YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN

OSTEOPOROZ SAĞLIK İNANÇLARININ

DEĞERLENDİRİLMESİ Z. Ezgi ÖZGEN*, Meral ÇALIŞKAN*, Şeyma ÖZDEMİR*,

Tuba YILMAZER**,Sena KAPLAN***, Ayşe AKALIN****, Gül PINAR*****

* II. Sınıf Lisans Öğrencisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara**Öğretim Görevlisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara***Yardımcı Doçent, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara

****Araştırma Görevlisi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara***** Doçent,Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Ankara

GİRİŞ

Osteoporoz; kemik mineral yoğunluğunun azalması

ve kemik dokusunun yapısal olarak bozulması

sonucu kemik kırılganlığının arttığı metabolik bir

kemik hastalığı olup, yaşam kalitesi üzerindeki

olumsuz etkileri olan önemli bir sağlık sorunudur.

Doruk kemik mineral yoğunluğu kütlesine ortalama

20 yaşlarda ulaşılmakta ve 35 yaşlarında kemik

yapılanması tamamlanmaktadır.

Bu nedenle erken dönemde koruyucu davranışların

geliştirilmesi önem taşımaktadır.

Bu bakımdan yaşamın erken dönemlerinden

itibaren kemik mineral yoğunluğunu artırmaya

yönelik beslenme, egzersiz ve bazı alışkanlıkların

azaltılması gibi koruyucu önlemlerin alınması

gerekmektedir.

Bireyin osteoporoz sağlık inancı

Bu çerçevede çalışmamız Yıldırım Beyazıt

Üniversitesi öğrencilerinin osteoporoz ile ilgili sağlık

inançlarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı

olarak yapılmıştır.

Aynı zamanda çalışmanın

üniversite gençlerinde osteoporozdan korunmaya

yönelik davranış geliştirmede rehber olacağı

düşünülmektedir.

YÖNTEM

Araştırmanın evrenini Yıldırım Beyazıt

Üniversitesi’ne kayıtlı olan 2440 öğrenci

oluşturmaktadır.

Araştırmanın örneklemi, evrenin bilindiği

durumlarda örneklem metodu kullanılarak

hesaplanmış ve örneklem 250 öğrenci olarak

belirlenmiş olup, tümüne ulaşılmıştır.

Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel

Bilgi Formu”, Kim ve arkadaşları tarafından

geliştirilen “Osteoporoz Sağlık İnancı Ölçeği (OSİÖ)”

olmak üzere iki veri toplama aracı kullanılarak

toplanmıştır.

Çalışmaya ait veriler SPSS 15.0 programı ile

bilgisayar ortamında frekans, yüzdelik, standart

sapma, t-testi, varyans analizi (ANOVA), ki-kare

analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir.

Duyarlılık algısı

Ciddiyet algısı

Egzersiz faydaları

Kalsiyum alınmasının faydaları

Egzersiz engelleri

Kalsiyum alınmasının engelleri

Sağlık motivasyonu

Osteoporoz Sağlık İnanç Ölçeği (OSİÖ) 7 alt boyuttan oluşmaktadır.

BULGULAR

Osteoporoz sağlık inanç ölçeğinin ortalama puan

değeri X=126 (min=42, max=210)’dır.

OSİÖ’nin puan ortalamasının yüksek olması,

bireyin kemik sağlığını koruyucu ve geliştirici

davranış geliştirme inancını artırmaktadır.

Çalışma kapsamına alınan öğrencilerin yaş

ortalaması X= 19,37 (min=17, max=23) dir.

Grafik 1. Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Dağılımları (n=250)

kız erkek

%56,8%43,2

Mühendislik % 22,4

Tıp Fa

külte

si

Müden

dislik

Siyasa

l bilim

ler

Hukuk

İnsan

ve To

plum Bilim

leri

Sağlık

Bilim

leri

İşlet

me

%1,4 %22,4 %15,6 %10,8 %16 %16,8 %4,4

Grafik 2. Öğrencilerin Eğitim Aldıkları Bölümlerin Dağılımı (n=250)

Fakülte Sayı Genel Ölçek Puan

Ortalaması

Min./Max. ÖnemlilikTesti

Mühendislik 56 124,12 42 /151

F=2,818

P=0,011*

Siyasal Bilimler 39 128.56 56/75

Tıp Fakültesi 35 131.85 65/101

Sağlık Bilimler 42 132.40 89/208

İnsan ve Toplum Bilimleri

40 134.22 102/179

İşletme 11 136.63 112/157

Hukuk 27 136.85 97/162

Tablo1. Öğrencilerin Bölümlerine Göre OSİÖ Puan Ortalamalarının Dağlımı

* (p<0.05)

Sağlık İnanç Ölçeği Alt Boyutları

Kız n= ( 142 ) Erkek n= (108 ) t p

Duyarlılık 17,23 15,55 3,326 ,

001*

Önemseme 20,01 19,16 1,403 ,162

Egzersiz Faydaları 23,27 22,54 1,115 ,266

Kalsiyum Faydaları 22,21 21,92 ,508 ,612

Egzersiz Engeli 14,69 15,20 -,880 ,379

Kalsiyum Engeli 13,59 15,43 -3,223 ,001*

Sağlık Motivasyonu 21,52 19,80 2,467 ,014

Toplam Sağlık İnanç Ölçeği 131,11 128,89 1,538 ,125

Bağımsız örneklemler için t-testi ve yapılmıştır. * (p<0.05)

Tablo 2: Cinsiyete Göre Sağlık İnanç Ölçeği Puan Ortalamalarının Karşılaştırılası

SONUÇ VE ÖNERİLER

OSİÖ’nin puan ortalamasının yüksek olması,

bireyin kemik sağlığını koruyucu ve geliştirici

davranış geliştirme inancını artırmaktadır.

Çalışmamızda OSİÖ puanının ortalama değerde

olduğu görülmektedir.

Bu sonuç üniversite öğrencilerinin kemik sağlığını

koruyucu ve geliştirici davranışlarının desteklenmesi

ve geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir.

Çalışma sonucu doğrultusunda üniversite

öğrencilerinde kemik sağlığını geliştirmek ve

korumak için gençlere yönelik danışmanlık

hizmetlerinin verilmesi ve düzenli olarak takiplerinin

yapılması önerilmektedir.

Çalışmanın daha geniş popülasyonda ve farklı

üniversiteler işbirliği ile bir proje olarak

planlanması önerilir.