YERBILIMLERICEOSOδヽD

ARALIKDECEⅣIBER W153 ISSN 1019-1003

ETiLi(cANAKKALE)Gも NEYiNDEKi PLウTONiK ve VOLKANiKKAYALARIN PETROGRAFISIve JEOKIⅣ IYASI

Oya TURKDONⅣ IEZ,Ⅳlustafa BOZCU

σα″αたたα′′θ″∫ιた′z ttα′′」″′ソ`′

・s′ rF7s,,ノιθノ6ゾ′ルイ″力θ″′,s′′意′Bわノ′/71″

,

σα′αたたαノθ/r″′女I llι

OZET:σα力ξ″αα′α′′,βむα】「α′・″ηαグαS7'ηグα καz″αj y″たs`′ルηメ″′″た夕z`ッメ′1″`E′

′ノ′

ゞ`ソ

フでS'77′`ッ `″

αノι″.3メ gα yα′.ι ′lα″αSI'77″α Eθ∫ι77'″ι71Pノメyθ s`′1'`たα′α′・ノン′・たノ′′め′

`777セ′・グ′αた′√θル″夕ξ779α g″α′ノz777α″:η ′ノ″rθ″′々ッ

`ッθ′々α″′々″7・″″′θ′・′わ′′‐α7・α″αソ

`ッαッg`′7θ′α′・αたわタノIr″ 777α r々α′′′ B“ αゞノ7ゞ′7α′αE′〃′grJ79θッ′′′θ yθ′・α′α′Ar′ ″αg: 、,θ

ζ′l′ 7‐

`Sf7〃 `た′ρノ″′θ/1ノたν

` ッθttα′7′たたαッαf′α′・′/1ブθθノ。ブ′たたθ′2″ /77′α′′ Fノθρ′r′

・οg′・α′アた 、1′

/C20た 7777α Sθ′わz`〃メたた′・′α7・α∫′77・ :′771ぜ″7・ .

′′26ιノι771`α′αJlι 4ααた,′′″′θ′メたたαッαf′α″ρ`′

7・ 9g′・a/1々 fαノJ∫′9α′α′・グοご′

・夕/rfrs夕 II′αgθζrfrfノ frた′α grα′7″′

`′

・ッι ρθろβ′‐ノr′たどθたIf′ fr θ/1r′ ,′た″′θた′αS,κ lメ

`′

グ′S′α′,αィ Fわθ′

`力

θ′・″わノθ″′り,b″θ′ルνιた′ソα7・∫“

771′ 7・αノθ7・′″′′ゞθ′・′′・ S′θ2~Ⅳα2θ ttκ2θ グ″αg′

`“777〃α

g′・α77た ,g′・α72ο′ノッθ7・ J′ νιた″να′・s″″ο′・′rゎ′′θ∫ル

"J77″θ′′′′

`′

・ ソοノたα77′たたαッαf′θ′・″α ′sピ わ″

′ク′・″722′′αた'α

′2グιz′ rr`η 71ッθ′ル`た

α″α′・″`意な“ιた′ιツθ ξθζ夕′′″た′α,α″′

`zルθノ″α々 ″zι′・ι

″α∫′r,rハαたノθ″グθz′′ソθ′・かο′′′わ′々∫′“ル′′

`gわ′・″′

“θたた〃′′・P/″′ο″Fた ソ′ソοルα″′たたαyαζ′α′′′7

S′θ2~7Va2ο+Kりθ′ιごなメ″″″αg′・α″′α′・′′,グθ

`′

ζ)′′α′2θノたα′′_s′′′たα=7/1S,s“わα′たα′ノαノα′ルッα・α″

`た

″月gδ 7・″′′′・Ⅳα2θ ttκ2ο

~F`ο -1イ gθ ィスFAイリ″fgι′7′″αg′ αη"″

″ お′δ7・ 72θたノ

`′

・′′7 fθ gν たα′たαノたα′θ′lα′α7,aaわ夕′fr′/77αたrr7 1′

`々α′たαノたθ′ι77 ′′・

`′

zグ gο∫′`′

・777θた′ι″′′

スッ′・Icα ′′″rθ″′たソι νθルα′7′たたαッαぐノα′・ι′?S'θ 2″ιJ`7・れιたα′・yT,θ2,/1/_9θ θ,F`2θ」,νgθ

,

Cαθ,1イ′θ,7Vα 2θ ′ιごθノ‐ノι′・′′マ″

`g″ξ′″′7ι gα′ヴたθ′・ιノαsyο′l νιわ

“″αたα′・ゞrη ,κ2θ

″`ζ

ι′・′″″ιなθg″

`.ノ

′ρθzル√たο′・ιノαッο″gδ∫′θ′″`sノ

′・αたsケθ″′′た′・お′α〃`」

777`S力・`ダ`rれ

′ツα′lS″ι7・

//76ι″777θ αノα′″2′αた′ρ″′θ′′たソιソθ′たθ′1,た たαyαノα′・I′7“″δ′・ι′`″

ι″′,′zιノι779`71rッ′′α″′・′

`2′

′・αたιノι777ι′?′″′・′sθ″Irf′α′・′77α daッα′,α′ηた,わιイたαッαξノα′・′/7θ′′∫ff/77"′ ?″α/7・αたS″θ71ιノた′・′srαノ′ι∫″2′′′72ッα71′ S″

