[yrc]-giai phap xay dung van hoa doanh nghiep vi su truong ton va phat trien cua doanh nghiep viet...

7/31/2019 [YRC]-Giai Phap Xay Dung Van Hoa Doanh Nghiep Vi Su Truong Ton Va Phat Trien Cua Doanh Nghiep Viet Nam

1/92

B GIO DC O TO

TRNG I HC NGOI THNG

----------------***----------------

TI NGHIN CU KHOA HC

TI:

GII PHP XY DNG

VN HA DOANH NGHIP

V S TRNG TN V PHT TRINCA DOANH NGHIP VIT NAM

Ngi hng dn : TS Nguyn Hong nh

Ngi thc hin : Hu Hng

Nguyn Th Hng Lin

NGNH KHOA HC X HI 1A

H NI 2006


2/92

http://svnckh.com.vn 2

MC LC

LI M U ........................................................................................................ 4CHNG I: ........................................................................................................... 7TNG QUAN V VN HA DOANH NGHIP V QUAN IM V DOANH

NGHIP PHT TRIN V TRNG TN ............................................................ 7I. Tng quan v vn ha doanh nghip ................................................................... 7

1. Khi qut chung v vn ha ......................................................................... 72. Khi nim v VHDN .................................................................................... 83. Cc thnh phn ca VHDN .......................................................................... 9

3.1. Cc thc th hu hnh(Artifacts) .............................................................. 93.2. Cc gi tr c th hin (Espoused Values).......................................... 11

3.3. Ngm nh nn tng(Basic Underlying Assumptions) ........................... 134. Cc yu t nh hng ti s hnh thnh v pht trin ca VHDN ............. 16

4.1. Tc ng ca nhng yu t mang tnh di truyn .................................... 164.2. Tc ng ca mi trng kinh doanh ..................................................... 18

5. Cc giai on hnh thnh v pht trin ca VHDN .................................... 195.1. Giai on hnh thnh ............................................................................... 195.2. Giai on pht trin................................................................................. 195.3. Giai on chn mui v nguy c suy thoi ............................................. 20

6. Phng php xc nh VHDN.................................................................... 206.1. Bc 1 Thc hin quy trnh nhn bit .................................................... 21

6.2. Bc 2 Xc nh loi hnh vn ha doanh nghip.................................. 22II. Quan im v doanh nghip trng tn ............................................................ 24

1. Khi nim ................................................................................................... 242. c im nhn bit cc Doanh nghip trng tn ..................................... 24

2.1. Hiu qu hot ng ................................................................................. 252.2. Uy tn Thng hiu ................................................................................. 252.3. ngha i vi cng ng ..................................................................... 262.4. Cng tc qun l ..................................................................................... 262.5. Hot ng kinh doanh ............................................................................. 262.6. Thi gian hot ng ................................................................................ 27

3. c trng ca VHDN trong cc Doanh nghip trng tn........................ 273.1. Tnh tng th, nht qun trong vn ha mnh ........................................ 273.2. Tnh hai mt trong t duy VHM ............................................................. 283.3. Ba nguyn l h thng trong cu trc VHM ........................................... 283.4. Bn thnh phn mi trng vn ha....................................................... 293.5. Nm chun mc hnh ng trong VHM ................................................ 30

III. Vai tr ca VHDN i vi s trng tn v pht trin ca doanh nghip .... 33


3/92


1. i vi tng th Doanh nghip. ................................................................. 331.1. L ngun lc u vo.............................................................................. 331.2. L ti sn tinh thn .................................................................................. 33

2. i vi cng tc qun l............................................................................. 342.1. Gn kt cc thnh vin, gim xung t................................................... 34

2.2. To ng lc lm vic ............................................................................ 342.3. iu phi v kim sot hot ng .......................................................... 342.4. Gim ri ro la chn ............................................................................... 352.5. Li th cnh tranh ................................................................................... 35

3. i vi hot ng sn xut kinh doanh ...................................................... 353.1. Trong cng tc hoch nh chin lc.................................................... 353.2. Trong qu trnh thc hin chin lc ..................................................... 36

CHNG II .......................................................................................................... 39THC TRNG XY DNG VN HA DOANH NGHIP V S TRNGTN V PHT TRIN TI CC DOANH NGHIP VIT NAM ......................... 39

I. Nhn thc v VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam .................................. 401. thc v VHDN ca doanh nghip Vit Nam .......................................... 40

1.1. thc v s tn ti ca vn VHDN. ................................................. 401.2. thc v vai tr ca VHDN .................................................................. 41

2. Mc u t cho VHDN ......................................................................... 42II. Khi qut VHDN Vit Nam............................................................................... 43

1 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca vn ha dn tc ............................ 432 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca mi trng kinh doanh................. 49

2.1. Tc ng tch cc.................................................................................... 492.2. Tc ng tiu cc.................................................................................... 50

III. Nhn nh chung v VHDN Vit Nam di gc nhn ca cc doanhnghip trng tn ...................................................................................................... 511 Vai tr ca VHDN trong nh hng chung .................................................. 513. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi cng tc qun l .................. 524. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi hot ng sn xut kinhdoanh 535. nh gi trinvng v nguy c trong cng tc xy dng VHDN v s

pht trin v trng tn ca cc doanh nghip Vit Nam .................................... 54CHNG III ......................................................................................................... 56PHNG HNG V GII PHP XY DNG VN HA DOANH NGHIP

V S TRNG TN V PHT TRIN CA DOANH NGHIP VIT NAM ..... 56I. Phng hng xy dng VHDN Vit Nam ...................................................... 561 Pht huy nhng gi tr truyn thng tt p ca dn tc ............................... 562 Khai thc cc gi tr tinh thn thch hp trong doanh nghip Vit Nam ....... 563 Tip thu tinh hoa VHDN cc nc pht trin ................................................ 57

II. Bi hc t doanh nghip trng tn trn th gii .............................................. 581 Tp on Sony................................................................................................ 58


4/92


III. Gii php xy dng VHDN ti Vit Nam ...................................................... 621. Gii php t pha Nh nc........................................................................ 622. Gii php t pha doanh nghip.................................................................. 63

2.1. Xy dng nguyn l thc hin ................................................................ 652.2. Trin khai thc t .................................................................................... 66

KT LUN .......................................................................................................... 71

LI M U

1. Tnh cp thit ca ti

Sau 20 nm i mi, b mt kinh t t nc c nhiu thay i. ng gp quantrng vo thnh cng chnh l h thng cc doanh nghip Vit Nam. Trongtng lai gn, yu cu xy dng cc doanh nghip trong nc vng mnh tr

thnh ng lc cho pht trin kinh t t nc.

Tuy nhin, nng lc ca cc doanh nghip Vit Nam hin nay cn rt nhiu hnch v bt cp. S thua thit v ti chnh, cng ngh, hiu bit th trng, c

bit l nng lc qun l lun l bi ton kh c li gii cho vic nng cao nng lc

cnh tranh cacc doanh nghip Vit Nam khi tham gia th trng quc t.

Tr thnh thnh vin ca WTO, Vit Nam ang bc vo vn hi mi vi v vn

nhng c hi ln thch thc tim n. Khi bo h ca Nh nc khng cn, ccdoanh nghip Vit Nam phi ginh git tng khong th trng ni a mt cchtrc tip vi cc tp on hng u th gii. Cc doanh nghip Vit Nam s tn ti

v pht trin nh th no trong mi trng cnh tranh y khc lit nh th?

Bi ton t ra cho doanh nghip Vit Nam thc t khng ch dng li vic lmth no c th tn tingn ngi ngay trn th trng ni a, m i hi i ngdoanh nghip Vit Nam cn phi pht trin mt cchbn vng v lu di trong

mi trng mi y bin ng.

Nghin cu cc tp on pht trin hng u trn th gii, chng ti nhn thyrng cha kha ca s vng mnh bt ngun t vic khi dy tim nng ni tikt hp vi kh nng thch ng nhanh nhy vi th trng ca doanh nghip.

Trong iu ct li chnh l cng tc u t xy dng v pht trin vn hadoanh nghip-yu t m doanh nghip Vit Nam c nhiu tim nng nhng cha


5/92


pht huy tng xng vi chnh sc mnh ni ti ca doanh nghip v yu cu cat nc trong giai on mi.

Nhm mc ch lm r vai tr v sc mnh ca vn ha doanh nghip trong cngcuc xy dng v pht trin i ng doanh nghip vng mnh ca t nc, chng

ti chn ti: Gii php xy dng vn ha doanh nghip v s trng tn vpht trin ca doanh nghip Vit Nam

2. Mc ch nghin cu ca ti

- Lm r khi nim v vn ha, vn ha doanh nghip (VHDN) v cc yu t cu

thnh, giai on pht trin v phng thc nhn bit VHDN.

- Trnh by quan im v doanh nghip trng tn, c im, v c s xy dng

mt doanh nghip trng tn.

- Nu bt c s l lun v mi quan h bin chng gia vn ha v kinh doanh,vai tr ca VHDN ivi qu trnh hot ng ca cc doanh nghip.

- Phn tch thc trng ca vn ho doanh nghip cng nhng tc ng ca vn

ho doanh nghip n s pht trin ca cc doanh nghip.

- xut khung gii php tng th xy dng v pht trin VHDN vng mnh

trong cc cc doanh nghip Vit Nam.

3. i tng v phm vi nghin cu

- i tng nghin cu ca ti l nhng vn mang tnh l lun v VHDNnh khi nim v cc yu t cu thnh VHDN, vai tr ca VHDN i vi s

trng tn v pht trin ca doanh nghip.

- Phm vi nghin cu ca ti gii hn vic phn tch lm r vai tr VHDNtrong hot ng kinh doanh ca doanh nghip; nhng phng php, cch thc

cc cng ty a quc gia xy dng v pht trin VHDN.

4. Phng php nghin cu

- ti s dng phng php duy vt bin chng, duy vt lch s v cc phng

php c th khc nh: iu tra x hi hc, kho st thc tin, phng phpphng vn chuyn gia, phn tch - tng hp, so snh nh gi, m t v khiqut ho... phc v mc ch nghin cu.

5. Nhng im mi ca ti


6/92


- Ch ra vai tr quan trng ca VHDN trong s pht trin mang tnh bn vng vdi hn ca doanh nghip.

- S dng m hnh phn tch mi quan h bin chng gia vn ha v qu

trnh hot ng v pht trin ca doanh nghip.

- Trnh by chin lc tng th cho vic xy dng v pht trin mt mu hnh

cho VHDN Vit Nam.

6. Kt cu ca ti

Ngoi phn m u v phn kt lun, kt cu ca ti gm 3 chng:

- Chng I: Tng quan v vn ha doanh nghip v quan im v doanh

nghip trng tn

- Chng II: Thc trng xy dngvn ha doanh nghip cc doanh nghipVit Nam hin nay

- Chng III: Phng hng v gii php xy dng vn ha doanh nghip

trong cc doanh nghip Vit Nam


7/92


CHNG I

TNG QUAN V VN HA DOANH NGHIP V QUANIM V DOANH NGHIP PHT TRIN V TRNG

TN

I. Tng quan v vn ha doanh nghip

1. Khi qut chung v vn ha

Khi nim vn ha xut hin bt u t th k XVII. Vn ha ang dn c squan tm ngy cng ln v ngi ta nhc n ch "vn ha" ngy cng nhiu. Tuy

nhin, vic nh ngha mt khi nim tng chng quen thuc li l mt vn rtkh khn. iu th hin vn ha l mt khi nim tru tng, c ni hm lnv rt khc nhau. Chnh v th, Edouard Herriot nh ngha "Vn ha l cicn li khi ta qun i tt c, l ci vn cn thiu khi ta c tt c." Theocch nh ngha ny c th thy tm quan trng ca vn ha, tuy nhin li khhnh dung v vn .

Mt nh ngha khc l ca nh nhn chng hc E.B.Taylor: Vn ho l mt

"phc hp bao gm cc kin thc, tn ngng, ngh thut, o c, lut php,phong tc cng nh mi kh nng v thi quen m con ngi vi t cch lthnh vin ca mt x hi tip thu c."1

Cng c cch nh ngha theo kiu khi qut ha vn nh trit hc Mc - Lnin:

"Vn ho l tng hp cc gi tr vt cht v tinh thn do con ngi sng to ra,l phng thc, phng php m con ngi s dng nhm ci to t nhin, xhi v gio dc con ngi.".2

Nh vy, c th thy rng c rt nhiu nh ngha v vn ha. Song, cc nh

ngha ny u c mt im chung l nhn mnh n mi quan h tng tc gia

con ngi v mi trng. Tng hp nhngcch thc m con ngi tc ng vchu tc ng t mi trng cho s tn ti v pht trin ca mnh to thnh vnha. Chnh v th, vn ha c mc ch gip con ngi tn ti v pht trin bngs thch ng v tc ng n mi trng.

