yapimda risk yonetimine giris

YAPIMDA RİSK YAPIMDA RİSK YÖNETİMİNE YÖNETİMİNE GİRİŞGİRİŞ

PhDPhD.C. Şafak EBESEK.C. Şafak EBESEK

İstanbul Bilgi Üniversitesiİstanbul Bilgi ÜniversitesiCM 540 Yapımda Risk YönetimiCM 540 Yapımda Risk Yönetimi

[email protected]@hotmail.com


Bu belgeden yapılan alıntılarda Bu belgeden yapılan alıntılarda Bu belgeden yapılan alıntılarda Bu belgeden yapılan alıntılarda kaynak gösterilmesi beklenir.kaynak gösterilmesi beklenir.

PhD.CPhD.C. Şafak EBESEK. Şafak EBESEKİstanbul Bilgi Üniversitesiİstanbul Bilgi Üniversitesi

[email protected]@hotmail.com2

PMBOK Bilgi AlanlarıPMBOK Bilgi Alanları

�� İnsan Kaynakları İnsan Kaynakları Yönetimi Yönetimi

�� İletişim Yönetimiİletişim Yönetimi

Tedarik YönetimiTedarik Yönetimi

�� Kapsam YönetimiKapsam Yönetimi

�� Zaman YönetimiZaman Yönetimi

�� Maliyet YönetimiMaliyet Yönetimi�� Tedarik YönetimiTedarik Yönetimi

�� Paydaş Yönetimi *Paydaş Yönetimi *�� Kalite YönetimiKalite Yönetimi

�� Risk YönetimiRisk Yönetimi

Entegrasyon YönetimiEntegrasyon Yönetimi

CM540 Yapımda Risk Yönetimi 3

Proje Yönetimi NedirProje Yönetimi Nedir

�� Aktiviteleri sistematik bir şekilde planlamak ve Aktiviteleri sistematik bir şekilde planlamak ve kontrol etmek için yapılan çalışmalar bütünüdür.kontrol etmek için yapılan çalışmalar bütünüdür.

�� Proje yönetimi bilgi, beceri ve araçlarını proje Proje yönetimi bilgi, beceri ve araçlarını proje çalışmalarında uygulayarak paydaşların çalışmalarında uygulayarak paydaşların çalışmalarında uygulayarak paydaşların çalışmalarında uygulayarak paydaşların beklentilerini karşılamaktır.beklentilerini karşılamaktır.

�� Proje Yönetimi, tanımlanmış Proje Yönetimi, tanımlanmış kapsamı zaman, kapsamı zaman,

maliyet, kalite ve riski maliyet, kalite ve riski dengeleyerek elde dengeleyerek elde etmektir. etmektir.


Proje NedirProje Nedir

Bir ürün, hizmet veya sonuç geliştirmeyi Bir ürün, hizmet veya sonuç geliştirmeyi hedefleyen, özgün ve geçici nitelikteki bir girişimhedefleyen, özgün ve geçici nitelikteki bir girişim

�� Belirli bir başlangıç tarihi varBelirli bir başlangıç tarihi var�� Belirli bir başlangıç tarihi varBelirli bir başlangıç tarihi var

�� Tanımlanmış hedefleri varTanımlanmış hedefleri var

�� Belirli bir bitiş tarihi varBelirli bir bitiş tarihi var


Projelerde Önceliklerin DeğişimiProjelerde Önceliklerin Değişimi

�� HedeflerHedefler : İyi Tanımlanmış : İyi Tanımlanmış --> > Az TanımlanmışAz Tanımlanmış

YönetimYönetim : Otoriter : Otoriter --> > Katılımcı, PaylaşımcıKatılımcı, Paylaşımcı�� YönetimYönetim : Otoriter : Otoriter --> > Katılımcı, PaylaşımcıKatılımcı, Paylaşımcı

�� ÖnceliklerÖncelikler : Bütçe Ağırlıklı : Bütçe Ağırlıklı --> > Zaman AğırlıklıZaman Ağırlıklı

�� Girişim Girişim : Kar/Maliyet : Kar/Maliyet --> > Kar/RiskKar/Risk


Proje Yönetimi Temel SorularıProje Yönetimi Temel Soruları

1.1. Görev/Teslim Edilecek/Amaç Nedir Görev/Teslim Edilecek/Amaç Nedir 2.2. Kim(Kim(lerler) Yapacak ) Yapacak 3.3. Hangi Kaynaklarla YapılacakHangi Kaynaklarla Yapılacak4.4. Ne zaman yapılacakNe zaman yapılacak4.4. Ne zaman yapılacakNe zaman yapılacak5.5. Hangi kalitede yapılacakHangi kalitede yapılacak

6.6. Hangi Riskler VarHangi Riskler Var7.7. ?????? Nasıl Yapılacak Nasıl Yapılacak ??? ???


ZAMAN

MALIYET

(Resources)PROJECT

PROJELERIN BEŞ ANA ELEMANI

KAPSAMKAPSAM

ZAMAN

(Schedule)

(Resources)

KALITE (Performance - Specs & Requirements)

PROJECT

SCOPE

(Deliverables)

