CYDPAPUR NEWYDD CYD AM DDIM (10c yn y siopau) RHIFYN AWST 1991 (7)

PRIODASYR

YL HAFYn y llun fe welwch chiAndrea Jones, SwyddogDatblygu CYD . . . yn cymrydrhan mewn Sioe Ffasiynau yngNg yl Haf CYD! Andrea oeddtrefnydd yr Wyl lwyddiannushon a gafodd ei chynnal yngNghefneithin ar Fehefin 29.

Rhagor o hanes a lluniau ardudalen 3.

Penwythnosau newydd CYD t. 7

Llyfr newydd ar Bobi Jones t. 4

Hanes a lluniau taith CYD iIwerddon t. 5

Rhif ffôn newydd Swyddfa CYD yn Aberystwyth0970 622143 (24 awr)

.

Cyhoeddir y rhifyn hwn o Cadwyn Cyd trwygymorth ariannol TAC (Teledwyr AnnibynnolCymru.)

This issue is published with the financial supportof TAC.

CYDUywyddion Anrhydeddus: Dan Lynn James,Yr Athro Bobi JonesCadeirydd: Mary DaviesIs-gadeirydd: Felicity RobertsYsgTÌfennydd: Lona DaviesTrysorydd: Arthur BurtSwyddog Marchnata: Jaci TaylorSwyddog yr Is-lywyddion: Elinor ReynoldsSwyddog Cyllid: Uinos DafisSwyddog Cyhoeddiadau: Emyr WilliamsYsgrifennydd Aelodaeth: Celia Jones

Cyfarwyddwr:

Siôn Meredith,Adran y Cymraeg,Yr Hen Goleg,Heol y Brenin,Aberystwyth SY23 2AXFfôn: 0970 622143 (24 awr)

Swyddog Datblygu: Uanelli, Dyffryn liiw aOìwm Tawe:

Andrea Jones,Y Ganolfan Deledu,Sgwâr Dewi Sant,Abertawe.Ffôn: 0792 470470

Noddir swydd Siôn Meredith gan FwrddDatblygu Cymru Wledig a'r SwyddfaGymreig a swydd Andrea Jones gan ySwyddfa Gymreig.

Mae CYD yn elusen gofrestTedig (rhif518371).

Golygydd 'Cadwyn CYD':Les Williams,83 New Ifton,St. Martins,Croesoswallt SYll 3AB.Ffôn: 0691 772324

Bwrdd Golygyddol: Dave Goodman (Is-Olygydd), Hilary Smith, Hafwen Dorkins,Tony Hughes, Pauline Randles.

STORIAU . POSAU . LLIWIO .CWISIAU . DYSGU GYMRAEG

BLE?YNG NGHYLCHGRONAU'RURDD

Archebwch eich copi personol nawr oAdran Cylchgronau, Swyddfa'r Urdd,Aberystwyth, Dyfed.Dymunaf archebu 10 rhifyn amflwyddyn ac amgaeaf y tâl priodol.

55cD BORE DA (£9.50 yn cynnwyspacio a phostío) Dysgwyr Cynradd

55cD MYND (£8.50 yn cynnwys padoa phostio) Dysgwyr Uwchradd/Myfyrwyr TGAU

(Dodwch ** yn y Ue priodol)

ENW

CYFEIRIAD

LLYTHYRAU: GÜLYGYDD 'CADWYN CYD'83 New lfton, St. Martins, Croesoswallt, (Oswestry) SYll 3AB

LLYTHYR ISl

Annwyl Olygydd,Pam nad yw CYD Cenedlaethol yn codi tâl aelodaeth?

Yn gywir,L. A., Dolgellau

Mae Pwyllgor Gwaith Cenedlaethol CYD wedi penderfynu peidio â chodi tâl aelodaethoherwydd:

(a)bod rhai canghennau eisiau codi tâl aelodaeth, ac eraill sydd ddim angen codiarian;

(b)ein bod yn awyddus i annog gymaint ag sy'n bosib o bobl i ddod yn aelodau oCYD, p'un ai ydynt yn gallu fforddio hynny ai peidio.

Cofiwch fod croeso i bob aelod roi cyfraniad i CYD, ac fe fydd ymgyrch newydd yncael ei lawnsio yn yr hydref i annog aelodau CYD i roi cyfraniad o dan gyframod ('deedof covenant').

