C ANADOLU EFSANES

Kapak ve Resi mler : FER RUH DOGAN

Hey kardeler, hey dostlar, yo lda belde, tavlada tarl ada, k rda ovada durup da bizi d in leyenl er, okuyanl ar, dnyan n ka bucak o lduunu soran lar, bi len ler, hey yedi i k l im drt buca gezenler, size bir destanmz var . nsanolu u dnyada neyi arar, arasa arasa dostluu, kardel i i arar, sz ok uzatmak neye yarar . . . Biz ba laya l m Krolu'nun h i kayeler in i an latmaa b i rer b irer. Gide l im eski , uzak y l lara , Krolunun ba ndan geen leri syleyel i m. Syleye l im de d in leyen lerimiz in , okuyan larm z n damaklar tat l , gn l leri ho o lsun , m ert yakalar namert e l ine gemes in . B ir de burada bizden nce gelmi gemi, b i r ho sada o lmu, Krolu h i kayeleri an latan usta larm za can gnlden bir selam uural m . Ruh lar ad man l k ets in .

yle rivayet ederler k i : O zamanlar stanbu l padiah l k, Bolu bey l i kt i .

Ma lum, stanbu l 'da Osmanoul lar hkm srerd i .

7

Onlar an l atmann b i r gerekl i i yok; on lar herkes bil i r . imdi biz haberi Bolu Beyinden vere l im .

O zamann Bo lu Beyi , Osman l Pad iahlar kadar n l , on lar kadar it ibar l b i r B eyd i . Genti , yakk l yd . Tebas onu sever, onunla nrd.

Bu uzun boy lu , ak l l , yak k l , adaletl i Bolu Bey i , Bol u'da dnyan n en gzel atl ar n yetit ir ird i . Onun yetitird i i atlar n n Anadoluyu am t a H ind istan'dan F ire ng istan 'a , ran 'dan Turan'a u lamt . Bo lu Beyi deyince, ak la en gze l , rzgar g ib i , ku g ib i , y ld r m gibi atlar ge l i rd i .

Dertsiz ba o lmaz. Bolu Bey in in d e ba nda byk b i r derdi vard . Hem de ne dert! B i r dert k i dman bana . Onun derdi uydu k i , ta ezelden beri oldum olas Osmanl Padiahlaryla aralar iyi g itmiyordu .

Osman l y la aras n n iyi o lmamas , ok teh l ike l i b ir iti. B i r gn e l i nden Bey l i i n i , otlak lardan atlarn , gvdesinden de kel les in i a labi l i rlerd i . Osman l n n kt gz le bakt b i r Bey, netse neylese ba n beladan kurtaramazd .

Bolu Beyleri imdiye kadar Osmanl n n ok belas n savm lard . Savmlard ama ne pahas na .

Osman l sarayndan kulana y le haberler gel i yordu k i , Beyi rpertiyordu . Padiah onun nn, an n ekem iyormu. stne s efere kal kacakm. O da her gelen haberden sonra byk a rmaanlar la Padiah n fkesin i ind iriyordu.

Bu mutlu Bey in bu derdi de ortadan kal ksa, art k dnyada ondan mut lu kimse o lmayacakt . te bu yzdendir ki Bolu Beyi Osmanl n n gzne g i rmek onunla barmak iin h ib ir f rsat ka rm yordu . O, una i nanyordu ki bir gn bu muradna da erecek, sonsuz mutlu l ua kavuacakt .

8

Bolu Beyi n i n atlar ndan dolay , n dnyay tutm utu , dedik. Adn in'den M aine , ran 'dan Turana duymayan yoktu , ded i k. Ona bu n salayan gzel atlar kim yetiti r i rd i ? Onun seyisba s k imd i ?

At yetit i r ic in in adna Koca Yusuf der lerd i . O da Bolu Beyi kadar dnyaya n sal m t . Onun da hakknda dnyan n her ke buca nda ak la hayale gelmez h i kayeler duyard n z . Yok, onu bir ana de i l de b i r k srak dourmu. Yok , o , at d i l i n i b i l i rmi de gece sabah lara kadar atlar la konuur, onlar n dertleri n i d in ler , yaralar na merhem o lurmu. Dnyadaki btn atlardan , at soylar ndan ona atlar , dam zl kl ar , selamlar ge l i rmi Koca Yusuf de i l , seyisba dei l , atlar pad iah . . . Uzun szn ksas , her yarat n , ar lar n , ku lar n , kar ncalarn padiah vard r , Koca Yusuf d a atlar n padiah .

yle uzaktan b i r ata baksa , o at n yedi s la les in i sayard . Ne dndn, ne etti in i , ka ya nda bul unduunu, ne kadar kulunu olduunu b i l i rd i .

imdi b i z gele l im Koca Yusuf'un h ikayesine . Bu Koca Yusuf k imd i , neyin nesiyd i ? Grenler b i len ler , duyan lar yle rivayet ederler ki , o , be lki on bin y ld r soylu , gzel atlar yetitiren b i r soydandr . Onun yeri yurdu aml kl , bandan bulutlar e ks i k o l mayan bol pnarl , yarpuz kokul u , savran kurmu oturmu sar iek l i bir da n ete indeyd i . Buras bereketl i , ta eksen biter, ay r imen dz b i r ovayd . Her bahar aan menekesi dize kadar kar, ova yaz sonuna kadar dalga dalga meneke kokard .

te bu gze l im ovada yzlerce, b in lerce soy lu at otlard . Btn ova at kinemelerinden n lard . Yzlerce yelesi rzgarda k srak , arkalar nda taylar , ovada ba bo , oradan oraya, zgr , mutlu koar du-

9

rurlard . Ovadaki b in lerce at obansz yularsz . . . Ve buras b i r atlar cennetiyd i .

Bura ha lk n n da bir tek i i vard , a t yetiti rmek. Dnyay c ins cins, l l , boy boy, renk renk atlarla donatmakt i leri . Bura ha lk ek in ekmes in i , hasat etmes in i bi lmezd i . B i l i p de ne yaps n lar. Atlar yznden dnyann her yerinden on lara o luk o luk alt n gel iyordu. Padiahlar , Beyler on lardan y l k y lk atla: a l yorlard . Bu at yetiti r ic is i ha lk ylesine mutl uydu ki A l l ahtan h ibir d i lekleri o lmuyordu.

Y l n bir inde balar na h i beklenmedik , duymad k lar , grmedi kleri b i r ha l ge ld i . Bu at yetitiren toprakta ktl k o ldu. Ansz n, ot biti rmez bir ktl k . Bulutlardan bir damla yamur d medi . Toprak blk bl k blnd . Topraktan ylesine toz bu lutlar kal kyordu ki, gzgz grmyordu. Tozdan soluk b i le a lam yordu insan. M i l let a l ktan koyun lar g ib i toprak lar yalad .

nsanlar, daha da ok atlar k r l maa balad . urada burada yzlerce tay ls uzanm yatyor, k sraklar yavru lar n n ba nda dnp duruyordu . Derken ksraklar da k r l maa balad lar. Bir damla ot, su bulamayan baz atlar da daa kt lar, dadaki p narlar kes i lm i , aa lar kurumutu . Atlar, dadan daha te lere kat lar. Geriye kalan dost atlar, kyn iinde, evlerin kap larnda b i r zaman bekledi ler. nsanlar on lara h ibir ey veremedi l er. En sonunda onlar da yele ler in i rzgara veri p, ba larn a ld lar, sulu otlu d iyarlara getti ler. Ovada bir tek attan baka at kal mad .

Atlardan sonra insanlar d a dayanamayp yorgan alan, oluunu ocuunu arkasna takan ver el ini stanbu l , ver e l i n i Adana, Urfa , ver e l i n i zm ir deyip gitti ler. nsanlardan da kyde b i r tek Yusuf'un babas ka ld .

1 0

Yusuf'un babas her len aty la b i r kere lm, her kaan atyla onun yre in in b i r paras gitmi, o da bu ac lara dayanamam , yataklara dmt .

Atlardan, kamayp da ka lan at, Yusuf'un babasn n atyd . Kr bir att . Yelesi bu lut gibi kabarmt . Ve Yusuf'un babas hasta dtnden beri evi n kaps ndan ayr l m yor, byk kederl i gz lerinde sonsuz bir acyla kapda k p rdamadan duruyordu .

Baba b i r gn olunu a rd : Olum Yusuf , ,, ded i , ;,u ata b in de, bura lardan

uzaklatr. O dost, o ok soy lu bir attr . nsanlar b i r gn byle atlara muhta o lacaklar. Bari lmes in . Yaas n , dl vers in k i , k rat n soyu kurumas n .

Yusuf: Emrin ba m stne baba . Gtrrm onu , a

yrl k , sulak bir d iyara b rak r ge l i r im"' ded i . Yusuf ertes i g n a la afakta ata atlad srd .

Toprak yle yar l m t ki hendek hendek a l m t . K rat hendeklerin stnden ku g ib i at . Toz bul utl arn yara yara ktl k d iyar ndan kt . B i r sulak, otlu , bereket l i ovaya geld i ler . Yusuf attan ind i , eerin i , gemin i a ld , ik i gzl erinden pp onu sal verd i . Yaya o larak yola dp binbir zahmetle ayaklar ierek, yorgun luktan bayg n derek, gnler sonra eve geld i . Eve geld i ki ne grsn . Grdnden gzl eri falta g ib i a l d . K rat kapda o lduu g ib i durup duruyor.

Yusuf: " Baba, va l lahi gtrdm, dedi , Ona ok gzel,

su lak, otlu bir ova bu ldum. nan bana baba, k rat gtrdm b rakt m . nanmazsan ayaklar ma bak.

Baba : nan yorum sana ou l , diye kar l k verd i . ina

n yorum ama, nt gene gtr. Bu sefer baka yere. B iz im yurdumuza benzer b i r da eteindeki ovcvc.

1 1

Gtr o lum. Belk i bu sefer geriye dnmez. Yazktr, lmesi n k rat.

Yusuftur, daha soluk a l madan ata atlad , srd . Az g itt i ler , uz gitti ler , yo l la r be l ler at lar, gzel top raklar , su lak , otl u ovalar grd l er, durmad lar. En sonunda Yusuf b i r yer buldu ki kendi d iyarlar n n tJpks . Attan ind i , gemin i eerin i a ld , gz lerinden ik i kere ptkten sonra ata ses lend i :

K rat, k rat, can m k rat! B i l i r im dostsun, kardasn , yoldas n , gn ldesi n , bizden ayr lamazs n ama , orada ka l rsan a l ktan leceksin . Geriye dnme! Bir daha geriye dnp de eve gelme! Babam seni gene geriye gnderi r. O lan bana oluyor, gn lerce a susuz yol yryorum . Kyma bana . . . ,,

Sal cakla ka l , dedi ve yola dt . Eve ge ld i i zaman aya nda ayakkab ka lmam , er imi , ayaklarn n a lt yz l mt.

Eve geld i ki ne grsn, gene k rat kapda durup durur ! fkesinden kan ba na srad ama, k rata hi b ir ey syl iyemed i .

Yusuf: . . Baba , baba ! nan bana bu sefer de gtrdm ,

ded i , Ayaklarma bak ,, . Baba : nandm ou l , i nandm sana. Bu bir deniz ayg

r d r . Ben onu be yl deniz kys bekleyerek, denizden kt bir anda yaka lay p get ird im . Bu soylu b i r attr. B iz i lse de b rakmaz . Yal n z , o y l lard r deniz grmemitir. O , y l lard r deniz ine hasrettir . Belk i den iz in i grnce geriye dnmez. Onu bu sefer de gtr bir deniz k ysna b rak . . . ,.

Hasta baba daha fazla konuamad , sustu . Ba da yasta dt . B ir sre gzleri kapa l yle ka ld . Sonra ik i d i rsei stne dayanarak doru ldu :

12

"Yusufu m , .. diye i n ledi . " Beni k rat n yan na gtr.

Yusuf : Baba hastas n , kal kma. At sen i n yan na geti

reyi m . Baba : Kald r ben i . Ka l d r da ata gtr beni , " d iye di

retti . Baba ei l ip at n kulana b i r eyler syled i kten

sonra onu gzlerinden pt : Sal cakla git benim en yi it, en sad k , en can

dan dostum, k rat. Sa l cakla git ey ben im kardatan iler im. Sa l cakla git benim gnldeim ...

Yusuf bakt ki at n boynuna as l p kal m babas n n ayakta duracak ha l i yok, onu a ld yatana gtrd .

Baba yatakta az c k d in lendikten sonra olunu sesled i :

ki gzm ou l , gnldeim k rata k laptan i leme, a lt n zengi l i eer i , gene a lt n i leme babamdan kal ma gemi vur, gsne inci l i , mercan l , maal l ah l I gerdan l , hamayi l i tak, gtr den iz k y s na onu ylece b rak .

Babasn n dedi i tak m ta eskiden, byk dedelerinden ka lm t . Bu tak m b i r hazine ederd i . Yusuf i ki rc ik l iyd i . K rata bu eeri vursam m vurmasam m , d iye dnyordu k i , babas :

Ou l , ou(, .. dedi , i ki gzmn i nsan soyunun yak ou l , bu tak m evimize atlar la geld i , b rak d a evimizden giden son atla b irl i kte gits in .

Yusuf'un ii gi diyordu ama babas na kar koymad . Eeri ata vurdu , d izg in i gerdan l takt , at b i r lt i inde bal k d . Ve b i r afak vakti Yusuf alt ndaki at en yakn deniz kysna srd .

