yonetim bilgi sistemleri
TRANSCRIPT
YÖNET M B LG İ İ İS STEMLERİ İ
Yıldız Teknik Üniversitesi Endüstri Müh. Bölümü
Sistem Analizi Dersi
Veri, Bilgi Nedir?
Veri (Data): Beş duyumuzla algıladığımız (hal, hareket,...) durumlardır.
Bilgi (Information): İşlenmiş veri. Veri İşleme: Kayıt yapma, doğrulama, sınıflama,
özetleme, hesaplama, depolama, düzeltme, yeniden oluşturma, yayma / ulaştırma.
Veri İşleme Metodları: * Elle * Elektromekanik * Delikli kart * Bilgisayarlar.
Bilginin Sınıflandırılması Fonksiyonel sınıflama (satın alma, muhasebe,
üretim, finansman) Zaman esaslı sınıflama
Yönetim Tarihsel Kontrol Planlama
Üretim Ne Oldu Ne Oluyor Ne Olacak
Geçmiş Bugün GelecekZaman
Sistem
Bilginin Sınıflandırılması Bilgisayar esaslı sınıflama: Yığın= Batch Gerçek zamanlı=Real Time Müşteri esaslı sınıflama: Tanımlayıcı bilgiler Değişken bilgiler.
Veri işleme gereksinimleri
Veri işleme gereksinimleri: * Gerekli data yoğunluğu, * İhtiyaç duyulan data işleme metodlarının
karmaşıklığı, * İşleme zamanının kısıtlığı, * Hesaplama talepleri.
Performans Ölçütleri
İlk yatırım Organizasyon Değiştirme Yetişmiş personel
ihtiyacı Değişken giderler Ayarlanabilirlilik Esneklik Çok yönlülük
İşlem hızı Hesaplama gücü Otomatik hata arama
gücü İşlem kontrolü Karar verme gücü Sistem küçültülebilmesi Otomasyon seviyesi
Bilginin Nitelikleri Yaklaşılabilme Kapsamlılık Kesinlik Uygunluk Güncellik Belirginlik Esneklik
Doğruluğu kanıtlanabilirlik
Peşin hükümden arınmışlık
Nicelik
YÖNETİM Yönetim, değişen durumlarla ilgilenmektir. Veya
pratik bazı bilgilerin değerlerini belirlemek, halka sırayla, zamanında ve en ekonomik şekilde ulaştırmak amacı ile teknolojik değişiklikleri bildirmek ve özümlemektir.
Başkalarının çabaları ile işlerin yapılmasını sağlamaktır.
Yönetim Fonksiyonları Planlama Yönlendirme Organize etme Kiralama/satma/satın alma Eğitme Kontrol etme Denetleme
Yönetici ve Bilgi Yönetici; en kesin ve birbiri ile ilişkili (sistemle) rol ile
tanımlanmıştır. Bilgi; yönetimle ilgili gücün ve otoritenin anahtarı
olarak görülür. Minsburg rolleri 3 ana grupta toplar: 1. İnsan İlişkileri (tanıtıcılık, ilişki kurma/geliştirme,
lider) 2. Bilgi Dönüşümü (Alıcı, dağıtıcı, sözcü) 3. Karar Verme (Yapıcı, karışıklık düzenleyici,
kaynak bölüştürücü, görüşmeci)
Planlama Önce hedefleri ve/veya amaçları belirtmeli
(zamanında doğru bilgi) Hedef için faliyetleri tanımlamalı (Bilgi
değerlendirilmesi ve yönetim) Her faaliyeti gerçekleştirmek için gerekli kaynakları
kullanmalı (Bilginin tatbiki ve karar verme) Faaliyetlerin süresinin belirlenmesi (karar verme) Faliyetlerin hangi sırada tatbike konulacağı
(sıralama, planlama)
Kontrol Etme Nelerin olup bittiği hakkında bilgi sahibi olmalı Mevcut sonuçlarla beklenen sonuçlar konusunda
karşılaştırma Gerçek sonuçları-beklenen sonuçları düzeltici
faaliyetler
Kontrol İşleminin Elemanları
Yönetim
Sistem
Sistem
Bilginin geri beslemesi
Bilgi sistemi
ÇEVRE
Karar çıktıları
Güncelçıktı
Karar Verme Aşamaları; 1- Stratejik karar verme 2- Taktik karar verme 3- Teknik karar verme
Bilgi Seviyesi
TEKNİK
TAKTİK
Stratejik
İletişim
BİLGİ KAYNAĞI
KANAL (BİLGİ MSJLARINI TAŞIYICI)
GÜRÜLTÜ
ALICI
İLETİŞİM; +1, 0, -1 dir...
YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİBilginin Fonksiyonları: * İhtimal prensipleri sunar. * bir durum temsilcisi şeklinde hizmet verir. * Alternatif çeşidini ve/veya cinsini azaltır.
Bilgi Oluşturmanın Maliyeti: 1. Başlangıç maliyeti 2. Geliştirme maliyeti 3. İşleme maliyeti
YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ Bilginin Değeri: Kullanıcı/biçimi, yerine, zamanına,
kullanım biçimine bağlıdır.
Maliyet/Değer İlişkisi: 1. Eğer Marjinal Değer > Marjinal Maliyet ise bilgi
hacmi arttırılır. 2. Eğer Marjinal Değer < Marjinal Maliyet ise bilgi
hacmi azaltılır. 3. Eğer Marjinal Değer = Marjinal Maliyet ise bilgi
optimum değerdedir.
İŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİ
Resmi bilgi sistemleri Gayri resmi bilgi sistemleri
İŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİResmi Bilgi Sistemlerinin Genel Yapısı: Modern organizasyonlarda bilgi temel bir kaynaktır.
Bu nedenle, her işletme 3 alt sistemden oluşan bir bütün olarak görülür.
1. İşlemler alt sistemi 2. Yönetim alt sistemi 3. Bilgi alt sistemi
İnsan, İş, Malzeme.......v.s. akışı...
YönetimAlt Sistemi
Karar Girdileri
Bilgi Alt Sistemi
Çıktılar
İşlemler Alt Sistemi
İŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİ
İŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİ Bilgi Sistemi Blok
Yapısı: 1. Tasarım Blokları 2. Talep Blokları Sistem: Güvenilirlik Maliyet Esneklik Beklenen ömür Büyüme potansiyeli Bakılabilirlik
İşleme: Hacim Karmaşıklık Zaman Hesaplama Uydurma: Süzme
İŞLETMELERDE BİLGİ SİSTEMLERİ Maliyet/Etkinlik: Direkt maliyet Endirekt maliyet Direkt fayda Endirekt fayda
Fizibilite: Teknik fizibilite T Ekonomik fizibilite E Kanuni fizibilite L İşlemsel fizibilite O Çizelge S
Bilgi Sistemi Analizi Bilişimci: Bu kişiye Sistem Analisti denir. Sistem
mühendisliği gelişim metodolojisi metodu veya sistem analizi metodları kullanılır.
1. Bilgi Sisteminin Analizi
2. Bilgi Sistemi Tasarımı
5. Sistem Tamamlama
3. Sistem Değerlendirme ve
Geçerli Kılma
4. Detaylı Sistem Tasarımı
Bilgi Sistemi Analizi
M.I.S Tanımı ve Özellikleri M.I.S yönetimin, zamanında, kesin/doğru ve komprime bilgiye sahip olarak, planlama, takip etme ve kontrol işlevlerini bilgisayara dayalı olarak yapabilmelerini sağlayan bir
sistemdir.
M.I.S Tanımı ve Özellikleri Bilinen çok bilgiyi değil, kritik olan az/komprime
bilgiyi içermesi gerekir. Yönetimin ihtiyaçları yönünde, anlaşılabilir ve bilgiye
ulaşımı basit olmalıdır. Sistem yönetime dönük olduğu halde, kullanıcıya da
aynı ve hatta daha kapsamlı yarar sağlamalıdır. Yönetimin daha rahat ve sağlıklı karar almasını
sağlamlıdır. Planların ve projelerin zamanında ve bütçeyi
aşmadan bitirilmesine olanak tanımalıdır.
M.I.S Tanımı ve Özellikleri Camia içinde daha iyi iletişim sayesinde
motivasyonun artmasına yardımcı olur. Pazar verilerine reaksiyonun hızlanmasını destekler. Pazar dinamiğinin daha iyi anlaşılmasına ön ayak
olur. Camianın flexibilitesini arttırır. MIS kısa vadeli bir olay değildir. Bir şirkette
yerleştirilmesi çeşitli faktörlere bağlı olarak 1-3 sene arasında değişir.
