yerel tarih calismalarinin sergilenmesi icin kilavuz (1)

8/8/2019 Yerel Tarih Calismalarinin Sergilenmesi Icin Kilavuz (1)

http://slidepdf.com/reader/full/yerel-tarih-calismalarinin-sergilenmesi-icin-kilavuz-1 1/29

1

YEREL TARH ÇALIŞMALARININSERGLENMES ÇN KILAVUZ

Burçak MadranŞubat 2007



2

ÇNDEKLER

I. ÖNSÖZ

II. SERGLERN ŞLEVLER

II.1. Ticari sergilemeler

II.2. Sosyo-kültürel sergilemeler

II.3. Siyasal sergilemeler

III. KISA TARHÇE

IV. SERGLERN TÜRLER

IV.1. Yapılarına göre sergiler

IV.2. çerikleri ve kavramlarına göre sergiler

IV.3. Tasarımına göre sergiler

V. SERG HAZIRLIK VE GELŞM SÜREÇLER

V.1. Kavramsal aşama

V.2. Gelişim aşaması

V.3. şlevsel aşama

V.4. Değerlendirme aşaması

VI. SERGNN KAVRAMSAL HAZIRLIĞI

VI.1. Sergi konusuna nasıl karar verilir?

VI.2. Sergi malzemesi nasıl toplanır?

VI.3. Sergi malzemesi nasıl derlenir?

VII. SERG EKB

VIII. HEDEF KTLE

VII.1. Sergiye gelme nedenleri

VII.2. Sergiyi anlama

IX. METN YAZIMI

IX.1. Okunabilirlik

X. BR SERGNN FZKSEL TASARIMI

XI. ÇAĞDAŞ ve KLASK SERGLEME TEKNKLER XII. KORUMA ve GÜVENLK ÖNLEMLER

XIII. SERGLERN DARES

XIV. SONSÖZ

XV. KAYNAKÇA



3

I. ÖNSÖZ

Sergilemenin toplumsal bir iletişim yöntemi olduğunun kavranmasıyla yepyeni bir ilgi alanı ve

buna paralel olarak bir uzmanlık dalı doğmuş oldu. Batı ülkelerinde uzun zamandır

gündemde olan ve kültürel hareketliliğin temel taşları sayılan geçici sergiler sanattan bilime,

eğitimden ticari tanıtıma kadar birçok alanda işlevini sürdürüyor. Ülkemizde ise son on yıldır

Tarih Vakfı başta olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşların büyük prodüksiyonlarla

hazırladıkları gösterimlerle gündemimize girdi geçici sergiler. Gerek müzeler kapsamında,

gerekse kültür merkezleri ve kurum inisiyatifleriyle alışılagelmiş sanat sergilerinden farklı

içeriklerde sunumlar stanbul, Ankara, zmir gibi büyük şehirlerin kültür hayatının vazgeçilmez

parçaları oldu. Oysa kültürel paylaşım büyük yerleşimlere endeksli bir olgu değildir,

olmamalıdır. Türkiye’nin çeşitli yörelerinde, kentsel bilinç, tarih bilinci gibi son yıllarda sıkça

duymaya başladığımız kavramların yaygınlaştırılması, kabul görmesi, çok paylaşımlı

ortamlara taşınması ve toplumsal iletişimin, eğitim seviyesinin artması için sergiler, özellikle

de yerel inisiyatiflerin çabalarıyla gerçekleştirilen sergiler en yaratıcı etkinliklerdir. Kültürün

düşünsel seviyesi tartışmalı medya ve televizyonlara bağlı kaldığı günümüz koşullarında,

“yozlaşmaya” kitlesel karşı çıkışın sembolü kapsamlı, araştırılmış, öğretici ve mesaj verici

sergiler olacaktır.

Eylül 2000 yılında Tarih Vakfı Yerel Tarih Projesi, Yerel Tarih Grupları için hazırlanan bu

kitapçık, 7 yıl sonra bazı eklemeler ve düzeltilerle yeniden düzenlenmiştir.

Burçak Madran

Ocak 2007



4

II. SERGLERN ŞLEVLER

Sergileme nesnel bir iletişim yoludur. Sözlüklerde yer alan tanımlamalar da sergilerin değişik

işlevleri hakkında ön bir fikir oluşturur.

Sergi = 1. Alıcının görmesi, seçmesi için dizilmiş şeylerin tümü ve bu nesnelerin serildiği yer.

2. Halkın gezip görmesi, tanıması için yerleştirilmiş ürünlerin, sanat eserlerinin tümü. 3. Bir

yerin, bir ülkenin veya çeşitli ülkelerin kendine özgü, tarım sanayi vb. ürünlerini tanıtmak için

bunların uygun biçimde gösterildiği yer, meşher.i

Geniş anlamıyla düşünüldüğünde sergiler; belirli bir ürünün, üretimin, düşüncenin, kavramın

çok paylaşımlı ortamlara uyarlanarak gösterimi olarak da tanımlanabilirler. Çok paylaşımlı

ortam terimiyle kast edilen birden çok kişiyi bir araya toplayan kamusal alanlardır. Bunlar

sosyal yaşam çerçevesinde yer alan kültür merkezi, spor tesisleri, gösteri sanatları salonları,

sergileme alanları, meydanlar, kamu idari birimleri gibi çekim odaklarıdır.

Yine aynı bağlamda değerlendirildiğinde sergilerin birincil olarak iletişim aracı olması

işlevselleştiği alanları da arttırır. Kavramsal olarak üç farklı yönelimde sergilemeden söz

edilebilir : Ticari, sosyo-kültürel, siyasal.

II.1. Ticari sergilemeler : Sergiler, kuşkusuz, yalnızca sanatsal ve estetik içerikli değillerdir.

Bir metanın, ürünün satış ya da arz niyetiyle sunumu da bir sergilemedir. Tarih içinde

kamusal yerleşim alanlarının ilk oluşumundan itibaren sergiler, gerek kentsel gerekse kırsal

yörelerin belirli mekanlarında sabit ya da geçici alanlar işgal ederek var olurlar.

Mezopotamya ve Anadolu’nun karumları, Grek uygarlığının agoraları ve sonrasında

gelenekselleşerek günümüze kadar uzanan pazar yerleri, ticari mahalleler, alışveriş

merkezleri, fuarlar hep benzer ticari sergileme zincirinin parçalarıdır.

II.2. Sosyo-kültürel sergilemeler : Çok boyutlu bir yaklaşımın daha soyut gösterimleri

olarak sosyal ve kültürel eğilimli sergilemeler de tarih süreçleri içinde farklı araçlar olarak yer

almıştır. Dini, kültürel, estetik, sanatsal ve düşünsel boyutların gösterimi, felsefe okullarından,

kütüphanelere, manastırlardan, külliyelere, saraylardan, idari yapılara, sonunda da gerçek

işlevlerini yerine getiren sergi salonları ve müzelere kadar değişik mekanlarda kendilerine yer

bulmuşlardır. Sosyal ve kültürel yapıdan bahsederken unutulmaması gereken ve yukarıda

“düşünsel boyut” olarak ifade edilen, bilimsel olguları da içine alır. Meta olarak ticari anlamdadeğerlendirilen ve/veya değerlendirilme imkanı olmayacak soyutluktaki bilimsel gösterimler



5

de sergilemenin bir konusudur. Kültürel anlamda çok paylaşımlı iletişim aracı olarak

sergilerin en belirleyici ve tanımlı mekanları kuşkusuz müzeler ve galeriler olarak da

adlandırabileceğimiz sergi salonlarıdır.

II.3. Siyasal sergilemeler : Sergilemenin siyasal boyutu da yadsınmaması gereken bir

olgudur. Farklı politik düzen ve ideolojilerin yaygınlaştırılmasının medyalarından biri de görsel

sunumlar, yani sergilerdir. Örneğin törenler, gösteriler, protestolar, şenlikler de çok paylaşımlı

iletişim ve gösterim yolları olmaları dolayısıyla geçici sergiler olarak nitelendirilebilir.

19.yüzyıldan bu yana dünya gündeminde yer alan Evrensel Sergiler (expolar) ülkelerin ticari,

kültürel olduğu kadar siyasal güçlerini de sergiledikleri mekanlardır. Yine sergilemenin ana

odağı olan müzeler; ulusal müzeler, siyasi tarih müzeleri, askeri müzeler, anma müzeleri

(memorial) gibi türleriyle siyasal ideolojilerin yaygınlaştırılmasına hizmet ederler.

Bu örneklemeler doğrultusunda sergileme konusunun içinde çok boyutlu algılar olduğundan

bahsedilebilir. Unutulmaması gereken en önemli olguysa sergilerin iletişim ve aktarım

özellikleridir. Teknolojik medyaların gelişiminden önce sergiler tam anlamıyla kitlesel iletişim

işlevini gerçekleştiren araçlar konumundaydı.

Toplumsal ileti şim yöntemi olarak sergiler ve sergileme teknikleri bu kitapçı ğ ın ana konusu oldu ğ undan

bundan sonraki söylemler daha çok tarih, kültür, sosyoloji a ğ ırlıklı sergiler göz önünde bulundurularak

derlenecektir.

III. KISA TARHÇEii

Sergilemenin temel karakterini oluşturan toplama, değerlendirme ve sunma etkinliklerini antik

çağlardan bu yana değişik formlarda izlemek mümkündür. Soyut anlamda bilgi biriktirme ile

paylaşımının antik dönemlerin felsefe ve edebiyat okulları aracılığıyla yapılmakta olduğu

bilinmektedir ki; bunların en ünlüleri Aristoteles ve Platon ’un okullarıdır. Buradaki paylaşım

felsefe yoluyla, bilmeyenleri aydınlatmak ve bunu gelecek nesillere bırakmak çabasıdır.