`々αわ2おα′々 ル・′ι7″ηι g′わノ′7α g′lα たα′・′ξ′777S″′・ιgノι′・′/f′77″ιθ′た,ノメ

θ′″“fν わθ′′′・′メ′ιみ′′′′・

PETROGRAPHY and GEOCHEⅣIISTRY OF THE PLUTONIC andVOLCANIC ROCKSIN THE SOUTH OF ETiLi(cANAKKALE)

ABSTRACT:′ ′′力お s′夕αy,′,C″∫ll αs grl・

`′

?′θ′α7・θg7・α′力たα″″gιθθ力`777′

εα′/′αr“ r`s α71′ gθθノθg'cα′s`′′′′gs c′′′ン′θ刀′θα′lα ソθ′εα″′ε7・θθおα′・θ″/1グ スJ′ dαご′,メ77′/2`

sο夕′カグE′′′′,′′′力ι4θ″′カィメ(α ZどαJ 777θ夕rlrα ′″′・ακg`,3′ gα P`“′″syノα,/V771ィ ′た`ッ

.

P/fr′θηJθ ″θ`た

sノ″′力ι∫r放クα″`α

力αソιg′θ″夕″″α′′r7θ′フリ′・ルた′ι■′“′ιs α″′εθ77JSr

2′ρノαg′θ6′θsι ,κildspα 7・ ,α″ρ力′わοノι

`力

θ7・4わ′`″

′ιりわノθ′メたα″′9夕α′‐′z″′れ`′`な

。′′′力ι

189

TURKDONMEZ, BOZCU

SiO2-Na2O+K2O diagram they show g,ranite, granodiorite and quartz dioritecompositions. In this diagram volcanic rocks sllow different compositiott ranging Ji"om

andesite to rhyolite through undesite, dacite, trachy andesite and rhyolitecompositions. Plutonic artd yolcanic rocks in variation diagrams fall into subalkaline

area. Na2O+K2O - FeO - MgO (AFM) ternary diagram most of the samples indicate

calc-alkalen trend. SiO2 versus inTiO2, Al2O3, Fe2O3, MgO, CaO, MnO, Na2O a

value show strong negative correlation, and in contrast, in K2O values strong positive

correlation with SiO 2 indicates .ft'at:tional crystallization processes .

Results of major elements, trace elements and rare earth elements of plutonic andyolcanic rocks can be related to .ft'ac:tional crystallization as well as magma mixing

processes and crustal contamination.

1.GIRIs

Kuzeybatl Anadolu'da, Biga

Yarlmadasl'ndaki magmatik sure9

Sakarya kltasl ilc Toros kitasinin Ust

Kretase'de carpl§ masindan sonra

birbirlcrine kuzcy‐ guncy yё nlu

yaklnla§ masl llc ba§ lamlstlr(Yllmaz,

1989)ve bu Surc9 Eosen'den OrtaMiyoscn'c kadar gcli§ inlini surduren bir

dёnem ile temsil edilir.Ⅳ lagmatik urunler,

pliitonik ve volkanik kaya91arl i9crirler.

Bu,all§ ma,Etili ve guncyinde yer alan

AЁ ldaこ l Ve 9eVresindeki plutonik ve

volkanik kaya91arl kapsamaktadlr(sckil

l).Daha ёncek1 9all§ malarda(Ercan ve

di首。,1995;Siyako vd.1989;Dёnmez vd.

2005)' genel ёZCHiklcri tanlrnlannll§ Olan

volkanik kaya91ar bu ,all§ ma dalitostratigrafik olarak aylrtlanml§ tir・ Elde

edilen petrografik ve jeokimyasal veriler

l§ 1こ lnda bolgedcki plutOnik ve volkanik

kaya91ar araslndaki ili§ ki incelenmi§ tir.

Bu 9all§ ma arazi ve laboratuar(ince

kesit,tum kaya9 kimyasal analizleri)

ollnak uzere iki a§ amadager9ekle§ tirilmi§ tir・ Kaya9 ёmeklcrine ait

ana oksit element analizlerinin bir b61iimu

190

Kalemaden A.s.(canakkale)tarafindan

X―Ray Flouresans yёntcmiyle

ger9Ckle§ tirilirken,diЁ er ёmeklcrin ana,iz

vc nadir toprak clcment analizlcri ALS

Chemex(Kanada)analiZ laboratuarinda

ICP―ⅣIS yё ntcmiyle gcr9ekle§ tirilmistir.

2.GENEL JEOLOJIve STRATGRAFI

Call§ ma alanlnda yuzeyleyen kaya91ar

5 1itostratigrafi birimine ayrllrnl§ tlr.

Bё lgcdeki temeli olu§ turan Ust Kretase

ya§ 11,ba§ hCa serpantinit,kire9ta§ l b10klarl

ve meta§ cylden olu§ an cetmi ofiyolitik

Mela可 1(Okay Vd.,1990),Evcilcr plutOnu

taraflndan kesilir ve bёlgcdcki Iくu9ukkuyu

formasyonu ve bunlarla ara katklll yaygin

volkanik birilnlcr tarafindan uyumsuz

olarak tizerlenir.

Ge9 01i30Sen― Miyosen ya,11(Birkle ve

Satlr, 1995)granit,granodiyorit ve kuvars

diyorit bilesilndC 01an Evciler plutOnu

CCtm1 0■yolit Mela可 1'nl keser.Volkanik

kayalar ile olan dokanaこ lisc uyumsuzdur.

