ydy credu mewn duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? golwg ar dystiolaeth arolygon barn
TRANSCRIPT
![Page 1: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/1.jpg)
Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn
Dr. Carys Moseley. Eisteddfod y Fenni. 4 Awst 2016
![Page 2: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/2.jpg)
Ymddiried mewn gwahanol broffesiynau
Tystiolaeth am agweddau pobl yn ôl eu crefydd ynglŷn â faint maen nhw’n ymddiried mewn sefydliadau a phroffesiynau gwahanol
Tystiolaeth am agweddau pobl sy’n ystyried eu hunain yn Gymry am y pynciau hyn
Nifer o bobl yn honni fod argyfwng mewn ymddiriedaeth (‘crisis of trust’) yng ngwledydd y gorllewin, a fod hyn yn gysylltiedig â dirywiad Cristnogaeth a’r eglwysi. Ydy’r ddamcaniaeth hon yn dal dŵr?
![Page 3: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/3.jpg)
Faint mae pobl yn ymddiried mewn sefydliadau Ffynhonell: British Social Attitudes Survey, 2014 (www.BritSocAt.com, wedi ei
ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
Y Gwasanaeth Sifil Does dim gwahaniaeth
arwyddocaol rhwng pobl sy’n honni cysylltiad gyda chrefydd a phobl digrefydd o ran faint maen nhw’n ymddiried yn y gwasanaeth sifil.
Does dim perthynas rhwng pa mor aml mae rhywun yn mynychu addoliad crefyddol a faint maen nhw’n ymddiried yn y gwasanaeth sifil.
Swyddfa’r Ystadegydd Gwladol
Mae pobl o enwadau ymneilltuol a phobl digrefydd yn fwy tebygol o ymddiried yn y SYG na phobl sy’n Anglicaniaid, Catholigion neu aelodau o grefyddau eraill (mewn enw)
Does dim perthynas rhwng pa mor aml mae rhywun yn addoli a faint maen nhw’n ymddiried yn y SYG
![Page 4: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/4.jpg)
Dywedwch i ba raddau rydych chi’n ymddiried yn Swyddfa’r Ystadegydd Gwladol (Office of National Statistics) Ffynhonell: British Social Attitudes Survey, 2014 (www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
Anglican Catholig Rhufeinig
Enwad Cristnogol arall
Crefydd arall
Dim crefydd
Cyfanswm yn ymddiried
65.9% 59.3% 69.3% 54.3% 71.4%
Llawer 8.1% 8.4% 8.3% 7.1% 9.1%Tipyn 57.8% 50.9% 61% 47.2% 62.3%Tueddi peidio
9.2% 8.8% 7% 9.4% 7.4%
Ddim o gwbl
1.5% 2.2% 1.8% 0% 1.7%
Ansicr 23.3% 29.7% 21.9% 36.3% 19.6%
![Page 5: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/5.jpg)
Faint mae pobl yn ymddiried mewn sefydliadauFfynhonell: British Social Attitudes Survey, 2014 (www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y
‘Centre for European Comparative Survey Data’)
Y Llysoedd Mae pobl o bob oedran yn
ymddiried yn y llysoedd. Nid oes gwahaniaeth o ran
crefydd faint mae pobl yn ymddiried yn y llysoedd.
Y Cyfryngau Does dim perthynas rhwng pa
mor aml mae pobl yn addoli a faint maen nhw’n ymddiried yn y cyfryngau
Dyw’r mwyafrif o bobl ddim wir yn ymddiried yn y cyfryngau (82% o bobl Cymru a 74% o Gymry).
