# 01Hazİran 09ÜCrETSİz

EnErjİyİ akillikullanmak bu kadar kolay

plaSTİklErEkarşi Savaş

Taninmiş bErlİn’lİlErlEçEvrE SoHbETİ

Soframizda bu TadiyEnİdEn bulabİlİrİz!

İçİndekİler

S. 03 Önsöz

PortreS. 04 Dünden bugüne YeşilÇember

5x çevre Sohbetİ

S.07CemÖzdemİrS.08SelÇukkeSkİS.09NİhatSorgeÇS.10remzİkaplaNS.11ahmetgürez

kaPak konuSu S.12Soframızdabutadıyenidenbulabiliriz

dİğer konularS.14enerjiyiakıllıkullanmak bukadarkolayS.16doğadostuenerjiS. 17 araştırma: türkgöçmenlerdeçevre konusundaduyarlıS.18plastiklerekarşısavaşS.19İslam’daçevrebilinci

çevre kuruluşları S.20temaVakfıalmanyaS.21diğerkuruluşlar

Yeşİl takvİmS.22etkinlikler,BilgilerS.23şairinkalemindenS.24gönüllüekolojiYılı

3

YeşilÇemberadınaİmtiyazSahibi:gülcanNitsch

Yayınkurulu gülcanNitsch,emintürkarslan,enderşanturhan, &tasarım: Sülünaykaraca,SevimÇelik,Öykükaygusuz

kapaktasarım: BeYSmarketing&mediagmbhİllüstrasyon: BelkismutluFotoğraflar: YeşilÇember,photocaseİletişimadresi: YeşilÇemberÇevregrubu/BuNdBerline.V. Crellestr.35–10827Berlin–tel:7879000 Web: www.yesilcember.de/www.bund-berlin.de e-mail: yesilcember@bund-berlin.deBaskı: 2500adet

Değerli Yeşil Çember okuyucuları,çevre dostları,

“Çevre,doğavesağlıklıbiryaşamiçinelele“sloganıylabundanikibuçukseneönceyolaçıktık.attığımızadımlaraşimdibiryenisinidahaekledik:elinizdeYeşilÇemberdergisininİlksayısınıtutmaktasınız.Bununsevincinisizlerlepaylaşmaktanbüyükmutlulukduyuyoruz.

YeşilÇember,yaşanırveyeşilbirdünyanınsavunucularındanoluşmaktadır.BumücadelemiziçinBerlin’desizlerlebirlikteçevredostubirtoplumyaratmayıhedefliyoruz.BusatırlarıokurkenSİzdebizdenoluyor,“Çember“imizidahadagenişletiyorsunuz.

amacımız,çevrevedoğakonularıhakkındabilgivermek,önerilersunmakvedünyamızasahipçıkmaktır.Sizesunacaklarımızsayesindedoğayladostbiryaşamınnekadarkolayolduğunufarkedeceksiniz.

dergimizinkapaktasarımınıüstlendiğiveaynızamandabizeyenibirlogokazandırdığıiçinBeYSfirmasınagönül-denteşekkürediyoruz.ayrıcabizişimdiyekadardestek-leyendiğerkuruluşlaradaçokteşekkürlerimiziiletiyoruz.

Bizemektupveyae-postayoluylahertürlüeleştiri,önerivesorularınızıiletebilirsiniz.

Çevredostubiryazmevsimigeçirmenizvesonbahardatekrarbuluşmakdileğiyle…

YeşilÇembergönüllüleri

önSöz

dÜndEn bugÜnE yEşİl çEmbEr

4 Portre

Sülünayçocuklarayapraklarınadlarınısoruyor–bilenehediyevarÖyküveayçastanttailgililerin

sorularınıcevaplıyor

23 nİSan çoCuk bayraminda STanT

bİlgİlEndİrmE ToplanTilari vE gEzİlErİ

ETkİnlİklEr vE projElEr

Çocuklarstantımızdahayallerindekidünyayıboyuyor

gülcan,aWo’daenerjitasarrufuhakkındabilgiveriyor,sorularıcevaplıyorvebroşürdağıtıyor

Su arıtma tesisatına gezi: atık sularınnasıltemizlendiğinigörenhanımlarbazenburunlarınıkapatmakzorundakalıyor

aileÇayBahçesindeherayyapılançevresohbetleri

azizNesinokulundaprojehaftası:enerjitasarrufu ÇevreSenatörüilemaybachufer

pazarındaelmavebroşürdağıtımı

günterpiening‘inziyaretihasenheide‘debaharbuluşması elbenehrinegezi

dÜndEn bugÜnEyEşİl çEmbEr

günterpiening,ahmetalpman,tilmann

heuserveYeşilÇembergönüllüleri

185Portre

TÜrk çEvrE gÜnlErİ – 2007, 2008 vE 2009

Çevregünü’negelenkatılımcılardikkatlekonuşmacılarıdinliyor

CemÖzdemir,tilmannheuser,NuriyeSay,Selcanşanlı,kenankolat,Cemdalaman,BanuBaturay,Nevzattuncayve

YeşilÇembergönüllüleri

konuşmacılar,sorularveyorumlar

CemÖzdemir‘inÇevregünü’ndeçocuklarlabuluşması

BuNd‘dagrup toplantısıCemÖzdemir‘inziyareti Berlinlalesi‘ninkutlamasıenerjibroşürütanıtımı

yEşİl çEmbEr 2008 bErlİn lalESİ’nİ aliyor

6 Portre

Klaus Wowereit, M

urat Topal, Gülcan Nitsch,

Sevim Çelik, Öykü Kaygusuz, Hamit Özbek

YeşilÇember,04.12.2006tarihindebağımsızvekamuyararınaçalışan

BuNde.V.(almanyaÇevrevedoğakorumaBirliği)bünyesindekuruldu

anakonular:enerjitasarrufu,çöpayrımı,zehirlimaddeler(ör.temizlik

ürünleri),sağlıklıbeslenme,ekolojiküretimvetüketim

SenedebirdefatürkÇevregünü’nüorganizeetmek

türkçebilgilendirmebroşürlerihazırlamak

gezilerorganizeetmek(ör.suarıtmatesisi,çöpayırmatesisi,doğagezileri)

dernekler,camiiler,okullar,girişimcileriçinbilgilendirmetoplantılarısunmak

aksiyonlaryapmak(ör.pazardabeztorba,elmayadabroşürdağıtmak)

Sokakşenliklerindestantkurmakvebilgilendirmeyapmak

Birçoktürkvealmankuruluşlarıylaortakçalışmahalindeolmak

türkiye‘dekiçevrekuruluşlarıylaortakçalışmahalindeolmak

yEşİl çEmbEr’İn ETkİnlİklErİ

YeşilÇember‘eyaptığıörnekçalışmalariçin08.12.2008‘deBerlinlalesi1.ödülüveriliyor.(Sevincimizveheyecanımızbüyük!)

YeşilÇember’ibuödülelayıkgörenjüriüyele-rinevebuödülüdestekleyenbütünkuruluşlaragönüldenteşekkürediyoruz!

O gün Kurban Bayramı olmasına rağmen

salonda yüzlerce misafir vardı

İlk ne zaman bir bitki ya da ağaç diktiniz?İlkanaokulundaykendikmiştim.türkiye’dearkadaşlar,temavebaşkakuruluşlarbenimiçinağaçdiktiler.Yanibenimadımadikilmişokadarçokağaçvarki,henüzhepsiniziyaretetmefırsatımolmadı.

Bugün çevre için ne yaptınız?hiçetyemiyorum,yediğimyiyeceklerinbulunduğumböl-gedenveorganikolmasınadikkatediyorum.ayrıcakısamesafeleriçinhepbisikletkullanıyorum.Sonrabalkonumaebabilkuşlarıiçinbiryuvatakacağız.

