2016

SMMM DR GÜLSÜM ÖKSÜZÖMER YILMAZ

İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK DANIŞMANI

YARIM GÜN ÇALIŞMA

İSMMMO

2

Değerli Meslek Mensubumuz

6663 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanuna 10/2/2016 tarihinden itibaren eklenen ek 5 inci madde ile doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği uygulaması getirilmiştir.

Bu düzenleme kadın işçinin çalışma hayatına ilişkin bir düzenlemedir.

“İşçiye, 4857 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenir……….” Denilmektedir.

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası olarak bu güne kadar hazırladığımız çalışmaların devamı niteliğinde yarım çalışmaya ilişkin bu rehberi örnekli açıklamaları çalışmalarınızda kullanabileceğiniz kapsamda bilgilerinize sunulmuştur.

Konunun açıklanması ile ilgili olarak düzenlenen bu rehberin hazırlanmasında emeği geçen, Sayın SMMM Dr. Gülsüm Öksüzömer YILMAZ’a ve Sayın Esra Ceyhun’a (Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı Tescil ve Hizmet Şube Müdürü) sizler adına teşekkür ederim.

Saygılarımla,

Yücel AKDEMİR

Başkan İSMMMO

3

İçindekiler

Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma ...................................................................................... 4

Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ......................................................................... 5

Yarım çalışma ödeneğinden yararlanma şartları ..................................................................................... 5

Yarım çalışma ödeneği süresinin belirlenmesi ........................................................................................ 6

Yarım çalışma süresi işverence SGK’ya nasıl bildirilecek ? ...................................................................... 6

Yarım çalışma ödeneği İŞKUR’ca nasıl belirlenecek ? .............................................................................. 7

Yarım çalışma ödeneği karşılığı ödenecek primler nelerdir ? .................................................................. 7

Yarım çalışma ödeneği nasıl hesaplanacaktır ? ....................................................................................... 8

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajı Yapacak Aday Meslek Mensubu Olanlar İçin Yarım Gün Çalışma Mümkün mü ? .......................................................................................................................... 8

İSMMMO

4

Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma

Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma

6663 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanuna 10/2/2016 tarihinden itibaren eklenen ek 5 inci madde ile doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği uygulaması getirilmiştir.

Şöyle ki;

“İşçiye, 4857 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenir. Ödenek süresi, 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadardır. Yarım çalışma ödeneği, çalışılan aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan sonraki ikinci ay içinde Fondan aylık olarak ödenir. Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadardır. Bu madde hükümlerinden yararlanılabilmesi için işçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. Geçici işgöremezlik ödeneği almaya hak kazananlara, bu durumlarının devamı süresince doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenmez. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan yersiz ödemeler kanuni faiziyle birlikte işverenden tahsil edilir. Bu madde hükümleri 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel için de uygulanır. Birinci fıkra kapsamındaki sigortalılar için, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinde belirtilen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden aynı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (f) bentleri uyarınca toplam %32,5 oranında sigorta primleri işçi ve işveren payları doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenen gün sayısı kadar Fondan Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenir. 5510 sayılı Kanun kapsamında, Kurum prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte işyeri ve işveren sayılmaz ve bu kişiler için işe giriş ve çıkış bildirimi yapılmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Kurum ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.”

İSMMMO

5

Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği

4857 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinde 6663 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile doğum sonrası analık halinin sona ermesi ve kadın sigortalının işe başlaması halinde ya da 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek sigortalılara istekleri halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar

*birinci doğumda 60 gün,

*ikinci doğumda 120 gün,

*sonraki doğumlarda ise 180 gün

ücretsiz izin verilmesi sağlanmıştır.

6663 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanuna eklenen ek 5 inci madde ile de haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışan kadınlara kalan ücretsiz izin süreleri için Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenmesi uygulaması getirilmiştir.

Yarım çalışma ödeneğinden yararlanma şartları

Yarım çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekmektedir.

*Son 3 yılda 600 gün çalışma

*30 gün içinde İşkur’a başvuru

Doğum nedeniyle yarım çalışma ödeneğinden işsizlik sigortası primi kesilen sigortalılar yararlanacağından bu sigortalılar 4447 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde sayılan 5510 sayılı Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamındaki sigortalılar ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda çalışan sigortalılardır.