1Ths.Nguyn Hong nh, Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v thgii, i hc Ngoi thng H ni, 20042Gio trnh Trit hc Mac Lnin, NXB Chnh tr Quc gia, 2002


8/92


2. Khi nim v VHDN

Vo u nhng nm 70 ca th k XX, sau nhng thnh cng rc r ca ccdoanh nghip Nht Bn, cc cng ty trn th gii v c bit l M bt u ch

tm hiu nguyn nhn dn n s pht trin thn k ny. T , cm t "corporate

culture" vn ha doanh nghip(VHDN) c cc chuyn gia nghin cu, ccnh lnh o v qun l s dng ch mt trong nhng tc nhn ch yu cho sthnh cng ca cc cng ty Nht trn khp th gii. iu cng chng t rng,vic nghin cu VHDN bt ngun t yu cu l gii v p dng s thnh cng ca

cc m hnh tn ti ch khng phi mt h thng l lun cha c s kimchng thc t.

Theo chuyn gia ngi Php v doanh nghip va v nh, ng Georges de SaiteMarie: "VHDN l tng hp cc gi tr, cc biu tng, huyn thoi, nghi thc,

cc iu cm k, cc quan im trit hc, o c to thnh nn mng su xaca doanh nghip".3

Cn J.P.Kotter & J.L.Heskett li cho rng: "VHDN th hin tng hp cc gi tr

v cch hnh x ph thuc ln nhau ph bin trong doanh nghip v c xuhng t lu truyn trong thi gian di."4

Theo chuyn gia nghin cu t chc Edgar H.Schein:"VHDN (hay vn ha cng

ty) l tng hp nhng ngm nh nn tng (basic underlying assumptions) mcc thnh vin trong cng ty hc c trong qu trnh gii quyt cc vn ni

b v x l cc vn vi mi trng xung quanh."5Nh vy, c th thy VHDN bao gm nhng yu t rt c thv quen thuc vi

tng thnh vin trong doanh nghip (thi quen, hnh vi, biu tng, huynthoi...). Mt khc, VHDN khng ch l php cng gp cc kha cnh ring l m

l mt h thng nhng khi nim lin quan mt thit vi nhau. H thng nyc khi qut ha thnh nhng c trng c cc thnh vin trong doanh

nghip thng nht v gip cho doanh nghip tn ti v pht trin (nim tin, ngmnh nn tng...)

y s thng nht khi nim v VHDN nh sau: VHDN l h thng nim tin,gi tr v chun mc gii quyt vn c xy dng trong qu trnh hnh

3Nghin cu cc doanh nghip va v nh-NXB ng Nai - 19964 Kotter, J.P. & Heskett, J.L., Corporate Culture and Performance, New York, The Free Press, 19925 Edgar H. Schein , Corporate Culture and Leadership, Jossey Bass Publisher , San Francisco


9/92


thnh v pht trin ca doanh nghip, v c th hin trong cc hnh thi vtcht, phi vt cht v hnh vi ca cc thnh vin.6

3. Cc thnh phn ca VHDN

M hnh ca Edgar H.Schein chia VHDN thnh cc lp khc nhau, sp xp theoth t phc tp v su sc khi cm nhn cc gi tr vn ha ca doanh nghip. C

th ni y l cch tip cn ht sc c o, i t hin tng n bn cht ca vnha thng qua cc b phn cu thnh ca n:

C th cc lp ca VHDN c m t nh sau7:

3.1. Cc thc th hu hnh(Artifacts)

y l s th hin r rng, d thy nht ca VHDN. N bao gm tt c cc hintng m mt ngi mi c th nhn, nghe, cm thy khi tip xc vi vn ha ca

mt doanh nghip. Mt vi thc th hu hnh c bn gm: lg, kin trc v dinmo ca doanh nghip, ngn ng, cc so snh n d, l k nim

Lg(Logo)

6 Andrew Brown, Organisational Culture, Pitman, 1998.7 Edgar H. Schein , Corporate Culture and Leadership, Jossey Bass Publisher , San Francisco

Hnh 1.1: Cc lp ca VHDN (Levers of culture)

Cc gi tr c th hin(Espoused Values)


10/92


Lg th hin hnh nh tru tng nhng c ngha c ng v bao qut nht vdoanh nghip. y c th gi l ti liu u tin khi tip cn vi vn ha cadoanh nghip.

Kin trc v din mo (Architecture & Identity)

y l mt c im nhn dng b ni kh d dng v doanh nghip. Din mo vkin trc doanh nghip cng th hin t tng ca cc nh lnh o, tnh truyn

thng hoc tnh hin i, cng nh nng lc ti chnh ca doanh nghip. Trong xhi hin i, cc doanh nghip thng s dng yu t ny khng nh uy th

trc cc i th, i tc v cng ng ngi tiu dng.

Ngn ng (Language)

Ngn ng thng ngy khng n gin ch l cng c giao tip, n cn l yu

t c s nhn thc th gii. N gip nhn bit cch tip cn, xc nh cch thchiu doanh nghip hot ng nh th no. Ngn ng ca doanh nghip cn baogm nhng bit ng m ch nhng thnh vin trong doanh nghip c th hiu.Bi vyy c th coi l mt du hiuc sc ca VHDN.

V d: Ngn ng ting lng trong Microsoft:

- Dogfood (thc n cho ch): t c cc lp trnh vin dng ch nhng phn

mm b li, phn mm khng hon chnh bn nhng s dng trong nib.

- Selftoast (t nng mnh ln): mu thun vi chnh mnh

- Vaporware (mn hng o bng hi nc): mt sn phm khng bao gi c

mang ra bn v mt l do no .

Cc so snh n d (Metaphors)

Cc so snh n dl vic gn t ng vi s vt, hin tng m khng theo nghaen. Cc so snh n d c mt sc mnh v mt ngha khi truyn t cc tngv c s dng ph bin trong doanh nghip.

L k nim (Ceremony)

Cc l k nim thng c xem nh s tn vinh VHDN, cc hot ng vn ho

tp th gip gi nh v cng c gi tr vn ho. Cc s kin ny thng c tchc thng qua cc hot ng x hi nhm em li li ch cho khn thnh gi.


11/92


Ni tm li, im quan trng nht ca lp thc th hu hnh l rt d quan stnhng rt kh gii on.S rt nguy him nu suy on nhng ngm nh ca mtdoanh nghip ch t s quan st cc thc th hu hnh. Bi nh th, nhng ngmnh s b hiu sai lch qua quan im v cm xc ca c nhn ngi qua n st.

V d, mt doanh nghip c rt nhiu hnh vi khng c tnh th tc i km mt cch lng lo s b xem l lm n khng hiu qu, nu ngi quan st cho rng tnh

cht khng th tc l th hin s lung tung v khng hot ng. Mt khc mtdoanh nghip c qu nhiu th tc c th b xem l thiu sng to nu quan imca ngi quan st l th tc gn vi hnh chnh v s chun ha.

3.2. Cc gi tr c th hin (Espoused Values)

Lp th hai l cc gi tr c th hin. Gi tr xc nh nhng g c ngh lphi lm, nhng g c cho l ng hay sai. Gi tr c phn chia lm hai loi.

Loi th nht l cc gi tr tn ti sn ngay trong doanh nghip mt cch cchkhch quan v hnh thnh t pht. Loi th hai l cc gi tr m lnh o mongmun doanhnghip mnh c v xy dng tng bc.

Cc gi tr c th hinl nhng nguyn tc, gi tr c cng b cng khai v

cc thnh vin n lc thc hin t c nh: tm nhn, s mnh, gi tr ct li,trit l...

Tm nhn (Vision)

Bc u tin trong vic thit lp cc mc tiu v nhng vic cn u tin l t xcnh r t chc snh th no timt s thi im trong tng lai, l thit lptm nhn.

Tm nhn l trng thi trong tng lai m t chc n lc t ti. Tm nhn chomc ch chung dn n hnh ng thng nht. Thut ng "tm nhn" m ch mt

hnh nh, mt vin cnh tng lai ca t chc trong trung hoc di hn, thng l10, 20 hoc thm ch 50 nm vi mt tm nhn nh hng n ton b t chc.

Tm nhn ca doanh nghip munxy dng trc tin v phi c thng bo n

tt c cc thnh vin trong doanh nghip. Cc b phn ca doanh nghip sau sc th ho cc mc tiu, cc cch v phng tin t c tm nhn.

Tm nhn ca tp on General Motors: "ng u ngnh ch to phng tingiao thng Hoa K - quc gia hng u th gii v cht lng, gi thnh v khnng lm va lng khch hng


12/92


S mnh (Mission)

S mnh gii thch l do ti sao t chc tn ti: Mc ch ca t chc? Ti sao?T chc lm g? Phc v ai? Nh th no?Vic xc nh ng s mnh cadoanh nghip trong tng giai on nht nh c ngha quyt nh ti s sng cn

ca doanh nghip.

S mnh ca Panasonic: V vai tr ca chng ti l nhng nh cng nghip,

nn chng ti s hin dng bn thn mnh cho tin b v pht trin x hi, chocuc sng tt p ca tt c mi ngi, bng cch lm tng cht lng cuc sng

trn th gii thng qua nhng hot ng kinh doanh ca chng ti.

Gi tr ct li (Core Values)

Gi tr ct li trong doanh nghip l nhng iu tinh tu c cht lc v cng

nhn; c tc ng mnh m v c tnh nh hng hnh vi, thi , ng x c nhntrong doanh nghip v l nn mng cho tm nhn.Gi tr ct li ging nh mtthc o ca chun mc hnh vi, nh hng chng ta hnh ng nh thno nht qun vi s mnh, ng iu vi l trnh hng ti tm nhn.

Gi tr l gi tr ct li khi: (1) l nim tin ng nht trong ton t chc, (2) c cctiu chun v chun mc tng ng, (3) b cm thy e ngi khi khng c avo cng vic, (4) mang tnhbn vng, ci cui cng c gi li, (5) c cc giaithoi, l nghi, hoc cc cu chuyn cng c cho s tn ti.

Gi tr ct li ca Honda:

Tn trng c nhn

Ba nim am m (am m mua, am m bn, am m sng to)

Trit l kinh doanh (Business Philosophy)

Trit l kinh doanh l ct li ca doanh nghip, to ra phng thc pht trin bnvng ca n.Trit l kinh doanh vch ra s mnh, tm nhn, l mt h thng ccgi tr c tnh php l v o l nh hng v to nn phong thi ca doanh

nghip. N c cc nh qun l Nht Bn coi l mt ngun ti sn v hnhnhng li c tc dng v cng to ln. Cn nh khoa hc M, Robert Shook th cho

rng: Mt trit l kin nh vng vng cui cng s quyt nh tnh v i ca mtcng ty

Trch trit l kinh doanh ca Honda:


13/92


Cc gi tr: Tn trng c nhn, Ba nim am m (am m mua, am m bn, amm sng to)

Cc nguyn tc ca cng ty: C tm nhn tng th, ch chuyn cung cp cc snphm c cht lng tt nht vi mt gi thnh hp l,m bo s hi lng ca

ngi tiu dng trn khp th gii.

Nh vy, nhng gi trc th hin ca doanh nghip c vai tr nh hng va doanh nghip ti thnh cng. Tuy nhin, nu nhng gi tr ny khng chiu v thc hin nht qun trong doanh nghip th cng ch dng lil thuyt

m thi.

3.3. Ngm nh nn tng(Basic Underlying Assumptions)

Cp th ba l cc ngm nh nn tng - lp su nht ca VHDN. l cc nim

tin, nhn thc, suy ngh v xc cm c coi l ng nhin, n su vo tim thcmi c nhn trong doanh nghip. iu th v l cc ngm nh nn tng ny gingnh cc tin , lp lun chung cho tt c thnh vin trong mt doanh nghip,

thm ch v th h thy rng nhng gi thuyt khc tht kh tin v kh chp nhn.V d:nu ti mt doanh nghip mang tnh c nhn ch ngha th vai tr c nhns t ln hng u. Lc , tht kh thuyt phc cc thnh vin v tinh thn lmvic ng i hay s hy sinh li ch bn thn cho ngi khc. Cng chnh v th,

cc ngm nh ny l nn tng cho cc gi tr v hnh ng ca mi thnh vin.

E.Schein

8

a ra mt h thng cc loi hnh v gi tr ngm nh vi s u loinhsau:

Ngm nh v bn cht thc t v s tht (The nature of reality and truth)

Nhng ngm nh ny xc nh ci g l tht v khng tht, ci g l s kin tronglnh vc t nhin, ci g l s kin trong lnh vc x hi? L phi cui cng s

c quyt nh nh th no? Chn l c c bc l v khm ph ra hay khng?

Mt iu c bn trong mi VHDN l h thng ngm nh vnhng g l s tht v

lm sao khm ph hoc quyt nh u l s tht. Cc ngm nh ny tp trung

vo l gii lm th no quyt nh u l thng tin thch hp v suy on tnhng thng tin ra sao.

V d: Cch ni ca ngi M mang tnh r rng, c th hn ngi Nht rt nhiu.