R İ S K CM540 Yapımda Risk Yönetimi 8

Planlama ve ProgramlamaPlanlama ve Programlama

�� PlanlamaPlanlama:: Projenin kendisini oluşturan parçalara Projenin kendisini oluşturan parçalara bölünerek, bunlar arasındaki öncelik, sonralık ve bölünerek, bunlar arasındaki öncelik, sonralık ve birliktelik ilişkilerinin belirlenmesi ve mevcut teknikler birliktelik ilişkilerinin belirlenmesi ve mevcut teknikler yardımıyla bu ilişkilerin görselleştirilmesidir.yardımıyla bu ilişkilerin görselleştirilmesidir.Programlama: Programlama: Proje planının üzerine eylem sürelerinin Proje planının üzerine eylem sürelerinin �� Programlama: Programlama: Proje planının üzerine eylem sürelerinin Proje planının üzerine eylem sürelerinin atanarak, eylemlerin en erken ve en geç başlama atanarak, eylemlerin en erken ve en geç başlama zamanları ile proje bitiş zamanının ve kritik yolun zamanları ile proje bitiş zamanının ve kritik yolun belirlenmesidir. Bir diğer deyişle, proje planının bir belirlenmesidir. Bir diğer deyişle, proje planının bir takvime oturtulmasıdır.takvime oturtulmasıdır.


WBS (Work Breakdown Structure)WBS (Work Breakdown Structure)


Zaman YönetimiZaman YönetimiCPMCPM

GANNTGANNT

12CM540 Yapımda Risk Yönetimi

Proje Nakit Akım PlanıProje Nakit Akım PlanıWBS BÜTÇE OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN

1 15 5 5 5

2 40 10 15 10 5

3 70 10 10 15 15 10 10

4 60 20 20 20

5 60 15 15 15 15

6 40 10 10 10 10

7 30 5 5 5 5 5 5

TOPLAM 315 30 70 80 70 40 25


Kazanılmış Değer AnaliziKazanılmış Değer Analizi(EVA (EVA Earned Value)Earned Value)

KavramKavram KısaltmaKısaltmaBütçelenen değerBütçelenen değer Planned valuePlanned value PVPVKazanılan değerKazanılan değer Earned valueEarned value EVEVGerçekleşen maliyetGerçekleşen maliyet Actual costActual cost ACACGerçekleşen maliyetGerçekleşen maliyet Actual costActual cost ACAC

� Cost performance index (CPI) CPI: EV/AC > 1 olumlu

� Schedule performance index (SPI) SPI: EV/PV > 1 olumlu


Kazanılmış Değer AnaliziKazanılmış Değer Analizi(EVA (EVA Earned Value)Earned Value)

EVAEVA ESES


Projenin KapatılışıProjenin Kapatılışı

�� İşlerinin İstenilene Uygunluğuİşlerinin İstenilene Uygunluğu�� Kullanıcının/Müşterinin Kullanıcının/Müşterinin KabuluKabulu�� TeslimatTeslimat�� Kapanış raporuKapanış raporu�� Kapanış raporuKapanış raporu�� Alınan Dersler RaporuAlınan Dersler Raporu�� Takımın DağıtılmasıTakımın Dağıtılması�� Kapanış DuyurusuKapanış Duyurusu�� ArşivlemeArşivleme�� Parti zamanıParti zamanı


Tehdit Tehdit

Oluşması durumunda sistemi riske sokacak Oluşması durumunda sistemi riske sokacak

olay ve durumlardır.olay ve durumlardır.


RİSKRİSK

�� Risk Risk genel anlamda genel anlamda beklenmeyen sonuçlarla beklenmeyen sonuçlarla karşılaşma olasılığıkarşılaşma olasılığı olarak tanımlanmaktadırolarak tanımlanmaktadır

�� RiskRisk bir işleme ilişkin bir parasal kaybın ortaya bir işleme ilişkin bir parasal kaybın ortaya çıkması ihtimalidir.çıkması ihtimalidir.


RİSKRİSK

� Risk beklenen değer ile gerçekleşen değer arasındaki fark

� Sistemin girdi ve çıktılarında oluşabilecek dalgalanma


Risk YönetimiRisk Yönetimi

�� Proje risklerini Proje risklerini tanımlamatanımlamak, k, analizanaliz etmek ve etmek ve önlemönlem almak içi uygulanan yöntemler bütünüdüralmak içi uygulanan yöntemler bütünüdür

�� OlumluOlumlu olayların ortaya çıkma olasılığını olayların ortaya çıkma olasılığını �� OlumluOlumlu olayların ortaya çıkma olasılığını olayların ortaya çıkma olasılığını arttırmakarttırmak

�� OlumsuzOlumsuz olayların ortaya çıkma olasılığını olayların ortaya çıkma olasılığını azaltmak azaltmak

�� Risk Risk parasalparasal rezervlerini belirlemek ve yönetmekrezervlerini belirlemek ve yönetmek


Risk YönetimiRisk Yönetimi

Sistemin girdi ve çıktılarında oluşabilecek Sistemin girdi ve çıktılarında oluşabilecek

dalgalanmanın dalgalanmanın sönümlendirilmesisönümlendirilmesidalgalanmanın dalgalanmanın sönümlendirilmesisönümlendirilmesi

çalışmalarıdır.çalışmalarıdır.


