yozgat-sİvas kayserİ planlama bÖlgesİ...t.c. Çevre ve Şehİrcİlİk bakanliĞi mekansal...

T .C. ÇEVRE v e ŞE H İRC İLİK BAKAN LIĞ I

MEKANSAL PLANLAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

YOZGAT-SİVAS-KAYSERİ PLANLAMA BÖLGESİ 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI

i

T.C. ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI


YOZGAT-SİVAS-KAYSERİ

PLANLAMA BÖLGESİ

1/100.000 ÖLÇEKLİ

ÇEVRE DÜZENİ PLANI

PLAN AÇIKLAMA RAPORU

http://www.cevresehircilik.gov.tr/turkce/index.php?Sayfa=homepage




i

YOZGAT – SİVAS – KAYSERİ PLANLAMA BÖLGESİ

1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI

PLAN AÇIKLAMA RAPORU

1. GİRİŞ ..................................................................................................................................... 1

2. AMAÇ, HEDEF ve KAPSAM............................................................................................... 2 2.1. PLANIN AMACI ............................................................................................................ 2 2.2. PLANIN HEDEFLERİ ................................................................................................... 2

2.3. PLANIN KAPSAMI ....................................................................................................... 2 3. PLANLAMA BÖLGESİNİN GENEL TANITIMI ............................................................... 3 4. PLANLAMA YAKLAŞIMININ ANA HATLARI ............................................................... 6

4.1. GENEL YAKLAŞIM ...................................................................................................... 6

4.2. PLANLAMA KARARLARINI YÖNLENDİREN TEMEL VERİLER ........................ 8 4.2.1. Strateji Planları ......................................................................................................... 8

4.2.1.1. Kırsal Kalkınma Planı (2010-2013) .............................................................. 9 4.2.1.2. Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Eylem Planı (2007-2013) .................. 10

4.2.1.3. Termal Turizm Master Planı ....................................................................... 10 4.2.1.4. Bölge Planları .............................................................................................. 11

4.2.1.5. İl Strateji Planları ........................................................................................ 13 4.2.2. Fiziki Planlar .......................................................................................................... 17

4.2.3. Merkezi Yeleşim Yerleri ........................................................................................ 18 4.2.4. Koruma Alanları ..................................................................................................... 21

4.2.4.1. Statülü Alanlar ................................................................................................. 21

4.2.4.2. Statüsüz Alanlar .............................................................................................. 21 4.2.5. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri ............... 21

5. PLANLAMA VİZYONU .................................................................................................... 22 5.1. BÖLGESEL KADEMELENME ................................................................................... 22 5.2. İSTİHDAMA YÖNELİK KABULLER ve SEKTÖREL GELİŞİM MERKEZLERİ .. 25 5.3. NÜFUS KABULLERİ .................................................................................................. 31

6. GENEL ARAZİ KULLANIM KARARLARI ................................................................. 38 6.1. ULAŞIM KARARLARI ............................................................................................... 40

6.1.1. Karayolu Ulaşımı ................................................................................................... 40

6.1.2. Demiryolu Ulaşımı ................................................................................................. 42 6.1.3. Havayolu Ulaşımı ................................................................................................... 42 6.1.4. Turizm Destekleme Amaçlı Tur Güzergahları ....................................................... 43

6.2. KULLANIM ALANLARI ............................................................................................ 44

6.2.1. YERLEŞME ALANLARI ..................................................................................... 44 6.2.1.1. Kentsel Yerleşme Alanları .............................................................................. 44 6.2.1.2. Kırsal Yerleşme Alanları ................................................................................. 44 6.2.1.3. Yaylalık Alanlar .............................................................................................. 45

6.2.2. ÇALIŞMA ALANLARI ........................................................................................ 45

6.2.2.1. Büyük Alan Gerektiren Kamu Kuruluş Alanları ............................................. 45 6.2.2.2. Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanları .............................................................. 45 6.2.2.3. Organize Sanayi Bölgeleri .............................................................................. 46

6.2.2.4. Sanayi Alanları ................................................................................................ 46 6.2.2.5. Depolama Alanları .......................................................................................... 47 6.2.2.6. Küçük Sanayi Sitesi Alanları .......................................................................... 47




ii

6.2.2.7. Organize Tarım ve Hayvancılık Alanları ........................................................ 48 6.2.2.8. Lojistik Merkez Alanları ................................................................................ 48 6.2.2.9. Serbest Bölge Alanı ......................................................................................... 49 6.2.2.10. Askeri Alanlar ve Güvenlik Bölgeleri ........................................................... 49

6.2.3. TURİZM ALANLARI ........................................................................................... 49 6.2.3.1. Turizm Tesis Alanları ...................................................................................... 49 6.2.3.2. Günübirlik Tesis Alanları ................................................................................ 50 6.2.3.3. Termal Turizm Alanları .................................................................................. 51 6.2.3.4. Eko-Turizm Alanları ....................................................................................... 51

6.2.3.5. Kamping Alanları ............................................................................................ 51

6.2.3.6. Kış Sporları ve Kayak Merkezleri Mekanik Tesis Alanları ............................ 51 6.2.4. ÖZEL KANUNLARA TABİ ALANLAR ............................................................. 52

6.2.4.1. Sit Alanları ...................................................................................................... 52 6.2.4.2. Sulak Alanlar ................................................................................................... 53 6.2.4.3. Milli Parklar .................................................................................................... 53 6.2.4.4. Tabiat Parkı ve Tabiat Koruma Alanları ......................................................... 53

6.2.4.5. Örnek Avlak Alanı ve Yaban Hayatı Koruma/Geliştirme Sahaları ................ 54 6.2.4.6. Mesire Yerleri ................................................................................................. 54

6.2.4.7. Biyolojik Öneme Sahip Alanlar ...................................................................... 54 6.2.5. ÖZEL PLANLAMA ALANLARI ......................................................................... 54

6.2.7. SOSYAL VE TEKNİK ALTYAPI ALANLARI ................................................... 55 6.2.7.1. Büyük Kentsel Yeşil Alanlar / Bölge Parkları ................................................ 55

6.2.7.2. Rekreasyon Alanları ........................................................................................ 55 6.2.7.3. Üniversite Alanları (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dahil) ............................ 56

6.2.7.4. Kongre ve Sergi Merkezleri ............................................................................ 57 6.2.7.5. Doğalgaz Boru Hatları .................................................................................... 57 6.2.7.6. Enerji İletim Hatları ........................................................................................ 57

6.2.7.7. Katı Atık Bertaraf ve Depolama Alanları ....................................................... 57 6.2.7.8. Arıtma Tesisi Alanları ..................................................................................... 57

6.3. YERLEŞİM DIŞI ALANLAR ...................................................................................... 59 6.3.1. TARIM ALANLARI .............................................................................................. 59

6.3.1.1. Ulaş TİGEM Arazisi ....................................................................................... 59 6.3.2. ORMAN ALANLARI ............................................................................................ 59

6.3.3. AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR .................................................................. 59 6.3.4. DOĞAL VE EKOLOJİK YAPISI KORUNACAK ALANLAR ........................... 60

6.3.5. ÇAYIR ve MERA ALANLARI ............................................................................. 60 6.3.6. SU TOPLAMA HAVZALARI VE KORUMA KUŞAKLARI ............................. 60

7. PLANIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİ DENETLEMEYE YÖNELİK ÖRGÜTSEL

KARARLAR ............................................................................................................................ 62 7.1. Merkezi Yönetim ........................................................................................................... 62

7.2. Yerel Yönetimler ........................................................................................................... 62 7.3. Sivil İnisiyatif ................................................................................................................ 62 7.4. Planın İzlenmesi, Denetimi, Güncel ve Geçerli Tutulması ........................................... 63

8. GENEL DEĞERLENDİRME VE ÇEVRE SORUNLARINA YÖNELİK ÇÖZÜM

ÖNERİLERİ ............................................................................................................................. 64




1

1. GİRİŞ

Bölgesel kalkınma anlayışı ile ilişkilendirilen sürdürülebilir gelişme kavramının,

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda önemle vurgulanması, bütüncül planlama

yaklaşımının gerekliliği ve öneminin Türkiye gündemine yerleşmesine neden olmuştur.

Söz konusu Kalkınma Planı’nda “ülke coğrafyasında ve farklı kesimler arasında dengeli

bir gelişme sağlanması hedefi, ülke ekonomisi için hedef alınan yüksek bir kalkınma hızı

kadar önemli görülmektedir. Dengeli gelişme amacı doğrultusunda alınması gereken

tedbirlerin ve uygulanacak politikaların beşeri ve fiziki kaynakların dağılım deseni ile

tutarlı olması ve kamu yatırımlarının dağılımında ekonomik coğrafyanın, bölgesel

gelişmenin ve sosyal faydanın dikkate alınması, kısaca; mekan ve sosyal yapı ile ilişkinin

sağlanması önemle belirtilen hedefler arasında yer almaktadır”.1

“İstikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet

gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, Avrupa Birliği’ne üyelik için uyum sürecini

tamamlamış bir Türkiye” hedefi ve vizyonu çerçevesinde hazırlanmış olan Dokuzuncu

Kalkınma Planı’nda ise, hızlı nüfus artışı ve sanayileşme sürecinin, doğal kaynakların

sürdürülebilir kullanımı üzerinde önemli bir baskı unsuru olmaya devam ettiği; doğal

kaynakların sürdürülebilir kullanımı konusunda kurum ve kuruluşlar arasındaki görev ve

yetki karmaşasının da buna eklenmesi ile çevrenin korunması ve üretim sürecinin olumsuz

etkilendiği belirtilmektedir. Ayrıca, Dokuzuncu Kalkınma Planı’nın “sadece kamu kesimi

için değil, toplumun geneli için uzun vadeli bir perspektif ve hedef birliği sağlamaya

hizmet edeceği; bu çerçevede, kamu kesimi ile özel kesim ve sivil toplum arasında

iletişime ve ortak hedeflere dönük işbirliğine katkıda bulunacağı; böylece, tüm kesimlerin

sahiplenmesiyle, toplumsal potansiyelimizin tamamının harekete geçirildiği bir ortamda,

ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırarak, kapsayıcı bir kalkınma süreci çerçevesinde

halkımızın yaşam kalitesinin artırılacağı” ifade edilmektedir.2

1/100.000 ölçekli çevre düzeni planları, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma ve

Dokuzuncu Kalkınma Planları’nda belirlenen bu ana hedeflere ulaşma amacının bir parçası

olarak, bölge ya da havza bazından belirlenen planlama bölgelerinde, koruma-kullanma

dengesini sağlayacak ana arazi kullanımı ve strateji kararlarının verilmesine olanak

sağlayan; ayrıca planlama bölgesindeki tüm sosyal aktörlerin plana katılımını ve

sahiplenmesini amaçlayan bir planlama yaklaşımı içermektedir.

1 D.P.T (2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması.

2 D.P.T – Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013).




2

2. AMAÇ, HEDEF ve KAPSAM

2.1. PLANIN AMACI

Bu planın amacı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan, “1/100.000

Ölçekli Çevre Düzeni Planı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı İşine Ait Teknik

Şartname” doğrultusunda, 2040 yılı hedef alınarak, Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama

Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın, Planlama Bölgesi genelini ya da illeri

kapsayan üst ölçekli strateji planlarındaki kararlar çerçevesinde, coğrafi bilgi sistemleri

(CBS) veri tabanı ile ilişkilendirilerek, hazırlanmasıdır.

2.2. PLANIN HEDEFLERİ

Bölgede, “koruma-kullanma dengesini” sağlayacak genel arazi kullanım

kararlarının üretilmesi.

Bölgedeki gelişme potansiyelleri ile çevresel ve yerel dinamikler çerçevesinde

yerleşmeler arasında kademelenmenin sağlanması.

Tarım ve hayvancılık, sanayi ve hizmetler sektörleri ile bu sektörlere bağlı alt

faaliyet kollarındaki gelişmelerin değerlendirmesi, yönlendirmesi ve sektörlerde

uzmanlaşacak alt merkezlerin oluşturulması.

Alt ölçekli planlara temel oluşturulması.

2.3. PLANIN KAPSAMI

Bu plan Yozgat, Sivas ve Kayseri illeri idari sınırlarının tamamını kapsamaktadır.




3

3. PLANLAMA BÖLGESİNİN GENEL TANITIMI

Planlama Bölgesi’ni oluşturan Yozgat, Sivas ve Kayseri illeri, İç Anadolu

Bölgesi’nin doğusunda yer almaktadır. Bölge, kuzeyde Karadeniz, doğuda Doğu Anadolu

ve güneyde Akdeniz Bölgesi ile çevrilidir. Kuzeyden güneye doğru Çorum ili ile

başlayarak, Amasya, Tokat, Ordu, Giresun, Erzincan, Malatya, Kahramanmaraş ve Adana

illeri ile komşudur. Batısında ise, aynı bölge içinde yer alan Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir

ve Niğde illeri yer almaktadır.

Planlama Bölgesi, havza bazında, Yeşilırmak, Kızılırmak, Fırat ve Seyhan

Havzaları içinde kalmaktadır. Sivas il sınırları içinden doğan Kızılırmak ve Yeşilırmak

Nehirleri’nden, Kızılırmak, Sivas ve Kayseri illerini boydan boya geçmektedir.

Yeşilırmak, Sivas ilinde kısa bir mesafede kalıp, Tokat ve Amasya’ya doğru

ilerlemektedir.

Planlama Bölgesi’nin, göller hariç toplam yüzölçümü 59.664 km². olup, Türkiye

yüzölçümünün yaklaşık %7,8’ini kapsamaktadır. Sivas ili, %47,8 ile Planlama Bölgesi

yüzölçümünün önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Yozgat ilinin oranı %23,6, Kayseri

ilinin oranı ise, %28,6’dır. Bölgenin göller dahil toplam yüzölçümü ise, 59.750 km².’dir.

Planlama Bölgesi’nde 2010 yılı verilerine göre, 47 ilçe, 159 belde (belediye-kentsel

yerleşim) ve 2.174 köy (kırsal yerleşim) bulunmaktadır. İdari birimlerin ilçelere göre

dağılımı, Yozgat’ta, 14 ilçe, 65 belde ve 556 köy; Sivas’ta 17 ilçe, 46 belde ve 1.223 köy;

Kayseri’de 16 ilçe, 48 belde ve 395 köy, şeklindedir.

Planlama Bölgesi demografik yapısı 2010 yılı verilerine göre, kentsel nüfus3

1.958.913 (%83,3), kırsal nüfus 394.058 (%16,7) olmak üzere, toplam nüfus 2.352.971

kişidir. Nüfusların illere göre dağılımı; Yozgat’ta kentsel 352.914 (%74,1), kırsal 123.182

(%25,9); Sivas’ta kentsel 486.775 (%75,8), kırsal 155.449 (%24,2); Kayseri’de kentsel

1.119.224 (%90,7), kırsal 115.427 (%9,3) şeklindedir.

Yozgat, Sivas ve Kayseri, aynı coğrafi bölge ve havzalar içinde bulunmasının yanı

sıra; “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması”na göre4, Düzey-1 Bölgeleri’nden TR7 Orta

Anadolu Bölgesi’nde kalmakta olup, Düzey-2 Bölgeleri’nden TR72 Kayseri Alt Bölgesi’ni

oluşturmaktadır. Yozgat, Sivas ve Kayseri illeri, bu nedenlerle, bir planlama bölgesi

kapsamında bütün olarak ele alınıp planlanacaktır.

3 TÜİK kategorisinden farklı olarak, belde nüfusları da kentsel nüfusa dahil edilmiştir.

4 Türkiye’nin Avrupa Birliğine uyum süreci doğrultusunda, 2002/4720 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

gereğince, Devlet Planlama Teşkilatı ve Türkiye İstatistik Enstitüsü tarafından üç ayrı düzeyde belirlenmiştir.

İstatistiki bölgelerin tanımlanmasında kullanılan temel faktörler; nüfus, coğrafya, bölgesel kalkınma planları,

temel istatistiki göstergeler ve sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasıdır.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Devlet_Planlama_Te%C5%9Fkilat%C4%B1

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrkiye_%C4%B0statistik_Enstit%C3%BCs%C3%BC&action=edit&redlink=1




4

Planlama Bölgesi’ne karayolu ulaşımı Ankara-Yozgat-Sivas-Erzincan, Ankara-

Kırşehir-Kayseri-Malatya ve Samsun-Tokat-Sivas-Kayseri-Niğde-Adana devlet

karayollarından yapılmaktadır. Demiryolu ulaşımı, Ankara-Erzurum ve Samsun-

İskenderun yönlerinde devam eden hatlar arasında yapılabilmekte, Sivas ve Kayseri il

merkezlerinden demiryolu geçmektedir. Havayolu ulaşımı ise, Sivas ve Kayseri Erkilet

Havaalanları aracılığıyla yapılabilmektedir.

Planlama Bölgesi’ndeki yerleşimlerin mekansal dağılımı genel olarak, ana ulaşım

aksları üzerinde birbirleriyle bağlantılı yerleşimler ve coğrafyaya bağlı olarak, bölge

içindeki ana ulaşım akslarından uzak ve kopuk bulunan yerleşimler şeklindedir. Bu

kapsamda, Yerköy, Yozgat Merkez, Sorgun, Saraykent, Akdağmadeni, Yıldızeli, Sivas

Merkez, Hafik, Zara ve İmranlı, Yozgat-Sivas karayolu; Sorgun, Sarıkaya ve Boğazlıyan,

Yozgat-Kayseri karayolu; Şarkışla, Gemerek ve Sarıoğlan, Sivas-Kayseri karayolu

üzerinde bulunan ilçe merkezleridir. Yozgat’ta, Aydıncık, Çekerek ve Kadışehri; Sivas’ta

ise, Koyulhisar, Suşehri, Akıncılar ve Gölova, Planlama Bölgesi’nin kuzeyindeki yüksek

arazilerde, ancak birbirleriyle aynı güzergah üzerinde bulunan ilçe merkezleridir.

Yozgat’ta, Şefaatli, Akdağmadeni, Çayıralan, Çandır; Sivas’ta, Yıldızeli, Doğanşar, Ulaş,

Altınyayla, Gürün, Kangal, Divriği; Kayseri’de ise, Özvatan, Felahiye, Akkışla, Bünyan,

Pınarbaşı, Sarız, Tomarza, Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar ise, görece kopuk yerleşimlerdir.

Planlama Bölgesi’ni oluşturan Yozgat, Sivas ve Kayseri sosyo-ekonomik yapı ve

kentsel çekim oluşturma kriterleri bakımından temelde benzerlikler gösteren üç ildir.

Kayseri, üç il arasında temel göstergeler açısından bir adım ileride olup, ikinci derecede

gelişmiş iller grubundaki 20 il arasındadır. Bu gruptaki illerin sosyo-ekonomik göstergeleri

ülke ortalamasının üzerinde olmakla birlikte, birinci derecede gelişmiş illerin performasına

yetişememektedir. Kayseri, son yıllarda “Anadolu Kaplanları” olarak adlandırılan ve

sanayileşmenin belirli düzeye ulaştığı ve toplam istihdam içinde sanayi sektör payı en

yüksek olan illerden biridir. Yozgat ve Sivas ise dördüncü derecede gelişmiş 19 il arasında

yer almaktadır. İki il, genel olarak tarımsal karakterli bir yapı sergilemekte, ancak tarımsal

verimin düşük olması nedeniyle önemli oranda işsizlik ve göç sorunu yaşanmaktadır.

Yozgat ekonomisi genel olarak tarım sektörüne dayanan bir ildir. En çok tahıl,

baklagil ve şeker pancarı yetiştirilmektedir. Son yıllarda, jeotermal kaynaklı teknolojik

seracılık ile sebze yetişitiriciliği yaygınlaşmaya başlamıştır. Hayvancılık ve arıcılık

yaygındır. Geniş meraların bulunması, ilde besi hayvancılığı yerine mera hayvancılığının

gelişmesine neden olmuştur. Kümes hayvancılığı oldukça gelişmiştir. İldeki orman varlığı,

keresteciliğin de gelişmesini sağlamıştır. İlde, gıda, inşaat malzemeleri ve maden ağırlıklı

sanayi tesisleri bulunmaktadır. Çok sayıda antik kent, tarihi eser ve höyüğün yanında,

Merkez İlçe’deki Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Çayıralan ve Akdağ ormanları, Karanlıkdere

Mesiresi, Sarıkaya, Karadikmen, Yeşilova ve Yerköy kaplıcaları ilin en önemli turizm




5

değerlerini oluşturmakta olup, ilde çeşitli doğa sporları ile günübirlik ve termal turizm

potansiyelleri bulunmaktadır.

Sivas ili ekonomisi de ağırlıklı olarak tarım sektörüne dayanmaktadır. En çok tahıl,

baklagil, yem bitkileri ve şeker pancarı yetiştirilmektedir. Tarımda verim istenilen düzeyde

değildir. Kuru tarımın ağırlıkta olması bunun en büyük nedenidir. En büyük verim ise

endüstri bitkilerinde, özellikle şeker pancarında elde edilmektedir. Bunun yanında en

büyük gelir getiren ürünler meyvelerdir. Geniş meraların bulunması, ilde hayvancılığın

gelişmesini sağlamıştır. Özellikle büyükbaş hayvancılık ve arıcılık konularında kırsal

kalkınma projeleri yürütülmektedir. İldeki sanayi tesisleri, gıda, orman ürünleri, tekstil,

metal ve maden ağırlıklıdır. Çok sayıda antik kent, tarihi eser, tescilli yapı ve höyüğün

yanında, Eğriçimen Yaylası (Koyulhisar), doğal göller, Kangal Balıklı Kaplıca, Sıcak ve

Soğuk Çermik, Yıldız Dağı Kış Sporları Merkezi ilin en önemli turizm değerlerini

oluşturmakta, ilde çeşitli doğa sporları ile günübirlik ve termal turizm potansiyelleri

bulunmaktadır.

Kayseri ili ekonomisinde de tarım sektörü ilk sırada yer almaktadır. Bununla

birlikte, Kayseri, gelişmiş bir sanayi merkezidir. İldeki sanayi tesisleri metal eşya-makine,

gıda, mobilya, tekstil, halı ve maden ağırlıklıdır. Ayrıca, ilde Türkiye’nin en büyük serbest

bölgesi bulunmaktadır. Hizmetler sektörünün özellikle merkez ilçelerde çok geliştiği il,

çeşitli turizm potansiyelleri de sunmaktadır. Bir üçgen oluşturan Erciyes Dağı, Aladağlar

ve Sultan Sazlığı Milli Parkları, ilin en önemli turizm değerlerini oluşturmakta, ilde çeşitli

doğa sporları ile günübirlik ve termal turizm potansiyelleri bulunmaktadır.