Can V01kanitleri olarak isimlendirilcn

(Ercan vd., 1995)volkaniklcr inceleme

alanlnln yakla§ lk 2/3 sini kaplarlar.Bunlar

9all§ ma alaninda 9o魅 unlukla andezitik,

れヽヽミ（つヽヽヽヽ、ヽャ）Ｑきヽマ」ヽヽヽこ

ヽヽヽ

もヽヽ澪

くヽくへ）ミヽヽヽ

べヽマヽヽヽミ、「、、もいミミ「●

くヽ「ヽοミミマヽ蟄

【０一

一一一一一副”

纂雰一資　シ^・辱‘

Aliv],cnl, vsna{ nx\lo?1i

tirraJl.tr

AgkrneR rilfa]Bd* kihu$r,;cylKlinritltu$rilL kihri,

(ynv.lu*Silisittc lolkarik I SilrkrlRild,;ri|{ Tiil

(eCcri1. rnliard.itl

Ka.a$l Krru{hl^r(｀unl・l、 1ゞ口:力 ■ヾ

Tnliand{ril. ltrfirll

Cr$it. gre6diy0rirk!vns dilTri!

Lrsmru.lul

l*ryninil.lr{hi' b!€tr

I臨紳考IEツ V■■■●●マ

¨　　　　　¨　　　　　　　

醸躙鰈鰈鰈鏃態議鶉国回図国国□画

$ekil l. QakSrna Alanrnrn Yer Bulduru ve Jeoloji Haritasr

$ekil 1. Qahqma Alanrnrn Yer Bulduru ve Jeoloji Haritasr

andezitik tiif, ender olarak da

trakiandezitik, dasitik bilegimli lavlar,andezit, dasitik bileqimli aglomeralar ve

riyolitik bileqimli tiiflerden oluqmaktadrr.

Ayrrca gahgma alanrnrn kuzey ve giiney

kesimlerinde bu volkaniklerin hidrotermal

alterasyonu sonucu oluqmuq silisifiye(sileks) bdlgeler de bulunmaktadrr. Ayncaqok nadir lavlar iginde gcizlenmiq bazalt

dayklarr da bu volkanik topluluk igindeyer alrr. Tiim bu volkanik birlik QetmiOfiyolit Melanjr ve granodiyorit bileqimliintrtizif iizerine uyumsuzlukla gelir.

Kumtaqr, silttaqr ve organik gamurta$l

nitcliこ inde olan KtiEiikkuyuFormasyonuna(Saka, 1979)ait gё lsel

scdilnanlar andezitik turdeki v01kanik

kayalar vc aglomeralar ile arakatkllldlr.

Call§ma alaninda a91k bir yuzlck 01arak

gё zlenmese dc kilta§ 1,kumta§ 1,kёmur,

organik§cyl, aglomera ve tuf stratigrafisi

sunan can formasyonu(SiyakO vd.,1989),

bё lgedeki yaygin olarak gё zlcnen

volkanik kaya91arin uzcrine uyumsuz

olarak gclmektedir.cё kuntu alanlarinda

yuzlck vcrcn aliivyal nitelikli Kuvatcmer

ya§ 1l birilnler isc tum birinlleri

uyumsuzlukla 6■ er

Call§ ma alanindaki Evciler PlutOnu'na

ait kaya91arda,1)claloye ve Bingё l(2000),

K/Ar yё nten五 ile 27,1± 0,6-31,1± 1,4 My

arasinda,BIrkle ve Satlr(1995),Rb/Sr

yёntelni ile 25± 0,3 My vc Okay vc Satlr

(2000),Rb/Sr yё ntelnli lle 20,5± 0,2-

20,7±0,2 My(Ust Oligoscn― Alt Miyoscn)

ya,larinl bulmu§ lardlr.Ercan ve di色 .,

(1995)'dc can vOlkanitlcrine aitGё k9eada'daki andezitik lav ёmcklerinden

K/Ar yёntenli ilc yaptlklarl ya§ tayininde

192

TυRKDOttMEZ,30Zσυ

30,4± 0,7‐ 34,3± 1,2 My(Alt Oligoscn),

Dayal(1984)Yenice dolaylarinda,andczitik lavda 28,2± 1.4-28,0± 0,9 My

(OSt Oligosen),Krushensky(1976),Edrcmit'in kuzeydoEusundaki andezitik

lavdaki biyotitlerdcn 23,6± 0,6 My(Orta

Miyoscn)ya§larinl bullnu§ lardlr.

3.PETROGRAFIve JEOKIⅣ lYA

Call§ ma alanl icinde Evciler PlutOnu'na

ait kaya91arda yapllan petrografik

incelemelcr ile bunlarin granit―

granodiyorit, kuvars diyorit― kuvars

monzodiyorit bilc§ imlCrdc olduttu

gё rulmu§ tur. Bu kayalar fancritik ve

porfiritik dokuludur.Incc kcsitlcrdc geneH

orta-lrl kristallerden oluqan

hipidiyomorfik, holok ri stal en

dokudadirlar. Bё lgcdeki plutOnik

kaya91arin lllineral bile§ ilnleri,ba§ 1lCa

plajioklas,kuvars,ortoklas,amfibol

(hOmblend)Ve biyotitlerden olu§ maktadlr.