�� Kurumun hedeflerini gerçekleştirebilmesi için makul bir Kurumun hedeflerini gerçekleştirebilmesi için makul bir güvence sağlamak üzere, olası olay veya durumların güvence sağlamak üzere, olası olay veya durumların önceden belirlenmesi, değerlendirilmesi ve kontrol önceden belirlenmesi, değerlendirilmesi ve kontrol edilmesinden oluşan bir süreçtir. edilmesinden oluşan bir süreçtir.

Risk Yönetimi Nedir? Risk Yönetimi Nedir?

�� RiskRisk yönetimi,yönetimi, potansiyelpotansiyel risklerinrisklerin sistematiksistematik olarakolarakdeğerlendirilerek,değerlendirilerek, olasıolası zararlarınzararların etkisinietkisini azaltıcıazaltıcı yönde,yönde,verilereverilere dayalıdayalı kararkarar vermeyivermeyi sağlayansağlayan yönetimiyönetimi ifadeifadeedereder..


Risk Yönetiminin AmacıRisk Yönetiminin Amacı

“Risk yönetiminin temelinde, sonuç üzerinde bazı “Risk yönetiminin temelinde, sonuç üzerinde bazı kontrollerimizin olduğu alanların kontrollerimizin olduğu alanların maksimizasyonu maksimizasyonu yatarken, sonuç üzerinde hiçbir yatarken, sonuç üzerinde hiçbir kontrolümüzün olmadığı kontrolümüzün olmadığı ve etki/neden ve etki/neden kontrolümüzün olmadığı kontrolümüzün olmadığı ve etki/neden ve etki/neden ilişkisinin bilinmediği ilişkisinin bilinmediği alanların alanların minimizasyonuminimizasyonuyatar.”yatar.”

BernsteinBernstein,, PeterPeter LL..,, 19961996

AgainstAgainst thethe GodsGods:: TheThe RemarkableRemarkable StoryStory ofof RiskRisk

NewNew YorkYork:: JohnJohn WileyWiley && SonsSons,, IncInc..


Riski Yönetmenin Kolaycı YollarıRiski Yönetmenin Kolaycı Yolları

�� Fiyata yüksek bir risk primi ekleyerek her türlü olası Fiyata yüksek bir risk primi ekleyerek her türlü olası sonucun hesaba katıldığı sonucun hesaba katıldığı şemsiye yaklaşımışemsiye yaklaşımı

�� Başların kuma gömülüp her şeyin yolunda gideceğinin Başların kuma gömülüp her şeyin yolunda gideceğinin varsayıldığı varsayıldığı devekuşu yaklaşımıdevekuşu yaklaşımı

�� Mevcut bütün süslü analizlere güvenmek yerine içten Mevcut bütün süslü analizlere güvenmek yerine içten gelen sese ve sezgilere güvenmeyigelen sese ve sezgilere güvenmeyi önerenöneren sezgisel sezgisel yaklaşımyaklaşım

�� Kontrol dışı riske odaklanan ve gerçekte durum öyle Kontrol dışı riske odaklanan ve gerçekte durum öyle olmadığı halde her şeyin zorlanarak kontrol olmadığı halde her şeyin zorlanarak kontrol edilebileceğini ifade eden edilebileceğini ifade eden kaba kuvvet yaklaşımıkaba kuvvet yaklaşımı


Riskleri Karşılama Yöntemleri IRiskleri Karşılama Yöntemleri I

�� Azaltma (Riskle Mücadele Etme)Azaltma (Riskle Mücadele Etme)

Risk yönetiminde en yaygın olarak izlenen yöntemdir. Risk yönetiminde en yaygın olarak izlenen yöntemdir. Bu yöntemde, her risk için belirlenmiş ve risk Bu yöntemde, her risk için belirlenmiş ve risk kütüğünde yer verilmiş olan kontrol faaliyetlerinin kütüğünde yer verilmiş olan kontrol faaliyetlerinin uygulanması suretiyle risklerin kabul edilebilir uygulanması suretiyle risklerin kabul edilebilir uygulanması suretiyle risklerin kabul edilebilir uygulanması suretiyle risklerin kabul edilebilir seviyelerde tutulması amaçlanır.seviyelerde tutulması amaçlanır.

�� Kaçınma (Faaliyetten Vazgeçme)Kaçınma (Faaliyetten Vazgeçme)

Bazı risklerin olumsuz etkilerinden, o risklerin ilgili Bazı risklerin olumsuz etkilerinden, o risklerin ilgili olduğu faaliyet alanlarından vazgeçmek suretiyle olduğu faaliyet alanlarından vazgeçmek suretiyle korunmuş olunur.korunmuş olunur.