Günlük yaşamınızda çevre konuları sizin için ne kadar önem taşıyor? tabiikibüyükbirroloynuyor,fakatuygulamadabendeherkesgibibirtakımçelişkileryaşıyorum.Örneğinuzakmesafelerdeuçağabinmekzorundakalıyorum,yoksaulaşımçokuzunsürüyor.Fakatuçağınyarattığıçevrezararlarınıdengelemekaçısındanatmosfair adlışirketeekbirparaödüyoruzki,bununlaçevreyikoruyanprojelerfinanseedilebilsin.Sonratemizlikilaçlarındanyediğimizyemeklerekadarbirçokşeyinekolojik,yaniçevreyezararsızolmasına,dikkatediyoruz.

Çevreye ve doğaya karşı kendinizi ne kadar sorumlu hissediyorsunuz?BenceherYeşilsiyasetciçevreciolmalı.Fakatbenyü-rekteninandığımiçinçevreciyim,çünkübugeleceğimizibelirleyenbirkonu.Benimufakbirkızımvarvebendeherbabagibi„kızıma nasıl bir dünya bırakacağım“ diyesoruyorum.BenimYeşilleregelişnedenimyabancılarpolitikasıdeğilçevrepolitikasıydi.dolayısıylaçevrepolitikasınaömürboyubağlıkaldım.

Çevrecilik sizce Almanya’da yaşayan Türkiyeli insan-lar için lüks bir konu mu?Çevrecilik hiçkimseiçinlüksbirşeydeğil.göçmenleralmanya’dakiekolojikgelişmeninbirazarkasındakaldılar.Bununbirsebebişimdiyekadargöçmenleredoğrudanhitapedenkampanyaveyabaşkaçalışmalarınyapılmayışı.SizinYeşil Çember vebirkaçbaşkagrupdışındabaşkaçalışmalarmaalesefhenüzyok.

CEm ÖzdEmİr HErkESİ

çEvrE doSTu olmaya çağiriyor

“toplumstandartlarımızaçevredostubiryaşam dagirmeli.Çevreyekarşıduyarlılığımızönemlibirsorumluluktur.“

“Çevrebilincininyaygınlaşmasıiçinokullara,derneklere,camilere,insanlarıntoplandığıbütünkuruluşlarabüyükgörevvesorumlulukdüşüyor.“

18

Birbaşkasebepise,biziminsanlarımızdaşöylebiryaklaşımınolması:almanya’dabirürünsatılıyorsaalmandevletibunuaraştırmıştır,sağlıklıdırvedeçevredostu-dur.tüketicisorumluluğudahayeniyenigelişmekte.Benbirtüketiciolarakpazarayönvermeşansınasahibim,yanibirşeyialıpyadaalmamaklayönveriyorum.Bubilinçbiziminsanlarımızdahenüzyenigelişmekte.Bukonudahepimizeçokbüyükgörevlerdüşüyor.

aslındatürkiyekökenliinsanlarkaliteyevededamaktadınaçokönemveriyorlar.Birkaçkuruşfazlavererekbumümkünolabilir.organikürünleridenemişbirin-sanbununhemsağlığımızhemçevreiçinçokdahaiyiolduğununfarkınavarıyor.alışverişyaparkenbirçokşeyisorgulamamızgerek,örneğinacababirürününüretimiiçinçocuklarmıçalışdırılıyorveyainsanlarzehirlimadde-lerlemiçalışıyorlardiye.

Buradabirörnekvereyim:bustonewashed jeansler çokmodagençlerde.Bununyapımıiçininsanlarokadarzehirlimaddelerleçalışmakzorundaki,hemsağlıklarıhemgelecekleriyokediliyor.Bupantolunualmaklabizbunudesteklemişoluyoruz.Nehakkımızvarbuna?opantolunugiyerkenbenrahatedemem.Birdebuplastikoyuncaklarçokzararlı.Birkaçtaneoyuncakyerinebirtanealınsın,fakatkaliteliolsun.şusoruyuherkesinsormasıgerek:

„yEdİğİm yEmEk vE gİydİğİm kiyafET İçİn kİm Hangİ şarTlarda çalişTi?“

eğerbusoruyaiyibircevapveremiyorsak,utanmalıyız.Burada„bilmiyorum“cevabıyeterlideğil,çağımızdainter-net,çevrekuruluşlarıvs.bizebukonudabilgiveriyorlar.Yeterkibizsoralım,gerçeğibilmekisteyelim.haftadadahaazetyiyerekveyaçocukodasındadaillakitele-vizyonbulunmasışartdeğil.Bununyerinekaliteliyiyecekvegiyecekleralınabilir.tabiibununaltındabilinçyatıyor,önemliolanneyeöncelikvermemiz.Bizimtoplumumuzdahenüzyeterinceyaygınolmayançevrebilincidir.Bukonu-lardaçokciddibilgieksikliklerimevcut.Bireyin,geleceğibelirleyenkişiolduğuunutulmamalı.

7çevre Sohbetİ

“Vazifelerimizdenbiride,sırfkendiyaşamımızıdüşünmekdeğil,gelecekyaşamlarıdadüşünmek.Çocuklarımızayaşanabilirbirdünyabırakabilmekannebabanıngörevidir,bununiçinelimizdengelenherşeyiyapmalıyız.“

CemÖzdemir2.Çevregünü’ndehasankeyfsorununadadikkatçekiyor

O gün Kurban Bayramı olmasına rağmen

salonda yüzlerce misafir vardı

İlk ne zaman bir bitki ya da ağaç diktin?İkiseneöncebirayçiçeğidikmiştim.kızılderililerinayçiçeğininsapındanflütyaptıklarınıduymuştumvebunukendimdenemekistedim.şimdi50santimlikuzunluğunda.Bitkiyikendimekmek,sonradakendimondanbirflütyapmakvekendimçalmakistedim.

Bugün çevre için ne yaptın?Bugünçalıştığımyuvadaçocuklarlaormanagittimvehepberaberbitkileri,hayvanlarıveağaçlarıizledik.Çocuklarbildiklerinibanagösteriyorlar,isimlerinibildiğimbitkileridebenonlaraöğretiyorum.Sonrabitkiçekirdekleriektik.

Günlük yaşamında çevre konuları senin için ne kadar önem taşıyor? Benimiçinçokönemliçevrekonuları.İkisenedirsürekliokuyorum,faydalıbitkilerleilgilinebulursam,hangihayvanlaryeniliryenmez,dünyaylailgili.kendimbirdünyaturuyapmakistiyorum,arabasızveuçaksız,belkibisikletleyadayürüyerek.

Çevreye ve doğaya karşı kendini ne kadar sorumlu hissediyorsunuz?Budünyabenimevimveiçindeherşeyitopluyorum,camlarınıkırmıyorum,iyidavranıyorum.Sorumlusubizizbudünyanın.İnsanlarkötüdeğil,yalnıznasılyaşıyorinsanoönemli.

SElçuk kESkİ‘nİn gÖnÜllÜ Ekolojİ yili

“Gönüllü Ekoloji Yılı yaparken geleceğim için bir çok faydalı şey öğrendim.“

“İnsanların hepsi dünyayı bozmuyor, düzeltmeye çalışanlar da var...“

Selçuk,21,StiftungNaturschutzBerlin’dekieğitmenimehrnoushtarkashvand’averdiğidestektendolayıçokteşekkürediyor.

Sence küresel ısınmanın sorumlusu biz insanlar mıyız? Birey olarak ne yapabiliriz, hangi önlem-leri alabiliriz?kesinsorumlusubiziz!elektriğiazveenerjilambalarıkullanabiliriz.Bulükshayattanuzaklaşıp,hepimizormandayaşayalımdemiyorum,amayinededahaçokeskisigibiyaşanmasılazım.kendimizidahaçokdoğayakonsantreetmemizgerekveköklerimizegitmemiz.teknolojikgelişmeokadarhızlıki,hiçdüşünemiyoruz,doğayazararlımıdeğilmi.tüketmektengözümüzkörolmuş.

Gönüllü Ekoloji Yılı sana neler öğretti, başkalarına tavsiye eder misin?gönüllüekolojiYılıbananeleröğretmediki...meselaeşyalarımınnasılvehangişartlaraltındaüretildiğini,ör.çocuklarmıçalışıyor.dahaöncehiçdüşünmemiştimbunları.İnsanhaklarıçokönemliçevrekonularında.Öğrendiklerimkendialışverişdavranışımıçoketkiledi.artıkdahabilinçliyimveheparaştırıyorum.meselakahveveyaayakkabıalırken.