Dönemin en ünlü paylaşım odağı bilgilerin toplandığı, kaydedildiği ve saklandığı bir merkez

olarak skenderiye kütüphanesidir. Kütüphane aracılığıyla görece bir sergileme ve paylaşım

olayından, el yazmalarının kullanıma açılmasıyla ilişkili olarak bahsedebiliriz.

Yine ortaçağ dönemlerinde Ortadoğu’da özellikle ilmi ve edebi eserlerin koleksiyonlar halinde

bir araya toplandığı bilinmektedir. Bu eserlerin korunması ve faydalanılması için meydana

getirilen kütüphaneler ilk olarak medrese ve camiler bünyesinde kurulmuştur. Bir yöntem

olarak, bilgin veyazarlar, eserlerinin birer nüshasını, isteyenlerin okuması için bulundukları

şehrin veya mahallenin cami veya medresesine bırakırlar, vakıf edilen bu eserler hiçbir



6

şekilde verildiği yerden başka yere aktarılamazdı.iii Halka açık kütüphanelerin en eskisinin

Emeviler devrinde Halid bin Yezid bin Muaviye tarafından kurulan olduğu söylenmektedir ki

bu da dönemin kültürel-bilimsel bir sergileme yöntemidir.

Bu arada Batıda eski tapınakların “hazineleri” ortaçağ prenslerinin kalelerinde ve kapalı bir

komün halinde yaşayan dini grupların manastır ve kiliselerinde yeniden keşfedilecekleri güne

kadar, prestij unsurları olarak saklanmışlardır. Rönesans döneminden sonra ortaya çıkan bu

“hazineler” kültürel, tarihi, sanatsal konularda kamusallaşan bir sergileme anlayışına da

öncülük ederler. Rönesans döneminin düşünürleri ve bilgeleri hümanizm akımını dönemin

felsefesiyle eşdeş kılarken, geçmişin sırlarına da yönelmişlerdir. Ortaya çıkarılan antik

malzemeler üst sınıfta, bilginler ve zenginler arasında bir “toplama” yani koleksiyonculuk

merakına yol açmıştır. Koleksiyonların çeşitlenmesi ve zenginleşmesi bu değerlerin kişisel

zevk objeleri ya da bilimsel malzeme olmaktan koparak toplumsal paylaşıma ve bilgi

aktarımına yönelik değerlendirilmesinin yollarını açmıştır.

17.yüzyıl koleksiyonculuğu kurumsal müzeciliğe ve sergilemeye geçiş açısından önemli bir

dönemdir. 1682’de Elias Ashmole nümizmatik, az bulunur objelerden oluşan egzotik

koleksiyonunu Oxford Üniversitesi’ne bağışlamıştır.iv Bağışın önemi yeni bir anlayışa yol

açmasıdır. Bu bağlamda, toplumsal bir mekan olarak üniversite kapsamına giren özel bir

koleksiyon halkın görüşüne ve kullanımına açılmıştır.

1789 Fransız devrimi ve getirdiği toplumsal yenilikler ve sosyal yaşam işleyişinin

farklılaşmasıyla ortaya çıkan “Ulusal değerler” kavramı da bu dönemde terminolojideki yerini

alarak bunların sergilenme aşamasında kavramsal düzenlemelere yol açar : Sanat, tarih,

doğa bilimleri ve teknik bilimler uzun dönemler boyunca kültürel-bilimsel sergilemenin

yegane alt başlıkları olarak kalır.

Kitlesel iletişim amaçlı geçici sergiler, 19.yüzyıl Avrupa’sında, sanatsal ve estetik ürünlerinsunumunda olduğu kadar endüstri devriminin getirisiyle de hızla artan, çeşitlenen, değişen

üretim temalarının tanıtılması ve kabul görmesi yönünde gelişim göstermiştir. Özellikle

1851’de Londra’da düzenlenen Evrensel Sergilerin ilki, o döneme kadar müzelerde ve

“salon”larda sunumu alışılagelmiş olan sanat eserleri ya da ilginç nesneler sergilerine

alternatif yaratarak, “tematik sergileme”nin yollarını açar. Sergi kapsamının son derece

güncel, somut, üretime, teknolojiye dayalı çizgisi, gerçekte bugünün fuarlarına daha yakındır.

Hazırlanışı ve sunuşundaki estetik kaygılarla görsel iletişim öncelikli gösterimler içeren

19.yüzyılın evrensel sergilerinin analizi, geçici sergi kavramının gelişmesinde önemli biryaklaşımdır.



7

19.yüzyıldan itibaren kavramsal olarak kabul gören yaklaşım sergilerin misyonları, konuları,

içerikleri ve niteliklerinden bağımsız olarak iletişim misyonu taşımalarıdır. Sonsuz konu ve

tarz çeşitliliği içinde ele alınabilecek olan sergilerin temelinde hitap edilen kitleye görsel

anlamda bir mesaj ulaştırmak yatar. Sergi hazırlığının ve uygulamasının temeli de bu

mesajın doğru tanımındadır. Sergiden hedeflenen misyona ulaşmak için verilerin

değerlendirilmesi ve kurgunun bu veriler doğrultusunda hazırlanması gerekir.

IV. SERGLERN TÜRLER

Sergilemede istenen hedeflere ulaşmak için tanımlanması gereken öncelikli konulardan biri

serginin türüdür. Sergileri çok farklı türlerde gruplamak mümkündür. Yapısal olarak ve

kavramsal olarak değerlendirme yapılmak istendiğinde iki ana bölümden bahsedilebilir.

IV.1. Yapılarına göre sergiler : Süreleri, mekansal konumları açısından sergiler sürekli,

geçici ve gezici olarak nitelendirilir.

• Sürekli sergiler, belirli bir konu bağlamında bir kereye mahsus olmak üzere süresiz

sergileme amacıyla hazırlanırlar. Sabit sergilerdir. Genelde müzeler gibi sürekliliği olan

kurumlarda hazırlanan sergiler bu kalıcılıkta tasarlanır.

• Geçici sergiler, tanımlı bir süre içinde varolan ve sürekli sergilerden farklı olarak daha

noktasal bir mesaj vermek hedefinde olan sergilerdir. Geçici sergi oluşumlarının birçok

çıkış noktası olabilir; sürekli sergisi olan kurumun sergisinde kalıcı olarak yer alamayan

malzemenin (ki bunlar malzemenin çokluğu, koruma koşullarının elverişsizliği gibi

nedenlere bağlı durumlardır) kısa bir dönem için gösterime sunulması, dönemsel önemi

vurgulayacak (ünlü bir kişinin doğum-ölüm yıldönümü, tarihi bir olay gibi) sosyal, kültürel,

tarihi veya toplumsal olaylar çerçevesinde referans vermesi, toplumsal gündemdeki

başka gösterimlerle ilişkilendirilmesi, sosyal, kültürel ya da bilimsel ilişkiler kurulması,

araştırmaların kitlesel sunumuna yardımcı olması gibi...

•

Gezici sergiler ise, yine belirli bir tema çevresinde mekandan bağımsız olarak kurgulananve farklı coğrafyalara taşınabilir özellik gösteren tasarımlardır. Bu sergiler tanımları

itibarıyla hareketli, kolay taşınan, kolay kurulan nitelikler göstermelidir.

IV.2. çerikleri ve kavramlarına göre sergiler : Bu gruplama çok daha kapsamlı tanımlara

uzanabilir: Eğitsel amaçlı sergiler, tanıtım amaçlı sergiler, sanatsal sergiler, bilimsel sergiler,

ticari amaçlı sergiler gibi...

• Eğitsel amaçlı sergiler, belirli bir tema çerçevesinde ele alınan konuların bilimsel (tarihi,

teknolojik vb.) yönlerinin görsel destekli anlatımıdır. Öğretmeye yönelik öğeler içerirler.



8

• Tanıtım amaçlı sergilerde, saptanan temanın özgün bir anlatımla sunumu söz konusudur.

Hedef kitlesi geniş olan bu tür sergiler estetik kaygıları da göz önüne alırlar. Bir ürün,

düşünce, olayı anlatmaya kitlesel paylaşıma açmaya yöneliktirler.

• Sanatsal sergiler, estetik kaygıların ön plana çıktığı, sanatçıların şahsi eserleri ya da bir

tema çerçevesinde karma olarak düzenlenirler.

• Bilimsel sergiler, teknik, teknoloji, bilim konularının çoğunluğun anlayabileceği deneysel,

interaktif yöntemlerle tanıtmak ve bilgilendirmek misyonuna yönelik oluşumlardır.

• Ticari amaçlı ya da bir başka deyişle promosyonel olarak tanımlayabileceğimiz sergiler

genellikle belirli ürünlerin satışına yönelik olup eğitim amacından bağımsız bir “arz”

aracıdırlar.

IV.3. Tasarımına göre sergiler : Klasik sergiler, kurgusal sergiler, nesne sergileri, iki boyutlu

sergiler, doğal sergiler, hands-on sergiler gibi...

• Klasik sergiler ya da koleksiyon sergileri denildiğinde akla ilk olarak geleneksel

müzelerde yer alan sergilemeler gelir. Burada vitrin bazlı sergilemede nesnelerin

yerleştirilmesi, etiketlenmesi ve genel açıklama metinleri yer alır.

• Kurgusal sergiler, bir ortam yaratmak üzerine tasarlanır. Orijinal koleksiyon değeri olan

malzeme kullanılabileceği gibi tamamen tiyatro dekorunu anımsatan yeniden üretimlerle

belirlenen konunun algılanması amaçlanır.

•

Nesne sergileri, yazı, metin, açıklama gibi destekleyici elemanlar kullanılmadan yalnızcaüç boyutlu algıya yönelik sergilerdir. Genel anlamda sanat sergilerinin bu kapsama girdiği

söylenebilir.

