z p araling panlipunan...bansa na makatayo mula sa panirang ikalawang digmaang 6 pandaigdig. layunin...

0

Republic of the Philippines

Department of Education Regional Office IX, Zamboanga Peninsula

Araling Panlipunan Ikatlong Markahan- Modyul 8: Pag-iimpok at Pamumuhunan

Zest for Progress

Zeal of Partnership

9

Name of Learner: ___________________________

Grade & Section: ___________________________

Name of School: ___________________________

2

BumuosaPagsusulat ng Modyul

Manunulat: Joannie T. Duarte

Maria Angelica C. Epanto

Editor: Kimberly Cler G. Suarez

Tagasuri: Allan S. Caballero

Tagaguhit/Tagakuha ng Larawan: Joannie T. Duarte

Tagalapat: Allan S. Caballero

Kimberly Cler G. Suarez

Tagapamahala: Majarani M. Jacinto, EdD, CESO VI

OIC, Schools Division Superintendent

Visminda Q. Valde, EdD

OIC, Assistant Schools Division Superintendent

Raymond M. Salvador, EdD, CESE

OIC, Assistant Schools Division Superintendent

Juliet A. Magallanes, EdD CID Chief

Florencio R. Caballero, DTE EPS - LRMDS

Alma L. Carbonilla, EdD

EPS – Araling Panlipunan

3

Alamin

Naipahahayag ang kahalagahan ng pag-iimpok at pamumuhunan bilang

isang salik ng ekonomiya.

Balikan

Maraming Pagpipilian. Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat sa sagutang papel

1. Ito ay tumutukoy sa ginagamitbilang pamalit sa produkto at serbisyo. A. Ginto C. Pilak

B. Papel D. Salapi

2. Isang Sistema na pinaiiral ng BSP upang makontrol ang supply ng salapi sa sirkulasyon.

A. expansionary Fiscal policy C. Patakara ng pananalapi B. Contractionary Fiscal Policy D. Pambansang Badyet

3. Ang pinakamalaking pinagkukunan ng pondo ng pamahalaan na tumutukoy sa sapilitang kontrobisyonsa kinokolekta mula sa mamamayan.

A. Buwis C. Loans B. Interes D. VAT

4. Ito ay ahensya ng pamahalaan na kumokulekta ng buwis sa mga mamamayan.

A. BIR C. DTI

B. DILG D. DSWD

5. Ito ay inihanda ng isang bansa ayon sa prayoridad ng pamahalaan. Ang pagbibigay serbisyo ang pangunahing pinaglalaanan ng pamahalaan ng

pondo tulad ng edukasyon, pangkalusugan,social welfare at iba pa. A. Badyet C. Demand

B. Buwis D. Supply

4

Tuklasin

Gawain 1: Ano ba dapat?

Pamprosesong Tanong

1. Ano ang ipinapakita sa itaas?

2. Ano ang pipiliin mo?

3. Bakita iyon ang iyong naging pasaya?

4. Anu-ano ang iyong isinasaalang-alang sa iyong pagpapasya?

Suriin

Pag-iimpok at Pamumuhunan

Sa aspekto ng pag-iimpok at pamumuhan ayon sa model ng paikot na daloy, ang pag-iimpok ay kitang lumalaas sa ekonomiy. Samantalang ang pamumuhunan

ang magbabalik nito sa paikot na daloy( Case, Fair at Oster, 2012).

Ang pag-iimpok ay isang mahalagang indikasyo ng malusog na ekonomiya.

Ang Pilippine Deposit Corporation (PDIC) ay ahensiya ng pamahalaan na naglalayon

na mapataas ang pag-iimpok sa Pilipinas. Ayon sa kanila, kapag maraming

mamamayan ay natutong mag-ipok, maraming ansa ang mahihiakayat na

mamuhunan sa Pilipinas dahil saligan ng isang metatag na bansa ang mataas na

antas ng g pag-iimpok.

Aralin

3 Pag-iimpok at Pamumuhunan

PAG-IIMPOK PAMUMUHUNAN

5

Samantala, ang pamumuhunan ay isa ring mahalagang salik sa ating bansa.