Yarım çalışma ödeneğinin ödenebilmesi için analık izninin sona erme tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde İŞKUR’a müracaat edilmesi gerekmekte olup bu süreyi geçirenler için toplam ödenek süresinden düşülerek sigortalıya ödeme yapılmaktadır.

İSMMMO

6

Yarım çalışma ödeneği süresinin belirlenmesi

Doğum nedeniyle yarım çalışma ödeneğinde ödenek süresi 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar olup 63 üncü maddede haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir.

Yarım çalışma ödeneğinde bu süre 22,5 saat olarak esas alınacaktır.

Bu durumda 30 gün (4 hafta) süre ile yarım çalışma ödeneğine hak kazanan sigortalı için ödenek süresi 22,5 x 4 = 90 saat olacak, 1 gün 7,5 saat olarak dikkate alındığında 90 / 7,5 = 12 gün hesaplanacaktır.

Diğer taraftan, 4857 sayılı Kanunun 46 ncı maddesi gereğince işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilmekte olup çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenmektedir.

Yarım çalışma ödeneği ile sigortalıların ay içinde yarım olarak çalıştıkları sürelerin 30 güne ya da işe giriş çıkış tarihleri bulunuyorsa bu sürenin tamamlanmasına imkan sağlandığından yarım çalışma ödeneğinin hesaplanmasında 30 gün üzerinden yapılan tamamlamada 12 gün işveren, 12 gün İŞKUR sigortalı adına yapılacak, kalan 6 günlük hafta sonu tatil süresinin 3 günü işverence, 3 günü de İŞKUR’ca tamamlanarak işveren ve İŞKUR 15’er gün süre ile sigortalı adına hizmet bildirim yapacaktır.

Yarım çalışma süresi işverence SGK’ya nasıl bildirilecek ?

Analık izni sona eren sigortalıların işe başladıkları tarihten itibaren işverene yarım çalışma nedeniyle ücretsiz izin talebinde bulunması gerekmekte olup, bu talebi kabul eden işveren aylık prim ve hizmet belgesi ile yaptığı hizmet bildiriminde eksik gün nedenini

“23- Yarım çalışma” ya da

“24- Yarım çalışma ve diğer neden”

seçeneğinden biri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirim yapacaktır.

5510 sayılı Kanunun geçici 13 maddesine göre iş kaybı tazminatı alan sigortalılarda olduğu gibi İŞKUR prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte işyeri ve işveren sayılmayacak, yarım çalışma ödeneği alan sigortalılar için işe giriş ve çıkış bildirimi yapılmayacaktır.

İSMMMO

7

Yarım çalışma ödeneği İŞKUR’ca nasıl belirlenecek ?

Sigortalının yarım çalışma ödeneği alabilmesi için İŞKUR’ca hazırlanan belge ya da dilekçe ile 30 gün içinde İŞKUR’a müracaat etmesi gerekmekte olup bu süreyi geçirenler ya da analık izin süresi bitiminden sonra rapor ya da ilgili kanunlarına göre ücretsiz izin alanlar için İŞKUR’ca yarım çalışma ödeneği toplam süresinden indirim yapılır.

Analık izni sonunda işe başlayıp 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi çalışanlardan kalan sürelerini isteğe bağlı sigortalı olarak tamamlayanların yarım çalışma ödeneği için müracaat etmeleri halinde isteğe bağlı sigortalılıkları çalışma ödeneği süresi sonuna kadar askıya alınacak bu sürenin sonunda yeniden başlatılacaktır.

Örnek 1- 14/4/2016 tarihinde analık izin süresi biten sigortalı 15/4/2016 tarihinde işe başlanmış 28/4/2016 tarihinde işverene yarım çalışma için müracaat etmiştir. İşverence talebi kabul edilen sigortalı için 2014 yılı Nisan ayı aylık prim ve hizmet belgesinde 8 gün hizmet bildirimi yapılacak “23” eksik gün nedeni ile SGK’ya bildirilecektir.

Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının analık izin süresi bitiminden sonra 6 ay ücretsiz izin alması halinde yarım çalışma ödeneği en çok 180 gün süre ile ödenebildiğinden bu süre geçirilmiş olacağından talebi kabul edilmeyecektir.