Gol.

STRATEGAETH CYD

Mae CYD wedi paratoi Strategaeth ar gyfer 1991—93. Nod y Strategaeth ydydyblygu (duplicate) y gweithgareddau y mae CYD yn eu trefnu ar hyn o bryd(y penwythnosau, Miri Awst ac ati) a datblygu (develop) drwy gynnal ymgyrchboblogaidd i annog pawb yng Nghymru i siarad y Gymraeg, trefnugweithgareddau teuluol ar gyfer gwylwyr 'Now You 're TalMng' a sefydlu gnvpiaulleol newydd gan baratoi adnoddau (resources) arbennig ar eu cyfer.

Cysylltwch â Swyddfa CYD os oes arnoch chi eisiau copi Uawn o'r Strategaeth.CYD has published its far-reaching Strategyfor 1991—93. Please contact Siôn Meredith

in the Aberystwyth office for a copy.

LLONGYFARCHIADAU!

Mae dwy o swyddogion CYD, Elinor Reynolds o Gaerfyrddin a Lona Davieso Lanllwni, wedi ennill graddau Prifysgol Cymru, a bydd y ddwy yn dilyncwrs hyfforddi athrawon yn Aberystwyth y flwyddyn nesaf.

Mae Arthur Burt, Trysorydd CYD, wedi cael ei dderbyn ar gwrs y RaddAllanol yn Aberystwyth. Bydd yn astudio dros y blynyddoedd nesaf ar gyfergradd yn y Gymraeg.

Llongyfarchiadau i'r tri!

CYNHADLEDD I GYNLLUNIO AR GYFER Y DYFODOL

Bydd CYD yn cynnal cynhadledd fa r yn Aberystwyth ar Ebrill 23—25, 1992er mwyn tynnu tiwtoriaid llawn-amser, tiwtoriaid rhan-amser, swyddogionaddysg, dysgwyr a chefnogwyr yr iaith at ei gilydd.

Bydd cyfle i bawb glywed am y datblygiadau mwyaf newydd yn y maes —cyfraniad y teledu, marchnata, gwaith gyda phobl ifainc a chanoífannau iaith.

Ond nid siop siarad yn unig fydd y gynhadledd hon. Rydym yn bwriaducynllunio gyda'n gilydd sut i gyrraedd y nod uchelgeisiol o sicrhau fod 1 miliwno bobl yn gallu siarad y Gymraeg erbyn 2000. Bydd rhagor o fanylion yngl nâ'r gynhadledd yn y rhifyn nesaf o 'Cadwyn CYD'.

CYD will hold a conference in Aberystwyth in April, 1992 to plan thefuture ofteachingWelsh to adults.

GWYL HAF CYDDaeth dros 200 o bobl i Ysgol Maesyr Yrfa, Cefneithin ar ddiweddMehefin i fwynhau G yl HafGenedlaethol CYD.

Dyma argraffiadau tri ohonynt:

Yn gynnar ar fore heulog ym misMehefín, roedd nifer o bobl (yn cynnwysminnau) wrthi'n paratoi bwyd, codistondinau a threfnu pethau mawr a bachar gyfer ein G yl Haf Genedlaethol.

Yn nerfus, roeddwn yn edrych at yfynedfa yn meddwl 'Fydd pobl yn dod?Fydd pawb yn mwynhau?' Ond, nid oeddrhaid pryderu. Erbyn canol dydd, roeddyr adeilad yn llawn o blant, oedolion acenwogion yn bwyta, prynu ac ynmwynhau awyrgylch arbennig Cymraeg.Esmwythâd i fi ac i bawb.

Neil Baher, CYD Rhydaman

Nid diwrnod i oedolion yn unig oeddG yl Haf CYD eleni. Cafodd fy mhlant igymaint o fwynhad â finne yn ystod ydydd. Roedd gweithgareddau ar eu cyfernhw trwy'r dydd, ond uchafbwynt y dyddiddynt oedd yr adloniant ardderchog ganysgolion lleol.

Roedd y sioe ffasiynnau yn boblogiaddiawn gyda dysgwyr a Chymry Cymraeg acyn gyfle gwych i ni siarad yn anffurfiolâ'n gilydd.