Cn trong cch ni ca ngi Nht hm chanhiu n v ph thuc tng bi

8 Edgar H. Schein, Organizational Culture and Leadership,1992, Jossey Bass


14/92


cnh. Trn thc t, do khng hiuiu ny dnn nhiu s hiu lm trong cccuc giao dch gia ngi M v ngi Nht.

Ngm nh v bn chtca thi gian (The nature of time)

Nhng ngm nh ny nh ngha thi gian mt cch c bn. Thi gian l g, nc o lng nh th no, c my loi thi gian v tm quan trng ca thi giani vi VHDN?

V d: Xt s nh hng thi gian hay mc quan tm n qu kh, hin tihoctng lai. C mt s doanh nghip ch quan tm n qu kh. Quan im cah l:"Vic g tt trong qu kh th chc chn s tt trong hin ti v tng lai."iu ny s rt nguy him nu cng ty nm trong mt mi trng bin i khng

ngng, khi nhng cch thc c s mau chng tr nn li thi v c th a

doanh nghip n ph sn. Mt s cng ty khc qu ch trngn hin ti, do h ch tp trung vo nhng li ch v nhim v trc mt. Thng thng, phngk hoch trong nhng doanh nghip ny dng limc hnh thc, khng pht

huy c vai tr nh hng. Bn cnh cng c nhng cng ty hng ntng lai. Cch thc lm vic ca h l nh ra nhng mc tiu trong tng lai vsau lp k hoch v nhim v cho hin ti thc hinc nhng mc tiu.

Ngm nh v bn cht ca khng gian (The nature of space)

y l nhng ngm nh xc nh v khng gian v s phn loi khng gian.Khng gian s c phn phi v s hu ra sao? ngha biu tng ca khnggian xung quanh mt ngi, ngha ca ngn ng c th, khong cch ng giahai ngi biu hin s thn mt trong mi quan h ca h nh th no?

V d: Ngi phng Ty ci mhn ngi phng ng, do khong cchtrong giao tip ca ngi phng Ty thng rt ngn hn so vi ngi phng

ng. Bi th, mt khong cch ng nhtnh c th khin ngi phng Tyhiu lm l s lnh lng, nhng cng c th khin ngi phng ng e ngi

v coi l s tht th.

Ngm nh v bn cht con ngi (The nature of human nature)

Nhng ngm nh ny nh ngha con ngi l g, bn cht con ngi l tt, xuhay trung tnh? Con ngi c th hon ho c hay khng?


15/92


V d: Trong mt s t chc con ngi c cho l li nhc, trong khi mt stchc li cho rng bn cht ca con ngi l mang tnh t thc y cao. Cng t m cc nh lnh o c nhng cch qun tr nhn s khc nhau. Nu coi bncht con ngi l li nhc th cn qun l nhn vin bng k hoch, k lut cht

ch, nghim khc,pht nhiu hn thng anh ta s hi v lm vic chm ch.Nu coi bn cht con ngi l mang tnh t thc y cao th cn qun l anh ta

bng cch a ra nhng mc tiu y trin vng, tng cng khuyn khch nhn vin ham mun cng hin bn thn cho doanh nghip.

Ngm nh v bn cht ca hot ng con ngi (The nature of humanactivity)

Nhng ngm nh ny xc nh nhng g l ng con ngi hnh ng trongmi quan h vi mi trng xung quanh. V d, mc no th c coi l ch

ng hocb ng? Th no l lm vic, th no l chi?

V d: phng Ty, ngm nh chi phi l con ngi nn ng h s ch ng v

h cn l ngi c kh nng t c cc mc tiu c giao ph. Ngc li, phng ng, ngi ta tin nh mnh hn khi thchin cng vic.

Ngm nh v bn cht nhng mi quan h gia con ngi vi conngi (The nature of human relationships)

Nhng ngm nh ny xc nh ci g l ng n cho con ngi thc hin

trong quan h vi nhng ngi khc, ng thi ngm nh nycng phn loi ul quyn lc u l tnh yu. Cuc sng l u tranh hay hp tc, l ch ngha cnhn hay ch ngha tp th hay ch ngha cng cng? Nhng xung t nn gii

quyt ra sao v cc quyt nh cn a ra nh th no? Quyn lc c chuyngiao theo cha truyn con ni, theo s ng lng nht tr, theo lut hay theo uy tn?

V d: Mt s t chc ng h ch ngha c nhn trong khi cc t chc khc li ngh s hp tc v hot ng tp th. Mt s t chc th tp quyn nhng s khc lidn ch.

Tm li, VHDN ca mt doanh nghip s gm c ba lp tng tc qua li lnnhau: cc thc th hu hnh, nhng gi tr c th hinv nhng ngm nh nntng. iu quan trng nht ca VHDN l nhng ngm nh nn tng c mcnhin cng nhn trong doanh nghip. Nn vn ha s c t biu hin quanhng thc th hu hnh c th quan st thy v qua nhng gi tr c th hin.Mt iu cn khng nh l nhng thc th hu hnh rt d quan st nhng rt


16/92


kh suy on, nhng gi tr c th hin i khi ch l nguyn vng hocmang tnh duy l. Bi th, hiu v VHDN cn i su vo nhng ngm nh nntng v cn hiu qu trnh no a n nhng ngm nh nh vy.

4. Cc yu t nh hng ti s hnh thnh v pht trin ca VHDN

Qu trnh hnh thnh v pht trin VHDN l mt qu trnh lu di v chu s tc

ng ca nhiu yu t. Nu trong t nhin, s tin ha ca loi vt chu s tcng ca yu t di truyn v mi trng sng. Xt trong h thng tng th thVHDN cng chu tc ng ca hai yu t: Th nht l cc yu t mang tnh di

truyn: vn ha dn tc (VHDT), vn ha kinh doanh (VHKD), Vn ha nhm,vn ha doanh nhn. Th hail iu kin mi trng kinh doanh. Vic lm r mi

quan h gia cc i tng ny s to iu kin thun li hn rt nhiu cho vicnghin cu cc vn tip theo.

4.1. Tc ng ca nhng yu t mang tnh di truyn

Vn ha dn tc

VHDT l khi nim bao trm ln tt c. Thng thng, khi cp n khi nimvn ha, chng ta ngm hiu chnh l VHDT, v d: vn ha Vit Nam, vn ha

Nht Bn, vn ha Trung Quc...

Cng ging nh vn vt sinh ra u thuc v mt mi trng nht nh, vn ho

ca mi doanh nghip cng l mt phn ca vn ho quc gia. Trong qu trnh iln ca doanh nghip, nn vn ha quc gia lun tc ng mt cch trc tip hay

gin tip v trn nhiu phng din khc nhau ti vn ho ca doanh nghip. iu l gii ti sao li c s khc nhau gia VHDN phng Ty v VHDN phngng, VHDN ca nhng nc o Hi vi VHDN ca nhng nc theo o Ki thay o Pht...

VHDT tc ng ti s hnh thnh v pht trin VHDN bng vic to ra nhng ntc trng cho cc biu hin mang tnh cht mc nh ca VHDN nh: mc

phn cp quyn lc trong doanh nghip, tinh thn tp th trong doanh nghip, bnh

ngnam n...

Vn ha nhm

Vn ha nhm hay cn gi l tiu vn ha (sub-culture) c hiu n gin l

nhng m hnh hnh vi ca nhng n v nh hn trong doanh nghip (nh phngban, t i hay nhng ekp lm vic phi chnh thc).


17/92


Vn ha nhm tn ti "tng i c lp" so vi vn ha ca cng ty. Tng ic lp y c hiu l v c bn, nhng s mnh, tm nhn, hay gi tr ct lica cc tiu vn ha l ng nht vi vn ha ca cng ty. Tuy nhin, trong qutrnh hot ng, do i hi ca tnhcht cng vic v mi trng lm vic, trong

nhm hnh thnh nhng ngm nh nn tng khc nhm to iu kin cho nhmhot ng thun li v hiu qu hn. Nhng cng cn khng nh rng, nhng

ngm nh ny khng i ngc hay lm cn tr vn ha chung c a cng ty.

Vai tr ca nh sng lp, ngi tr ct

Ngi tr ct y c th l nhng nh lnh o, nhng ngi sng lp hocnhng ngi c vai tr c bit quan trng trong s thnh cng hay trong nhng

bc ngot, nhng bc nhy vt ca cng ty. Chnh nhng ngi sng lp haynhng nh lnh o k nhim v i ng c vn ca h gp phn to ra nhng

nt vn ho c trng ring cho doanh nghip ca mnh.Nhng nhn vt sng lphay ch cht ny, bng kh nng nhn xa trng rng v nhng kht vng ca mnh, xc nh tm nhn v s mnh cho doanh nghip. T , cng vi cc thnhvin khc xy dng nn h thng gi tr ct li, nhng chun mc, thc o cho

mi hnh ng trong doanh nghip. l nhng nt c trng ring ca tngdoanh nghip. Thc t cho thy, nhng cng ty hng mnh trn th gii nhSony, Boeing c th to ra nhng bc t ph v t ti nh vinh quang nhngy nay mt phn rt ln l nh vo tm nhn xa trng rng, ng kinh ngc ca

cc nh lnh o.


18/92


Khi xem xt cc nhn t mang tnh h thng tc ng n VHDN, ngi ta cn

lu n chiu thi gian. Hnh 1.29l mt m hnh h thng cho php xem xt snh hng ton din ca cc nhn t mang tnh k tha v di truyn ti VHDN.

4.2. Tc ng ca mi trng kinh doanhLoi hnh hot ng v mi trng kinh doanh c tc ng rt ln ti s hnh

thnh v pht trin VHDN.Thm ch, theo Deal v Kennedy:Mi trng kinhdoanh chnh l yu t nh hng ln nht ti s hnh thnh ca VHDN10.

Tht vy, nhng vn m doanh nghip i mt nhloi sn phm, i th cnhtranh, khch hng, cng ngh, chnh sch u c trng bimi trng hot

ng ca doanh nghip. thnh cng yu cu doanh nghip phi tp trung vomt s hot ng nht nh. Trong lnh vc cng ngh l nghin cu v pht

trin, trong lnh vc thng mi l ngh thut bn hng, trong sn xut l lintc ci tin v ct gim chi ph V vy, mi trng kinh doanh quyt nh nhng

hot ng doanh nghip phi trin khai t thnh cng. Do , mi trng kinh

9 Nguyen Huy Hoang,Building Corporate Culture, Tam Viet Group, 200510 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh tquc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004.

Doanhnghip

Hin ti Tng laiQu kh

Dntc

Nhm/

Cnhn

Doanhnghip

Dntc

Dntc

Doanhnghip

Nhm/

Cnhn

Nhm/

Cnhn

Hnh 1.2:Vn ha doanh nghip v h thng9

Mi trngTN & XH

Mi trngkinh doanh

Mi trng

Sng


19/92


doanh khng nhng to ra nhng thng l, nguyn tc, cch thc x l cng vicring m cn to ra h thng quan nim, nim tin c trng dn ti hnh thnhnn vn ha khc nhau gia cc ngnh.

5. Cc giai on hnh thnh v pht trin ca VHDN

5.1. Giai on hnh thnh

Trong giai on u, doanh nghip phi tp trung to ra nhng gi tr vn ha khcbit, cng c nhng gi tr v truyn t cho nhng ngi mi (hoc la chn

nhn lc ph hp vi nhng gi tr ny).

Nn vn ha trong nhng doanh nghip tr thnh t thng c k tha mauchng ch yu do ngi sng lp ra n vn tn ti v chnh nn vn ha gipdoanh nghip khng nh mnh v pht trin trong mi trng y cnh tranh.

Chnh v vy, trong giai on ny, vic thay i VHDN him khi din ra, tr khic nhng yu t tc ng t bn ngoi nh khng hong kinh t khin doanh s vli nhun st gim mnh, sn phm ch lc ca doanh nghip tht bi trn thtrng... Khi , qu trnh thay i s din ra nu nhng tht bi ny lm gim uytn v h b ngi sng lp - nh lnh o mi s to ra din mo VHDN mi.

5.2. Giai on pht trin

l khi ngi sng lp khng cn gi vai tr thng tr hoc chuyn giao

quyn lc cho t nht hai th h. Doanh nghip c nhiu bin i v c th xuthin nhng xung t gia phe bo th v phe i mi (nhng ngi mun thay iVHDN cng c uy tn v quyn lc ca bn thn). iu nguy him khi thay iVHDN trong giai on ny l: nhng "c im" ca ngi sng lp qua thi gian

in du trong nn vn ha, n lc thay th nhng c im ny s t doanhnghip vo th thch: nu nhng thnh vin qun i rng nn vn ha ca h c

hnh thnh t hng lot bi hc c kt t thc tin v kinh nghim thnh cngtrong qu kh, h c th s c thay i nhng gi tr m h thc s vn cn n.