![Page 6: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/6.jpg)
Ymddiried mewn pobl yn gyffredinol Ffynhonell: British Social Attitudes Survey, 2004 (www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre
for European Comparative Survey Data’)
Roedd pobl oedd yn addoli’n wythnosol llawer mwy tebygol o ymddiried mewn pobl yn gyffredinol (60%) na phobl digrefydd(42%)
Roedd 58% o bobl digrefydd yn credu na allech chi fod yn rhy ofalus gyda phobl, tra fod 40% o addolwyr wythnosol yn credu hyn
Gan fod pobl digrefydd yn tueddi i fod yn ifancach, rhaid tynnu’r casgliad fod nifer helaeth o bobl ifancach yn fwyfwy gwyliadwrus o bobl eraill ac yn cael trafferth ymddiried mewn pobl eraill ar lefel bersonol
![Page 7: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/7.jpg)
Agweddau tuag at awdurdodFfynhonell: British Social Attitudes, (www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y
‘Centre for European Comparative Survey Data’)
Pobl sy’n dweud eu bod yn perthyn i grefydd ychydig yn fwy tebygol o gytuno y dylsai ysgolion ddysgu plant i barchu awdurdod, ond mae’r mwyafrif o bobl o blaid
Mae pobl digrefydd wedi dod yn fwy parod i ddweud y dylid ufuddhau i ddeddf hyd yn oed os mae’n anghyfiawn.
1991 – 31% o anffyddwyr a 41% o theistiaid yn cytuno 2008 – 43% o anffyddwyr a 45% o theistiaid yn cytuno Ydy hyn yn golygu fod pobl ddigrefydd yn llai hyderus ac yn methu
cyfiawnhau anufudd-dod sifil? A oes argyfwng awdurdod seciwlar i’w gael?
![Page 8: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/8.jpg)
Ydy’r wladwriaeth les wedi disodli Duw?
Credai Bertrand Russell y byddai’r wladwriaeth les a’i hathroniaeth sosialaidd yn disodli ffydd yn Nuw ym meddyliau pobl, gan y byddai’r wladwriaeth yn darparu ar gyfer anghenion pobl yn y ffordd yr arferai elusennau ac eglwysi wneud
Poblogrwydd y ddadl hon ymhlith cymdeithasegwyr ac economegwyr crefydd – y syniad fod y farchnad rydd a chyfundrefn iechyd yn seiliedig ar yswiriant yn rhoi arwyddion cliriach i bobl o’u sefyllfa foesol
Tystiolaeth gymysg o’r Deyrnas Unedig o’i chymharu â gwledydd gydag hanes Comiwnyddiaeth fel yr hen Undeb Sofietaidd
![Page 9: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/9.jpg)
BSA 1991-2008 – mae pobl o’r dosbarthiadau cymdeithasol is yn fwy tebygol o gredu yn Nuw na pheidio, ac yn llai tebygol o fod yn anffyddwyr na phobl o ddosbarth I. Ac eto, pobl o’r dosbarthiadau is sy’n fwy tebygol o dderbyn budd-daliadau ac felly ymelwa o’r wladwriaeth les.
BSA 2008 oedd yr unig flwyddyn yn y BSA oedd yn mesur cred yn Nuw a ‘welfarism’. Pobl dosbarth I oedd yn gryf o blaid lles oedd y mwyaf tebygol o fod yn anffyddwyr, ond hefyd o gredu yn Nuw. Yna roedd pobl oedd yn eithafol o elyniaethus i’r wladwriaeth les yn fwy tebygol o beidio credu yn Nuw.
Mae’n ymddangos fod yr agwedd o ‘welfarism’ cryf i raddau yn disodli cred yn Nuw, sy’n ddealladwy o ystyried hanes Comiwinyddiaeth. Ond mae cred eithafol yn y farchnad rydd hefyd yn gallu gwneud hyn.
![Page 10: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/10.jpg)
Dechreuwyd y raddfa les (‘welfarism scale’) yn 2001, felly dim ond yn 2008 y mesurwyd ef yn erbyn cred mewn Duw, a fesurwyd ers 1991. Bu dirywiad mewn cred mewn ‘welfare’ ers 2001, ac hefyd dirywiad mewn cred mewn Duw. Yn y ddau achos roedd gwahaniaeth o tua 5%.
Dengys data 2004 a 2009 ar faint mae pobl yn ymarfer eu crefydd (‘religiosity’) a’r raddfa les for pobl sy’n addoli’n gyson yn sefyll allan fel y lleiaf tebygol i fod yn wrthwynebus i ‘welfare’ ac ychydig yn fwy cefnogol tuag ato. Pobl digrefydd yw’r mwyaf gwrthwynebus.