1 3

Ve gene gn lerden sonra b i r afak vakti b i r denizin kysna vard . Vard k i deniz kudurmu, Dalgalar m i nare boyu. Doruklar nda ak kpkler. Dnyay b i r gmbrt a lm , orta l k i n l iyor.

Deniz k ys nda attan ind i . O iner inmez de deniz duru ldu , kuzu gibi oldu.

Yusuf el i ndeki dizg in i eerin ka na balayp krat gz lerinden pt . Sar s na bir aplak vurup :

te sen i vatan na getirdi m , k rat. Yolun a k o l sun . Sa l cakla . . . ,, deyip onu b rakt .

Attr , b ir s rad ik i ahland , b i rka sefer k y n n kum luunda kuyruu d i kip g itti ge ld i , sonra da den ize a l d . Denizin stnden tozlu yoldaym g ib i , aya suya dokunmuyormu g ib i , uup gid iyormu g i bi kouyordu.

Yusuf, k rat ta telerde , denizin uza nda ak b i r nokta ka l ncaya kadar arkas ndan bakt bakt , sonra onu gzden iyice kaybett i . Geriye dnd .

Eve gel i nce k rat gene kar s nda bulacakt , ama bu sefer o kadar z lmyordu . K rat bu sefer eeri de b i rl i kte geti recekt i . Ve Yusuf kcrrar vermit i . K rat b i r daha gtrmeyecekti .

Kyn stba ndaki tepeden evlerine bakt . Eer at geri gel mise, evin nn bir altn lt s a lacakt . H i b ir ey gremeyince yrei czz ett i . Demek k rat da , yurdunu grnce onlar b rakmt ! imdi baba oul virane kyde yapayal n z kalmlard .

Yusuf: Baba, baba ! K rat ge lmed i . Babas zayf el leriyle yzn kapatmt . K ratn

geri gel meyii onu ta y re inden vurmutu . K rat deniz ine gndermiti ama dnp gelecein i de umut ediyordu . Demek onu k rat da b rakmt .

1 4

Gelmedi ou l , i ki gozumun , i nsanolunun yak ou l , k rat gelmedi ha? G itti ha?

Baba bel l iyd i k i at n burada ka l mamas n , burada ktl ktan lmemes in i istemi, atn dnp dnp geriye gelmesi de ona g vermi, sonra da at n bir daha geri dnmemesine ierlemi, boyun a a h ekiyordu .

Aaaaah, k rat! Aradan gnler geti , baba yataktan kalkamad .

Yusuf hasta babas n s rt na a l p b u yang ndan, ktl ktan baka d iyarlara getmek isted i , baba buna raz gelmedi . Gzel gnler grd, suna g ib i atlar yetitird i i yurdunda lecekti .

B i r gn olunu sesled i : Ben im mrm aza lm t r , ou l . Benim sana va

s iyetim udur ki baba mesle in i b rakma. Sana iyil ik de kt lk de, n de an da , baba mesleinden gelecektir . lm de yaamak da baba mes le inden gelecektir . Bu topraklar b i r daha ihya o lamaz. Bu biz im topraklar rd. Kend ine git daha gzel b i r d iyar bu l , orada daha gzel atl ar yetitir. Ku l a kul o lma, kulun emrine g i rme. G i rersen, b i l k i ba na byk bela lar gel ecektir . Kendi ba na buyruk o l . Dnyay gzel atlarla donatmaa devam et.

Yusuf: Emrin bastne baba. Ba m stne . Kendi

bama buyru k o laca m, dnyay gzel atlarla donataca m ded i , babas na sz verd i .

Bylece konutular. Baba rahat, Yusuf rahatt . B i r afak vakti baba ld .

lp ssz, k imsiz kimsesiz kyde tek bana kalan Yusuf a lt n torbasn yerden kar p s rt na vurdu ve yol lara dt . Ora senin, bura benim, gze l , bereketl i at yetitirmee uygun, kendi topraklar na benzer bir yer aryordu . Gn lerce aylarca arad bu lamad ,

1 5

buldu satmad l ar, satt l ar, o kadar para istedi ler ki paras yetmedi .

Uzun bir cebel lemeden sonra b i r gn kendin i Bol u B eyin in d iyarnda bu ldu . Bu d i yar grnce sevin i inde ka ld . Buras su lak , ba l k bahe l i k b ir yerd i . Ovas nda y l k y l k atlar vard . Buras yle bir yerd i k i kendi yurdundan daha gze ld i . Burada daha gzel atlar yetiti rebi l i rd i . O anda h i bir eyi dnmeden , babas n n vasiyet in i ak l na b i le getirmeden doru Bolu Beyine g itt i . Zaten Bolu Beyin i ok iyi tan rd . Bolu Bey i , her y l yurtlarna ge l i r , babasn n yetiti rd i i en gzel tayl ar a l r g iderd i . Y l l ar yl , sanki b i r evde bymcesine karde gibi o lmulard .

Bolu Beyi onu grnce ok sevind i . Seni bekl iyordum, Koca Yusuf. Ba nza gelen

leri duydum. Ba n saolsun . Baban nas l ? Kyde m i kal d ? ,,

Koca Yusuf: Babam ld . "

Bo lu Beyi : B i r daha onun g ib i b i r at yetiti r icisi bu dnya

ya gel emez. Bu dnyada b i r d ah a onun yetiti rd i i g ib i atlar yetiemez.,.

Koca Yusuf: Son at da g id i nce dayanamad . O , oulsuz ya

ard da ats z yaamazd . H astayd ya, kahrndan ld . Krat diye d iye ld.

Sen yaa, Koca Yusuf. Art k sen onu aratma. Baban lrken sana e l vermitir. Sen de onun g i bi gzel atlar yetiti receksin . D in le ben i . Koca Yusuf, sen benim kardeimden i l er is in . Baban beni ocuu gibi severdi, b i l i rs in . ok tuzunuzu ekmein izi yed i m . u tavladaki atlar m n, u ovadaki y l k lar m n

1 6

ou babann yetiti rd i kl er id ir . Ya da onlar n soyundandr . imd i d in le ben i . . . Bu atlar sana tes l i m ediyorum . Sen beni m seyisba m de i l , kardeimsin . Hu bey l ikte d i ledi in i d i l ed i in g ib i yapacaks n . i ne h i karm yaca m . Emrinde yz tane seyis var. stersen daha da a lacaks n . stersen u atl ar n hepsin i ldrr, istersen satars n . Sana hi k imse karmayacak .

Koca Yusuf byk b i r kvan iinde ka l d . Bolu Beyi btn tavlalar n , b i n lerce atn ona tes l i m edivermiti . Onun u dnyada at yetitirmekten baka hi bir i stei yoktu ki . . . B abas n n vasiyeti hi akl na gelmedi . . .

Koc:: Yusuf: Saaol, varol Bevim. Sana yle atlar yetitirece

i m k i , bu atlar dnva dnyp oldu o la l grmemi olarak."

Oradan ayr l p hemen i ine koyuldu . Tavlan n biris in in yan na bir ev yapt rd . Art k atlarla beraberdL Onlar la yiyor, onlar la i iyor, onlarla uyuyor, onlar la uyan yordu . Derdi gn atlard . Onlar n hasta l k larna , yiyeceklerine, yavru l ar na bakyor, soylarn dzeltiyordu.

B i rka y l i inde Bolu Bey in in tavlasndaki atlar deit i , gze l leti . Y l k lardaki atlar da bakalamt . Yusufun babas n n tavlas ndaki atlardan daha g:l""' o l mutu her b ir i .

B i r n Bolu Beyi Yusufu a rd : Karde Yusuf b u nas l b ir s rr h i kmettir k i bir

ka y l i inde tavlam daki atlar n her bir i de iti , rzgar g ibi oldu? . . . Senin evlenme zaman n ge lmitir Art k evlen de oluk ocuk sahibi o l !

Bev duymutu ki Koca Yusuf'un sevdi i k z vard . stedii k z ona a ld . Beylere, padiahlara has b i r dii

17 F : .2

n kurdu Koca Yusuf i in . Dn k rk gn, k rk gece srd .

Koca Yusuf bu pad iahlara has dnden sonra i ine daha b i r candan , daha b ir yrekten sar l d . Atlar o kadar gze l , ylesine bak m l yd lar k i , her bir at gne a lt nda k sayordu.

Evlendikten b i r y l sonra Koca Yusufun b i r olu o ldu , Adn Ruen Al i koydu lar.

Aradan bylece y l lar geti . Seyisba Koca Yusuf, Beyi nden, iinden hayatndan kvan duyuyor, Bey de seyis ba Koca Yus uftan dolay kvan l . . .

Neden k vanl o lmas n , atlar n n n varm da btn dnyay tutmu. H i ndistandan, Arabistandan, F ireng istandan ona at sat n a lmaa gel iyorlar. Yedi i k l im drt bucan pad iah lar , beyleri onun aya na atlar a l maa atlar grmee gel iyorlar. te btn bunlar n hepsi de Koca Yusufun yznden.

Scak bir bahar gnyd . Aalarn da l lar iekten bkl mt . Ovalar da lar tepeden t rnaa iee kesmi, toprak, deniz, aa lar, btn dnya iek kokuyordu . Esen yeldeki koku insan sarho edip ba n dndryordu. Dalar n , ova lar n nenn i lendii b i r gnd vel has l . Bolu Beyin in seyisba Koca Yusuf bu gzel gnde y lk y lk atlar n deniz kys ndaki otlaa sal vermi , kendi de b ir tepeye yange lmi atlar n seyrediyordu . Atlar bu bahar gnnde otluyorlar, oymyorlar, seviiyorlard . Atlar n mut lu luu, dnyan n mutl u luu Koca Yusufun mut lu luuydu . Daha b i rinci baharl ar n yaayan tor taylar del irmiler g ib i dzovada oradan oraya kouyorlard . Yen i b i r dnyaya a lman n , dnyann baharn i l k o larak a lmann tad ndayd lar . Deniz durgun, orta l k l manl k , usuldan esen yel koku yklyd . Olgun ksraklar, at lar l k

1 8

gnete akla evkle geni sar l ar n gerip geri n i yorlardl.

Ne o ldu , ne o lmad , b i rden orta l k kar verd i . D irek d i rek toz yekindi ovadan, denizden. Deniz kudurdu, doruklar ak kpkl dalgalar m inare boyunu at , orta l k gmbrdedi . Yer, gk, deniz birbir ine kart , her ey, aalar, iekler, bu lutlar, atlar, kuml ar, otlar karman orman o ldu . Ve kudurmu mav i , u l u deniz in stn y ld r m g ib i oradan oraya koan , atan imeklenen kara bulut lar sard . Deniz al kand ka bulutlar da al kan yorlard . Bu lutlar rzgarl an p i mekleniyor, dnyor de l i riyor, kpryor, kpkler bu lutlara savru luyor, dnya kuduruyordu . Ovadaki atlar neye u rad k lar n arm lar, yeleleri kuyruklar savru larak oradan oraya kouyorlard . Aalar kknden sken rzgar ince bacak l bu y l n taylar n oradan oraya srklyordu. Atlar, yele kuyruk karmakar k , toz duman i inde dnp duruyorlar, kmelenip birbir lerine soku luyorlar, sonra geri dal yorlard . Tozdan dumandan gz gz grmyor, den iz le toprak, deniz le gk, toprakla gk, aalar bulutlar b i rib i rler ine karm , neyin ne o lduu be l l i o lmuyor. Dnya dnya o ldu o la l bylesine kaynamamt .

Koca Yusuf yan ndaki aacn bedenine sar l m , esen u l u rzgardan kendis in i korumak, o n u n nne dp denize, dalga lara srklenmemek iin e l i nden geleni yapyor, bu del irmi dnya kar s nda ak n , d i l i dama kurumu, sonucun neye varaca n bekl i yordu . Durup dururken u dnyaya ne o l mutu ? Onun bu kadar de l i rd i i , zvanadan kt imdiye kadar ne grlm, ne de duyulmutu .

Azna burnuna toz , ac tuz dolmu Koca Yusuf gvdesine sar ld aaca g itti ke var gcy l e sar l yor, rzgara kendis in i kaptrmamak i in sonsuz b i r

19

gzkt.

g harcyordu. Bir korkusu vard , ya rzgar sar ld aac kknden sker de gtrrse?

Ne o ldu , ne o lmad , b i rden gmbrt k irp d iye kes i l iverd i . Esen rzgar sanki hi esmemit i . Deniz in dalga lar ek i ld i . Sanki nce kuduran deniz o de i l d i . Dnya ylesine b i r sessizl ie gmld k i orta l kta t yok ve yaprak k p rdamyor. Deniz dmdz. De i l dalga , kpk, stnde en kk bir k r k bi le yok.

Ovadaki atlarsa, bu inan l maz sessizl i k i inde durup kal m lar, o ldukl ar yerde d imdik , heykel!er gib i .

Derken tu telerde, deniz in stnde beyaz b i r at ba gzkt . Pr i p rl , byk gzl eri k ii nde b i r at n bayd bu. Gvdesi suyun ii ndeki at , den iz i yara yara k y ya doru y ld r m g ib i gel iyordu . Sonra atn boynu kt suyun yz ne. Az sonra da at b i r s i lk ind i , suyun yzne kverd i . Suyun yznde uarcasna kyya doru gel mee ba l ad . M avi deniz in stnden kayarak gelen k rat p r lt i inde balk yordu . Bu sessizl i k ii nde b i l e k ratn denize dokunan ayaklar hibir ses karmyordu. Koca Yusuf b i r trl gzlerine inanamyor, deminden beri o lup biten ler hayal m i gerek m i b i r tr l kendine gelemiyor. Durun baka l m ne o lacak?