6

4. PLANLAMA YAKLAŞIMININ ANA HATLARI

4.1. GENEL YAKLAŞIM

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın

genel yaklaşımı, “sürdürülebilirlik” temel hedefi kapsamında, beş ilke üzerine

kurulmuştur: Bütünlük, Koruma, Gelişim, Planlama ve Katılım.

Bütünlük, planlama bölgelerinde, fiziksel ve sektörel gelişimi destekleyecek

mekansal planlama kararlarının, varsa, stratejik planlar, çevresel ilişkiler ve doğal yapıya

ilişkin sınırlayıcılar çerçevesinde üretilmesi ilkesidir.

Koruma, planlama bölgelerinde, gelecek kuşaklara aktarılacak doğal, kültürel ve

sektörel potansiyellerin, birbirlerinin katma değerini artıracak şekilde değerlendirilmesi

ilkesidir.

Gelişim, planlama bölgelerinde ekonomik, sosyal ve mekansal kalkınmanın birlikte

ele alınması ilkesidir.

Planlama, mekansal kararların, doğal sınırlayıcılar, koruma bölgeleri ve sektörel

stratejilerle örtüşmesinin sağlanması ilkesidir.

Katılım, planlama bölgelerinde, plan kararlarının etkileyeceği tüm sosyal aktörlerin

planlama sürecine katılımının sağlanarak, geniş kitlelerce kabul görmüş, uygulanabilir

planların yapılması ilkesidir. Bu ilkenin uygulaması, Planlama Bölgesi bütününde

yürütülen arazi çalışmaları ile Yozgat, Sivas ve Kayseri il merkezlerinde yapılan katılım ve

bilgilendirme toplantılarıyla sağlanacaktır.

Bu ilkeler çerçevesinde, Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli

Çevre Düzeni Planı’ndaki temel yaklaşımlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

Planlama Bölgesi çevresel veriler dikkate alınarak, bir bütün olarak irdelenip,

değerlendirilmiştir.

Ekonomik kalkınma, sosyo-kültürel kalkınma, gelişmişlik düzeyi ve koruma-

kullanma dengesinin sağlanmasının sürdürülebilir gelişmede bir bütün olduğu

ilkesi benimsenmiştir.

Yozgat, Sivas ve Kayseri illerine ilişkin plan kararları, bölgesel strateji ve

kalkınma planları çerçevesinde şekillenmiştir.

Mevzuata uygun olarak yapılmış ve onaylanmış, 1/25.000 ölçekli nazım ya da

çevre düzeni planları, 1/5.000 ölçekli nazım imar planları ve 1/1.000 ölçekli

uygulama imar planları dikkate alınmıştır. Bu plan sınırları içinde, planlamada

eşik oluşturan veriler, tarım arazileri, orman, jeolojik sakıncalı alanlar, sulama

alanları vb. gibi alanlar korunmuştur.




7

Yerel, bölgesel ve ülkesel ölçekte ulaşım çeşitliliğinin ve erişebilirliğinin

güçlendirilmesine çalışılmıştır.

Kalkınma sürecinde büyük öneme sahip olan tarım arazilerinin, sulama alanları

ve arazi toplulaştırma alanlarının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla, ilgili

kanun ve yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilmesi ve korunması ilkesi

benimsenmiştir.

Sürdürülebilir ekonomik kalkınmada tarım sektörünün bölge için oynadığı

tartışmasız rolün devamlılığını sağlayacak, tarım ve tarıma dayalı sanayiinin

eşgüdüm halinde desteklenmesi başta olmak üzere, istihdam yaratacak tüm

kullanım alanlarına yönelik kararların, bölge planlarındaki stratejiler ile

örtüşmesi ilkesi benimsenmiştir.

Sektörler arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi (Tarım-Turizm, Tarım-Sanayi,

Turizm-Ticaret, Ticaret-Lojistik-Sanayi vb.); tarım-hayvancılık, sanayi ve

hizmetler sektörleri ile turizm, lojistik vb. gibi bu sektörlere bağlı alt kollarda

gelişmelerin yönlendirmesi ve sektörlerde uzmanlaşacak merkezler

oluşturulması hedeflenmiştir.

Mera arazilerinin koruma-kullanma dengesi çerçevesinde değerlendirilmesi ve

korunması ilkesi benimsenmiştir.

Sulama alanları dışında kalan tarım alanlarında, alternatif tarımsal ürünlerin

yetiştirilmesinin desteklenmesi teşvik edilmiştir.

Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, turizm merkezleri, milli parklar

vb. gibi özel kanunlara tabi alanlar kapsamındaki yerlerin, varsa mevzuata uygun

olarak yapılmış ve onaylanmış mevcut planları, planı olmayan yerler ise, statüsü

belirtilerek plana işlenmiştir.

Çevrenin sürdürülebilirliğine yönelik olarak, milli parklar, tabiat parkları, tabiatı

koruma alanları, yaban hayatı geliştirme sahaları, sulak alanlar, doğal yaşam

alanları ve önemli doğa alanları, koruma-kullanma dengesi çerçevesinde

değerlendirilerek korunacak alanlar olarak kabul edilmiştir.

Kültürel ve doğal mirasın gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak üzere, sit

alanları ilgili mevzuat çerçevesinde korunacak alanlar olarak kabul edilmiş;

ayrıca kültürel ve doğal peyzaj alanları plan kararlarında yönlendirici olarak

dikkate alınmıştır.

Su havzaları, içme ve kullanma suyu kaynakları, barajlar ve koruma kuşakları

korunacak alanlar olarak kabul edilmiştir.

Mekansal kararlar belirlenirken, kentsel kademelenme ve strateji planlarındaki

kabuller çerçevesinde, ekonomik sektörler ve bunlar arasındaki eşgüdüm ya da

koordinasyon dikkate alınmıştır.

Mekansal planlama kararlarının, istihdam alternatiflerinin yaratılması amacıyla,

potansiyel sunan öz kaynaklar doğrultusunda üretilmesi ilkesi benimsenmiştir.




8

Turizm sektörünün yarattığı katma değerin, potansiyel sunan tüm yerleşmelerde

desteklenmesi yönünde kararlar üretilmiştir. Ayrıca, belirli alanlar turizm

açısından ön plana çıkarılarak, bölgesel çekim noktaları yaratılması sağlanmıştır.

Finans kaynaklarının israfını önlemek ve çevresel değerlerin korunması

amacıyla, özellikle sanayi yatırımları için belirli çekim merkezleri

oluşturulmuştur.

Planlama Bölgesi’ndeki il, ilçe ve belde merkezleri kentsel yerleşim; köyler ise,

kırsal yerleşimler olarak tanımlanmıştır.

Katılımcı planlama yaklaşımı benimsenmiş; planlamanın her aşamasında plan

yapılan illerdeki sosyal aktörlerle iletişim sağlanmıştır.

Planın temel yaklaşımı, Yozgat, Sivas ve Kayseri illeri özelinde, Planlama Bölgesi

bütününde ve Bölge hinterlandı dikkate alınarak, illerin mevcut potansiyelleri, sosyo-

ekonomik ilişkileri ve her ölçekteki mevcut plan kararları doğrultusunda önerilen sanayi,

turizm, depolama, organize tarım ve hayvancılık alanları gibi kullanımların, ilçeler

arasındaki gelişmişlik farkının azaltılması ve bölgesel merkezler oluşturulması şeklinde

olmuştur. Başka bir deyişle, Planlama Bölgesi bütününde, tarım, hayvancılık, sanayi,

turizm ve ticaret sektörlerinde gerek il bütününde gerekse ilçeler arasında kümelenme

oluşturulmuştur. Dolayısıyla ilçeler, verilmiş olan plan vizyonu çerçevesinde birbirleriyle

rekabet edecek sektörlerde uzmanlaşacaktır.

Bu sistem içerisinde güçlü ulaşım bağlantıları, demiryolları, hızlı tren projeleri,

sulama alanları ve baraj projeleri, jeotermal kaynaklar, tarım ve sağlık turizmine dayalı

teknolojik sera bölgeleri, Orta Anadolu Bölgesi’nde önem verilmesi gereken dikkate değer

organize tarım ve hayvancılık alanları, tarım ve madene dayalı sanayi alanları, kış-termal-

kültür-doğa turizm altyapılarının güçlendirilmesi gibi bölgenin mekansal, stratejik

kademelenmesinin birlikte ele alınarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

4.2. PLANLAMA KARARLARINI YÖNLENDİREN TEMEL VERİLER

4.2.1. Strateji Planları

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan, Kırsal Kalkınma Planı (2010-

2013); Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan, “Türkiye Turizm Stratejisi

(2023) ve Eylem Planı (2007-2013) ve Termal Turizm Master Planı”; Orta Anadolu

Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan “Bölge Planı (2010-2013)” ve İl Özel İdareleri

tarafından hazırlanan “İl Strateji Planları”, Planlama Bölgesi’nde mekansal kullanım

kararlarına yön verecek üst ölçekli strateji planlarıdır.




9

Bu planlarda, Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre

Düzeni Planı’ndaki mekansal kullanım kararlarına yön veren temel stratejiler aşağıda

özetlenmiştir.

4.2.1.1. Kırsal Kalkınma Planı (2010-2013)

Temel amacı, “kırsal toplumun iş ve yaşam koşullarının, kentsel alanlarla uyumlu

olarak, yöresinde geliştirilmesi ve sürdürülebilir kılınmasını sağlamak” olan ve buna

yönelik genel sosyal ve ekonomik gelişime yönelik strateji kararlarını içeren bir plandır.

Söz konusu planda, nüfusu 20 bin ve altında olan yerleşimler “kırsal” olarak

tanımlanmaktadır.

Bu plan kapsamında, Kırsal Kalkınma Stratejileri’ne uygun olarak dört stratejik

amaç belirlenmiştir. Bunlar:

1. Ekonominin geliştirilmesi ve iş imkanlarının artırılması.

Tarım ve gıda sektörlerinin rekabetçi bir yapıya kavuşturulması.

Kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi.

2. İnsan kaynaklarının, örgütlenme düzeyinin ve yerel kalkınma kapasitesinin

geliştirilmesi.

Eğitim ve sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi.

Yoksullukla mücadele ve dezavantajlı grupların istihdam edilebilirliğinin

artırılması.

Yerel kalkınma kapasitesinin güçlendirilmesi.

3. Kırsal alan fiziki altyapı hizmetlerinin geliştirilmesi ve yaşam kalitesinin

artırılması.

Kırsal altyapının geliştirilmesi.

Kırsal yerleşimlerin geliştirilmesi ve korunması.

4. Kırsal çevrenin korunması ve geliştirilmesi.

Çevreci tarım uygulamalarının geliştirilmesi.

Orman ekosistemlerinin korunması ve orman kaynaklarının sürdürülebilir

kullanımının sağlanması.

Korunan alanların yönetimi ve geliştirilmesi.

Türkiye’de 1970’li yıllardan itibaren, kırsal yerleşimlerde sosyo-ekonomik

gelişimin sağlanması ve refah seviyesinin artırılması amacıyla uygulanan çeşitli kırsal

kalkınma projeleri bulunmaktadır. Bu projelerden, Planlama Bölgesi’ni kapsayanlar,

“Yozgat Kırsal Kalkınma Projesi” ve “Sivas-Erzincan Kalkınma Projesi”dir.




10

Sivas-Erzincan Kırsal Kalkınma Projesi

2006-2012 döneminde Sivas’ta 120, Erzincan’da 80 köyde kırsal kalkınmaya

yönelik sosyo-ekonomik ve altyapı faaliyetlerinin yürütülmesi amaçlanmıştır. Süt

sığırcılığı, arıcılık ve sosyal-teknik altyapı stratejik planının uygulamasına başlanmıştır.

Köy Geliştirme bileşeni kapsamında Sivas’ta 30 köyde, süt sığırcılığı, arıcılık,

sosyal ve teknik altyapı alanında çok yönlü çalışmalar yapılmaktadır.

4.2.1.2. Türkiye Turizm Stratejisi (2023) ve Eylem Planı (2007-2013)

Bu strateji planı kapsamında, Yozgat, Aksaray, Kırşehir, Niğde ve Nevşehir ile

birlikte Orta Anadolu Termal Turizm Kentleri Bölgesi içinde yer almaktadır. Bu bölge,

Türkiye genelinde, “termal turizm master planı” hazırlanacak bölgeler arasında

bulunmaktadır. Bu hedef doğrultusunda, termal turizm merkezlerinin belirlenmesi ve

termal turizmin altyapı ve üstyapsının geliştirilmesine yönelik stratejilerin hayata

geçirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda, termal kaynakların, turizm potansiyeli olmasının

yanı sıra, şehir ısıtması ve seracılık faaliyetlerinde de kullanımı desteklenmektedir.

Bölgenin, termal turizm öncelikli teşvikler arasında yer alması öngürülmüştür.

Ayrıca, Yozgat ve Kayseri illerinin de etki alanı içerisine giren, “Kapodokya ve

Hitit Kültür Turizmi Gelişim Bölgeleri”, Türkiye Turizm Stratejisi içerisinde tematik bölge

olarak yer almaktadır. Bunlardan, “Kapadokya Turizm Gelişim Bölgesi”, Aksaray,

Kayseri, Kırşehir ve Nevşehir; “Hitit Kültür ve Turizm Bölgesi” ise, Çorum ve Yozgat

illerini kapsamaktadır. Bu bölgelerde, kültür turizminin gelişmesi hedeflenmektedir.

Bu stratejilerde, Sivas ili ise, “kültür ve inanç turizmi odaklı yerleşim”lerden biri

olarak tanımlanmıştır.

4.2.1.3. Termal Turizm Master Planı

Termal Turizm Master Planı kapsamında, bu potansiyele sahip illerin

belirlenmesinde, coğrafi olarak bir bütünlük oluşturan termal kaynakların varlığı yanında,

termal turizm ile bütünleşebilecek ulusal ve uluslararası öneme sahip kültür ve doğa

değerlerini içermesi, ortak ulaşım imkanlarının olması ve uygun iklim koşulları ile birlikte

destinasyon oluşturabilecek yakınlıkta olma kriterleri dikkate alınmıştır.

TR72 Bölgesi’nden Yozgat, Aksaray, Kırşehir, Nevşehir, Niğde ve Yozgat’la birlikte,

öncelikli termal turizm master planı hazırlanacak dört bölgeden biri olan, Orta Anadolu Termal

Turizm Kentler Bölgesi’nde yer almaktadır. Bu kapsamda, Yozgat ilinin, jeotermal

potansiyel, yerleşime uygun alanlar, çevre ve iklim değerleri, doğal bitki örtüsü, ulaşım,

teknik altyapı olanakları, turizm olanakları ve potansiyeller ile termal destinasyon

planlama kriterleri dikkate alınarak bir “termal turizm destinasyon merkezi” olarak

geliştirilmesi hedeflenmektedir.




11

Yozgat ilinde termal destinasyon planlama kriterlerine uygun olarak ilan edilen ya

da saptanan merkezler şunlardır;

Boğazlıyan Bahariye Termal Turizm Merkezi

Sarıkaya Termal Turizm Merkezi

Sorgun Termal Turizm Merkezi

Yerköy / Kırşehir Çiçekdağı Bulamaçlı-Mahmutlu Termal Turizm Merkezi

Akdağmadeni Karadikmen Köyü (Henüz turizm merkezi ilan edilmemiştir.)

Yozgat’ta ilan edilen termal turizm merkezlerinin, üst ölçekli planları hazırlanmıştır.

Bu planlarla, il genelindeki toplam turizm yatak kapasitesinin 62.000’e çıkarılması

hedeflenmiştir. Ayrıca Yozgat Termal Turizm Destinasyonu kapsamında, il ve çevresinde

bulunan doğal, tarihi ve kültürel değerlerle bir bütün oluşturacak şekilde tur güzergahları

oluşturulmuştur. Böylelikle termal turizm merkezlerine gelecek olan turistlerin, eğlenme

ve dinlenme imkanlarının maksimum düzeye çıkartılması hedeflenmiştir.

Termal Turizm Master Planı kapsamında kalmamakla birlikte, Sivas ilinde termal

destinasyon planlama kriterlerine uygun olarak ilan edilen merkezler şunlardır;

Kangal Balıklıçermik Termal Turizm Merkezi

Kalın Sıcakçermik Termal Turizm Merkezi

Kalkım Balıklı Kaynak Termal Turizm Merkezi

4.2.1.4. Bölge Planları

Orta Anadolu Kalkınma Ajansı “TR72 Bölgesi 2010-2013 Bölge Planı”

Planlama Bölgesi’ndeki üç ili de kapsamakta olup, 2010 yılında onaylanmıştır.

İllerin sosyal ve ekonomik gelişmesini destekleyecek çeşitli strateji kararlarını

içermektedir. Bu kararlardan, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı mekansal kararlarına

yön verecek olanlar özetle aşağıda verilmiştir.

Amaç: Rekabet Edilebilirliğin Artırılması

Hedef 1. Stratejik Sektörlerin Geliştirilmesi

Gıda sanayiinin geliştirilmesi.

Sağlık sektörüne yönelik imalat sanayiinin geliştirilmesi.

Savunma sanayiinin oluşturulması (özellikle Hava İkmal, Ordu Donatım Fabrikası,

Askeri Havaalanı ve Aspilsan’ın olduğu Kayseri’de).

Enerji sektörüne yönelik imalat sanayiinin geliştirilmesi.

Amaç: Yatırım Altyapısının İyileştirilmesi

Hedef 1. Sanayi Altyapısının İyileştirilmesi

OSB altyapılarının iyileştirilmesi.




12

Orman varlığı en fazla olan Yozgat’ta mobilya sanayiine yönelik ağaç

yetiştiriciliğinin desteklenmesi.

Hedef 2. Tarımsal Altyapının İyileştirilmesi

Özellikle Yozgat’ta jeotermal kaynaklar kullanılarak organize seracılık altyapısının

oluşturulması.

Toprak reformu (arazi toplulaştırma) çalışmalarının desteklenmesi.

Hedef 3. Hayvancılık Altyapısının Geliştirilmesi

Şarkışla ve Boğazlıyan başta olmak üzere, bölgedeki hayvan pazarlarının

modernize edilmesi.

Özellikle Kayseri ve Sivas’ta kültür balıkçılığı yaygınlaştırılması.

Özellikle Pınarbaşı Uzunyayla’da at yetiştiriciliği desteklenmesi.

Hedef 4. Kış ve Termal Turizm Altyapısının Güçlendirilmesi

Özellikle Sivas ve Yozgat’ta konaklama tesislerinin altyapısı iyileştirilmesi.

Erciyes ve Yıldız Dağları’nda kış turizmine yönelik tesislerin yapılması.

Yozgat ve Sivas’ta jeotermal kaynakların turizm amaçlı kullanılması

desteklenmesi.

Amaç: Kentsel Altyapının İyileştirilmesi

Hedef 1. Çevre Altyapısının İyileştirilmesi

Kayseri ve Sivas’ta düzenli katı atık depolama sahalarının kurulması.

Bölge Mekansal Gelişim Şeması

Bölge planı kapsamında, mekansal gelişim şeması oluşturulmuştur.

Odak Yozgat:

o Yozgat’ın, maden, tarım ve hayvancılık sektörünün taşıdığı potansiyelleri

değerlendirmek, turizm potansiyelini aktif hale geçirmek, jeotermal enerji

ile rüzgar enerjisi kaynaklarının kullanım alanlarını genişletmek ve bölgenin

gücünü öne çıkaracak projeleri yönlendirmek üzere geliştirilmesi

hedeflenmiştir.

Odak Sivas:

o Sivas ilinde tarım, hayvancılık, turizm ve maden sektörleri öne çıkmakta

olup, mevcut ve atıl potansiyellerle ön plana çıkan bu alanlarda gelişme

öngörülerek, bu sektörlerin bölge ve ülke için önemli sektörel merkezler

olarak öne çıkarılması hedeflenmiştir.

Odak Kayseri:

o Kayseri sanayi, ticaret, turizm, tarım ve hayvancılık sektörlerinde önemli

potansiyeller taşımakta olup, ildeki mevcut sanayi, ticaret, tarım ve

hayvancılık sektörlerinin geliştirilmesi öngörülmüş; özellikle bu

sektörlerdeki talep ve ihtiyaçlara hızlı ve dinamik bir şekilde cevap

verebilecek projelerin desteklenmesi hedeflenmiştir.




13

4.2.1.5. İl Strateji Planları

Yozgat Stratejik Plan (2010 – 2014), Sivas Stratejik Yatırım Planı (2010 – 2014), Sivas

2023 Stratejik İl Gelişme Planı, Kayseri Stratejik Plan (2010 – 2014)

İl Özel İdareleri tarafından hazırlanmış olan stratejik planlarda, temel ilkeler,

stratejik konular ve alt başlıklar “Tarım, Çevre, Plan-Proje, Yol ve Ulaşım Hizmetleri,

Eğitim, Sağlık, Sosyal Hizmetler, Kültür Turizm, Afet ve Acil Durum, İmar ve Kentsel

İyileştirme” şekilde belirlenmiştir. Stratejik planlarda, Yozgat, Sivas ve Kayseri illerinin

Güçlü-Zayıf yönleri ile Fırsatlar-Tehditlerinin bir arada değerlendirilmesi sonucu

oluşturulan SWOT (GZFT) analizleri ve öncelikle ele alınması gereken konularda

saptanmış stratejiler detaylı olarak ele alınmaktadır.

Yozgat Strateji Planı (2010 – 2014)

Yozgat İl Özel İdaresi tarafından hazırlanmış olan stratejik planda, temel stratejik

konular ve alt başlıklar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Kırsal kalkınma ve kırsal altyapı

ile çevresel ve mekansal gelişme konularında yapılması gerekenler belirtilmiştir. Özellikle

tarımsal teşkilatlanma ve altyapı konularında, jeotermal kaynakların değerlendirilmesine

ve turizmin geliştirilmesine dikkat çekmektedir.

.

1. Kırsal Kalkınma ve Kırsal Altyapı

Kırsal kalkınmanın desteklenmesi.

Tarımsal teşkilatmanın güçlendirilmesi.

Tarımsal envanter ve hayvancılık çalışmasının yapılması.

Sulama ve içmesuyu altyapısının yapılması.

Fiziki altyapının güçlendirilmesi.

2. Sosyal Refahın Artırılması

Kültürel yaşamın zenginleştirilmesi.

Mikro yatırımların desteklenmesi.

Halk eğitimi ve halkın bilinçlendirilmesi.

Sosyal hizmetler ve yardımların iyileştirilmesi.

Eğitim ve sağlıkta kalitenin artırılması.

3. Turizmin Geliştirilmesi ve Jeotermal Kaynakların Değerlendirilmesi

Kazankaya Kanyonu ve Kerkenez Harabeleri turizme kazandırılması.

Turizmin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi (mağara turizmi, yayla turizmi,

eko-turizm vb.)

Jeotermal kaynakların değerlendirilmesi.