• ki boyutlu sergiler ise nesne sergilerinin tam tersi olarak bilgilendirme metinleri,

açıklamalar, iki boyutlu görsel malzeme kolajları ve sözel aktarım üzerine kurulurlar.

• Doğal sergiler isminden de anlaşılacağı gibi organik malzemenin var olduğu ortamların

sergi mekanına dönüştürülmesidir. Akvaryum, vivaryum gibi kurgulanmış örnekleri olduğu

gibi, doğal parklar, doğal sit alanları ve bunların gezmek, öğrenmek, görmek amaçlı

düzenlenmesi bu tür sergilemeler kapsamına girer.• Etkileşimsel sergiler, deneysellik, etkileşimsellik, teknoloji ağırlıklı ve özellikle gençlerin

öğrenmesine yönelik sergilerdir. Serginin kendisi tanımayı ve öğrenmeyi amaçlayan bir

kurguda hazırlanır. Sergilenen nesneler hareketli, ziyaretçi tarafından kullanılabilecek

niteliktedir. Dokunma, hissetme, duyma gibi duyulara hitap eden bu tür sergiler aynı

zamanda dijital teknolojinin olanaklarının da azami yararlanılan kurgulardır.



9

V. SERG HAZIRLIK VE GELŞM SÜREÇLER

Mekandan, içerikten, yapıdan bağımsız olarak bir serginin hazırlanması süreçlerinde bazı

başlıklardan yola çıkılır. Bir model olarak alabileceğimiz bu sistem kavramsal oluşumdan

ürün haline dönüşene kadar sergi hazırlığının aşamalarını verir.

Bir sergi hazırlığı sırasında göz önüne alınacak olan etkinlikleri üç bölümde toplamak

mümkündür :

1. Üretime yönelik etkinlikler: sergilenecek malzemenin hazırlığıyla ilgilidir.

2. dari etkinlikler: kaynakların idaresi, personel, iş gücü temini ve işletilmesi

organizasyonlarıyla ilgilidir.

3. Koordinasyon etkinlikleri: üretim ve idari konuların eş zamanlı yürümesi ve serginin yan

etkinlikleriyle ilgilidir.

Serginin oluşum aşamalarında yer alan temel noktalar ise şöyledir.

V.1. Kavramsal aşama

Fikir geliştirme

Ürün yönelimli etkinlikler;

• Fikir toplama,

• Fikirlerin hedef kitle tanımı ve amaç doğrultusunda değerlendirilmesi,

• Üzerinde çalışılacak fikirlerin tespiti.

dari etkinlikler:• Projenin gerçekleştirilmesi kaynak arayışları,

• Bütçe teklifi,

• Projeye ekibinin toplanması.

Sonuçlar :

• Sergi takvimi,

• Mevcut kavramsal ve finansal kaynakların tanımı.

V.2 Gelişim aşaması

Planlama Ürüne yönelik etkinlikler

• Sinopsis (serginin kısa hikayesi, kurgusu) yazımı,

• Serginin fiziksel tasarımı,

• Sergileme malzemesi toplanması,

• Basılı malzeme için metin toplanması.

dari etkinlikler :

• Serginin üretimi için fiyatlandırma,

• ş kalemlerinin tanımlanması,



10

• Sözleşmeler.

Sonuçlar:

• Sergi planı, iletişim planı, promosyon planı.

Üretim

Ürüne yönelik etkinlikler

• Serginin bileşenlerinin hazırlığı,

• Sergilenecek malzemenin tasarlanması ve üretilmesi,

• Paketleme

dari etkinlikler

• Bütçe denetlemeleri,

• Gelişimin ve koordinasyonun izlenmesi

•

Sergi alanındaki organizasyon detaylarıSonuçlar:

• Serginin taşınması ve yerine yerleştirilmesine hazır duruma gelmek.

V.3. şlevsel aşama


• Sergileme malzemesinin taşınması ve açılması

• Malzemenin yerleştirilmesi

• Serginin açılışı

• Serginin düzenli olarak halka açık tutulması• Eğitici ve sosyal yan etkinlikler,

• Serginin güvenliğinin sağlanması.

dari etkinlikler

• Harcama raporu,

• Sergi personelinin ve sergi sırasındaki hizmetlerin idaresi

Sonuçlar

• Serginin hedeflerinin gerçekleşmesi,

• Serginin yıpranması konusunda önlem alınması.

Biti ş


• Serginin sökülmesi

• Serginin geri döndürülmesi ya da depolanması

dari etkinlikler

• Hesapların kapatılması

Sonuçlar• Serginin bitişi.



11

V.4. Değerlendirme Aşaması


• Serginin değerlendirilmesi,

• Hazırlık aşamalarının değerlendirilmesi.

dari etkinlikler

• Bir değerlendirme raporu hazırlanması

Sonuçlar

• Bitirme raporu,

• Serginin geliştirilmesine ve yeniden açılabilmesine yönelik öneriler.

VI. SERGNN KAVRAMSAL HAZIRLIĞI

En klasik anlamda sergileme eyleminin gerçekleşmesi için birden fazla nesne ve bu

nesnelerin yer aldığı bir mekan tanımlanmalıdır. Nesneler konusunda iki, üç boyutlu, soyut,

somut, dijital ya da mekanik gibi kısıtlamalar olmadığı gibi, mekan konusunda da kısıtlama

yoktur. Bu noktada mekan dört yanı kapalı, çatısı olan bir alan olarak da kavranmamalıdır.

Yine sözlük tanımıyla; Mekân = 1.Yer, bulunulan yer. 2. Ev yurt. 3. Uzay, fezav... anlamları

taşıyıp, açık ya da kapalı olmak ön koşulundan bağımsız ihtiyaca göre tanımı yapılan yer

soyutluğunda alınmalıdır.

Eylemin ilk adımı bir konu ve kurgu oluşturulmasıdır. Bu kapsamda toplanan nesnelerin belirlimantıklar içinde (tür, tarz, boyut, tarih vb) bir araya getirilmesi ikinci etaptır. Sergilemenin

bileşenlerinden en önemlisi kurgu ve bu kurguya uygun toplama yaklaşımıdır. Dolayısıyla bir

sergi hazırlığı sırasında öncelikli olarak karar verilmesi gereken konu serginin mesajı ve

niteliğidir. Mekan uyumu ve seçimi konusu ise sonrasında gelir. Mesajın ve konunun tespit

edilmesi aşamasında ise serginin hazırlanmasını gerektiren nedenler, serginin hedef kitlesi

(Bkz. Hedef Kitle), sergide kullanılacak malzeme gibi soruların cevaplarının bulunması

gerekir. Bu serginin kavramsal planını oluşturacaktır.

VI.1. Sergi konusuna nasıl karar verilir?

Sergi hazırlamak bir ekip çalışmasıdır. Özellikle tematik sergiler söz konusu olduğunda

çok yönlü hazırlık süreçleri gerekmektedir. Karar verme, tasarlama, üretim, yönetim hep

farklı uzmanlık alanları gerektirir. Sergi konuya karar verilmesiyle başlar. Sanatsal

sergilerde ya da koleksiyona dayalı müze sergilerinde küratörlük kavramı devreye girer.

Küratör = lat. Curate, toplamak anlamından gelir. ngilizce’de müze ya da kütüphane

sorumlularına verilen unvandır. Saptırılarak günümüzde ve dilimizde kullanılan anlamıyla

özellikle sanatın bir ya da birçok dalında uzmanlaşarak eserleri bir araya getiren, sergilerhazırlayan kişilere denir. Küratörün sergi kapsamındaki iş tanımları; serginin kavramsal



12

kurgusunu oluşturmak, mekansal yerleşimini yönlendirmek, sergi malzemesinin

toplanması ve değerlendirilmesini sağlamak, serginin bütünsel yaklaşımının tüm

bileşenlerini kurgulamak ve denetlemek şeklinde verilebilir. Sergiye bir küratör atandığı

takdirde serginin konusuna ve içeriğine bir elden karar vermek kolaylaşacaktır.

Küratörlük profesyonel bir meslektir. Serginin daha amatör şartlarda ve ortamlarda

gerçekleştiği durumlarda sergiyi koordine eden bir kişi ya da kurul yönetiminde karar

verme mekanizmaları oluşturulmalıdır. Konuya karar vermek gündeme geldiğinde, görsel

anlamda mesaj verebilecek, bilgi ve imaj malzemesine kolayca ulaşılabilecek bir temaya

yönelmek doğrudur. Aynı zamanda düşünülen konular arasında en çarpıcı sergileme

malzemesi sunabilecek potansiyeldeki konunun seçilmesi uygun olacaktır. Çarpıcı

sergileme malzemesinden kast edilen, konuyla ilgili bol imaj yani fotoğraf, resim,

kartpostal, gravür, çizim, harita gibi cazip görüntü verebilecek iki boyutlu malzemeler,

doğru bilgilendirmeyi sağlayabilecek araştırma sonuçları, raporlar, kayıtlar, yazılı

metinler, serginin üç boyutlu etkileşimselliğini sağlayabilecek ve sergi mekanını

hareketlendirecek nesnel malzemeler yani objelerdir.

Konu seçiminde, işlenmesi düşünülen temanın daha önceden sergi kapsamında

kullanılmamış olması, konunun bir mesajı olması ve güncelliğe bir katkıda bulunması,

diğer bir deyişle bir “vesilesi” olması kriterleri de göz önüne alınmalıdır.

lk planın ardından sergiye bir hikaye yazılması söz konusudur. Bu kısa bir senaryo

niteliğindeki sinopsis ve onu izleyen daha uzunca bir metin gerektirir. Sergide panolar

üzerinde grafik anlatım kullanılması düşünüldüğünde, panoların üzerine gelecek metinlerin

yazımı işi ortaya çıkar. Bu metinlerin kısa, anlaşılır ve kolay okunur olmasında yarar vardır.