Call§ ma alaninda lav akintisl vepiroklastik urunler 01arak gё zlcncn

volkanik kaya91ar 9oこ unlukla andezit

olmak uzere, cndcr olarak dasit,

trakiandczit vc riyolitik bile§ iinlidirler.

Andezitler genellikle afanatik vc porfiritik

dokular gё stermektedir. Ayrlca

hiyalopilitik,pilotaksitik,glomeroporfik

ve intcrsertal dokular da gё zlenir.Granitik

ve volkanik kaya91arda yaygin olarak

alterasyon ile gcli§ llli§ , ikincil kalsit,

scrizit, cpidot, kil ve klorit nlinerallcri

bulunmaktadlr.

Call§ ma alaninda plutona ait 3 ayrl

yuzcylcmcdcn derlenen 6 ёrnekte,ana

clemcnt analizi ve 3 ёmekte de iz ve nadir

toprak element (REE) anaHZICri

Etili (Qanakkale) Giineyindeki Pliitonik ve Volkanik Kayalann Petrografisi ve Jeokimyast

yaptrrrlmrqtlr. Bu drneklerin ana, iz ve Qan volkanitlerine ait kayaglardanREE analiz sonuglarr Qizelge I ve 2'de derlenen toplam 42 ornek tizerindegdsterilmektedir. jeokimyasal gahqma yaprlmrqtrr.

Qizelge 1. Evciler Pliitonu'na ait majdr element igerikleri. Majrir element oksitleri 7o

cinsinden verilmigtir.

Ornek No 1 13 47 48 61 83

Si02

A1203

Fe203

CaOMgONa20K20Ti02

MnOP205SrO

BaOLOI

64,04

17,76

4,33

2,94

1,11

3,73

3,47

0.16

2.32

52,96

19,66

7,2

6,65

2,44

3,84

1,09

0,83

0.17

4.39

64,31

18,2

3,63

3,7

1,4

3,51

3,97

0,34

0,07

0.78

66,4

15,25

3,10

3,03

1,40

3,05

4,21

0,33

0,05

0,12

0,05

0,13

0,61

67,6 60,2

17,00 16,80

0,81 5,33

5,24 4,94

0,94 2,03

5,60 3,72

0,53 2,66

0,51 0,72

0,04 0,14

0,13 0,21

0,06 0,05

0,03 0,10

1,35 2,22

TOPLAⅣ1 99.86 99。 23 99。91 97,7 99,8 99,1

Qizelge 2. Evciler Pliitonu'na ait iz element ve REE igerikleri. iz element ve REEinsinden verilns n ve

Ornek No 48 61 83 Ｖ

Ｗ

Ｙ

ＺｎＺｒ」ａＣｅＰｒＮｄ

Ｓｍｈ

Ｇｄ

Ｔｂ

ＤｙＨ。ＥｒＴｍＹｂ

」ｕ

78213,5

2913434,1

61,8

6,17

20,03,401,05

3,61

0,462,400,531,48

0,231,55

0,25

70236,1

3429735,5

68,5

8,80

32,3

6,301,35

6,841,03

6,101,34

4,00

0,624,000,64

1463

32,6

8432035,672,3

8,46

31,5

6,18

1.6

6,67

1,01

5,761,27

3,75

0,57

3,660,57

Ｂａ

Ｃ。

Ｃｒ

Ｃｓ

Ｃｕ

Ｇａ

Ｈｆ

Ｍ。

Ｎｂ

Ｎｉ

Ｐｂ

Ｒｂ

Ｓｎ

Ｓｒ

Ｔａ

Ｔｈ

Ｕ

10357,7

305,40

4214,9

3,7

8

10,5

19

18

188,5

24351,1

28,5

4,17

2441,7

300,84

17,6

8,1

215,1

15

2313,8

44691,2

25,5

4、24

80014,4

203,22

17

19,6

8,6

2912,5

17

2297,924321,0

16,70

5,28

193

↑

８

ｑＹＯ

菫

Omeklerin ana clement analiz sonu91ari

CiZelge 3.ve bu ёmeklcr i9ensinden 13

1av ёrnctti, 3 tane silisifiye volkanik,7

tanc riyolitik tuf ve 3 tanc dc aglomera

ёmeklcnnin iz element analizleri ciZelge

4 vc5.'te verillllistir

Granitik kaya91ar silise kar§ 1-alkali

elcmcnt oksitlerinin birliktc kunanlldlЁ l

Middlemost(1985)diyagramina izdu§ urtiltttindc(scki1 2)ё rneklerin 9oこ u

granit― granodiyorit alaninda ycr allrken,

bir ёrnek kuvars diyorit,bir ёrnck ise

kuvars monzodiyorit― granodiyorit

SIOl同

seki1 2.call§ ma alaninda Evciler

PlutOnu'na ait granitik kaya91arin

Middlemost(1985)Si02~Na20+K20diyagraminda adlanmasl(6:Granit,10:

Kuvars monzodiyorit,11:Granodiyorit,

13:Kuvars diyorit).

Volkanik kaya91ar i9in ise silis ve

alkali― kalsiyum elemcntlcrinin kullanlldlこ 1

Lc Maitrc(1989)'nin Si02/Na20+K2°

diyagramda(seki1 3)ё rneklerinin

90こ unun andezit alaninda toplandl首 1

gOrtilur.Orneklerin bir klslnl dasit,bir

klsml da bazaltik trakiandezitten trakite

194

TC/RKDONMEZ,BOZCυ

detti§ mcktCdir.Bazik bilc§ imli olan 45

nolu ёmek trakibazalt alaninda ve tiiner

isc riyolit alaninda daこ lhmgёstenncktcdirler.