4. Çevresel ve Mekansal Gelişme

Su kirliliğinin önlenmesi ve katı atık altyapısının yapılması.

Çevresel ve mekansal gelişmenin iyileştirilmesi.

Doğal afetlerin önlenmesine yönelik çalışma yapılması.

Fiziki planlama çalışmalarının yapılması.




14

5. Kurumsal Yeniden Yapılanma ve Kurumsal Yapının Geliştirilmesi

Kurumlararası işbirliğinin güçlendirilmesi.

Kurumsal ve yönetsel gelişmenin sağlanması.

Yerel bilgi bankası kurulması.

Sivas Stratejik Yatırım Planı (2010 – 2014)

Sivas İl Özel İdaresi tarafından, ilin güçlü-zayıf yönleri ile fırsatlar-tehditlerinin bir

arada değerlendirilmesi sonucu hazırlanan bu planda, öncelikle ele alınması gereken konu

başlıkları aşağıdaki şekilde belirlenmiş ve bu konularda saptanmış stratejiler detaylı olarak

ele alınmıştır.

1. Eğitim Hizmetleri

2. Sağlık Hizmetleri

3. Sosyal Hizmetler

4. Gençlik ve Spor Hizmetleri

5. Kırsal Altyapı Hizmetleri

6. Sivil Savunma Hizmetleri

7. Kültür ve Turizm Hizmetleri

Plan kapsamındaki nihai stratejiler ise aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

Stratejik Amaç 1: Tarihi, kültürel ve tabiat varlıklarının fonksiyonel hale

getirilmesi için, tespit, bakım, onarım ve tanıtımları yapılarak ülke turizmine

kazandırılacaktır.

o Hedef 1: İpekyolu Projesi kapsamında han ve kervansarayların turizm

amaçlı hizmetlerin sunulabileceği “mola noktası” fonksiyonu için restore

edilmesi sağlanacaktır.

o Hedef 2: Yıldızeli-Kalın-Kandil Sırtları Arkeolojik Sit Alanının alt yapısı

tamamlanacaktır.

o Hedef 3: Yıldızeli-Selametkoy Gerdekkayası kazısının yapılması

desteklenecektir.

o Hedef 4: Yıldız beldesi Değirmenaltı Şelalesi’nin çevre düzenlemesi

tamamlanacaktır.

o Hedef 5: Sivas merkez ve ilçelerinde 20 adet konak restore edilecektir.

o Hedef 6: Halk ozanları, şairler ve yazarlar için ulusal ve uluslararası

düzeyde yarışma ve festivaller düzenlenmesi için çalışmalar yapılacaktır.

o Hedef 7: Hafik/Tozanlı yöresinin zengin yasam tarzı (gelenek-görenek)

yurtiçi ve yurtdışı turlar düzenleyen tur operatörlerine tanıtılarak, gezi

güzergahlarına alınması sağlanacaktır.

o Hedef 8: Kızılırmak sahil düzenlemesi tamamlanacaktır.

o Hedef 9: Şuğul Vadisi’nin çevre düzenlemesi yapılacaktır.

o Hedef 10: Koyulhisar, Sızır, Doğanşar ve İmranlı yaylaları yayla turizmine

açılacaktır.




15

o Hedef 11: Sarkışla Alaman Köyü Çermiği ve Şarkışla Ortaköy Çermiği’nin

çevre düzenlemeleri yapılacaktır.

o Hedef 12: Sızır Ormanları, Divriği avlak alanlarının av turizmine

açılacaktır.

Stratejik Amaç 2: Turizm sektöründe hizmet veren tesislerin çeşitlendirilmesi

ve standartlarının yükseltilmesi, yerli ve yabancı sermayenin yatırım yapmaya

teşvik edilmesi sağlanacaktır.

o Hedef 1: Sivas’ta 5 yıldızlı otelin yapılması sağlanacaktır.

Stratejik Amaç 3: Her yaştan insanın boş vakitlerinde daha fazla okumasını,

araştırma yapmasını özendirici çalışmalar yapılacaktır.

o Hedef 1: Sivas Semt Kütüphaneleri Projesi hayata geçirilecektir.

o Hedef 2: 4 Eylül Kültür Kompleksi Projesi hayata gecirilecektir.

Sivas Stratejik İl Gelişme Planı (2023)

Bu planın ana hedefleri şöyledir:

İlin, gelişmiş illerle arasında bulunan gelişmişlik farkını azaltmak.

Kalkınma çabalarına hız vererek ilin gelişmişlik düzeyinin yükseltilmesi için

stratejiler belirlemek.

İldeki kaynakların kısa, orta ve uzun vadede rasyonel kullanımını sağlamak.

Kamu hizmetlerinde etkinliği ve verimliliği artırmak.

İlin potansiyellerini ve öncelikli sorunlarını tespit ederek gelecekteki Sivas profilini

ortaya çıkarmak.




16

Bu plan kapsamında, Sivas ili için gelişme senaryoları belirlenmiş ve 2023 yılı için

öngörüler yapılmıştır. Gelişme senaryolarının gerçekleşmesi dört dönemde öngörülmüş

olup, aşağıdaki gibidir:

EK

ON

OM

İK Y

AP

I

1.AŞAMA

(2003-2008)

2.AŞAMA

(2008-2013)

3.AŞAMA

(2013-2018)

4.AŞAMA

(2018-2023)

Doğal kaynakların

varlığı

Nitelikli ve niteliksiz

işgücü varlığı

Atıl kapasitelerin

kullanılması

Organize Sanayi

Bölgelerinin varlığı

İlin Teşvik Yasası

kapsamında olması

Ürün çeşitlendirme

kapasitesinin artması

Ürünlerin tanıtımının ve

pazarlanması

sorunlarının azalması

Üretim maliyetlerinin

azalmaya başlaması

Kırsal ekonominin

canlanması

Başta imalat sanayinin ve

madencilik sektörlerinin

gelişmesi

Tarımsal çeşitliliğin artması

ve markalaşmanın olması

Yabancı sermayenin artması

İleri teknolojinin kullanımı

sayesinde katma değeri

yüksek sanayi ürünlerinin

üretilmesi

Ortak girişimcilik

anlayışının artarak

birçok alanda bölgesel

rekabet edebilirlik

düzeyi

Çevreye duyarlı,

kaliteli ürünler üreten,

sanayisi gelişmiş bir il

SO

SY

AL

YA

PI Sosyo-kültürel

yaşamın canlanması

Eğitim hizmetlerinin

kalitesinin ve okullaşma

oranlarının artması

Nüfus artış hızının Türkiye

ortalamasına yaklaşması

Sağlık hizmetleri niteliğinin

artması

Sosyo-kültürel düzeyi

hızla gelişen, bilim ve

kültür merkezi bir il

Kırdan kente olan

göçün asgari düzeye

düşmesi

KU

RU

MS

AL

YA

PI

Bürokratik Kamu

Kültüründen Vatandaş

Odaklı Kamu

Kültürüne geçiş

aşaması

Kamu yönetiminde

yapılacak kapsamlı

iyileşme

Yerel yönetimlerin

etkinliğinin ve

sorululuklarının artırılması

Kamu hizmetlerinde;

hoşgörülü, hızlı, hesap

verebilen, vatandaş

odaklı, katılımcı,

şeffaf, verimli kaliteli

bir yönetim

ÇE

VR

ES

EL

VE

ME

KA

NS

AL

YA

PI

Kentsel altyapıyı daha

çağdaş hale getirecek

projelerin varlığı

Yeşil Bir Sivas

Projesinin

uygulamaya konulmuş

olması

Tarihi ve kültürel

dokuya işlevsellik

kazandıracak projelerin

uygulamaya geçirilmesi

CBS’nin kurulmuş

olması

İl merkezi ve tüm kentsel

alanların sahip olduğu

yeraltı ve yerüstü altyapı

eksikliklerinin

tamamlanması

CBS’nin etki alanlarının

artırılması

Kentsel alanların

çağdaş ve yaşanabilir

alanlar olması, aynı

zamanda Kent-Orman

alanlarının artması

sonucu Yeşil Bir Sivas

kimliğine kavuşulması

2023 yılında Sivas’ta, tarım-hayvancılık sektörü istihdam oranının %40’ın altında,

sanayi sektörü istihdam oranını %15’ler seviyesinde ve hizmetler %45’ler civarında

olacağı öngörülmektedir. Ayrıca, hedef yılına kadar, ildeki sosyal ve teknik altyapıdaki

hedefler belirlenmiştir. Örneğin, ilde 1 adet endüstri bölgesi ve 1 adet hayvancılık organize

sanayi bölgesi oluşması; organize sanayi sitelerinin sayısının 4’de yükselmesi, kent

merkezi ve üniversite kampüsü alanı arasında raylı ulaşım sisteminin oluşturulması vb.

gibi.




17

Kayseri Stratejik Plan 2010 – 2014

İl Özel İdaresi tarafından 2009 yılında hazırlanmıştır. İlin güçlü-zayıf yönleri ile

fırsatlar-tehditlerinin bir arada değerlendirilmesi sonucu oluşturulan, öncelikle ele alınması

gereken konularda saptanmış stratejiler detaylı olarak ele alınmıştır.

1. Genel Kamu Hizmetleri

2. Savunma Hizmetleri

3. Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri

4. Ekonomik İşler ve Hizmetler

o Ulusal tarım politikaları doğrultusunda insan sağlığını ön planda tutan, dengeli,

çevreyle uyumlu, sürdürülebilir ve rekabet gücü olan bir tarımsal kalkınma

gerçekleştirilmesini sağlamak.

o Kent–kır arasındaki hizmet farklılıklarını azaltan, çağdaş yaşamın gerekleriyle

uyumlu, halkın ihtiyaç ve beklentilerine uygun bir anlayışla fiziki ve sosyal alt

yapı çalışmalarını yürütmek.

5. Çevre Koruma Hizmetleri

6. İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri

7. Sağlık Hizmetleri

8. Dinlenme ve Kültür Hizmetleri

9. Eğitim Hizmetleri

10. Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri

4.2.2. Fiziki Planlar

Bunlar, Kayseri 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, Yozgat ve Sivas illeri

kapsamında 1/25.000 ve 1/5.000 ölçekli turizm merkezi planları, uzun devreli gelişme

planları ve 1/5.000 ölçekli nazım ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planlarından

oluşmaktadır. Planlama Bölgesi’ndeki termal turizm ve kış sporları turizm merkezi planları

şunlardır:

Yozgat İli

Boğazlıyan Bahariye Termal Turizm Merkezi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni

Planı

Sarıkaya Termal Turizm Merkezi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı

Sorgun Termal Turizm Merkezi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı

Yerköy Güven/Kırşehir Çiçekdağı Bulamaçlı Mahmutlu Termal Turizm Merkezi

1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı

Sivas İli

Kangal Balıklıçermik Termal Turizm Merkezi 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı

Kalın Sıcakçermik Termal Turizm Merkezi 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı

Bunların dışında tüm belde yerleşimlerinin imar planları bulunmaktadır.




18

4.2.3. Merkezi Yeleşim Yerleri

25.04.1997 tarih ve 22970 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Merkezi

Yerleşim Yerleri” plan kararlarını yönlendiren bir diğer önemli stratejik veridir.


Yerleşim Yerleri” ne göre Planlama Bölgesi’nde toplam 159 beldeden 59’u ve 2.174

köyden 198’i “kırsal alana yönelik hizmetlerin, icracı kuruluşlarca belli öncelikli yerleşim

merkezleri aracılığı ile çevre yerleşim yerlerine zamanında ve eksiksiz olarak

ulaştırılmasında birliğin sağlanması amacıyla” tespit edilen “merkezi yerleşim yeri”

niteliği taşımakta olup, kırsal alanda diğer yerleşimlerden bir adım öne çıkmaktadır.

6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle

Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile

planlama alanını oluşturan Kayseri İli sınırları il müki sınırları olmak üzere büyükşehir

belediyesine dönüştürülmüş olup mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde

belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde

ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Kayseri

İlindeki kırsal yerleşimler her ne kadar Kanun ile mahalle statüsüne geçse de plan

kademelenmesinde ve örgüsünde 25.04.1997 tarih ve 22970 Mükerrer sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanan “Merkezi Yerleşim Yerleri” aynen kullanılmıştır.

Merkezi yerleşimlerin tarımsal üretimin işleyişinde rol oynaması gerekmektedir.

Özellikle toplanan tarımsal üretimin tarıma dayalı sanayi alanlarına taşınıp, bu alanlardan

yurt içine ulaşım çeşitliliği ile ihracatı sağlanacaktır.

Bu yerleşimlerde tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomi ürünlerinin toplandığı,

depolandığı, pazarlandığı, tarımsal kooperatiflerin yer alması alt ölçek plan kararlarında

düşünülecektir. Ayrıca bu yerleşimlerde önerilen hizmetler ise; nüfus kayıt hizmetleri,

ulaşım ve altyapı bağlantılarının güçlendirilmesi, su talepleri ve potansiyellerin

değerlendirilmesi, eğitim olanaklarının diğer çevre köy ihtiyaçlarına cevap vermesi

gerekmektedir.

1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı kapsamında önerilen organize tarım ve

hayvancılık alanları, teknolojik sera bölgeleri ve tarımsal sanayi alanlarını yer seçimi

merkezi yerleşimler de dikkate alınarak yapılmıştır. Özellikle bu yerleşimlerden geçen

yolların ilçe ve belde merkezlerine bağlanan toplayıcı yollar iyileştirilmiştir.

Plan Değişikliği Onama Sınırı




19


Yerleşim Yerleri” ne göre Planlama Bölgesi bütünündeki “merkezi yerleşim yerleri”

şunlardır:

Yozgat İli

Merkez ilçede; Esenli ve Osmanpaşa beldeleri ile Başınayayla, Bayatören, Büyükmahal,

Büyüknefes, Büyükincirli, Bişek, Çalatlı, Divanlı, Haydarbeyli, Kırım, Köseyusuflu,

Musabeyli, İşleğen, Sarımbeyli, Pempecik ve Yassıhüyük köyleri.

Akdağmadeni ilçesinde; Belekçehan ve Umutlu beldeleri ile Bozhüyük, Kirsinkavağı,

Örenkale, Ortaköy, Pazarcık ve Yeniyapan köyleri.

Aydıncık ilçesinde; Baydiğin, Kazankaya ve Kösrelik beldeleri ile Bakırboğazı köyü.

Boğazlıyan ilçesinde; Devecipınar, Ovakent, Özler, Sırçalı, Uzunlu ve Yenipazar beldeleri

ile Eğlence ve Yoğunhisar köyleri.

Çayıralan ilçesinde; Çokradan, Curali ve Konuklar beldeleri ile Günyayla, İnönü,

Söbeçimen, Y.Yahyasaray ve Külekçi köyleri.

Çekerek ilçesinde; Bazlambaç ve Beyyurdu beldeleri ile Koyunculu ve Özören köyleri.

Kadışehri ilçesinde; Halıköy beldesi ile Yankı köyü.

Saraykent ilçesinde; Çiçekli ve Ozan beldeleri.

Sarıkaya ilçesinde; Babayağmur, Karayakup ve Yukarısarıkaya beldeleri ile Emirbey ve

Hasbek köyleri.

Sorgun ilçesinde; Ahmetfakılı, Bahadın, Çiğdemli, Doğankent, Eymir ve Gedikhasanlı

beldeleri ile Çavuşköy, Dişli, Sarıhamzalı ve Şahmuratlı köyleri.

Şefaatli ilçesinde; Paşaköy, Sarıkent ve Bektaşlı beldeleri ile Dedeli köyü.

Yenifakılı ilçesinde; Bektaşlı beldesi.

Yerköy ilçesinde; Sekili ve Saray beldeleri ile Aydıngün, Hacıçeşmesi, Çamdibi, Derebağ,

Hacılı, Terzili ve Sarıyaprak köyleri.

Sivas İli

Merkez ilçesinde; Bedirli, Çallı, Çongar, Dikmencik, Durdulu, Gaziköy, Hanlı, Hayranlı,

Kahyalı, Karabalçık, Karayün, Kayadibi, Kızılca, Koyuncu, Kulyusuf, Porsuk ve

Yeniboğazkesen köyleri.

Altınyayla ilçesinde; Güzeloğlan ve Taşhüyük köyleri.

Divriği ilçesinde; Sincan, Gürpınar, Yağbasan, Ovacık, Kırkgöz, Akmeşe, Maltepe,

Çayözü, Adatepe, Gedikbaşı, Yalnızsöğüt, Güneş, Ödek, Uluçayır, Kavaklısu, Arıkbaşı,

Handere ve Bayırüstü köyleri.

Doğanşar ilçesinde; Çatpınar köyü.

Gemerek ilçesinde; Karagöl, Keklicek ve Yeşilöz köyleri.

Gölova ilçesinde; Yukarıtepecik, Çobanlı, Karayakup ve Boğazköy köyleri.

Gürün ilçesinde; Konakpınar, Tepecik, Eskihamal, Yolgeçen, Sarıca, Beypınarı,

Davulhüyük, Yazyurdu ve Ayvalı köyleri.

Hafik ilçesinde; Celallı, Düzyayla, Yalıncak, Kurugöl, Yeniköy ve Çınarlı köyleri.





20

İmranlı ilçesinde; Karacaören, Türkkeşlik, Boğanak, Uzuntemür, Kapımahmut, Cerit,

Kızıltepe ve Uyanık köyleri.

Kangal ilçesinde; Kızıleniş, Bektaş, Akçaşehir, Yeşilkale, Topardıç, Deliktaş, Kuşkayası,

Mancılık, Kavak ve Sacayağı köyleri.

Koyulhisar ilçesinde; Akseki, Gökderesi Ortaseki ve Sugözü köyleri.

Suşehri ilçesinde; Akşar, Camili, Esenkaya, Güneyli, Günlüce, Gökçekent ve Karacaören

köyleri.

Şarkışla ilçesinde; Osmanpınarı, Gücük, Yapracık, Samankaya, Oluktaşı, Yahyalı, Ortaköy

ve Büyükyüreğil köyleri.

Ulaş ilçesinde; Acıyurt, Karaşar, Karacalar ve Şenyurt köyleri.

Yıldızeli ilçesinde; Yavu, Şeyhhalil ve Güneykaya beldeleri ile Direkli, Çırçır, Ortaklar,

Kümbet ve Kadıköy köyleri.

Zara ilçesinde; Gümüşçevre, Korkut, Tuzlagözü, Beypınarı, Kızılkale, Aşağımescit ve

Emirhan köyleri.

Kayseri İli

Kocasinan ilçesinde; Himmetdede ve Yemliha beldeleri ile Emmiler köyü.

Akkışla ilçesinde; Kululu ve Gömürgen beldeleri.

Bünyan ilçesinde; Büyüktuzhisar, Güllüce, Elbaşı ve Akmescit beldeleri ile İğdecik,

Hazarşah, Köprübaşı ve Akçatı köyleri.

Develi ilçesinde; Gaziköyü, Şıhlı ve Sindelhöyük beldeleri ile Şahmelik, Ayşepınar,

Saraycık, Çaylıca ve Çayırözü köyleri.

Felahiye ilçesinde; Büyüktoroman beldesi ile İsabey, Darılı, Menteşe ve Kuruhöyük

köyleri.

Özvatan ilçesinde; Küpeli beldesi.

Pınarbaşı ilçesinde; Kaynar ve Pazarören beldeleri ile Akören, Aslanbeyli,

Büyükkömarmut, Çördüklü, Örenşehir ve Yukarıkızılçevik köyleri.

Sarıoğlan ilçesinde; Çiftlik, Karaözü ve Palas beldeleri.

Sarız ilçesinde; Yeşilkent beldesi ile Büyüksöbeçimen, İncemağara, Karapınar ve Tavla

köyleri.

Talas ilçesinde; Koçcağız ve Örencik köyleri.

Tomarza ilçesinde; Avşarobası (Emiruşağı) beldesi ile Alakuşak ve Tökler köyleri.

Yahyalı ilçesinde; Burhaniye, Dikme, Taşhan, Ulupınar ve Yerköy köyleri.

Yeşilhisar ilçesinde; Doğanlı, Gülbayır, Güzelöz, Musahacılı ve Yeşilova köyleri.




21

4.2.4. Koruma Alanları

4.2.4.1. Statülü Alanlar

Planlama Bölgesi’ndeki, sulak alanlar, milli parklar, tabiat parkları, tabiatı koruma

alanları, yaban hayatı geliştirme sahaları, avlaklar, mesire yerleri; su havzaları, barajlar,

baraj koruma kuşakları, sulama alanları, tarım reformu uygulama alanları; sit alanları,

kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, turizm merkezleri; organize sanayi bölgeleri,

tarım arazileri ve orman alanları, statülü alanlar kapsamında değerlendirilmektedir.

4.2.4.2. Statüsüz Alanlar

Planlama Bölgesi’ndeki, biyolojik açıdan önemli alanlar ile doğal ve kültürel

peyzaj açısından önemli alanlar statüsüz alanlar kapsamında değerlendirilmektedir.

4.2.5. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi’nde bulunan bu statüdeki alanlar şunlardır:

Yozgat İli’nde:

1. Yerköy Güven Kırşehir Çiçekdağı Bulamaçlı Mahmutlu Termal Turizm Merkezi

2. Sorgun Termal Turizm Merkezi

3. Sarıkaya Termal Turizm Merkezi

4. Boğazlıyan Bahariye Termal Turizm Merkezi

Sivas İli’nde:

1. Sıcakçermik Termal Turizm Merkezi

2. Kangal Balıklıçermik Termal Turizm Merkezi

3. Yıldız Dağı Kış Sporları Turizm Merkezi

4. Kalkım Balıklı Kaynak Termal Turizm Merkezi

Kayseri İli’nde:

1. Erciyes Kış Sporları Turizm Merkezi’dir.




22

5. PLANLAMA VİZYONU

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı plan

kararları oluşturulurken, Planlama Bölgesi’nde makro ulaşım kararları, temel sektörel

dağılımlar ve sektörlerin birbirleriyle olan ilişkileri dikkate alınmıştır. Bu kapsamda,

dikkate alınan temel kriterler aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

Bölgenin karayolu, demiryolu, havayolu ulaşım imkanları ile önemli bir lojistik

merkez olarak değerlendirilmesi.

Ulaşımda demiryolu taşımacılığının payının artırılarak yüksek hızlı tren projeleri

ile il bütünü ve bölgelerarası bağlantıların geliştirilmesi ve güçlendirilmesi.

Sektörler arasındaki ilişkileri güçlendirilmesi (Tarım-Turizm, Tarım-Sanayi,

Turizm-Ticaret, Ticaret-Lojistik-Sanayi vb.); tarım-hayvancılık, sanayi ve hizmetler

sektörleri ile turizm, lojistik vb. gibi bu sektörlere bağlı alt kollarda gelişmelerin

yönlendirmesi ve sektörlerde uzmanlaşacak merkezler oluşturulması.