Riskleri Karşılama Yöntemleri IIRiskleri Karşılama Yöntemleri II

�� Transfer Etme (Paylaşma)Transfer Etme (Paylaşma)

Bir kısım riskler, tamamen veya kısmen başka kurum veya Bir kısım riskler, tamamen veya kısmen başka kurum veya

kuruluşlara transfer edilebilir. Kurum tesislerinin sigorta kuruluşlara transfer edilebilir. Kurum tesislerinin sigorta

ettirilmesi veya güvenlik sisteminin özel şirketler aracılığıyla ettirilmesi veya güvenlik sisteminin özel şirketler aracılığıyla

sağlanması gibi.sağlanması gibi.sağlanması gibi.sağlanması gibi.

�� Kabullenme (Göze Alma)Kabullenme (Göze Alma)

Riskin etkisinin göze alınabilir düzeyde olması durumunda, bu Riskin etkisinin göze alınabilir düzeyde olması durumunda, bu

risk için herhangi bir kontrol faaliyeti yürütülmeyebilir. Riskin risk için herhangi bir kontrol faaliyeti yürütülmeyebilir. Riskin

göze alınabilir düzeyin üzerinde olması halinde ise, ya risk için göze alınabilir düzeyin üzerinde olması halinde ise, ya risk için

yapılabilecekler çok sınırlıdır, ya da kontrol faaliyetlerinin yapılabilecekler çok sınırlıdır, ya da kontrol faaliyetlerinin

maliyeti, sağlayacağı faydadan yüksektir. Bu gibi durumlarda maliyeti, sağlayacağı faydadan yüksektir. Bu gibi durumlarda

herhangi bir faaliyet yapılmayıp risk, olduğu gibi kabullenilir.herhangi bir faaliyet yapılmayıp risk, olduğu gibi kabullenilir.


RISK

Stakeholder

Needs and

Scope Time

RISK

Project Risk Management Project Risk Management


Needs and

Expectations

Cost Quality

RISKRISK

Reel Sektör Risk Sınıflaması Reel Sektör Risk Sınıflaması ÖrneğiÖrneği

PİYASA RİSKİ

İtibar Rekabet

Kur Faiz

Likidite Mal Fiyatları

Kontrol Mekanizmaları

Doğal Afet


KURUMLARIN MARUZKALDIĞI RİSKLER

FAALİYET RİSKİ

KREDİ RİSKİ

OPERASYONEL RİSK

Pazarlama Satış Kalite

Ürün

Temerrüt

Ülke

KarşıTaraf

Konsantrasyon

Sistemler Sahtekarlık

YasalDüzenlemeler

Piyasalar ve Piyasalar ve Dalgalanan BaşarıDalgalanan Başarı

++ Kişisel ve Kurumsal ÖzelliklerimizKişisel ve Kurumsal Özelliklerimiz+ + İçinde Bulunduğumuz Akımlarİçinde Bulunduğumuz Akımlar

== Dalgalanan KazançDalgalanan Kazanç

�� Tüm Riskler İşin Tüm Riskler İşin Kaçınılmaz Bir ParçasıKaçınılmaz Bir Parçası DeğildirDeğildir�� Riskler Riskler UysallaştırılamazlarUysallaştırılamazlar�� Yüksek Kar MarjıYüksek Kar Marjı Riskten Riskten KorumazKorumaz�� SezgilerSezgiler Riski AzaltmazRiski Azaltmaz�� Riskler Riskler Zorlayarak Kontrol EdilemezZorlayarak Kontrol Edilemez


Projelerde Kaldıraç EtkisiProjelerde Kaldıraç Etkisi

�� MarginMargin TradeTrade

�� HakedişHakediş Düzeni ve Kaldıraç EtkisiDüzeni ve Kaldıraç Etkisi�� HakedişHakediş Düzeni ve Kaldıraç EtkisiDüzeni ve Kaldıraç Etkisi

�� Risk ve GetiriRisk ve Getiri

�� Sürekli Büyüme ve İflas oyunuSürekli Büyüme ve İflas oyunu


Optimum Olanak BölgesiOptimum Olanak Bölgesi

KAOS

DÜZEN

OLANAKLAR ve RİSKLER


Finansal Risk YönetimiFinansal Risk Yönetimi

Girdi ve Çıktılardaki Girdi ve Çıktılardaki dalgalanmanındalgalanmanın azaltılmasıdır.azaltılmasıdır.

�� girdilergirdiler �� çıktılarçıktılar

�� işlemlerişlemler


FRY Temel AmaçlarFRY Temel Amaçlar

�� Sermayenin KorunmasıSermayenin Korunması

�� Fırsatlara erişebilir ve kullanabilir durumda Fırsatlara erişebilir ve kullanabilir durumda Fırsatlara erişebilir ve kullanabilir durumda Fırsatlara erişebilir ve kullanabilir durumda olmak, Oyunda kalmakolmak, Oyunda kalmak


Volatility = OynaklıkVolatility = Oynaklık

�� Volatility, Seçilen zaman çerçevesinde Volatility, Seçilen zaman çerçevesinde değişimlerin Logaritmasının Standart Sapması değişimlerin Logaritmasının Standart Sapması olarak tanımlanmaktadırolarak tanımlanmaktadır

Piyasa oyuncuları açısından Yüksek Volatility � Piyasa oyuncuları açısından Yüksek Volatility Geniş Dalgalanma anlamına gelir.

� Volatility yön göstermez.