Koca Yusuf kendi kend ine sylendi: Deniz ayg r ded ik leri bu o lmas n? Babamn de

n ize giden at b i le byle gzel de i l . Babamn at bu o lmas n? Keki btn atlar bu deniz aygr g i bi yarat lsayd , u dnyada h i b i r ey istemezd i m. Byle b i r ift at m o lsun, b i r ift gzm var, onu da a ls n lar . . . "

Denizden topraa ayak basan at gene yle b i r si lk ind ikten sonra dik i ldi , yan na ynne bakndktan sonra ba n kuyruunu d ikt i , tedeki durmu onu seyreden boz ksraa doru kotu. Bunu gren Koca Yu-

21

suf de l icesine sevind i . Mucize gerekleiyordu . Art k deniz aygrndan b i r kul unu olacakt . Ne , ne mutlu luktu. te devlet kuu insan n ba na konarsa byle konard .

Deniz ayg r n n kendine doru geld i in i gren boz k srak kamaa ba lad . Deniz aygr b rak r m , o da arkas na dt . Ksrak b i r kayor, i ki naz ediyordu. Kotu, nazland , bekledi. Kr ayg ra umut verd i , ayg r yakaladm derken o yeniden kat . Fakat en sonuncu art k kaacak h a l i , kaacak sabr kalmad , geni sars n gerip , ayg r bekled i . Deniz ayg r da d i ler in i k sra n boynuna geirip, orada ona i ki e l at . Koca Yusuf gzlerine i nanamad . Sevincinden ld r yor, ne yapacan b i l emiyor, orada drt dnp duruyordu. Bu mucizeyi kars na, oluna, Beye, h i k imseye amayacak, den iz ayg r n n kulunu kendis in in o lacakt . K im ne b i l ecekti bu kulunun ne olduunu. Kim ne b i lecekti bu atn deniz ayg r n n kulunu olduunu.

Vakti saati ge l ince kr ksrak ona b i r kulun verecekti ki deniz ayg r n n t pks . Dnyalar eden b i r tay. Koca Yusuf ayg rn k sraa at saati dakikas dakikas na yazd . Douruncaya kadar boz ksra gznden b i le esirgemel iydi . imd i boz ksrak dnya padiahlar n n hazinesi n i ta yordu . Ona gz g ib i bakacakt .

Ertesi gn gene deniz kudurdu , dnya de l i rd i . Gene ylesine b i r sessiz l i k o ldu , deniz duru ldu . Sonra da gene k r ayg r denizden szlp kt . Bu sefer de doru ksra n ard na dt. Doru ksrak b i r kat ik i durdu, en sonuncu durup ayg r bekled i . Ayg r ona da at . Koca Yusuf art k bu kadar sevi nce dayanamazd . Neredeyse sevinc inden yrei at deyip ortas ndan atlayacakt . imdi ik i etmiti . Dnya mal b i r

22

yana, deniz ayg r n n b i r tek kulunu b i r yana. Koca Yusuf bunu da dakkas d akkasna deftere yazd . Doru ksraa da tab i i ki gz g ib i bakacakt .

Koca Yusuf sevi ncinden lecekti . Bu i nan l maz s rr hi ol mazsa b i r k i iye syleme l iyd i . Syl emel iyd i ama kimseye gvenemiyordu k i . Sylerse, bel ki de deniz ayg r n n bys bozul urdu . Koca Yusuf d ilerin i kenetled i , az n ba lad , byk s rr n k imseye sylemed i . lrse lsn, b i r can de i l m i , deniz ayg r n n yoluna feda o lsun.

nc gn gene ayn saatte, ayn hal ler oldu. Deniz ayg r b ir lt i inde yanarak denizden szlp gel iyordu. Bu sefer de yaz k sra n ard na dt . Koca Yusuf bunu da defterine yazd . imdi ksraa canndan da fazla deer vererek bakacakt .

Koca Yusuf, i inde byk s rr n n a rl n , mutlu luunu, gze l l i in i tayarak geld i , gnl erce deniz in k ysn bekled i . nsano lunun gz dqymaz, o istiyordu ki deniz ayg r her gn denizden ks n , her gn b i r k srakla . . . Ne kadar k sra varsa her b ir inden bir deniz kulunu o lsun. Heyhat k i , b i r daha ne deniz kudurdu , ne de dnya del i rd i . Ne de b i r daha duru l mu denizden kr ayg r sz ld kt .

Koca Yusuf kendi kendine sylen iyor: .. unu bir daha, bir daha grsem , d iyordu. ..u

dar dnyada neyim varsa , mal m mlk m , atlar m, var m youm, neyim varsa u k r ayg r b i r daha grmek i in verird im . H i b i r ey i in de i l , s rf b i r an , b ir daha grmek i in . "

Ama k r ayg r grnmyordu . Bekledi bekled i , k r ayg r b i r daha gz kmedi . Koca Yusufun da umudu kes i ld i .

Vars n gzkmesin . tane ku lun b rakmt k i , kulunun analar da Bolu Beyi y l k l ar n n en soy lu

23

ksraklar yd . Deniz ayg r b in lerce k sra n i inden bu en soylu k sra nas l semit i? a l r .

Koca Yusuf artk uyumuyordu b i le . Del i g ib i gece g ndz atlar n iinde, k sra n yanndayd . Yusuf imdi yle bir seyisti k i bir taya yle bir uzaktan baksa, onun on y l sonra nas l b i r at o laca n b i l i rd i . Yeni domu taylar n yzlercesin i b i r a l a koyuyor, u tay doru ksra n , u tay seki l ksra n , u tay da aktmal k sran deyip, btn ksraklarn taylar n b i r bakta seip karyordu .

Seyis ler artk e laman diyorlard ondan. Geceleri tavla tavla geziyor, k rata yl e, doru taya byle, gk atn d iz in i , kula atn gzn diye emirler veriyordu .

Vakti saati gel i nce, Koca Yusuf boz ksran ba n beklemee ba lad . Doum biraz daha geci kse o ya de l i recek, ya da sab rs z l ktan at deyip atlayacakt .

O , boz k sran banda bekleyedursun, k sraktr bir kvranp kulunu Koca Yusuf'un n lne b rakt . Yusuf, tayn ayaklar n topraa dedi rmeden sarp sarmalayp getird i . Tayn ayaklar gn topraa dememel iydi . Koca Yusuf gn uyumad , tay kucanda tutup, tay n ayan yere ded i rmed i .

Ertesi g n doru ksrak dourdu . Doru ksrak huysuzluk edip debelend i , onun tay onu bekleyen seyis in nlne dmed i , b i r kumsal yere dt , ayaklar kuma ded i . Yaz k srak da doru ksrak gibi yap p debelend i , huysuzland , o d a ku lunu b i r tal a b rakt . Tayn ayaklar taa ded i .

B u taylar nle dmemi, b u yzden zr l domul ard ama olsun. Koca Yusuf onlarn zrlerinin ne olduunu b i l i yordu. Bu kadarc k kusur kad k z nda da bulunur.

Seyis Yusuf bu taylar d a a l p evine geti rd i . y-

24

lesine sar ld ki taylara , ylesine bakyordu ki onlara , b i r gznden b i r gzne g venmez.

Taylar byle b inbir naz i inde bymede o lsunlar biz haberi Osmanl dan vere l im :

Dem it ik ki Bolu Bey in in ta ezelden beri aras Osmanl y la akt . Bolu Beyi aras n n Osmanl y la dzelmesi i in can atyordu . Byle b i r f rsat karana keseler dol usu alt n veri rd i . te bu y l lar, Bolu Beyinin atlarnn n daha da by m, Osmanl Saraynda b i le konuu lmaa bal amt . ehzadeler, Sultanlar Bolu Beyin in atlarndan sz ederlerken i ler in i ek iyorlard .

Bo lu Beyin in atlar n n sz Pad iahn kulana da g itti . Pad iah Bo lu Beyiy le ara larn n a k o lmas n yle b ir hat r lad ama a ld rmad . Seyisba n a rd :

G idesin Bolu Beyine, benden selam syleyes in . Atlar Sarayda konuulur. Bana at yol las n , ded i .

Pad iahn seyisba b i rka g n sonra Soluya geldi . Bu at lar ne b i im atlard da bu kadar n yapml ard ? Padiah merak ediyordu . Seyisba da Padiah kadar merak ediyordu .

Seyisba Bo lu Beyin in huzuruna gel i p : Padiah m a t ister k i senden, yle h avada

uan kuu tutsun. Padiah m n selam var. Padiah n emrin i syled i .

Bolu Beyin in etekl eri tututu. Ne yapacan a rd . Demek ona bu iy i l i k de atlar yznden gelecekti. Pad iahla barmas , art k kyamete kadar soyunun Bey l i kte ka lmas demekti . Bu f rsat yaratacak i l k adama kese kese alt n verecekti . Hemen birka kese alt n getir ip seyisba n n kuca na koydu. Sey isba ne olup bitti in in farknda de i l d i . Bunlar kendi leri nden at isteyene alt n da m verirlerd i . . . Her neyse a lt nlar sevinle a ld .

25

Bey az sonra d ar kt ve Koca Yusufu a rd . Koca Yusuf, Koca Yusuf aman b i l i n m i ? Duy

dun mu o lanlar ? Duydun mu olan gzel i leri ? Osman l Padiah bizden at istiyor ki gkte uan kuu tutsun. Kurtu lduk, bartk Osmanl y la! stmze hi batmayacak bir gn dodu. Sana gveniyorum. En gzel atlar se ki Osman l hayran ka ls n . Atlar grnce la l- ebkem ka ls n . Osmanl iinde admz kk drme. Grey im sen i !

Koca Yusuf: Bana gn izin ver, Beyim. gn izin ver k i ,

Osmanl Pad iah n n v e senin an na lay k a t see-y i m . "

Sana gveniyorum Koca Yusuf.,. Koca Yusuf ovalara g itti , y l k y l k atlarn i inde

arad , tavla lara gitt i , tavla tavla atlarn ii nde arad . B i rb i ri nden se i lmez b in lerce at vard . Her b i ris i ceylan g ibi uan ahini gkte kapan atlar. Koarken kanat ap uan atlar.

Bey bu atlar yznden y l lar y l dman olduu Pad iahla baracakt . yle gzel atlar semel iyd i ki Padiah grnce onlar parma aznda kalmal yd . yle gzel atlar semel iyd i k i Pad iaha, Padi ah bu gzel atlar gnderen Beyi i in hi bir kt lk dnmemel iyd i . Kt lk dnmek ne demek, Beyi and ka Padiah ona sevg i , ona m innettarl k, ona hayranl k duymal yd .

te byle at. at! Seyisba Koca Yusufu bir dnced ir a lmt . Akl na b i reyl er gel iyordu ama onu bir trl dnmek istem iyor, hemen ka lk p atlar n i ine g id iyor, b i r tr l de at beenemiyordu .

B i r trl at b in l erce at n i inden seemeyen Koca Yusuf cehennem azab i indeyd i . yle at se-

26

mel iyd i ki Padiaha . . . Akl b i r trl varp da dnem iyor, d i l i b ir trl var p da syleyemiyordu .

Uykusuz d i rl i ksiz gn de byle geti . Koca Yusuf onca atn i inden at seememiti . Ele gne kar rez i l olacakt . nc gn art k btn mmkn areleri kes i lm iti . H emen evine kotu , tay tavlas ndan ekti , peine tak p Bey in konana gitti . Evet, b i r koca Padiaha bunlardan daha l ay k at olamazd . Can n a lsalar da bu tay a l masalard , a m a o Beyin i can g i b i seviyordu . Beyi n in hat r i in olmasa bu taylar ne pahasna olursa olsun h i k imseye vermezd i . Ne Padiaha ne Kra l a . . . Gene de taylar ekip konaa gtrrken i i kan al yor, yre i kopuyordu.

Yalnz onu tese l l i eden kk bir umut vard : belk i deniz ayg r denizden gene kar da gene k sraklara aard . Karar vermiti , art k y l lar y l deniz kysn bekleyecekt i .

Taylar ekip gtrrken b i le bi r p imanl k duyuyor, taylar gtrmekten vazgeiyor, geri evi ne dnecekken kulanda Bey in in sesi n l yordu :

Osman l i inde ad m z kk drme. Grey im sen i . . .

Adlarn Osmanl i inde kk drmese drmese bu taylar drmezdi .

Koca Yusuf arkas nda tayla gzlerini kapayp Beyin huzuruna geld i .

te Padiaha layk atlar olsa olsa bunlard r . te admz Osmanl i inde bu taylar k ltme

yecektir . Bolu Beyi taylara yle b i r bakt , gzlerine i na

namad . Deniz ayg r n n kulun lar i k i yana gelmiti ama

h i b iris i ayakta duracak halde de i ld i . Taylar n h i

27

mi h i grkemleri yoktu. Gzleri apakl yd . Burunlar ndan durmadan sular akyordu . Tyleri kee g ib i deri lerine yap m , kemi k leri iskelet ka lm , dur da yanlarnda kemi klerini b i re r birer say. Kulaklar dm, yelesiz, d izleri yara i i nde , bacaklar da titriyordu . Bunlar tay de i l b i rer lmcl taz . B i rer uyuz s an.