Call§ ma alanindaki granitik ve

volkanik kaya91ar Si02~Na20+K20

(IrVin ve Baragar, 1971)deLisimdiyagramina iz du§ urulduLunde(seki1 4)

alkali― subalkali ayrlln gizgisinin subalkali

alaninda ycr aldlklari gё rtilur.(FeO二

Na20+K20 ~ MgO)AFM u9gendiyagraminda da granitik ёrneklerin

tumunun ve vOlkanik ёrneklerin 9oこ unun

kalkalkalen alanda bulunduttu ve

kalkalkalen trend gё sterdiLi gё zlenmistir.

Toleyitik alanda gё zlenen volkanik

ёmeklerde yapllan petrografik 9all§ malar

bu ёrncklerin demir oksit9e daha zengin

olduklarinl gё sternli§ tir.Bunun ncdeniise,

muhtemclen volkanik kaya91arda yaygln

olarak gё zlcncn demirli alterasyonlardlr.

●lA問

§eki1 3. call§ ma alaninda canvolkaniklerine ait kaya91arin Lc Maitre

(1989)diyagraminda adlamasl(Sl:Trakibazalt,S2: Bazaltik trakiandezit,

S3: Trakiandezit, T: Trakit, 01:B azaltik andezit,02:Andezit,03:

Dasit,R:Riyolit)(S:lav ёrnekleri,E]:

●youdk tuf ёrnekleH,● :agbmeraёmekleri,Oi bazalt Ome首 i.

Ｅ

，

，

slnlrlnda yer almaktadlr.

Qizelge 3. Qan volkaniklerine aitx*aglomera, "

majcir element igerikleri. Majcir element oksitleri 7o cinsinden verilmigtir. (xriyolitik ttif,volkanik)

”、ミ（もヽヽヽお、ヽヽヽ）６ぎヽヽ）」ヽヽヽヽヽヽヽヽ

ｏヽ社ヽ汁くヽくοヽヽヽヽヽヽ

λゞＶヽヽヽミヽヽヽヽヽ・ｏいミヽ●ヽ、一へ、ヽも、ヽヽ一）ヽセ

も CiZelge 4.Lavlara ve silisifiye volkaniklere ait iz element ve REE i9erikleri.Iz elcmcnt ve REE ppm cinsinden verilmi§ tir.

い /*_:、 ,^1:+11´ ●1● *来 ^_1^_^_^''_:1:^:A、 ′、 ,^11″ ^^11ハ

『ＱヽべυＯンｃヽ

いＮ・”ＯＮ６Ｑ

(xriyolitik tiif, * xaglomera, " silisifiye volkanik)ｋ

ｍｏ．

9 27 30 39 41 44 50 91 97 106 うん 54" 74"

614 715 668 700 604 654 547 700 498 705 167 30 299Z2_4 16_1 ノ_D ZU.3 148 る.b ZD l 56 54 06 0.6

4U 4U 5U 4U 50 30 20 20 30 40 30 30 20421 1.27 42 4.3 3.95 2.51 36 Dlソ 0. U

じu j i tJ Zソ DU 10 16 Z4 26 36[ 2ソ 0「Ｊ 164 15.9 16_4 20.4 14 22 うり

■1 6 j./ jソ う / 4 4.2 4D 4

Vlo 4 4 4 3 2 2 b

/り /ヽ lヽ _5 り 6 _4 X4 0 2 0.5ヾ i 20 30 19 2 6 16 23 8

22 32 34 20 29 ヽ フ

tb 144 lUl_ D ′6/ 18 2り り 4ら ヽ

フ 7b66 499 3` 357 492 432 216 607 6.9 12.5 41

0_り 0.8 0_9 1.2 tり ./ l U6

184 _4 202 ソUl lZ.b Zl.Z 1ソ .41 00 10ソ ソ.Uう 3 D.4/Z00 0.U6 2.64 D.D4 1 0Z j / 2_/21ヽ ヽ 6:う

Ⅳ 3 つ つ , 7

r 28.1 18.4 257 14 222 2D.j 9.3 0.5

`n

08 64 93 80 20137 42 144 6 l tJヽ

30 4 46.8 ZD.Z Zソ 30.4 う乙

j32 う乙

『） Dj.j 464 84./ 4‐/.4 DU/ _D∠ .ソ 01ソ OD.∠ Z ZZ.Z

ソ.ソZ D.4 D00 0.ソ∠ 0う 1 /Ul /.DZ 1_21 Z_22

Nd Z4.0 lソ ./ ZU, lソ ZD. 1 40

)m ヽ/6 う46 _ヽDり 4_/ b

′u l 1_4, 1_3 7 0.:

〕d D.ノ 4ヽ 4_6X 637 6.1 7 8

b 0.88 0_7 ()_67 9 U 074 0 0.06ヽフヽ 5_34 4_ 4.り 583 4.13

Ho U./ .97 0_8 2 081 0.83 lU U.0/ 1.Zt U.OD 14 0.08 U.,jり4 44 3.05 2.54 241 Z.ソ 1ソ / ,D4 乙 D4 j 4 1.(