MIS standart bir donanım veya yazılım paketi değildir
Yönetim Bilgi Sistemi Kurulması Bir örgütte YBS kurulurken, yöneticiler aşağıdaki
soruları öncelikle yanıtlamalıdır: * Örgüt yönetimi için hangi bilgilere, ne zaman,
nerede ve hangi biçimde gereksinim vardır? * Gereksinim duyulan bu bilgilerin maliyeti nedir? * İşleme sürecinde hangi bilgilere ve verilere öncelik
tanınmalıdır? * Bilgiler sıralama, birleştirme, anlamlı bir biçimde
işleme ve en kısa sürede karar organlarının kullanımına sunma yöntemi nasıl olmalıdır?
Yönetim Bilgi Sistemi Kurulması Dinamik bir yönetim için gerekli denetim döngüsünün
gereksinimleri nelerdir? YBS değerleme ve düzeltme mekanizması nasıl
işlemelidir?
NİYE YENİ YÖNETİM SİSTEMİ? MIS projelerinde “Critical Success Factors” olarak
adlandırılan “başarı anahtarları” şu şekilde sıralanabilir:
1) Hardware (donanım) teknolojisindeki son gelişmelerin göz önünde bulundurulması.
2) Software (yazılım) alanındaki son imkanların tam değerlendirilmesi.
3) Bazı başarı anahtarları sayısallaştırılamaz. Bunun bilincinde olabilmek.
4) MIS felsefesi yönetim tarafından devamlı desteklenmelidir.
NİYE YENİ YÖNETİM SİSTEMİ? Bugün software(yazılım) branşı tüm dünyada bir
patlama yaşamaktadır. Üretim konusunda türkçe bazı yazılımlar üretimde toplanan know-how’ un yönetime aktarılmasını artık mümkün kılmıştır.
Üretime bağlı entegre paketler sipariş alımı ve satıştan satın almaya kadar esasen birbirine bağlı olan detaylı bilginin bilgisayarda da birbirine bağlanması olanağını ortaya çıkarmıştır.
Bugün üretim, maliyet hesabı, kalite kontrolü, stok kontrolü, bakım, satış, faturalama, satın alım, sipariş kabulü, personel takibi, muhasebe gibi fonksiyonların bir entegre pakette toplanması imkanı vardır.
SİSTEMİN ESASLARI Bir MIS kurulmasında ana prensipler şunlar
olmalıdır: 1) Taslak baştan sona adım adım planlanmalıdır. 2) Tüm sistem modüler yapıya sahip olmalıdır. 3) Hiyerarşik bir yapıdaki her modülün bir alt modülü
olmalıdır. 4) Her modülde yapılacak işler; zaman süresi,
başlayış ve bitiş tarihi, sorumluluk alacak kişi, yapılacak görevin maliyeti gibi, konularda belirli ve ağ gibi birbiriyle bağlantılı olmalıdır.
SİSTEMİN ESASLARI 5) Sistem mümkün olduğunca standartlaştırılmalı,
fakat her şirketler grubunun her şirketine uyarlanabilecek kadar flexibilitesi olmalıdır.
6) Projenin aşamaları bir “Project Mnagement” yazılım paketi ile desteklenmelidir.
Y.B.S Aşamaları
Strateji Planı
Bilgi İhtiyaç Planı
Bilgi Sistem Taslağı
Gerçekleştirme ve Uyarlama
Y.B.S Aşamaları Strateji Planı
Aşamaları: * Organizasyon
performansı * Başarı anahtarları
tespiti * Rekabet analizi * Uygulama planı
Bilgi İhtiyaç Planı: * Finansal endikatörler
(ROS, ROI,Cash flow) * Üretim endikatörleri
(ürün klasifikasyonu) * Diğer endikatörler
(kalite kontrolü, servis kalitesi, müşteri klasifikasyonu, personel verimliliği)
YBS nin Uygulama Sorunları İşle ilgili bilgi yetersizliği Yöneticinin arzuladığı bilgiye zamanında
ulaşamaması Karar vermedeki karmaşıklık ve belirsizlik İletişim yetersizliği Sistemin nasıl kullanılacağının bilinmemesi. Ayrıca diğer bazı sorunlar şöyledir;
YBS nin Uygulama Sorunları Teknik sorunlar Yönetsel sorunlar Değişmeye karşı durgunluk Gerekli eğitim eksikliği Gerçekleştirilecek görevin boyutlarının bilinmemesi