S thay i ch thc s cn thit khi nhng yu t tng gip doanh nghip thnhcng tr nn li thi do thay i ca mi trng bn ngoi v quan trng hn lmi trng bn trong. Khi , s cn n s sng sut v dng cm ca ngi lnho ro ra nhng gi tr mi, thay th cho nhng gi tr c khng cn ph

hp na.


20/92


5.3. Giai on chn mui v nguy c suy thoi

Trong giai on ny, doanh nghip khng tip tc tng trng na do th trng bo ha hoc sn phm tr nn li thi. S chn mui khng hon ton ph

thuc vo mc lu i, quy m hay s th h lnh o ca doanh nghip m ct

li l phn nh mi quan h qua li gia sn phm ca doanh nghip vi nhng chi v thch thc ca mi trng hot ng. Mc lu i cng ng vai trquan trng trong vic thay i VHDN. Nu trong qu kh, doanh nghip c mtthi gian di pht trin thnh cng v hnh thnh c nhng gi tr vn ha, c

bit l nhng ngm nh nntng ca ring mnh th s rt kh thay i, v nhnggi tr ny phn nh nim t ho v lng t tn ca c tp th.

Tm li, vic thay i VHDN thng kh khn v khng th trnh khi nhngmt mt, c bit trong trng hp doanh nghip c mt nn vn ha kh lu

i v thnh cng. iu cn lu y l: Khng ch khi doanh nghip ri vothi k suy thoi mi cn phi thay i nhng gi tr VHDN, m ngay c trong ccthi k hnh thnh hoc pht trin ca mnh, doanh nghip cng cn ch ti vic i mi v hc hi nhng gi tr vn ha khc. V mi trng hot ng v i th

cnh tranh ca doanh nghip lun thay i khng ngng, vic t i mi mnh slm cho doanh nghip trnh b tt hu v c th pht trin lu di.

6. Phng php xc nh VHDN

Qua thi gian vn ha li tc ng v cng to ln ln cc hot ng ca doanh

nghip. Cc nh lnh o v qun l c th d on c nhng thay i VHDNdo nguyn nhnbin i cc yu t tc ng; hay chuyn i giai on pht trin

ca VHDN gy ra, t a ra nhng cnh bo sm cho thnh vin ca mnhtrc nhng nh hng tiu cc t vn ha.

Terrence E. Deal v Allan A. Kennedy a ra phng php xc nh VHDNqua 2 bc: Bc 1 thc hin quy trnh nhn bit VHDN bt u t b thc th

hu hnh v sau i vo chiu su hng ti nhng ngm nh nn tng cadoanh nghip11. Bc 2, da trn c s nhng phn tch ca chng 1 chng ta

xc nh loi hnh VHDN12vi nhng c trng c xc nh.

11 Terrence E D & Allan A K, The Rites and Rituals of Corporate Culture, Basic Book, 2000, page 12912H thng phng php ny s c s dng nh gi VHDN trong chng II


21/92


6.1. Bc 1 Thc hin quy trnh nhn bit

Phng php Ni dung & ngha i tng

Nghin cu cc

iu kin vt cht

iu kin vt cht nh tr s, thit b, trang phc, l

bn sc ca VHDN. Nghin cu nhng yu t ny gipta nhn bit c trng ca VHDN.

Thc th hu

hnh

Nghin cu nhngiu DN ni vvnha ca mnh

Nhng doanh nghip c nn vn ha nhn thc r squan trng ca nhng gi tr v con ngi trong tchc v thng xuyn qung b iu ny vi th gii.Xem xt nhng bn bo co hng nm, hng qutrong mt thi gian s cho thy nhng gi trtng ichc chn v chiu hng trong nhng ngm nh ca

doanh nghip.

Cc gi trc th hin

Xem xt cch ntip ngi mi n

Tip xc u tin khi bc vo mt doanh nghip khu vc l tn. Trang trng hay thn mt, thoi mihay kh chu cho d l nh thno, cng phn nhnhng gi tr ca VHDN.

Cc gi trc th hin

Phng vn ccthnh vin trong

doanh nghip

Giao tip vi cc thnh vin trong doanh nghip s chothy thc ca hi vi cc gi tr, n tng i vingi hng, hay l nhng cm nhn ca h vi sng

doanh nghip

Cc gi trc th hin

Quan st nhn vin

sdng thi gianNhng gi tr quyt nh hnh vi ca ngi nhn vin.So snh vi nhng g h ni v lm l phng phphiu qunh gi tnh kt dnh gia cc tng trongvn ha.

Ngm nhnn tng

Nhn bit qu trnhthng tin ca

nhn vin

*

DN nh gi da trn nng lc, hiu qu lm vic,thm nin hay trung thnh. Nim tin trong vn ha

ch yu c xy dng da trn s nhn thc ca ccthnh vin v nhng vn c coi trng.

Ngm nhnn tng

Xc nh thi gianti vca mt nhns- c bit l ccnh qun l cp

Thm nin cng tc cng l mt tiu ch nh gi vnha. Thm nin ngn c ngha nhn vin c ng lcvn ti nhng thnh cng mau chng, v s lunchuyn ti v tr khc sau mt thi gian.

Ngm nhnn tng


22/92


trung**

Ch ti nhngcu chuyn, giaithoi trong doanh

nghip***

Nhng cu chuyn c nhiu ngi kc ngha cbit. iu th hin suy ngh v nim tin ca nhnvin trong nn vn ha.

Ngm nhnn tng

Lu : nh gi VHDN l mt vic cc k kh khn v VHDN thng kh thy

v d nhm ln v tiu ch nh gi. Nhng ngm nh khng ni ra hay khngvit ra th cng kh nh gi. Vvy cc bc *; **; *** thng c s dng khi

doanh nghip t nh gi v VHDN ca mnh.

6.2. Bc 2 Xc nh loi hnh vn ha doanh nghip

Da trn nhng nh gi v c im VHDN bc 1 xc nh loi hnh

VHDN.

Loi VHDN c im im mnh im yu

VHDN canhng siu sao(The tough-guy,

macho culture)

y l th gii ca nhngngi theo ch ngha cnhn.

H l nhng ngi mohim cao v mun nhnphn hi nhanh chng vnhng g mnh lm.

- Khuyn khch doanhnghip mo him thnh cng.

- Hi p nhanh chng.

- Khng nh gic hiu qu trongdi hn.

- Thiu s hp tc,cnh tranh gay gtgia cc c nhn.

- Khng c kh nnghc t nhng sai lm.

Vn ha lm htsc, chi htmnh (The work

hard/play hard

culture)

Mi trng mang tnh vuiv v thin vhnh ng.

Thnh vin l nhng ngikh mo him v mongmun c hi p nhanhchng.

- To ra mt khi lngsn phm rt ln trongthi gian ngn.

- Rt thch hp vinhng ngi thuc muhnh ng v mun nhnphn hi nhanh.

- Thch hp vi ngi trtui, thch hnh ng vham mun th hin.

- Dn n nhng hnhng mt tp trunghoc thiu suy ngh.

- Tm nhn ngn hn

- Ch coi trng kt qu

m khng ch tinguyn nhn.

Vn ha thn y l loi vn ha chp - a n nhng s ci - Phn ng chm, d


23/92


trng (Bet-your-company

culture)

nhn ri ro cao, thntrng khi quyt nhnhng mt nhiu thi gian nhn c hi p.

tin v sng to mangtnh t ph.

- Tn ti trong thi giandi

b nh hng binhng thay i btthng

Vn ha hnhchnh, th tc(The process

culture)

Thi gian nhn hi pchm.

Vn ha mang tnh th tchnh chnh (bureaucracy)

- Cng vic c sp xptheo trt t v c th don trc.

- Cng knh trong mitrng hin i.

khm ph v xy dng VHDN vng mnh, iu kin tin quyt l s thu hiu

vc im trong vn ha ca doanh nghip. Trn c snhn bit VHDN hin ti,

chng ta xy dng mt tm nhn doanh nghip trong tng lai v VHDN ca n.T xc nh l trnh thay i v b sung nhng gi tr VHDN hin ti. ychnh l phng php tng th xy dng VHDN s dng trong ti.


24/92


II.Quan im v doanh nghip trng tn

1. Khi nim

William R.Hewlett, ng sng lp cng ty HP tng ni: Khi nhn li cuc i

lm vic ca mnh,iu ti c th t ho l vic gip to ra mt cng ty m vinhng gi tr, thc tin v thnh cng ca n gy ra mt nh hng to ln ln

cch iu hnh cc doanh nghip trn th gii. V ti c bit t ho rng tiang b li pha sau mt t chc ang tip tc pht trin v ng vai tr nh mt

hnh mu trong thi gian di na sau khi ti ra i13

Trn th gii ang tn ti nhng HP, Procter & Gamble, nhng doanh nghip

m uy tn v sc nh hng ca h bao trm ton cu v mc d tri qua nhiu giai on thng trm khc nhau nhng n nay vn l nhng doanh nghip hng

u trn th gii. Chng ta gi l nhng Doanh nghip Pht trin Trng tn.Doanh nghip trng tn l nhng t chc hng u trong lnh vc kinh

doanh ca h, c rng ricc doanh nghip trong ngnh cng nhn v tora nhng tc ng to ln ti th gii xung quanh trong mt thi gian di14

Tt c nhng nh lnh o, d l c uy tn hay c tm nhn, cui cng cng chti; tt c nhng sn phm v dch v, d l nhng tng li lc - rt cuc cngli thi. Thm ch, ton b th trng c th li thi v bin mt. S trng tn y khng c ngha l mi mi, m l hnh nh v nhng doanh nghip vn

pht trin thnh vng trong thi gian di, tri qua nhiu i sn phm v nhiuth h lnh o khc nhau.

2. c im nhn bit cc Doanh nghip trng tn

xc nh c nhng doanh nghip

c coi l trng tn, James C. Collinsv Jerry I. Porras a ra h thng

nh gi gm 5 tiu ch:

- Hiu qu hot ng- Uy tn thng hiu

13 Collins JC & Porras JI,Build to Last, Happer Collins, 1997, page 114 Collins JC & Porras JI,Build to Last, Happer Collins, 1997, page 1

DNPht trinTrng

tn

Thiian

Hiu quhot ng

Thnghiu

nghacng ng

Qun l

Kinh doanh

Hnh 1.4: Tiu ch nh gi DOANH


25/92


- ngha vi cng ng

- Cng tc qun l

- Hot ng kinh doanh

- Thi gian hot ng.Da trn nhng tiu ch ny, tc gi ca cun sch ni ting Build to Lasta radanh sch 18 Doanh nghip trng tntrn th gii, nh: CitiCorp; Procter &

Gamble; Sony, IBM; (Danh sch chi tit c gii thiu trong Ph lc 1).

2.1. Hiu qu hot ng

Doanh nghip trng tn l nhng t chc hng u trong lnh vc kinh doanhca h.

Nu so snh vi cc doanh nghip tng ng v hiu qu hot ng (lnhng cngty tn tui c cng thi gian thnh lp, ngnh ngh hot ng nh:

General Motor; Kenwood, Columbia ) cc Doanh nghip trng tn cng phitri qua rt nhiu thng trm, kh khn trong lch s nhng h hi sinh mtcch phi thng.

Chng ta c th thy iu ny qua lch s cc cng ty nh: Walt Disney phi i

mt vi mt cuc khng hong v tin mt nm 1939, sau ti trc nhng nm1980 li i mt vi nguy c b st nhp sau khi sp th trng chng khon;

Boing gp phi nhng kh khn nghim trng vo gia nhng nm 1930, sau l 1940 v li mt ln na trong nhng nm 1970 khi cng ty phi sa thi ti

60.000 cng nhn

Tuy nhin, khi so snh mc doanh thu t u t chng khon chng ta thy rng:Nu c 1 USD v u t vo th trng chng khon, sau 74 nm, trung bnhchng ta nhn c 415 USD (415 ln l mc tng trng trung bnh ca th

trng);995USD khi u t vo cho cc doanh nghip c em so snh, v s l6,356USD nu u t vo cc Doanh nghip trng tn.

2.2. Uy tn Thng hiuThng hiu ca nhng doanh nghip ny ph bin trn ton th gii trn tonth gii, n mc h tr thnh nhng hnh mu cho cc doanh nghip cng ngnhkhc hc tp. Gn nh c tt c cc nh kinh doanh, cc nh t vn, nh bo

uy tn u cng nhn v sc mnh ca h.


26/92


2.3. ngha i vi cng ng

Yu t quan trng hng u trong lch s pht trin ca cc Doanh nghip trngtn chnh l quyt tm theo ui trit l ct li ca doanh nghip.

i vi cc Doanh nghip trng tn th li nhun liu kin cn thit cho stn ti v l mt mc tiu quan trng ca doanh nghip, nhng khng phi l

mc ch ca doanh nghip. Cc nh qun l Nht Bn cho rng: Li nhunging nhoxi, thc n, nc v mu cho c th; chng khng phi l mc ch ngha ca cuc sng; nhng cuc sng s mt i nu thiu cc iu kin

Chnh vi trit l ct li Kinh doanh l duy tr v ci thin cuc sng conngi m cng ty Merck i ti quyt nh s dng ngn qu ca mnh phn

phi min ph mt loi dc phm do cng ty sn xut iu tr cn bnh mnc sng (river blind), mt hnh ng lm thay i cuc sng cho hng triu

ngi ngho trn th gii.