Kapag maraming namumuhunan sa isang bansa, ang tiwala at pagkilala ay kanilang

ipinapakita sa pamamagitan ng pagtatayo ng mas maraming negosyo. Kapag

maraming negosyo ibig sabihin darami din an gang trabaho, mas maraming

mamamayan ang magkakaroon ng kakayahang matugunan ang kanilang mga

pangangailangan.

Mga Bumubuo sa Sektor ng Pananalapi

A. Mga Institusyong Bangko - Ito ang mga institusyong tumatanggap ng salapi

mula sa mga tao, korporasyon at pamahalaan bilang deposito. Sa

pamamagitan ng interes o tubo, ang halagang inilagak ng mga tao bilang

deposito ay lumalago.

Uri ng mga Bangko

1. Commercial Bank

Ito ang malaking bangko. Ang commercial bank ay maari ding

tumanggap at magbigay ng letter of credit at ia pang instrumento ng

kredito na Malaki ang naitutulong sa patuloy nap ag-unlad ng mga

negosyo.

2. Thrift Banks

Mga di-kalakihang bangko na kalimitang nagsisilbi sa mga maliliit na

negosyante. Ang bahgi ng kanilang puhunan at depositing tinanggaap

ay ipinauutang nila, kalimitan, sa mga maliliit na negosyante bilang

pantustosng mga ito sa kanilang negosyo.

3. Rural Banks

Kalimitan ay natatagpuan sa mga lalawigang malayo sa kalakhang

maynila ay tumutulong sa mga magsasaka, maliliit na negosyante, at

iba pang mga mamamayan sa kanayunan sa pamamagitan ng

pagpapautang upang magkaroon ng puhunan at mapaunlad ang

kanilang kabuhayan.

4. Specialized Government Banks

Mga bangkong pag-aari ng pamahalaan na itinatag upang tumugon sa

mga tiyak na layunin ng pamahalaa.

a. Land Bank of the Philippines (LBP) –

Itinatag sa pamamgitan ng Republic Act No. 3844 na sinusugan

ng Republic Act No. 7909, Layuning magkaloob ng pondo sa mga

programang pansakahan.

b. Development Bank of the Philippines (DBP)

Itinayo noong 1946, upang matugunan ang pangangailan ng

bansa na makatayo mula sa panirang Ikalawang Digmaang

6

Pandaigdig. Layunin ng DBP na matustusan ang mga proyektong

pangkaunlaran lalo na sa sector ng agrikultura at Industriya.

c. Al-Amanah Islamic Investment Bank of the Philippines (Al-

Amanah)

Itinatag sa ilalim ng Republic Act No. 6848, Layunin nito na

tulungan ang mga Pilipinong Muslim na magkaroon ng puhunan

a mapaunlad ang kanilang pangkabuhayan.

B. Mga Institusyong Di-Bangko

Maaring ituring na nasa ilalim ng institusyon ng pananalapi ang mga ito

sapagkat tumatanggap sila ng kontribusyon mula sa mga kasapi, pinalago

at muling ibinabalik sa mga kasapi pagdating ng panahon upang ito ay

pakinabangan.

1. Kooperatiba

Binubuo ng mga kasapi na may magkakaisang pangkabuhayang

layunin. Para maging ganap na kehitimo ang isang cooperation,

kailangan itong irehistro sa Cooperative Development Authority (CDA).

Ang mga kasapi sa isang kooperatiba ay nag-aambag ng puhunan at

nakikibahagi sa tubo, pananagutan, at iba pang benepisyong mula sa

kita ng kooperatiba. Ang kooperatiba ay pag-aari at kontrolado ng mga

kasapi nito. Ang mga patakaran ng kooperatiba at ang paraan ng

pagpapatupad nito ay binubuo at pinagkakasunduan ng mga kasapi.

2. Pawnshop o Bahay-Sanglaan

Itinatag ito upang magpautang sa mga taong madalas mangangailangn

ng pera at walang paraan upang makalapit sa mga bangko. Ang maga

indibidwal ay maaaring makipagpalitan ng mga mahahalagang ari-

arian tulad ng alahas at kasangkapan (tinatawag na kolatera) kapalit

ng salaping katumbas ng isinangla, kasama na ang interes.