Bolu Beyi h mla Koca Yusufa sordu : Bunlar m Pad iaha layk atlar? Bunlar m b iz i

Osman l i inde kk drmeyecek? Koca Yusuf, Beyin kar s na d ik i l d i . Be l i Beyim . Bunlar Pad iaha lay k atlar. Bolu Beyi : Tavlamda bun lardan iyi h i mi at yoktu ? Koca Yusuf: Be l i Bey im, bunlardan gzel hi at yoktu ... Bolu Beyi: Sen benimlen a lay eders i n . B o l u Beyi fkesinden ld rm t . Yan ndaki ler

de , Koca Yusufu ekemeyen ler de f rsat gani met b i l d i ler. Herifin koltuuna b i rer kaya yuvarlad l ar.

Bu adam yaban elden gel medir. Kan davas , Bey l i k. davas gdyor .

Seni Osman l iinde rezil malamat edecek . Bu taylar koca bir pad iaha g ider m i? Yere yat

salar, her b ir in in kuyruundan kii tuta ki kald ra . . . ..

Bunlar a t de i l , tane l taz ! frsen y k lacaklar.

Bolu Beyi ba rd . Ses i nden btn Bolu ar s n lad . Dkkanc lar korku lar ndan kepenkler in i ind i rmee balad lar. Malum, Beylerin sa solu ol maz. B i r bakars n ver ir abad ederl er, b i r bakars n vurur berbad ederler.

28

Ke l les in i vurun u seys n . Kel les in i vurun unun! Mademki b ize dman l k eder, mademki e kmek yedi i sofraya bak sokan odur, ke l lesin i vurun , koltuunun altna koyun k i az n n tad n bel l es in . . . ,,

Huzurda Seyis Yusufu seven ler onun deerini b i len ler, onun kt b i r i b ir i hanetl i k yapmayaca na inanan lar da vard . Araya g i rd i ler. Aman Beyim yaman Beyim . . . Ku l kusursuz o lmaz. Yusuftur, bir kusur i led i . Cann ba la , dedi ler.

Beydir , on lar n srarlar na dayanamad , Yusufun can n ba lad . Fakat fkesi o kadar bykt ki cellatlara emir verd i .

Cann ba lad m . Gzlerine m i l ekin . Gzlerine m i l ekin k i , b in lerce gzel at dururken iki l tazy Beyine bir daha seip de geti rmesi n . ..

Ce l latlar Yusufun gzlerine m i l ekt i ler. Yusuf gzlerine mi l eki l i rken of b i le demed i . nk iyi l i in in , dostluunun kurban o lmutu. Bu zal im Beyler in an lay , insan l , dostluu olsa o lsa bu kadar ol urdu.

Yr bire Bolu Bey i , senden bir gn bu gzleri n , bu dostluun cn a l rsam a l r m . Alamazsam da sen var kyamete kadar n git .

Koca Yusufun dnya gzne karanl k doldu. Dnyas nn karan l nda, byk, d i nmeyen fkesin in i inde drt dnyor, kuduruyordu . u Bolu Beyi nden , u kadi r k ymet b i l mez zal imden, u en deer l i adam n b i r pu la , kk b i r kzg n l a satan stszden, u gzler in in n alan lanetlemeden cn nas l a lacakt ? Doluya koyuyor a lm yor, boa koyuyor dolmuyordu. Kimsiz ki msesiz , ste l i k de ik i gzden yoksun, e ls iz ayaksz, d i ls iz belsiz b i r f karayd . Kar s ndaki de koskocaman Bolu Bey i . Ne gel i rd i e l i nden? Gzleriyse gitti g ider. Bolu Beyi belki de onu oktan unutmutu. Ona varsalar da deselerdi ki senin kan na

29

susam , fkeden kudurup de l i rmi Koca Yusuf ad nda b i r dmann var, deseler, Bolu Beyi onu ldrmee b i le kal k maz, g ler geerd i . Koca Yusufun ba na gelen ok zordu. Beterin beteriydi . Byle b i r belay Al lah ki mseci k ler in bana vermesin . B i r dert ki eki lmez, b i r dert ki dman bana. Gzlerine uyku g i rm iyor. Dnyas n n karanl k o luu neyse ne ya, hayat zeh i r o l mutu . Gece gnd z zehi r yiyor, zeh i r i i yordu . Ona gzlerin in krl , kars n n lm, f kara l , perian l vz ge l i rd i . l l e de onu ldren ares iz l i iyd i . E l in in ko lunun ba l o luu . Bolu Beyinden cn almak i in h i b i r i m kana sahip o lamay yd .

Ol u Ruen A l i yet i ip gel im iti . Ya varp on sekize dayanm t . Al m l , geni omuzlu , uzun boy lu , ceylan g ib i b i r de l ikanl yd ama boynu bkkt . Gzne m i l eki lmi , Bey sarayndan kou l mu b i r krn oluydu. ste l i k de st ba parampara, k ba grnen, di lenci k l k l b i ris iyd i . Bolu Beyi babas n n gzne m i l ekti ri rken o lanca mal larn , m lk ler in i de e l lerinden a lm t . Baba ou l r l p lak drt duvar b i r evde ka laka lm la rd .

O l u Ruen h e r g n babas n n e l i nden tutar, yede yede eve gtrr, evden get ir i r, onun y k lm , ezi lmi , k r l m gnlcn e l i nden geld i i nce ho ederd i . B i r gn burada, ik i gn urada a l r , kazand i l e ancak ik i ekmek a l r, babas n kuru ekmekle beslerd i .

Bolu byk ehir . Yol kesen, seyrek basan, ardiye mal , kazanda kaynamaz, i pten kaz ktan kurtu l muun tm sokaklarda.

Metel ie kurun at p s inektan ya karyorlar. Ruen her gn iki ekme in i a l p eve dnerken n'.in onlardan biri keser, ekmein b i ris in i e l i nden hara olarak a l r. ocuk toydur, ekingen korkaktr, sesini

30

karamaz. Sesini karamaz ama harc; verdiinden dolay da utancndan yerin dibine geer.

Babas olunun korkak l n , ekingenliini bilir. ki ekmekten birisinin ne o lduunu da iyice bilir. E l inden geldiince de, olunun ba na gelenleri bildiini ona sezdirmemee a l r. u o lu , yrekli yiit birisi o lmu olsayd belki bir gn baba oul lerini Bolu Beyinden a labilir lerdi. Olunun korkakl da bana gelen i lerin tuzu biberi. u dnyaya bir karayaz l Koca Yusuf gel mi ki, o l maya gitsin .

Koca Yusuf gece gndz ahnda vahnda. n lemesinde. O lunun yannda derdini hi bel l i etmez. Olu azc k ara land m yd , birden patlar alayanlar gibi boanr . Balar syl enmee.

Bu koyu karan l k , bu ta gibi, bu su gibi, bu kurun gibi a r karanl k lenedek stmden kal kmayacak. Ben h i bir zaman, h ibir zaman cm Bo lu Beyinden a lamyaca m . Hesaplamamz k yamete kalacak. Koca Yusufun byle olu olur mu? Byle dlek, byle tavan g ibi, byle el indeki ekmei iki serseriye kapt ran oul . . . Vurunca Al lah tam kkmzden kuruttu. Tutunacak en kk bir da l , sar lacak en kk bir k bile b rakmad .

Koca Yusufun kendi kendine by lesi konumal ar n arada bir Ruen Ali' de yakal yor, ocukcaz kahroluyordu . Ah biraz daha yrekli, biraz daha yiit olsayd u Bolu Beyine gsterirdi. Neredeee o yrek onda!

Gene gnlerden bir gn Ruen babas n n e kmeini al maa arya giderken bir sokakta kck bir zaar kpek grd. Zaar diine bir ikembe takm , mahal lenin btn kpekl eri de arkas na dm. stiyorlar ki ikembeyi zaarn e l inden a la lar. Zaar kck, e l kadar, arkasndaki kpeklerin her biri at gi

31

b i kocaman. ste l i k de b i r de i l be dei l , b i r sr. Ruen Al i durdu, hayranl kla , ak n l kla bu b i r sr devle, bu kck kar ncann dne bakt .

Kk kpek vard , arkas n b i r taa dayad . kembeyi de bacaklar aras na a ld . nne gelene h rlad , ard na geleni tepti . Kendi stne gelen kocaman kpeklere ylesine yumulup dal yordu ki, kpek neye urad n b i lem iyor kan revan iinde arkas na b i le bakmadan ba n a l p y itiyordu . B i r yar m saat i inde kck zaar n ba nda h i b i r kpek ka lmad . Kimin in k.;la , k imin in kuyruu kopmu, k imin in gz km , b irer b irer eki l i p g itti ler. Zaara yaklamak m , bir daha Allah gstermesin . Zaar bunca dte ikembesin i e l inden kapt rmak dei l , ne yap p yapm k smetin in ucunu b i le gstermem iti teki itlere.

Ruen Ali kssadan h i sse a ld . U lan u bir parmak it kadar bi le olamad k , " ded i . Gayr can na tak demi , tepeden trnaa yrek kes i lmiti . Hemen eve geri dnd . El ine iyi bir k r l maz a ld . Bu k r l mazn ucuna tam bir okka ivi akt rd .

E l inde k r lmaz , kabara kabara arya ekmek almaa g itti . Bu sefer tam drt tane ekmek a ld . Bir el inde ekmekler, b i r e l inde kr lmaz , baka l m ne o lacakt ? E l inden ekmekleri a lanlar k r lmaz grnce ne d iyeceklerd i ?

Ne d iyecekler, gene hemen kar s na kt lar ekmekleri istedi ler. Hem de bu sefer drt ekmei vard . Serseri ler ba:

n b rak da git , ded i . Smkl olan . Ruen Al id i r, el indeki ekmekleri b ir duvar n s

tne yerletird i , geriye dnd, ona smkl olan diyenin stne zorlad , onu bir sopada yere y kt . tek i leri de katt nne, serseri ler ylesine kayorlard k i , yel lerine sapan ta u laamaz.

32

Serseri ler nde, Ruen A l i a rkada koarak btn ehri doland lar. Ruen Ali onlara nas l u lasn . Herifler can havl iy le b ir kouyorlar ki , deme yavuz at yetiemez.

Serseri ler iyi b i r ders a lm lar, korkularndan dleri boklarna kar mt . G eri geld i , ekmekleri duvar n stnde yle duruyor, art k k im dokunab i l i r k i e kmeklerine . . . te bu sebepten derler ki Kro lu yi itl i i b ir kmencik itten reni ktir. Ve de yledir.

Babas bakt ki olu drt tane ekmek geti rmi. Sebebini h i sormad . Nas l olsa kurnaz seyis bunun sebebi n i anlayacakt . Az sonra da anlad . Nereden anlad dersin iz? Yordaml yarak evden d ar k yordu . Kap n n yannda e l ine b i r ey dedi. E l ine a ld k i b ir k r l maz sopa. Sopann ucunu yoklad. amanal lah , sopan n ucu .iviy le s val . Eve gelen drt ekmekten, ucu sva l sopadan ii an lad . Seyisba sevi nci nden del iye dnd. Sevincinden ne yapaca n b i lmiyordu. Gz a lsa bu kadar sevinmezd i . Bolu Beyi btn var n younu, stne de Beyl i in i verse bu kadar sevinmezdi . Babas d i ri lse, ky gene o eski , ceylan g ib i at lar yetiti ren ky olsa bu kada r sevinmezd i .

Gl yatandan s u eksik ol maz. Eskiden de kurt enii kurt olur . . . Koca Yusufun olu da Koca Yusuf g ib i olacakt r eninde sonunda . ..

imdi art k tutunacak b i r dal , sar lacak ba lkyan bir vard . Umutsuzluk cehennem olup gitmi , yer ini kvanca, sevi nce b rakmt .

Olunun eskiden korkak l n nas l yzne vurmadysa, imdi de yrekl i l i in i ona sylememel i , vurdum duymaz grnmel i , ol undaki bu deii k l i in sebebini arat rmal yd .

imdi sevincinden boyuna trkler syl yordu. Trksn sylyor, g lyordu .

33 F : 3

Aratrmas uzun srmedi . Olunun ba na geleni hemen rendi . O zaar el ine gese kuyruunu gmletird i . nsan anadan yiit domaz, insan hem yrek l i , hem de korkak yapan grgs ve ak l d r.

Art k her gn eve tam tamna ucu b i le kopmadan ik i ekmek gel iyor. Bun lar bu minval zre konup gmede, yiyip imede olsunlar taylar beyin tavlasnda boy atp gel imee ba lad lar, Seyis Yusufu da b i r merakt r a ld . Acaba tayl ara ne ol mutu , nas l lard ? B i rka kere o lunu giz l iden tavlaya gnderd i , ocuk taylar bir trl bulup gremedi . Koca Yusuf olunun bu beceri ksizl i ine kzd ama yzlemed i .

B i r gece olunu sesled i : E l im i tut Ruen . . . Aya n yle bas ki topraa

n ses karmasn . Pamuk stnde yrr g ib i yr . Beni Beyi n byk tavlasna gtr .

Ruen Al i korktu : Baba, ne d iyorsun ? Beyi n tavlasna g i ri l i r mi

ki ? Oraya ku kanady la y lan gvdesiyle g i rem iyor. Giren insanolu da oradan sa km yor .