2.4. Cng tc qun l

Cc Doanh nghip trng tn u tri qua nhiu ln chuyn giao lnh o. Strng tn ca cc doanh nghip ny phn ln ph thuc vo kh nng duy tr vcng c vn ha ch khng phi l tm nhn xa trng rng ca cc nh lnh o.Vi cc Doanh nghip trng tn vic c nhng nh lnh o nhn xa trng rng

khng phi l yu cu bt buc, trn thc t iu ny li gy ra bt li cho s phttrin lu di ca doanh nghip.

Mt s gim c iu hnh (CEOs) li lc ca cng ty t ra khng ph hp vihnh nh mt nh lnh o giu thnh tch v uy tn. Nhng bng vic tp trung

vo thit k v duy tr tnh bn vng ca t chc, nhng nh lnh o ny li tc nhng kt qu vang di hn so vi cc gim c iu hnh khc.

2.5. Hot ng kinh doanh

Cc Doanh nghip trng tn u tri qua rt nhiu vng i sn phm v dch v.

iu c bit l nhng sn phm ca cc Doanh nghip trng tn u to ra

nhng bc ngot c bn trong cuc sng nhn loi. Hy tng tng, cuc sngnhn loi ny s nh th no nu thiu my bay Boeing 707 v 747; bt git Tidev x phng Ivory; Sc du lch v Card ca Amrerican Express; my tnh v myin laser ca HP; TV Trinitron ca Sony v my nghe nhc Walkman.


27/92


2.6. Thi gian hot ng

Nhng doanh nghip ny u c thi gian hot ng rt di. Doanh nghip lu inht l Citit Group c thnh lp t nm 1812, Procter & Gamble nm 1837 v

tr nht l Sony v Wal Mart vi hn 60 nm tui (thnh lp nm 1945).

3. c trng ca VHDN trong cc Doanh nghip trng tn

Da trn kt qu nghin cu trong 6 nm, vi 36 cng ty v hng trm nh nghincu trn th gii, 2 nh khoa hc Collins JC & Porras JI khi qut bn chtca s thnh cng ca 18 cng ty hng u th gii thnh mt m hnh v cngc sc.Yu t quan trng nht lm nn s trng tn ca cc doanh nghip ny,l bi cc cng ty ny xy dng v duy tr c nn VHDN gi l VN HAMNH (VHM), vi nhng c trng nh sau15:

3.1. Tnh tng th, nht qun trong vn ha mnhVHM trc ht phi l mt tng th c kt cu thng nht v mnh m da trncc thnh t:

- Cc mc tiu/chin lc/chin thut/chnh sch

- Cc qu trnh ni b/hot ng kinh doanh hng ngy/cng tc qun l

- Cc h thng lng/k ton/thit k cng vic/b tr vn phng

- Cc gi tr/con ngi/sinh hot/giao tip,

Biu hin tng quan VHM l mt khi thng nht gm 2 mi quan h bn trong vbn ngoi c tc ng qua li vi nhau(biu hin nh vng trn m Dng cmi quan h tc ng ln nhau).

Trong cng: l duy tr k lut; thng nhtquan im/t tng/hnh ng; chun ha

mi hot ng qun l, sn xut, kinhdoanh, t xy dng gio l ca t

chc v kin tr thc hin nhm tin timt nh hng r rng.

15 Trung Dung & Xun H,Xy dng vn ha mnh trong doanh nghip, http://www.chungta.com,10/01/2006

Duytr

Thayi

Hot ng

thc t

Mc tiu &chin lc

Gi tr ct li

Mc ch ct li

Hnh 3.1: Tnh bn vng v linh hot VHM
http://www.chungta.com/http://www.chungta.com/http://www.chungta.com/http://www.chungta.com/http://www.chungta.com/


28/92


Ngoi mm: l nhng mi quan h vi khch hng v i tc; l h thng dch v,chm sc khch hng hon ho, phi ht sc uyn chuyn linh hot trong ngx,

3.2. Tnh hai mt trong t duy VHM

Duy tr t tng ct li

VHDN c c trng trc ht vi mc ch/gi tr ca doanh nghip. Mt mc

ch ngn hn, ch k s to ra mt th vn ha yu km, kh tn ti. Mt mcch/gi tr lu di hng ti nhng li ch ca cng ng s gp phn to nn

VHM. Mt cng ty xut sc c vin cnh rng ln, tham vng lu di, phi xydng c mt VHM, c th, ni tri v bn vng.

Khuyn khch tin b khng ngng

Nu mt t chc mun i mt vi nhng th thch trong mt th gii thay i

khng ngng, t chc khuyn khch tin b khng ngngphi chun b thayi tt c, thm ch chnh bn thn n, ngoi tr nhng nim tin ch yu thmthu sut t chc... (T.Watson, IBM, 1960s)16. iu ny cho thy mt doanhnghip cn phi c kh nng i ph vi nhng thay i trong th gii xung

quanh. Cng vi qu trnh pht trin kinh t x hi, tin b khoa hc - k thut, scnh tranh trn th trng i hi doanh nghip phi c nhng thay i v chinlc, mc tiu; cng ngh; c cu t chc, phng php qun l, Nhng c mt

th duy nht khng c thay i l t tng ct li (mc ch/gi tr).

Mt ng lc duy nht ca doanh nghip xut sc/ mt t chc c VHM l: Duytr t tng ct li v khuyn khch tin b khng ngng.iu c ngha l

doanh nghip phi duy tr cc t tng ct li ca mnh, ng thi khng cphp tha mn vi hin ti d hin ti doanh nghip ang tin trin tt p. y

cng chnh l th hin t duy nh nguyn (hai mt) trong l thuyt m - Dngca ngi ng.

3.3. Ba nguyn l h thng trong cu trc VHMNu coi vn ha nh l mt ta nh (ca doanh nghip), khi thit k mt ta nhcn phi tun th 3 nguyn tc sau: 1. Kt cu vng chc; 2. Tin li khi s dng;3. Ph hp thm m. Nh vy, mt cng ty xut sc phi xy dng VHM cng

da trn 3 nn tng c bn.

16 Collins JC & Porras JI,Build to Last, Happer Collins, 1997


29/92


T chc thit k tt

Mt cng ty xut sc bn vng lu di khng phi v c nhng tng kinh doanhv i hay nhng nh lnh o ti gii, bit mi vic, m l c mt t chc thit ktt, thch ng vi s thay i khng ph thuc vo c nhn lnh o no. Nhng

ngi lnh o trong t chc phi bit tp trung sc lc cho vic thit k t chcph hp, thch ng.

Hng vo cc mc tiu chin lc

ng thi doanh nghip cng phi hiu rng nu ch xc nh vin cnh, s mnh,la chn mc tiu, chin lc, th cha , doanh nghip cn phi mang vincnh vo cuc sng, chuyn bin nhng mong c tt p thnh hin thc c th,

chnh t c cu - i ng thng hng hng ch vo cc mc tiu chin lc.

Hi ha nht qun trong t duy v hnh ng

VHM i hi doanh nghip phi hi ha, nht qun trong t duy, hnh ng to

ra mt t chc xut sc, bn vng. S hi ha chnh l tnh thm m cao nhttrong cu trc ca ta nh VHDN. Doanh nghip lun kin nhxung quanh t

tng ct li, nhng lun th nghim v d tm c hi, ci tin lin tc to ra stin b.

3.4. Bn thnh phn mi trng vn ha

Mi trng VHM c xy dng phong ph v nhiu bn sc, gi tr nhm gnkt cc c nhn trong mt t chc kinh t. Mi trng VHM din ra nhng hotng vn ha hng ngy, hng nm trong ton h thng, ng thi tot ln tinh

thn v ch lm vic bn b ca con ngi/c nhn v s mnh ca t chc. Mitrng VHM c hnh thnh t bn thnh phn ch yu sau y:

Cc gi tr tinh thn

Cc gi tr tinh thn l nhp p con tim ca doanh nghip, l mt h thng cc gi

tr - nguyn tc gio l ni b doanh nghip, c chia s, truyn b trong cn

b cng nhn vin. N bao gm cc gi tr ct li v cc nim tin khc. Cc gi trny c hnh thnh t tnh cch, mong mun ca ngi lnh o, ng gp caton th nhn vin trong qu trnh sn xut kinh doanh, lun c tch ly, gt ra,iu chnh theo thi gian cng vi s pht trin ca t chc.

Cc nhn vt hnh mu


30/92


Theo mt mi quan h hu c, trn nn tng gi tr tinh thn, cc yu t nhn vthnh mu, tp tc l nghi, giao tip v truyn t c hnh thnh v pht trinkhng ngng to thnh mi trng sng mnh m cho cc thnh t vn ha. Ccnhn vt hnh mu l hin thn ca gi tr v sc mnh trng tn ca t chc.

y l nhng nhn vt nng ct ca doanh nghip gp phn to nn hnh nh khcbit ca doanh nghip, lm cho cc kt qu xut sc tr nn bnh d, thc y

nhiu lp nhn vin noi theo nh cng c mi trng VHM trong doanhnghip.

Cc tp tc, l nghi

S pht trin ca t chc ng ngha vi s phong ph v cc tp tc, l nghi m

t chc gii thch chi tit cn k cc sinh hot l nghi no m cng ty mong ingi lao ng cn theo. chnh l cc quy tc din ra trong giao tip ng x c

nhn vi ng nghip, cp trn - cp di, bn trong - bn ngoi. Cc nghi thctrong cng vic, t chc hi hp, ch bo co, nghi thc tn vinh, ghi nhn

thnh tch.

Giao tip, truyn t

Nu gi tr tinh thn c v nh con tim ca mi trng vn ha th giao tip -truyn t nh dng mu lan ta trong ton t chc, gn kt v vn hnh cc hotng truyn t cc nim tin, gi tr lm cho VHM sng ng xuyn sut cc cp

bc, khi, n v, cc vng min a l khc nhau, n gip to dng cc tnh bn,bng hu, ng i trong cng vic cng nh ngoi cng vic, bin t chc thcs thnh mt mi nh chung cho ton th nhn vin. Ngoi ra, trong nn kinh t trithc, cc doanh nghip cn phi lun bit kt hp v chia s cc kin thc khng

l thu lm c trong cng vic trn c s thc hin 1 chu trnh o to tch cc,dy-hc 2 chiu, trong ngi lnh o va l ngi thy va l ngi tr.

3.5. Nm chun mc hnh ng trong VHM

S pht trin ca mi trng vn ha nh cp trn s khng th thiu

nhng thnh t c th hn ca VHM, l hnh ng trong VHM. chnh lcc hnh ng trong hot ng sn xut kinh doanh to ra sc mnh khc bit ca

doanh nghip. Nhng hot ng ni tri v c th ny cn xy dng duy trvin cnh tham vng, thc y s tin b khng ngng trong ton t chc.

Thc hin nhim v to bo


31/92


Trong VHM, vic thc hin cc nhim v to bo l mt c ch mnh thc ys tin b. Cc doanh nghip khi xy dng VHM phi lun t ra cho mnh nhngnhim v to ln, qu sc mnh, c v nh liu lnh, mo him, nhng phi r rngv nht qun vi gi tr ct li ca doanh nghip. T mc tiu to bo ca cng ty,

cc qun l, lnh o n v thnh vin xy dng cc mc tiu to bo cho n vmnh to mt s sng ng thng hng trn ton t chc. Chnh cc nhim v to

bo c t ra ni tip, khi t c li c mt mc tiu mi, nhim v mi sto thc y s tin b mnh m v lin tc gip mt cng ty tr thnh mtcng ty ln v xut sc trong tng lai.

Tm kim, la chn, o to nhng con ngi thch hp

thc hin cc nhim v to bo, doanh nghip phi tm kim, la chn, o tonhng con ngi thch hp, nht qun v chia s cc gi tr ct li ca doanh

nghip. Nhng con ngi khng thch hp cn phi c loi ra khi doanhnghip.

Thc y mi ngi lun hnh ng, th nghim

Bn cnh , doanh nghip phi mt mt kim sot cht ch t tng nhn vin,

mt khc ng h s t ch cao nht cho mi ngi, thc y mi ngi lun hnhng, th nghim v lm mi th c th cho s tin b ca doanh nghip.

Trong cc cng ty xut sc, nhiu hnh ng xut sc, to ra c y pht trin vt

bc khng phi t nhng k hoch chin lc nh trc, m t cc th nghimngu nhin. Cc cng ty xut sc to ra mt VHM vi cc nguyn tc hnh ngthch hp y mnh qu trnh tin ha:

- Cho php th nghim - v nhanh chng tin hnh

- Chp nhn c th sai lm nh, b qua nu khng vi phm n t tng ct li.

