Slayt 1

Ankara Sava, Osmanl mparatoru 1. Beyazt ile Timur mparatorluunun Han Timur (Aksak Timur) arasnda 28 Temmuz 1402 ylnda gereklemi, Timur mparatorluunun kazand bu sava sonucunda Osmanl mparatoru Beyazt esir dmtr.

1400l yllarda Osmanl Balkanlar cenahnda taarruzlarla hkimiyetini salam ancak Anadolu zerindeki hkimiyeti kesinlememiti. Her ne kadar Anadolu zerinde hkm sryor olsa da Seluklular dneminde ortaya kan bamsz beylik sistemi halen devam etmekteydi. Bu bakmdan Anadolu Birliinin salanmas ve beyliklerin tam anlamyla ilhak edilerek Osmanl tebaas haline getirilmesi gerekiyordu. Bu gereklilik zerine Beyazt, bir taraftan stanbul kuatmasna devam ederken dier yandan Anadolu seferleri ile de Anadolu hkimiyetini kesinletirmeye alyordu.

Ankara Sava ncesi Taraflarn Durumu1. Beyazt, 1390-1400 yllar arasnda, Anadolu ilerine yapt seferlerle Konya, Nide, Karaman, Develi, Sivas, Tokat ve Kayseride hkimiyetini kesinletirerek bu blgelerde yaayan Trk Beyliklerini Tebaas haline getirdi ve kurduu merkeziyeti yapyla hem snrlarn hem tebaasn arttrm oldu. Bunun yannda, 1370 ylnda kurulmu olan Timur mparatorluu, giderek glenmi ve ran corafyasnn hkimi durumuna gelmiti. Timur, kendisini lhanl Devletinin varisi sayarak Anadolu zerinde hak iddia ediyordu. Anadolu Seluklularnn yklmasyla Anadolu ve Orta Asyada kalabalk kitlelerle dank ekilde yaayan Trk beylikleri Osmanl ile Timur mparatorluu arasnda mcadele unsuru haline geldiler.

Ankara Savann NedenleriBir yandan Beyazt, bir yandan Timur, Anadolu zerindeki beylikleri tebaas haline getirmeye alyorlard. Timurun taarruzlaryla yklan Celayirin Sultan Ahmet Han ve Karakoyunlu Devletinin hkmdar Kara Yusuf, Timurun eline gememek iin Osmanlya sndlar. Timur, kendisinden kaan Ahmet Han ve Kara Yusufun iade edilmesi iin Beyazta mektup gndererek esir edilmek zere kendisine teslim edilmesini istedi. Ancak Beyazt, kendisine snan beyleri vermek istemeyince Timur ile Beyazt arasnda mektuplamalar balad. Timur, srarla esirlerinin kendisine verilmesini istiyor ve tehdit ediyor, Beyazt ise esirlerini vermeyi reddedip Timurun meydan okumasna ar szler ve tehditlerle karlk veriyordu. Karlkl tehdit ve hakaretlerle gerekleen bu mektuplamalar neticesinde Timur, Beyaztn ele geirdii Sivas, Halep ve ama istila etti ve esir iadesi meselesi savaa dnmeye balad. Timur, Sivas, Halep ve amdan sonra Badata ynelince, Beyazt da kar taarruzla Timurun hkimiyeti altndaki Erzincan ve Kemah istila etti. Bu karlkl taarruzlar byk bir sava artk kanlmaz hale getirmiti. Yaanan anlamazlklar neticesinde Timur, Beyazta eli gndererek Kemahn geri verilmesini, Ahmet Han ve Kara Yusufun iadesini ve Osmanllarn kendisine balanmasn talep etti. Bu talep, aka bir sava ilanyd.

Ankara Savann TezahrBeyaztn, sz konusu ar taleplerini aka reddederek kendisini tehdit etmesi zerine Timur, 140 Bin kiilik bir ordu hazrlad. Bu orduda Timura destek veren irili ufakl 20 Sultanlktan askerler ve Hindistandan temin edilen sava filleri bulunuyordu. Beyazt, Timurun taarruza giritii haberini alnca, himayesi altndaki Trk Beyliklerinden oluturduu ordular hazrlad. Ancak bu ordu, Timurun ordusunun karsnda sayca olduka zayf kalyordu. zgn gleri yetersiz kalnca Srplardan asker destei alarak ordusunun gcn 85 Bine kart ve Timurun ordusunu karlamak zere Ankaraya doru harekete geti.

