yrd. doç. dr. İzzet yelkovan
DESCRIPTION
Yrd. Doç. Dr. İzzet YELKOVAN. Protein Yönlendirme C. Ü. Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD. 2006. 1- Organeller Mitokondri Lizozom ER Golgi peroksizom 2- Sitozolik K. Akışkan bölgeler Katı ve sıvı böl. vb. 3- Çekirdek Por sistemi 4- Özelleşmiş bölgeler Mikroviluslar Dendrit Akzon - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Yrd. Doç. Dr. İzzet YELKOVAN
Protein Yönlendirme
C. Ü. Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD.2006
Hücre İçi Kompartmanlar
1- Organeller– Mitokondri
– Lizozom
– ER
– Golgi
– peroksizom
2- Sitozolik K.– Akışkan bölgeler
– Katı ve sıvı böl.
– vb
3- Çekirdek– Por sistemi
4- Özelleşmiş bölgeler– Mikroviluslar
– Dendrit
– Akzon
– Pseudopod
– Mikrospike
– Hücre korteksi
– vb
Hücre İçi Kompartmanlar
5- Membran modifikasyon bölgeleri– Sıkı bağlantı bölgeleri
– Geçit bölgeleri
– Kemer desmozom
– Düğme desmozom
– Hemidesmozom
– Sil
– Kamçı
– Hücre ekstrasellular adezyon bölgeleri
Hücre içi bilgi ve madde akış yönü
Geçit ile transportTransmembran transportVezikuler transport
Hücre yüzeyi
Erken endozom
Lizozom
key
Geç endozom
Salgı vezikülleri
Golgi
Çekirdek
Mitokondri
Endoplazmik retikulum
Plastidler
Kloroplast
Sitozol
Bir başka açıdan değerlendirme
Endositoz: hücre zarından hücre içine– Fagositoz– Pinositoz
Ekzositoz: hücre içinden hücre zarına– Golgiden gelen– Lizozomdan gelen– ER’den gelen– Salgı vezikülleri
Veziküler Trafik
Veziküler TrafikER’den golgiyeGolgiden -ER’ye
-lizozoma
-hücre zarına
-çekirdek zarınaLizozomdan golgiyeEndozomdan lizozoma
-hücre zarınaGolgiden golgiye
Donor kompartmandan tomurcuklanma üç yöntem ile geçekleştirilir (örücü ve örtücü proteinler).– Klatrin – COP I (coated protein I kaplı)– COP II (coated protein II kaplı)
Veziküler Trafik
Veziküler TrafikKlatrin
Protein Konuşlandırma
Protein Konuşlandırma
Hücre içinde protein konuşlandırmada üç yöntem kullanılır:
1- Ko-translasyonal - translokasyon • yani protein sentezinin, proteinin görev yerinde yapılması
2- Post-translasyonal – translakasyon• yani sentez sonrası proteinin görev yerine taşınması
3- Vesikular – transport• Proteinin bir vezikül aracılığıyla görev yerine taşınması
– Membran üzerine bağlı
– Vezikül lümeninde
Protein Konuşlandırma
1- Ko-translasyonel translokasyon 2- Post-translasyonel translokasyon
Type I: Koparılıp atılan bir sinyal dizi taşırlarÇoğunlukla C terminal ucu sitoplazmada, N terminal ucu ER lümenindedir
Type II: C terminali lümende olanlar
Type III: N terminali lümende olanlar
Type IV: Çok geçişli membrane proteinleri
GPI (glycosylphosphatidylinositol):
1- Ko-translasyonal translokasyon
1- Ko-translasyonal translokasyon
Type I:
1- Ko-translasyonal translokasyon Type IV:
1- Ko-translasyonal translokasyon GPI (glikozilfosfatidilinositol)
FarnelizasyonMiristoilasyon
ER membranını hedefleme
Sinyal Tanıma Partikülü (SRP)Protein ER’a
getirilirProtein üzerindeki
sinyal diziye bağlanır
ER’daki SRP reseptörüne bağlanır
RNA-protein kompleksi oluşur
Translokon
TRAMSec61Sec61Sec61Sucul kanal
2- Post-translasyonal translokasyonSitoplazmik Protein Sentezi
Hücrede Serbest Protein Sentezi
2- Post-translasyonal translokasyonSitoplazmik protein sentezi
2- Post-translasyonal translokasyonSitoplazmik Protein Sentezi
Hücrede Serbest Protein Sentezi
ER’a girişER lümeninde alıkonmaGolgi’de alıkonmaMitokondriye girişÇekirdeğe girişPeroksizoma girişvb
2- Post-translasyonal translokasyon Bir proteinin nereye ait olduğu üzerinde yazılıdır
ER’a girişi için sinyal dizi– H3N-met-met-ser-phe-val-ser-leu-leu-leu-val-
gly-ile-leu-phe-trp-ala-thr-glu-ala-glu-gln-leu-thr-lys-cys-glu-val-phe-gln
ER lümeninde alıkonması için sinyal dizi– Lys-asp-glu-leu-COO-
Golgi’de alıkonma
2- Post-translasyonal translokasyon
Bir proteinin nereye ait olduğu üzerinde yazılıdır
Mitokondriye girişi için sinyal dizi– H3N-met-leu-ser-leu-arg-gln-ser-ile-arg-phe-
phe-lys-pro-ala-thr-arg-thr-leu-cys-ser-ser-arg-tyr-leu-leu
Çekirdeğe girişi için sinyal dizi– ---pro-pro-lys-lys-lys-arg-lys-val----
Peroksizoma girişi için sinyal dizi– ---ser-lys-leu---
ÖrnekMitokondrilere Protein Girişi (import)
Hedef Organelde 4 Farklı Yerleşim Şekli Vardır
•Mitokondrial matrix
•Intermembrane boşluk
•Inner membran
•Outer membran
Protein yönlendirmemitokondrial import
post-translational transporttur ATP ve/veya proton gradienti gibi enerji gerektirir sinyal dizisi uzundur ve zayıf korunan dizilerdendir
Mitokondriyal Import ve Şaperoninler elektrokimyasal gradient
Mitokondriye protein girişi
Sinyal peptidaz sinyal diziyi keser
Mitokondriyal Şaperoninler
Vesikül tipi
Örtücü proteinler
GTPaz Yön
COPII Sec23/24 & sec13/31komplexle
r, Sec16
Sar1 ER’den cis-Golgi’ye
COPI 7 farklı subunitten
oluşan Koatomerler
ARF cis-Golgi’den ER’a kadarRetrograde transport
klatrin ve adaptor
proteinler
klatrin & AP1 komplexler
ARF trans-Golgi’den
endozomlara
3- Vesikular – transportProteinler farklı 3 tip örtülü vezikül ile
taşınırlar
These aren’t the only type of coats, but they account for the great majority.
3- Vesikular – transport
3- Vesikular – transport
3- Vesikular – transport
Vezikular sistem