Sai lm l sn phm quan trng nht ca chng ta (W. Johnson - Ngi snglp ca Johnson & Johnson). Cc cng ty xut sc lun s dng ng thi nhimv to bo v hnh ng - th nghim thc y tin b. Vic duy tr t tng

ct li, hnh vi vn ha nht qun, c ch ph hp (trong cu trc VHM) l iubt buc m bo tin i ng hng.

To dng lp qun tr k tip, xy dng lnh o ngun

Thc t cho thy cc cng ty pht trin t kh ln xut sc u phi tm kim cc

lnh o ngun t trong lng t chc. Ch c to dng lp qun tr k tip, xy


32/92


dng lnh o ngun t trong lng doanh nghip mi m bo cho doanh nghipva c tc pht trin cao m vn duy tr cc gi tr ct li. Nhiu doanh nghiptht bi, khng duy tr c nhp pht trin hoc chuyn hng v tip nhncc nh lnh o - qun l t bn ngoi m cha thm thu VHDN. V vy, cc

doanh nghip cn phi xy dng v pht trin mi trng dy-hc hai chiu, yucu mi lnh o phi bit dy v hc. Bn cnh phi thit k cc kha o to

thch hp gn cht vi cc gi tr ct li v tm kim la chn cc nh lnh otng lai t vic thc hin cc nhim v to bo.

Lun tin ti ch cao hn

Trong th gii cnh tranh gay gt hm nay, cc doanh nghip mun tn ti v pht

trin phi lun thay i v ci tin, lun c gng ngy mai lun tt hn ngyhm nay, lun tin ti ch cao hn. H phi xy dng mt vn ha tiu hy mi

s thamn. Cc cng ty xut sc ng thi ci tin lin tc cho mt chun mccao hn trong hin ti v n lc u t nh hng di hn cho tng lai.

Khi qut chung, m hnh VHM ca cc cng ty trng tn c th n gin habng phng trnh sau:

Vn ha mnh = 1 th thng nht + 2 mt t duy + 3 nguyn l h thng + 4thnh phn mi trng + 5 nguyn tc hnh ng

Vn ha mnh l THNG NHT T DUY H THNG MI TRNG

HNH NG

Tm li, m hnh xy dng VHM cho ta nhiu bi hc qu bu trong cng tc x ydng v pht trin VHDN. Chnh sc mnh to ln ca VHM l ngun gc lm nns trng tn v pht trin ca cc cng ty ln trn th gii. Ngun lc ny xut

pht t s tng tc, kt hp cht ch gia cc thnh phn trong cu trc h thngca VHM. Vic xy dng cng khng yu cu u t ln v ti chnh, con

ngi m i hi s am hiu su sc v VHDN, qu trnh tp trung bn b cho

cng tc cng c v duy tr vn ha.


33/92


III. Vai tr ca VHDN i vi s trng tn v pht trin cadoanh nghip

1. i vi tng th Doanh nghip.

VHDN l ti sn tinh thn ca doanh nghip, l ngun lc doanh nghip trngtn v pht trin bn vng.

1.1. L ngun lc u vo

Ngun lc u vo ca ca doanh nghip hiu theo ngha rng bao gm khng chcon ngi, my mc, thit b, m cn c ngun lc v hnh (ngun lc c tcdng cc k to ln nh b mt cng ngh, thng tin, tri thc, tinh thn thi , k

nng lao ng sng to ca cn b cng nhn vin ). Trong , b phn quantrng nht ca ngun lc v hnh l VHDN.

Chnh s coi trng, tun th v hnh ng trung thnh vi VHDN gn kt tonth nhn vin ca doanh nghip thnh mt khi thng nht, mt lc tng hp

thnh hnh ng. Nh doanh nghip khng ngng pht trin ngun nhn lc,to ra nhiu c nhn xut sc vthu ht c nhiu ti nng lm vic lu di chodoanh nghip.

1.2. L ti sn tinh thn

VHDN c nhn nhn l phong cch, nn np t chc ring ca doanh nghip, lti sn tinh thn ca doanh nghip. VHDN chnh l bu khng kh hot ng, mitrng bn trong ca doanh nghip do cc thnh vin ca t chc, trc ht l banlnh o to ra v c nh hng trc tip ti tinh thn, thi lao ng v lngtrung thnh ca mi thnh vin i vi doanh nghip.

Hnh 1.5:Vai tr yu t Vn ha trong DN17

17 Kenji Takemura, Examples of Japanese Corporate Culture


34/92


VHDN quyt nh ngha vic lm ca nhn vin v n khng nh tnh chnchnh ca cng vic v l tng ca doanh nghip. L tng ca doanh nghipnh hnh trong nn vn ha, cun ht s tham gia ca nhn vin vo cng vic

ca doanh nghip. Nhn vin t gic hot ng, phn u vn ln, trung thnh vlao ng ht mnh nh thng thy cc doanh nghip c nn vn ha mnh.

2. i vi cng tc qun l

2.1. Gn kt cc thnh vin, gim xung t

VHDN l keo gn kt cc thnh vin trong doanh nghip. N gip cc thnh vinthng nht v cch hiu vn , nh gi, la chn v nh hng hnh ng. Khi

ta phi i mt vi xu hng xung t ln nhau th vn ho chnh l yu t gipmi ngi ho nhp v thng nht.

2.2. To ng lc lm vic

VHDN gip nhn vin thy r mc tiu, nh hng v bn cht ca cng vic.VHDN cn to ra cc mi quan h tt p gia cc nhn vin v mt mi trnglm vic thoi mi, lnh mnh. N gip cho nhn vin hnh din v cng vic

mnh lm, vi t cch l mt thnh vin ca doanh nghip.

2.3. iu phi v kim sot hot ng

Bi vn ho thc y tnh nht qun ca quan im nn n cng khin cho qutrnh iu phi v kim sot ca doanh nghip din ra d dng hn. VHDN iu

phi v kim sot hnh vi ca cc c nhn bng cc cu chuyn, truyn thuyt; cc

TI SN

Ngun nhn lc

Thit b/My mc

Vn/Tin

K nng/Cng ngh

Thng tin/Tri thc

Vn ha Doanh nghip

Vn ha Doanh nghip

HOT NG

R&D

Bn hng

Sn xut

Qun l

u vo u ra

Li nhun


35/92


chun mc, th tc, quy trnh, quy tc..., khin cho cc c nhn c th i n sng thun trong t chc, v do cc quyt nh c a ra nhanh chng hn.Khi phi ra mt quyt nh phc tp, VHDN gip ta thu hp phm vi cc la chn

phi xem xt.

2.4. Gim ri ro la chn

Cc c nhn v cc doanh nghip ang phi i mt vi hng lot nhng ri ro,mu thun v rc ri trong cng vic. i vi cc c nhn, qua vic thch ng vc dn dt bi cc gi tr vn hoca doanh nghip, h s c c nhng ci

nhn thc t, a ra c nhng nhn nh c th, thy c cng vic mnh lmang din ra nh th no v t nn hnh ng th no cho ph hp.

2.5. Li th cnh tranh

Tng hp cc yu t: gn kt cc thnh vin, to ng lc lm vic, iu phi vkim sot hot ng, lm gim cc ri ro la chn..., VHDN s lm tng hiu quhot ng v to s khc bit cho doanh nghip trn thng trng. Hiu qu vs khc bit s gip cho doanh nghip cnh tranh tt hn trccc i th.

3. i vi hot ng sn xut kinh doanh

3.1. Trong cng tc hoch nh chin lc

S trng tn v pht trin bn vng ca doanh nghip mt mt i hi phi c

chin lc kinh doanh vi tm nhn di hn; mt khc cn i hi phi c s mmdo, d thch ng trong mi trng kinh doanh d thay i.18D bt bin, ngvn bin, vn ha chnh l phn trc quay, chic bnh xe doanh nghip lin tc

hon thin chin lc v hot ng cho ti khi lm hi lng yu cu ca khchhng, ngi lao ng v nh u t.

Tp trung duy tr vn ha cng chnh l phng php cn bng m dng, iukin l tng pht trin bn vng. Mi khi doanh nghip t c nhng thnh

cng nht nh, lin tc phi hi li mnh V sao doanh nghipc th tn ti v

pht trin nh ngy nay? khng tha mn v bung lng vic u t cho ccgi tr ct li bn vng. Doanh nghip lun lun chun b nhng chin lc tiptheo trc khi nhng thay i ca mi trng hay chu k kinh doanh gy khkhn cho doanh nghip.

18M hnh s dng: Kotter JP & Heskett JL, Corporate Culture and Performance, Free Press Publisher,1992


36/92


Trong nhng tnh hung phc tp, s phn tch l li n thun khng th lnght c nhng hu qu ca s vic v cha th i n mt quyt nh qun l

ng. VHDN th hin r nt trit l kinh doanh ca doanh nghip l nh hngv l c s php l a ra nhng quyt nh qun l quan trng.

Hnh 1.6: Xy dng chin lc mi cho doanh nghip19

3.2. Trong qu trnh thc hin chin lc

Hnh 1.7: M hnh trng tm ha chin lc20

19Nguyn Huy Hong, Building Corporate Culture,Tm Vit Group,200520 Brain Bacon,www.Oxfordleadership.com, Aligning People with Stratergy

Hi u uPht trin

Hnh thnh

Chn mui

Su thoi

Thi ian

SCurve mi

Vn ha thi uen thi tru n thn

K hoch, Tm nhn, Chin lc,Mc tiu, C cu, H thng

Gilogc &

nguyn nhn

Dngchy

tinh thn& cm xc

nh kinMu hnhCm gicLo ngiGi tr

Nim tin
http://www.oxfordleadership.com/http://www.oxfordleadership.com/http://www.oxfordleadership.com/http://www.oxfordleadership.com/


37/92


38/92


Tm li, VHDN ng vai tr nhng chun mc m bo mi hot ng ca doanhnghip c thc hin theo ng ch, k hoch m Doanh nghip trng tn

t ra. Nhng doanh nghip khng xy dng chin lc, hot ng da trn nntng ch v tnh thn ca doanh nghip u to ra nhng nguy c tim n vnhanh chng dn ti tht bi. Nhng Doanh nghip trng tn lun bit vn dngkho lo kh nng tng tc b sung gia vn ha v chin lc ca doanh nghip

nhm pht huy ti a ni lc v c hi ca th trng.


39/92


CHNG II

THC TRNG XY DNG VN HA DOANH NGHIPV S TRNG TN V PHT TRIN TI CC

DOANH NGHIP VIT NAM

c th nh gi c mt cch chnh xc v khch quan thc trngVHDN Vit Nam, nhm nghin cu tin hnh iu tra v tnh hnh VHDN

mt s doanh nghip tiu biu ca Vit Nam.

i tng iu tra: Cc doanh nghip ny u t danh hiu Hng Vit Nam chtlng cao 2006 v trong top 100 Thng hiu mnh Vit Nam 2006 do UBT hi

Doanh nghip tr Vit Nam bnh chn (doanh nghip sn xut) hoc c thnghiu hng u Vit Nam hay th gii (doanh nghip dch v hoc FDI)

Phng php iu tra: Tin hnh tm hiu thng tin doanh nghip qua website cacc doanh nghip .

Do khng c nhiu iu kin v thi gian tin hnh iu tra, nhm nghin cu chtp trung iu tra c 50 doanh nghip, trong :

- C 27 doanh nghip Vit Nam trong lnh vc sn xut (54%)

- 7 doanh nghip Vit Nam trong lnh vc dch v (14%)

- 16 doanh nghip FDI ca nc ngoi (32%)

Kt qu ca cuc iu tra c s dng kt hp vi:

- S liu v kin nh gi v tnh hnh VHDN Vit Nam c thu thp t ti"Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th

gii.", Ths. Nguyn Hong nh - trng i hc Ngoi thng, 2004

- S liu v kin nh gi v tnh hnh VHDN Vit Nam c thu thp t ti

"Xy dng VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp quc t" , trng i hcNgoi Thng, 2004

- Mt s thng tin khc tcc hi tho, tp ch kinh t...


40/92


I. Nhn thc v VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam

4. thc v VHDN ca doanh nghip Vit Nam

Mc hiu bit ca doanh nghip biu hin vic hiu v cc vn lin quan

n VHDN nh khi nim, tm quan trng...v c vic doanh nghip ni vVHDN ca chnh doanh nghip mnh nh th no.