Her gence öneririm böyle bir ekolojik yıl yapmalarını. Okulda öğretilmeyen bir sürü faydalı şey öğretiliyor. Bütündünyayıveekosistemidahaiyianlıyorinsan.dahagençolmamarağmenkendimiçevrevedoğamıziçinçoksorumluhissediyorum.doğaiçinkendileriniadayanbaşkainsanlarlatanışmakdaçokgüzel.İnsanyanlızolmadığınıgörüyorvemotivasyonuartıyor.

8 çevre Sohbetİ

Selçukkendidikmişolduğuayçiçeğiyle

İlk ne zaman bır bitki ya da bir agaç diktiniz?dedemlerinantakya‘dabahçesivardı,çocukkenoradameyvevesebzediktim.

Bugün çevre için ne yaptınız?hemevimdehemişyerimdeçöpayırımsisteminikullanmaktayımvedeçevremdekiinsanlarıdabukonudateşviketmekteyim.

Günlük yaşamınızda çevre konuları ne kadar önem taşıyor?Bizgençlerleçalıştığımıziçin,onlarınçevrekonu-larındaduyarlılıklarınıartırmayaveonlaraörnekol-mayaçalışıyoruz.Buamaçlaçevrekonusundauzmanöğretmenlertarafındanöğrencilerimizieğitmekteyiz.

Çevreye karşı kendinizi ne kadar sorumlu hissediyorsunuz?tabiikisorumluhissediyoruz,dünyabizimsorum-luluğumuz.Çocuklarımızıvetorunlarımızıdüşünmemizlazım,çünkübizbudünyadakalıcıdeğiliz.Bizbudünyadangittiktensonrageleceknesillerbizieleştirmesin.dünyanınsorunlarıartmakta,çevrekir-leniyor,doğalalanlaryokediliyorvb.almanya‘dasonyıllardagüzelçalışmalaryapılıyor,fakattürkiyedahayeniyenibaşlıyor.halkımızçevreiçinyeterikadarhassasiyetgösteremiyor.

Çevrecilik sizce Almanya’da yaşayan Türkiyeli insanlar için lüks bir konu mu?Buradayaşayanhalkımızınçoğueğitimgörememişvebilgiedinememiş,onuniçinbuolayınyeterikadarbilincindedeğiller.Belliçalışmalarlaonlarıdahaçok

nİHaT SorgEç gEnçlErE çEvrE bİlİnCİnİ anlaTiyor

“Bizim multiplikatör olarak rolümüz büyük, yapabileceğimiz çok şey var. Okulumuzda öğrencilerimizi çevre konusunda bılinçlendirmeye çalışıyoruz.“

“Yanlız söylemekle olmaz, yaptıklarımızla örnek olmalıyız. Çocuklarımızı seviyorsak tabiatımıza, çevremize saygı gösterelim.“

18

bilgilendiripvehassaslaştırabilirsek,çevreyedahaduyguluvesorumlubakabilirler.Çevrebilinci,eğitimvekültürmeselesi.halkımızınçoğuşuanmaddisorunlar,işsizlikgibibirsürüciddisorunlarlakarşıkarşıya.Bütünbunlarınyanındaçevreyeverecekimkanlarıkısıtlıoluyor.

Sizce küresel ısınmanın sorumlusu biz insanlar mıyız? Birey olarak ne yapabiliriz, hangi önlem-leri alabiliriz?hemyazaylarınınartıkdahasıcakolduğunugörmek-teyiz,buzlarımızeriyor,önümüzdekiyıllardasularımıztaşacak...bütünbunlarhepimizietkiliyor.politikacılar,küreselısınmanınnekadarönemliolduğunugördüklerihaldetürlülobiçalışmalarınayenikdüşüp,bukonudaalınmasıgerekenönlemlerialmıyorlar.dünyamızaençokzararverencanlıyaratıkbizinsanlarız.Çokbilinçsizbirşekildedoğayatecavüzetmekteyiz.amadoğasonundabununintikamınıbizdenalacakendişesindeyim.hepimizinkendiimkanlarıçerçevesindeyapabileceğiçokşeyvar,örneğinevimizdeenerjitasarrufuyapmayabaşlayıp,yenilenebilirenerjilerekadar...

Çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakabilecek miyiz?uzmanlarbirkaçyüzyılsonraayavemars‘ataşınmaolabileceğinisöylüyor.ozamanakadarzatendünyayıyaşanamayacakbirhalegetiririz.Bütünolumsuzluk-lararağmenolumludüşünmekvedavranmaktafaydavardır,benumutluyum.herkesvazifesiniyapmalıvehemkendisinehemgeleceknesillereçevrehassasiyetiniaşılamalı.

9çevre Sohbetİ

doğa,insanolmadandayaşar,amainsandoğayokolduktansonrayaşayamaz.(atasözü)

Nihatbey,Bildungswerkinkreuzberg’in(BWk)yöneticisi

İlk ne zaman bir bitki ya da ağaç diktiniz?Benkendimdeğilde,bizimYozgat‘ınBahadınkasabasındabirçamlıkvar.Bundanonseneöncebenimdekatkılarımla5000çamağacıdikdirdikoraya.

Bugün çevre için ne yaptınız?Bugünhiçbirşeyyapmadım,hattaarabamınbenziniyledoğayazararımoldu.

Günlük yaşamınızda çevre konuları sizin için ne ka-dar önem taşıyor? tabiigünlükyaşamımızdaçevremizeçokdikkatetmekzorundayız.meselabenyoldayürürkenyolatüküreniveçöpatanıhiçsevmem,kimolursaolsun,kızdığımhara-ketlerdenbirtanesibudur.

Çevreye ve doğaya karşı kendini ne kadar sorumlu hissediyorsunuz?Bendeherkesgibiçevreyekarşıkendinisorumlututan-lardanbiriyim.Örneğintema’nınalmanya’dayapmışolduğuçalışmalarınıdestekliyorum.herkesdoğayaelindengeldiğikadardikkatetmekzorunda,yoksaherkesönünegelenherşeyiyaparsaçokbüyükzararveririz.

Çevrecilik sizce Almanya’da yaşayan Türkiyeli insanlar için lüks bir konu mu?hayır,değil.Köyde yaşarsan köyünü korumak zorundasın, şehirde yaşarsan şehrini korumak zorundasın. Bunun lükslükle alakası yok,insanlıklaalakasıvar.Birinsançokzenginse,fakatçevresindekiinsanlarısüründürüyorsa,buinsanlıkmı,çevrecilikmi?kesinlikledeğil!parkyeridururkengetiriyorsunuzarabanızıçimenlerinüstüneparkediyorsunuz,buinsanlıkmı?Buyüzdençevrecilikköydeveyaşehirdehiçbirzamanlüksdeğildir.

rEmzİ kaplan İlE çEvrE SoHbETİ

“Her yerde yeşillik azalıyor, her yere binalar dikildikce daha da azalıyor. Hastalıkların yavaş yavaş çoğalması, doğanın yok olmasından.“

“Yediğimiz yemeğin tadı yok, zeytinin tadı yok, domatesin tadı yok.“

herşeyhalkadır.herbirimizkendihareketlerimizdensorumluyuz.hepsidönerdolaşır,bizegerigelir.(atasözü)

Sizce küresel ısınmanın sorumlusu biz insanlar mıyız? Birey olarak ne yapabiliriz, hangi önlemleri alabiliriz?küreselısınmanınnedenibizleriz.Bençokdikkatederim,niyebirlambaboşayansınki.Biranımıanlatayımsize:1976yılındabenticareteatılmadanönceçalıştığımfirmadakişefim,80yaşında,birodadaışığınyandığınıgördüvetaaorayakadargidiplambayısöndürdü.Bendesordum„NeyapıyorsunuzherrWinter“diye?kendisidebana„Bubenimdünyamvebenimışığım“dedi.ohara-ketihiçunutmam.Başkabirörnekise,türkmarketlerin-denalınanpoşetler.plastiktorbayerinebeztorbaversin-ler.Bizkaplandöneryazılıbeztorbalarkullanıyoruz.