(Bkz. Metin Yazımı Bölümü) Yine panoların üzerine gelecek görseller metinlerle

ilişkilendirilerek seçilir. Görsel toplama aşamasında konunun niteliğine göre, fotoğraflar,

çizimler, illüstrasyonların hazırlanması, çoğaltılması, yaratılması gerekir.

VI.2. Sergi malzemesi nasıl toplanır?

Sergiler siyasi, sanatsal, ticari, koleksiyon sergileri gibi kendinden tanımlı malzemeler

içermediği takdirde, saptanan bir konunun sunumu için farklı malzeme seçimleri

mevcuttur. Unutulmaması gereken her şeyin sergisi olabileceğidir. Soyut düşünsel

kavramlardan, matematikten, anılardan, duygulardan, sözcüklerden, somut herhangi bir

ürüne; kibrit kutusuna, uçaklara, kaldırım taşlarına, hayvanlara, çiçeklere, kalemlere

kadar her şeyin sergisi yapılabilir. Varolan her düşünce ve ürün gerekli formatlara

uydurulduğu takdirde sergileme malzemesi olarak kullanılabilir. Kuşkusuz sergi içintoplanan bilgi, belge, nesne ve görsellerin sunuma elverişli bir konuma getirilmesi



13

yaratıcılık olduğu kadar uzmanlık işidir de. Buna rağmen sergi malzemesinin toplanma

aşamasında nasıl sergileneceğinin göz önüne alınmaması, bunların daha sonraki

aşamalarda uzman desteğinde değerlendirilmesi yoluna gidilmesi gerekmektedir.

Seçilen konu hakkında öncelikle bir “hikaye” yani tanımlayıcı ve izlenme kurgusunu

kolaylaştırıcı bir metin yazılmalıdır konusu daha önce gündeme gelmişti. Bu “hikaye”

çerçevesinde yazılı metni canlandırmaya yönelik malzeme arayışları doğru ve eksiksiz

bilgi derlemesinden geçer. Bilgi kaynakları kitaplar (dolayısıyla kütüphaneler), kayıtlar,

mektuplar ve raporlar (resmi, yarı resmi, özel kurum ve kuruluşlardan temin edilebilir, kişi

ve/veya aile arşivleri olabilir), birinci elden ya da yazılı kaynaklardan yorumlanabilecek

fotoğraf, illüstrasyon, çizim vb. (aile arşivleri, albümleri, koleksiyonlar), sözlü tarih

çalışmaları (bkz. Tarih Vakfı, Sözlü Tarih Kılavuzu) olarak özetlenebilir. Kuşkusuz

seçilen konunun niteliğine göre yerinde yapılacak gözlemler, deneyler, yüzey

araştırmaları, hatta arkeolojik sondajlar gibi daha uygulamaya yönelik ve bilimsel

yöntemlerden de bahsedilebilir.

Bilgi birikimi ve bilgi toplama süreçleri sonsuz olabilir. Dolayısıyla serginin hazırlanması

için belirli çerçevelerin başlangıçtan itibaren çizilmesinde yarar vardır. Nerede

durulaca ğ ının bilinmesi bu süreçleri kolaylaştıracaktır. Araştırmalar esnasında çıkan çok

çarpıcı bilgiler ve malzemelerin küçük eklentilerle dahil edilmesi kaydıyla, sergilenecek

konunun dolayısıyla da bilgi/malzeme derlemelerinin sınırları belli olmalıdır. Süreleri

kesin tutularak, bu kısıtlamalara uyulmalıdır.

Malzeme toplama etabında ise, serginin yapısal durumu ve kurulumu

değerlendirilmelidir. Serginin geçici mi, gezici mi, sürekli mi olacağı önemlidir. Bu

yıpranma riski olan orijinal malzemenin kullanılıp kullanılamayacağına karar verme

aşamasıdır. Gezici bir sergi birden fazla kez açılacağından ve hareket halinde

olacağından orijinal, yıpranabilecek ve kırılabilecek nesnelerin kullanılması profesyonelbir koruma ister. Yine aynı şekilde sürekli sergilerde bu tür malzemenin uzun dönemli

korunması sorunu baş gösterir. Kısa dönemli geçici sergilerdeyse orijinal nesne

sergilemesi daha kolaydır. Bu noktada da daha ileride bahsedilecek sergileme mekanı

içindeki koruma şartlarının sağlanması gerekir.

Tüm bu profesyonellik gerektiren şartlar göz önüne alındığında yerel ve bir anlamda

amatör bir girişimle hazırlanacak serginin malzemesi toplanırken risk faktörünü asgariye

indirmek doğru olacaktır. ki ya da üç boyutlu orijinal malzeme toplanırken dikkatedilmesi gereken noktalar şöyle özetlenebilir :



14

• Malzeme için bilgi fişleri hazırlanması : Kimden, hangi tarihte, nasıl bir fiziksel koşulda

alındığı, malzemenin adı ve tanımı, boyutları, varsa hasarının belirtilmesi.

• Teslim fişi : Yukarıdaki tanımların da yer aldığı, kim tarafından kimden teslim

alındığını ve ne zaman iade edileceğini bildirir belge.

• Depolama : Toplanan malzemenin bir arada ve uygun atmosfer koşullarında

biriktirilmesini sağlayacak bir yer tespiti. Bu yerin sorumluluğunun ve güvenliğinin

sağlanması.

• Belgeleme : Malzemelerin fotoğraflanarak arşiv belgesi oluşturulması. Gerekli

durumlarda çizimlerinin de yapılaması.

• Arşivleme : Yukarıda belirtilen maddelerden sağlanan kayıtların ve fotoğrafların

ilerideki çalışmalarda kullanılabilmesi ve yapılan çalışmadan iz bırakabilmesi için

sistematik bir biçimde düzenlenmesi.

Toplanan bilgilerin (metinlerin) ve görsellerin bir araya getirilmesi işi üretime yönelik tasarım

süreçlerinin başlangıcıdır. Bunların bilgi panoları üzerine dağılımı serginin iki boyutlu

malzemesini oluşturacaktır. Sergide yer alan nesnelerin düzenlenmesi, gerekiyorsa vitrinlere

konulması ya da kaidelere oturtulması, etiketlenmesi, güvenlik önlemlerinin alınması gerekir.

Mekan içinde fiziksel düzenlemeler, bölümlemeler, taşıyıcı birimler, oturma birimleri,

ışıklandırma için sistemler, teknolojik medyalar kullanılıyorsa, bunların bağlantıları ve estetik

düzenlemeleri sergi hazırlık aşamalarında yer alır ve ileride detaylandırılacaktır.

VI.3. Sergi malzemesi nasıl derlenir?

Bir araya getirilecek olan malzemenin değerlendirilmesi ve sergide kullanıma uygun hale

getirilmesi bir başka süreçtir. Toplanan her malzemenin sergilenmesi gerekli değildir.

Sergi, sunulması istenen olgunun, verilmesi hedeflenen mesajın en sade ve anlaşılır bir

biçimde gösterimi için fazlalıklardan arındırılmalı, izleyenleri konu ve nesnelere

konsantre etmek yolunu seçmelidir. Bu nokta malzeme toplarken görsel çekicilik ve

estetik içeren nesnelere yönelinmesi açısından önemlidir. Tasarım aşamasındahedeflenen sonuç ile sunulan görselliğin kopukluk yaratmaması için metinlerle görseller

bu aşamada ilişkilendirilmelidir. Derlemede birkaç yol kurgusal bütünlüğü

kolaylaştıracaktır.

Kronolojik derleme : Sergide kullanılacak malzemenin tarih sırasına sokulmasıdır.

Birbirini izleyen tarihlerin bir düzende gösterilmesi zaman içinde gelişmeyi, değişimi

göstermeyi hedefleyen sergiler için ideal bir düzendir. Kronoloji günümüzden geçmişe,

(ya da geleceğe) veya geçmişten günümüze (ya da geleceğe) doğru akabilir. Bu serginin

gezilme yönüyle ilgili olduğu kadar, verilmek istenen mesajın vurgusuyla da orantılıolarak tespit edilebilir.



15

Tematik derleme : Benzer konulardaki ve kapsamdaki malzemenin bir araya

getirilmesidir. Derleme yapılmadan önce tüm malzemenin gözden geçirilip konu

başlıkları ve alt başlıkları belirlenmesinde yarar vardır. Olayların, kişilerin ya da olguların

vurgulanmak istendiği sergiler için uygun bir düzenlemedir. Tematik derlemelerde

hikayenin akışını ve konular arasındaki bağlantıyı sağlamak için ara elemanlara ve/veya

bilgilere ihtiyaç duyulabilir.

Estetik derleme : Kronolojik veya tematik bir derlemeye imkan vermeyen daha sanatsal

ağırlıklı malzeme söz konusu olduğunda tercih edilen bir yöntemdir. Burada renk, boyut,

hacim, malzeme uyumları dikkate alınmalıdır. Müzecilik dilinde bu türde düzenlemelere

estetik derlemeden çok malzemesine göre derleme adı verilmektedir. Müzelerde

koleksiyon sergilemeleri söz konusu olduğundan tarih, konu kadar nesnenin üretim

malzemesi de önem kazanmaktadır (Taş eserler, seramikler, yağlıboyalar gibi...).

VII. SERG EKB

Bir önceki maddede de ifade edildiği gibi sergi hazırlığı başından sonuna kadar bir ekip

çalışması gerektirir. Sergi aşamaları da dikkate alındığında temel olarak bazı gruplardan

bahsedilebilir.

• Sergi koordinasyon ekibi : Serginin tüm birimlerinin birbirleriyle ilişkilendirilmesinden,

ekipler arası iletişimden, araştırma, toplama, üretme, bütçelendirme, grup dışı ilişkilerden

sorumlu bir gruptur. Serginin bütünün başından sonuna kadar takip eder. Her türlü

organizasyonla ilgilenir, anlaşmaları hazırlar, denetleme mekanizmasını ve çalışmadaki

düzeni sağlar.