4.1. thc v s tn ti ca vn VHDN.

thc v vn VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam mi ch trong giaion btu. iu th hin qua vic mi doanh nghip lito cho mnh nhngh quy chiu khc nhau c th hiu v khi nim mi m ny. Qua nghin cucho thy58.6% ng nht khi nim VHDN vi o c trong kinh doanh, thmch c ngi cho rng khng tn ti VHDN trn thc t v "kinh doanh th phi

gian tr", 10.03% doanh nghip ng nht VHDN vi "vn ha x hi"23.Vinhng doanh nghip bit n VHDN thhiu v VHDN mi dng nhng

kha cnh ring l. Theo iu tra24, c ti 22%doanh nghipquan nim VHDN chl cc thc th hu hnh, nhng hot ng vn ho b ni nh l hi, sinh hot vn

ngh, vn ho tp th, cc l nghi trong doanh nghip . 28% doanh nghip khc liquan nim VHDN l cc trit l kinh doanh ca doanh nghip. Cch hiu ny, c

l do nh hng ca "cn st" trit l kinh doanh t cc cng ty ni ting trn ccphng tin thng tin i chng Vit Nam gn y. Ch c 24% doanh nghip

c hiu bitsu hn ti cc gi tr ngm nh bn trong doanh nghip.Nh vy,khng n 1/4 s doanh nghip hiu su (n lp ngm nh) v ton din v

VHDN.

23Ths Nguyn Hong nh, Gii php xy dng vn ha doanh nghip Vit Nam trong iu kin hinhp khu vc v th gii, ti Nghin cu khoa hc cp b, HNT, H Ni, 200324 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh tquc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004


41/92


42/92


vn VHDN, tuy nhin nhn thc ca cc nhn vin v VHDN ni chung vVHDN mnh th li khng ng u v vn cn nhiu hn ch.26

Nh vy, do thc v VHDN ch mi mc b ni m VHDN nhn chungcha c nhn nhn xng ng vi tm quan trng ca n trong cc doanh

nghip Vit Nam.

Mt s lng khim tn cc doanh nghip c bit n nh in hnh v u t

cho VHDN l cc cng ty ln hoc n nn lm ra trong nhng nm gn y nh:FPT, Petrolimex, Mai Linh, ng Tm, Traphaco, Ha Pht, Trung Nguyn...

Mc d nhiu ngi nh gi iu ny l Ph qu sinh l ngha, nhng thccht, tt c gim c cc cng ty nyu khng nh: VHDN chnh l yu t ctli quyt nh thnh cng ca h.Nhng du hiu nycho thy mc d vic xydng VHDN cha tr thnh tro lu ph bin trong gii doanh nghip Vit Nam

nhng ng gp mt phn khng nh vo s thnh vng mt s cc doanhnghip Vit Nam c thc quan tm xy dng VHDN.

5. Mc u t cho VHDN

Mc nhn thc v VHDN ca mt doanh nghip quytnhmc u t vthc thi VHDN doanh nghip. Nhn chung mc u t cho VHDN ca ccdoanh nghip rt khc nhau:

Qua nghin cu thc t27 c ti hn 27% cc doanh nghiphng nm u c qu

ring cho cc hot ng vn ho, gii tr, ngh mt cho nhn vin. C ti 66.7%doanh nghip, cc lnh o thng trc tip iu hnh v tham gia cc hot ngvn ho tp th. Tuy nhin, nhng u t trn ch mang tnh cht hnh thc v

khng c nhiu gi tr trong vic xy dng VHDN trong lu di. C khi chnh bnthn cc thnh vin trong doanh nghip cng ch cho rng y l cc hot nggii tr bnh thng, i lc l mts p buc i vi h.

Cn mt b phn cc doanh nghip khc ch ch tm n vic trang tr cho kin

trc v din mo cng s, n trang phc nhn vin v cc biu hin b ni khcca VHDN. Trong s tng cng 50 doanh nghip iu tra ca ti, 100% cc

doanh nghip u c lg ca mnh. Tuy nhin, cht lng lg cng nh khnng thc hin vai tr gii thiu v nng cao hnh nh ca VHDN th cn rt hn

26 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh tquc t, i hc Ngoi thng H Ni, 200427S liu t ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhpkinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004


43/92


ch. C nhiu doanh nghip lg qu kh hiu v khng mang nt c trng, skhc th li tng t nh nhau dn n kh nhn dng v phn bit.

V kh nng thc thi trong vic xy dng VHDN: Ch c 13 .3% doanh nghip xy dng c cho mnh chin lc VHDN. 26% doanh nghip bt u nhn

thc c vn ny, nhng mi ch giai on tng. C ti 60.7% doanhnghipcha thc c vic cn phi c chin lc VHDN28.Nh vy, mc nhn thc v VHDN mi nhn chung ang dng vic doanh nghip thc v niv VHDN, cn vic quan trng nht l thc thi v biu hin cc gi tr thc s

trong mt tm nhn di hi th cn rt hn ch. Ch c mt phn nh doanh nghip(13.3%) xy dng VHDN mang tnh chin lc, s cn li (86.7%) vn angd dm tm cho mnh mt hng i xy dng VHDN.

II.Khi qut VHDN Vit Nam

1 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca vn ha dn tc

Trong cc yu t mang tnh di truyn trnh by chng I , th vn ha dn tc l

yu t quan trng nht tc ng ti VHDN. ti s tp trung nghin cu tcng ca vn ha dn tc ti VHDN trong cc doanh nghip hin nay.

Vn ha dn tcl yu t to cho VHDN nhng gi tr mang tnh di truyn v tcng n nhng ngm nh nn tng ca doanh nghip Vit Nam.

28S liu t ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhpkinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004


44/92


Bng 2.1 : Vn ha dn tc nh hng ti cc ngmnh trong VHDN

Ngmnh

H qu - tch cc Hu qu - tiu cc

Ngm nh v stht v chn l

Tduybin

chnghiha

Do cuc sng gn b v ph thuc vo thin nhin nn ngi Vit Nam lun nhn nhcon ngi trong mi quan h vi thin nhin. Chnh s nhn nhn trong mi tng tqua li to cho t duy ngi Vit tnh tng hp v bin chng, hng ti s hi ha.

- Nhn nhn vn tng th - Qua loa, i khi.

Trngtnhhn

trngl

Tn ti hai cch thc hnh thnh nim tin:- Ly nhng chun mc ca x hi lmnh hng cho hnh vi v nhn thc tinhng gi tr tt p mang tnh nhn bn.

- T duy khoa hc nhn nhn v giiquyt vn mang tnh thu o, trit

Cch nhn nhn, gii thch v gii quyt v cn thiu khoa hc: Quyt nh kindoanh da trn ngy gi, tui tc nhiu hs phn tch thtrng

Thm ch, s thnh cng hay tht bi cnquy theo may ri. Theo iu tra29

- 44% s ngi c hi cho rng thncng hay tht bi l do ci s may ri ctng ngi.

- 17% sngi cho rng phi bit coi ngv cng bi th mi n nn lm ra

Linhhotv dthchnghi

Cng do cuc sng gn b vi tnhin to cho ngi Vit Nam mt li linh hotrong tip nhn thng tin v d thch nghi vi mi trng sng.

- Thch ng nhanh chng vi thay i cakinh t.

- Tm nhn ngn, manh mn, khng c tndi hn

- thc coi thng lut php: lch thu

tham nhng...a

bnhTnh bnh n ny xut pht tc im thin v m tnh v s hi ha ca ngi ViBi th, ngi Vit lun mun hng ti trng thi cn bng, t c s bin i.

29 Kt qu ca thnh ph H Ch Minh thng 5/2003 - Thi bo Kinh t Si gn s ra ngy 1/1/2004


45/92


n - a s bn vng, an ton

- Mt khc, c 59% s ngi c hicho rng lnh o ca h sn sng tipthu cc tng i mi tng hiu qu

hot ng ca doanh nghip. iu ny cthc gii thch bi nhu cu cp bchca cc doanh nghip l phi i miphng thc kinh doanh30

- Hn ch mc cng hin v kh nnth hin ca nhn vin trong doanh nghip

+ 83% sngi c hi coi tnh n nh yu tc bn chn ni lm vic nn

phn mun lm vic ti cc doanh nghinh nc d ng lng kh khim tn.

+ Cng thm t tng gia tc, c 61.1% sngi c hi khng nh h s chn cnvic c nhiu thi gian rnh ri, d h pht b cng vic lng cao, c th dnthi gian cho gia nh31.

- Ngay c lp lnh o trong doanh nghicng kh thn trng v hn ch ti a ri r

i khi b lc hi32:

+ 41.15% nh doanh nghip c hi ckht vng lm giu nhng ch c 19.81% c ch lm giu (cha n 1/2 mun thhin c m)

+ T l lnh o dm chp nhn ri ro 21%

Ngm nh v thi gian v khng gian

Linhhot

Khoan thai, ung dung, ha nh - Ty tin: thay i lch lm vic, thay cc iu khon trong hp ng...

- Co gin thi gian: "i hn v km", giahng chm hn so vi hp ng...

- nh lng thiu r rng, mang nhiu tnkinh nghim ch ngha, gy tr ngi tronkinh doanh - lnh vc rt cn mt s qun mang tnh cht r rng, c th.

30 Ths Nguyn Hong nh, tiGii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khuvc v th gii, 200431 Trung tm Php-Vit o to v qun l H Ni tin hnh nm 199732 Ths Nguyn Hong nh, ti Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khuvc v th gii, 2004


46/92


Ngm nh v mi quan h gia con ngi vi con ngi

Tnhcngng

- Trong ni b doanh nghip:

-Ngi lao ng hay quan tm n nhau,

sn sng gip nhau khi gp kh khn.+ Hu ht u cho rngkhng kh trongdoanh nghip l tt v ng t ho(95.6%)33

- Ra quyt nh theo tnh cht tp th:

Theo kt quiu tra:34

- 80% cho rng t nht lnh o doanhnghip cng chia s quyn lc v quyn

ra quyt nh vi lnh o cc cp.- 16% cho rng "nhn vin c tham giaqu trnh ra quyt nh trong doanhnghip"

- Quan h vi x hi v cng ng:

Cc doanh nghip u ch ti mi quanh ca mnh vi cng ng. Theo iutra ca nhm nghin cu ti: C 25doanh nghip trong s 50 doanh nghip

c cc chng trnh khng ch dnh chocn b nhn vin m cn cho c cngng (50%). Trong hn 1/3 s doanhnghip c cc chng trnh hot ngthng nin cho cng ng.

iu ny to cho doanh nghip mt ntng rt tt trong lng cng chng. Mtkhc, cng thy rng, nhng chngtrnh v cng ng ca cc doanh nghip

Vit Nam khng ch v chin lc qungb ca cng ty m quan trng hn l xut

- Coi nh c nhn, co bng san u "Xu hn tt li".

- thc c nhn b th tiu, nhn vikhng dm i ngc li kin tp thkhng dm th hin c tnh cng nh nnlc ring c ca mnh.

- S chu trch nhim c nhn cng khnnu cao, gy nn tnh lng ph, "cha chunkhng ai khc", v trch nhim, li...

- Vic ra quyt nh mt nhiu thi gian ly kin tp th.

33 ti"Vn ho doanh nghip Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t", i hc Ngoi thng,2004

34 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh tquc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004


47/92


pht t thc v trch nhim ca cng tyi vi x hi.

Cc b - Ch trng cho nhng g tc ng trctip n bn thn doanh nghip

- S hp tc gia cc doanh nghip ViNam trong cng ngnh nghcha cao.

Trngtnhhntrng l

- Quan h ng nghip gn gi, c tnhc ngha

- Gn b thy chung vi doanh nghip

- thc v th din: 70% s ri b mtv tr lm vic nu hkhng ctn trng 35

- Cc mu thun thng c gii quytm thm, "d ha vi qu"

- Gii quyt cng vic da vo cc quan hc nhn, khng tch bch gia cng v t

- Cc mu thun khng gii quyt trit nhiu khi theo kiu "ha c lng"

- "i ca sau" trong tuyn dng, bt, xthu...nh hng nghim trng ti chlng qun l kinh tcng nh thc kindoanh lnh mnh ca doanh nghip Vi

Nam. Theo bo co, c hn 2/3 s gic, tng gim c ca cc doanh nghinh nc khng c c bo co ti chn36.

- Thng ni gim ni trnh theo ki"Chng ti s xem xt vn ny", "s lilc sau" thay cho li t chi khin cho tc hiu lm.

35 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh tquc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004

36Bo co thng k ti hi ngh "S kt i mi v pht trin DNNN pha Bc"


48/92


Lng

yu

nc

Theo kt qu iu tra 481 doanh nghip v ng c kinh doanh37: Phn ln th hdoanh nhn Vit Nam hin nay mun lm giu khng phi ch v bn thn mnh m cv cng ng, v s pht trin ca kinh tnc nh.

Biu 2.8: ng c kinh doanh

41.4%

22.7%

13.5%

6.4%

5.1%9.7%

1.3%

C ch cho x hi

T quyt nh cng vic ca mnh

Pht huy ti a kh nng bn thn

Tip tc cng vic ca gia nh

Kim tin

Do cng vic trc y khng thch hp

Do khng c vic lm

Nh vy, hai nhm ng c chnh l trchnhim ca doanh nhn vi cng ng(41.4%) v pht huy nng lc c nhn(22.7% + 13.5% = 36.2%) chng t nhnthc ng n ca doanh nhn trong kinh

doanh, vt tri hn nhiu so vi ccng c khc, nht l ng c kim tin,d l hon ton chnh ng.