Birdeçayırdanasıylaahırdasunibeslenenbirdananınarasındaçokbüyükbirfarkvar.Normalbirdanaayda20kiloalmasıgerekirkenhormonlabeslenendana50kiloalmayabaşlıyor,düşünebiliyormusunuz?Bizdemaale-sefbuhormonlabeslenendanalarıkullanmakzorundakalıyoruz.gönülisterki,çayırdanasıkullanalım.Benimkanolsayüzdeyüzalmakisterim.ayrıcahaftaiçihergünsaat8-15arasıherkeshabervermedenkaplanimalathanemizigörmeyegelebilir. Çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakabilecek miyiz ?Bugidişlezorgibigözüküyor.heleinsanlarınbuyaşamtarzıdevamederse.amabizlerin,bütüntoplu-munsorumluluğuvar,çocuklarımızayaşanacakbirdünyabırakmakbizimelimizde.tabiibizlerleberaberpolitikacılaradabüyükgörevlerdüşüyor.herannebabaçocuğunaiyiliğiaşılar.hergittiğinyerdebirşeyleröğrenmekzorundasın,çevreyleilgiliyseçevreyle,çöpatılmayacaksaatılmayacak.arabadanfalanbirşeyyereatmayalım,çevremizikirletmeyelim.

10 çevre Sohbetİ

Eko-bakkal SaHİbİ aHmET gÜrEz İlE SoHbET

1811çevre Sohbetİ

Çevreye ve doğaya karşı kendinizi ne kadar sorumlu hissediyorsunuz ?aslındabüyüksorumluluklarvar.Bencegereksizyerearabakullanmamakgerek.Bisikletlebilebazıişleryapılabilir.ayrıcasigaraiçmemek.İçenlerikötülemekis-tememamaizmaritlerfalanhepyerde.Bunlarhoşdeğil.enazorandaçevreyezararvermeyiistemekönemli,heletüketimde.eşyaalırken,evaletlerindehangisidahaazenerjiyakardiyebakmaklazım.Sonraçöpatarkendikkatederimveayırırım.

Çevrecilik sizce Almanya‘da yaşayan Türkiyeli insanlar için lüks bir konu mu ?değiltabiiki.eğitimlealakalıbirşeyçünkü.diskrimineetmekistemiyorumama,sadeceelitguruplariçindeğilbizimiçindegeçerli.maalesefyabancıasıllıinsanlarımızçöpürahatatıyor.almanailelerebakıyorum,onlarçocuklarınıdahaçokbilgilendiriyorlar.eğitimvebilinç,ikisiçokönemli.

Sizce küresel ısınmanın sorumlusu insanlar mı? İnsanlar,fakatasılbüyüksorumlusanayiatıklarıvehelesavaşsanayisi.meselatanklarıvehelikopterleribiryerdenbiryeretaşımakiçinkullanılangemiler.deniz-lerkirleniyorsadeceucuzataşımakiçinvesavaşmakiçin.Bunlarıgörmekdeönemli.Bizimkikarıncaoranda.Sadeceevaletlerialırkendikkatetmeklazım,lambayıazyakmak.almanlardaışıklarçokyakılır,ekolojikinsanlardaolsalar.Bizdeöyledeğil.hatırlarımannem„oğlumlambayıkapatboşunayanmasın“derdi.onundışındaherkesinarabasıvar.İşsizinbilevar.gidilecekheryerearabakullanmamakgerek.amerika’daolduğugibiçokpetrolyakılmamalı.evyapımındadainsanlardikkatediyor.güneşenerjisigibisistemlerikullanıyorlar.güneşbitmeyenbirenerji,bitecekdebizbitiremiyeceğiz.

“İlk kez yedi yaşındayken İzmir’de ağaç diktim. Bahçe-mizde soğan ve marul ekerdik. Harikaydı marulun yeşermesini ve yapraklarının büyümesini görmek.“

Böyle ekolojik bir dükkan açma fikri nasıl oluştu? BizbirdernekkurmuşdukÖkÖ-BrüCkeadında.15kişivardık.İnsanlarımızaçevreciliğiöğretmekamacıyla.hattaBerlin-İstanbulkontaklarımızvardı.amaderneğimizinyapacağıkısıtlıydı.Yeşil Çember‘iizliyo-rum,sizbaşarılısınız.BirBio-ladenaçmakistiyordum.Benvejeteryanım,amayinedebirBio-dönersatmakdaistiyordum,etiyakınçevredenvesalatasıekolojikürünlerden,olmadı.oyıllardakikızarkadaşımbirBio-ladendeçalışıyordu.Sanırımonundaetkisivardı.altıyılöncegazetedebirilangördümvebiralmandanburayısatınaldım.zatenbençevrecihareketlerekatılıyordum.Biotüketicisiydim,ablamdanöğrenmişdim,türkiye‘de„ilaçsızmamül“yanidoğaürünlerinialmayı.Buradadaarkadaşlarımhamburg’danvehannover’denBio-çiftciler-denekmek,müsli,yumurtaalıyorlardı.

Türk müşterileriniz var mı ? İnsanlara neden organik ürün satın almalarını tavsiye edersiniz?türklerdeartıkbiliyor,fakatyanlışyerlerdeharcıyorlar.Bizdeçokalmahastalığıvar.hesapsızbilincimizvar.Veyinedeeğitimlealakalı.Birindepestisitçıkıyordiğerindeçıkmıyor.Beninsanlaraöneriyorumhastanelereyatırımyapacaklarınabumamullereyapsınlardahaiyi.Sağlıkönemlibuyüzdenbeslenmeyedikkat.

Çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakabilecek miyiz ?Çokkötümserolmamaklazım.hemzor,özellikleenbüyükrantedenveçevremizeençokdazararıverensavaşsanayisineharcanılanparalarkısıtlansavebupa-ralarçevreciliğeveçocuklaraharcansaçokdahaiyiolur.Buyüzdenbencesavaşsanayisinegözkırpançevreci,çevrecideğildir.türkiye‘deormanlaryanıyor,ağaçlarvehayvanlarölüyor.Çevrecilikdebunlaradakarşıçıkılmalı.

Ahmet Gürez’e, ekololojik ürünlerle Çevre Günü’nü desteklediği için candan

teşekkür ediyoruz!

Çevremiziokadarçokdeğiştirdikki,şimdibuçevreyeuyabilmekiçinkendimizidedeğiştirmemizgerekiyor.(atasözü)

phot

ocas

e.co

m

doğal, yErEl, mEvSİmlİk eskidenbütünürünlerdoğal,katkısız,kimyasalsızolmaklabirliktedahadalezzetliymiş.İlaçlargeçtiğimizyüzyılınortalarındaicatedilmişveozamandanberibütünekosistemindengesinibozmayabaşlamışvebunahaladevametmekte.Birçoktarımilacınınin-sansağlığınavedoğayazararlarıöylesinekorkunçki,nedenbukimyasallarınhalayasaklanmadığıaklamantığasığacakgibideğil...

Çiftcilerinkullandığımilyarlarcatontarımilacıtoprağıniçindekikarbonututanmikroorganizmalarıdaöldürür.Bunedenletopraktatutunamayankarbon,karbondioksit(Co2)olarakatmosferesalınır.Yaniilaçlanmışürünlersadecesağlığımızazararlıolmayıp,küreselısınmayadayolaçar.ayrıcayerelvemevsimindeolmayanürünlerçokseyahatettikleriiçinbizeulaşanakadarCo2salınımınanedenolurlar

Birdegenetiğideğiştirilmişürünlerçokbüyükbirsorunhalinegelmeyebaşladı.Butekniklefecibirşekildedoğayamüdahaleediliyorvemeydanagelebilecekolumsuzsonuçlargözardıediliyor.

KENTTE EKOLOJİK BİR YAŞAM MÜMKÜNmeyvelerinvesebzelerinohakikitadınagerçektenhasretkaldık.doğalürünler,çoğuinsaniçinlüksbir

Soframizda bu Tadi yEnİdEn bulabİlİrİz

halegeldi.“Bahçemolsada,kendidoğalyiyeceğimikendimyetiştirsem“diyedüşünenlerinsayısıhiçdeazdeğil.Fakatşehirdeyaşamak,mutlakaekolojikyaşamdanuzakolmakanlamınagelmiyor;tüketiciola-rakbizimyinedeekolojikürünalmaimkanlarımızvar!