.. sen dedi imi yap . Tut e l i m i . . . Haydi d n-me . ..

Ruen arnaar babas n n nne dt. Karanl kta t karmyor lard. Orta l kta da gecenin c i ki ltisi nden baka ses yoktu. Byk tavl aya geldi ler.

Ruen Al i : Beyin tavlasnda ne yapacaksn ? " Geld ik m i tavlaya ? Geld ik . Burada n e yapacaks n baba? .. Konumalar f s lt g ib iyd i .

" Benim taylara bakaca m . Daha faz l a dayanamam . . . Acaba nas l o ldu benim taylar. Benim taylara bJkt lar m dersin ?

Ruen Al i :

34

" Bu karan l kta, bu b in lerce at i inde nas l bu lacaz taylar ?

Koca Yusuf kzd , o luna kar l k vermedi v e by:, tavlan n kaps na yrd. Tavlann kap s salam kilitl iyd i ama Koca Yusuf onu kolayca amasn bi l i rd i .

Olu ne bi lecekti at yetitirmek ne demektir. Ruen A l i daha iei burnunda bir genceci k uak. Atlar aras nda byd ama atlara bakmad . Gerekten bu ocuk imd iye kadar n i in atlarla hi uramam t ? Atlar sevm iyor muydu acaba? Yok yok, bunun mmkn yok. Koca Yusufun o l u nas l o lur da atlar sevmezd i . Byle b ir ey o lamazd .

Ruen Aliyi b i r merak sarm t k i , ldrc , iflah etmez. Babas bunca at n aras nda bu karanl kta , bu kr gzleriyle taylar nas l bulacakt ? Tayl ar nereye, tavlann ne yanna ba ladk lar n b i le b i lm iyordu .

y i at lar , he le Koca Yusuf g ib is i ler e l leri nde byyen atlar n kokularndan b i l i r ler. Ya da on lar der in , doru b i r duygu a l r atl ar na gtrr. Hele Koca Yusuf k r tayn kokusunu gnlk yoldan b i le duyard . Kr tay ge l i rken orta l k b i r deniz kokusu , taze b i r yosun kokusuyla dolard . Sonra da daha yakla nca da k rattan ince, keskin b i r da iei kokusu geiird i . Ruen btn bunlar ne b i ls in?

Tavlada, baba nde Ruen arkada, atlarn aras ndan yordamlayarak i ler l iyorlard . Tavlay s cak b i r ova , a r bi r a t kokusu doldurmutu. Atlarn s rtndan buulanan, ac b i r ter kokusu gel iyordu burun lar na. Usuz bucaksz tavlada oradan oraya dola p duruyorlard . Neredeyse sabah o lacak, beki ler babayla oulu tavlada yaka layp Beye gtrecekler, Bey de bu sefer mmkn yok onlar ba lamayacak , ldrecekti .

Koca Yusuf neden sonra olunu ses ledi:

35

Ge l oul gel ! u i lerde biz im taylar .it Az sonra taylarn yanndayd lar. Koca Yusuf, e l in i

uzatp taylar teker teker yoklad: Eyvah . Eyvah k i ne eyvah . Eyvah ki b in kere

eyvah ! Bu imanszlar tay lara hi bakmam lar. Ne yem, ne ot vermiler, ne de t mar etmil er. Su b i le i i rmemi ler, lme terketmiler. Amma tay lar o kadar salam ki dayanmlar . Haydi oul g idel i m . Bu ik i d i n li lerin bu tay lara yapt k larna daha fazl a dayanamam . "

Art k Koca Yusuf h e r gece ehi rden el etek e k i l ince soluu tavlada, taylarn yan nda a l yordu . Ama bu byle o l mayacakt . B i r gn k r tay okarken b i rden tp d iye akl na dt . Yar n sabahtan, erken Ruen Al iyi Beyine gnderecek , kr tay i steyecekt i . Bey de hemen ona tay verecekti . K r tayn kymeti n i b i l se , onu bu hale geti r ir miyd i ?

Ruen A l i sabah erkenden Beyin kaps ndayd . Bey onu kabul eti :

Ne istiyorsun, Kro lu . it Ruen A l i afa l lad . Ona bir k i i krnolu demi

ti i l k ol arak. Art k bundan sonra ona herkes Krnolu d iyecek, ad san unutu lup gidecekti . Geld i Krolu , g itti Kro lu .

Afa l lam . Ruen kar l k veremeden Bey tekrar konutu .

Syle Krno l u ! B i r d i lein mi var? Sabah sabah huzuruma gelmisin . ..

Ruen nar g ibi kzard . B i raz fkeden biraz s k l-gan l ktan kekeled i :

Babama yiyecek ta yaca m d a . . . Bey : Eeee ? Sonra ? Saka l k yapp su tayaca m da . . .

36

Eeee ? . . . Sonra ? Uzatma ! abuk sy le . " Babam ded i k i , o kt k r tay var ya , sana ver

s in Bey, ded i . Bey hemen e l rp p adamlar n a rd . u Krnolu n e istiyorsa verin , tay m i stiyor

mu ne? Verin de gits i n . Tayn zaten gznn ya , burnunun smne

kar yor. Tavlaya gitti ler, bir kede pinekleyen uyuz kr tay hemen verd i ler ona.

Beyi n seyis i : Karda, istersen u i k i tay da a l gtr. Al g

tr de unlarn smnden uyuzundan kurtu la l m. Yiyorlar y iyorlar b ir trl adam olmuyorlar."

Ruen Al i : stemem " , ded i . K r tay bize yeter. " Onun da bu smkl taylar gz kesmemit i .

A l p da ne yapacakt ? Zaten bu bir deri b i r kemi k k r tay da ba larna be la o lacakt . Kendi karn lar n doyuram yorlar, b i r de bu lmc l tay nas l doyuracaklar?

Ama babas istemiti b i r kere. ster istemez gtrecekt i . Tay yelesinden tutup srklemee balad . Tay eve varncaya kadar yo lda kere y kl d . Ruen Ali onu g bela kald rd .

Baba getird im ." Sahi m i , sah i m i ? Bu ded i in gerek m i ? Demek

k r tay verdi ha? Verdi ha, o dinsiz. nanamyorum, inanam yorum. Nas l verd i ? Ne ded i ?

Ruen A l i : Dedi ler k i , b kt k ded i ler, b u lmcl taylar

dan . . . Ba m za bela o ldu lar , dedi ler. stersen , dediler, teki ik is in i de a l gtr, dedi ler. Al gtr de ldr b i r derede, ded i ler .

Baba: Neden a lmadn , be sersem oul . Bre ak ls z

37

ou l . . . Hemen git al getir . Hemen imd i . . . Yok, yok. Dur, g itme. H i le kaparlar tekrar dnp isteyiinden de kr tay da e l i mizden a l rlar. ek kr tay ieriye, abuk ek. Kimsecikler grmesin. nanamyorum, i nanam yorum. yi ki gzler im g itti . Gz lerim g ittiyse de kr tay beni m oldu . Kr tay b i r ift gze de i l , b in ift gze bede l ! ek ieri tay . H i kimseye bir ey syleme . . . ded i .

Ruen Al i b i r lmc l , smkl taya bakt , b ir babasna bakt . .. yi k i u benim babamn gz grmyor, .. d iye geirdi i inden. u Gz grmyor da, u aslan k r tay n ha l lerine bakamyor. Yoksa bu adam akl n m kard ? Yoksa, ak l o lan a l r da u uyuzu Osman l Padiahna lay k at d iye beyine gtrr m ?

Babas n , yre i paralanarak szd , szd , sonra an l an l kr tay ieriye ekti . Yok, yok babas n n mutlaka ak l ndan b i r zoru vard .

Koca Yusuf olunu d iz in in d ib ine oturttu . Ona syl enee ba lad :

Akl ndan geenleri sezerim ou l . B u benim babam ak l n m kard ders in? Bir lmsek tay i in gzler in i verd i , imdi de neredeyse can n verecek , d iyorsun. O lum, sen o n u bunu b rak d a beni d in le . u babann el bette b i r bi ld i i vard r. Bak , ak l m ba mda, szm sohbetim yerinde. imdi ben i iyice d inl e , b iz im cm? Bolu Beyinden a l rsa bu k r tay a l r . Alamazsa , cmz kyamete kal r . Ya ln z ben ne dersem onu yapacak hi szmden kmayacaksn. te o zamandr ki beni anlayacaks n , de l i miymi im , ak l l m . . . ..

Seyis Yusuf eskiden, iyi gn lerden kalma tavlan n her b ir yan n b i r iyice keeyle kapatt .

Olunu sesledi : " Ruenim, iyi bak, h i b i r yerden en kk b i r

38

gn b i le szmayacak. eriye ine ucu kadar b i r gn n n szmas i im iz i tm baltalar, dedii miz o lmaz. ,,

Ruen tavlay en i:k g i rintisine k nt s na kadar yoklad . En kk b i r gne grmedi . erisi zif ir i karan l kt .

" Her yn b i r zifiri karan l k , baba . ne ucu kadar b i le , hi bir yerden bir k gzkmyor. yl e karanl k k i , gzgz grmyor. "

Balad lar tay beslemee. Yem in i , otunu, suyunu lyle veriyorlar, tam zamannda t mar eyl iyorlard. Koca Yusuf b in bir iekten merhemler kaynatyor, bu koku lu , gze l , i nce, ifa l iek ya laryla k r tayn ouyordu. Ayaklar n , s rt n , ba n , boynunu , tm bedenini ouyor ouyor, dalarn tekm i l iek!or in in kokusunu, gcn kr tay n bedeni i iyordu.

Bir de Seyis Yusuf her sabah horoz lar tmeden iner, kr tayn gzler in i pt kten sonra, e l i i l e s rt n yle bir s vaz lard . Sonra ol una dnerd i :

.. Qlum, bak, uradan , tavlan n sol kesinden k r tayn stne bir k glgesi dyor . . . Kapat ora-sn . "

Koca Yusuf, gzsz Yusuf k lar n szd del i kler i nas l b i l ird i . K r tayn s rt n s vazlarken n s zd yn bi l i rd i . Eski ler derlermi k i tav lada beslenen atn k gren yan ham, gsz, yumuak ka-1 r, derlerm i . Belki Koca Yusuf bundan b i l i rd i .

Koca Yusuf k r tayr s rt n yoklaya yoklaya, b i r gn geldi ki tavlada b i r k glgesin in s z l t s b i le kal mad , Ruen dnr, mbarek adamn gzleri kr, nas l an lar, ak l a l maz.

K r tay boy att ka, ge l it ike, bu mucizeye Ruer Ali ayor, bundan dolay da babas gznde git-

39

ti ke muammalayor, s ih i rbaz layordu . u smkl tay n ha l ine bak n ! Az nceleri neydi , imdi ne!

Krk gn bitmi , ik inci k rk gn ba lamt ki Koca Yusuf k r tay , sabahtan akama kadar b ir iyice yoklad . K r tayn stnde, onun parmaklarn n kere dokunmad h i b i r yer kalmam t . Akamst olunu sesled i :

u Ou l , ou l , i k i gzm oul , gel gr k i k r tay, k r at o lmutur. Ama nas l b i r k r at o l mutur? Soyuna, babas na , ustas na layk bir k r at m , yoksa b i r katr m kmtr bunca emek verd i im k r taydan? Hele unun b i r makna bakal m . Kr tay b ize gl m verd i , yoksa o t biti rmez karaa l m ? imdi var git, u ark alt ndaki Beyin on iki kz lk ktenle sr lm insan boyu dei lmi tarlas na , boydan boya ik i gn su b rak. Tarla bir amur o lacak ki, i ine g i rd in mi g rtlana kadar amura gmleceksi n .

Ruen A l i : " Bastne baba . Emrin bastne . .. Ruen Al i gitt i , gn sonra geri geldi . " Tarlaya suyu b rakt m baba . Tufan g ibi b ir su

b rakt m . Yer gk amura kesti . a ek yleyse k r at . )) Baba oul k rata b i n i p b i r afak vakti , tar lann

bana vard lar . Tarla saatl erce uzayan , usuz bucaks z b i r ovayd . B i r amur ovas .

Baba olunu gzlerinden pt . E i ld i amura e l ini soktu .

"Bu amur olmu tarlan n uzun luu ne kadar e-ker sence? . . . "

" Bence bir gnlk yol eker . .. Hepsin i bylece sulad n m ? Heps in i .

40

imdi yleyse b in k r ata , ou l . B in de tarlan n ortasndan b i r utan b i r uca sr . . . Doludizg in sr.

Ruen Al i babas n n bu szlerine kar koyacak o ldu .

" Baba , sen grmyorsun, yer gk amur. B i r de batak l k k i , k r at da ben de amura batar kal rz . B i r gm lrsek amura , b i r daha b iz i oradan k imsecik ler kurtaramaz. "

Koca Yusuf: B in kr ata da sr, d iyorum sana. Kal rsanz ka

l rsnz orada , ge l i rseniz, gzmn c , fak ir f karan n c a l nd demektir Beyden. Bin ata sr.

Ruen Al id i r ne yaps n emir by k yerden , babas ndan . . . Kar ge l i nmez ki. . . Ama bir trl de bu amur deryasna at srmeyi gz kesmiyordu . Yz sapsar o l mu, e l leri titriyordu . Babasn n gz o lsa da olunun bu korkusunu , perian hal in i grse ona yre i acrd .