Sulama alanlarındaki tarımsal faaliyetleri organize tarım alanları ile

güçlendirerek, mevcut demiryolları ile ilişkilendirilmesi.

Tarımsal üretimin, tarımsal üretime dayalı ürünlerin işlenmesi ve pazarlamasının

desteklenmesi.

Jeotermal ve sera kaynaklarının turizm ve tarım sektörlerinde birleştirilerek eko-

turizm ya da agro-turizm bölgelerinin oluşturulması.

Temel turizm stratejisi; bölge bütünü ve yakın çevresindeki turizm değerleri

dikkate alınarak termal, kültür, doğa ve kış temalı turizm odak noktalarının geliştirilmesi

ve bu turizm destinasyonlarının birbirleriyle bütünleşmesinin sağlanması.

5.1. BÖLGESEL KADEMELENME

Planlama Bölgesi’ndeki kentsel yerleşimler (ilçe ve belde merkezleri) ile kırsal

yerleşimler (köyler), bölge içindeki coğrafi konumları, sosyo-ekonomik yapıları, sektörel

gelişme potansiyelleri ve birbirleri ile etkileşimleri açısından farklı özellikler

göstermektedir. Birbirlerine benzer özellik gösteren yerleşimler, öncelikle ilçe merkezleri

bazında grup oluşturmaktadırlar.

Bölgesel kademelenme ya da gruplamada, planlamanın temel hedefleri dikkate

alınarak, il bütününde yerleşim merkezleri, bölge içerisindeki coğrafi konumları, sosyo-

ekonomik yapıları, 2040 yılı plan kararlarına göre nüfus kabulleri, sektörel gelişme

potansiyelleri ve birbirleri ile etkileşimleri dikkate alınarak belirlenmiştir. Ayrıca plan

kararlarına baz oluşturacak senaryoların geliştirilmesi ve buna bağlı olarak il, ilçe ve

beldeler özelinde vizyon tespitleri tüm yerleşmelerin bugünkü kimlikleri ve potansiyelleri

dikkate alınarak saptanmıştır. Başka bir deyişle, uluslararası literatürde SWOT Analizi




23

olarak adlandırılan, “güçlü ve zayıf yönler ile fırsatlar ve tehditler (GZFT)” analizi ile

birlikte, Planlama Bölgesi için hazırlanan strateji planlarındaki kararlar dikkate alınarak,

illerin 2040 yılında kazanacakları kimlikleri tespit edilmiştir. Mekansal planlama kararları

bu kimlikler baz alınarak üretilmiştir.

Genel planlama vizyonu çerçevesinde ve Planlama Bölgesi’ndeki ilçe merkezleri

temel alınarak oluşturulan gruplar ve bu gruplar içindeki merkezlerle etkileşim halinde

gelişeceği öngörülen ilçe merkezleri ve beldeler aşağıda verilmiştir. Bu gruplama, mevcut

durum ve potansiyeller dikkate alınarak yapılmıştır.






ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Kayseri İli

içerisindeki kırsal yerleşimler her ne kadar Kanun ile mahalle statüsüne geçse de bu

alanların kırsal yerleşim özellikleri devam etmektedir. Bu kapsamda bu kır-kent ayrımı

üzerine oturan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın temel örgüsü plan

kadmelenmesinde de aynen korunmuştur.

I.Grup Yerleşimler

Bu gruptaki yerleşimler, ana ulaşım aksları üzerinde bulunmalarına rağmen, coğrafi

konumları nedeniyle il merkezlerinden ve diğer ilçe merkezlerinden kopuk; bununla

birlikte kendi içinde farklı sektörlerde gelişme potansiyeli olan alt merkezlerdir.

Yozgat’ta, Akdağmadeni ilçesi bu grupta yer almakta olup, Oluközü beldesini

etkilemektedir.

Sivas’ta, Yıldızeli, Kangal, Divriği, Gürün ve Ulaş ilçeleri bu grupta yer almakta

olup, Kavak, Çetinkaya, Alacahan ve Suçatı beldelerini etkilemektedir.

II.Grup Yerleşimler

Bu gruptaki yerleşimler, ana ulaşım aksları üzerinde bulunan, il merkezleri ile

direkt etkileşim halinde olmayan, ancak bulundukları uygun konum nedeniyle,

çevresindeki diğer ilçe merkezlerini de etkileyen alt çekim merkezleridir.

Yozgat’ta, Sarıkaya ve Çekerek ilçeleri bu grupta yer almaktadır. Sarıkaya,

Çayıralan ve Çandır için; Çekerek ise, Aydıncık ve Kadışehri için çekim merkezidir.





24

Karayakup, Babayağmur, Evciler, Konuklar, Çokradan, Curalı, Büyükkışla, Baydiğin,

Kazankaya, Kösrelik, Bazlambaç, Baştürk, Bayındırhüyük ve Özükavak bu merkezlerden

etkilenen beldelerdir.

Sivas’ta, Şarkışla, Zara ve Suşehri ilçeleri bu grupta yer almaktadır. Şarkışla,

Gemerek ve Altınyayla için; Zara, Hafik, İmranlı ve Doğanşar için; Suşehri ise,

Koyulhisar, Akıncılar ve Gölova için çekim merkezidir. Gürçayır, Kızılkışla, Cemel, Kale,

Deliilyas, Yeniçubuk, Sızır, İnkışla, Çepni ve Çataloluk bu merkezlerden etkilenen

beldelerdir.

Kayseri’de, Yahyalı, Pınarbaşı, Bünyan ve Sarıoğlan ilçesi bu grupta yer

almaktadır. Yahyalı, Yeşilhisar için; Pınarbaşı, Sarız için; Bünyan, Akkışla için; Sarıoğlan

ise, Felahiye ve Özvatan için çekim merkezidir. Derebağ, Kaynar, Pazarören, Gömürgen,

Kuyulu, Koyunabdal, Kayapınar, Küpeli, Palas, Amarat, Büyüktoraman, Karakaya,

Büyüktuzhisar, Güllüce ve Yenisüksün bu merkezlerden etkilenen yerleşmelerdir.

III.Grup Yerleşimler

Bu gruptaki yerleşimler, ana ulaşım aksları üzerinde ve il merkezleri ile direkt

etkileşim halinde olması nedeniyle gelişme potansiyelleri açısından daha güçlü olan, il

merkezlerinden sonraki çekim merkezleridir.

Yozgat’ta, Sorgun, Yerköy ve Boğazlıyan ilçeleri bu grupta yer almaktadır.

Sorgun, Saraykent; Yerköy, Şefaatli; Boğazlıyan ise, Yenifakılı için çekim merkezidir.

Çiğdemli, Karakız, Araplı, Gülşehri, Çiçekli, Umutlu, Bahadın, Dedefakılı, Doğankent,

Ozan, Saray, Paşaköy, Kuzayca, Sarıkent, Bektaşlı, Özler, Devecipınar, Çalapverdi,

Uzunlu, Yamaçlı, Sırçalı ve Çakmak bu merkezlerden etkilenen beldelerdir.

Kayseri’de, Develi ilçesi bu grupta yer almakta olup, Tomarza için çekim

merkezidir. Sindelhöyük ve Zile bu merkezlerden etkilenen yerleşmelerdir.

IV.Grup Yerleşimler

Bu gruptaki yerleşimler, Planlama Bölgesi’ndeki, Yozgat, Sivas ve Kayseri il

merkezleri ya da merkez ilçelerdir. Bu yerleşimler, mal ve hizmet sunumları açısından

bölgedeki ana çekim merkezleridir.






25

5.2. İSTİHDAMA YÖNELİK KABULLER ve SEKTÖREL GELİŞİM

MERKEZLERİ

Yozgat, Sivas ve Kayseri İlleri’nde 2040 yılı için kabul edilen tarım, sanayi ve

hizmetler sektörleri dağılım oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir.




26

İlçe

2000 2040

İlçe İçindeki Dağılım İl İçindeki Paylar İlçe İçindeki Dağılım İl İçindeki Paylar

Tarım-

Hayvancılık Sanayi Hizmetler

Tarım-


Tarım-


Tarım-


Yozgat Merkez 57,0 7,6 35,4 10,7 29,9 27,2 20,0 10,0 70,0 7,2 20,1 29,8

Akdağmadeni 82,2 4,9 12,9 10,8 13,5 6,9 45,0 15,0 40,0 7,1 13,2 7,5

Aydıncık 87,9 0,8 11,3 5,1 1,0 2,6 65,0 3,0 32,0 5,9 1,5 3,5

Boğazlıyan 83,0 2,2 14,9 11,7 6,4 8,5 52,5 7,5 40,0 10,9 8,7 9,8

Çandır 73,0 4,1 22,8 1,8 2,1 2,3 50,0 5,0 45,0 1,9 1,1 2,1

Çayıralan 81,1 2,7 16,2 5,3 3,7 4,3 69,0 6,0 25,0 5,6 2,7 2,4

Çekerek 85,1 1,2 13,7 7,3 2,2 4,8 68,0 7,0 25,0 6,6 3,8 2,9

Kadışehri 91,0 0,8 8,2 4,5 0,8 1,7 78,0 2,0 20,0 5,4 0,8 1,7

Saraykent 84,3 1,2 14,5 4,1 1,2 2,9 70,0 2,0 28,0 7,1 1,1 3,4

Sarıkaya 83,3 2,9 13,8 10,0 7,3 6,7 60,0 8,0 32,0 11,3 8,4 7,1

Sorgun 76,3 3,9 19,8 16,7 17,7 17,7 50,0 10,0 40,0 15,8 17,7 15,0

Şefaatli 81,9 2,0 16,0 4,7 2,5 3,8 68,0 7,0 25,0 4,9 2,8 2,1

Yenifakılı 82,5 2,9 14,6 2,3 1,7 1,7 74,0 6,0 20,0 3,4 1,6 1,1

Yerköy 64,3 6,4 29,3 4,8 10,0 9,0 35,0 15,0 50,0 6,9 16,5 11,6

Yozgat Toplam 77,3 3,7 19,0 100,0 100,0 100,0 50,0 9,0 41,0 100,0 100,0 100,0

Sivas Merkez 30,6 10,4 59,0 13,1 54,8 59,7 12,0 18,0 70,0 10,4 48,6 46,7

Akıncılar 78,3 1,4 20,3 1,4 0,3 0,9 70,0 5,0 25,0 2,0 0,4 0,6

Altınyayla 88,8 0,8 10,4 2,9 0,3 0,8 75,0 5,0 20,0 2,9 0,6 0,6

Divriği 63,4 14,3 22,3 3,4 9,5 2,9 20,0 20,0 60,0 3,7 11,7 8,7

Doğanşar 81,3 2,8 16,0 1,0 0,4 0,4 45,0 5,0 50,0 0,9 0,3 0,7

Gemerek 81,8 3,6 14,5 11,7 6,4 4,9 55,0 8,0 37,0 13,3 6,0 6,9

Gölova 74,2 3,0 22,8 0,9 0,5 0,7 49,0 6,0 45,0 0,9 0,4 0,7




27

Gürün 73,2 3,8 23,0 4,4 2,8 3,3 45,0 8,0 47,0 4,1 2,3 3,3

Hafik 87,1 1,4 11,5 4,7 0,9 1,5 67,0 3,0 30,0 4,1 0,6 1,4

İmranlı 76,1 1,9 22,0 2,4 0,7 1,6 66,0 4,0 30,0 2,6 0,5 0,9

Kangal 80,4 6,5 13,1 7,4 7,4 2,8 43,0 12,0 45,0 8,5 7,4 6,8

Koyulhisar 85,1 2,6 12,3 6,0 2,2 2,0 56,0 4,0 40,0 5,1 1,1 2,8

Suşehri 73,9 2,9 23,2 6,4 3,1 4,7 48,0 12,0 40,0 7,0 5,4 4,5

Şarkışla 79,8 2,4 17,8 9,0 3,3 4,8 53,0 7,0 40,0 9,9 4,1 5,7

Ulaş 83,4 2,0 14,6 3,3 1,0 1,3 64,0 6,0 30,0 3,0 0,9 1,1

Yıldızeli 88,3 2,2 9,5 16,6 5,2 4,2 63,0 7,0 30,0 17,6 6,1 6,5

Zara 77,6 1,6 20,8 5,3 1,3 3,4 50,0 15,0 35,0 4,0 3,7 2,2

Sivas Toplam 66,5 5,4 28,1 100,0 100,0 100,0 40,0 15,0 45,0 100,0 100,0 100,0

Kayseri Merkez 27,2 23,8 49,1 35,0 87,6 81,2 10,0 30,0 60,0 27,7 85,9 78,8

Akkışla 80,9 5,0 14,1 2,1 0,4 0,5 67,0 8,0 25,0 2,7 0,3 0,5

Bünyan 76,3 5,3 18,4 8,2 1,6 2,5 50,0 10,0 40,0 8,3 1,7 3,2

Develi 70,6 9,0 20,4 11,6 4,2 4,3 55,0 15,0 40,0 14,2 4,0 4,9

Felahiye 84,0 2,3 13,7 3,6 0,3 0,8 69,0 6,0 25,0 4,2 0,4 0,7

Özvatan 66,5 4,7 28,8 1,3 0,3 0,7 65,0 6,0 30,0 2,3 0,2 0,5

Pınarbaşı 81,6 4,1 14,4 8,3 1,2 1,9 57,0 13,0 30,0 8,1 1,9 2,0

Sarıoğlan 82,8 3,1 14,1 7,3 0,8 1,6 65,0 10,0 25,0 8,2 1,3 1,5

Sarız 84,1 2,0 14,0 3,5 0,2 0,7 68,0 7,0 25,0 3,1 0,3 0,5

Tomarza 80,5 1,9 17,6 7,6 0,5 2,1 61,0 4,0 35,0 7,4 0,5 2,0

Yahyalı 72,5 7,8 19,7 6,7 2,1 2,3 45,0 15,0 40,0 8,2 2,8 3,5

Yeşilhisar 78,1 4,7 17,2 4,8 0,8 1,4 55,0 5,0 40,0 5,6 0,5 1,9

Kayseri Toplam 47,0 16,4 36,6 100,0 100,0 100,0 25,0 24,0 51,0 100,0 100,0 100,0

PLANLAMA

BÖLGESİ 62,1 9,2 28,7 - - - 34,0 17,0 49,0 - - -




28

Yukarıdaki öngörüler çerçevesinde, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı

döneminde;

Yozgat ilinde istihdama göre sektörel dağılım, mevcut duruma paralel olarak,

tarım-hayvancılık, hizmetler ve sanayi sıralaması şeklinde gelişecektir. Bununla birlikte,

çevre düzeni planı döneminde, önceden planlı ya da bu planla önerilen istihdam yaratıcı

kullanımlara bağlı olarak, tarım ve hayvancılık sektörü oranında azalma; hizmetler ve

sanayi sektörleri istihdam oranında ise artış olacağı öngörülmektedir. Yozgat, Planlama

Bölgesi’nde, en yüksek tarım-hayvancılık sektörü oranına sahip il olmaya devam edecektir.

Sivas ilinde de istihdama göre sektörel dağılım, hizmetler, tarım-hayvancılık, ve

sanayi sıralaması şeklinde gelişecektir. Çevre düzeni planı döneminde, önceden planlı ya

da bu planla önerilen istihdam yaratıcı kullanımlara bağlı olarak, hizmetler ve sanayi

sektörleri istihdam oranlarında önemli bir artış olacağı öngörülmektedir. Sivas, Planlama

Bölgesi’nde, sanayi sektörünün yüksek değerler taşıdığı ikinci il konumunda olacaktır.

Kayseri ilinde istihdama göre sektörel dağılım ise, hizmetler, tarım-hayvancılık ve

sanayi sıralaması şeklinde gelişecektir. Bununla birlikte, diğer illerden farklı olarak tarım

ve sanayi sektörleri oranlarının birbirine çok yakın değerler taşıyacağı öngörülmektedir.

Kayseri, Planlama Bölgesi’nde, en yüksek sanayi ve hizmetler sektörü oranına sahip il

olmaya devam edecektir.

Planlama Bölgesi’ndeki kentsel ve kırsal yerleşimler, mevcut durumları ve

potansiyellerinin değerlendirilmesi sonucunda, plan kararlarıyla desteklenen sektörel

kimliklere göre gruplandırılmıştır.

Kentsel yerleşimlerde, farklı sektörlerin kent kimlikliğini birlikte etkilediği

durumlar bulunmakta olup, kentsel yerleşimler farklı gelişim bölgelerinde yer

alabilmektedir. Buna karşın, kırsal yerleşimlerin tamamı tarım ve hayvancılık sektörü

gelişim merkezlerinde yer almaktadır.

Hizmetler Sektörü Gelişim Merkezleri

Yozgat ve Sivas İl Merkezi ile Kayseri Merkez ilçeleri başta olmak üzere, Planlama

Bölgesi’ndeki diğer tüm ilçe merkezleri hizmetler sektörünün tüm alt faaliyet kollarında

öncelikle gelişme göstereceği merkezlerdir.

Turizm Sektörü Gelişim Merkezleri

Planlama Bölgesi’nde hizmetler sektörünün bir alt kolu olan turizmde ön plana

çıkan yerleşimlerden oluşmaktadır. Bu sektör kendi içerisinde termal turizm başta olmak

üzere, kültür turizmi, doğa turizmi ve kongre turizmi olarak çeşitlenmektedir.





29

Planlama Bölgesi’nde çok sayıda antik kent, tarihi eser ve höyüğün yanında, bir

üçgen oluşturan Kayseri ilindeki Erciyes Dağı ile Aladağlar ve Sultan Sazlığı Milli

Parkları; Yozgat il merkezindeki Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Çayıralan ve Akdağ

ormanları; Yerköy, Sorgun, Sarıkaya ve Boğazlıyan ilçe merkezlerindeki termal turizm

merkezleri; Sivas ilinde, Koyulhisar ilçesindeki Eğriçimen Yaylası, doğal göller; Kangal

ve Yıldızeli ilçelerindeki termal turizm merkezleri, Yıldızeli ilçesindeki kış sporları turizm

merkezi en önemli turizm değerlerini oluşturmaktadır. Ayrıca, Planlama Bölgesi’nde

çeşitli doğa sporları ile günübirlik ve termal turizm potansiyelleri bulunmaktadır.

Bu kapsamda, Planlama Bölgesi’nde belirlenen turizm odakları şöyledir;

Termal Turizm Odakları: Yerköy, Sorgun, Sarıkaya, Saraykent,

Boğazlıyan/Bahariye, Kangal, Kangal/Kalkım, Yıldızeli/Kalın, Akdağmadeni

ve Felahiye.

Kültür Turizm Odakları: Kayseri Merkez, Sivas Merkez, Divriği, Develi, Zara,

Sarıoğlan ve Bünyan.

Doğa Turizm Odakları: Yozgat Merkez, Aydıncık/Kazankaya, Koyulhisar,

Yıldızeli/Yavu, Çayıralan, Gemerek/Sızır, Hafik, Suşehri/Kelkit Çayı, Gürün,

Kayseri Merkez, Yahyalı ve Yeşilhisar.

Kongre Turizm Odakları: Yozgat, Sivas ve Kayseri Merkez.

Kış Turizmi Odakları: Sivas/Yıldızeli, Kayseri/Erciyes.

Sanayi (Tarıma Dayalı Sanayi Ve Madencilik Dahil) Sektörü Gelişim Merkezleri

Planlama Bölgesi’nde sanayi oluşumları ve madencilik potansiyeliyle ön plana

çıkan yerleşimlerden oluşmaktadır. Bunlar; Yozgat ilinde Sorgun, Yerköy, Akdağmadeni

ve Boğazlıyan ilçeleri; Sivas ilinde Merkez ilçe, Şarkışla, Zara, Suşehri, Yıldızeli, Kangal

ve Divriği ilçeleri; Kayseri ilinde ise, İl Merkezi başta olmak üzere, Yahyalı, Pınarbaşı,

Bünyan ve Sarıoğlan ilçeleridir.

Tarım ve Hayvancılık Sektörü Gelişim Merkezleri

Planlama Bölgesi’nde, özellikle sulama alanları ve tarım reformu uygulama

alanlarının yer aldığı tüm ilçe merkezleri ve beldeler ile kırsal yerleşimler bu grupta

toplanmaktadır. Bunun yanı sıra, termal kaynakların olduğu ilçelerde tarımsal faaliyetleri

çeşitlendirecek teknolojik sera alanları yer almaktadır.

Planlama Bölgesi’nde sulama alanlarının, bölgenin ortasından geçen Kızılırmak

Nehri boyunca başta olmak üzere, Sivas’ın kuzeydoğusundaki Kelkit Çayı etrafında,

Kayseri ve Yozgat illerinin güney bölgelerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Suşehri,

Akıncılar, Hafik, Gemerek, Sarıoğlan, Bünyan, Kocasinan, İncesu, Tomarza, Develi,

Yahyalı, Yeşilhisar, Boğazlıyan, Yenifakılı, Şefaatli, Yerköy, Kadışehri ve Kangal





30

ilçelerinde büyük sulama alanları mevcuttur. Plan kararları kapsamında oldukça önemli bir

doğal eşik olan sulama alanları il bütünündeki tarım sektörüne ivme kazandıracaktır.

Diğer yandan bölge bütününde tarımsal faaliyetlerin yoğunlaştığı güzergah ise

Yerköy kuzeyindeki sulama alanlarından başlayarak, Kayseri ili güneyine kadar uzanmakta

ve Kayseri-Sivas yolu parelelindeki yerleşimler (Bünyan, Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan,

Gemerek, Şarkışla) ile Kayseri İl Merkezinde sonlanmaktadır.

Bu kapsamda öne çıkan ilçeler;

Yozgat’ta; Sorgun, Saraykent, Yerköy, Sarıkaya, Çayıralan, Boğazlıyan,

Yenifakılı, Aydıncık ve Kadışehri,

Sivas’ta; Şarkışla, Altınyayla, Zara, İmranlı, Suşehri, Koyulhisar, Akıncılar,

Gölova, Yıldızeli ve Kangal,

Kayseri’de; Yahyalı, Yeşilhisar, Bünyan, Akkışla, Sarıoğlan, Felahiye ve

Özvatan’dır.





31

5.3. NÜFUS KABULLERİ






ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Anılan

Kanun ile köylerin mahalleye geçiş süreçlerine ilişkin herhangi bir geçiş hükmü

düzenlenmemekle birlikte 6360 Sayılı Kanun’a istinaden 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun

planların hazırlanması ve yürürlüğe konulmasına ilişkin 8. Maddesine 12/7/2013 tarihinde

eklenen (ğ) bendi ile “Büyükşehir belediyesi sınırının il sınırı olması nedeniyle mahalleye

dönüşen, nüfusu 5.000’in altında kalan ve kırsal yerleşim özelliği devam eden yerlerdeki

uygulamalar, büyükşehir belediye meclisince aksine bir karar alınmadıkça, uygulama imar

planı yapılıncaya kadar 27. madde hükümlerine göre yürütülür…” hükmü eklenmiştir.