Mae hyn i gyd yn awgrymu fod twf anffyddiaeth wedi esgor ar elyniaeth tuag at y wladwriaeth les a’r syniad ei bod hi’n cyflawni dyletswydd tuag at y tlawd a’r anghenus
![Page 11: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/11.jpg)
Dirywiad mewn pleidleisio: a oes esboniad crefyddol? Ers Etholiad Cyffredinol 1945 mae canran yr etholwyr
yn sy’n pleidleisio mewn etholiadau cyffredinol wedi disgyn o 73.8% yn y DU a 73.4% yng Nghymru i 66.1% a 65.7% yn 2015 (http://www.ukpolitical.info/Turnout45.htm)
Mae tystiolaeth glir dros amser fod pobl digrefydd ac anffyddwyr yn llai tebygol o bleidleisio
Mae tystiolaeth dros amser fod pobl sy’n arddel crefydd ac sy’n credu yn Nuw yn fwy tebygol o gredu fod dyletswydd i bleidleisio
![Page 12: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/12.jpg)
‘Mewn etholiad cyffredinol...mae’n ddyletswydd ar bawb i bleidleisio’. (In a general election...it's everyone's duty to vote.)Tabl yn seiliedig ar data o British Social Attitudes Survey 1991-2013 (www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
1991 1994 1996 1998 2000 2001 2004 2005 2008 2009 2010 2011 20130%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
Anglicaniaid CatholigionCristnogion eraill Crefyddau eraillPobl digrefydd
![Page 13: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/13.jpg)
‘Mewn etholiad cyffredinol...mae’n ddyletswydd ar bawb i bleidleisio’. (In a general election...it's everyone's duty to vote.)Tabl yn seiliedig ar data o British Social Attitudes Survey 1991-2013.(www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
19982008
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Dyletswydd i bleidleisio mewn perthynas gyda graddfa credu yn Nuw neu beidio
Sicr fod Duw yn bodoli Amau ond creduCredu weithiau Pwer uwchDdim yn gwybod os oes'na Dduw Dim Duw
![Page 14: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/14.jpg)
‘Mewn etholiad cyffredinol...mae’n ddyletswydd ar bawb i bleidleisio’. (In a general election...it's everyone's duty to vote.)Tabl yn seiliedig ar data o British Social Attitudes Survey 1991-2013(www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
1996 1998 2001 2004 2005 2008 2009 2010 2011 20130%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
Cymry Poblogaeth Cymru Cyfartaledd y DU
![Page 15: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/15.jpg)
Credu mewn dyletswydd i bleidleisio mewn perthynas gyda chredu gyda’r gosodiad ‘dylsai pobl sydd am gael plant briodi’ (‘people who want to have children ought to get married’) Tabl yn seiliedig ar data o British Social Attitudes Survey 1991-2013(www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
2000
2010
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%Anghytuno'n gryf AnghytunoDdim yn cytuno nac yn anghytuno CytunoCytuno'n gryf
![Page 16: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/16.jpg)
Pleidleisiau’r ‘dde eithafol’: pleidlais grefyddol neu ddigrefydd?
O dro i dro mae pleidiau dde eithafol Prydeinig wedi ceisio defnyddio rhethreg Gristnogol (‘Britain is a Christian country’) er mwyn ennill cefnogaeth
Mae’r dystiolaeth hir-dymor yn awgrymu fod cefnogwyr y dde eithafol yn llai tebygol o ystyried eu hunain yn Gristnogion a mwy tebygol o fod yn ddigrefydd yn 2005, ond erbyn 2009 wedi attynnu nifer o gefnogwyr oedd yn perthyn i grefydd (Cristnogaeth yn bennaf) mewn enw yn unig
Roedd y BNP yn fwy cysylltiedig gyda phobl digrefydd a UKIP yn fwy cysylltiedig gyda phobl sy’n addoli’n achlysurol
Dim ond hen bobl sy’n closio at y syniad fod rhaid i bobl fod yn ‘Gristnogion’ i gael eu hystyried yn Brydeinwyr go iawn. I bobl ifanc mae ‘Britishness’ yn golygu ‘secularism’.