B indin mi oul ata? . . . ,, Bin iyoru m , b in iyoru m . ylesine e l i aya z lmt k i Ruen in , b ir

trl ata binemiyordu . En sonunda can n d i ine takt ata atlad , gzler in i yumup at mahmuzlad . B iraz sonra gzn ap bakt ki ne grs n , amur deniz in in ortas nda, alt ndaki at da rzgar g ib i . Ne battk lar var, ne bir ey . . . Ruen Ali gzlerine i nanamad . Bu at grnmez bir kanat m takmt ? Bir anda tarlan n teki ucunu buldu. Sonra at n ba n ger i dndrp babasnn yanna ge!di .

kere git gel ou l , kere . . . Bam stne baba . .. At gene doldurdu. Alt ndaki at uuyordu . seferini bitirdikten sonra geld i babas n n ya

n nda durdu :

41

.. Q sefer tamam oldu baba ." .. i n attan yleyse. Al eerini atn stnden . .. r l p lak at yoklamaa ba lad . Tepeden tna-

a dokunmadk yer in i b rakmamasna . .. Trnana azck amur bulam . Kr at iyi , iyi

ama daha o lmam , evlad m . " Krk gn daha besled i ler ayn minval zre. Ruen

gene ayn suyu vurdu, amur kt , b ir adam boyu. B in k r ata, sr baka l m oul , bu sefer k r at b i

ze ne gsterecek? Olan ata eer kapat p b ismi l lah ekip ge ld i s

tne. Bu sefer k r at o lmu b i r a l c ah in . Gkten uan kuu a l yor. B i r aa bir yukar . . . amur d izde , su boazda, maal lah , k r at toz lu yolda sekip gider g i bi g id iyor. Geldi . Seyis , k r at gene tepeden t rnaa yoklad . T rna nda b i r damla kadar b i r amur bula buldu bu sefer de . . .

Evladm, ne yapa l m , gene olmad . Krk gn daha bes led i l er. Gene tarlada aa be yukar . . . Seyis yoklad

k i bu sefer k r at n ayaklar sanrs n ya kf eine batm , p r l p r l ediyor. amur zerresin in ad yok.

Tamam evlad m ! Hemen yol tedarikine balad lar . Onlar yol teda

rikinde olsunlar, biz vere l im haberi Bolu Beyinden. Bu arada Bolu Beyin i n tavlasndaki taylar da ge l i

ip birer kheylan o lmulard . Tay!ar k imseci klerin aradk lar sorduklar yoktu . B irden tavlada seyislerin kar s na ik i kheylan k nca nce seyis ler ardlar.

" U l a , bu atlar nereden geld i ler? Hangi de l ikten g i rdi ler bu tavlaya ? ..

Al lah Al lah . . . at m ka ld m. Daha nce var m yd tavlada bun lar?

42

.. u a gozun ks n sen in . Daha nceden tavlada byle kheylanlar olur da i nsan grmez olur m u ? Baksana u atlara, her b i r i b i r a l c ah ine benziyor. Sen bu tavlada de i l , u koca dnyada byle bir at grdn m ?

A l ml ar ndan yanlar na yak lal myor, b ire maa l lah ! . . . nsan bakmaa doyam yor. Ya z m gzel dorusu mu gze l ? Hey maa l l ah , ik is i b i rbirinden gzel .

Bun lar byle konumakta o lsunlar, hemen haber Bolu Beyine g itti . Ded i ler k i :

Beyi m , Bey im , duyu l madk , gr l medi k b i r ey o ldu . B:..gn tavlada ik i at grdk. Nereden kt k lar bel l i de i l , yerden f krd desek dei l , gkten dt desek dei l . . . k i gzel at k i , b i r i ya z, b ir is i de doru , bak l r g ib i de i l , gzler kamatr r . Hay maa l l ah . . . ..

Bolu Beyi tela land , hemen tavlaya kotu atlar n yan na geldi ki ne grsn, gzlerine inanamad , ak n l k iinde kal d . Atl ara hayran ka lm , onl ardan gzn ayramam t . Bir de dnp duruyordu . ine de bir kurt dmt.

Neden sonra kendine gel ince konutu . "Tavlada ne kadar seyis varsa buraya toplansn-

lar . " Az sonra btn seyisler top land lar . " Bu atl arn nereden geldi in i , neyin nesi o lduk

lar n bana syl iyecek bir is i karsa iin izden, d i les in benden d i lediin i .

Seyis lerin i inden yirmi ya larnda gsteren , kk avurtlu , ince dudakl , uzun kirpi kl i , kocaman gzl , zayf, dal g ib i b i r del ikan l ayrld . Beyin kar s na ge ld i . Del i kan l n n kafas da ke ld i .

a Ben b i l iyorum Beyim. Bu atlar Koca Yusufun Osmanl Pad iah na armaan o larak set i i tayl ard r .

43

Bunlara ben bakt m, k im k imsenin haberi o lmadan tavlada bunlar ben besledim .

Di l e benden ne d i lersen. Canyn sa l n d i leri m , Beyim . Bey el ler in i d iz lerine vurdu. ok kt lk ett ik l

Syle Koca Yusuf, Bey senden b i r ift kelam bekler.

Koca Yusufta gene ses yok. Beye hi bir szn yok mu ? Tata ses var Koca Yusufta ses yok. Beyin adam Koca Yusufu konuturamayaca n

an lay nca koarak Beye g itti , i i olduu g ib i an latt . Bey hemen meseleyi akt .

Amann yeti in uaklar. abuk o lun . . . Koca Yusufun ha l i kt . Buradan kaacak. abuk o lun k r at ondan a l n , ge l in . . . nce at isteyin , sonra kaa satarsa at , ne isterse veri n a l n .

Bu arada Koca Yusuf da ba na gelecei hemen sezmi , oluna:

Aman ou l , abuk eerle k r at , abuk abuk, eerl e ! Bey atl lar neredeyse doluur kapya, bizi yakalamak, kr at a lmak i in hemen gel i r ler .

Ruen at eerleyip ata b inmi , babas n da ter-k is ine a lmt ki Beyi n atl lar grndler.

K r at Bey istiyor. Ver kr at . "Yi itse Beyiniz kendi ge l ip a ls n el i mden ! ,, Bey dedi k i , k r at i in ne d i lerse d i lesin benden.

Ka a lt n isterse, avu avu vereyi m . B ir ift gz isterim k r at iin ! B ir ift gz . . .

Syley in Beyinize b i r ift gz verirse k r at kendis in in o lur, yoksa lenedek k r at gremez. imdi s ize b i r szm var. Azc k durun da d in leyi n . Bunu da Beyi n ize o lduu g ib i syleyin . ..

Seyis Yusuf, oluna seslendi : Ou l , ou l , ik i gzmn , dnyan n yak

ou l , ver u saz m bana. Beye syl iyecek bir i ki szm var.

Seyis Yusuf tel eh l i i d i . Ald saz sinesine, geld i szn b inasna , baka l m ne d iyecek Bolu Beyi atl s na :

45

Dinleyin aalar dinleyin beyler Sorarm bunlar bir gn olur ki Adam olup ko Krata binince Krarm belleri bir gn olur ki Ararm Beyleri bir gn olur ki . . .

Al yanam kzl kana buland. Akan kandan cokun sular buland Dman ne syledi Beyim inand Ararm bunlar bir gn olur ki Arnrm Beyleri bir gn olur ki

Ben ykm da bana zersem Sra sra ko yiidi dizersem Yiitler destinde bade dzersem Ararm bunlar bir gn olur ki ArnrlJI Beyleri bir gn olur ki

Ben Yusuf Bey idim kendi bama Drrm ko yiidi peime Ruen Alim kar dalar bana Ararm sizleri bir gn olur k i Sorarm bunlar b ir gn olur ki

Bolu Beyin in adam lar bakt lar ki kr at g id iyor, hemen ge ld i Beye haber verd i ler. Ded i ler ki hal keyfiyet byle byle . Ve de trky o anda o lduu gibi Beye syled i ler . Bey trky b i r d in led i , bir daha d i nled i .

Ta yrein in kknden b i r eyvah ekti : Eyvah ki eyvah ! Eyvah ki ak ls z ba m . Eyvah

ki fke l i ba m. Eyvah ki eyvah . . . Bolu Beyi ba na ge lecei b i l iyordu da onun i in

46

byle hayflanmt . Ba na gelecei nereden b i l iyordu? nk o Koca Yusufu tan yordu. Onun ne yaman, ne y i it, ne sznn eri bir kii o lduunu renmit i . Az buz zaman dei l , belk i on be y i rm i y l b i r arada yaam lard . Onun Koca Yusufta tanyamad b i r yn kalm , o da onun ba na ite byle byk i ler amt . Bo lu Beyi Koca Yusufun nas l b i r huyunu b i lemem iti ? Koca Yusuf dostuna, i ine h iyanetl i k yapar m , yapmaz m ? te imdi onu da renmiti . Koca Yusuf dostuna ve de i ine hiyanetl i k yapmaz.

Koca Yusuf g ib i bir adam byle zeh i r zemberek bir trky bouna gndermezdi . Koca Yusuf g ib i adam lar bo yere zart atmazlar . Dalardan, gelecek gn l erden, a l madan sz ed iyor. yi l ik le yol a gelmezse Koca Yusufu kt lk le yola getirme l i . M ademki yeniden seyisba l kabul etmedi , mademki gzm isterim ded i , onu kt l kle yola getirmeden baka are yok.

Bolu Beyi en gvendii adamlar n ba na toplad , dedi k i :

E l im izi abuk tuta l m , y i itler im. Kr a l d k rat g id iyor. Onun bir b i ld i i var ki bana bylesine meydan okuyor. B i r b i ld i i o lmasa da asl nda Kr Yusuf yiit , b ir orduya bedel b i r adamdr . Onda o gz , bende de ki rat acs varken biz b ir daha dost o lamayz. abuk olup arka larndan yeti in . Krat e l l er inden a l n ve de baba oul ik is inin b irden icabna bakn . Kr i le olunu kar rsak i lerde ba m za byk gai le ler aacakt r . Belk i biz im atlar yetiemez k rata. Doru tay la , ya z tay da a l n . Belk i onlar yeti i rler . "

Bo lu Beyi b i r el rpt , adam lar ge ld i ler . Buyur Beyimiz. .. Bana Reyhan Arab a r n . " Az sonra Reyhan Arap ge ld i , B i r duda yerde , b i r

47

duda gkte derler ya, i te yle i ri b ir adamd bu Arap. Bo lu Beyin in de b ir i nci cengaveriyd i . Boyu u lu b i r nara benzerd i . E i le r i yaba g ib i , gzleri fi ncand . Han i adam bada kursa da omuzlar n n bana. otursa , amma da yeri miz bolmu derler ya, yleydi bu Reyhan Arap .

Alt nda da bir at vard ki Reyhan Arabn , gkte uan kuu tutar. Reyhan Arap bu at peri pad iahndan al p geti rmiti . Reyhan Arabn alt ndaki at, peri pad iah n n k rk gn lk yolu bir dakikaya indiren atyd .

Uzun szn ksas udur k i , i nsan n b i r ordusu o laca na , bir Reyhan Arab olsun yeter de artar bile. Anasndan dodu doal Reyhan Arabn s rt n kul olan yere getirememiti . Atna da a l c kurt, ah in , yeryzndeki h ibi r yarat k u laamamt . Reyhan Arabn at esen ulu ye l ler i b i le geerd i .

te byle b i r Reyhan Arapt bu Arap. ocuklar , kad n lar, ok yrekl i o lmayan k i i ler Reyhan Arabn yzne bakamazlard . yl esine keskin , imek g ib i , fke l i gzleri vard k i , Reyhan Arabn yzne bakan n dn koparr .

Reyhan Arap Bolu Beyin i can ndan i l eri tutar , onun l dedii yerde lr , kal dedi i yerde kal rd . Reyhan Arap d a Bolu Beyin in vncyd . Bolu Beyin i n u dnyada iki vnc vard . B ir is i dnyada ei menendi bulunmaz atlar , teki de onun Reyhan Arab .

Reyhan , iyi d in le beni . B u szm yabana at l acak b i r sz dei l d i r. Kr Yusufun bana gnderdi i trky duydun mu ?

Duydum , Beyi m . Kr Yusuf o trkde n e demek ister Reyhan ?

H i fikred ip , lafn derinine ind in m i ?

48

nd i m , Beyim. Kr Yusuf demek ister k i , yeryzndeki Beyler

b i r yana, ben b ir yanay m. Kr Yusuf der k i , yeryzndeki btn Beyl ere harp i lan etti m. Banda da Bolu Beyi . Ne dersin Reyhan?

Seyis Yusuf o trkde yle sylyor, Beyi m . " Koca Reyhan , Kr Yusuf bo yere l af sal lamaz,

yle m i ? Seyis Yusuf ok y i i t b i r adamdr . ste l i k de

ak l l d r . ste l i k de iy i le r iy is id ir . B i r evl iya kadar tem izd i r .

imdi daa kacak bam za bela kes i lecek. H r l y h rs z top layacak, caniyi , kati l i , ekiyay , yol keseni top layacak, bamza bela kesi lecek.