Yürütülençalışmalarveprojelerleekolojik(organik)ürünpazarıbüyüyor.şuandaekolojikürüntüketicileri,ağırlıklıolaraküst-ortasınıfınyanısırahamilelerveçocukluailelerdenoluşuyor.ekolojikürüntüketmekis-teyenler,buürünlereartıkçokdahakolayulaşabilirler.amatürklerarasındatüketimhenüzçokyaygındeğil.ÖzellikleBerlingibibirşehirdeartıknerdeyseherköşebaşındabireko-bakkal(Bıo-laden)var.Bununyanısıradeğişiksemtlerdeekolojikpazarlarkuruluyor.Bupazarlardaçiftcilerkendiürünlerinisatıyorlar.hempazarlardasatılanekolojikürünlermarketlerdekilerdengeneldedahaucuzoluyor.

EKOLOJİK ÜRÜN NEDİR?ekolojikbirürünün,öncelikleyetiştiğitoprağınkimyasallardantamamenarınmışolması,yetişmedönemindedesentetikbazlıhiçbirgübreveziraitarımilacınınkullanılmamışolmasıgereklidir.İnsansağlığınazararlıhiçbirkimyasalmaddeiçermeyenekolojikürünler,yetiştiğibölgedekiekolojiksistemedehiçbirzararvermemektedir.

12 kaPak konuSu

photocase.com

Chamissoplatz’daherCumartesikurulanekolojikpazarınkeyfibirbaşkaoluyor... doğalortamdayaşayan„mutlu“

tavuklarınyumurtaları dahatoprakkokanhavuçlar,patatesler...

Chamissoplatz: Cumartesi günleri saat 8-14 arası ( U-Gneisenaustr. / U-Pl. der Luftbrücke)

Lausitzerplatz: Cuma günleri saat 12-18 arası ( U-Görlitzer Bhf.)

Kollwitzplatz: Perşembe günleri 12-19 arası (U-Senefelder Platz)

Domäne Dahlem: Cumartesi 8-13, Çarşamba 12-17 arası (U-Dahlem Dorf)

Leopoldplatz: Salı ve cuma günleri saat 10-18 arası (U-Leopoldplatz)

bErlİn‘dE Ekolojİk pazarlar

1813kaPak konuSu

Soframizda bu Tadi yEnİdEn bulabİlİrİz

Yeşil Çember Temmuz-Ağustos aylarında

Brandenburg’taki ekolojik çiftliklere günlük geziler planlıyor.

Bu gezilere katılmak isteyenlerin E-posta adresimize başvurmaları yeterlidir:

yesilcember@bund-berlin.de

photocase.com

Bulezzetedoyumolmaz,bakmakvekoklamakbileyetiyor

EnErjİyİ akilli kullanmak

b u k a d a r k o l a y !!!

!eNerjİtaSarruFlamBalarıKESİNLİKLEeVÇÖpüNeatılmamalı!BSr‘nintoplamamerkezlerineyadaelektrikmağazalarınaücretsizolarakverilebilir.

14 dİğer konular

edison,1880‘liyıllardaelektrikampulü-nüicatetmekleozamanagöretarihinenbüyükbuluşlarındanbirineimzaattı.100seneyiaşkınbirsüredirbütündünyadakullanılanampuller,artıkbirçokülkedeyasaklanmışdurumda. avrupakomisyonu’nunaldığıbirkararagöreeylül2009’danitibarenbuampullerartıkavrupaBirliğiülkelerindedetarihekarışacak.

Enerji tasarruf lambası satın alırken şunlaradikkat edilmeli:

lambapaketininüzerindedayanıklılıksüresibulunmaktadırİkifarklıebattalambavardır:büyükduylu(e27)veküçükduylu(e14)değişikmodellerdesatılır:örneğinmum,armutveyatoparlakşekillerde İkitipenerjitasarruflulambavardır:

“Warmstarter”lambalarınönısıtmafonksiyonuvardır,yaniaçıldıktansonra gecikmeliolarakışıkverirler.“Kaltstarter”lambalarıiseönısıtmasızolupışığıhemenverirler.“Warmstarter”lambalardahauzunömürlüdür.eu-enerji-etiketindebulunanenerjiverimliliğisınıflarından A olanıenverimlisidirdüştüğüzamankırılmayanlambalardavardır(“Splitterschutz“)ışıkayarınıazaltıpçoğaltmaimkanıolanlambalardavardır(“dimmbar“) kelvinolarakverilendeğişikışık renkleri vardır:

Sıcakbeyaz(=warmweiß,2700kelvin)nötrbeyaz(=neutralweiß,4000kelvincivarı)günışığıbeyazı(=tageslichtweiß,5000-6500kelvin)ışıkrenginintasarrufaçısındanbiretkisiyoktur.

Gİzlİ elektrİk tüketİmİ

Bir odada kimse yoksa ışıkları kapatınız!

Stand-by fonksiyonu Birçokelektriklicihazaçıkolmadığıhaldeelektrikyakar.Bunu,aletinizdelambayadasaat yanıyorsa,anlayabilirsiniz.Budurumbiraletinçalışmayahazırolduğunugösterir,yani stand-byfonksiyondaolduğunu. Görünüşte kapalı televizyon,bilgisayar,aküdoldurmaistasyonlarıgibibirçokalet,fişitakılıolduğusürece elektriktüketir-aletinkendisigörünüştekapalıolduğuhalde!Bunuşebekeparçalarınınsıcak oluşundanyadasesgelmesindenanlayabilirsiniz.

Boş kayıpları önlemek için kapama düğmesi olan priz duyları kullanınız ve aletlerinizi kullandıktan sonra bu düğme ile kapatınız!

1815dİğer konular

EnErjİyİ akilli kullanmak

b u k a d a r k o l a y !!!

Almanya’da yıllık boşa çalışma kaybı 4milyareuro !!! Sadece bu boşa harcanan elekriğin üretimi için 2 nükleer santral çalışıyor!!!

enerjitasarruflambalarıkullanarak,lambabaşınaenaz50 €tasarrufedersiniz.11Vatlıkbirenerjilambası,60Vatlıknormalbirampulkadaraydınlatırvesonuçta%80dahaazelektrikyakar.enerjilambaları8ile15katdahauzunömürlüdür.Buyüzdensatınalırkenpahalıolsalarbile,uzunvadeliola-rakçokdahafazlatasarrufsağlarlar.halojenlambalarenerjitasarruflambalarıdeğildir,sadeceampullerdenikimislidahafazlaömürlerivardır.

Gİzlİ elektrİk tüketİmİ

Bir odada kimse yoksa ışıkları kapatınız!

Bütünaletlerinizinboşaçalışmakaybısenede 200 Euro‘ yakadarmalolabilir

elektrİkÖlÇmealetİYlegİzlİelektrİktüketİmİnİkoNtroledeBİlİrSİnİz!

enerjisizbirgünügözünüzünönünegetirebiliyormusunuz?kimbilirnekadarsıkıntıvezorluklarladoludur.oysadünyanınbirçokülkesindebusenaryogerçekhayatınbirparçası.İşte,bizgelişmişülkelerdeyaşayaninsanlar,enerjidenveenerjikaynaklarınabukadarbağımlıyız.Fakathiçdüşündünüzmü,kullandığınızenerjineredengeliyor,nasıleldeediliyor?

FOSİL YAKITLAR VE KÜRESEL ISINMAhalaçoğuülkelerenerjiiçinağırlıklıolarakkömür,pe-trol,doğalgazkullanmaktadır.Fosilyakıtlardenilenbukaynaklaryenilenebilirdeğildir,yakılıncabitervefosilrezervlerazaldıkçadaenerjifiyatıyükselir.Neyazıkki,buyakıtlarküreselısınmanınbaşlıcanedeniolanseragazlarınınartmasınınenbüyüksebeplerindenbiridir.Yaninekadarçokkullanılırsaokadardünyamızıngeleceğinitehlikealtınasokuyor...“amanpetrol,canımpetrol”diyeşarkıbileyaptığımızfosilyakıtlarınçevreyeveinsanaverdiğizararhergeçengünartıyor.Sırfbizgelişmişülkelerdeyaşayaninsanlarınsürekliartanenerjiihtiyacınıgidermekiçinbutehlikelergözardıediliyor.