37L ng Doanh ,Doanh nhn mi Vit Nam, kt qu v thch thc, Doanh nhn Vit Nam


49/92


- thc trch nhim x hi ca doanhnhn Vit Nam rt cao. H kinh doanhkhng ch v li nhun m cn v lng tho dn tc.

- Nhng thng hiu ni ting ca VitNam nh FPT, Trung Nguyn,Legamex...cng u khng nh: Mcch bo vthng hiu ca h khng ch thu c li nhun, m cn bo vuy tn ca dn tc.

- D dn n chngha dn tc hp hi

Tm li, vn ha dn tc l mt nn tng qu gi gip doanh nghip hnh thnh

nn cho mnh nhng gi tr v ngm nh tt p: tnh cng ng, lng yu nc

v s hi ha bin chng. Nhng gi tr ny s gip doanh nghip c c s nhnvn v bn lnh ln khi hi nhp. iu quan trng l doanh nghip phi thcc chnh nhng sc mnh to ln, tim tng trong ngay bn thn mnh.

2 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca mi trng kinh doanh

Nh phn trn thy, nn vn ha dn tc hng ngn nm a nhng yu t

di truyn ngay nhng ngm nh nn tng ca doanh nghip Vit Nam. Nhng bncnh , nn kinh t th trng nh hng XHCN Vit Nam, d mi c hnh

thnh trong 15 nm, cngc nhng tc ng khng nh v to ra nhng ln sngmi trong doanh nghip Vit Nam nhm xy dng mt nn kinh t pht trin.

c im ca mi trng kinh doanh hin nay l mc giao lu v thng tin vp lc cnh tranh rt cao. Chnh iu ny dn n nhng tc ng ln i vi

doanh nghip Vit Nam theo c hai kha cnh tch cc v tiu cc.

5.1. Tc ng tch cc

iu u tin c th nhn thy l vai tr kinh doanh ni chung v doanh nhn niring c ci thin ng k trong con mt x hi. Nu nh ngy xa, doanh

nhn b gi l con bun con phe th gi y, h c gi l nhng chin s trnmt trn kinh t gp phn vo s pht trin nc nh.

Tin trnh hi nhp m ca cho nn kinh t Vit Nam ha nhp cng nn kinht th gii gp phn lm hot ng kinh doanh Vit Nam pht trin mnh m.

y chnh l c hi doanh nhn Vit Nam c th hc hi v kinh nghim qun


50/92


l kinh doanh hin i trn th gii. V cng chnh giai on ny thi mt hith mi vo VHDN Vit Nam mi nhng yu t v trit l kinh doanh, mc chkinh doanh, chin lc kinh doanhNhng khi nim gip cho doanh nghipVit Nam c c nhng tm nhn xa hn, vt ln trn vic chy theo li nhun

thng thng.Vic giao lu vi cc nn vn ha kinh doanh cng b sung cho VHDN nhng gitr mi: tnh k lut, tnh nng ng. Hn 70% s ngi c hi cho rng doanhnghip ca h nh gi cao tnh k lut. S phn trm tng t cho nhng ngi

cho thnh vin ca doanh nghip mnh c tnh nng ng 38

5.2. Tc ng tiu cc

Tc ng tiu cc ln nht cn lu l s chao o cc h thng gi tr trong micon ngi ni ring v x hi ni chung. Trc y, trong mt thi gian di, xhi Vit Nam u c tm l nghi k nhng ngi giu c, nht l cc thngnhn. Tuy nhin cng chnh v y l quan nim chung ca c x hi nn n to ra

c s n nh trong h thng quan nim v gi tr. Nhng khi bc vo c chth trng, c th thy rt nhiu nhng phng thc lm giu qua con ng kinh

doanh, k c chnh ng ln khng chnh ng, k c tt p, ng t ho ln giantr, chp gitChnh v th x hi khng c mt quan nim chung v doanh nhn

cng nh vic kinh doanh. iu nguy him l s xut hin nhng cch hiu lchlc theo kiu: Kinh doanh khng bit nh v chy cht th chng lm c g!39

iu th hai l: nhiu doanh nhn Vit Nam khng c o to c bn nn cnhiu hn ch v kin thc v trnh . Bi vy, xut hin mt hin tng chy

theo mt hoc btchc mt cch my mc nhng yu t mang tnh thi thng:thng hiu, ISO, SA 8000Ngay c s nhn thc v u t mt cch b ni cho

VHDN cng th hin iu .

Tm li, trong thi k i mi, hot ng kinh doanh ti nc ta c nhiu chuyn

bin tch cc m quan trng hn l s gii phng nng lc kinh doanh trong midoanh nhn thc hin nhng mc ch ca chnh mnh: th hin bn thn, to

dng s c lp v cng hin cho x hi.

38Ths Nguyn Hong nh, ti Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khuvc v th gii, 200439Kt qu ca 49% s ngi c hi theo iu tra x hi hc thnh ph H Ch Minh, 5/2003


51/92


III. Nhn nh chung v VHDN Vit Nam di gc nhn ca ccdoanh nghip trng tn

Phn ny tr li cho cu hi: Doanh nghip Vit Nam ang ng u so vi

doanh nghip trng tn? Vic tm ra li gii khng nhn mnh vo s so snh

nhng g doanh nghip Vit Nam t c vi nhng doanh nghip trng tnm nhn mnh vo iu kin cn, vo sc mnh ni ti ca mt doanh nghiptrng tn, chnh l VHDN: VHDN v ang ng vai tr g trong s phttrin ca cc doanh nghip Vit Nam?

1 Vai tr ca VHDN trongnh hng chung

Trong mt Doanh nghip trng tn, trit l ct li bao gmtm nhn, s mnh vcc gi tr ct li s nh hng hot ng ca doanh nghip doanh nghip pht

trin. V vai tr ca VHDN y chnh l to ra mt c ch nhm duy tr ct liv khuyn khch tin b i vi doanh nghip.

Mt s doanh nghip hng u ca Vit Nam cng ang dn khm ph nhng gitr ct li ca mnh. V d s mnh ca Trung Nguyn l: Xy dng thng hiu

hng u qua vic mang n cho ngi thng thc c ph ngun cm hng sngto v nim t ho trong phong cch c ph Trung Nguyn m phong cch

dn tc hay s mnh ca FPT l: L mi tin phong trong cng cuc ton cuho ca FPT, FPT mong mun ln nhanh, mnh trong tng lai khng xa trn

bn Tr tu Th gii c tn Vit Nam, c tn FPT.

i vinhng doanh nghip ny, s mnh khng phi l mt khu hiu m lmt hnh nh nh hng cho tng lai ca c t chc, th hin c kt qu m ht c.FPT tr thnh mi tin phong trong cc doanh nghip Vit Nam vng u ngnh cng ngh thng tin vi doanh thu FPT trn 323.7 triu USD, gphn 10,5 ln VDC t 31%, cng ty v tr s 2 (2005). Hin ti, FPT ang n lcvn xa hn trn th trng th gii. Mt s kin ni bt l thnh lp cng ty phnmm FPT ti Nht Bn (FPT Software Japan) vo thng 11/2005. Cng kin nhvi s mnh ca mnh, Trung Nguyn tr thnh mt thng hiu hng u VitNam. Mt s kin ni bt ca Trung Nguyn gn y chnh l sn phm c ph

ha tan G7 ca Trung Nguyn nh bt Nescafe, tr thnh sn phm c ph hatan c a chung nht ti Vit Nam v ang hng ra th trng th gii. TrungNguyn cn eo ui mc tiu xy dngThng hiu nng sn Vit Nam cngcc thng hiu khc nng tm nc Vit

Tuy nhin, hu ht cc doanh nghip khc, h cha thc c ht vai tr caVHDN mt cch ct linn cng khng th tn dng ht sc mnh ca VHDN trong


52/92


vic khuyn khch tin b. Tri li, VHDN ti nhng doanh nghip ny ang l mtsc tr ko i vi hot ng doanh nghip. Khng phi trang thit b ca doanhnghip qu lc hu, khng phi c s vt cht khng iu kin lm vic, mchnh thc, thi ca tng thnh vin, chnh kh nng hp tc gia cc thnh

vin cng nh tm nhn cn ngn hn ca cc lnh o ko doanh nghip VitNam li mt bc so vi nhng g doanh nghip ang c.

6. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi cng tc qun l

Nhng nn VHDN mnhu quan tm xy dng cho mnh h thng trit l ct li

vi mt tm nhn to ln. Vi tm nhn to ln, cc doanh nghip hiu c rngsc mnh ca con ngi l sc mnh quan trng nht. Bi vy, vai tr ln nht

ca VHDN v mt qun l trong nhng doanh nghip tin phong nyliu kingip h tng hp c sc mnh ca tt c cc thnh vintrong doanh nghip cng

tin bc n mt tng lai sng ln. Bi th, nhng doanh nghip ny, yu tVHDN c c bit ch trng, khng phi di gc qun l nhn vin theokhun kh m to ng lc cho h lm vic vi mt nim t ho v cng ty vmt s am m vi cng vic.

Ti FPT, tt c hng ti mc tiu "Con ngi l ct li ca s pht trin". Cchot ng phong tro ca FPT c iu hnh bi mt t chc ni b c tnTng Hica cng ty con FSOFT, chuyn chm lo i sng tinh thn ca ngiFSOFT v FPT. iu ny to ra nt c trng vn ho cng ty m ch FSOFT

mi c, ng gp khng nh cho s ln mnh ca cng ty v iu khi dy chocc thnh vin s c lp, kh nng sng to. Tt c thnh vin u coi FPT nhngi nh th hai ca mnh.

Ngc li, cng vi s khi u trong nhn thc, phn ng cc doanh nghip

Vit Nam mi ch nhn nhn VHDN nh nhng yu t b ni, h cng ch nhnnhn c mt kha cnhvai tr ca VHDN: hoc gim xung t, hoc iu

phi v kim sotCc doanh nghip ny c c cu t chc, chin lc phttrin, mc tiu sc mnhy, tuy nhin mi ch l phn ni ca tng bng,

cn phn chm chnh l tinh thn, thi lm vic ca nhn vin th cn nhiu hnch. Tinh thn v thi ny biu hin kh nng hp tc gia cc thnh vin cha cao, cch thc h tn dng thi gian lm vic cng s khng hiu
http://www.fptsoftwarecareer.com/WebForm/Culture.aspx?CultureF=Headhttp://www.fptsoftwarecareer.com/WebForm/Culture.aspx?CultureF=Headhttp://www.fptsoftwarecareer.com/WebForm/Culture.aspx?CultureF=Head


53/92


quBi vy, c ti 72.2% cc doanh nghip vn ang loay hoay trong vic cithin phng ban sao cho lm vic hiu qu hn40.

7. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi hot ng sn xut kinhdoanh

VHDN khng ch dng li vic tp trung sc mnh con ngi m cn gip cc

doanh nghip pht huy sc mnh trong chin lc hot ngca doanh nghipmnh.

V d trit l 1->2->3 ca TRAPHACO, trong 1 l BIT MNH, BIT NGI- 2KHNG NH MNH - 3 HON THIN. TRAPHACO quan nim: Mingi TRAPHACO u c cm nhn chung v s mnh ca cng ty, sn sinhlc hng tm chung cng nhaupht trin." Chnh v th, cng ty xy dngv pht trin theo hng chin lc Cng ngh mi - Bn sc c truyn, th hin

tnh hin i, tnh c o ca sn phm. Thc hin phng chm ny, cc snphm t dc liu ca Vit Nam c ch ng trn th trng trong, ngoi nc.T nm 2000 n nay, cng ty lun gi tc tng trng t 25%-35%. Doanhthu nm 2004 tng gp 4,5 ln so vi nm 1999 (450%).

Mt v d na: s thnh cng ca c ph G7 (Trung Nguyn) cng khng c gkhc ngoi vic kin nh trit l ct li ca mnhtrong c lnh vc sn xut:Xydng thng hiu hng u qua vic mang n cho ngi thng thc c ph

ngun cm hng sng to v nim t ho trong phong cch c ph Trung Nguyn

m phong cch dn tc. Trung Nguyn to ra c ph G7 t s kho stkhu v ca ngi tiu dng v n nm 2003, sn phm c ph m , ph hpvi ngi Vit ra i v c coi l c ph ca ngi Vit Nam.

Tuy nhin, cn s ng nhng doanh nghip khng thc thu o v vai tr ca

VHDN. Do vynhiu vai tr ca VHDN b b qua m mt trong nhng iu c bn chnh l gip doanhnghip trng tm ha chin lc. iu ny cng d

[yrc]-giai phap xay dung van hoa doanh nghiep vi su truong ton va phat trien cua doanh nghiep viet...

Documents