0

205 Z.ソD 2.49 2.39 3.04 238 2_87 2_05 336 254 4 1.2

ンu 0.48 0.31 U.44 U.う ソ U.j U.4D 0.j0 υ O′ υ.4j υ.0 U Dl 038 U.DZ U.Uソ U.1ソ 03

Qizelge 5. Aglomera ve Riyolitik tiiflere ait iz element ve REE igerikleri. Iz element ve REE ppm cinsinden verilmiqtir.(*riyol itik tiif.* *aglomera)

Omek No. 26* 49* 69* 122* 125* И■ 89**

Ba 726 733 1060 699 202 803 643Co 06 4.主 0 0 0 16.4 20_5 168Cr /0 20 30 70 20 20 30 30 60 ju

Cs 07 46Z lU.DD D.0ソ う./ソ 1.Uう U.ソソ l DZCu 14 7 7 0 29 56Ua 163 16.9 4 154 14_4 14.8 16.6 10.ソ 1ソ .1

Hl 7 4 61 64 6.1 66 6.4 6.1Mo 2 3 3 2Nb 17.9 9.3 0.ソ 19 20.7 20.1 23 10.5 101IN l 16 D D U 0 20 19Pb 4/ 28 21 40 21 23Kb ソ0.0 98 226 261 146 16.3 64./ 0/.0Sn Z 2Sr 1410 450 06 ソ6.D jD.4 488 526 68/

D 1.6 0.9 0.8 U./in Oj.0 j6.4 4Z.ソ 10.lD lU.jD∪ ソ.う4 D.ソD 0.Z0 る.Uソ 6.64 /tJ6 4D4 j.づ Z 2.ソ

V 149 129 47 26 161 186 165W 4 4 ソ 4 3Y 23.9 20.4 23.9 2/ Zj.0 21.3 jD Z 32 jU l

∠n

Zr 260 144 222 227 225 242 222La j4 /U.Z 4D.1 404 42.2 jソ .1 26.4

46 /ソ .Z 60.4 00.D /6.D 6り _X 2ヽ_6Pr 625 l 868 7_1 73 6.41Nd 22 26.7 29 Zj.j 23.4 24.7 33.4 30.8 Z4.6Sm 10.8う 4 468 D.14 4.13 4.33 6.63 D.ZZLu j.24 1.ZZ U0 0.6Z U.01 0/う U./ソ 1.61 ljソUd 10.ソ 4.6/ D ZZ 4.48 3.69 40 743 Dツ

ib 0.66 U.ノ 073 ヽ■ 057 06 14 〕_tJ4

Dv 6.01 3.68 4.16 404 3.35 3.22 634 589 D06Ho 1.03 0./ Uソ4 0.8ノ 0./8 U/4 072 1.37 20 1.23Lr Z.ソソ Z.5D Zソ / 2.Dj 2.66 Z j2 うりX

・

1｀m 0.4ヽプ． 0_46 0_44 0_42 039 039 057 05 05

Yb 306 2_96 272 2.66 3.67 3.69 3.39Lu 0.5 0.3/ 0.49 05 0.5] U4ソ 0.47 U.D/ 0.57 0.51

0→

Ｅ

ｌ

TυRKDO/VMEZ,30ZCυ

0J10a

$ekil 4. Pliitonik ve volkanik kayaqlann Irvin ve Baragar (1971)'a gdre Alkalen-

Subalkalen ve Toleyitik-Kalkalkalen ayrrdr

40

綺１■町１４「劇付１

０Ｌ“

Call§ ma alanindaki granitik ve volkallik

kaya91arin olu§tuklarl ortama yakla§ lrnda

bulunabillnek i9in Pcarcc vd.,(1984)

taraflndan Rb,Y ve Nb gibi iz clemcntler

kullanarak olu§ turduklarl diyagramlar

kullanllml§ tir(Seki1 5.a,b).Budiyagramlarda clde edilen veriler

dOこ rultusunda b61gedeki Evciler

PlutOnu'na ve can V01kaniklerine ait

kayalaHn volkanik yay ortaml(VAG)

dOLaSinl sergilcdiこ i g6rulmekte vc aynl

kё kenli bir magmadan turcdikleri

diiStiniillnektedir. Granitik ve volkanik

kaya91arin REE 19in ёrumcek(spider)

diyagrallllarl 】くondrite gёrc normalize

edilerck kullanllml§ tlr(scki1 6‐ 7).

Normalizasyon detterleri Taylor ve

McLcnnan(1985)'den alinml§ tlr・ CJl§maalanindaki granitik ёrneklerde LREE'den

HREE'lere doEru bir fraksiyonlanmanin

？３混

"

…

10 1●Yい

(a)

§eki1 5.a,b.Bё lgedeki magmatik kayalarinin Pearce ve di魅 。,(1984)'nin tCktOnik ortam

sinl■ andlrlna diyagralnlarindaki konumlarl

198

"い(b)

E′ノ′1/σα″θたたα′のG7777り′′?グ`だ

P′力ο″ル

01duЁ u gёrulmcktedir.seki1 7'delitolojilerine gё re aylrtlanm10 01an

volkanik urtinlerde de, LREE'den

HREE'lere doЁ ru 90k da kuvvetli Olmayan

bir fraksiyonlanmanin varllЁ l

gёzlenmcktedir.Riyolitik tullerdcki Eu

clemcntindeki daha fazla gё zuken negatif

anomali plajioklaslardakifraksinasyonlanma ile ilgilidir. Magmatik

kaya91ardaki LREE'nde gё rulen

zenginlc§ me, kaynatta dalma‐ batmasonucu dalan levhanin katklsl ile,kabuksal

bilescnlerin olu§ turduttu kirlenmeden

kaynaklandlgi dusunulincktedir.

ve Volkanik Koyalartn Petrografisi ve Jeokimyasr

seki1 7.can v01kanitlerinc ait lav,aglomera, tuf ve slckslerin REE

19eriklerinin Kaya9/Kondrit ёrumcekdiyagramlndaki sematik gё runumti.