Ve de kesi l i r, Beyim . yleyse Reyhan o lum, atna bi necek, l y a da

d i r i , oluyla Kr Yusufu bana getireceks in . Benim atl lar yo la kt lar ya , on lardan umudum yok. Hayd i , uurola . . . "

a Saol Beyim, hemen , az sonra getir ip ke l le ler in i nne atarm . Ama Yusuf iy i , bulunmaz b i r adam . . . "

Atl lar , Bolu ehrinden k p Koca Yusufla olunun oktan arkas na dmlerd i . Reyhan Arap da atna atlad , tek bana Koca Yusufla olunun arkasna dt . Ama iinde b i r dert vard . Onun i in b i r duruyor, dnyor, sonra atn doludizg in sryordu . Beyi ondan zor b ir i i stemiti . Koca Yusufu Reyhan Arap ok severdi . ste l i k de o ik i gzden yoksundu. k i gzden yoksun b ir kiiye yiit o lan e l kald r r m yd ? k i gzden yoksun b i r kiiyd i , y i it o lan yiit tutar da onu dman o lan Beye gtrr myd ? Sonra el a lem ne derd i ? Koca Reyhan Arap iki gzden yoksun, ste l i k te cancier arkada n ldrr m ? Ya da tutar Beye getir ir m i ? Btn dnya da byle b i r

49 F 4

Reyhan Arab lanetlemez m i ? Ona mendebur olu mendebur demez mi? Yzne de tkrmez m i ?

Ama te yandan d a Bey emretmiti . Bey in emri yerine getiri lmez mi? Beyi ona gcenmez mi? Beye hay hay Beyim , Seyis Yusufu gzmden iste, hemen a l r g e l i ri m dememi m iyd i ? Koca Yusuf kaar kurtu lur da , dalarda ah l n i lan ederse, Beyi ona ne derd i ? B i r de i i n baka yn vard . E l a l e m demez m i k i Koca Reyhan Arap, yeri g titreten Reyhan Arap gitti de i ki gzden yoksun b i r krle , on yedi ya nda b i r o lan n hakkndan ge lemed i . Koca Reyhan Arapta i ka lmam , Reyhan Arap fos lam demezler miyd i ? Velhas l , Koca Arap doluya koyuyor a lmyor, boa koyuyor dol muyordu.

Biz haberi vere l i m Koca Yusuftan . Baba, ou l atn stne yumul mular, uarcasna gid iyorlard . Sevin i i ndeyd i l er. Kap kurtu l man n , bir de krat ele geirmenin sevi ncinde. Onlar byle g idedursunlar , Ruen Ali ba n evir ip arkas na bakar ki , kara bu lut gibi b i r sr atl arkalar na dm ge l i r . B ir toz duman, b i r k yamet ki deme g its in . Arkalar ndan ge len ylesine karan l k , yl esine by k b i r kara toz bulutu ki i inde ne kadar at o lduu be l l i de i l , yz m , b in mi , on bin m i h i bel l i dei l . Kara bulutun i inden arada i mekler g ib i nal lt l ar akyor.

Oul babasna sy led i : Baba arkam zdan b i r kara bulut ge l i r . Bu lutun

i inde atlarn nal lar akp g e l i r. Bu lut o kadar byk k i , i inde ne kadar atl var, bel l i de i l . ok uzakta lar. Be lk i cir it atl lar bun lar . C i rit oynuyorlar.

Koca Yusuf i i an lad . Gelen ler in k im olduklar bel l iyd i . Hem de gn gibi ortadayd .

Koca Yusuf: Onlar cirit atlar dei l , ou l . Onlar Bolu Beyin in

50

Arkalarmdan kara bulut gibi, at/Jlar geliyordu

atl lar . Can m z a lmaa ge l i rler , ou l . As l atn d izg in ler ine, al zengiyi k ratn brne.

Ruen Al i babas n n bu ha l in i grnce iyice tela. l and . Korkusunu da bel l i ett i . Koca Yusuf bunu an lad .

O lum senin yre ine korku dt . Sen in yre ine vars n korku dsn, b i r d iyece i m yok. Sana daha nce bunu sylemel iyd i m . Ou l . . . imdi sylyorum. At, b in ic is ine ba l d r. Atn stndeki b in icis i cesursa, at da cesurdur. Dncel i dalg nsa, at da da lg n o lur . Kederl iyse, at d a yle . Sevi nl iyse, at da sevin l i o lur . Y lg nsa , at da yled i r . Korkarsa at da korkar. Korkudan titrerse, at da titrer. Bak ou l , bak, ata bak . . . Diz leri titremee ba lad . Hayd i ou l , yre i nden u korkuyu s i l at, yoksa at bizi dalar m za gtrem iyecek. Bak, g itti ke h z kes i l iyor. Korkma, gelen atl ne kadar ka laba l k o lsa da k rat bizi a l r gtrr. Yetiemezler on lar .

Babasn n verd i i gven Ruen Al in in yreine su serpti . E l in in aya n n t itremesi kes i ld i . Bunun la b ir l i kte k ratn da titremesi durdu. ine b i r cesaret ge ld i . Kanat tak p utu , gzden yitti . Soylu atlar byled ir ite . K rat da soylu lar n soylusu.

Ne kadar usa g itse de k rat, ne de olsa toy, stnde de ik i da g ib i adam , kanat taksa da bu ar l ktan dolay kanatlar yoru lur . K rat n bast yerlerden ate k yor ama ne fayda.

Az g itti ler , uz gitti ler , derelerden sel g ib i , tepelerden yel g ib i , amur d izde, su boazda, kayalardan da lardan , ormanlardan bataklardan aarak dn alm un gibi toza da toza g i tti ler. Yoku kt lar, eni indi ler . K ratn burun del ik ler i krk g ib i in ip in ip kalk yordu .

Ruen Al i arkasna dn p bakt ki k imseci l er yok.

52

" Baba , grnr lerde k imseci k ler yok. Ger ide kaldlar. Bana kalrsa, onlar c i rit atlsyd lar."

Koca Yusuf byk a lt glmsed i : Cirit atl s o lmaya c i rit atls de i ld i ler y a on

lar , sen yl e say . . . Yaval atma sr at . Ruen A l i hamd. Ata bi nmee a l kn dei l d i .

Bu yzden bacaklar yoru l mutu. Ne kadar srse d e ylgnd, yorgundu. Onun bu yorgunluu ata da geiyordu. Koca Yusuf bu kadarc k bir zamanda hamlayp yoru lan oluna acyordu . Acyordu ama, i inden de ha imd i , ha birazdan u laacak Beyin atlla r d iye korkuyordu .

Derken o lunun korku do lu ses in i duyup i inden eyvah ! ded i .

Baba , Baba ! Baba, kapkara, kapkara . . . Arkamzdan kapkara bi r bu lut toz ge l iyor. Amma ne de tez gel iyor! Baba onlar bizden tez ge l iyor. "

Koca Yusuf bakt k i gene atn bacaklar feld i rdemee, at da, yava lamaa balad . ok gvenl i bi r ses le :

D nyann yak, a lemler in ou l , on lar bize u laamazlar. Krata bu dnyada h i bir at u laamaz. Sen yre in i dzelt yeter k i , ou l . Yre inden korkuyu at ou l , at . Atamazsan yandk. Haydi ou l , top la kend i n i . . . ,,

Oul kendin i azck top lad , krat da umaa balad.

" Baba , baba , toz bize yaklat . . . Toz bize yak la nca yarld, i inden bi r doru tay kt .

Doru tay g n nda kzl bi r k paras g ibi , bir yal m d i l i g ib i onlara doru snyordu .

y i bak , doru mu dedin ? Doru , baba. Yl dr m g ibi gel iyor. Neredeyse

53

soluunu ensende duyacaks n . yle yaklat . Yetiiyor, baba , yetiiyor ! "

Doru tay, b i l iyoruz k i , anasndan doarken kuml uun stne dmt , o l sebepten kumlukta yryemezdi . Koca Yusuf da bunu b i l iyordu .

K rat n bacakl ar gene feldirdemee balam t . Koca Yusuf Ruen Al iy i glend i rd i . Korkma ou l , korkma, y i id im. Doru at bize ye

tiemez . ,. Ne d iyorsun baba , de l i m i s i n sen? te yetiti

b i le . Aram zda ya b i r ar n var, ya da yok. A ld rma oul , a ld rma . O biz im doru taydr , ye

tiemez. evi r k rat n ba n kumsala . Ruen Al id i r verdi k rat n ba n kumsala . . . in

deki korkusu da azald . E l bette babas , at kumsala srdrmekle b ir ey b i l iyordu .

Maa l l ah , k rat kumsalda ham tarl ay herkeder g ib i orta l yarp g id iyor. Doru tay ise kumun kenar na ge l ince d i rekledi kal d . ldr a l lah b i r ad m atamyor.

Doru tay orada d i rek leyip ka ladursun , b iz imki ler k rat n stnde kumluu ku g ib i at lar . Kuml uktan kt ktan sonra da bir dz ovaya dt ler. Gene epeyce yol a ld lar . Ruen Al i 'n in yreine cesaret dolduka k rat daha ok kouyor, k rat kotuka da Ruen Ali daha ok cesaretlen iyordu .

Baba, kurtu lduk, ne ge len var ne giden . Kimsecikler yok. Dz bir ovadayz . O kadar uzakta lar k i . . . O kadar uzakta olmasalar, bu dz ovada grnrl erdi . Kurtu ldu k ! "

Daha be l l i dei l , ou l . . . Daha bel l i de i l . Sr at . ..

Ovay geti ler , b i r yamac t rmanr larken Bolu

54

Beyi atl s gene geld i kavutu. Kara b i r bu lut g ib i stlerine doru szl yorlar.

Baba, gene bir koca kapkara toz gel iyor. Gene bizden tez gel iyor ! "

Koca Yusuf, sakin sakin : Ald rma, gels in ge ls in , " ded i . U laamazlar. U la yorlar baba . i md i de, imdi de baba, tozu

yarp b i r ya z at f r lad bize doru . Y ld r m g ib i , ok g ib i gel iyor. Yetiti yetiecek. imdi ne yapay m , baba ?"

evi r k rat n ba n kepi r tal a. evi r de g re l i m makn ok g ib i ge len ya z tay n .

Ya z tay da doduunda anas onu ta l a dourmu, ayaklar taa demiti , ta l yerde komak dei l , yryemezdi bi le . O da ge ld i ta l kta d i reklendi kald . ldr a l lah b i r ad m atmyor. Krata gel i nce, hay maal lah tatan taa, kayadan kayaya kekl i k g ib i sekip g idiyor. Bu ne bi im at, cin mid ir , peri m id i r, nedir , hay maa l l ah ! G itti i yer orman olsa aal ar n doruklarna basa basa g idecek, hay maallah !

Koca Yusuf : Olum, b iz imki lerden , k ratn kardelerinden

kurtu lduk imd i l i k . Baka kardei kmazsa art k bize hi bir atl yetiemez .

B ir batakl a dald l ar . Baba, bu sefer de arkamzdan b i r kula gel i

yor . . . " evir o lum atn ba n yola. Ku l al ar ters o lur

lar . Ruen A l i atn ba n yo la verd i . Kula da yo la ge

l i nce d i rekledi ka ld . Yol dan bir akrd ikenl ie dt ler . akrd i ken l i kten b i r funda l a vard ,lar. Fundal k tm menekeydi , esen yel ler meneke kokuyor-

55

du . M eneke kokusu kratn da, Ruen A l in in de , Koca Yusufun da d iz ler in i zd . Onlar yar bayg n b i r ha le geti rd i . Krat, menekel i kte yavalad ka yavalad .

Baba, baba ! B i r a t d a h a sei ld i ge l iyor. Bu atl tek bana gel iyor. Toz bu l utu gzkmyor. B u atl ylesine ge l iyor k i , yl es ine snyor k i yz atl b i r arada ge l iyor ders in . Yeti iyor, baba .

Nas l b i r at? Abe b i r at. "

Heyecann oluna be l l i etmeden tekrar sordu : Nas l b i r at? Abe b i r at ded im , baba . stndeki adam nas l d r , o lum. " stndeki adam kapkarad r . Kapkara m ? ,, Kapkara . . . Bu gelen ok abuk gel iyor. teki ler

den h z l ge l iyor, At da kendis i de teki l erin b i rka mis l i , baba . . . . yle h z l ge l iyor. Yeti iyor, baba. imd i at nereye sreyim ?

Srlecek yer yok o lum. O gelen in ad Reyhan Arapt r. Onun nnden hi b i r yarat k kurtu lamaz olum.

yleyse ne yapay m, baba ? ek at n ba n d a Arab bekleye l i m . Be lk i Al

lah onun o ta yreine b i r yumuak l k verir de kurtuluruz. Yoksa kurtu lmann b i r mmkn ares i yok. "

ldrrse baba ? ldrr ldrr. Suya g i ren s lan r . imdi sen

aa i n de bana kocaman, ka ld rab i lece in kadar b i r ta ver .

Ruen Al i hemen attan atlad , tal arn i inden kocaman b i r ta seti ki , ben deyim on okka, sen de on be okka. Koca Yusuf ta a ld , yen in in a lt na sak-

56

l ad , atn ba n da Reyhan Arab n ge ld i i yne evi rip bekledi .

.. Bana Reyhan Arap derler ! ,, diye b i r nara att Arap. " yi ki durup bekledin iz . S an n de l i ine , kuun kanadn n a lt na g iri p saklansaydn z siz i gene bu lur kar rd m .