• Ara ştırma ekibi : Serginin oluşumuna ilişkin her türlü bilgi, belge, görsel malzemenin

toplanması, derlemesi, düzenlenmesi, kullanım hakları ve kullanım biçimlerinin

denetlenmesinden sorumludurlar. Bilgi kaynaklarının bulunması, bunların incelenerek

sergiye yararlı kesimlerinin çıkarılması, konuya uygun akışın ve malzemenin sağlanması

görevlerini üstlenirler.

•

Belgeleme ekibi : Sergi esnasında ve sonrasında araştırmalar sonucu biriktirilenmalzemenin arşivlenmesi, kaydedilmesi, fotoğraflanması, çizimlerinin yapılmasından

sorumludurlar. Yalnızca sergileme malzemesinin belgelenmesi değil, aynı zamanda da

sergi çalışma ve kurulum süreçlerinin de raporlanması ve fotoğraflanması görevlerini

gerçekleştirdikleri takdirde “belgeleme” tam anlamıyla amacına hizmet etmiş olacaktır.

• Basın - halkla ili şkiler ve yan etkinlik ekibi : Sergi oluşum ve hazırlık süreçlerinden

medyayı ve halkı bilgilendirecek, serginin oluşumuna ve toplumsal ilgiye hizmet

edebilecek seminer, konser, konferans, gösteri gibi etkinliklerin düzenlenmesini

sağlayacak gruptur. Aynı zamanda serginin gerçekleşmesi için ilişki kurulan kurumları,kuruluşları, sponsorları ve üçüncü şahısları bilgilendirme, konuya dahil etme işlevini



16

yürütürler. Medyaya düzenli olarak serginin gelişmeleri hakkında bilgi vermek, serginin

açılış ve kapanış günlerinde davet etmek, sergiye olan ilgi konusunda detaylar geçmek

emek harcanmış bir işin çok paylaşımlı ortamlarda daha geniş kitlelerce

değerlendirilmesinin en geçerli yoludur. Uzun soluklu tasarlanan çalışmalarda da bu tür

“promosyonel” ilişkilerin yararları bilinmektedir.

• Sergi üretim, tasarım ekibi : Yöntem olarak tasarım konusunda profesyonelleşmiş

kişilerden oluşmalıdır. Serginin mekan düzenlemesi için mimar ya da tasarımcı, bilgi ve

kopyalanmış görsel malzemelerin düzenlemesi için grafiker, muhtelif yerleştirme ve

enstalasyonlar için sanatçı niteliği olan profesyonellerden danışmanlık ve/veya yardım

alınmalıdır. Sergi malzemesinin sunum tasarımına göre ekip dışında (marangoz, demirci,

baskıcı, ışıkçı gibi) uzman kadrolardan yararlanmakta sayısız fayda vardır.

• Bütçe ve sponsorluk ekibi : Yerel düzeyde ve kar amacı gütmeyen yaklaşımlarla

hazırlanan sergilerde de diğer büyük prodüksiyonlar gibi özellikle üretime ve dışarıdan

temin edilen iş gücüne harcanan masraf kalemleri mevcuttur. Bunların bir çoğu gönüllülük

prensibiyle yapılabilmekle birlikte, ürün bazındaki taleplerin karşılanması için doğru

tanımlanmış bütçelerle kişi, kurum ve kuruluşlardan sponsorluk yani karşılıksız maddi

destek arayışına gidilmelidir. Buradaki karşılıksız maddi anlamda alınıp, sergi esnasında

sponsorluk yapmış olan birimlere teşekkür etmek, onları tanıtmak ve bir anlamda

onurlandırmak ilişkileri ihmal edilmemelidir.

•

Sergi kurulum, denetleme ve i şletme ekibi : Serginin hazırlık süreçleri tamamlandıktansonra normlara ve tasarımlara uygun bir biçimde kurulması, serginin açık bulunduğu

süreler içinde yıpranma, bozulma, çalınma gibi durumlarla karşı karşıya kalınmaması için

günlük kontrollerinin yapılması, sergiyi gezmek isteyen gruplara, kişi ve kuruluşlara

rehberlik hizmeti verilmesi, sergi esnasındaki yan etkinliklerin yürütülmesi gibi görev

tanımları olan gruptur. Serginin afişlerinin ve davetiyelerinin dağıtılması, serginin broşür,

katalog gibi malzemelerinin bulunabilir olması gibi günlük süreçlerde takip edilmesi

gereken bir dizi işten sorumludurlar.

• Basılı malzeme ekibi : Gelişmiş sergilerde sergilemenin yanı sıra afiş, broşür, föy, kitap,katalog gibi yazılı ve görsel malzemenin derlenmesiyle oluşan, kalıcılık sağlayan

malzeme üretimine gidilir. Buralarda yer alacak metinlerin yazılması, derlenmesi,

fotoğrafların, resimlerin, gravür, illüstrasyon, çizim gibi görsellerin seçilmesi, baskıya ve

yayına hazır hale getirilmesi gibi profesyonellik gerektiren işleri uzmanlar desteğiyle (ya

da kendi uzmanlık alanları içindeyse bizzat) gerçekleştirmekten sorumludurlar. Burada

baskıya hazırlık, düzeltme ve editörlük, gereken durumlarda farklı dillerden ya da farklı

dillere çeviri işleri tam anlamıyla profesyonel işlerdir.



17

Kuşkusuz küçük çaplı sergilerde yukarıda ideal işleyiş şekliyle verilen ekipler daha organik

bir yapı gösterebilirler. Serginin çalışma ekibi, birden fazla işlev üstlenebilir. Yine de ekipte

yer alan kişilerin belirli sorumluluklar taşıması, iş hacmini genişleteceği gibi zamandan da

tasarruf sağlayacaktır.

VII. HEDEF KTLE

Bir serginin kurgulanması aşamasında dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri

hitap etmesi amaçlanan kitlenin belirlenmesidir. Serginin tüm kavramsal ve görsel

tasarımının bu doğrultuda yapılması gösterimin başarısı açısından gereklidir. Hedef kitle

analizi yapılırken, bilimsel anlamda grupların sosyolojik ve psikolojik tanımlamalarından

yararlanılabilir. Kişiler, tanımlı gruplar ve grup lideri konumundakilerle anketler yapılabilir. Bu

araştırmalarda serginin ulaşması istenen kişi ve/veya grupların ihtiyaçları ve dilekleri göz

önüne alınmalıdır.

Özellikle kültürel, tematik sergiler temelinde düşünüldüğünde ziyaretçileri 3 grupta

değerlendirmek mümkündür.

1.Grup : Sergiye tesadüfen gelmiş, çok ilgili olmayan izleyici grubu. Sergide mümkün

olduğunca kısa süre geçirirler, detaylarla ilgilenmezler, genel algılamayla yetinirler.

2.Grup : lgili, özenli, sergiyi dikkatli gezen gruptur. Özellikle nesnelerle ilgilenirler. Genel

anlamıyla bilgi edinmeye çalışırlar.

3.Grup : Uzman ziyaretçilerdir. Sergiyi yakından inceler ve izlerler, detaylarla, bilgi ve

nesnelerle doğrudan ilgilenirler. Sergide uzun zaman harcarlar.

VIII.1. Sergiye gelme nedenleri

Kişilerin sergileri gezme nedenleri, serginin konusu ve konumuna göre farklılık gösterebilir.

Yine ziyaretçilerin sergileri gezme nedenlerini en genelinde şöyle sıralamak mümkündür :

• nsanlarla birlikte sosyal bir paylaşım alanında bulunmak,

•

Zaman harcamaya değer bir etkinlik yapmak,• Yeni deneyimler kazanmak,

• Yeni bir şeyler öğrenmek,

• Etkileşimsel katılım içinde olmak.

Kar amacı gütmeyen sergilerde kuşkusuz en önemli ziyaret nedeni sosyalleşme ve hoşça

vakit geçirmedir.

VIII.2. Sergiyi anlama

Özellikle tanıtım ve bilgilendirme yönelimli sergilerde, mesaj aktarımının 3 temel yolu vardır :



18

• Kelimeler : şitsel ya da görsel olarak sözcüklerin anlamlı bir bütün oluşturması,

algılanması en zor kurgulanan ve en zor kavranan aktarım bölümüdür.

• Duyular : Tat, dokunma, koklama, işitme gibi duyuların harekete geçirmesiyle doğrudan

ve tamamlayıcı bir anlatım sağlar.

• Görüntüler : En geçerli ve direkt anlatım yoludur. Hatırlanması en kolay ve akılda tutması

en uzun süren, mesajın yorumuna, anlamlandırılmasına izin veren bir gösterimdir.

Sergileri anlama ve algılamanın bağlı olduğu bazı etkenler mevcuttur. Bunlar hedef kitlenin

belirlenmesinde de rol oynayan ayırımlardır.

• Kültür-eğitim

• Din

• Fiziksel özellikler

• Psikolojik özellikler

• Sosyo-ekonomik konum

• Yaş

Değişik ziyaretçi tiplerinin algılamalarına göre, bir serginin tasarımında göz önüne alınması

gereken bazı noktalar:

• Sergi mekanının hava, güvenlik, dolaşım açısından uygun olması,

• Sergilemelerde orijinal malzeme “gerçek nesneler” kullanımının ön plana çıkması,• Sergilemelerin sosyo-kültürel açıdan hitap edilen kitleye uygunluğu,

• Canlı renkler, geniş grafik yüzeyler, farklı şekiller ve bir süreç izleyen görsel malzemelerin

izleyicinin dikkatini çekmek için kullanılması,

• Hikayesel kurgusu olan grafik anlatımların kullanılarak, izleyicinin entelektüel etkinliğe

yöneltilmesi,

• Nesnelerin belirli bir hikaye ve kurgu çerçevesinde sergilenmesi,

• Görsel malzemenin, ses, koku, doku ve tatla zenginleştirilmesi,

• Metinler, etiketler yazarken ya da sözlü anlatım medyaları kullanırken, didaktik

yöntemlerden kaçınılarak, izlenmesi kolay anlatımlara yönelinmesi

olarak sıralanabilir.