Kayseri İli içerisindeki kırsal yerleşimler her ne kadar Kanun ile mahalle statüsüne geçse

de bu alanların kırsal yerleşim özellikleri devam etmektedir. Bu kapsamda bu kır-kent

ayrımı üzerine oturan 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın temel örgüsü aynen

korunmuştur. Kayseri İli için, kapatılan belde nüfusları mahalle olarak bağlandıkları

ilçelerin kentsel nüfusuna eklenmiştir.

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı,

Planlama Bölgesi’ni oluşturan illerin, 2010 yılı ve planın hedef yılı olarak kabul edilen

2040’ta oluşması beklenen il bütünündeki nüfusları aşağıdaki tablolarda verilmiştir.

İLLER 2010

KENTSEL KIRSAL TOPLAM

YOZGAT 352.914 123.182 476.096

SİVAS 486.775 155.449 642.224

KAYSERİ 1.234.651 - 1.234.651

PLANLAMA

BÖLGESİ TOPLAMI 2.074.340 278.631 2.352.971

İLLER 2040

KENTSEL KIRSAL TOPLAM

YOZGAT 838.500 162.700 1.001.200

SİVAS 981.000 194.600 1.175.600

KAYSERİ 2.314.000 - 2.314.000






32

PLANLAMA

BÖLGESİ TOPLAMI 4.133.500 357.300 4.490.800

YOZGAT İLİ NÜFUS KABULLERİ

İLÇE BELDE KENTSEL KIRSAL TOPLAM

MERKEZ İLÇE

YOZGAT MERKEZ 200.000

23.000 234.500

ÇADIRARDIÇ 3.500

ESENLİ 5.000

OSMANPAŞA 3.000

ARA TOPLAM 211.500

AKDAĞMADENİ

AKDAĞMADENİ MERKEZ 50.000

28.000 91.000

BELEKÇAHAN 6.000

OLUKÖZÜ 3.000

UMUTLU 4.000

ARA TOPLAM 63.000

AYDINCIK

AYDINCIK MERKEZ 8.000

3.500 26.500

BAŞTÜRK 2.000

BAYDİĞİN 6.000

KAZANKAYA 5.000

KÖSRELİK 2.000

ARA TOPLAM 23.000

BOĞAZLIYAN

BOĞAZLIYAN MERKEZ 40.000

7.500 80.500

ÇAKMAK 2.000

ÇALAPVERDİ 3.000

DEVECİPINAR 3.000

OVAKENT 4.000

ÖZLER 4.000

SIRÇALI 4.000

UZUNLU 4.000

YAMAÇLI 6.000

YENİPAZAR 3.000

ARA TOPLAM 73.000

ÇANDIR ÇANDIR MERKEZ 10.000

1.200 13.200

BÜYÜKKIŞLA 2.000

ARA TOPLAM 12.000

ÇAYIRALAN ÇAYIRALAN MERKEZ 15.000

6.000 37.000 CURALİ 3.000





33

ÇOKRADAN 3.000

EVCİLER 4.000

KONUKLAR 6.000

ARA TOPLAM 31.000

ÇEKEREK

ÇEKEREK MERKEZ 25.000

16.000 51.000

BAYINDIRHÜYÜK 2.000

BAZLAMBAÇ 2.000

BEYYURDU 2.000

ÖZÜKAVAK 4.000

ARA TOPLAM 35.000

KADIŞEHRİ KADIŞEHRİ MERKEZ 10.000

13.000 26.000

HALIKÖY 3.000

ARA TOPLAM 13.000

SARAYKENT

SARAYKENT MERKEZ 15.000

6.000 33.000

ÇİÇEKLİ 4.000

DEDEFAKILI 4.000

OZAN 4.000

ARA TOPLAM 27.000

SARIKAYA

SARIKAYA MERKEZ 40.000

19.000 70.000

BABAYAĞMUR 4.000

KARAYAKUP 4.000

YUKARISARIKAYA 3.000

ARA TOPLAM 51.000

SORGUN

SORGUN MERKEZ 150.000

21.000 212.000

AHMETFAKILI 4.000

ARAPLI 4.000

BAHADIN 6.000

BELENCUMAFAKILI 4.000

ÇİĞDEMLİ 5.000

DOĞANKENT 5.000

GEDİKHASANLI 2.000

GÜLŞEHRİ 3.000

EYMİR 4.000

KARAKIZ 4.000

ARA TOPLAM 191.000

ŞEFAATLİ

ŞEFAATLİ MERKEZ 20.000

6.500 34.500

KUZAYCA 3.000

PAŞAKÖY 3.000

SARIKENT 2.000




34

ARA TOPLAM 28.000

YENİFAKILI YENİFAKILI MERKEZ 10.000

2.500 15.500

BEKTAŞLI 3.000

ARA TOPLAM 13.000

YERKÖY YERKÖY MERKEZ 60.000

9.500 76.500

SEKİLİ 2.000

SARAY 5.000

ARA TOPLAM 67.000

İL TOPLAMI 838.500 162.700 1.001.200

SİVAS İLİ NÜFUS KABULLERİ

İLÇE BELDE KENTSEL KIRSAL TOPLAM

MERKEZ İLÇE

SİVAS MERKEZ 600.000

36.000 653.000

GÜMÜŞDERE 3.000

KURTLAPA 4.000

YAKUPOĞLAN 4.000

YILDIZ 6.000

ARA TOPLAM 617.000

AKINCILAR AKINCILAR MERKEZ 10.000 3.000 13.000

ALTINYAYLA

ALTINYAYLA 6.000

6.000 18.000

DELİİLYAS 4.000

KALE 2.000

ARA TOPLAM 12.000

DİVRİĞİ DİVRİĞİ MERKEZ 25.000 7.000 32.000

DOĞANŞAR DOĞANŞAR MERKEZ 5.000 1.800 6.800

GEMEREK

GEMEREK MERKEZ 10.000

9.000 47.000

ÇEPNİ 4.000

EĞERCİ 4.000

İNKIŞLA 2.000

SIZIR 8.000

YENİÇUBUK 10.000

ARA TOPLAM 38.000

GÖLOVA GÖLOVA MERKEZ 6.000 1.800 7.800

GÜRÜN GÜRÜN 25.000

12.500 40.500

SUÇATI 3.000

ARA TOPLAM 28.000

HAFİK HAFİK MERKEZ 8.000 7.500 15.500




35

İMRANLI İMRANLI MERKEZ 6.000 5.000 11.000

KANGAL

KANGAL MERKEZ 20.000

12.500 43.500

ALACAHAN 4.000

ÇETİNKAYA 4.000

HAVUZ 3.000

ARA TOPLAM 31.000

KOYULHİSAR KOYULHİSAR MERKEZ 10.000 10.500 20.500

SUŞEHRİ SUŞEHRİ 30.000

13.500 46.500

ÇATALOLUK 3.000

ARA TOPLAM 33.000

ŞARKIŞLA

ŞARKIŞLA MERKEZ 50.000

15.000 80.000

AKÇAKIŞLA 3.000

CEMEL 4.000

GÜRÇAYIR 4.000

KIZILCAKIŞLA 4.000

ARA TOPLAM 65.000

ULAŞ

ULAŞ MERKEZ 8.000

6.500 20.500

BAHARÖZÜ 3.000

YENİKARAHİSAR 3.000

ARA TOPLAM 14.000

YILDIZELİ

YILDIZELİ MERKEZ 20.000

36.000 75.000

GÜNEYKAYA 3.000

KALIN 4.000

KAVAK 3.000

KÜMBET 3.000

ŞEYHHALİL 3.000

YAVU 3.000

ARA TOPLAM 39.000

ZARA ZARA MERKEZ 30.000

11.000 45.000

ŞEREFİYE 4.000

ARA TOPLAM 34.000

İL TOPLAMI 981.000 194.600 1.175.600

KAYSERİ İLİ NÜFUS KABULLERİ

İLÇE NÜFUS (2040)

MERKEZ

(Merkez İlçeleri Toplamı) 1.848.000





36

AKKIŞLA 15.900

BÜNYAN 96.500

DEVELİ 102.000

FELAHİYE 15.500

ÖZVATAN 11,100

PINARBAŞI 46,000

SARIOĞLAN 37.500

SARIZ 19.000

TOMARZA 44.500

YAHYALI 53.000

YEŞİLHİSAR 25.000

İL TOPLAMI 2.314.000

PLANLAMA BÖLGESİ TOPLAMI 4.133.500

Planlama Bölgesi’ndeki 2040 hedef yılı kentsel nüfus kabullerine ilişkin gruplama

aşağıda verilmiştir.

Kentsel nüfusu 5.000 kişiye kadar olacak yerleşimler

Yozgat’ta; Çadırardıç, Osmanpaşa, Oluközü, Umutlu, Baştürk, Kösrelik, Çakmak,

Çalapverdi, Devecipınar, Ovakent, Özler, Sırçalı, Uzunlu, Yenipazar, Büyükkışla, Curali,

Çokradan, Evciler, Bayındırhüyük, Bazlambaç, Beyyurdu, Özükavak, Halıköy, Çiçekli,

Dedefakılı, Ozan, Babayağmur, Karayakup, Yukarısarıkaya, Ahmetfakılı, Araplı,

Belencumafakılı, Gedikhasanlı, Gülşehri, Eymir, Karakız, Kuzayca, Paşaköy, Sarıkent,

Bektaşlı, Sekili.

Sivas’ta; Gümüşdere, Kurtlapa, Yakupoğlan, Deliilyas, Kale, Çepni, Eğerci,

İnkışla, Suçatı, Alacahan, Çetinkaya, Havuz, Çataloluk, Akçakışla, Cemel, Gürçayır,

Kızılcakışla, Baharözü, Yenikarahisar, Güneyyaka, Kalın, Kavak, Kümbet, Şeyhhalil,

Yavu, Şerefiye.

Kentsel nüfusu 5.000-10.000 kişi arasında olacak yerleşimler

Yozgat’ta; Esenli, Belekçahan, Aydıncık, Baydiğin, Kazankaya, Yamaçlı,

Konuklar, Bahadın, Çiğdemli, Doğankent, Saray.

Sivas’ta; Yıldız, Altınyayla, Doğanşar, Sızır, Gölova, Hafik, İmranlı, Ulaş.






37


Yozgat’ta; Çandır, Çayıralan, Kadışehri, Saraykent, Şefaatli, Yenifakılı.

Sivas’ta; Akıncılar, Gemerek, Yeniçubuk, Kangal, Koyulhisar, Yıldızeli.

Kayseri’de; Özvatan, Felahiye, Akkışla, Sarız.


Yozgat’ta; Boğazlıyan, Çekerek, Sarıkaya.

Sivas’ta; Divriği, Gürün, Suşehri, Zara.

Kayseri’de; Yeşilhisar, Sarıoğlan, Pınarbaşı.


Yozgat’ta; Akdağmadeni, Yerköy.

Sivas’ta; Şarkışla.

Kayseri’de; Yahyalı, Bünyan.


Yozgat’ta; Sorgun.

Kayseri’de; Develi.


Yozgat’ta; Merkez.

Kentsel nüfusu 500.000-1.000.000 kişi arasında olacak yerleşimler

Sivas’ta; Merkez.

Kentsel nüfusu 1.000.000 kişi üzerinde olacak yerleşimler

Kayseri’de; Merkez (Merkez İlçeleri Toplamı).






38

6. GENEL ARAZİ KULLANIM KARARLARI

Yozgat ili geneline bakıldığında mevcut arazi yapısı, dağlık ve ovalık alanlar

şeklinde farklılık göstermektedir. İlin kuzeyinden başlayarak, güneydoğusuna doğru,

Aydıncık, Akdağmadeni ve Çayıralan yayı boyunca uzanan dağlık engebeli araziler ile

ormanlık alanlar, il bütününde doğal bir eşik oluşturmaktadır. İlin batı bölgelerinde ise,

ovalık ve düzlük yerleşimler kümelenmektedir. Dolayısıyla il bütünündeki yerleşimlerin

tarım sektörünün etkisiyle şekillendiği görülmektedir.

İlin temel gelişim eksenini oluşturan Ankara-Sivas-Erzincan karayolu ulaşım aksı

üzerindeki Yerköy, Yozgat il merkezi, Sorgun ve Akdağmadeni’nin, plan döneminde

merkez konumlarını daha da güçlendirmesi öngörülmüştür. Görece verimli tarım arazileri

ve sulama alanları ağırlıklı olarak, Yerköy ve Boğazlıyan ilçelerinde yoğunlaşmaktadır.

Dolayısıyla il merkezi çevresi ve doğuda Boğazlıyan’a kadar uzanan bölgedeki

yerleşimlerin bir çoğunda tarım ve tarıma dayalı sanayi sektörlerinin güçlendirilmesi

öngörülmüştür. Diğer yandan, bu bölgedeki jeotermal kaynaklar ve termal turizm merkezi

ilan edilen yerleşimler tarımsal faaliyette ön plana çıkarak, teknolojik sera bölgeleri, agro

ve termal turizm destinasyonu olacak şekilde desteklenmektedir.

İlin kuzeydeki dağlık kesimlerinde yer alan Aydıncık ilçesi, doğa turizminde il

bütününü etkileyecek bir potansiyele sahiptir. Bu nedenle, ilçedeki Kazankaya

Kanyonu’nu içeren bölge, özel planlama alanı olarak tanımlanmıştır.

Sivas ili bütününe bakıldığında, il Planlama Bölgesi’nde oldukça geniş bir

yüzölçüme sahiptir. Dağlık ve engebeli arazi yapısıyla dikkat çekmektedir. İl merkezi ve

pek çok ilçe merkezleri Ankara-Yozgat-Erzincan karayolu güzergahı üzerinde lineer bir

şekilde yer almakta ve bu doğrultuda gelişim göstermektedir. Bunun yanı sıra, coğrafi

yapıya bağlı olarak, il merkezinden ve birbirlerinden kopuk kompakt ilçeler de

bulunmaktadır. Bu ilçeler, kendi içlerinde, yerel sektörlerini (madene dayalı sanayi,

hayvancılık, tarım, turizm gibi) kullanarak gelişim göstermektedir.

Sivas il bütününde tarım ve hayvancılık ile çeşitli sanayi kolları ekonomik yapıda

ön plana çıkmaktadır. Şarkışla, Zara ve Suşehri ilçeleri, etki alanları içerisindeki ilçeler ile

birlikte tarıma dayalı sanayi sektöründe gelişeceklerdir. Bu ilçelerin etki alanlarındaki

Gemerek, Altınyayla, Hafik, İmranlı, Doğanşar, Koyulhisar, Akıncılar ve Gölova

ilçelerinde tarım ve hayvancılık sektörü ön plana çıkmaktadır. Özellikle Sivas il

bütünündeki mera alanlarının ıslahı ve buralarda hayvan yemi üretiminin desteklenmesi,

erozyonun önlenmesi, ırk ıslahları, otlatma denetimi gibi kırsal kalkınmanın ana koşulları

doğrultusunda tarım ve hayvancılık sektörünün verimli hale getirilmesi desteklenmelidir.




39

Diğer yandan Kangal ve Divriği ilçelerinde madene dayalı sanayi sektörünün ön

plana çıkacağı ön görülmektedir. Özellikle, Divriği ilçesindeki maden yataklarının

değerlendirilmesi önemlidir. Bu sebeble, Sivas Demir Çelik Fabrikası’nın (SİDEMİR)

yanında bir lojistik merkez alanı önerilmiştir. Dolayısıyla yalnızca ölçek ekonomisine

dayanan sanayi sektörünün, lojistik merkez planlama kararları ile hizmetler sektörü ile

eşgüdüm halinde gelişmesi desteklenmiştir.

İlin kuzeydoğusundaki dağlık arazilerde yer alan, Koyulhisar, Suşehri, Akıncılar ve

Gölova ilçeleri, Yeşilırmak Havzasında yer almaktadır. Bu kesimde, karadeniz iklimi

görülmektedir ve Kelkit Çayı Vadisi boyunca doğa turizmi ön plana çıkmıştır. Özellikle

Koyulhisar ilçesi ilin yayla merkezi ve mesire alanı olarak bir cazibe merkezidir. İlçedeki

Eğriçimen yaylası başta olmak üzere, çevresindeki yaylalarda turizm sektörünün

geliştirilmesi desteklenmiştir. Ayrıca ilin güneyinde yer alan Gürün ilçesi doğa turizmi

potansiyelleri ile dikkat çekmektedir. İlçedeki Gökpınar Gölü ve Şuğul Vadisi’ni içine alan

bir bölge özel planlama alanı olarak tanımlanmıştır.

Kayseri ili genelinde ise, il merkezinin, ekonomik ve kentsel anlamda Planlama

Bölgesi’ndeki ana çekim merkezi olarak ön plana çıktığı görülmektedir. İl merkezi,

metropolleşme sürecinde, kentsel kullanımların yoğunlaştığı ve hem Planlama

Bölgesi’ndeki diğer il merkezleri hem de ildeki diğer ilçelere göre büyük gelişmişlik

farkına sahip bir yerleşimdir. Sanayi, ticaret ve turizm sektörleri başta olmak üzere,

oldukça gelişmiş ve devamlı ivme kazanan bir ekonomik yapıya sahiptir.

İl Merkezi ve komşu ilçelerinde gelişmiş nitelikteki sanayi ve ticaret sektörlerinin,

il genelindeki diğer ilçelerde de paylarının artırılmasına yönelik plan kararlarının

üretilmesi hedeflenmiş;. bu ilçelerin, ekonomide ağırlığını koruyan tarım sektörü yanı sıra,

tarım ve madenciliğe dayalı sanayi, kültür ve doğa turizmine yönelik kalkınma sürecini

destekleyecek plan kararları alınmıştır. Bu doğrultuda, Develi ve Bünyan ilçeleri Kayseri il

merkezinden sonraki önemli merkezler olarak desteklenmiştir. Özellikle, Erciyes Kayak

Merkezi, kültür turizmi potansiyeliyle Develi ilçesi, Sultansazlığı ve Ürgüp-Göreme aksına

kadar uzanan bölge turizm açısından desteklenmiştir. İl merkezindeki gelişme alanlarının,

doğal ve yasal eşiklere dayanmış olması dikkate alınarak, yakınlığı ve gelişme potansiyeli

ile ön plana çıkan Bünyan ilçe merkezi, il merkezine hizmet edeceği de düşünülen gelişme

alanlarıyla desteklenmiştir.

Diğer yandan, Yahyalı ve Yeşilhisar’da, meyveciliğe dayalı tarımsal faaliyetlere

ivme kazandıracak tarımsal sanayi alanları desteklenmiştir. Pınarbaşı ilçesinde madene

dayalı sanayi sektörünü destekleyici plan kararları alınmıştır.

Ayrıca her üç ilde de, tarımsal karakterli diğer kentsel ve kırsal yerleşimlerde,

tarımsal verimliliğin artırılması ve alternatif üretim modellerinin oluşturulmasına yönelik

planlama kararları alınmıştır.





40

Bu bilgiler ışığında, mekansal kullanım alanları aşağıdaki gibi şekillenmiştir.

6.1. ULAŞIM KARARLARI

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda belirtildiği gibi, “Türkiye’de artan ulaşım talebine

uygun olarak demiryolu altyapısının yeterince geliştirilememesi ve kapıdan kapıya

taşımacılık için en uygun ulaştırma türünün karayolu taşımacılığı olması, yük ve yolcu

taşımalarının ağırlıklı olarak karayolu ağına yüklenmesine yol açmıştır. Bu durum taşıma

türleri arasında dengesiz ve verimsiz bir ulaşım sisteminin oluşmasına sebep olmuştur”.

1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı ulaşım ana kararları, 9.Kalkınma Planı’nda

vurgulanan bu eksikliğin mümkün olduğunca giderilmesi hedeflenerek alınmıştır.

6.1.1. Karayolu Ulaşımı

Planlama Bölgesi’ndeki Yozgat, Sivas ve Kayseri illeri Orta Anadolu’nun karayolu

geçiş noktasında yer almaktadır. Bölgesel konumu gereği doğu-batı ve kuzey-güney

aksındaki illere transit geçiş sağlamaktadır. Dolayısıyla bölgeler arasındaki ulaşım, genel

olarak karayolu ile yapılmaktadır. Üç ilde de il merkezleri ile önemli ilçe merkezlerine

ulaşan karayolunun standartları iyidir. Yozgat ve Sivas il merkezleri arasında kalan dağlık

alanlar ile bölgedeki diğer engebeli arazilerdeki belde ve köy yerleşmelerine ulaşan

yollarda ise, yol kalitelerinin iyileştirilmesi gerekmektedir.

Planda, devlet yolu niteliğindeki güzergahlar 1. derece, il yolu niteliğindeki

güzergahlar ise, 2. derece yol olarak kabul edilmiştir. Bunlara ek olarak, planlama

kararlarıyla, bazı ilçe merkezlerini birbirlerine ve il merkezlerine bağlayan önemli

bağlantılar da 1. ya da 2. derece yol olarak önerilmiştir. Ayrıca Akdeniz-Karadeniz

bölünmüş yol projesi kapsamında Hafik-Doğanşar-Tokat ve Zara-Suşehri-Koyulhisar-

Tokat yol bağlantıları ve Akdağmadeni ve Şarkışla ilçelerini birbirine bağlayan yol 1.

derece yol olarak önerilmiştir. Dolayısıyla Yerköy, Akdağmadeni, Şarkışla, Pınarbaşı

ilçelerinden uzanan yay boyunca ulaşımın güçlendirilerek sürekliliği sağlanmıştır. Sivas’ın

güney komşusu Kahramanmaraş iline ulaşım bağlantısının kolaylaşacağı öngörülmektedir.

Bu çerçevede, Planlama Bölgesi’ndeki 1. derece yollar:

Ankara-Kırıkkale-Yozgat-Sivas-Erzincan E-88 Karayolu,

Nevşehir-Kayseri-Şarkışla-Kangal-Divriği-Malatya D-260 karayolu,

Tokat-Yıldızeli-Sivas il merkezi-Şarkışla-Gürün D-850 karayolu,

Niğde-Kayseri-Boğazlıyan-Sorgun-Çekerek D-805 karayolu,

Ürgüp-İncesu-Kayseri-Pınarbaşı-Gürün-Darende-Elbistan D-300 karayolu,




41

Şarkışla-Pınarbaşı D-851 karayolu,

Pınarbaşı-Sarız-Adana D-815 karayolu,

Tokat-Suşehri-Gölova-Erzincan D-100 karayolu,

Ordu-Suşehri-Zara D-865 karayolu,

Aydıncık-Çekerek D-190 karayolu,

Yozgat il merkezi-Çorum-Amasya D-795 karayolu güzergahları olarak şekillenmiştir.