� Implied Volatility, VIX Volatility, VIX


VolatilityVolatilityHistorical Volatility

40,00%

50,00%

60,00%

MSFT

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

02.06.03

02.08.03

02.10.03

02.12.03

02.02.04

02.04.04

02.06.04

02.08.04

02.10.04

02.12.04

02.02.05

02.04.05

02.06.05

02.08.05

02.10.05

02.12.05

02.02.06

MSFT

INTC

Dow Jones


VolatilityVolatilityPrices

8.000,00

10.000,00

12.000,00

25,00

30,00

35,00

40,00

Dow Jones

0,00

2.000,00

4.000,00

6.000,00

02.06.03

02.08.03

02.10.03

02.12.03

02.02.04

02.04.04

02.06.04

02.08.04

02.10.04

02.12.04

02.02.05

02.04.05

02.06.05

02.08.05

02.10.05

02.12.05

02.02.06

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

Dow Jones

MSFT

INTC


Yönetime Farklı Bir BakışYönetime Farklı Bir Bakış

Stratejik Yönetim

Risk YönetimiOperasyonel

Yönetim


Finansal RisklerFinansal Riskler

�� Kur Riski Kur Riski

�� Faiz RiskiFaiz Riski

�� Likidite RiskiLikidite Riski

�� Sistematik RiskSistematik Risk

�� Sistematik Olmayan RiskSistematik Olmayan Risk

Likidite RiskiLikidite Riski

�� Kredi Riski Kredi Riski

�� ……


Finansal Riskleri YönetmeFinansal Riskleri Yönetme

�� Riski Belirleme Riski Belirleme

�� Riski Sayısallaştırma (VAR)Riski Sayısallaştırma (VAR)

�� Riskten KorunmaRiskten KorunmaAzaltma, KaçınmaAzaltma, Kaçınma�� Azaltma, KaçınmaAzaltma, Kaçınma

�� ÇeşitlendirmeÇeşitlendirme

�� Devretme ; Devretme ; FuturesFutures, , OptionsOptions, , ForwardsForwards, …, …

�� Riski Kabul Etme ve GöğüslemeRiski Kabul Etme ve Göğüsleme

�� Riskleri Riskleri Taramayı SürdürmeTaramayı Sürdürme


Finansal Risk Yönetimi ŞablonlarıFinansal Risk Yönetimi Şablonları

�� Varlıklar ve Yükümlülükler Varlıklar ve Yükümlülükler

�� Riske Maruz Kalemlerin BelirlenmesiRiske Maruz Kalemlerin Belirlenmesi

�� Risk Yönetimi YaklaşımlarıRisk Yönetimi YaklaşımlarıGapGap Boşluk AnaliziBoşluk Analizi�� GapGap Boşluk AnaliziBoşluk Analizi

�� DurasyonDurasyon AnaliziAnalizi

�� Akımlar MerdiveniAkımlar Merdiveni


Nakit Akışı = Kan Nakit Akışı = Kan

�� Kan (nakit akışı) Kan (nakit akışı) kaybı, kaybı, kim(nasıl bir kurum) olduğunuza bakmadan etkilerkim(nasıl bir kurum) olduğunuza bakmadan etkiler


Çoklu Proje Yönetiminde Portföy Çoklu Proje Yönetiminde Portföy YaklaşımıYaklaşımı

�� Çeşitlendirme Çeşitlendirme

�� İlişkisiz veya Ters Etkili Projelerİlişkisiz veya Ters Etkili Projeler

�� Güçlü Çekirdek EkipGüçlü Çekirdek Ekip

Düşük Ayakta Kalma MaliyetiDüşük Ayakta Kalma Maliyeti�� Düşük Ayakta Kalma MaliyetiDüşük Ayakta Kalma Maliyeti

�� Taşeron KullanımıTaşeron Kullanımı

�� Proje Yönetimi ve Risk YönetimiProje Yönetimi ve Risk Yönetimi


Basel IIBasel II

�� Satış/Maliyet Satış/Maliyet den den Olanak/Risk Olanak/Risk ‘e geçiş‘e geçiş

�� Sermaye YeterliliğiSermaye Yeterliliği

�� Risk Yönetimi DüzeyiRisk Yönetimi Düzeyi

Şeffaflık Şeffaflık �� Şeffaflık Şeffaflık

�� Uluslararası Finansal Raporlama StandartlarıUluslararası Finansal Raporlama Standartları

�� Sürekli İç DenetlemeSürekli İç Denetleme

�� Kredi primleri üzerinden rekabetKredi primleri üzerinden rekabet


Risk Yönetimi PMBOKRisk Yönetimi PMBOK

�� Proje risk planını yap.Proje risk planını yap.

�� Proje risklerini belirle.Proje risklerini belirle.

�� Nitel risk çözümlemesi yap.Nitel risk çözümlemesi yap.

Nicel risk çözümlemesi yap.Nicel risk çözümlemesi yap.�� Nicel risk çözümlemesi yap.Nicel risk çözümlemesi yap.

�� Risk tepkilerini planla.Risk tepkilerini planla.

�� Proje risklerini gözetle ve denetle.Proje risklerini gözetle ve denetle.