Heb os, diwrnod Ilwyddiannus aphleserus iawn oedd e i bawb, ac roeddyn help mawr i'r dysgwyr a thynodd sylwCymry Cymraeg at y gwaith y mae CYDyn ei wneud.

Helen Evans, CYD Pontardawe

Fe gyrhaeddodd ein gr p ni ychydig ynhwyr, a chael ein bugeilio gan Andrea ynsyth i'r neuadd i 'Holi Sêr y Sgrîn'.Gwasgaru wedyn, a chwrdd eto yn yprynhawn wedi cael hwyl bob un trwy'rdydd. A beth gofia i? Yr awyrgylch llon,personoliaeth Gillian Elisa, a storîaugwirion Ray Grav!

Peter Williams, CYD Castell-Nedd

Angharad Mair a Siân Thomas yn ffilmio eitem ar gyfery rhaglen 'Heno'.

\

Y plant yn brysur yn y feithrinfa.

Glynne & Co.

CYFREITHWYR

10, Stryd Fawr, Porthaethwy

Ffôn: 0248 713300

ANRHYDEDDULLYWYDD CYDMae Uyfr newydd Saesneg wedi cael ei gyhoeddiyngl n â Bobi Jones, Llywydd Anrhydeddus, acun o sylfaenwyr CYD.

LJyfr Saesneg ydy e, yn y gyfres Writers ofWales gan Wasg Prifysgol Cymru, a John Emyryw'r awdur.

Dywedodd Bobi Jones, yn y cyfarfod i lawnsio'rUyfr yn Aberystwyth yn ddiweddar, 'Roeddwni'n arfer meddwl fod John Emyr yn ddyn geirwir(truthfuî), ond mae e wedi dweud llawer ogelwyddau yn y llyfr hwn, ac rwy'n diolch iddoam y celwyddau hynny/ Wrth gwrs, tynnu coes'roedd Bobi.

Er ei fod wedi ysgrifennu 37 o lyfraubarddoniaeth, beirniadaeth lenyddol, nofelau astraeon byrion, gan gynnwys y gerdd epic'Hunllef Arthur', mae Bobi yn r diymhongar(tnodest) iawn.

Wrth ddarllen y llyfr, fe ddysgwch chi hefydfod Bobi yn un o sylfaenwyr nifer o gymdeithasaueraill yn ogystal â CYD.

Mae'n rhaid llongyfarch John Emyr am roidarlun cyflawn i ni o fywyd a gwaith Bobi, ac amddangos pa mor bwysig i Bobi yw CYD. Maeswyddogion CYD yn gwybod hefyd pa morwerthfawr yw cyfraniad Bobi i waith CYD o hyd.

Dyma rai dyfyniadau o'r llyfr, er mwyn i chigael blas arno:

'Robert Maynard ]one$, best knozvn as Bobi Jones, is .perhaps the most prolific Weísh wrìter in the history ofthelanguage. A versatile master of poetry, fictìonalprose and çrìticism, he is now in his shcties and stiîlproduáng zvork pf a high standard at a very prodüdiuerate. Trying to wrìte äbout the man and his work atthis time is àkin to reflecting upon a waterfall at dosequarters — an awesome venture, not without its períls.

And yet, one is glad óf the opportunity, difficultthough the täsk may be, to draw a shetch or cameo,because Bobi Jones is an author of great significance,not least fornon-Welsh speàfcers. Hamng learned Wélshhimself as a second ìarìguage it couldbe argued ihathis work offers greater insight into the significance ofthé íangüügè and itä lcidture than that of most authorsibhosè first languagë i$ Welsh. This insight i$ increasedbyihe strongintellectüal and reflectwe élement inhistoorh

. . . Wiîì Wíúes, one day, fully appreciate histeadershìp in the difftcult fieìd of reviving theìanguage? If so, what wül future gerierations have iosay about his zoork? They mill certáinîy be gratefuí.Today, as in hìs younger days, Bobi Jones is notunaccustotned to faáng oppositiotf and even derìsion attìmes. But unth his ovm particuîar stubborn brand ofMrealistic Christian optimism, he has not buckled underio the strongest attacks. In a períod in our historytuhen the language and its literature, the Chrístianfäith and the ver exisíence of the Weîsh as a peopleare under consiant atiack, Hehas shown the wayforward zvith courage, perseverance and a chucMe ìnthe heart/

BOBIJONESLlyfr newydd gan John Emyr ar Lywydd

Anrhydeddus CYD. Ceir yn y gyfrolSaesneg hon gyflwyniad i fywyd a gwaith

Bobi Jones. Cyhoeddir y gyfrol yn ygyfres Writers of Wales ar ranCyngor Celfyddydau Cymru.