5Beyazt, Ankaraya ulatnda Timurun Tokat cenahna yneldii haberini ald. Bunun zerine zaten sayca az olan ordusunun mevcut gcn de blmek zorunda kald ve yaya glerini dalk blgelerdeki stratejik noktalara yerletirerek svarilerden oluan glerle ormanlk araziye konuland. Bu hareket Timur iin byk bir avantaj salad. Hzl hareket kabiliyetine sahip olan gleri, bu mcadelede Timurun ordusunu yenilmez klmaya yetiyordu. Beyaztn hareket dzenini ve sava tertibatn renen Timur, artmak amacyla glerini gneye, Kayseriye doru kaydrd. Beyazt, Timuru Tokat ve Sivas istikametinden beklerken, Timur Kayseri zerinden Ankaraya doru ilerleyip ehri kuatt. Timurun Ankaray kuattn renen Beyazt, Savunma sava yapacakken taarruz etmek zorunda kald ve byk bir hata yaparak Temmuz ay scanda ordusunu Ankaraya yrtt. Hem sayca az olan hem de Temmuz scanda susuz ve yorgun den Osmanl ordusu, Ankaraya ulatnda, Timur beklemedii bu manevra karsnda kuatmay kaldrarak daha kuzeye,Ankara Savann gerekleecei ubuk Ovasna ekildi.Beyazt, Ankaraya ulatnda Timurun Tokat cenahna yneldii haberini ald. Bunun zerine zaten sayca az olan ordusunun mevcut gcn de blmek zorunda kald ve yaya glerini dalk blgelerdeki stratejik noktalara yerletirerek svarilerden oluan glerle ormanlk araziye konuland. Bu hareket Timur iin byk bir avantaj salad. Hzl hareket kabiliyetine sahip olan gleri, bu mcadelede Timurun ordusunu yenilmez klmaya yetiyordu. Beyaztn hareket dzenini ve sava tertibatn renen Timur, artmak amacyla glerini gneye, Kayseriye doru kaydrd. Beyazt, Timuru Tokat ve Sivas istikametinden beklerken, Timur Kayseri zerinden Ankaraya doru ilerleyip ehri kuatt. Timurun Ankaray kuattn renen Beyazt, Savunma sava yapacakken taarruz etmek zorunda kald ve byk bir hata yaparak Temmuz ay scanda ordusunu Ankaraya yrtt. Hem sayca az olan hem de Temmuz scanda susuz ve yorgun den Osmanl ordusu, Ankaraya ulatnda, Timur beklemedii bu manevra karsnda kuatmay kaldrarak daha kuzeye,Ankara Savann gerekleecei ubuk Ovasna ekildi.Ankara Savanda Osmanlnn DurumuOsmanl Ordusunda, Azaplar, Yenieriler ve Tmarl Sipahiler merkez kuvveti tekil ediyor ve Beyazt tarafndan kumanda ediliyordu. Merkez gcn yannda Sadrazam andarl Ali Paa, Mustafa elebi, sa elebi ve Musa elebi kumanda ettii gler elik ediyordu. Sol cenahta Sleyman elebinin komutasnda Rumeliden tedarik edilen birlikler bulunuyor, Sa cenahta ise Vezir Kara Timurta Paa komutasnda Anadolu Beyliklerinden tedarik edilen birlikler hazr tutuluyordu. Mehmet elebi, Karakoyunlu Beyliinden tedarik edilen ihtiyat kuvvetleriyle ordunun en gerisine konulanmt. Sol cenahn ihtiyatnda, Beyaztn kaynbiraderi Stefan Lazareviin komutasndaki 10 Bin kiilik Srp gc bulunuyordu. Ordunun sa cenahnn ihtiyatn ise Kara Tatar Svarilerinden oluuyordu.

Ankara Savanda Timur Devletinin DurumuTimur Ordusu ise, ordu merkezinde Timurun komutasndaki gler, Sa cenahta Miran ah, Sol cenahta ahruh Mirza ve Halil Sultann gleri bulunuyordu. Ayrca Hindistandan getirtilen 32 zrhl sava fili ordunun en nnde sralanmt. Muhammed Mirza, ana ordunun gerisinde ihtiyat olarak konulanm, beraberinde Harezm ve Maverannehirden tedarik edilen zrhl svari alaylar ile Pir Muhammed ve skender Mirza yer alyordu. Ordunun sol cenahn Emir Celal slam, sa cenahnda eyh mer Mirza tarafndan kumanda ediliyordu. Aydnoullar, Germiyanoullar, Saruhanoullar, Menteoullar ve dier kk Anadolu Beylikleri de sa cenahn nnde konulanmlard.

nkara Savann Geliimiki tarafta tm hazrlklarn tamamlayp 28 Temmuz sabah, sabah namazndan sonra sava dzeni aldlar. Beyazt, Nibolu savanda kulland Kurt Kapan (Hilal) taktiini uygulamak iin ordunun en nnde yer ald. Beyazt, kendisine bal Azaplarla birlikte allk ve otluk bir dzlk zerinden hcum ederek ilk taarruzu balatt. Ancak bodur aalar ve allklar, ileri taarruz iin hz yavalatan bir etkendi. nc kuvvetlerin taarruza kalktn gren Timur, ilk karl okularla verdi. Timurun ordusundan gelen youn oklar, allklar ve otluklar sebebiyle yavalayan Azaplar zerinde etkili olunca Azaplar, ar kayplar vererek geri ekilmek zorunda kald. lk hamlesi baarl olmayan Beyazt, Yenieriler ve Sipahilerden oluan glerine taarruz emri verdi. Timur, ilerleyen yaya kuvvetlerine kar sava fillerini ve ormanlk alan ierisinde gizlenen svarileri grevlendirince avantaj yine Timurun glerinin eline geti. Mirah ahn birlikleri de Sleyman elebi komutasndaki birliklerin zerine taarruz edince zor durumda kalan Sleyman elebi birliklerine Merkez gte yer alan Yenieriler yardma gitti.Adm adm mcadeleyi kaybeden Osmanl ordusu, malup olunan cephelerden ekilmeye baladlar. Timur, son emrini vererek Beyaztn sa ele geirilmesini emredince sonu almak iin son taarruz balad. Vezirler sa elebi, Sleyman elebi, Mustafa elebi ve Mehmet elebi, kuatmay yararak kamay baardlar. ehzadelerin katn fark eden Srp Birliklerinin komutan ve Beyaztn kaynbiraderi olan Stefan Lazarevi, Beyazta ekilmesi iin tavsiyede bulunsa da, Beyazt mcadele etmeye devam etti. atalpetede emrinde 300 kiilik askeriyle atnn srtnda arparak Timur tarafndan yakaland ve esir edildi veAnkara Sava, Osmanl Devleti iin byk bir hezimet olarak tarihe maloldu.

SEFA KUTUN 10/A 700