Örnek 3- Örnek 1’deki sigortalının analık izni süresi birimi olan 15/4/2016 tarihinden itibaren bir ay süre ile rapor aldığı varsayıldığında işe başladığı 16/5/2016 tarihinden itibaren müracaat edebilecek ancak 15/4/2016 ile 15/5/2016 süresi toplam yarım çalışma ödeneği süresinden düşülecektir.

Çalışılan aya ait aylık prim ve hizmet belgesi işverence SGK’ya verildikten sonra İŞKUR’ca yarım çalışma ödeneğine hak kazanacak sigortalıların tespiti yapılacak çalışılan aydan sonraki ikinci ay içinde sigortalıya işsizlik sigortası fonundan yarım çalışma ödeneği ödenecek olup karşılığı primlerde aylık prim ve hizmet belgesinde yarım çalışma ödeneğine ilişkin “47- Yarım çalışma ödeneği” belge türünden İŞKUR’ca SGK’ya bildirilecek karşılığı primlerde ödenecektir.

İŞKUR’ca SGK’ya bildirilen yarım çalışma ödeneği süreleri uzun vade ve genel sağlık sigortası yönünden sağlanan yardımlarda dikkate alınacaktır.

Yarım çalışma ödeneği karşılığı ödenecek primler nelerdir ?

İşverenler 4857 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi kapsamında 60, 120 ya da 180 gün süre ile izin verdikleri sigortalılar için işsizlik sigortası dahil sigortalının çalıştığı günler esas alınarak işçinin ücretinden kestiği (% 15) prim toplamı ile birlikte % 37,5 oranında prim ödeyeceklerdir. (% 20 uzun vade, % 12,5, genel sağlık sigortası, % 2 kısa vade % 3 işsizlik sigortası), yarım çalışma ödeneği talebi kabul edilen sigortalı için İŞKUR kalan

İSMMMO

8

süre için uzun vade ve genel sağlık sigortası olmak üzere % 32,5 oranında işçi ve işveren hissesinin tamamını işsizlik sigortası fonundan SGK’ya ödeyecektir.

Yarım çalışma ödeneği nasıl hesaplanacaktır ?

Doğum nedeniyle yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı günlük asgari ücretin brüt tutarı üzerinden hesaplanacaktır.

1/1/2016-31/12/2016 tarihleri için günlük brüt asgari ücret 54,9 TL olup

15 gün doğum nedeniyle ödenek ödenecek sigortalıya

İŞKUR’ca 823,50 TL ödeme yapılacaktır.

Yapılacak ödemeden binde 7,59 oranında damga vergisi düşüldüğünde

sigortalıya 823,50 - 6,25 = 817,25 TL ödenecektir.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajı Yapacak Aday Meslek Mensubu Olanlar İçin Yarım Gün Çalışma Mümkün mü ?

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği (DEĞİŞİK AD RGT: 14.05.2015 RG NO: 29355)

Türkiye Serbest Muhasebeci Malî Müşavirler ve Yeminli Malî Müşavirler Odaları Birliğinden:

Madde 1 - (DEĞİŞİK MADDE RGT: 14.05.2015 RG NO: 29355) Bu Yönetmeliğin amacı, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajı yapacak aday meslek mensuplarının yetiştirilmeleri ve mesleğe hazırlanmaları için tabi tutulacakları stajın usul ve esaslarını düzenlemektir.

Madde 2 - (DEĞİŞİK MADDE RGT: 14.05.2015 RG NO: 29355) Bu Yönetmelik Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajı yapacak aday meslek mensuplarını kapsar.

Madde 3 - Bu Yönetmelik; 3568 sayılı (MÜLGA İBARE RGT: 25.12.2012 RG NO: 28508) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 50/b maddesi gereğince düzenlenmiştir.

Buna göre staja devam zorunluluğu;

Staja devam zorunludur. Staj süresi hiçbir şekilde kısaltılamaz. Aday meslek mensubu, yanında veya gözetim ve denetiminde staj yaptığı meslek mensubunun gösterdiği işleri zamanında yapmaya mecburdur.

Bu esaslar çerçevesinde yarım çalışma Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajı yapacak olan aday meslek mensupları hakkında uygulanamamaktadır.

İSMMMO