Llwydda'r gyfrol i olrhain gyrfa achyfraniad godidog un o ffigurau

mwya bywiog, amlochrog adylanwadol ym myd cyfoes

llenyddiaeth Gymraeg.

Clawr papur £3.50

GWASG PRIFYSGOLCYMRU

6 Stryd Gwennyth, Cathays,Caerdydd, CF2 4YD.

Dinas y Liffy a'r Guinnesslaf odd deg o aelodau o CYD> Gymru a Lloegr groesonawr gan CYD Dulyn iwerddon ar ddiwedd misAaì.Roedd aelodau CYD yn

Nlulyn wrth eu bodd ynyf arf od â rhagor o siaradwyrIymraeg, ac fe drefnon nhw'mweliad â Charchar

Kilmainham a'r YsbytyBrenhinol yn Nulyn, aGlendalough ac AvondaleHouse, cartref Charles StuartParnell yn Sir Wicklow.

Hefyd, mwynhaodd y criwddigon o adloniant yn ninasy Guinness a'r Liffy, ganymweld â'r Qwb Gwyddeligyn Harcourt Street.

Diolch yn arbennig iGeraint Waters, sy'n dod oGastell Nedd yn wreiddiol,am drefnu'r daith.

Gobeithio y bydd aelodauCYD Dulyn yn ymweld âChymru cyn bo hir.

MABSAS i

NOFELAULleucu / Eifion Lloyd Jones / £3.95Adlais / Shoned Wyn Jones / E3.95Seros / Martin Davis / £2.95

CERDDGwin Beaujolais / Robat Arwyn aRobin Llwyd ab Owain / £6.50Mabsant / Hoff Ganeuon Gwerin /

£4.95Rala La La / Caneuon o Wlad yRwla gan Mair Tomos Ifans / £3.95Casét Rala La La / £4.95O L n i Ffrisco / T.Gwynn Jones /

£5.95

CARDIAUCyfres Duwiesau Celtaidd / loan

Einion / 95c yr un

T A L Y B O N TC E R E D I G I O N S Y 2 4 5 H Ef f ô n ( 0 9 7 0 8 6 ) 3 0 4f f a c s 7 8 2

LLYDAW

Bydd CYD yn trefnu taithi Lydaw (Brìttanny) arddiwedd Awst,1992. Os oes gennych chiHdiddordeb/cysylltwch âswyddfa CYD er niwyn caelrhagor o fanylion.

DYSGU CYMRAEG?

• "NOWYOUTETALKING"- 3 Cassette pack+ Video(Now you're talking 4 / 5 / 6 nowavailable! North + South dialect)

• CATCHPHRASE1a2

• ABCofWELSH

• SAYITINWELSH

* FIDEO (TMON MIDFFILD *GYDAIS-DBTLAU/WITH SUBTITLES!

GAWCH YHSTONDIHSAINYNYSTEDDFOD!

SAIN. LLANDWROG. CAERNARFONGWYNEDD. (0286)831.111

DEWCH AM Y DYDDOs ydych chi'n byw yn eithaf agos iNant Gwrtheyrn, mae croeso i chigymryd rhan yng ngweithgareddau MiriAwst am un diwrnod neu un noson ynunig.

Yn ystod yr wythnos fe fyddwn ni'ntrefnu gweithgareddau yn y Nant,tripiau yn yr ardal ac adloniant gyda'rnos, ac fe fydd digon o hwyl agweithgareddau ar gyfer y plant hefyd.

Ffoniwch Siôn Meredith ar ôl yrEisteddfod yn Swyddfa CYD (0970622143) neu yn ystod wythnos MiriAwst yn y Nant (075 885 3345) er mwyncael mwy o wybodaeth am y rhaglen.

If you live near the Ll n Peninsula youcould attend sotne of the day or eueningactwities that are a part of the Miri Awstholiday in Nant Gwrtheyrn LanguageCentre.

Please contact us for more information.