Risk Management ProcessRisk Management Process

Start

Identify Risk

Monitor and


Finish

Monitor and

Control RiskAnalyze Risk

Respond

to Risk

Risk Kestirimi AraçlarıRisk Kestirimi Araçları

�� Geçmiş Risk Veri TabanıGeçmiş Risk Veri Tabanı

�� Senaryo AnaliziSenaryo Analizi

�� Uç Değer AnaliziUç Değer Analizi�� Uç Değer AnaliziUç Değer Analizi

�� SimulasyonSimulasyon, Monte Carlo , Monte Carlo


Risk Yönetimi SeviyeleriRisk Yönetimi Seviyeleri

�� İşletme seviyesiİşletme seviyesi

�� Proje SeviyesiProje Seviyesi

�� Ürün SeviyesiÜrün Seviyesi�� Ürün SeviyesiÜrün Seviyesi

�� Aktivite SeviyesiAktivite Seviyesi

�� Kaynak SeviyesiKaynak Seviyesi


Risk Risk DeğerlendirmesiDeğerlendirmesi: Olasılık ve Etki : Olasılık ve Etki

AnaliziAnalizi

Orta Risk Yüksek Risk

Çok

Yüksek Risk

OlasılıkOlasılık

Yüksek Yüksek

48

Düşük Risk Orta Risk Yüksek Risk

Çok

Düşük Risk Düşük Risk Orta Risk

Yüksek Yüksek

OrtaOrta

DüşükDüşük

EtkiEtkiOrtaOrtaDüşükDüşük

CM540 Yapımda Risk Yönetimi

Risk Yönetimi Önlem ModeliRisk Yönetimi Önlem Modeli

Olasılık Risk Yönetimi Önlemleri

Yüksek

Önemli derecede risk yönetimine ihtiyaçduyulmaktadır

Riskler yönetilmeli ve gözetim altında tutulmalıdır

Geniş kapsamlı risk yönetimi gereklidir

49

Orta

Riskler gözetim altında olmak kaydıyla kabul edilebilir

Risk, yönetim faaliyetlerine değecek düzeydedir.

Risk Yönetimi faaliyetlerine ihtiyaçduyulmaktadır.

Düşük Riski kabul etRiski kabul et, fakat riskleri gözlemle

Riski yönet ve gözlemle

Etki Düşük Orta Yüksek

CM540 Yapımda Risk Yönetimi

Monte Carlo SimülasyonuMonte Carlo Simülasyonu -- ÇıktıÇıktıMonteCarlo Simulation

400

500

600

700

Frequency

60,00%

80,00%

100,00%

120,00%

Probability

0

100

200

300

12.560,89

12.676,25

12.791,61

12.906,96

13.022,32

13.137,68

13.253,03

13.368,39

13.483,75

13.599,11

13.714,46

13.829,82

13.945,18

14.060,53

14.175,89

14.291,25

14.406,60

14.521,96

14.637,32

14.752,68

14.844,96

Frequency

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

Probability

Distribution Cumulative Probability


Monte Carlo Simülasyonu Monte Carlo Simülasyonu Akış Akış DiagramıDiagramı

� Olayların Gözlemlenmesi

� Modelin Kurulması

� Rastsal Sayıların ve Değişkenlerin Türetilmesi� Rastsal Sayıların ve Değişkenlerin Türetilmesi

� Elde Edilen Değerlerin Modelde Kullanılması

� Çıktıların Değerlendirilmesi


Risk Yönetimi SüreciRisk Yönetimi SüreciYönetim Aracı OlarakYönetim Aracı Olarak

�� Maliyetler gecikmeli olarak oluşurMaliyetler gecikmeli olarak oluşur

�� Maliyeti takip etmek önemlidir ama iflastan Maliyeti takip etmek önemlidir ama iflastan �� Maliyeti takip etmek önemlidir ama iflastan Maliyeti takip etmek önemlidir ama iflastan veya kayıplardan korumayabilir.veya kayıplardan korumayabilir.

�� Sadece Maliyete bakarak yöneticilik Sadece Maliyete bakarak yöneticilik yapmak yapmak Dikiz Dikiz AAynasına ynasına bakarak ilerlemek bakarak ilerlemek gibi canlandırılabilir.gibi canlandırılabilir.



�� Nakit Akışı Can AlıcıdırNakit Akışı Can Alıcıdır. Çok dikkatli . Çok dikkatli izlenmelidir. izlenmelidir.

�� Maliyet ve Süre Yönetimi ile çok yakın Maliyet ve Süre Yönetimi ile çok yakın �� Maliyet ve Süre Yönetimi ile çok yakın Maliyet ve Süre Yönetimi ile çok yakın çalışılmalıdır.çalışılmalıdır.