![Page 17: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/17.jpg)
‘Some people say the following things are important for being truly British. Other say they are not important. How important do you think it is ... to be a Christian?’Gwybodaeth o British Social Attitudes Survey, 1995, 2003, 2013(www.BritSocAt.com, wedi ei ddatblygu gan y ‘Centre for European Comparative Survey Data’)
Yn 1995 roedd 60% o bobl oedd yn addoli’n wythnosol yn cytuno. Yn 2003 roedd 70% yn cytuno. Yn 2013 roedd 50% yn cytuno. Ym mhob blwyddyn roedd perthynas glir rhwng addoli’n fwy aml a
chredu fod angen bod yn Gristion i fod yn ‘wirioneddol Brydeinig’.
![Page 18: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/18.jpg)
Pleidleisio yn Refferendwm Ewrop
Roedd yna ddimensiynau crefyddol i’r pleidleisio am aelodaeth y Deyrnas Unedig o’r Undeb Ewropeaidd
Dangosodd rhai arolygon fod pobl sy’n ‘Gristnogion’ mewn enw (fel y’i cyfrifir yn y Cyfrifiad) fwy o blaid Gadael nac Aros
Dangosodd arolwg Ashcroft taw Moslemiaid a Hindwiaid oedd fwyaf o blaid Aros. Roedd Iddewon a Siciaid o blaid Gadael
Dangosodd arolwg Christian Research ym Mawrth 2016 o bobl sy’n mynychu eglwys yn rheolaidd fod 50% o blaid Aros tra bod 20% yn bwriadu pleidleisio dros Adael.
Cafwyd hollt grefyddol ddofn rhwng Cristnogion o argyhoeddiad sy’n addoli’n rheolaidd, a Christnogion ‘mewn enw’ yng Nghymru a gweddill y Deyrnas Unedig
![Page 19: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/19.jpg)
Sut bleidleisiodd pobl oedd yn honni ymlyniad i’r gwahanol grefyddau yn Refferendwm Ewrop, 2016.
Graff yn seiliedig ar Lord Ashcroft Polls, Mehefin 2016lordashcroftpolls.com/2016/06/how-the-united-kingdom-voted-and-why
Aros
Gadael
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%Digrefydd Arall Bwdaid SiciaidIddewon Hindwiaid Moslemiaid Cristnogion
![Page 20: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/20.jpg)
Pleidlais Brexit, Pleidlais symbolaidd
Dangosodd arolwg Ashcroft fod pleidleiswyr dros Aros yn gryf o blaid y canlynol, tra bod pleidleiswyr dros Adael yn eu herbyn: aml-ddiwylliannedd rhyddfrydiaeth gymdeithasol ffeministiaeth y mudiad gwyrdd globaleiddio y rhyngrwyd mewnfudoRoedd y ddwy ochr wedi eu rhannu lawr y canol am bwnc cyfalafiaeth
![Page 21: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/21.jpg)
Y raddfa ‘Welsh-British’: ‘Cristnogol’ – digrefydd/seciwlar? Ceir peth tystiolaeth fod ystyried eich hun yn Gymry yn ei gwneud hi’n
fwy tebygol eich bod yn ystyried eich hun yn Gristion mewn enw, o ran ‘perthyn’ i enwad, ond mae hyn yn prysur ddirywio
Dengys tystiolaeth ddiweddaraf y ‘British Election Study’ (Post-election wave 2015; www.britishelectionstudy.com) fod Cymry Cymraeg dipyn llai tebygol o ddisgrifio eu hunain fel pobl ddi-enwad na phobl nad sy’n hyderus eu Cymraeg neu’r di-Gymraeg, ond bron yr un mor debygol o ddweud nad ydynt yn perthyn i unrhyw grefydd
![Page 22: Ydy credu mewn Duw yn cael dylanwad ar fywydau pobl? Golwg ar dystiolaeth arolygon barn](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051503/587b11c81a28abb15c8b67ef/html5/thumbnails/22.jpg)
Canran pobl Cymru yn ôl sgiliau iaith Gymraeg sy’n ddi-enwad a digrefyddBritish Election Study Wave 6 of 2014-2017 BES Internet Panel (post-election wave). Mai 2015
Ddim yn perthyn i unrhyw grefydd
Ddim yn perthyn i unrhyw enwad
0.00% 20.00% 40.00% 60.00%Di-Gymraeg Ddim yn rhuglRhugl yn y Gymraeg