Gwylìau Cymraeg i bawb yng Nghanolfanlaith Nant Gwrtheyrn, Awst 17-24, 1991

Am wythnos ym Mis Awst bydd Nant Gwrtheyrn yn troi yn ganolianwyliau ar gyter siaradwyr Cymraeg Bydd 60-70 o Gymry Cymraeg adysgwyr o bob oed yn mwynhau gwledd o weithgareddau Cymraeg felteithiau i weld llefydd difyr yn yr ardal, adloniant bywiog gyda'r nos a lluo gêmau a gweithdai. Mi fydd yna raglen lawn o weithgareddau ar gyfery plant, a gotal am blant bach. Ac mi fydd pawb yn mwynhau ymlacioyn awyrgylch hamddenol a phrydferth y Nant.

Mae Nant Gwrtheyrn yn agos at lan y môr ar Ben Ll n yng Ngwyneddac yn agos i Barc Cenedlaelhol Eryn.

Manylion pellach: Siôn Meredith, Trefnydd Cenedlaethol CYD, Adran yGymraeg, Yr Hen Goleg, Heol y Brenin, Aberystwyth, Dyfed. SY23 2AX(0970) 623111 Est. 4052

CAHOLFAHIAITH GEHEDLAETHOL NANT GWRTHEYRNLlithfaen, Pwllheli, Gwynedd LL53 6PA. Llithfaen (075 885) 334.

RHIFNUMBER

86.

87.

88.

89.

90.

91.

92.

93.94.95.

96.97.98.

99.100.101.

102.

DYDDIADDATE

G0RFFENNAF26-AWST2JULY26-AUGUST2GORFFENNAF/JULY 26-28

AWST/AUGUST 2-9

AWST/AUGUST9-16

AWST/AUGUST 17-24

AWST/AUGUST 25-31

MEDI/SEPT1-6

MEDI/SEPT6-13MEDI/SEPT 6-8MEDI/SEPT8-13

MEDI/SEPT 13-20MEDI/SEPT 13-15MEDI/SEPT 15-20

MEDI/SEPT 20-27MEDI/SEPT 20-22MEDI/SEPT 22-27

MEDI27-HYD4SEPT 27 - OCT 4

A B C

*

MATH 0 GWRSTYPE 0F COURSE

D/C/P

| D/C/P

*

*

*

•

*

*

*

•

D/C/P

GWYLIAU MIRI AWSTC/P/ CYMRY CYMRAEGGWEITHGAREDDAU I BAWB.TREFNIANT CYD. AM RAGOR0 FANYLION CYSYLLTWCHA'R SWYDDFA.ACTIVITIES FOR ALL!ARRANGEMENTS BY CYD.FOR FURTHER OETALSCONTACT THE OFFICE.

D/C/P

D/C1/C2

C1/C2/P

D/C2/GI

D/C1/C2

RHIFNUMBER

103.104.

105.106.107.

108.109.110.

111.112.113.

114.115.116.

DYDDIADDATE

MEDI/SEPT 27-29MEDI29-HYD4SEPT 29 - OCT 4

HYD/0CT4-11HYD/OCT 4-6HYD/OCT6-11

HYD/OCT11-18HYD/OCT 11-13HYD/OCT 13-18

HYD/OCT 18-25HYD/OCT 18-20HYD/OCT 20-25

HYD/OCT 25 TACH/NOV 1HYD/OCT 25-27HYD/OCT 27" - TACH/N0V 1

A: WYTHNOS/WEEKB : BWRW SUL/WEEKENDC : 5 NIWRNOD/DAYS

D : Dechreuwr Pur/BeginnerC1 : Canolig-Safon 1/lntermediate Level 1C2 : Canolig-Safon 2/lntermediate Level 2P : Profiadol/ProficientGl : Gloywi laith/Refresher

(0758 85

A B C

•

*

*

*

*

MATH 0 GWRSTYPE OF COURSE

D/C1/C2

C1/C2/P

D/C2/GI

D/C1/C2

D/C1/C2

G.A.N.G.YNANT

Am £10 y flwyddyn cewch fodynun o'r Gang - Gr p Aelodau Nant

Gwrtheyrn.Anfonwch am ragor o fanylion a

Ffurflen Gais.