Planlama Bölgesi’ndeki 2. derece yollar ise:

Çorum-Yozgat il merkezi-Boğazlıyan-Felahiye’ya kadar bağlanan yol ile Felahiye-

Özvatan ilçe merkezlerinden çatallanarak Kayseri-Sivas yolu üzerine saplanan yollar,

Nehşehir-Şefaatli yolunun Yerköy-Yozgat yoluna bağlantısı,

Yozgat merkez ilçe-Aydıncık/Kazankaya-Çorum bağlantıları,

Çekerek-Kadışehri-Tokat bağlantıları ve Kadışehri’nden güneye doğru inerek Sorgun

Çiğdemli beldesine sağlanan yol,

Akdağmadeni-Sarıkaya ilçeleri arası bağlantı,

Boğazlıyan-Çandır-Çayıralan-Gemerek bağlantıları,

Sarıkaya-Çayıralan bağlantısı,

Yıldızeli-Eymir ve Sivas ilçe merkezi-Gümüşdere bağlantıları,

Sivas il merkezi Hafik arasında güneyden askı yol bağlantısı,

Zara-Şerefiye-Suşehri yol bağlantısı,

Suşehri-İmranlı bağlantısı,

Akıncılar-Gölova-Erzincan bağlantıları,

Zara-Kangal ve Zara-Divriği arasındaki yol bağlantıları,

Şarkışla-Altınyayla karayolu,

Altınyayla-Ulaş karayolu,

Ağırnas-Elbaşı-Bünyan-Kaynar arasındaki yol bağlantıları,

Yeşilhisar-Develi-Tomarza-Akmescit arasındaki yol bağlantıları,

Hacılar-Develi-Yahyalı-Adana yol bağlantısı,

Yeşilhisar-Yahyalı karayolu,

Develi-Yeşilhisar karayolu,

Develi yerleşimi doğusundan giden Adana bağlantısı şeklindedir.

Planlama Bölgesi’nde, yukarıda sayılan yollar dışında, kalan tüm beldelere ulaşan

akslar ile; özellikle merkezi yerleşim yerlerini birbirlerine ve daha üst kademe

yerleşmelere bağlayan, toplayıcı nitelik taşıyan bazı yollar 3.derece yollar olarak

belirlenmiştir. Mevcutta bazıları köy yolu statüsündeki bu hatların iyileştirilerek,

Karayolları yol ağına alınması önerilmektedir. Diğer yandan, prensip olarak, tüm köy

yollarının nitelik olarak iyileştirilmesi tavsiye edilmektedir. Özellikle dağlık kesimlerde bu

ulaşım kategorisinde sorunlar yaşandığı bilinmektedir.




42

Ayrıca, merkez köylerden geçen toplayıcı yolların iyileştirilmesi, Yozgat il bütünü

başta olmak üzere, belde ve ilçelerin tarımsal amaçlı ulaşım ağının güçlendirilmesi,

ilçelerin birbirleriyle olan erişilebilirliği, kırsal yerleşimlerin merkez köyler güzergahına

bağlanması, ilçeler arası ulaşım bağlantılarının sürekliliğinin sağlanması gibi kriterler

dikkate alınmıştır.

6.1.2. Demiryolu Ulaşımı

Planlama Bölgesi’nde, demiryolu ulaşımının direkt olarak il merkezinden

sağlanamadığı tek il Yozgat’tır. Bununla birlikte, Türkiye demiryolu ulaşım ağı il

sınırlarından geçmekte olup, il merkezine en yakın istasyon 41 km. mesafedeki Yerköy

ilçesinde bulunmaktadır.

Planlama Bölgesi içerisinde demiryolu güzergahı Yerköy ilçesinden başlayarak

güneye doğru, Şefaatli, Yenifakılı; Kayseri/Boğazköprü noktasında ise, Sivas ve Niğde

illerine ayrılarak devam etmektedir. Boğazköprü, İncesu, Yeşilhisar hattı Niğde’ye

bağlanmaktadır. Kayseri il merkezinden geçen mevcut demiryolu hattı ise, Kayseri ili

kuzeyine taşınarak doğuda Sivas il merkezine kadar uzanan güzergah boyunca Sarıoğlan,

Gemerek ve Şarkışla ilçelerinden geçmektedir. Sivas il merkezinden ise, Ulaş, Kangal ve

Divriği güzergahı boyunca devam etmektedir.

Genel olarak demiryolları ağı doğu-batı istikametinde Kapıkule’den başlayıp,

Ermenistan sınırına kadar ulaşan güzergah üzerindedir.

Ayrıca yapımı süren Ankara – Sivas Hızlı Tren Hattı, Yozgat ilinden geçmekte,

Sorgun-Kadışehri-Akdağmadeni güzergahını izlemektedir. Ankara-Sivas il merkezine

kadar yüksek hızlı tren hattı projesi ve istasyon noktaları kesinleşmiştir. 1/100.000 ölçekli

çevre düzeni planında bu hatlar ve istasyonlar gösterilmiştir. Sivas Divriği arasındaki

yüksek hızlı tren projesi ise kesin olarak güzergahı belirlenmemiş olup, çizilen güzergah

şematik olarak gösterilmiştir.

Yozgat il merkezi, üniversite alanı ve fuar alanı boyunca hafif raylı sistem

önerilmiştir.

Yerköy, Kayseri mevcut demiryolu güzergahına paralel hızlı tren önerisi

getirilmiştir.

6.1.3. Havayolu Ulaşımı

Planlama Bölgesi’nde havaalanı bulunmayan tek il Yozgat’tır. İle en yakın

havaalanı 175 km. mesafedeki Kayseri’dedir. 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planında,




43

2040 hedef yılı için, Yozgat ilinde havaalanı olması öngörülmüştür. Bu amaçla, Yozgat il

merkezi batısında, gösterimi şematik olarak yapılmış bir havaalanı önerisi getirilmiştir.

Bunun yanı sıra, Sivas il merkezine 25 km. mesafede olan Sivas Havaalanı ile

Kayseri il merkezine 5 km. uzaklıkta yer alan, Erkilet Havaalanı planda gösterilmiştir.

6.1.4. Turizm Destekleme Amaçlı Tur Güzergahları

Turizm potansiyelinin değerlendirilmesi ve turizmin katma değerinin yükseltilmesi

amacıyla bölgedeki önemli doğal, tarihi ve kültürel değerler arasında ve bunları ana akslara

bağlayan turistik tur güzergahları belirlenmiştir.

Tur güzergahları, Planlama Bölgesi’ndeki üç il merkezini de birer başlangıç ve bitiş

noktası olarak kabul etmektedir. Her üç il merkezi de, ana ulaşım akslarını kullanan tur

güzergahlarıyla birbirine ve Kapodokya Kültür Turizm Gelişim Bölgesi (Ürgüp), Hitit

Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi (Çorum) gibi, bölgesel turistik tur

destinasyonlarına bağlanmaktadır. Planlama Bölgesi’nde aşağıda açıklanan turistik tur

güzergahları, öncelikli olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, bölge genelinde turistik

potansiyelleri birbirine bağlayan tüm yolların bu şekilde değerlendirilmesi önerilmektedir.

Ayrıca Planlama Bölgesi’nde, plan üzerinde gösterilen tur güzergahlarında, turizmin

desteklenmesi amacıyla, butik otel ve günübirlik tesis alanlarının yapılabileceği yönünde

plan hükmü getirilmiştir.

Yerköy-Divriği hattı boyunca hızlı tren ve karayolu kullanımı ile Yerköy termal

turizm tesisleri, Yozgat il merkezi kültür turizm ve Yozgat Çamlığı Milli Parkı,

Sorgun termal turizm tesisleri, Kerkenez Harabeleri, Akdağmadeni Karadikmen köyü

jeotermal kaynaklı turizm tesisleri Yıldızeli ilçesinde Kalın sıcakçermik termal turizm

tesisi, Sivas il merkezi inanç ve kültür turizmi ile il merkezinden geçen Kızılırmak

nehri boyunca yapılacak kıyı düzenlemesi rekreatif alanlar ve temalı parklar, Hafik

ilçesi Büyük Göl çevresi rekreasyon ve günübirlik konaklama tesisleri, Divriği kültür

turizmi dünya mirası olan Ulu Camii ve Darüşşifası’nda sonlanmaktadır.

Yukarıdaki lineer tur güzergahı boyunca ise üç noktada doğa turizmine yönelik

ilçelere ayrılmaktadır. Bunlar Sorgun-Aydıncık yolu sapağında Kazankaya

Kanyonu’na giden güzergah, Hafik-Doğanşar yolu sapağında ise Koyulhisar

Eğriçimen Yaylası yayla turizm alanlarına ve Gürün Şuğul vadisi Kanyonu-Gökpınar

Gölü doğa ve ekoloji parkına gitmektedir.

Çorum-Yerköy-Kayseri-Nevşehir ilçelerinin etki alanlarına giren tur güzergahları ise

özellikle Atatürk yolu boyunca Hitit ve Kapodokya kültür turizm aksları başta olmak

üzere, arkeolojik sit alanları, höyükler, tümülüsler, Yozgat Çamlığı Milli Parkı,




44

Gelingüllü Barajı rekreatif ve bölge parkları, Bayramhacı kaplıcaları, doğa turizmine

yönelik Hürmetçi Sazlığı, Kayseri il merkezinin zengin tarihi kültürel dokusu,

Avşarobası beldesi yer altı şehri ve kale kalıntıları, Zamantı ırmağı boyunca mesire

yerleri, Develi ilçesi sivil mimari örnekleri, kültür, kongre ve eko turim alanları,

Bünyan ilçesi halıcılık merkezi, Sultansazlığı Milli Parkı, Yahyalı Derebağ Şelaleleri,

Yeşilhisar Soğanlı günübirlik noktaları, güneye doğru inildikçe doğa turizmine uzanan

trekking, kamping güzergahları, Zamantı ırmağı boyunca rafting etkinlikleri,

Aladağlar Milli Parkı, Kapuzbaşı şelaleleri ile doğa, tarih, kültür turizm temalarının

birarada gerçekleştirilebileceği yerlerdir.

Ayrıca Kayseri-Develi-Sultansazlığı ve İncesu ilçesinden Ürgüpe uzanan kısa tur

güzergahları yer almaktadır.

Turistik tur güzergahı yukarıdaki potansiyeller doğrultusunda ise Kayseri il merkezi,

Şarkışla, Divriği, Sivas ve Yozgat il merkezleri ile planlama bölgesi içinde bir ring

oluşturmaktadır.

6.2. KULLANIM ALANLARI

6.2.1. YERLEŞME ALANLARI

Yerleşme alanları, Planlama Bölgesindeki, il, ilçe, belde ve köy statüsündeki

yerleşim alanlarının tümünü kapsamaktadır.

6.2.1.1. Kentsel Yerleşme Alanları

Planlama Bölgesi’nde yer alan ilçe merkezleri ve beldeler kentsel yerleşim alanları

kapsamında değerlendirilmiştir. Kentsel yerleşim alanlarında mekansal planlama kararları,

yerleşimlerin mevcut kimlikleri, strateji planlarında desteklenen öncelikleri, sektörel

gelişme potansiyelleri ve buna bağlı olarak oluşması beklenen nüfusları dikkate alınarak,

plan döneminde kazanacakları kimlikleri doğrultusunda belirlenmiştir.

6.2.1.2. Kırsal Yerleşme Alanları

Planlama Bölgesi kapsamındaki kırsal yerleşme alanları, kentsel yerleşme alanları

dışında kalan köy ve mezraları kapsayan, 3194 Sayılı “İmar Kanunu”nun ilgili yönetmeliği

uyarınca köy yerleşik alanı ve civarına ilişkin sınır tespiti yapılmış/yapılmamış ve bu

planda sınırları plan ölçeği gereği gösterilememiş olan alanlar ile 442 Sayılı Köy Kanunu

uyarınca belirlenmiş/belirlenecek olan alanlardır.




45

6.2.1.3. Yaylalık Alanlar

Yayla olarak bilinen veya kullanılan alanlardaki, mera, yaylak, kışlak ve hazineye

kayıtlı alanlar dışında kalan alanlardır. Bu alanlarda, tarım dışı ve marjinal tarım

arazilerindeki özel mülkiyete tabi olan parsellerde, kadastral bir yola cephesi bulunmak

şartıyla, konut ve tarımsal amaçlı yapılar ve yayla ve eko-turizm gelişimini desteklemek

amacıyla, “turizm tesislerinin belgelendirmesine ve niteliklerine ilişkin yönetmelik”te

belirtilen çiftlik evi-köy evi, yayla evi ve dağ evi türlerindeki kırsal turizm kullanımları

yapılabilmesi yönünde plan hükümleri belirlenmiştir.

6.2.2. ÇALIŞMA ALANLARI

6.2.2.1. Büyük Alan Gerektiren Kamu Kuruluş Alanları

Bu kullanımlar için, gerektiğinde kentsel yerleşme alanları ile konut dışı kentsel

çalışma alanları içerisinde yer seçimi yapılabilecektir. Ayrıca, planda bazı bölgelerde bu

tür kullanım alanları önerilmiştir. Bunlar;

Yozgat ilinde, il merkezi güneyi, Çekerek ilçe merkezi,

Sivas ilinde, il merkezi güneyi ve Yıldızeli ilçe merkezindedir.

6.2.2.2. Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanları

Planlama Bölgesi’nde bu planda önerilen konut dışı kentsel çalışma alanlarının

bulunduğu ilçe ve beldeler;

Yozgat ilinde, il merkezi, Akdağmadeni ilçe merkezi ile Oluközü beldesi batısı,

Saraykent ilçe merkezi ile Ozan beldesi, Sarıkaya, Çekerek, Aydıncık ve Sorgun ilçe

merkezleri ile Doğankent ve Bahadın beldeleri, Boğazlıyan ilçe merkezi (sanayi ve ticaret

borsaları) ile Uzunlu, Yenipazar ve Çalapverdi beldeleri, Çayıralan ilçe merkezi ile Evciler

beldesi, Yerköy ilçe merkezi ile Saray ve Devecipınar beldeleri, Şefaatli ilçe merkezi ile

Paşaköy beldesi, Kadışehri ilçe merkezi, Yenifakılı ilçe merkezi ile Bektaşlı beldesi,

Sivas ilinde, il merkezi ile Yıldız beldesi, Gürün, Suşehri, Koyulhisar, Zara, Ulaş,

İmranlı, Gölova, Doğanşar, Divriği, Kangal, Hafik, Şarkışla ilçe merkezleri ile Gürçayır ve

Cemel Beldeleri, Yıldızeli ilçe merkezi ve Kavak beldesi, Kangal ilçe merkezi ile

Çetinkaya ve Alacahan beldeleri, Gemerek ilçesi Yeniçubuk Beldesi, Altınyayla ilçe

merkezi ile Kale beldesi,

Kayseri ilinde, İl merkezi; Akkışla, Yeşilhisar, Yahyalı, Tomarza ve Develi ilçe

merkezleri; Bünyan ilçe merkezi ve Akmescit Yerleşmesi, Pınarbaşı ilçe merkezi ile

Pazarören ve Kaynar yerleşmeleri, Sarıoğlan ilçe merkezi ve Çiflitk Yerleşmesi yolu

üzerindedir.





46

Ayrıca, Planda gösterilen kentsel yerleşme alanları içinde, gerekli görüldüğünde,

imar planları aşamasında konut dışı kentsel çalışma alanları için yer ayrılabilecektir.

6.2.2.3. Organize Sanayi Bölgeleri

Planlama Bölgesi’nde mevcut ya da yer seçimi yapılmış olan organize sanayi

bölgeleri planda gösterilmiştir. Bunlar;

Yozgat ilinde, Yerköy ilçesinde Yozgat OSB ve Kaleseramik Özel OSB,

Sivas ilinde, il merkezinde Sivas Merkez I. ve II. OSB, Gemerek ve Şarkışla

ilçelerinde ise birer OSB,

Kayseri İl Merkezinde, Kayseri OSB, İncesu OSB ve Mimar Sinan OSB yer

almaktadır.

Ayrıca, mevzuata uygun yeni yer seçimi yapılması durumunda, bu alanlar planda

yer alabilecektir.

6.2.2.4. Sanayi Alanları

Bölge genelinde sanayi kullanımları, yukarıda belirtilen organize sanayi

bölgelerinde yoğunlaşmakla birlikte, genellikle imar planları içerisinde olmak üzere çeşitli

noktalarda bölgenin tarımsal üretimi destekleyecek (Şeker fabrikaları gibi) münferit sanayi

alanları da mevcuttur.

Yozgat’ta sanayi sektörünün temelini tarıma dayalı sanayi oluşturmaktadır.

Planlama Bölgesi bütününde Yozgat’ın tarımsal sanayinin merkezi konumunda olacağı

öngörülmüştür. Sanayi alanları; Yozgat il merkezi, Sorgun ilçe merkezi batısı ve ilçenin

doğusundaki şeker fabrikaları ile bütünleşen sanayi alanı, Akdağmadeni ilçe merkezinde

ormancılık ve kerestecilik üzerine önerilen sanayi alanı, Boğazlıyan ilçe merkezi batısı

(tarıma dayalı), Yerköy ilçe merkezi doğusu, Çandır ilçe merkezi, Sarıkaya ve Saraykent

ilçe merkezindedir (tarıma dayalı).

Sivas’ta tarım ve madencilik üzerine yoğunlaşmış sanayi sektörü il ekonomisinde

önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle il merkezinin sanayi sektöründeki payı ilçelere oranla

oldukça fazladır. Plan kararları kapsamında il merkezindeki sanayi yoğunluğunun görece

olarak diğer ilçelere aktarılması öngörülmüştür. Sanayi alanları; Sivas il merkezi, Suşehri

ilçe merkezi, Kangal ilçe merkezi güneyi (madene dayalı), Divriği ilçe merkezi (madene

dayalı), Şarkışla ilçe merkezi doğusu (tarıma dayalı), Gemerek ilçesi Yeniçubuk beldesi

(tarıma dayalı), Yıldızeli ilçe merkezi kuzeyi, Gürün ve Zara ilçe merkezlerindedir.





47

Kayseri’de sanayi sektörü ekonomide önemli bir yer tutmaktadır. Planlama Bölgesi

kapsamındaki sanayi sektörü dağılımının büyük bir bölümünü Kayseri ili üstlenmektedir.

Organize sanayi bölgeleri ve sanayi alanlarının çokluğu bu durumu desteklemektedir.

Sanayi alanları; Yahyalı ilçe merkezi (taşa toprağa/ madene dayalı ve meyvecilik üzerine),

Akkışla ilçe merkezi, Bünyan-Akkışla yolu üzerinde, , Sarıoğlan ilçe merkezi (tarıma

dayalı), Tomarza ilçe merkezi doğusunda (madene dayalı), Develi ilçe merkezi ve

Himmetdede Yerleşmesidir.

Planlama Bölgesi’nde, sanayi tesislerinin çevresel etkilerinin en aza indirilmesi

amacıyla, yeni sanayi tesisleri gelişiminin, organize sanayi bölgeleri niteliğinde ya da en az

30 hektarlık sanayi alanı şekilde olması önerilmekte olup, bu durum plan hükümlerinde

belirtilmiştir. Ayrıca, münferit sanayi taleplerinin organize sanayi bölgelerine

yönlendirilmesi ve sanayi tesislerinde organize sanayi bölgelerindeki gibi nitelikli altyapı

standartlarının sağlanması önerilmektedir.

6.2.2.5. Depolama Alanları

Çevre düzeni planında gösterilen depolama alanları, nitelik olarak ikiye

ayrılmaktadır. Küçük ve yerel ölçekli depolama alanlarının yanı sıra, bazı kentsel

yerleşimlere daha büyük ve bölgesel ölçekli teknolojik sera bölgeleri ile bütünleşik hizmet

eden depolama alanları, soğuk hava depoları vb. alanlar olarak önerilmiştir. Bu tür

depolama alanları jeotermal kaynağı olan yerleşimlerde planlanmıştır. Planlama Bölgesi

genelinde, bu planda önerilen depolama alanları;

Yozgat ilinde, Akdağmadeni ilçe merkezi batısı, Boğazlıyan ilçe merkezi,

Yenifakılı ilçe merkezi, Sarıkaya ilçe merkezi, Saraykent ilçe merkezi ve Yerköy ilçe

merkezi,

Sivas ilinde, Kangal ilçe merkezi kuzeyi, Altınyayla ilçesi Kale Beldesi,

Kayseri ilinde, Yahyalı ve Develi ilçe merkezindedir.

6.2.2.6. Küçük Sanayi Sitesi Alanları

Planlama Bölgesi bütününde, mevcut küçük sanayi siteleri dışında yeni öneriler,

Yozgat ilinde Akdağmadeni ilçe merkezi batısında, Kayseri ili Pınarbaşı ilçesi Kaynar

Yerleşmesinde, Develi ilçesi Sindelhöyük beldesinde ve Sivas ili Şarkışla ilçe merkezinde

yapılmıştır.

Ayrıca plan döneminde bu kullanım gereksinimi 1/5.000 ölçekli nazım ve 1/1.000

ölçekli uygulama imar planları kapsamında, kentsel yerleşme alanları içinde de

çözülebilecektir.







48

6.2.2.7. Organize Tarım ve Hayvancılık Alanları

Çevre düzeni planı kapsamında, tarım sektörünün desteklenmesi ve katma

değerinin artırılması amacıyla, entegre ya da entegre olmayan küçük ölçekte tesislerin

toplu olarak yer alabilmesini sağlamak üzere, organize tarım ve organize hayvancılık

alanları önerilmiştir. Planlı ya da öneri halindeki organize tarım alanlarının bulunduğu ilçe

ve beldeler;

Yozgat ilinde, il merkezi (organize çiçekcilik ağırlıklı), Aydıncık ilçe merkezi,

Yenifakılı ilçe merkezi, Şefaatli ilçe merkezi, Boğazlıyan ilçe merkezi ve Uzunlu beldesi

(hayvancılık ağırlıklı), Saraykent ilçesi (hayvancılık ağırlıklı), Çandır ilçesi Büyükkışla

beldesi (hayvancılık ağrılıklı), Çayıralan ilçe merkezi ve Evciler beldesi (hayvancılık

ağrılıklı), Boğazlıyan ilçesi Devecipınar beldesi (hayvancılık ağırlıklı), Sorgun ilçesi

Bahadın beldesi (hayvancılık ağrılıklı), Kadışehri, Sarıkaya, Çekerek ilçe merkezleridir

(hayvancılık ağırlıklı).

Sivas ilinde, Akıncılar ilçe merkezi, Altınyayla ilçesi Kale beldesi arası, Kangal

ilçe merkezi, Gölova ilçesi (hayvancılık ağırlıklı), İmranlı ilçesi (hayvancılık ağrılıklı),

Şarkışla, Gürün ve Ulaş ilçe merkezleri (hayvancılık ağrılıklı) ve Yıldızeli ilçesi

Güneykaya ve Şeyhhalil beldeleridir.