3. Pension Funds

a. Government Service Insurance System (GSIS)

Ito ang ahensiyang nagbibigay ng seguro (Life Insurance) sa mga

kawaning nagtatrabaho sa mga ahensiya ng gobyerno, local na

pamahalaan, mga korporasyong pag-aari at kontrolado ng gobyerno at

mga guro sa mga pampublikong paaralan. Ang paraan ng pagbabayad

n pagbabayad ng mga kasapi ay sa pamamagitan ng pagkakaltas sa

sahud (Salary Deduction).

b. Social Security System (SSS)

Ang SSS ay ahensiya ng gobyerno na nagbibigay ng seguro sa mga

kawani ng pribadong kompanya at sa kanilang pamilya sa oras ng

pagretiro, pagkamatay, at pagdadalang-tao kung ang kawani ay babae.

Itinakda sa Social Security Law p Republic Act 8282 (dating R.A 1611)

na lahat ng pribadong kawani ay nararapat na irehisrto bilang kasapi

ng SSS.

7

c. PAG-IBIG Fund

Ang PAG-IBIG Fund ay itinatag upang matulungan ang mga kasapu

nito sa panahon ng kanilang pangangailangan lalo na sa pabahay.

Tulad ng mga kasapi ng GSIS at SSS ang kasapi ng PAG_IBIG fund ay

may buwanang kontribusyon . Ito ay maaring sa pagkaltas ng sweldo

para sa mga kawani ng pamahalaan at pribadong sector. Ang

Pangunahing produkto ng PAG-IBIG Fund para sa mga kasapi nito ay

ang pautang sa pabahay o Housing Loan.

4. Registered Companies

Ito ang mga Kompayang nakarehistro sa Securities and Exchange

Commission o SEC matapos magsumite ng basic at additional

documentary requirements, at magbayad ng filing fee. Magkaiba ang

basic, additional documentary requirement at filing fee sa

pagpaparehistro ng stocks at non-stock corporation at partnership.

5. Pre-need

Pre-Need companies ay mga kompanya o establisimyento na rehistro

sa SEC na pinagkalooban ng nararaoat na lisensya na mangalakal o

mag-alok ng mga kontrata o pre-need plan.Ang Pre-Need Plans ay mga

kontrata ng pagkakaloob ng mga karampatang serbisyo sa takdang

panahon o ang pagbibbigay ng naaayong halaga ng pera sa takdang

panahon ng pangangailangan.

Paglilinaw at Paalala:

Ang mga pre-need companies ay hindi nagbebenta ng

sumusunod na seguro (insurance): seguro sa buhay (life

insurance), seguro sa napipintong aksidente (accident

insurance), seguro para sa sasakyan (vehicle insurance) at mga

kahintulad na seguro.

6. Insurance Companies

Mga rehistradong korporasyon sa SEC at binigyan ng karapatan ng

Insurance Commission na mangalakal ng negosyo ng seguro sa

Pilipinas.

C. Mga Regulator

1. Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP)

Ang BSP ay itinalaga bilang central monetary authority ng bansa. Ito

ang pangunahing institusyong naglalayong mapanatili ang katatagan

ng halaga ng ilihin at ating pananalapi. Ang mga patakaran ng

pamahalaan tungkol sa pananalapi, pagbabangko at pagpapautang

ang nagmumula sa BSP.

2. Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC)

Ang PDIC ay nasa ilalim ng Department of Finace of (DOF). Ang PDIC

ay sangay ng pamahalaan na naatasang magbigay-proteksiyon sa mga

8

depositor at tumulong sa mapanatiling metatag ang sistemang

pinansiyal sa bansa.

Mga layunin ng PDIC:

a. Bilang tagaseguro ng deposito (Deposit Insurer)

1. Pagbabayad ng nakasegurong deposito

Sinuri ng PDIC ang record ng nagsarang bangko patungkol sa

mga deposito pati na rin ang mga record ukol sa assets ng

bangko upang maihanda ang listahan ng insured deposits ng

nagsarang bangko.

2. Assessment at Collection

Ito ang halagang binabayaran ng mga bangko upang maseguro

ang kanilang deposit liabilities.