�� Ürüne odaklanılmalıdırÜrüne odaklanılmalıdır

�� Süre çok iyi kullanılmalı (Zaman yerine Süre çok iyi kullanılmalı (Zaman yerine konamaz, Kaynak Bulunabilir)konamaz, Kaynak Bulunabilir)



�� Üst Yönetimin Risk Yönetiminden ne Üst Yönetimin Risk Yönetiminden ne beklediği ve ne anladığı çok iyi beklediği ve ne anladığı çok iyi beklediği ve ne anladığı çok iyi beklediği ve ne anladığı çok iyi anlaşılmalıdır anlaşılmalıdır

�� Raporlama düzeni oluşturulmalı, rastgele Raporlama düzeni oluşturulmalı, rastgele talepler türbülans oluşturur…talepler türbülans oluşturur…



�� Risk Yönetimin nelere hizmet ettiği Risk Yönetimin nelere hizmet ettiği bilinmeli, aşırı titizlik engellenmelidir.bilinmeli, aşırı titizlik engellenmelidir.bilinmeli, aşırı titizlik engellenmelidir.bilinmeli, aşırı titizlik engellenmelidir.

�� Risk veri tabanı oluşturulmalı, veri Risk veri tabanı oluşturulmalı, veri madenciliği uygulamaları için madenciliği uygulamaları için hazırlanmalıdır.hazırlanmalıdır.


RiskYönetimiRiskYönetimi SüreciSüreciYönetim Aracı OlarakYönetim Aracı Olarak

�� Baskın Yatırımcı BakışıBaskın Yatırımcı BakışıYüksek Kaldıraç KullanımıYüksek Kaldıraç Kullanımı(İflas Riski de yüksek)(İflas Riski de yüksek)(İflas Riski de yüksek)(İflas Riski de yüksek)

�� Risk Yönetimi BakışıRisk Yönetimi BakışıRisk/Kar,Risk/Kar,SürdürülebilirlikSürdürülebilirlikSermayenin Korunması Sermayenin Korunması


Risk Yönetimi: Yüksek Başarı I Risk Yönetimi: Yüksek Başarı I

�� Erken TanımlamaErken TanımlamaRiskleri mümkün olduğu kadar erken tanımlayınRiskleri mümkün olduğu kadar erken tanımlayın

�� Sürekli TanımlamaSürekli TanımlamaProje Döngüsü Boyunca Riskleri Tanımlamaya Devam Proje Döngüsü Boyunca Riskleri Tanımlamaya Devam �� Proje Döngüsü Boyunca Riskleri Tanımlamaya Devam Proje Döngüsü Boyunca Riskleri Tanımlamaya Devam EdinEdin

�� Sürekli Analiz Sürekli Analiz Proje Döngüsü Boyunca Şiddet, Etki, Olasılık Proje Döngüsü Boyunca Şiddet, Etki, Olasılık değişikliklerini takip edindeğişikliklerini takip edin


Risk Yönetimi: Yüksek Başarı IIRisk Yönetimi: Yüksek Başarı II

�� Süreli Öncelik BelirlemeSüreli Öncelik BelirlemeRisk kütüğünü değişen önceliklere göre güncelleyinRisk kütüğünü değişen önceliklere göre güncelleyin

�� Düzenli İletişimDüzenli İletişimTüm paydaşları değişim hakkında bilgilendirin, Henüz Tüm paydaşları değişim hakkında bilgilendirin, Henüz Tüm paydaşları değişim hakkında bilgilendirin, Henüz Tüm paydaşları değişim hakkında bilgilendirin, Henüz ortaya çıkmamış riskleri bulmaya çalışınortaya çıkmamış riskleri bulmaya çalışın

�� GüncellemeGüncellemeRisk Kütüğünü GüncelleyinRisk Kütüğünü Güncelleyin

�� Sürekli ÖğrenmeSürekli ÖğrenmePaydaşları eğitin ve Öğrenmeye devam edinPaydaşları eğitin ve Öğrenmeye devam edin


Risk Yönetimi Temel ÖnerilerRisk Yönetimi Temel Öneriler

�� Az için çoğu riske atmayın,Az için çoğu riske atmayın,

�� Her zaman daha ilerisini planlayın,Her zaman daha ilerisini planlayın,

�� Her zaman riskin hem kaynağını hem de Her zaman riskin hem kaynağını hem de Her zaman riskin hem kaynağını hem de Her zaman riskin hem kaynağını hem de sonuçlarını analiz edin,sonuçlarını analiz edin,

�� Beklenmedik durum planı olarak mutlaka Beklenmedik durum planı olarak mutlaka alternatif seçenekleri değerlendirin,alternatif seçenekleri değerlendirin,

�� Saygınlığınızı yitirmekten korktuğunuz ve bunu Saygınlığınızı yitirmekten korktuğunuz ve bunu önlemek için risk almayınönlemek için risk almayın


Risk Yönetimi Temel ÖnerilerRisk Yönetimi Temel Öneriler

�� Asla bütçenizin kaybetmenize izin verdiğinden Asla bütçenizin kaybetmenize izin verdiğinden fazlasını riske atmayınfazlasını riske atmayın

�� Uzmanlardan tavsiye istemeye her an hazırlıklı Uzmanlardan tavsiye istemeye her an hazırlıklı olunolunolunolun

�� Deneyimlerinizin ve sezgilerinizin size Deneyimlerinizin ve sezgilerinizin size söylediklerini birlikte değerlendirinsöylediklerini birlikte değerlendirin

�� Riskin hem kontrol edilebilen hem de kontrol Riskin hem kontrol edilebilen hem de kontrol edilemeyen kısımlarını hesaba katın.edilemeyen kısımlarını hesaba katın.