IX. METN YAZIMI

Çağdaş anlamda bir sergi hazırlığı söz konusu olduğunda tema ne olursa olsun, iletişim

öğesinin yani basit anlamıyla mesaj verme ve bilgilendirmenin asgaride gerçekleştirilmesi

uygun olur. Bunun için grafik ve görsel anlatımlar kadar yazılı anlatımlar da önemli bir yer

tutar. Genel anlamda sergi anlatım gelişimi için izlenmesi önerilen aşamalar şöyledir :



19

• Serginin konseptinin belirlenmesi,

• Fikir geliştirme toplantıları,

• Sergi ekibinin amaç ve mesajları belirlemesi,

• Yazılı belgelerin toplanması, bibliyografya araştırması,

• Sergileme malzemelerinin derlenmesi,

• Sergileme malzemeleri listesi,

• Görsel malzeme listesi,

• Sergileme malzemesi ve anlatım metinleri ilişkisinin kurulması,

• Başlıklar, alt başlıklar, etiketler ve bölümlerin düzenlenmesi,

• Metin yazımları,

• Görsel ve yazılı malzemenin grafik anlatıma uyarlanması.

IX.1. Okunabilirlik

Serginin metin uygulaması aşamasında kullanılan yazı karakterlerinin, boyutlarının özenle

seçilmesi gerekmektedir. Bilgilendirme metinlerindeki cümlelerde 25 kelimeden fazla

olmaması genel bir okunabilirlik kuralıdır.

Yine teknik okunabilirlik ölçütlerinde standart bir metne sergi esnasında 60 ila 90 cm’den

bakılacağı göze alınarak 24-36 punto karakter, etiketlere ise 14-24 punto karakter düşünmek

gerekir. Bir yetişkinin dakikada ortalama olarak 250-300 kelime okuyabildiği bilinmektedir.Bir başka istatistik de ziyaretçilerin sergi nesneleri ve panoları önünde ortalama 20 saniye

geçirdiklerini gösterir. Buna göre bir bilgi metninin 75-150 kelime arasında yazılması

uygundur.

Görsel anlamda açık renk zemin üzerine koyu renk yazıların daha kolay okunabildiği, başlık,

alt başlık, metin türlerinde farklı karakterler kullanmanın yazının okunabilmesinde hareketlilik

yaratarak, ilgi çektiği bilinmektedir.

X. BR SERGNN FZKSEL TASARIMI

Sergilerin tasarımında göz önüne alınması gereken noktalar vardır. Tasarımın her

aşamasında, obje seçimi ve sunumundan, grafik tasarım ve mekan yerleştirmesine kadar bir

dizi kriter serginin konusundan ve tarzından bağımsız olmak üzere ele alınmalıdır.

Serginin görsel algısına ilişkin noktalar : Görsel algının ön plana çıktığı sergilerde sunumun

tasarlanması için tonlama, renk, doku, denge, çizgi ve form öğelerinin uyumu sağlanmalıdır.



20

Tonlama : Açıklık ve koyuluk niteliğidir. Koyu renkler ağır görsel değerler, açıklar hafif

değerler yansıtır. Bu tonlamalar yönlendirme, ilgi çekme ve geri planda kullanım açısından

önemlidir.

Renk : Algı ve tanım anlamlarını vurgulamak amacıyla renklerden yararlanılır. Renk

seçiminde fiziksel karakteristikler göz önüne alınmalıdır. Işıkla rengin bileşimi hareket

yaratacağı gibi üç boyutlu algılama illüzyonu da verir. Konu seçimimin ve serginin iletişim

ilkelerinin yaratmak istediği efektler renklerle elde edilebilir.

Doku : Yüzeyin algısı ile ilişkilidir. Obje bazlı düzenlemelerde dikkate alınması gereken bir

konudur.

Denge : Görsel eşitlik, simetri, asimetri seçeneklerini ifade eder. Yerleştirmenin algısal

yükünün dağılımındaki çeşitlenmedir. Serginin nesnel kütlesinin odaklanması ve

vurgulanmasında önem kazanır.

Çizgi : Düzlem kalitesidir. ki ve üç boyutlu anlatım öğelerinin birbirini izler konumuna denk

gelir. Grafik anlamda gerçek tanımıyla kullanılan çizgi nosyonu da serginin algılanması ve

okunmasındaki önemli noktalardandır.

Şekil : Mekansal ya da fiziksel elemanların içerdiği bütünlüktür. Tek tek anlam ifade eden

parçaların sentezinden ulaşılan serginin genel algısında önem kazanır.

Sergi tasarımında insan faktörü : Gerek grafik düzenleme, gerekse mekan düzenlemesi

konularında birincil olarak göz önüne alınması gereken nokta, ergonomi uyumudur.

Okunacak malzememin ortalama göz seviyesinde olması, üç boyutlu nesnelerin çok açılı

seyre uygun yerleştirilmesi, renk, ışık, şekil kontrastlarının algılanması, sergi düzeninde

fiziksel hareketlilik serbestisinin sağlanması gibi konuları kapsar. Sergi elemanları arasında

görsel algıya ve fiziksel etkileşime olanak tanıyacak boş alanlar, yazı renkleri ve karakterleri

gibi konular tasarım sırasında detaylarıyla değerlendirilmelidir.

Sergileme kriterlerinde kullanılan standart insan ölçüleri şöyledirvi:

Pozisyon Kadın Erkek 8 yaşında çocukBoy 162,5 cm 177,8 cm 129,5 cmOmuz genişliği 50,8 cm 50,8 cm 30,4 cmKolların öne uzandığı konum 83,8 cm 91,4 cm 64,7 cmKolların yana uzandığı konum 204,4 cm 227,3 cm 160 cmKolların yukarıya kalktığı konum 167,6 cm 182,8 cm 152.4 cmDönme çapı 121,9 cm 121,9 cm 91,4 cmGöz seviyesi 160 cm 170,1 cm 121,9 cmOturma yüksekliği 38,1 cm 45,7 cm 33 cmTekerlekli sandalye genişliği 63,5 cm 63,5 cm 63,5 cmTekerlekli sandalye uzunluğu 107,9 cm 107,9 cm 107,9 cmTekerli sandalyede göz seviyesi 111,7 cm 124,4 cm 91,4 cm

nsan ölçeğinin sergiyle oranındaki önem özellikle dar mekanlarda yapılacak sergilemelerde

ortaya çıkar. Geçici ve gezici sergilerin çoğunlukla sabit olmayan mekanlara uyarlanması

gerekebileceğinden sergi tasarımı sırasında standart ölçülerin dikkate alınması gerekir.



21

Geçici sergilerin kullanımı üzerine yapılan araştırma sonuçları sergilerin içeriklerden

tasarımlarına, kurulumlarından algılarına kadar değişik açılardan dikkat edilmesi gereken

öngörüler ortaya atmıştır. Çeşitli konumlardaki sergilerde yapılan uzun inceleme

sonuçlarından bazıları şöyledir.

• Sağ tarafa yönelmek : Ziyaretçilerin sergileri sağdan gezmeye başlamaları,

• Sağ duvarı izlemek : Karşılıklı duvar sergilemelerinde sağdan başlamak,

• Çıkışa doğru daha az izleme : lgi ve algı azalmasının sergi sonuna doğru artması,

• Çıkışı görebilme : Serginin sonunu ve çıkılabilecek yeri sergi sırasında görebilmek,

labirent tarzından kaçınmak,

• Kısa yol tercihi : Dolambaçlı sergi güzergahlarının kullanılmaması,

• Dinlenme birimleri : Geniş kapsamlı sergilerde oturulabilecek sabit mobilyalar,

• Açılı köşe tercihi : Eğimli ve yuvarlak yüzeyler yerine klasik mimari tanımı içindeki açılı

dönüşlere yatkınlık,

• 90 ve 45 derece tercihi : gerek mekan düzeni, gerekse sergi mobilyalarında söz konusu

temel açıların kullanımı,

• Sağdan sola, yukarıdan aşağıya okuma : Alfabe kullanımıyla ilişkili olmakla birlikte, batı

dillerinde rastlanan tartışmasız yönelim,

• Karanlık çekincesi : Gün ışığı bağımlısı insan doğasının fazla karanlık ortamlarda uzun

süre geçirememesi,• Renge tepki : Canlı renklerin bir çok kişiyi çekmesi ve parlak renkli alanlara yönelme,

• Yüzeye tepki : Genişlik ve büyüklüğün görsel olarak insanları çekmesi,

• Işığa tepki : Renkte olduğu gibi kişilerin aydınlık noktalara ya da alanlara yönelimi,

• Sergi yorgunluğu : Fiziksel ve düşünsel olarak görsellik yoğunluğu ve alan büyüklüğünün

sergi yorgunluğu olarak adlandırılan fenomeni yaratması,

• 30 dakikalık limit : Yetişkin insan algısının dikkatini toplama süresinin 30 dakikayla kısıtlı

olması,

• Harf karakterleri : Kalın ve büyük harf karakterlerinin daha fazla ilgi çekip, daha çok

okunması.