Normalizasyon deこ erleri Tay10r ve

McLennan(1985)'den almml§ tir.

(○ :h宙ar,● :a」omen,Onydnktuf,膠爾:silekS ёmekleri)

Na20 deこ erlerinde g091u negatif

korelasyon g6stermektcdir. K20

deЁ Crinde ise gu911 pozitif korelasyon

gё r1lmcktedir.Muhtemclen CaO'degё zlcncn azalmalar,kalsik plttiOklaslann

fraksiyonlanmasl ile,M80'deki azalmalar,

klinopiroksen fraksiyonlanmasl ile,Fe203

ve Ti(D2'deki azallnalar ise pirOksen ve

Fe― Ti oksit fraksiyonlanmasl ile ili§ kilidir.

4。 SONUcLAR ve TARTIsIIIA―Call§ ma alanlnda geni§ yaylllm sunan

ve ёnceki 9ah§ malarda genel ёzeHikleriyle

tanlllllan■ 11§ 01an v01kanik kayalar,bu

9all§ ma ile ayrintll1 01arak saha

gёzlemleri,petrogran ve petrol● ik 01arak

aylrtlanml§ vc haHtalanml§ tlr.

―Call§ ma alaninda,haritalanml§ 01an

plutOnik kayalar granit, granodiyorit ve

∬緻`＼もキリ苺t♭撃

Pr N(iSm tu Cd Tb Dy Ho Erlm Yb L“

$ekil 6. Evciler Pltitonu'na ait granitikkayaglarrnrn REE igeriklerininKayaq/Kondrit ciriimcekdiyagramlndaki §ematik gё runiimii.

Normalizasyon deЁ erleri Tay10r ve

McLennan(1985)'den alinml§ tlr.

(○ :48,鍮 :83,な 61 ndu ёmeder).

Evcilcr PlutOnu vc can volkaniklerine

ait kaya91arin Siく D2'ye kar。 l ana element

oksitlcrinin detti§ imini belirlemekamaclyla olu§ turulan Harkcrdiyagramlarinda,Si02 detterine kar§

1

Ti02,A1203,Fc203,M80,CaO,MnO,

Ln Ce prヽd Slll Eu(,d Tb Dy Ho ErTnlYb Lu

199

kuvars diyorit bile§ ilnindedirler. Volkanik

kaya91ar ise 9oこ unlukla andezit,nadir

olarak dasit ve trakiandezit ttirdc lav,aynl

bile§ ilnli kaya par9alarindan olu§ an

aglomera vc riyolitik tuftcn Olu§ ur.

_PlutOnik ve volkanik kaya91ar

uzerindeki jeokimyasa1 9all§ malarda,bu

birirnlerin orta9 bile§ ilnli,Orta‐ yOksek

K'lu vc 9oこ unlukla Si02~Na20+K20dCLi§ im diyagramlarinda(toplam alkali―

silika=TAS)subalkali alanda yeraldlklarl,Na20+K20~FcO‐ M80

(AFM)09gCn diyagraminda ise ёmeklerin

kalkalkalen bir trcnd izledikleri gё 由lur.

‐Call§ ma alandaki magmatik kaya91arin

ana vc iz clement sonu91arlndan volkanik

yay ortalnlnda olu§ mu§ Olduklari gё ruliir.

Ayrica fraksiyonel kristallenmenin,

magma karl§ llnl i§ lemleri ile berabcr

gcli§ tikleri sё ylcncbilir. Bё lgcdcki

magmatik kaya91ar i9in HFSE vcLREE'deki zcnginlc§ me, magmanlnyuksclimi csnasinda kltasal gere91erle

kiricnmi§ olabileceLini gё Stermcktedir.

‐Call§ma alaninda yer alan magmatik

kaya91ardan ya§ tayini yapllinaml§ tir.

Gё k9eada, Yenice vc Edrenlitdolaylarindaki yuzlcklerden daha ёnccki

9all§ malarda cldc cdilen ya§ lar

benilnsenllli§ tir. Ancak bu ya§ vCrilerinin

cldc cdildiこ i ёmekler can vc 9CVresindeki

yuzeylcmclcrden olduk9a uzakta yer

alinasi ncdeniyle bё lgedeki lnagmatik

kaya91ardan clde edilen ycni ya§ vcrilCri

ile desteklenmesi gerekir.

5。 KATKI BELIRTPIIEBu 9all§ma, ilk yazar tarafindan

Canakkale onsckiz Mart Universitesi,Fen

200

TυRκDOttMEZ,30Zε υ

Bllimlcri Enstitusu Je01可 i Muhendislitti

Anabilim Dahna sunulan Yuksck Lisans

Tczi'nin bir bё ltimunti kapSamaktadlr.