Risk Yönetimi Uygulayan KurumlarRisk Yönetimi Uygulayan Kurumlar

�� beklenmedik olaylarlabeklenmedik olaylarla başa çıkmak için harcadıkları başa çıkmak için harcadıkları zamanı azaltırlar; zamanı azaltırlar;

�� faaliyet alanlarındaki kararsızlığa karşı direnç faaliyet alanlarındaki kararsızlığa karşı direnç gösterebilirler; gösterebilirler; açık bir rekabetçi avantaj kaynağına sahiptirler; açık bir rekabetçi avantaj kaynağına sahiptirler; �� açık bir rekabetçi avantaj kaynağına sahiptirler; açık bir rekabetçi avantaj kaynağına sahiptirler;

�� sermayeye daha düşük ücretlerle erişebilirler; sermayeye daha düşük ücretlerle erişebilirler; �� sigortanın daha kolay sonuç verdiğini ve primlerin daha sigortanın daha kolay sonuç verdiğini ve primlerin daha

düşük olduğunu görürler; düşük olduğunu görürler; �� çalkantılı pazarlarda yatırımcılar için daha cazip olurlarçalkantılı pazarlarda yatırımcılar için daha cazip olurlar�� sürdürülebilir daha yüksek hisse değerlerine ulaşırlar. sürdürülebilir daha yüksek hisse değerlerine ulaşırlar.


Risk Yönetimi KültürüRisk Yönetimi Kültürü

Kültür “bir insan grubunu diğer insan

gruplarından ayıran düşünce gruplarından ayıran düşünce

programlarının toplamıdır” (Hofstede ))


Risk Yönetimi Kültürü Risk Yönetimi Kültürü --

�� Bana Kötü Haber VermeBana Kötü Haber Verme�� Bunları düşünürsek iş yapamayızBunları düşünürsek iş yapamayız�� Patron duyarsa vazgeçerPatron duyarsa vazgeçer�� Kötü düşünürsek başımıza gelirKötü düşünürsek başımıza gelirKötü düşünürsek başımıza gelirKötü düşünürsek başımıza gelir�� Hiç bana söyleme, kendin halletHiç bana söyleme, kendin hallet�� Teşvik edilen yalancılıkTeşvik edilen yalancılık�� Varsayımlar kesinmiş gibi tutunVarsayımlar kesinmiş gibi tutun�� Bana kazanıdır, sen de kazan (ya kaybederse)Bana kazanıdır, sen de kazan (ya kaybederse)�� Risk Yöneticisi ve Uygulama Yöneticisi aynı kişiRisk Yöneticisi ve Uygulama Yöneticisi aynı kişi



Ego güdümü altındaki insanlar ve kurumlar için;Ego güdümü altındaki insanlar ve kurumlar için;

Kısa vadede elde edilen geçici Kısa vadede elde edilen geçici

kazançların keyfi kazançların keyfi karşında, karşında, uzun uzun kazançların keyfi kazançların keyfi karşında, karşında, uzun uzun

vadede biriken yıkıcı etkilerden vadede biriken yıkıcı etkilerden

sakınmasakınma yaklaşımının kazanma yaklaşımının kazanma şansı şansı

yoktur.yoktur.



Piyasalar:Piyasalar:�� Sizinle ilgilenmezSizinle ilgilenmez

�� Sizden etkilenmezSizden etkilenmez

�� Sizin tarafınızdan uysallaştırılamazSizin tarafınızdan uysallaştırılamaz

�� Yandaş ve ilişkiler ağınızı umursamazYandaş ve ilişkiler ağınızı umursamaz


Risk Yönetimi Kültürü +Risk Yönetimi Kültürü +

�� Risk Yönetimi Sessizdir Risk Yönetimi Sessizdir

�� Ego Ego yalıtımı sağlanmıştıryalıtımı sağlanmıştır

�� Yöneticilere verilen prim riske duyarlıdırYöneticilere verilen prim riske duyarlıdır

Spekülasyon / Hedge oranı seçilmiştirSpekülasyon / Hedge oranı seçilmiştir�� Spekülasyon / Hedge oranı seçilmiştirSpekülasyon / Hedge oranı seçilmiştir

�� Varsayımlar ve aralıkları anlaşılmıştırVarsayımlar ve aralıkları anlaşılmıştır

�� Risk Yönetimi ve operasyon yönetimi Risk Yönetimi ve operasyon yönetimi fonksiyonları ayrılmıştır.fonksiyonları ayrılmıştır.


Extrem Değer YaklaşımıExtrem Değer Yaklaşımı

�� Olasılığı düşük fakat yıkıcı etkisi büyük olaylar Olasılığı düşük fakat yıkıcı etkisi büyük olaylar !!



PhDPhD.C. Şafak EBESEK.C. Şafak EBESEK

İstanbul Bilgi Üniversitesiİstanbul Bilgi ÜniversitesiCM 540 Yapımda Risk YönetimiCM 540 Yapımda Risk Yönetimi

[email protected]@hotmail.com

yapimda risk yonetimine giris

Education