Kayseri ilinde, Yahyalı ilçe merkezi, Akkışla ilçe merkezi (hayvancılık ağırlıklı),

Felahiye ilçe merkezi (hayvancılık ağırlıklı), Bünyan ilçe merkezi ile Akmescit Yerleşmesi

(hayvancılık ağrılıklı), Pınarbaşı ilçe merkezi (hayvancılık ağrılıklı), Yeşilhisar ve

Sarıoğlan ilçe merkezleridir.

Bunların dışında özellikle termal turizm merkezi ilan edilen ve jeotermal

potansiyeli olan yerleşimlerde Teknolojik Sera Bölgeleri için plan kararları alınmıştır.

Bunlar;

Yozgat ilinde; Yerköy ilçesi Aşağıelmahacılı köyü kuzeyi, Boğazlıyan ilçe merkezi

ve Yenipazar beldesi, Saraykent ilçe merkezi ve kuzeyi, Sorgun ilçe merkezi ile Bahadın

beldesi, Sarıkaya ilçesi Karayakup beldesi batısı; Sivas ilinde; Kangal Balıklıçermik

Termal Turizm Merkezi çevresi Kavak ve Karanlık köyler civarı, Yıldızeli ilçesi Kalın

beldesi, Koyulhisar ilçe merkezi, Altınyayla ilçesi Deliilyas beldesi, Suşehri ilçe merkezi;

Kayseri ilinde; Felahiye ilçe merkezidir.

6.2.2.8. Lojistik Merkez Alanları

Planlama Bölgesi’nde, sektörel gelişim hedefleri de dikkate alınarak, ithalat ve

ihracata yönelik nakliye, depolama ve ambalajlamanın bir arada yer aldığı alanlar

önerilmiştir. Lojistik merkezlerin yerleri belirlenirken, ulaşım bağlantılarının güçlü olması





49

ve farklı ulaşım türleri arasında aktarma yapılabilmesi (intermodal taşımacılık) göz önünde

bulundurulmuştur.

Plan kapsamında Kayseri merkezde,üç adet lojistik bölge alanı önerilmiştir. Bunun

dışında Sivas Demir Çelik Fabrikası’nın (SİDEMİR) bulunduğu alanda bir lojistik merkez

önerilmiştir. Bu merkez Sivas il merkezine olan yakınlığı, Sivas-Kayseri karayolu

güzergahının sonlandığı noktada olması, mevcut demiryolu güzergahıyla çakışması gibi

kriterler dikkate alınarak planlanmıştır.

6.2.2.9. Serbest Bölge Alanı

Kayseri Serbest Bölgesi, Planlama Bölgesi’ndeki tek serbest bölgedir.

6.2.2.10. Askeri Alanlar ve Güvenlik Bölgeleri

Planlama Bölgesi’nde planda gösterilmiş ya da plan ölçeği gereği gösterilememiş

olan tüm askeri alanlar ve güvenlik bölgeleri, 2565 Sayılı “Askeri Yasak Bölgeler ve

Güvenlik Bölgeleri Kanunu” ve bu kanuna ilişkin yönetmelik hükümleri çerçevesinde

korunan alanlardır.

6.2.3. TURİZM ALANLARI

Planlama Bölgesi’nde önemli bir potansiyel içeren turizm sektörünün katma

değerini artırmak ve bu değerin potansiyel sunan tüm yerleşimler tarafından

kullanılabilmesi ve paylaşılabilmesini sağlamak kalkınma sürecinde büyük önem

taşımaktadır.

Planlama Bölgesi’nde mevcut turizm etkinlikleri, temelde tarih, kültür ve kış

sporları turizmi ağırlıklı olarak sürdürülmektedir. Diğer yandan, doğa turizmi (eko-turizm)

ve termal turizm faaliyetleri için çok çeşitli potansiyeller mevcuttur. Ancak, günümüzde bu

değerlerin önemli bir kısmı düzenlenerek turizm kullanımına açılmamıştır. 1/100.000

ölçekli çevre düzeni planı, bu değerlerin turizme kazandırılması için çeşitli plan kararları

getirmiştir.

6.2.3.1. Turizm Tesis Alanları

Planlama Bölgesi’nde önemli bir potansiyel içeren turizm sektörünün katma

değerini artırmak ve bu değerin potansiyel sunan tüm yerleşimler tarafından

kullanılabilmesi ve paylaşılabilmesini sağlamak kalkınma sürecinde büyük önem

taşımaktadır. 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı ana kararlarından biri olarak, Planlama

Bölgesi’ndeki üç ilde de turizm potansiyellerinin değerlendirilmesine yönelik mekansal

planlama kararları getirilmiştir. Ayrıca, turizm tesis alanları, yer seçimi alt ölçekli





50

planlarda belirlenmek üzere, kentsel veya kırsal yerleşme alanları ile yaylalık alanlarda da

oluşabilecektir.

İllerde ilan edilmiş olan turizm merkezleri bu kullanımın esas olarak yer alacağı

bölgeler olmakla birlikte, Planlama Bölgesi’nde, ayrıca bu planda önerilen turizm tesis

alanlarının bulunduğu ilçe ve beldeler;

Yozgat ilinde, Sorgun ilçesi Bahadın beldesi ve Çekerek ilçe merkezi, Boğazlıyan

ilçesi Uzunlu beldesi,

Sivas ilinde, Koyulhisar Eğriçimen Yaylası ve çevresi, Gemerek ilçesi Sızır

beldesi, Gürün ilçe merkezi kuzeyi ve Gökpınar Gölü çevresi ve Hafik ilçe merkezi,

Akıncılar ilçesi kuzey batısı mevkii, Gölova ilçe merkezi,

Kayseri ilinde, Develi ilçe merkezi, Erciyes Kayak Merkezi kuzeyi, Felahiye ilçe

merkezi güneyi Yamula Barajı yakını ve Kocasinan ilçe belediyesi Bayramhacı köyüdür.

6.2.3.2. Günübirlik Tesis Alanları

Planlama Bölgesi’ndeki günübirlik tesisler turizm sektörü açısından potansiyel

oluşturabilecek kültürel ve doğal güzelliklerin yer aldığı bölgelerde, baraj kenarlarında

yapılması planlanan rekreatif (piknik ve eğlence) yer alacaktır. Ayrıca, bu planda alan

olarak tanımlanmamış olup, “G” sembolü ile gösterilmiş olan noktasal günübirlik yerlerde,

büfe, kır kahvesi veya çay bahçesi ile kirletici etkisi olmayan, fosseptik yapımını

gerektirmeyen seyyar tuvalet yapılabileceği yönünde plan hükmü getirilmiştir.

Çevre Düzeni Planı’nda gösterilen günübirlik ve noktasal günübirlik tesis alanları:

Yozgat ilinde; Akdağmadeni ilçesi Karadikmen köyü ve Aydıncık ilçesi

Kazankaya beldesi Kazankaya Kanyonu,

Sivas ilinde; Koyulhisar ilçesi Eğriçimen Yaylası, Gemerek ilçesi Sızır beldesi

Obruk Şelalesi, Ulaş ilçesi Tecer beldesi ormanları alabalık tesisleri, Altınyayla ilçesi

Sarıssa Antik kenti, Kangal ilçesi Çetinkaya beldesi Kalkım köyü, Sularbaşı köyü alabalık

tesisleri, Yıldızeli ilçesi Yavu beldesi ormanları, Bakırcıoğlu ve Ilıca köyü,

Kayseri ilinde Yeşilhisar Soğanlı Vadisi, Yemliha Yerleşmesi güneyi tek-çift göz

kaplıcaları, Kapuzbaşı ve Derebağ Şelaleleri, Tomarza ilçesi Avşarobası Yerleşmesi yer

altı şehri ve İmamkulu köyü, Kocasinan Yerleşmesi Bayramhacı köyü kaplıcaları, Kültepe-

Kaniş Karum Ören yeri ve Erciyes Kayak merkezi çevresindedir.





51

6.2.3.3. Termal Turizm Alanları

Yozgat ve Sivas illerinde termal turizm merkezi ilan edilen ilçeler dışında Planlama

Bölgesi’nde termal turizm potansiyeli sunan ve bu kapsamda değerlendirilmesi önerilen

kaynaklar;

Yozgat ilinde, Akdağmadeni ilçesi Karadikmen köyü.

Kayseri ilinde, Yemliha Yerleşmesi güneyi tek-çift göz kaplıcaları, Kocasinan

Yerleşmesi Bayramhacı köyü kaplıcaları, Özvatan ilçesi Kermelik köyü çevresindedir.

Plan kapsamında, özellikle Yozgat ilinde, bu termal turizm alanlarını birbirine

bağlayan ulaşım güzergahı oluşturulmuştur.

6.2.3.4. Eko-Turizm Alanları

Kayseri ili Erciyes Dağı etekleri Hacılar Yerleşmesi güneyi ile Develi ilçe

merkezindedir.

Kayseri ili’nde Aladağlar Milli Parkı ve Kapuzbaşı Şelaleleri ile Gesi ve Ağırnas

yerleşmelerinde de eko-turizm potansiyeli mevcuttur.

6.2.3.5. Kamping Alanları

Planlama Bölgesi’nde gösterimi yapılan kamping alanları,

Yozgat ili; Çayıralan ilçesi Güzelyayla Köyü, Aydıncık Kazankaya Kanyonu,

Çekerek ilçesi kuzeyi, Sivas ili; Yavu Ormanları, Eğriçimen Yaylası, Gemerek İlçesi Sızır

Beldesi Obruk Şelalesi,

Kayseri ili; Yahyalı İlçesi Derebağ Şelalesi çevresidir. Kayseri ili’nde, ayrıca,

Erciyes Dağı, Aladağlar Milli Parkı, Gesi, Ağırnas ve Kıranardı gibi yörelerde kamping

yapılabilecek potansiyel alanlar mevcuttur.

Planlama Bölgesi’ndeki kamping alanları turizm sektörü açısından potansiyel

oluşturabilecek kültürel ve doğal güzelliklerin yer aldığı bölgelerde, imar planı kararlarıyla

da oluşabilecektir.

6.2.3.6. Kış Sporları ve Kayak Merkezleri Mekanik Tesis Alanları

Planlama Bölgesi’nde; Kayseri ilindeki Erciyes Dağı, turizm merkezi statüsünde

olup, kış sporları amaçlı uzun süredir değerlendirilen, Türkiye’deki önemli kayak

merkezlerinden birinin bulunduğu bölgedir. Buna ilaveten, Sivas’ın Yıldızeli İlçesi’ndeki

Yıldız Dağı’nın bulunduğu bölge de kış sporları turizm merkezi ilan edilmiştir. 1/100.000






52

ölçekli çevre düzeni planı döneminde, bu bölgedeki altyapının tamamlanarak,

değerlendirilmesi öngörülmektedir.

6.2.4. ÖZEL KANUNLARA TABİ ALANLAR

Planlama Bölgesi’nde yer alan, milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat parkları,

yaban hayatı geliştirme sahaları, avlaklar, TOKİ alanları ve organize sanayi bölgeleri vb.

gibi planlama yetkileri farklı kurumlara ait olan alanlar “özel kanunlara tabi alanlar” olarak

tanımlanmıştır.

Bu alanlarda, bu planın onayından önce ve sonra ilgili kanunlar uyarınca yürürlüğe

girmiş ve girecek olan her tür ve ölçekteki planlar geçerli kabul edilmektedir. Ancak,

yetkili bakanlık ya da kurum ve kuruluşlarca bu planın ilke ve stratejileri doğrultusunda

yapılacak veya yaptırılacak olan alt ölçekli planlarda, ulusal mevzuat ve taraf olduğumuz

uluslararası sözleşmeler ile koruma altına alınarak koruma statüsü kazandırılmış alanlar

ve ekolojik değeri olan hassas alanların gösterilmesi zorunludur. Bu alanlarda, ilgili

mevzuat çerçevesinde belirlenen koruma kararlarına uygun işlem yapılacaktır.

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda, “Çevrenin Korunması ve Kentsel Altyapının

Geliştirilmesi” Bölümü’nde belirtildiği gibi, “… Çevrenin korunması ve üretim sürecinin

olumsuz etkilenmemesi açısından doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konusunda

kurum ve kuruluşlar arasındaki görev ve yetki dağılımındaki belirsizlikler yeterince

giderilememiştir”. Bu nedenle, bu alanlarda, yetkili kurum ve kuruluşlarca yapılacak

planlama çalışmalarının, bu alanlarla ilgili özel kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla,

bölgesel bütünlük ve sürdürülebilir kalkınma amacı ile bu planın ilke ve stratejileri

doğrultusunda hazırlanması gereklidir.

6.2.4.1. Sit Alanları

Planlama Bölgesi kapsamında kalan sit alanları, Mülga Kültür ve Turizm Bakanlığı

ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulları’ndan temin edilmiştir. Plan

kapsamındaki arkeolojik, tarihi, kentsel ve kentsel- arkeolojik sit alanlarında (planda

gösterilmiş ya da gösterilememiş), Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Bakanlığa Bağlı Kültür

Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından alınmış kararlar ile bu plandan önce

onaylanmış koruma amaçlı imar planları yürürlüktedir. Doğal sit alanlarında (planda

gösterilmiş ya da gösterilememiş), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını

Koruma Genel Müdürlüğü ve Bakanlığa bağlı Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez ve

Bölge Komisyonu tarafından alınmış kararlar ile bu plandan önce onaylanmış koruma

amaçlı imar planları yürürlüktedir.





53

Plan ile çevre düzeni planında yerleşme alanı olarak gösterilmiş olan sit alanlarında

yapılacak koruma amaçlı imar planlarının nüfusu, sit alanının bulunduğu ilçe için çevre

düzeni planında kabul edilen nüfus dahilinde değerlendirileceği ve bu plan kapsamındaki

doğal, arkeolojik, tarihi, kentsel ve kentsel-arkeolojik sit alanlarında (planda gösterilmiş ya

da gösterilememiş) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile 644 sayılı

Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili yönetmelikleri uyarınca hazırlanan bilimsel

araştırma raporuna uygun olarak sit statüsünde değişiklik olması durumunda, koruma

statüsü değişen alanların; belirlenen yeni statüsü dikkate alınarak, ilgili koruma bölge

kurulu veya tabiat varlıklarını koruma merkez ve bölge komisyonu tarafından alınan

kararlar, ilke kararları ve bu planın ilke ve esasları çerçevesinde bu planda değişikliğe

gerek olmaksızın koruma amaçlı imar planlarının hazırlanabilceği yönünde plan hükmü

getirilmiştir.

6.2.4.2. Sulak Alanlar

Yozgat ilinde sulak alan bulunmamaktadır.

Sivas ilindeki sulak alanlar, Hafik-Zara Gölleri Sulak Alanı ve Ulaş Gölleri Sulak

Alanı’dır.

Kayseri ilindeki sulak alanlar ise: Sultan Sazlığı Ramsar Alanı, Hürmetçi Sazlıkları

Sulak Alanı, Tuzla (Palas) Gölü Sulak Alanı, Engir Gölü Sulak Alanı ve Zamantı

Kaynakları Sulak Alanı’dır. Bu sulak alanlardan, Sultan Sazlığı, step ekosistemi içerisinde

eşine az rastlanan tatlı ve tuzlu su ekosistemini bir arada bulundurması, İç Anadolu step

ekosistemi içerisinde sahip olduğu zengin biyolojik çeşitliliği ve Afrika ile Avrupa

arasındaki göçmen kuşların kullandığı iki ana kuş göç yolunun bu alanda kesişmesi

nedeniyle Türkiye’nin en önemli sulak alanlarından birisidir.

6.2.4.3. Milli Parklar

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi’nde;

Yozgat ilinde, Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Kayseri ilinde ise, Aladağlar Milli

Parkı ve Sultan Sazlığı Milli Parkı bulunmaktadır. Sivas ilinde ise, milli park

bulunmamaktadır.

6.2.4.4. Tabiat Parkı ve Tabiat Koruma Alanları

Planlama Bölgesi’nde Yozgat ilinde Davulbaztepe Tabiat Parkı; Kayseri’de ise,

Erkilet, Gesi, Tekir Yaylası, Yahyalı’da Kapuzbaşı Şelalesi, Hisarcık ve Talas (Şahinkaya)

Tabiat Parkları bulunmaktadır. Kayseri, Derebağ Şelalesi Tabiat Parkı ve Tomarza’da

Çokca Ormanları Tabiat Parkı ve Tabiatı Koruma Alanı bulunmaktadır. Sivas’ta bu statüde

bir alan yoktur.





54

6.2.4.5. Örnek Avlak Alanı ve Yaban Hayatı Koruma/Geliştirme Sahaları

Yozgat ilinde Eynelli-Yukarı Yahyasaray Domuzu Örnek Avlağı, Kayseri ilinde

Aladağlar Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Engir Gölü Yaban Hayatı Koruma Sahası ve

Sultan Sazlığı Yaban Hayatı Koruma Sahası bulunmaktadır. Sivas’ta bu statüde bir alan

yoktur.

6.2.4.6. Mesire Yerleri

Yozgat, Sivas ve Kayseri illerinde, Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından mesire

olarak belirlenmiş alanlar plana işlenmiştir.

Yozgat’ta, Akdağmadeni ilçesinde, Kadıpınarı, Oluközü, Çiçekliçayır, Hisarbey;

Çekerek ilçesinde, Kocaalan Yaylası; Sorgun ilçesinde, Eymir (Bağdili) Üçtepeler;

Çayıralan ilçesinde, Çevrik Mesire; Sarıkaya ilçesinde, Yoğurtyurdu Mesire Yerleri

bulunmaktadır.

Sivas’ta, Merkez ilçede, Kızılkavruk, Fidanlık; Suşehri ilçesinde, Karşıyaka; Zara

ilçesinde, Şerefiye; Ulaş ilçesinde, Güneşli Köyü Mesire Yerleri bulunmaktadır.

Kayseri’de, Yahyalı ilçesinde, Derebağ mesire yeri bulunmaktadır.

6.2.4.7. Biyolojik Öneme Sahip Alanlar5

Planlama Bölgesi’nde bulunan biyolojik açıdan önemli alanlar şunlardır:

Yozgat ilinde, Yenipazar, Akdağmadeni Ormanları, Kazankaya Vadisi;

Sivas ilinde, Ulaş Gölleri, Hafik Zara Tepeleri, Tecer Dağları, Divriği Tepeleri,

Kösedağ, Kelkit Vadisi, Giresun Dağları, Gölova Gölleri, Tohma Vadisi, Refahiye

Ormanları;

Kayseri ilinde, Sultan Sazlığı, Erciyes Dağı, Hürmetçi Sazlığı, Palas Gölü, Zamantı

Irmağı, Binboğa Dağları, Feke, Aladağlar.

6.2.5. ÖZEL PLANLAMA ALANLARI

Planlama Bölgesi’nde özel planlaması yapılması önerilen alanlar, “Aydıncık

Kazankaya Kanyonu ve Gürün Gökpınar Gölü-Şuğul Vadisi Özel Planlama Alanları”dır.

Aydıncık Kazankaya Kanyonu Özel Planlama Alanı, Kazankaya Kanyonu ve

çevresini kapsamaktadır. Bu alanda turizm tesis alanı, günübirlik ve kamping alanları,

rekreatif amaçlı tesisler ile panayır festival alanı önerilmektedir. Kanyon boyunca ve

5 “Türkiye’nin Önemli Doğa Alanlar”, Doğa Derneği, 2006




55

çevresinde özel planlama alanı kapsamında çevre düzenleme-peyzaj projesi hazırlanması

gereklidir.

Gürün Gökpınar Gölü-Şuğul Vadisi Özel Planlama Alanı, Gürün yerleşimi

Gökpınar Gölü arasında uzanan vadi ve çevresini kapsamaktadır. Bu alan Planlama

Bölgesi’nde önemli bir doğa ve ekoloji parkı olarak nitelendirilmektedir. Alanda Gökpınar

Gölü çevresinde turizm tesis alanları ve rekreatif alanlar yer almıştır. Şuğul Vadisi

boyunca önerilen bölge parkı/büyük kentsel yeşil alan içerisinde günübirlik, kamping

turizm ve treekking alanlarını içeren özel planlama alanı kapsamında çevre düzenleme-

peyzaj projesi hazırlanması gereklidir.

6.2.7. SOSYAL VE TEKNİK ALTYAPI ALANLARI

6.2.7.1. Büyük Kentsel Yeşil Alanlar / Bölge Parkları

Planlama Bölgesi’nde büyük kentsel yeşil alanlar baraj ve göletler ile turizm

kapasitesi yüksek doğal ya da kültürel miras alanlarında ve zaman zaman doğa kirletici

tesislere tampon oluşturacak yerlerde önerilmiştir. Planlama Bölgesi’nde bu planda

önerilen büyük kentsel yeşil alanlar:

Yozgat ilinde, il merkezi, Yerköy ilçesi Esenli beldesi, Sarıkaya ilçe merkezi

batısı,

Sivas ilinde, il merkezi Kızılırmak nehri ve Yıldız Beldesi Gölet kenarı boyunca,

Doğanşar ilçe merkezi, Divriği ilçe merkezi kuzeyi, Şarkışla ilçe merkezi ve ilçenin

doğusundaki Maksutlu Barajı kenarı,

Kayseri ilinde, il merkezi merkez OSB güneyi ve Talas ilçe belediyesi güneyi ve

doğusu, Develi ilçe merkezi, Yahyalı ilçesi kuzeyi Ağçaşar Göleti kenarı, Pınarbaşı ilçe

merkezi Bahçelik Barajı kenarı, Akkışla ilçe merkezi, Bünyan ilçesi Sarımsaklı Barajı

kenarı ve Sarıoğlan ilçesi Palas Yerleşmesidir.

Bunlara ilaveten, imar planları yapımı sırasında kentsel yerleşme alanlarında ve

çevresinde bu kullanımlar için yer ayrılabilecektir.

