli = masraf.

8- Treyler ve Büyük Kamyon: Tamirhaneye ait olanlardan yangına gidip gelmekle yaktığı Km. toplamı, Km. fiyatı ile çarpılarak bulunan değer masraf olarak alınacaktır. Ayrıca, akaryakıt ve yağ bedelleri de hesaplanarak masraf olarak alınacaktır.

Sadece o yangın için kiralanan treylerin kira bedeli masraf olarak alınacaktır.

Yangın mevsimi boyunca kiralanan treylerlerin o yangın esnasında yaktığı yakıt bedeli hesaplanarak masraf olarak alınacaktır.

9-Motorlu Testere: Yangına ilk müdahale ekipleri ile hazır kuvvet ekiplerinde yangın hizmetlerinde kullanılmak üzere bulunan motorlu testerelerin sadece o yangında yaktıkları akaryakıt ve yağ giderleri masraf olacaktır.

Sadece o yangında çalıştırılmak üzere kiralanan testerelerin ise kira bedelleri masraf olarak alınacaktır.

10-Uçak Masrafı: Kiralanan uçaklara iki şekilde ücret ödenmektedir.

Uçuş saati karşı ödenen ücret

Uçmadan alanda beklediği günler için ödenen ücrettir.

Uçak masrafında uçakların o yangın için fiilen uçtukları saat ile uçuş saati birim fiyatının çarpılmasıyla bulunan tutar dikkate alınır. KDV ilave edilir. Bekleme ücreti hesaplanmaz.

11- Helikopter Masrafı: Yangın mevsimi boyunca yangın hizmetlerine tahsis edilen helikopterler için o yangın için uçtuğu kadar saat ücreti karşılığı kira bedeli hesaplanacak, akaryakıt bedeli saat kira ücretine dahil olduğundan ayrıca alınmayacaktır. Yangında uçtuğu saat*saat uçuş bedeli = masraftır.

12-Arazöz Masrafı : Yangına katılan arazözlerin yolda geçen süreleri ile yangından çalıştıkları süre toplamı (saat) ile saat kira ücretlerinin çarpılması ile bulunacaktır.

Neticede; Yanan ağaçlardaki veya fidanlardaki zarar tutarı toplamı, yanan orman sahasının ağaçlandırılması için yapılacak masraf, iaşe masrafı ve diğer masrafların tamamının toplamı hasarat raporunun toplamı olacaktır.

Yangın Sicil Fişi: Çıkan bir yangına ait bilgileri kaydetmek için yangın sicil fişi düzenlenmesi gerekir. Yangın sicil fişleri yangınla ilgili düzenlenecek istatistiklere ileride kaynak olacaktır. 3 nolu yangın sönüş formundaki bilgiler ile yangın sicil fişi bilgileri birbirini tutmalıdır.

2- Teknik İşler :

a) Üretim: Yangın alanındaki yanan ağaçların üretimi sağlanacaktır.

b) Koruma: Ormanlaştırılan saha her türlü tehlikeye karşı çok iyi korunacaktır.

c) Ormanlaştırma: Yanan alanın tensil ve ağaçlandırma çalışmaları ile yeniden ormanlaştırılması yılı içinde veya en kısa sürede yapılacaktır.

10 Hektarı geçen her yangın Orman Bölge Müdürlüğünde ilgili işletme Şefi, işletme Müdürü, Koruma Şube Müdürü, ilgili Bölge Müdür Yardımcısı tarafından değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Gerek önleyici, gerek söndürme önlemleri konusunda varsa aksayan yönlerin giderilmesine ve alması gereken tedbirlere ilişkin önerilerin de yer alacağı bir rapor, yangını takip eden ilk hafta içinde düzenlenip mahallen uygulamaya almışken, ayrıca Merkeze de gönderilecektir.

Ayrıca her yılın sonunda; yıl içinde çıkan tüm yangınlar İşletme Müdürlüğü, İşletme Şefliği ve Yerleşim Yeri bazında ve belirlenebilen çıkış nedenleri, çıkış zamanları, yapılan harcamalar, uğranılan zararlar ve beliren ihtiyaçlar bakımından değerlendirmeye tabi tutulacak, bu değerlendirmelerden ertesi yıl alınması gereken önlemlere ilişkin sonuçlar çıkarılacaktır.

Belli yörelerde ani yangın odaklaşmaları olduğu takdirde, bu yöreler için özel önlemler belirlenecek, bu önlemler, Valiliklerle işbirliği içerisinde vakit kaybetmeden uygulamaya konulacaktır.