NÜKLEER ENERJİNİN KORKUNÇ SONUÇLARINükleerenerji,insanveçevresağlığınaçokzararlıolmasınedeniyleençoktartışılanenerjikaynağı.Çernobilnükleerfelaketininardından20yılıaşkınbirzamangeçti,fakatbufacianınkorkunçetkilerihaladevametmekte:

doğa doSTu EnErjİ

enerjihayatımızınvazgeçilmezbirparça-

sıdır.İsterçayyaparken,istersaçkurutur-

kenyadabaşkabirçokihtiyacımızıgider-

mekiçinenerjigereklidir.enerjihareketsizi

hareketegeçirmek,kapalıolanı

açmakiçinşarttır.

almanya’daenerjininyaklaşık%60’ıfosilyakıtlardanve%27‘siatomenerjisindeneldeediliyor.geriyekalan%10civarındaenerjiiseyenilenebilirenerjikaynaklarındanüretiliyor.

binlerceinsanyaşamınıyitirdiyadahalaölümcülhasta,topraklarkullanılamazbirhalde,sulariçilemezdurumda,ekolojiksistemallakbullakolmuş.doğayadamgasınıvuranbukorkunçradyoaktifetkidahayüzyıllarsürecek.Neyazıkki,böylekötütecrübeler-deninsanlaryeterikadardersalmıyor,yoksanükleerenerjisantrallerişimdiyekadarçoktantarihekarışmışolurdu.ayrıcanükleeratıklarbaşlıbaşınabirteh-likeiçeriyor,hemdebüyükbirtehlike!hiçşüphesiz:nükleerenerjigüvenliolmayanvekorkunçrisklertaşıyanbirenerjikaynağıdır.Bukadarriskegirmeye,insanveçevresağlığıylaoynamayadeğermi?

Siz de DOĞA DOSTU ENERJİ alınYenilenebilirtemizenerjikaynakları,güneş,suverüz-gargibidoğayazararvermeyenenerjilerdir.Fosilenerjikaynaklarınınaksine,yenilenebilirenerjikaynaklarıheranheryerdemevcuttur.Sürekliolarakkendileriniyeniledikleriiçintükenmezlerveenönemlisiçevreyikirletmezvegüvenlidirler.enücraköşelerdebilepahalıpetrolboruhatlarıyerine,basitgüneşener-jisitesislerikurmakmümkündür.

doğanınbizesunduğusonsuzenerjigüçlerinigöre-bilmekiçinvakitkaybetmeyelim.almanya’datüketiciolarakelektrikkaynağımızıkendiseçmehakkımızvar.doğadostuenerjileridesteklemekiçin:http://www.atomausstieg-selber-machen.de

16 dİğer konular

almanya’dabizimkirlivetemizenerjiarasındaseçeneğimizvar

türkgöçmenler,yaygınkanaatinaksineçevre

duyarlılığıkonusundaalmantoplumunungerisinde

değiller.türkiyearaştırmalarmerkezi(tam)Vakfı´nın

almanyaFederalÇevreBakanlığıveFederalÇevre

dairesiadınagerçekleştirmişolduğuaraştırmabu

gerçeğiortayakoyuyor.almanya´dakitürkgöçmen-

lerdeçevrekonusundayüksekduyarlılıklarınakarşın

ciddiölçüdebirbilgieksikliğigözeçarpıyor.

Eylül 2002´de500türkhanesiüzerindeyapılananketlervederinlemesinemülakatlardaneldeedilen

verilerlehazırlananaraştırma,çevrekirliliğinekarşı

çokyüksekoranlardahassasiyetsergileyentürk

göçmenlerin,çevrekorumatedbirlerineyaklaşımının

daoldukçaolumluolduğunuortayakoymaktadır.

Çevrekirliliğineyolaçankarmaşıksorunlarvebunlar

arasındakiilişkisellikhakkındabilgieksikliğibelir-

ginbirşekildegözeçarpmaktadır.Örneğinçöplerin

ayrılmasınaönemverilsede,‘çöp meydana getir-mekten kaçınma’ve‘çevre dostu üretim biçimi’göçmenlerinuzağındakaldıklarıkonularolmaktadır.

anketekatılanlar,çevreileilgilikonulardabilgieksik-

likleriolduğunudilegetirirken,konuylailgidanışmanlık

hizmetlerineağırlıkverilmesinitalepetmektedirler:

Türk göçmenlerin yaklaşık % 97’si çevre ile ilgi-li konularda bilgi verilmesini ‘önemli bir çevre politikası tedbiri’ olarak görmektedirler.

TÜrk gÖçmEnlEr dE çEvrE konuSunda duyarli

Caner Aver türkiyearaştırmalarmerkeziVakfı Essen

18

Mart 2009´datürkiyearaştırmalarmerkezitarafındantamamlanan„Medya Yoluyla Göçmenlerin Duyarlılıklarının Arttırılması Projesi“,,almandoğakorumateşkilatı(deutscherNatur-schutzring)koordinasyonundayürütülen„Doğa ve Çevre Korumasında Biyolojik Çeşitliliğe Dair Kültürlerarası Duyarlılaştırma“projesininanabaşlıklarındanbiriniteşkiletmekteydi.

Buçerçevedealmanya´dafaaliyetgösterentürkmedyakuruluşlarınıniletişimbilgileriderle-nerek,çeşitlimedyakuruluşlarındantemsilcilerlegerçekleştirilenmülakatlarışığında,alandakiek-siklikleriletürkgöçmenlervemedyasınınbualanailişkinkonumuincelendi.almanya´dakitürktoplumuiçerisindeenönemlikanaatoluşturuculardanbiriolantürkmedyasınınmevcutduyarlılığıişleyerekçevrebilinciningelişmesinedairsunabileceğikatkılardeğerlendirilerek,bualandabilgiakışınınhızlandırılmasınayönelikönerilersunuldu.

kökenfarkıgözetmeksizinherkesieşitderecedeetkileyençevrefelaketlerininönünegeçilebilmesivegeleceknesilleredahayaşanabilirbirdünyasunula-bilmesiadınaçalışankuruluşlarıngöçmenlerikatılımcıbiçimdekazanmaları,ortakalanlaryaratılmasıadınadabüyükönemtaşıyanbiradımolacaktır.

17dİğer konular

almanya’daenerjininyaklaşık%60’ıfosilyakıtlardanve%27‘siatomenerjisindeneldeediliyor.geriyekalan%10civarındaenerjiiseyenilenebilirenerjikaynaklarındanüretiliyor. ağaç,çiçekveyeşillikuygarlıkdemektir.(atasözü)

eskidenbüyükannevebüyükbabalarımızpamuk-

tanyapılanalışverişfilelerikullanırlarmış.şimdiki

çağımızdaisehergirdiğimizdükkandanplastiktorba-

larlaçıkıyoruz;beyaz,turuncu,maviyadayeşilrenkli

torbalarartıkalışverişinsembolühalinegelmişdu-

rumda.60‘lı,70‘liyıllardanberiplastiktorbalargünlük

yaşamımızınöylesinebirparçasıolmuşlarki,plastik

torbayıvazgeçilmezbireşyataşıyıcısıolarakgörü-

yoruz.Birhaftadakaçplastiktorbakullandığınızıbir

saymayabaşlarsanız,büyükbirolasılıklaikirakamlıbir

sayıçıkacaktırortaya.

Her sene oluşan bu kadar plastik çöp nereye gidiyor? plastiküretimiiçinkullanılanhammaddenin

petrololmasıhemzatenkıtolanbirkaynağındaha

çabukazalmasınahemdeçevrenindahaçokkirlen-

mesinesebepoluyor.Senelerdirçöpeattığınıztorbayığınınışöylebirgözünüzünönünegetirin.