6.2.7.2. Rekreasyon Alanları

Planlama Bölgesi’nde rekreasyon alanları;

Yozgat ilinde; Esenli Beldesi Gelingüllü Barajı kenarlarında, Esenli ve

Gedikhasanlı beldeleri arasında, Saraykent ilçe merkezi, Şefaatli ilçesi Kuzayca Beldesi

Kuzayca Göleti kenarı, Sorgun ilçesi Doğankent Beldesi Doğankent Göleti kenarı, Çandır

ilçe merkezi Uzunlu Baraj kenarı ve il merkezi güneyi Topçu Göleti kenarı,





56

Sivas ilinde; il merkezi ile Yıldız beldesi Yıldız Göleti kenarı, Hafik ilçe merkezi,

Zara ilçe merkezi Deniz Gölü kenarı, Doğanşar ilçe merkezi güneyi Dipsiz Göl Şelalesi

kenarı, İmranlı ilçe merkezi İmranlı Baraj kenarı, Gölova ilçe merkezi Gölova Baraj

kenarı, Gürün ilçe merkezi Gürün Kanyonu kenarı, Altınyayla ilçesi Deliilyas Beldesi

Deliilyas Gölet kenarı ve il merkezi kuzeyi Paşabahçe rekreatif alanı, Akıncılar ilçe

merkezi kuzeyi,

Kayseri ilinde; Yeşilhisar ilçesi Akköy Baraj kenarı, yer almaktadır. Bünyan ilçesi

Sarımsaklı Barajı, Akkışla ilçesi Çiftlik Yerleşmesi yolu üzeri, Yahyalı ilçe merkezi

Ağçaşar Baraj kenarı, Yamula Baraj kenarı ve adacıkları yer almaktadır.

Ayrıca Yozgat il merkezi güneyinde bölgesel kentsel spor alanı ve Kayseri ili

Develi ilçe merkezinde ise, sosyal donatı alanı önerilmiştir.

6.2.7.3. Üniversite Alanları (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri dahil)

Planlama Bölgesi’nde, her üç il merkezinde de üniversite kampüs alanları

bulunmakta olup; çeşitli ilçe merkezlerinde de bunlara bağlı meslek yüksekokulları

kurulmuştur. Bu kurumların bulunması, bölge kalkınması açısından son derece önemlidir.

Özellikle Planlama Bölgesi’nde Bozok, Cumhuriyet ve Erciyes Üniversiteleri’ndeki

meslek yüksek okullarında, Makine ve Metal Teknolojileri, Malzeme ve Malzeme İşleme

Teknolojileri, Tekstil-Giyim-Ayakkabı ve Deri, Gıda Teknolojisi, Bahçe Tarımı, Süt ve

Ürünleri Teknolojisi, Besicilik, Organik Tarım, Halıcılık ve Kilimcilik, Metalurji, Büyük

ve Küçük Baş Hayvan Yetiştiriciliği, Mobilya Dekorasyon ve Lojistik programları

yoğunlaşmaktadır.

Dolayısıyla kırsal kalkınmanın sağlanmasında ve genç nüfusun kent merkezlerine

göçünün engellenmesi için ilçelerde var olan Meslek Yüksek Okulları’nın tarım, sanayi,

ticaret sektörlerindeki bölümleri dikkate alınarak tarımsal sanayi alanları, organize tarım ve

hayvancılık alanları, teknolojik sera bölgeleri, maden sanayi alanları ve teknoparklar

önerilmiştir.

Planda gösterimi yapılan üniversite alanları:

Yozgat ilinde İl Merkezi (Bozok Üniversitesi Kampüsü); Akdağmadeni ve

Boğazlıyan ilçe merkezleri,

Sivas ilinde İl Merkezi (Cumhuriyet Üniversitesi Kampüsü); Gürün, Gemerek,

Kangal, Suşehri, Hafik, İmranlı, Zara, Yıldızeli, Divriği ve Şarkışla ilçe merkezleri,





57

Kayseri ilinde, İl Merkezi (Erciyes Üniversitesi Kampüsü); Merkez Kampüs

içerisindeki meslek yüksek okulları ve Develi ilçe merkezinde bulunmaktadır. Ayrıca

Kayseri’de Melikşah Üniversitesi bulunmakta, Abdullah Gül ve Nuh Naci Yazgan

Üniversitelerinin kurulma çalışmaları devam etmektedir.

Bunların dışında Yozgat il merkezi Bozok Üniversitesi yanında ve Sivas il merkezi

Cumhuriyet Üniversitesi yanında Teknoloji Geliştirme Bölgeleri planlanmıştır.

6.2.7.4. Kongre ve Sergi Merkezleri

Birbiriyle ilişkili bu kullanımlar, turizm faaliyetlerini ve buna bağlı diğer hizmetleri

çeşitlendirip geliştirmek, bölgeye gelen turistlerin sayısını ve niteliğini iyileştirmek

amacıyla önerilmiştir.

Planlama Bölgesi’nde önerilen Kongre Merkezleri, Yozgat’ta il merkezinde,

Kayseri’de Erciyes kayak merkezi eteklerinde, Sivas’ta ise il merkezinin güneyinde

bulunmaktadır.

Bunların dışında küçük ölçekli Temalı Park / Fuar Alanları ise, Yozgat ilinde;

Akdağmadeni ilçe merkezi, Sorgun ilçe merkezi ve Çandır ilçesi Büyükkışla Beldesi,

Sivas ilinde; Zara ilçe merkezi, Yıldızeli ilçe merkezi, Kangal ilçe merkezi ve Alacahan

Beldesi, Doğanşar ilçe merkezi, Koyulhisar ilçe merkezi ve Akıncılar ilçe merkezi,

Kayseri ilinde ise; Develi ve Sarıoğlan ilçe merkezlerinde önerilmiştir.

6.2.7.5. Doğalgaz Boru Hatları

Botaş Genel Müdürlüğü’nden alınan doğal gaz boru hatları plana işlenmiştir.

6.2.7.6. Enerji İletim Hatları

Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’den (TEİAŞ) alınan 154 ve 380 KW.lik enerji nakil

hatları planda gösterilmiştir.

6.2.7.7. Katı Atık Bertaraf ve Depolama Alanları

Planlama Bölgesi’nde yer alan proje halindeki katı atık bertaraf ve depolama

alanları planda gösterilmiştir.

6.2.7.8. Arıtma Tesisi Alanları

Planlama Bölgesi’nde planda gösterilen arıtma tesisleri şunlardır:

Yozgat ilinde, Akdağmadeni, Boğazlıyan Yamaçlı Beldesi,

Sivas ilinde, Merkez ilçe, Gürün,





58

Kayseri İl Merkezinde Boğazköprü mevkiinde, Yeşilhisar, Develi, Bünyan

Akmescit Yerleşmesi.

Bunların dışında, Kayseri BŞB, Yahyalı, Develi, Yeşilhisar, Tomarza, Bünyan,

Sarıoğlan, Akkışla, Sarız ilçelerinde çöp depolama sahaları yer almaktadır.





59

6.3. YERLEŞİM DIŞI ALANLAR

6.3.1. TARIM ALANLARI

Plan çalışmasında mülga T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından üretilen

statip verileri verileri baz alınmıştır. Tarım arazileri, 5403 Sayılı “Toprak Koruma ve Arazi

Kullanımı Kanunu” ve 3083 Sayılı “Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım

Reformu Kanunu”na tabi alanlar olarak farklı plan hükümler çerçevesinde

değerlendirilmiştir.

6.3.1.1. Ulaş TİGEM Arazisi

Sivas-Malatya kara ve demiryolu güzergahında, Ulaş ilçesi sınırları içerisinde

yerleşim merkezi güneyinde yer almaktadır. Tarımsal işletmedeki arazi varlığı olan

yaklaşık 7.000 ha. arazinin % 14’ü tabii mera, % 46’sı yem bitkileri ve %40’ı tarla

arazisidir. Temel faaliyetleri bitkisel üretim ve hayvancılıktır. Bu çerçevede, alanın

tarımsal niteliği korunacaktır.

6.3.2. ORMAN ALANLARI

Bu alanlar, devlet ormanları, hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait

ormanlar, özel ormanlar ve muhafaza ormanları olup 6831 Sayılı “Orman Kanunu”

hükümlerine tabi alanlardır.

Planlama Bölgesi’ndeki orman alanları, mülga T.C. Çevre ve Orman

Bakanlığı’ndan alınan mescere haritalarına göre plana işlenmiştir. Alt ölçekli plan

çalışmaları sırasında, sınırlar konusunda tereddüt oluşması durumunda, orman kadastro

sınırları esas alınacak olup ilgili kurum görüşünün alınması şarttır.

6.3.3. AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR

Planlama Bölgesi’nde erozyonun önlenmesi ve çevrenin korunması, bölgede orman

varlığının artırılması ve orman sanayinin desteklenmesi amacıyla ağaçlandırılacak alanlar

önerilmiştir.




60

6.3.4. DOĞAL VE EKOLOJİK YAPISI KORUNACAK ALANLAR

Bu alanlar, kayalık-taşlık, kumul, sazlık-bataklık ve benzeri doğal, ekolojik,

topografik, jeolojik, yerel bitki örtüsü ve silüet gibi özelliklere ya da tarımsal değerlere

sahip alanlardır. Bu alanlarda, kırsal yerleşmeler, tarımsal amaçlı yapılar ve zorunlu teknik

altyapılar dışında yapılacak uygulamalarda, ÇED Yönetmeliği kapsamında kalanlar için

“çevresel etki değerlendirmesi olumlu” veya “çevresel etki değerlendirmesi gerekli

değildir” kararının bulunması; ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında olanlar için ise, ilgili

kurum ve kuruluşların uygun görüşü ile birlikte alan için üniversitelerce hazırlanacak olan

bilimsel rapor bulunması ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın uygun görüşü

doğrultusunda ilgili idarelerce işlem tesis edilebileceği plan hükmüne bağlanmıştır.

6.3.5. ÇAYIR ve MERA ALANLARI

Planlama Alanı’nda yaklaşık 600.000 hektar yer kaplayan çayır ve mera alanlarının,

bazı bölgelerde “tarım alanına” dönüştürülmesi ya da “ağaçlandırılacak alan” olarak

geliştirilmesi önerilmiştir. Meraların ise, bölgeye özel ürünlerin yetiştiği dikili tarım

arazilerine dönüştürülmesi veya hayvancılığın desteklenmesi amacıyla ıslah edilerek, bu

alanlarda yem bitkileri üretiminin teşvik edilmesi amaçlanmıştır.

6.3.6. SU TOPLAMA HAVZALARI VE KORUMA KUŞAKLARI

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi’nin büyük bir bölümü Kızılırmak Havzası

içerisinde kalmakta olup, Yeşilırmak, Fırat ve Seyhan havzalarını da içermektedir.

1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı sınırları içinde mevcut ve plan döneminde

tamamlanması öngörülen proje halindeki barajlar ile başlıca göletler şunlardır:

Yozgat ilinde, Oğulcuk Barajı, Hasbek Barajı, Sarıhamzalı Barajı, Yahyasaray

Barajı, Uzunlu Barajı, Sürayyabey Barajı, Gelingüllü Barajı, Taşlık Barajı, Musabeyli

Barajı, İnandık Barajı, Bahçecik Barajı, Yenice Barajı, Sahli Göleti, Kuzayca Göleti,

Ömerli Göleti, Kanlıdere Göleti, İğdeli Göleti, Baraklı Göleti, Fehimli Göleti, Akbenli

Göleti, doğankent Göleti, Gülşehri Göleti, Karakaya Göleti, Topçu Göleti.

Sivas ilinde, Kemerkaya Barajı, Kanak Barajı, Eymir Barajı, Armağan Barajı,

Kocakurt Barajı, Kurtlapa Barajı, Gemerek Barajı, Serpinti Çataloluk Barajı, Nevruz

Barajı, Akçakale Barajı, Mahmudiye Barajı, Bozkurt Barajı, Mursal Barajı, Güneykaya

Barajı, Karacalar Barajı, Çepni Barajı, Çamlıgöze Barajı, 4 Eylül Barajı, Susuzlar Barajı,

Kılıçkaya Barajı, Gazibey Barajı, Gölova Barajı, İmranlı Barajı, Maksutlu Barajı, Pusat

Ören Barajı, Beydilli Barajı, Kemeriz Göleti, Üçöz Göleti, Bozarmut Göleti, Yakup Göleti,

Harmancık Göleti, Güzeloğlan Göleti, Yıldız Göleti, Üçtepe Göleti, Girit Göleti, Yapıaltın




61

Göleti, Ulaş Göleti, Avcıpınar Göleti, Delice Göleti, İncesu Göleti, Delice Göleti, Yakup

Göleti.

Kayseri ilinde, Yamula Barajı, Sarımsaklı Barajı, İndere Barajı, Göktaş Barajı,

Kovalı Barajı, Akköy Barajı, Sarıoğlan Barajı, Bayramhacılı Barajı, Ağçaşar Barajı,

Gümüşören Barajı, Bahçelik Barajı, Kömeviran Göleti, Şıhlı Göleti, Kayapınar Göleti.

Planlama Bölgesi’ndeki mevcut sulama alanları ve sulama projeleri planda

gösterilmiştir.




62

7. PLANIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİ DENETLEMEYE YÖNELİK ÖRGÜTSEL

KARARLAR

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın

doğru bir şekilde uygulanarak, yapılan plandan beklenen faydanın sağlanması için

uygulamanın denetlenmesine yönelik örgütsel yapının oluşturulması kaçınılmaz bir önem

arz etmektedir. Katılımcı planlama prensibine uygun olarak, Yozgat, Sivas ve Kayseri’deki

tüm sosyal paydaşların kendi illeri bazında kurulacak bu denetleme mekanizmasında yer

alması önerilmektedir. Bu doğrultuda, plan uygulamasını denetleme mekanizmasında üç

temel birim yer alacaktır; Merkezi Yönetim; Yerel Yönetimler ve Sivil İnisiyatif. Böylece,

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda ifade edildiği gibi, “çevresel izleme, denetim ve raporlama

sisteminin altyapısının geliştirilerek uygulamaların etkinleştirilmesi, ilgili kuruluşlar

arasında bilgi akışının ve paylaşımının bütüncül bir sistemle sağlanması” gereği yerine

getirilebilecektir.

7.1. Merkezi Yönetim

Üst ölçekli planlama faaliyetlerinin Merkezi Hükümet denetiminde ve onay

yetkisinde olduğu bilinmektedir. Mekansal gelişme deseninin alt ölçeklere aktarılması için,

iller bazında, Yozgat, Sivas ve Kayseri Valilikleri bünyesinde, Yetkili Müdürlükler; İl

Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü ile İl Özel İdaresi’ndeki teknik elemanlardan oluşan

ve mutlaka şehir plancıları içermesi gereken özel bir ekip kurulmalı ve

görevlendirilmelidir.

7.2. Yerel Yönetimler

Alt ölçekli planların üretimi ve onaylanması yerel yönetimlerin sorumluluğu

altındadır. Belediyelerin planla ilgili birimlerinin teknik eleman eksiklikleri giderilmelidir.

Küçük belde belediyelerinde bu eksikliğin giderilmesi için ilçeler bazında ortak planlama

birimleri oluşturulabilir.

Yerel yönetimler bazında önerilen oluşum ise yerel yönetim birliklerinin

kurulması ve bunların özellikle planlama ile katı atık depolaması, pis su artıma ve benzeri

gibi altyapı ile ilgili konularda ortak çözümler üretmeleridir. Bu tür oluşumlar, İl

Valilikleri ve İl Özel İdareleri’nin de katılımı ile planlama düzeyleri arasındaki bilgi ve

karar akışı, ortak hareket ve eşgüdüm açısından son derece gereklidir. Böyle bir birlik

gerekirse havza ölçeğinde "Yönetim Planları" hazırlayabilir.

7.3. Sivil İnisiyatif

Katılımcı bir sivil inisiyatifin, bir planlama mutabakatı ile sağlanması yaşamsal

bir zorunluluktur. Bu nedenle, meslek odaları, Sivil Toplum Kuruluşları (STK), Gündem

21 Organizasyonları ile çeşitli dernekler ve yerel halk plan uygulaması ve

denetlemesinde anahtar kabul edilmektedir.




63

7.4. Planın İzlenmesi, Denetimi, Güncel ve Geçerli Tutulması

Planlamanın başarısı için vazgeçilmez bir ön koşul; izleme, denetleme ve

yönlendirmedir. Türkiye plan pratiğinde pek olmayan bu sürecin Planlama

Bölgesi’ndeki Yozgat, Sivas ve Kayseri İlleri’nde, iller bazında tesis edilmesi ve

yukarıda sıralanan aktörlerin her birisinin aynı zamanda gözlemcilik yapması önemle

önerilmektedir.




64

8. GENEL DEĞERLENDİRME VE ÇEVRE SORUNLARINA YÖNELİK ÇÖZÜM

ÖNERİLERİ

Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın,

çevre üzerinde yaratabileceği etkileri “Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD)” felsefesi

kapsamında değerlendirilebilir.“Stratejik Çevresel Değerlendirme, belirli bir proje veya

gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi

başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu

destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici

potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde

analizi ve değerlendirilmesidir”.6

Mekansal ve ekonomik gelişmenin, çevrenin sürdürülebilirliği ile birlikte

düşünüldüğü bir planlama yaklaşımı izlemiş olan Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi

1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, farklı disiplinleri biraraya getiren bir ekip

tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu ekipte şehir plancıları, jeolog, peyzaj mimarı, çevre

mühendisi, mimar, ziraat mühendisi ve biyolog-ekoloji uzmanı yer almıştır.

1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı, bu raporun “Genel Yaklaşım”, “Planlama

Kararlarını Yönlendiren Veriler” ve “Özel Kanunlara Tabi Alanlar” bölümlerinde

belirtildiği gibi, orman alanları, tarım arazileri, mera arazilerinin, sulama alanları,

uygulama ve arazi toplulaştırma alanları, milli parklar, yaban hayatı geliştirme sahaları; su

havzaları, su kaynakları, barajlar ve koruma kuşaklarının, sit alanlarının ilgili mevzuatlar

kapsamında korunmasına yönelik bir ilke ile hazırlanmıştır. Bu yaklaşım, planda

yapılaşmaya açılan alanların çevreye olası olumsuz etkilerinin minimumda tutulması

yönünde etkin bir önlem olacaktır. Mekansal planlama kararlarında, gayri sıhhi müessese

niteliği taşıyan kullanımların hassas bölgelerde ve bu bölgeleri direkt olarak etkileyecek

alanlarda yer almamasına dikkat edilmiştir.

Bu planın çevresel etkiler konusunda en hassas olduğu nokta, plan kararları ile

planın hedef yılı olan 2040 yılında bölgeye gelecek nüfus ve bu nüfusa bağlı olarak

oluşabilecek çevresel sorunlardır.

Planlama Bölgesi’nde, evsel nitelikli katı atıkların yanı sıra tıbbı ve tehlikeli katı

atıkların bertaraf edilmesi de çevre sorunlarını önleme yolunda önem taşımaktadır. İnsan

sağlığı açısından tehlike arz eden tıbbi atıkların ve tehlikeli katı atıkların depolama ve

bertaraf işlemlerinin ilgili mevzuata uygun olarak yapılması gerekmektedir.

Planlama Bölgesi’nde tüm katı atıklar için; “kentsel katı atık yönetiminde etkinlik

ve güvenliğin sağlanması amacıyla, insan ve çevre sağlığı üzerinde en az etkili olabilecek

katı atıkların azaltımı, kaynağında azaltım, geri kazanım, tekrar kullanım, kompostlama,

enerji kazanımı için yakma ve depolama gibi” entegre katı atık yönetimi olarak tanımlanan

6 http://www.cevreorman.gov.tr/co_06.htm




65

bir sistemin kurulması önerilmektedir.7 Plan döneminde oluşması öngörülen sanayi

tesisleri ve gelecek nüfus da düşünüldüğünde arıtma tesislerinin öncelikle yapılması

kaçınılmaz olmaktadır. Bu konudaki çözümlerin tek tek beldeler bazında değil, birlikler

düzeyinde yapılması gerekmektedir.

Bölgedeki mevcut sanayi tesislerinin çevreyi kirletici faaliyetlere karşı önlem

alması ve bu konuda denetime tabii tutulmaları gerekmektedir. Yeni yapılacak tüm sanayi

tesislerinde çevre sorunlarını önleyici tedbirlerin alınması yönünde kontrollerin inşaat

aşamasında yapılması büyük önem arz etmektedir. 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı

ana kararları kapsamında, Planlama Bölgesi’ndeki sanayi sektörü gelişiminin tarımsal

sanayi bazlı olarak desteklenmiş olması, bu planda çevresel etkilerin aza indirilmesi

yönünde bir etken olacaktır.

Plan döneminde, tarım sektörünün desteklenmesi, toprak ve su kirliliği üzerinde

baskı oluşturacaktır. Bu durum, plan döneminde, tarımsal faaliyetlerin çevresel etkilerinin

denetimini zorunlu kılacaktır. Tarımda kimyasal madde kullanımının, toprak ve bundan

kaynaklı yer altı suyu kirliliği dikkate alınarak yapılması gerekmektedir. Planlama

Bölgesi’nde sulama projeleri bulunmaktadır. Bu projelerin tarım sektörüne, çevreye, ülke

ekonomisine ve dolayısıyla insan yaşamına çok sayıda olumlu etkisi bulunmakla birlikte,

gerekli önlemler alınmadığı taktirde uzun vadede bazı potansiyel olumsuz etkileri ortaya

çıkabilecektir. Bu olumsuz etkilerin ortaya çıkmaması veya en aza indirilmesi için koşullar

uygun olduğu ölçüde modern sulama yöntemleri ile sulamaya geçilmeli, gerekli drenaj ve

tarla içi geliştirme projeleri, sulama ile birlikte uygulamaya konularak sulama projelerinin

bir bütün olarak periyodik işletme ve bakımı yapılmalı, aynı şekilde tarımda modern

teknikler uygulanarak üretim gerçekleştirilmelidir. Ayrıca, sulama projeleri ile birlikte

yoğun olarak kullanımına başlanan suni gübre ve kimyasal ilaç uygulamalarının kontrollü

olarak yapılması ve sulamada aşırı su kullanımının engellenmesi için ilgili kurum ya da

kuruluşlar tarafından çiftçi eğitim programları uygulanmalıdır.8

Böylece, sulama, gerçek amacına paralel olarak, tarımsal üretimde ve kırsal refahı

arttırmayı amaçlayan ve insani boyutu ön planda tutan bir faaliyet olarak, kurak ve yarı-

kurak bölgelerde tarımsal üretimi arttırma ve güvence altına almada temel ve vazgeçilmez

bir faktör olmaya devam ederken; doğal kaynaklar ile biyolojik-ekolojik açıdan önemli

alanların sürdürülebilirliği açısından tehdit oluşturmayacaktır.9 Uygulama aşamasında bu

konu dikkate alınmalıdır.

7 Doç. Dr. Balabıyık, H. “Kentsel Katı Atıklar ve Yönetimi”,

http://www.usakgundem.com/makale.php?id=215. 8 D.S.İ Genel Müdürlüğü, 21.Bölge Müdürlüğü.

9 Büyükcanbaz, H.; Korukçu, İ. “Sulama Projelerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi”;

http://www20.uludag.edu.tr/~tys/SULAMA%20.pdf

yozgat-sİvas kayserİ planlama bÖlgesİ...t.c. Çevre ve Şehİrcİlİk bakanliĞi mekansal...

Documents