Bu bağlamda, tasarımda dikkat edilmesi gereken önemli konular olarak aşağıdakiler

sayılabilir :

• Girişten hemen sonra sola yönelmek . Sol yönde daha ışıklı, geniş ve çekici bir açıklık

yaratmak ya da doğrudan yönlendirme (ok yönü, bariyer gibi) seçmek,

• Pano, vitrin, pencere yerleşimleri : Sergide bölümler yaratmak, bir sonraki sergi alanına

gizem katacak oda benzeri geçişler şekillendirmek,



22

• Işık ve renk huzmeleri kullanımı : zleyicinin dikkatini çekmek üzere kontrastlar yaratmak,

• Başlık ve büyük yazı kullanımı : Verilmek istenen bilginin hızlı aktarımını, temaları alt

bölümleri, başlıkları algılamada kolaylık sağlamak,

• Çapraz ve eğimli çizgi hatları kullanımı : nsan gözü çizgileri izlediğinden, çapraz ve

eğimlerin aktif görselliğinden yararlanarak ziyaretçiye izleme güdüsü katmak.

Sergi tasarımındaki diğer önemli konuda yönlendirmedir. Burada üç türden bahsetmek

mümkündür.

Zorunlu yön : Tasarlanan serginin tanımlı bir mekan içine yerleştirilmesi söz konusu olduğu

durumdur. Sergi bu mekana göre tasarlandığında hareketlilik olanakları kısıtlanmış olacaktır.

Sergi mekan bağımlısı duruma gelecektir. Öte yandan serginin mekanla bütünleşmesindeki

avantajlar estetik ve teknik açılardan fazladır.

Serbest yön : Tematik ve kronolojik izleme çizgisinin önemli olmadığı (bazı sanat sergileri

gibi) durumlarda uygulanabilir. Pratik anlamda geniş mekanların kullanılması söz konusu

olduğunda olumlu sonuçlar alınır.

Tanımlı yön : Serginin tematik ve kronolojik bütünlüğünün sağlanabilmesi için yaratılan

güzergahtır. Bu tür tanımlı bir yönün de değişik mekanlara uydurulabilmesi zorluğu olmakla

beraber serginin gezilmesi ve mesajının anlaşılması yönünde kolaylık sağlar.

XI. ÇAĞDAŞ VE KLASK SERGLEME TEKNKLER 1. Modeller : Bir konunun, nesnelerin ve ortamların görsel bilgilendirme aracı olarak gerçek

boyutunda ya da algıyı yükseltmek için farklı boyutlarda canlandırılmasıdır.

2. Maketler : Daha çok yapısal ya da coğrafi konularda, ölçekli olarak üretilen kopyalardır.

3. Canlandırma maketleri : Genel olarak savaş ortamlarının anlatımı için kullanılırlar.

Hareketli ve sabit olanları mevcuttur. Diğer bir kullanım alanı da kentsel bilgi aktarımıdır.

4. Diorama : Ortamı anlatan arka plan 1/1 ölçekli fotoğraf önüne, fotoğrafın devamıymış gibi

uygulanan nesnel tasarım. Üç boyutlu bir tiyatro dekoru şeklinde de algılanır. Durağan bir

kurgudur. Gerçek ortamı anımsatması, anlık olarak yaşatması için uygulanır.

5. Simülasyon : Hareketli ve çoğu zaman uygulanabilir canlandırmadır. Ulaşım araçlarının

kullanılması, savaş taktiklerinin uygulanması konularında örneklere rastlanır.

6. Hologram : Hologram görüntünün üç boyutlu olarak yansıtılması anlamına gelir. ki türhologram vardır. Video hologram denen teknik üç boyutluymuş algısı yaratılarak



23

gerçekleştirilen sistemdir. Yaygın olmamakla birlikte sergilerde kullanılır. Gerçek hologram

ise, tamamen üç boyut görüntüsü oluşturup, son derece zor ve pahalı bir teknik olduğu için

nadiren üretilebilmektedir.

7. Sorgulama sistemleri : Bilgi aktarımı esaslı olarak, kiosklar ve bilgisayarlarla “web sayfası”

mantığında yazı ve görüntü araştırmasına olanak verir. Bireysel kullanım modülleridir.

8. Bilgi kutuları : Çoğunlukla hareketli ya da sürekli görüntü oynatan, dışarıdan müdahalesiz,

işitsel efekti de olan dijital sistemler. Temanın bir yandan izlenmesi bir yandan da konu ile

ilgili bir anlatımın dinlenebilmesine dayanır.

9. Hareketli görüntü tablaları : Video-wall, LCD ekran, projeksiyon gibi teknolojilerle “klip”

gösterimleri yardımıyla görsel ortam oluşturmadır.

10. Mekanik bilgi sistemleri : Belirli bir konuyla ilgili “çalıştırma düğmeleriyle” harekete

geçirilen sistemler, fiilen işletmenin mümkün olduğu nesnelerdir.

11. Grafik panolar : Müzelerde en yaygın kullanılan bilgilerin, çizim ve fotoğrafla

desteklenerek anlatılmasıdır. Nesne üzerine bilgi veren etiket sistemlerinden farklı olarak

konunun bütününe yönelik bilgi verirler.

12. Vitrinler : Sergilenecek malzemenin yapısına, fiziksel ihtiyaçlarına, algısına göre özel

olarak tasarlanması gereken vitrinler genel olarak şöyle gruplanır;

• Orta vitrinler (bağımsız vitrinler) : Herhangi bir düşey yapısal zeminden bağımsız,

kendi kendilerine ayakta duran vitrinlerdir. Düşey ve yatay olarak ikiye ayrılırlar. Yatay

vitrinler üstünden bakılan, 1000mm’yi geçmeyen yüksekliktedirler. Düşey vitrinler ise

göz hizası sınırları içinde sergilenebilecek malzemelerin gerektiğinde katlı olarak

konulduğu yapılardır.• Duvar vitrinleri : Bir yönden duvara dayanan yatay ya da düşey vitrinlerdir.

• Askı vitrinler : Duvara ya da tavana asılan, zeminden bağımsız monte edilebilen

vitrinlerdir.

• Modüler vitrinler : Birbirine eklemlenebilen ve farklı bütünler oluşturan, aynı

elemanların tekrarı ile elde edilen vitrinlerdir.



24

XII. KORUMA VE GÜVENLK ÖNLEMLER

Sergilerde koruma ve güvenlikten bahsedildiğinde iki ana akstan yola çıkılarak

değerlendirmeler yapılır. Birincisi kuşkusuz sergi mekanında çalışan ve sergiyi gezen kişilerin

güvenliğidir. Diğeri ise sergilenen nesnelerin, sergi malzemelerinin, eserlerin korunması ve

güvenliğidir.

XII. 1. Sergilenen malzemelerin korunması

Sergilerde kullanılan orijinal malzemelerin bulundukları ortamda korunması tasarım

sorumluluklarının başında gelir. Sergilenen nesnelerin fiziki koşullarının uygunluğu

dolayısıyla zarar görmemeleri için bazı önlemler alınması gerekmektedir. Malzemenin fiziğini

etkileyen unsurlar :

• Isı

• Bağıl nem

• Kirlilik

• Yaşayan organizmalar

• Malzeme reaksiyonları

• Işık

şeklinde özetlenebilir.

Bunlardan ısı ve bağıl nemin ortam şartlarına göre ölçülmesi ve yapay olarak oranlanması

nesnelerin korunması için gereklidir. Bağıl nem oranı ortamın sıcaklığıyla oranlı olduğundan

ısı değişimleriyle birlikte düşünülmelidir.

Sergilemelerde tarihi ya da eşsizlik değeri olan orijinal nesneler varsa, mekanın sıcaklığı hem

nesneler hem de ziyaretçiler için 18-20 C arası ideal sıcaklıktadır. Sergileme mekanlarında

bağıl nemin genelde %50-55 oranlarında yine artı-eksi %5’lik bir dalgalanmaya sahip olması

gerektiği kabul edilmelidir. Yine genel olarak organik malzemelervii

için üst sınır küflenmetehlikesi nedeniyle %65, alt sınırsa kurumaya karşı %45 olarak tanımlanır. norganik

malzemelerinviii bulunduğu ortamın “kuru” olması gerektiğinden önerilen üst sınır %40-45’tir.ix

Yaşayan organizmalar (mantarlar, bakteriler, küfler, böcekler vb.) uzmanlık gerektiren

konular olduğundan, hassas malzeme sergilemeleri yapılırken konuyla ilgili danışmanlık

hizmetine başvurulmalıdır.

Işık konusuna gelindiğinde sergilenen orijinal malzemenin zarar görmemesi için önlemleralmak mümkündür. Bilimsel tanımlarıyla ışık hakkında verilecek basit önermeler çözümlerde



25

de yardımcı olacaktır. “Güneş ışınımının ışık olarak nitelendirdiğimiz bölümü, 400-700

nanometre arasındaki mordan kızıla doğru değişen renklerin toplandığı görünür kısım ile,

300-400 nanometre arasında morüstü (UV) ve 760 nanometre üstündeki kızılaltı (IR)

dalgaları kapsar... UV ışınlar, organik malzemelerin kimyasal yapılarını şiddetle bozarlar,

organik ve inorganik malzemelerde başka etkenlerle başlamış tepkimeleri hızlandırarak zarar

verirler. IR ışınlar ise ısı enerjisi kaynağı olma özelliğiyle nem dalgalanmasına yol açarlar.

Organik malzemelerin nem içeriğini ve havanın nem oranını düşürerek kimyasal tepkimeyi

hızlandırırlar...”x

Işık etkilerini asgariye indirecek ışık kaynakları mevcuttur. Aydınlatma elemanları satan

kapsamlı mağazalarda UV ve IR filtreli ampuller bulunmaktadır. Işık ayarlarınnda genel

olarak geçerli seviyeler vardır :

• Yağlı boya, fresk, doğal deri, boynuz, fildişi, lak gibi malzemeler için 150 lux,

• Tekstil ürünleri, halı, kilim, karakalem, füzen, suluboya, gravür, el yazması, kitap, pul,

guaj, işlenmiş deri, bitkisel malzemeler, kürk, zoolojik koleksiyonlar gibi organik bazlı

malzemeler için 50 lux,

• Metal, taş, seramik, değerli taş gibi dayanıklı malzemeler için 400 lux’e çıkan ışıma

miktarları önerilmektedir.