Plastiğin doğaya verdiği feci zararlar... dünyadatonlarcaplastiktorbadenizlereatılıyorveburadauzunseneleriçerisindeküçücükparçalarabölünüyor.denizdeyaşayancanlılarbuparçacıkları

plaSTİklErE karşi Savaş

Çevre Dairesi’nin verilerine göre Almanya’da senede 5 milyardan fazla plastik torba üretiliyor.

Dünyanın birçok ülkesinde plastik torbalar çoktan yasaklanmış.

Birplastiktorbanındoğadayokolmasıenaz400yıl sürüyor!!!

yediklerindezehirlimaddelerçözülüyor.uzmanlar,de-nizürünleriylebirliktebuzehirlimaddelerinbizekadarulaşıp,sağlığımızıtehditedebileceğinibelirtiyorlar.Yineplastiktorbalarbirçokhayvanınölümünesebepoluyor,örneğinkuşlaryiyeceksanıpyediklerindeyadabirtorbaboyunlarınadolandığındabunuhayatlarıylaödüyorlar.

aynızamandaplastikçöpleryakıldığındadaformal-dehitvefenolgibizehirligazlarortayaçıkıyor.plastiktorbalarınnedenolduğubuzehirlertoprağaveyeraltısuyunayadaatmosferekarıştığındainsansağlığınıveçevreyibüyüktehlikeyesokuyor. ÇözÜM: Çevre dostu torbalar

Nekadarçokinsanplastikyerinebezyadakağıttor-bakullanmayıtercihederse,okadarazplastiktorbaüretilirvetonlarcaçöpdahaazoluşur.artıkteknolojiöylesinegeliştiki,mısırveyapatatesnişastasındanbiletorbaüretilebiliyor.hattaİtalyanlarbunudomateskabuklarındanbilebaşarmışlar.hemenhemenherdükkandaplastiktorbanınyanındabezveyakağıttorbadasatılıyor.Bukadarçevredostuseçeneğimizvarkenhalabukadarzararlıplastiktorbalardanvazgeçmemeksizcedoğrumu?

18 dİğer konular

Bizlerkurulubirdünyayadoğmaktayızveailemizden

aldığımızeğitimveörneklerdoğrultusunda

çevremizleilişkiyegireriz.halböyleolunca,bizlerde

çevremizdekilergibi,etrafımızdagörmemizgerekipde

göremediğimiz,korumamızgerekipdekorumadığımız

birçokşeyinfarkınabilevaramayız.heranteneffüs

ettiğimizhavanın,biziısıtangüneşin,oksijenüre-

tenoyeşilliğin,omavigökyüzününveseyretmeye

doyamadığımızdenizvenehirlerinkıymetinibilemeyiz.

ancakbunlarınyokluklarındayaşamımızveinsanlık

içinnekadardeğerliveönemliolduklarınıanlarız.

allahbizebugüzeldünyayıbellibirdüzenekoyarak

üzerindebulunansayamayacağımızkadarçeşitli

nimetlerledonatıpbizlerebahşetmiştir.Beraberinde

kullanımkılavuzunudavermiştir.mevlamızkur’an-ı

kerim’debakınnebuyuruyor:

‘Allah, yeryüzünü tüm yaratıklar için yarattı.’(rah-man:10)Buradatümyaratıklarderken,allahbizden

öncegelenvebizdensonrageleceknesillerivebütün

diğercanlıyaratıklarıkastediyor.

İSlam’da çEvrE bİlİnCİ

Birmüslümanolarakçevre

ileilişkimiznasılolmalı,tabii

kaynaklarınasılkullanmalıyız

vetüketimdenasıldavranmalıyız?

İnsantabiattanuzaklaştıkçakalbikatılaşır.(atasözü)

18

‘Şüphesiz Biz her seyi bir ölçüye göre yaratmışızdır.’(kamer:49)‘Sakın dengeyi bozmayın!’(rahman:8)Buradaisemevlamızbudüzeni(ekosistemi)bozmamamızıemre-diyorveaksitakdirdesonuçlarıbizlerehaberveriyor.

‘İnsanların bizzat doğaya karşı işledikleri suçlar yüzünden karada ve denizde düzen bozuldu, ki Allah yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın; belki de (tuttukları kötü yoldan) dönerler.‘(rum:41)

Venihayetindedeböyledeolmadımı?dünyamızdabugünyaşananveönlemalınmazsadahadayaşanacakolantabiifelaketlervesıkıntılarorta-dadeğilmi?Buayetleriokuduğumuzdaiçimizdebirşeylerkıpırdıyordur.Nehirdeabdestalırkenbilesuyutasarruflukullanmamızıtelkineden,çevremizivesokaklarımızıtemiztutmamızıemredenbirpey-

gamberinümmetiolarak,çevreyleilişkilerimizdetüketimkonusundadahaduyarlıolmamızgerektiğinidüşünüyorum.gelindünyayıgeçmişnesillerdentemizalamamışolsakda,geleceknesilleretemizbırakmayagayretgösterelim.

19dİğer konular

Fatma Tüter Hacı Bayram Camii, Berlin

20 çevre kuruluşları

tema-StiftungfürdenNaturschutz(tema-almanyaVakfı),1998yılındatürkvealmançevredostlarınınkatılımıilekurulmuştur.kuruluşundanbuyanadoğanınkorunmasıveçölleşmeylemücadeledoğrultusundafaaliyetlerinisürdürmektedir.ayrıcaağaçlandırmaprojelerinihayatageçirerek,doğaldengeninkorunmasınakatkıdabulunmaktadır. tema,çölleşmetehlikesinindoğuracağısonuçlar,alınacakönlemlerleilgiliolarakalmanya‘dayaşayançevredostlarınaulaşarakbilgilendirmeçalışmalarınısürdürmektedir.Bilindiğigibi,türkiye‘nin%85‘içölleşmetehlikesiylekarşıkarşıyadır.almanya‘nınbirçokşehrindeyapılankonferansvebuluşmaetkin-liklerindeamaç,katılımcıları„sessizkriz“erozyonveçölleşmehakkındabilgilendirmekvebuetkinliklerleaynızamandaanadolununçölleşmemesiiçinkay-naksağlanmaktadır.

TEma vakfi almanya temaStiftungfürdenNaturschutz

TEMA Almanya‘nın amacı hiçbirsiyasigörüşütemsiletmedenvebirideolo-jiyehizmetetmedendin,dil,ırk,siyasigörüşfarkıgözetmedenbütüninsanlarınbuluştuğuveçevreiçinişbirliğiyaptığıbirplatformyaratmaktır.Çevrevedoğalvarlıklarınkorunmasıkonususadeceülke-mizideğil,bütündünyayıvedevletleriilgilendirdiğiiçineğitim,projelerekatkıveuluslararasıişbirliğinisağlamakamacıylailetişimkurmaveuluslararasıişbirliğifaaliyetlerimizsürmektedir.

türkvealmandoğaseverlerinkatkılarıylatamamenyurtdışındansağlananolanaklarla,tema-almanyaVakfı,bugünekadar93.930fidanve245.000adetmeşetohumunu,türkiye’debulunanağaçlandırmaalanlarımızdatopraklabuluşturmuştur.dahaöncekonya,İzmirbölgelerindeyapılanağaçlandırmaprojelerinesonolarakantalya’dabaşlayançalışmaeklenmiştir.temayaptığıbuprojeylekarbonemis-yonoranlarınındüşürülmesinekatkısağlamayıhedeflemektedir.dahafazlabilgiiçinwww.temastiftung.deadresiniziyaretedebilirveyabizi+49(221)3592440telefondanarayabilirsiniz.

DAHA İYİ BİR GELECEK İÇİN SİzİN DE DİKİLİ BİR FİDANINIz OLSUN

Handan Anapatema,köln

haSaNkeYFYokolmaSıN!!!diclenehriüzerindekurulmasıplanlananılısubarajınınyapılmasıgerçekleşirse10binyıllıkantikkenthasankeyf,yüzlercearkeolojikalanlar,çoksayıdakültüreldeğerler,zenginbitkiörtüsüveeşsizbirdoğasualtındakalacaktır.ayrıcaonbinlerceinsanyerindengöçetmeyemecburtutulacaktır.

hasankeyf,10binyıllıkgeçmişiveküreselölçekteneslitehlikealtındakicanlıtürleriileuNeSCo’nun10dünyamirasıkriterinden9’unukarşılayaninsanlığınsahipolduğueneskikentlerdenbirisidir.