Arap yle b ir Arap ki , fkara ocukcaz n onu grnce duda atlayp kan akmaa ba lad . Arap yl e b i r Arap ki , hay maa l lah , Kr M emedin erkek mandas g ib i .

Koca Yusuf sezer k i Ruen Al in in korkudan ak l kar m . . . Oluna acr. R eyhan Arap b i ld i i grd Arapsa grenin ondan korkmanasn n h i bir mmkn yok. Ne yaps n , atn Arabn stne srer ve de Arabn atn n dizg in in i kavrar.

Dur, Arap, sana b i r ift szm var. Dur, k p r dama, ses in i de karma. "

l ed i : A ld baka l m Koca Yusuf, Reyhan Araba n e sy-

Aman Arap kyma bize Yol ver gidek iimize Satn aldm iki gze Aman dme peimize

Arap rahmeyle gzme Uyma Beylerin szne Mil ekti iki gzme Gel karma iimize

Zarbnla gezdin cihan Yoluna koymuum can Bir olumun i lk avn Gel ok grme ikimize.

57

Koca Yusuf der aman Gnlden kald r gman Unutma gani Sphan Dokunma gel gmze.

Koca Yusuf trksn bit ir ir biti rmez, Reyhan Arap naray basar k i yer gk in ler :

" Yalvaracaksan Al laha yalvar, Koca Yusuf. B i l i rs in ki bana yalvarman n b i r faydas o lmaz. abuk , abuk in attan da at ver. Haydi abuk ."

Koca Yusuf bakt ki A rapta d in i man yok . Ne kadar ya lvarsa yakarsa bir faydas o lmayacak. Ynn tam Araptan yana dnd . Onu konuturarak ba n n yerin i avu l lad . Sonra da gk grlemesi g ib i b i r nara savurdu . Tan bu s rada da yen in in alt ndan kard ta kafas budur d iye Araba havale eyled i . Arap ta tam a ln n n atndan yedi . Kanlara bu lanarak, ayaklar zengide at n t rna n n dibine tepesi st y l d .

Bunu gren Ruen A l i b i r a rd k i ol maya g its in . Bu sefer de ocukca z n duda ak n l ktan atlayacakt .

Arap ba kes i lmi b i r rdek g i b i yerde can eki iyor, baba. B i r da g ib i Arap .

" Grmyorum, ou l . y i o ldu i mansza. Durma hemen var da kel les in i kes. Kes de kel lesin i at n n terkis ine ba la . At onun kel les in i doru Bolu Beyine gt rr. Bolu Beyi de bir daha arkamza byle ak ls z b i r Arap gndermez . ,,

Ruen A l i vard , Arab n ayaklar n zengiden kard , Arab yo lun ortas na doru ekmee al t . Arabn b i r baca n b i le yerinden ka ld ramad . Ne yaps n ocuk , o da vard Arab n gs budur d iye

58

gsnn ortayerine oturdu , hanerin i ekti . Arabn g rt lana yap t , haneri dayad . Bakt k i , o koskocaman Arap al yor.

Arap in l iyerek : Kyma bana Koca Yusufun o lu , .. ded i . Yiit

y i ide kymaz. Ba la can m . mrm olduka b i r daha senin yol una kmayaca m .

Baba, b u Arap hngr hngr al yor . . . Beni ldrme d iyor. Ne yapay m onu ? ..

Koca Yusuf: B rak onu . B rak da g its in . Ama e l in i onun kan

na bula . Bu la da u kayaya var be parma n bas. Orada Arabn kan ndan bir mhr ka ls n . Arap bir dah a kar na karsa, be parma n gster ona. Ett ii yemin ler akl na gel i r . ..

Arabn gsnden inen Ruen Al i , onu kald rmaa a l r ama, ne fayda , Arab b ir trl yerinden oynatamaz .

Baba, Arab atna b indiremiyorum. Ne yapay m onu ?

B rak ge l , b rak gel . O az sonra kendine ge l i nce atna biner g ider . ..

Bylece, bu son belay da atlatp ynl eri ni u lu da lara evird i ler.

Az sonra Bolu Beyi atl lar ge ld i ler ki ne grsnler. Reyhan Arap perian bir halde yolun tozlar na belenmi, kan i inde in ley ip durur. Arab at na bindir ip ks ks geriye dnd ler .

Onlar dne dursunlar, b iz imki ler ora sen in , bura ben im , derken bir u lu dan ba na ge ld i ler. K rat iyice yoru l mu, boynu dm. Bu onun i l k byle uzun b i r yolda komasd r . Hem de stnde i ki adam. Hem de da, batakl k , orman iinde.

Koca Yusuf attan iner inmez olunu sesled i :

59

Ou l , oul k rat yoru ldu . imdi tut onu, bandan ekerek yar m saat gezdir . Sonra su la , sonra yem ver. Ondan sonra tmar et. Benden sana t k i nerde o lursan o l , ister harpte, ister lmde, istersen k rk gn lk a l kta o l , istersen yorgunluktan l , uykusuzluktan ayakta duramaz o l , ama kendine bakmyacaks n i l k in k rata bakacak, onun her hacetin i grecek, ondan sonra kendine bakacaksn . Naz l b i r ocua bakar g ib i bakacaks n k i , k rat sana karde o lsun . Sana unu syleyeyim ki ou l , b in at n o lacana b ir k rat n o lsun. B i r ordun o lacana b i r k rat n olsun. Ben ta Reyhan Arabn kafasna tam a ln n n ortasna isabet etti rince sen ok atn de i l m i ? ak nl ktan , la l o ldun de i l m i ? Bu kr adam bu ta gz ak lardan daha iyi Arabn tam a ln n n at na nas l yaptrd ded i n , de i l m i ? te o ta Arabn a ln n n atna ben yapt rmad m . O ta onun tam a ln n n at na k rat yapt rd . O, stndeki adamn i ki gzden yoksun o lduunu b i l iyordu. Ben ta tam e l ime a l nca, alt mdaki at yle b i r hareket yapt ki ta gitti Arabn a ln n n atna yapt . Seni arkada dei l , karde d e i l , baba de i l , seni cmle darl k lardan k rat kurtaracak. Bunu byle b i l . unu da yle b i l ki k rat ihmal etti in gn , ona sevgin azr !d gn bana bela lar n en by gelecektir . ..

Koca Yusuf oluna k rat stne daha b i rok tl er verdi ve szn ylece bit ird i :

K rat yan nda olduka h i b i r eyden korkma . . . Ama b ir gn baktn k i k rat yan nda yok, sen de dalar b rak, var b i r kye yerle ifti o l . O zamana kadar cm alamamsan b i le vazge, k rats z h i b i r ey yapam yaca n b i f . ,.

Ruen Al i k rat gezdirmee gtrd , su lad , t marlad , geld i babasn n yan na .

60

Vakit yaz vakti demit ik . Dalar n tam mi safir a ld s ralar. Trl iekler am , am kokusu nane kokusuna, pren kokusu salep kokusuna, gl kokusu smbl nergis kokusuna kar m , mest eden bir koku . . . Ormandan efi l efi l b i r yel eser. ncecik , okayan bir ye l . Sular k r k r. Da l larda yaz ku lar n n ses i , koyaktan b l b l sesleri ge l ir . B ir kaya l kta batan gnee yn lerini dnm srmel i geyi kler . Bir cennet dnya ki orta l k dnya derim sana . . . Dnya dnya o lurca ite by le bir dnya o lmal . O lmal da i nsanolu yle bir sere serpe yaamal .

K rat tam ba lar n n ucundaki aaca bal . Ktr ktr yem in i yiyor. Yam lar n .a lt larna serd i ler . Seyis ok ya l bir adam. At be l i ni b k n n k r p btn gn onu haat etm i. Gzler in i tatl bir uyku brd. Ba n ta n stne koymasyla horlay p gemesi b ir o ldu.

Bugn btn ac lardan sonra, k t l k lardan, zu lmlerden sonra onun en mutl u b i r gnyd . Byle tat l b i r gne kavuaca n bundan nce ona syleseler mmkn yok onu inand ramazlard .

Mutlu adam n uyumas bakadr. Kular g ib i hafif, temiz, pr l p r l , dokunsan bozu l acak, uacakm g i b i naz l uyur. Gece, koku ykl esen yel , y l d za bou lup ip i l tiye kesmi gkyz bu vakitte nen a l yorlard .

Dnde grd k i bu lunduklar yer B ing l ler in ba d r. B ingl ler dnyan n b i r cennetidir . Kular, gey i kler, t i l ki ler, kurtlar yata d r. Bu da lardan b in lerce ak kpk saan sular f kr p , uarcas na ovaya ynel i r . Dnde saka l yedi kar , saka l na gn vurduka avklanan, a la brnm b i r ya l p i r grd . P i r ona ocuksu ocuksu g lyordu. Koca Yusuf da bu ocuk yzl saka l ak ki iye glmsed i . Saka l ak

61

p i r Koca Yusufun e l inden tuttu . B i r sre e l l er in i avular n n iinde tutup okad . E l l eri s cac k , dosttu . Sonra b i rden ayaa ka lk p gzden yitt i .

U l u kaya l k lar , yzy l l k aalar evirm iti drt b ir yan . B i rden , uzaklardan gr leyen , kaya l klarda yank lanan b i r ses duydu:

Gaflet gzler in i a ihtiyar. Gaflet gzler in i a ! lerdeki dereden a la afakta b i r su ge lecek. Suyun stnde kpk var. yi d in le ben i . Suyun stnde kpk var. kpk . . . B i ri ye i l , b ir i sar , teki de boz . . . Bu kpkleri b i r kaba a l r, iers in . Gzlerin a l r , gencel ir , sapasalam o lursun .

Seyis Yusuf hemen olunu uyand r p grdkl erin i ona b ir bir an latt : .

Oul , git kp kleri bekle , " ded i . Ruen A l i d e ka l kt , vard derenin bana . B u ka

dar az b i r zamanda ba na ne ler ge lmiti , o lur ey dei l . Karan l ktan , sarp, yce dal ardan sz lp gelen dereden karanl a b i r ince r lt da l yordu .

Dere, kar , karan l k u l u dadan in iyordu . Kar daki ulu da g itti ke karan l k layor, kabaryor, bydke byyordu. Da bydke karan l k layor, gzgz grmez oluyordu . B i r karan l k korku ki a lm drt b i r yan . Sesler de byyordu. Karan l k , g itti ke u lu laan da, g i tti ke koyul aan karan l k , g itti ke uu ltu ha l in i alan sesler san ki Ruen Al iyi daha iyice korkutmak i ind i . Ruen Al i deren in k y c na bir al n n i ine yumulduka yumulmu, korkusundan e l i aya buz kes i lm i , t irti r titriyordu . Doan n , karanl klar n ortas nda yapayaln z k imsiz kimsesiz kalm t . nsana, hayvana kar i nsan yiit olabi l i rdi . Ama ge len bu karan l a , bu dnyay i k iye ayrm , karan l ktan daha karan l k b i r perde g ib i geri lmi , stne yryen daa, bu ba n dnd ren , ku la n sa r eden

62

seslere kar e l inden ne ge l i rd i k i . . . Koskocaman del i kan l al n n kkne yl es ine sar l d bz ld ki b i r topack ka ld .

Gkyzne bakt , gkyzndeki y ld z lar da bir i b i r lerine g i rmi ler , k imi oradan oraya akyor , k imi kmelenmi ler , b i r araya ge lmi ler tozutarak , b i r top olmular , karan l ktan karan l a uuyorlar . B i r u lu y l d z n arkasna be lk i on b in y ld z dm, a l t n b i r bu lut g ib i toz kararak savru larak koval yorlar. Gkyz nde b i r kaynama k i , gr l m dei l . Gkyz dalga l b i r deniz g ib i al kanyor, de l i r iyor, kuduruyor. Ruen de bu stndeki dehet al kantdan kurtu l mak i in yere yapt ka yapyor.

Bir ara uykusu gel i r gibi oldu. Gkyz ne bakt gkyz durulmu. Hemen ka lk p kamak isted i ama bacaklar tutmad . yles ine korkmutu. arnaar yere oturdu .

Ba dnyordu . Yre i daralarak bekl iyordu . Bu gece sabah olacak, a la afak gelecek miyd i ? Buraya ge ld i ge le l i belk i b i r y l o l uyordu . Be lki be y l da srecekti . . .

Kula kir iteydi . Bu korkun uultunun arasndan bir kuun parlamas n b i le ka rmyor, hemen ayaa f rl yordu . Bu korku ona b ir mr yeterd i . B i rka saatte ylesine korkmutu k i , bu korku ona b i r mr boyu yeterd i .

Acaba kpk gel irken dnya n e h a l e gel ecek t i ? Mmkn yok, Ruen A l i g id ip de kp a lamayacakt .

Dnya, y ld z lar , karan l k , dalar , aalar , su lar b i r ib i rine kart , her aacn ba nda bir y l d z ime i akyor.

Her ta n alt ndan bir zelzele grlts ge l iyor. Dnyan n btn insan l ar , hayvanlar bir araya ge l-

63

mi ler basyorlar l . Ruen A l i edemedi gzlerin i yumdu. Belki bylece rahat edecekt i . Gerekten de gzler in i yummas ona iyi ge ld i . Uultular g itti ke d in iyor. Ruen Al in in bedeni de uyuuyordu . Sonra orta l k derin b i r sess iz l ie brnd. Ruen A l i gzler in i amaktan korkuyordu . Gzn aarsa, gene gr lt