) 334/335>

Penwythnosau Cymraeg '91—'92Welsh Weekends '91—'92

Penwythnosau cymdeithasol ar gyfer Cymry Cymraeg a dysgwyr.Social weekends íor Welsh learners and elsh speakers.

Mae CYD yn cynnal y penwythnosau cymdeithasol hyn er mwyn rhoi cyfle i Gymry Cymraeg a dysgwyrddilyn eu diddordebau gyda'i gilydd drwy gyfrwng y Gymraeg.

This programme of social weekends wiîl gwe Welsh learners a golden opportunity to practise speaking Weîsh in asympathetic (but not patronising) atmosphere with Welsh speakers and other Welsh learners.

They are mostly suited for intermediate and advanced learners who will benefit from a whoîe weekend of'mmersion in the Welsh language while taking part in interesting adwities.

Penwythnos Cerdded, Canolfan Iaith NantGwrtheyrn, Hydref 18—20, 1991.

Pris: £57.50 (rhannu ystafell/s/iflring a room). £62.79[ystafell sengllsingle room). Mae'r pris yn cynnwys3wyd a llety, ond nid yw'n cynnwys trafnidiaeth.The price includes food and accommodation but excludesIransport.

Penwythnos Llenyddiaeth, Pen Rhiw, Tyddewi,rachwedd 15—17, 1991.

Pris: £58.00. Mae'r pris yn cynnwys bwyd a llety,3nd nid yw'n cynnwys trafnidiaeth. The price'ndudes food and accommodation but excludes transport.

Penwythnos Drama, Coleg y Bala, lonawr 17—19,1992.

Pris: £40.00. Mae'r pris yn cynnwys bwyd a Uety.Bydd yn rhaid i bawb rannu ystafell wely. The priceindudes food and accommodation, which will be indormitories.

Penwythnos Bwydydd Cymreig, Canolfan laithNant Gwrtheyrn, Chwefror 21—23, 1992.

Pris: £51.50 (rhannu ystafell/'sharing a room). £56.00(ystafell sengllsingle room). Mae'r pris yn cynnwysbwyd a llety, ond nid yw'n cynnwys pryd bwydnos Sadwrn na thrafnidiaeth. The price indudes foodand accommodation but exdudes the evening meal onSaturday and transport.

Cysylltwch â Siôn Meredith yn Swyddfa CYD os oes arnoch chi eisiau rhagor o wybodaeth yngl n â'rpenwythnosau hyn.

Please contact Siôn Meredith in CYD's office if you would like further information about these weehends.

Noson Tear FundBeth am gynnal noson yng nghwmni Cronfa

Tear yn eich cangen chi o CYD? Cyfle ibrynu nwyddau sydd wedi cael eu gwneudyn y trydydd b.yd a dysgu am waith CronfaTear Fund ymhlith pobl anghennus (in need).

Cysylltwch â:Dewi Arwel Hughes,

72 Ffordd Merthyr, Pontypridd CF37 40D

Ffôn: 0443 402328

BOB DYDO IAU

3RHIFYN0GOLWGam ddim!

"X-

'Torrwch hwn allan a'i ddanfon i Golwg, Rhadbost, Llanbedr PontSteffan, Dyfed, SA44 7ZZ.Mae diddordeb gennyf mewn cael 3 rhifyn o GOLWG am ddim. Arddiwedd y tair wythnos bydd gennyf ddewis i ddal ati i'w dderbyn(a thalu £10 y chwarter drwy ddebyd uniongyrchol) neu i beidioâ'i gael ymhellach. Anfonwch y manylion ar frys at:

ENW

CYFEIRIAD

Os yw'n well gennych, danfonwch y manylion ar ddarn o bapur,gan enwi'r papur hwn.

l O U TC T â l k Ì n g 2 , the exciting second year televisioncourse for Welsh learners, will be starting on S4C on 2 October 1991 at 9.25 pm.

There'll be a range ofback-up materials

available including apackage for business

users.

For furtherinformation about this

and the first yearcourse, which will also

be repeated in theautumn, please

write to:Acen, Bocs 4000,

Caerdydd CF5 2XT orphone Caerdydd

(0222) 665455

acen•

acen wishes to thankBWRDD DATBLYGUC Y M R U W L E D I GDEYELOPMENT BOARDFOR RURAL WALES

for their generous support

•