ılısubarajınınyapılmasınabelediyeler,siviltoplumörgütleri,sendikalar,çevredostları,sanatçılarkarşı.„Hasankeyf yok olmasın“ kampanyasına siz de imza atın:

www.hasankeyfesadakat.com

BUGÜN ÇEVRE VE DOĞA İÇİN NE YAPTINIz?

Bize yazın: yesilcember@berlin-bund.de

1821çevre kuruluşları

bErlİn-rİzE kÜlTÜr vE dayanişma dErnEğİ

bErlİn TÜrk alman çEvrE koruma mErkEzİ

türkalmanÇevrekorumamerkezi,bağımsızvekamuyararınaçalışantdze.V.(türkalmanmer-kezi)bünyesindeOcak 2009’dakurulmuştur. Çevremerkezi’ninamaçları:göçmenleriçevre,iklimvedoğakoruma alanındabilinçlendirmek,değişikçevrekonularıhakkındadanışmanlık,

eğitimvebilgilendirmeçalışmalarıyapmak,Sağlıklıbeslenmeveyaşambilinciniartırmakkültürlerarasıorganikbahçecilik

İletişim: Skalitzerstr.39,10997Berlinpaz.-per.:9-17:00,Cuma:9-15:30tel:69535293,e-mail:t.altug@tdz-berlin.dewww.tdz-berlin.de

Çevre Merkezini kuruluşundan dolayı kutluyor, başarılar diliyoruz!

doSk grubu

doğaSporklubü,değişikkonularınyürüyüş esnasındaelealındığıdoğayürüyüşleriorganizeediyor,ör.teufelsberg’e.katılmakvekonuhakkındadahadetaylıbilgialmakisteyenleraşağıdakiadresikullanabilirler. İletişim:İlkerkorkmaz:0177-9190816e-mail:i.korkmaz@gmx.net

Berlin-rizekültürvedayanışmaderneği 2000yılındaBerlin‘dekurulmuşolup550 üyesivardır. derneğinamaçları:Berlin‘deyaşayanınsanlaraeğitimvekültürhizmetisunmakYörekültürününvedoğasınıntanıtımıve bukültürünyaygınlaştırılmasıperiyodikdönemlerdekaradeniz‘in doğasınınvekültürünütanıtmakamacıile değişiketkinliklerdüzenlemek İletişim: Boddinstr.63,12053Berlin tel:68054153 e-mail:mehmeteksi92@hotmail.com www.rize-der.de

Bezirksamtmitte’yebağlıolanÇevreBürosutürkçeolarakdanışmanlıksunmaktadır:enerji(ör.ısıtmafaturası,küf)Beslenmedoğagezileri İletişim:Seestr.49,13347Berlin,paz.-per.:10-15:30tel:9018-4608-1yada-2 e-mail:umweltamt.uml@ba-mitte.verwalt- berlin.de

mitte çevre bürosu

04/05.07.: derlangetagderStadtnaturdahagenişbilgiiçin: www.langertagderstadtnatur.deBuetkinlikteYeşilÇemberhasenheideparkındaücretsizbotanikgezi&pikniksunuyor.

tarih:5.7.,pazarsaat:14-18 Buluşmayeri:graefestr.parkgirişi

05.09.:Nükleerenerjiyekarşıyürüyüşdahagenişbilgiiçin: www.anti-atom-treck.de

06.09.,14-18: oranienplatz‘dakültürlerarasıÇevreveSağlıkFestivaliBuetkinlikteYeşilÇember‘indebilgilendirmestantıvar

06-10.10.: Berlin-İstanbulkardeşşehir20.yıldönümükonferansıtürkiye’denBerlin‘egelecekolançevrekuruluşlarınıntemsilcileri,YeşilÇember‘leortak

çalışmayapacaklar.dahagenişbilgiiçin: www.yesilcember.de

YeşilÇember,temmuz-ağustosaylarındaBrandenburg’dakiekolojikçiftlikleregünlükgezilerplanlıyor.Bugezilerekatılmakisteyenlerine-postaadresimizebaşvurmalarıyeterli:yesilcember@bund-berlin.de

ETkİnlİklEr

almanya’da1,5milyoninsan(bütünçalışanların%3,8‘i)çevresektöründeçalışıyor;busayıarabasektöründeçalışanlardançokdahafazla.

22 Yeşİl takvİm

bİlgİlErEvlerde enerji tasarrufu (Çevre Dairesinin, TGD’nin ve Yeşil Cember’in ortak çalışması)

Siz de enerji tasarruf etmek ister misiniz? (Yeşil Çember / BUND)

Mahmut bey enerji tasarruf ediyor (Yeşil Çember / BUND)

İmdat! Evde küf var! (Çevre Dairesinin, TGD, BUND ve Yeşil Cember’in ortak çalışması)

Temizlik ürünleri hakkında bir broşür pek yakında çıkacak

Bütün broşürleri Yeşil Çember adresimizden ücretsiz olarak isteyebilirsiniz!

INTERNET SAYFALARI

www.bsr.de (ör.toplamamerkezlerininadresinibulmakiçin)www.stiftung-warentest.de (piyasadakiürünlerikontroledipdeğerlendiriyor)www.oekotest.de(piyasadakiürünlerikontroledipdeğerlendiriyor)www.co2online.de (ısıtmadenetleyicisi,kaloriferfaturanızıkontrolediyor)

!!!

1823şaİrİn kalEmİndEn

Dünyadaki son ağaç kesildiğinde,

son nehir zehirlendiğinde,

son balık yakalandığında,

ancak o zaman anlayacaksınız ki, para YenmiYor! Kızılderili Atasözü

BirdahakiYeşilÇember’debuluşmaküzeresağlıcaklakalın...

Doğa bize dedelerimizden kalan miras değil,

torunlarımıza bırakacağımız bir emanettir !

Kızılderili Atasözü

orman yurdun öz evladı

ormansız yok dünya tadı

Aşık Veysel

Kirli çevre insanın ruhunu kirletir,

kirli ruhlar çevreyi kirletir.

Aziz Nesin

Yaşamak!

Bir ağaç gibi tek ve hür,

ve bir orman gibi kardeşcesine,

Bu hasret bizim. Nazım Hikmet RAN

Kulak ver toprağa

dinle kalp atışlarını evrenin

ve unutma

şu an o nelerin emeğini verir

sen farketmeden

nefes alıp verebilmen için

Emin Türkarslan

%10

0 ge

ri dö

nüşü

mlü

kağ

ıda

bası

lmış

tır

!DUYURU!01.09.2009’dan itibaren Yeşil Çember’de

Gönüllü Ekoloji Yılını geçirebilirsineğerhayatınabirrenkkatmakvedahasağlıklıyaşamakistiyorsan,

bunu„gönüllüekolojiYılı“ndabilgiedinerekveçalışarak,üstelikayda355€ para kazanarak(sosyalsigortalı)yapabilirsin.

gönüllüekolojiYılıniçinherhangibirokuldanmezunolmanagerekyok.16 ile 26 yaşları arasında isen, Türkçe konuşabiliyor, bilgisayar kullanabiliyorsan ve

çevre ile doğa konularına karşı ilgiliysen, bu fırsatı sakın kaçırma! erkekadaylar,gönüllüekolojiYılınızıbellikoşullardasivilgörevyerinesaydırabilirsiniz.

HAYDİ GENÇLER, BU FIRSATI KAÇIRMAYIN!!!İlgililerinengeç01.08.2009tarihinekadarYeşilÇember’emüracatetmelerigerekiyor:

Adres: BUND e.V. / Yeşİl Çember, Crellestr. 35, 10827 Berlin

Bu dergiyi okuduktan

sonra lütfen çöpe atmayınız!

Okuması için başka birisine

veriniz!

TEŞEKKÜRLER!