Call§ ma canakkale Onsckiz MartUniversitcsi Bilimscl Ara§ tlrma Praeleri

(BAP-2007/08 numarall proje)Birimitaraflndan desteklenmi§ tir.

6.KAYNAKLARB'7・たノ

`,P.,Sθ′′′‐,ルイ., ′99_D~. Dα ″κg,

Gθ θε力ι″7's′ ′・ッ α77グ gι θ′ッ72α″1'θ

∫′g″ψεα″θι冴・′Йι■arrJα 7‐J“θg“α′js“ グ

r/1`3′gθ P`“ ′4s夕′α,Aハう/‐ 7“′たιy.Gθθ′θgッ

グ r77ι BノαθたSια Rι gJθ 4,ノИ′κ.R`s.Exp′ .

′“

S′ ρr7rr′セ`y,A77た

αrα ,′ρ.′ 7′‐f8θ

Dαッα′,A.`′ 98イリ. γι′′θ``σ

α77αたたα′`リ

grα 4′′′77′ ,2F9ι ′′・θgrげtSノ ソ`わ“

4α bα J′ι

びιッカι″′ι∫“ι′ιr Dθた′θκ′

`z′

,DθれzEソ′′

υ′2ルιrs′′θs′ ,F`η B′ノ,“′ιr′ E4s,′z“ノ′・

D`ノαノθッ`ル

イ,α 4グ Bノ4gδ′E.,2θθθ

G″α″ルθ′お ルο″ ″θS′ιrκ ακグκθ′″θsた″″

A4α′θ′′αr Gιθε力ι“

,s′り α′グ

“

θ″`′

J“gげg`θ グッ77α″2′θιツθ′fr′′θ″. Iん ′ι″れα′′θ tt α′

Gιθ′θgッ R`ソ′`″

,イ2,2イ′-268Dδ″

“z,ハイ.,Aた gαy,AE.,G`′g,5.C,

Aθα′‐,5.,2θθ5.3′ gα yα′ι“αグαsι '4グα

θ′^′α―υ∫′Eθ s`ん /ヽθ′たαttz“α∫ιν`Dι

″′zι′

ムgれ

'“

わ″′′ノι″.1イ猟 Dι 4gι sj,′ Jf,イ 9‐ 6f.

E′ ια″,7.,Sα ′″,ノИ,S′ι,4J′z,G.,Dθ″θ,

ス.,Sαrt″たιθgノク,E,A′ ,s,C.,Iう /α′′ι″,〃 .―

ノ.,y′′″ι7・ :“ ,T,ノ 995.Bなα】`α

r′

“α′αsι ′′ι

Gδたfιαグα, 3θ zθααグα ν` rα

ソ∫ακ

α″α′α″ι77グαた

'

κB Aんααθ′“ rι ′s,yι′・

ソθノたα77′ Z“αS′ β:4わ z`′′′たιιri.ハイj4.Rι∫.

巳理 ′.′′s′ .Ttr′そιッB“′′.′ ′7,55■ 6.

′″ν′′`,7/V,α

′グBα rα gα″,Iみ/.AR,

`′

97f,Ag夕′″`′

θ6カι“たα′θノαss′θα′′θκ

ぽ θθ″“θ″νθたα4た rθθたs,Eα r′力Sθ J.,8,

523‐ 5イア.

Etili (Qanakkale) Giineyindeki Pliitonik ve Volkanik Kayalann Pen'ografisi ve Jeokimyasr

Krushenslcy, R.D., 1976. Neog,ene calc- Siyako, M.: Burkan, K.A. ve Okay A.1.,

alkaline extrusive and intrusive rocks of 1989. Biga ve Gelibolu Yarrmadalartthe Karalar-YeEiller area, Northwest Tersiyer Jeolojisi ve HidrokarbonAnatolia, Turkey. Bull. Volcanol. 40, olanqklart: Turkish Association of336-360. Petroleum Geologist Bulletin. 1. 183-199.

Le Maitre, R.W., 1989. A classiJication Taylor, 5.R., and McLennan,5.M.,oJ' igneous rock and glossary of terms. 1985. The continental crust: rils

Blackwell, I93pp contposition and evolution. Blackwell,Middlemost, E.A.K., l9B5. Magmas and

magmati.c rocks, Long,man Group Limited,Essex.

Okay, A.1., Siyako, M., Biirkan, K.A.,1990. Biga Yartmadasr'ntn jeolojisi ve

tektonik evrimi. TPAG Bull.2 I ,83-l2l .

Okay, A.1., ve Satu', M., 2000. Coevalplutonism and metamorphism in a latestOligocene metamorphic core c'omplex innorthwest Turkey : Geological Magazine,I37,495-5I6.

Saka, K., 1979. Edremit Kdrfezi ve

civarr Neojen'inin jeolojisi ve

Hidrokarbon olanaklarr, TPAO AramaGrubu, ArSiv no: 1342, s. I -17.

Oxford.

Temel, A., (2001). Volkanik kayaglarm

Jeokimyasal ozellikleri, MagmatikPetrojenez Lisanstistti yaz okulu kitah,t96*220.

Yilmaz, Y., 1989. An approach to the

origin of young volcanic rocks of western

Turkey: A.M.C. $engdr (ed.), TectonicEvolution of the Tethyan Region, Kliwer.The Hague,159- 18.

201