şlenmiş ve/veya doğal ahşap malzeme kızılaltı radyasyondan doğrudan etkilenmediğindenbelirli bir ışık yoğunluğu sınırlaması yoktur. Buna karşılık bağıl nem oranının sergileme

mekanı içinde dikkate alınması gerekmektedir.

Koruma önlemleri alınması, malzemenin niteliğiyle doğrudan ilgili olduğundan uzmanlık

gerektirir. Kısa süreli sergilemelerde (3 haftayı aşmayan) önceden bozulma tepkimesine

girmemiş ya da risk taşımayan bir malzemenin hasar görme oranı çok düşüktür. Ne var ki

malzemenin olağan durumunu da değerlendirmek yine bir uzmanlık işidir. Küçük çaplı

sergiler hazırlarken (yani koruma, restorasyon, güvenlik gibi konularda yeterli finansaldesteği sağlayamayacak prodüksiyonlar) eşsizlik ve tarihi değeri yüksek olup, risk taşıyan

nesnelerin sergilenmesinden kaçınmakta yarar vardır.

XII. 2. Sergilerde güvenlik

Güvenlikten bahsedildiğinde de yine sergileme malzemeleri ile sergiyi gezenlerin-çalışanların

güvenliği olarak farklı önlemler düşünülmesi gerekir.



26

a) Nesnelerin güvenliği

Sergilerde nesnelerin güvenliğini tehdit eden nedenler ikiye ayrılır. Kazaren ve kasti olarak

oluşabilecek tehlikeler şöyledir:

• Kasti

Çalma : Sanılanın aksine sergilerden nesne ya da eser çalma oranı gündüz daha

fazladır.

Vandalizm : Nedensiz yere bilinçli olarak sergilenen nesnelere zarar vermektir.

Hilecilik : Sergilenen orijinal nesnelerin yerine kopyalarının konmasıdır.

Terörizm : Genellikle tüm kamusal alanları kapsayan, günümüz koşullarında göz

önüne alınması gereken bir tehdittir.

Şiddet : Sergilerde oluşabilecek arbedeler, sergi konusuyla ilişkili ya da ilişkisiz

tartışmaların şiddetlenmesidir.

• Kazaren

Su baskını : Tesisatla ilişkili sorunlardır. Rutin kontroller gerektirir.

Yangın : Elektrik kontağı, sönmemiş sigaralar gibi diğer tüm yaşam mekanlarını ve

kamusal alanları da kapsayan bir kazadır.

Kırma çarpma gibi kazalar : Tasarımda yerleşim ve konum önlemlerinin yeteri kadar

alınmamasından kaynaklanır.

Dokunma : Ziyaretçilerin nesnelere merak ivmesiyle dokunması, yapılarını

zedeleyebilir.

Kimyasallar : Özellikle temizlik, dezenfeksiyon çalışmalarında kullanılan kimyasal

içerikli malzemeler, nesneler üzerine bilinçli bir şekilde uygulanmazsa zarar verebilir.

Yukarıda sayılan kasti ve kazaren gelebilecek tehditlere karşı iki tür güvenlik sistemi

önerilebilir :

1. Fiziksel koruma önlemleri :

•

Bekçi sistemi, kamera ile izleme sistemi• Vitrinler kilitli, kırılmaz camlı

• Tablolar, özel asma sistem, duvara montajlı, gerektiğinde camlı

• Açıkta sergilemeler için bariyer sistemleri fiziksel, farklı renk, dokularla önlemler

psikolojik

2. Elektronik koruma önlemleri :

• Magnetik bağlantı : Bir aletle cam, kapı zorlandığında ya da bir vitrin camı kırıldığında

sesli uyarı. Alete duyarlı



27

• Kablolu sistem : Kapı ve pencere açıklıklarına kablo üzerinden alarm sistemi

• Titreşim dedektörleri : Normalin üzerinde bir titreşimle harekete geçiyor (alan)

• Cam kırılma dedektörleri

• Pasif kızılötesi duyargalar : Vücud ısısına duyarlı, ısı değişikliğini algılama (alan)

• Hareket algılayıcılar : micro dalga ya da ses ötesi sensörlerle hareket tespiti (alan)

• Duman dedektörleri

b) Kişilerin güvenliği

Sergi alanlarında gezenlerin ve çalışanların güvenliği için de iki çeşit önlem düşünülmelidir.

Bunlardan birincisi tüm mekan yapısı ile ilişkili, diğeri ise daha sergi alanına özeldir.

1. Mekansal güvenlik önlemleri

• Etkin ve tatbikatla pekiştirilen bina boşaltım programı

• Sergi boyunca ve tüm serbest mekanlarda görülebilir şekilde acil çıkış kapıları, çıkış

noktaları

• Yangın dedektörleri ve püskürtücüleri (su püskürten sistemlerin sergi mekanlarında

kullanılması nesnelere zarar verebileceği için kuru sistemler önerilmektedir)

• Yoğun duman halinde yerde yanar söner ışık bantları

• Elektrikle çalışan taşıyıcıların alternatifleri (asansör, yürüyen merdiven yanında

alternatif merdiven ve rampalar)

2. Sergileme alanlarındaki güvenlik önlemleri

• Sivri köşeli sergileme elemanları kullanılmaması

• Ortada çivi, vida gibi kişilerin takılarak yaralanabileceği çıkıntıların bırakılmaması

• Sergiyi gezenlerin konsantrasyonu nedeniyle sergi salonu içinde basamak, kademe

bulunmaması

• Elektrikli – elektronik aksamın açıkta tutulmaması

• Mekan algısını vurgulamak amacıyla zeminle duvarlar arasında ton farkı yaratılması

• Kolay görünebilir bariyerler tercih edilmesi

• Tüm vitrin düzenlemelerinde yansımasız cam kullanılmaması.

XIII. SERGLERN DARES

En az bir serginin hazırlanması ve tasarlanması kadar önem taşıyan bu başlık altında geçici

ve gezici sergilerin “kullanımında” dikkate alınması gereken noktalar verilecektir.



28

Sergilerin sunulması aşamasında doğru zamanlamanın tespiti, toplumsal ilgiyi arttırır ve geri

dönüşü de bir o kadar başarılı olur. Sergini açılması düşünülen dönemdeki diğer benzer

etkinlikler, resmi ve dini bayram ve tatil günleri, festivaller, spor etkinlikleri, fuarlar gibi

güncelliklerin takip edilmesi gerekmektedir. Gezici sergilerin güzergahlarının ve sergi

mekanlarının serginin başından itibaren planlanması, oluşturulan takvim doğrultusunda

serginin taşınma hazırlıkları için de zaman ayrılması doğrudur.

Gezici ve geçici sergilerin işletilmesi yani sunumu aşamalarında dışa yönelik olarak iş

planına alınması gereken bazı noktalar şöyledir.

• Serginin tanıtılması : Serginin açıldığı ve kapanacağı tarihlerin, serginin açık olduğu

saatlerin, sergi mekanının ve sergi içeriğinin basın ve medya aracılığıyla duyurulması.

Destek malzeme olarak afişlerini, broşürlerinin ve davetiyelerinin dağıtılması, dış mekan

afişleri, panoları,

• Serginin güvenli ğ i : Sergi de orijinal malzeme olsun olmasın, gerek serginin gerekse

sergiyi gezenlerin güvenliğinin sağlanması, bunun için sigorta bazında önlem alınması,

• Mekana ili şkin teknik detaylar : Serginin kurulacağı mekan ya da mekanlara ilişkin teknik

bilgilerin bulundurulması, elektrik, kanalizasyon sistemleri, yangın vb. durumlar için

önlemler gibi,

•

Ta şıma : Özellikle gezecek olan sergilerin taşıma detayları; taşınacak araç,paketlenmesi, sigortası, yeni mekana giriş çıkış tarihleri, koşulları, depolanması gibi,

• Yan etkinlikler : Sergi sırasında, konu ile ilişkili olarak gerçekleştirilecek kültürel, sanatsal,

eğitsel etkinlikler planlanabilir. Film gösterileri, paneller, konserler, atölye çalışmaları

bunlardan bazılarıdır. Bu etkinlikler için de katılım oranlarının önceden düşünülmesi,

gerektiğinde davet yapılması, güncel tanıtım esaslarının ve teknik detaylarıyla personel

ihtiyacının da düşünülmesi gerekir,

• Promosyon malzemesi : Serginin satışa ya da dağıtıma yönelik malzemesidir. Sergilenen

konu kapsamında nesneler, hediyelik eşya, kitap, katalog, afiş, giysi ve aksesuar gibiürün yelpazeleri bulundurulmalıdır.

XIV. SONSÖZ

Araştırmaların, gönüllü emeklerin, düşüncelerin, duyguların ideolojilerin toplumsal görüşe

sunulması, etkin paylaşımının sağlanmasının geleneksel yolu basılı malzemelerdir. Kitaplar,

broşürler, kataloglar kalıcı ve geniş etkili olmakla birlikte dolaylı iletişim yöntemleridir.

Sergilerse birebir etkileşimin temel yöntemidir. Görerek, dokunarak, dinleyerek, hissederek,

belki de en önemlisi istendiği kadar vakit harcayarak, istendiği gibi algılanarak paylaşılanortamları sergiler yaratır. Küçük sergiler, sınırları belirlenmiş girişimler devam ettiği takdirde

yerel tarih calismalarinin sergilenmesi icin kilavuz (1)

Documents