3. Risk Management

Isinasagawa ng PDIC ang ganitong pag-susuri upang matiyak

ang kalagayan ng bangko at makapagmungkahi ng

karampatang lunas kung kinakalanga.

b. Bilang Receiver at Liquidator ng Nagsarang Bangko

1. Namamahala ng Nagsarang Bangko

Gawain ng PDIC bilang receiver na pamahalaan ang lahat ng

transaksiyon at mga rekord ng bangko sa pamamgitan ng

pisikal nap ag take over sa isinarang bangko, sa bisa ng idang

MB Resolution na siyang nag-uutos sa pagsasara ng isang

bangko.

2. Pagbebenta ng Ari-arian ng Nagsarang Bangko (Liquidation of

assets of closed bank)

Ang pagbebenta ng mga natirang ari-arian ng nagsarang

bangko ay isinasagawa upang mabayaran ang mga

pinagkakautangan (creditor) nito ayon sa pagkakasunod-sunod

na isinasaad sa Civil Code.

c. Bilang imbestigador

Sa ilalin ng Republic Act 9302 na sumusog sa Republic Act

3519, binigyan ng kapangyarihan ang PDIC na mag-imbestiga

sa mga anomaly sa bangko patungkol sa unsafe and unsound

banking practice at magpataw ng karampatang multa bata sa

tuntuning nakasaad sa batas.

9

3. Securities and Exchange Commission (SEC)

Nagbibigay ito ng mga impormasyon ukol sa pagbili ng mga panagot

at bono. Nag-aatas don ito sa mga kompanya na magsumite ng

kanilang taunang ulat.

4. Insurance Commission (IC)

Layunin ng IC na panatilihing metatag ang mga kompanyang

nagseseguro ng buhay bg tao, kalusugan, mga ari-arian, kalikasan at

iba pa upang mabigyan ng sapat na proteksiyon ang publiko sa

pamamagitan ng mabilisang pagtugon at pagbayad ng kaukulang

bemepisyo at Insurance claims ng mga ito

Pagyamanin

Gawain 2: SALITA…SALITA

Tukuyin ang ginagampanan at tungkulin ng sumusunod na SALITA sa

institusyong pananalapi, piliin ang kabilang sa bangko at hindi bangko

LANDBANK

SSS

DBP

PDIC

PAG-IBIG

RD PAWNSHOP

Pamprosesong Tanong:

1. Paano nagkakaiba ang bangko at di-bangko bilang institusyong pananalapi? 2. Bakit itinuturing na mahalaga ang papel na ginagampanan ng mga

institusyon ng pananalapi sa lipunan? 3. Ano sa mga institusyon na ito ang pinupuntahan ng inyong pamilya upang

makipagtransaksiyon? Ipaliwanag. 4. Gaano ka laki ang naitulong sa iyo at sa iba pang mamamayan ng mga

institusyon na ito? pangatwiranan.

BANGKO HINDI BANGKO

10

Isaisip

Sagutin Mo’ To: Hanapin sa hanay B ang bangkong inilalarawan sa hany A. Isulat sa sagutang papel ang titik ng tamang sagot.

A B 1. Dahil sa malaking capital, ang

mga bangkong ito ay

nagpapautang para sa ibang

layunin tulad ng pabahay at iba pa.

2. Pangunahing layunin ng mga

bangkong ito na hikayatin ang mga tao na magtipid at mag-

impok.

3. Itinatag ito upang mapabuti ang kalagayang

pangkabuhayan sa kanayunan.

4. Pangunahing tungkulin nito na

tustusan ng pondo ang

programang pansakahan ng pamahalaan.

5. Layunin ng bangkong ito na

mapaunlad ang sector ng agrikultura at industriya, lalo

na sa mha programang

makatulong sap ag-unlad ng ekonomiya.

a. Bangkong pagtitipid

b. Land Bank of the Philippines

c. Commercial Bank

d. Development Bank of the

Philippines e. Rural Bank

Tayahin

Panuto: Isulat ang titik ng tamang sagot.

1. Ito ang mga institusyong tumatanggap ng salapi sa mga tao, korporasyon

at pamahalaan bilang deposito.

A. Bangko C. Stocks

B. Pawnshop D. Tindahan

11

2. Uri ng bangko na may malaking kapital sa pinapayagang makapagbukas

ng mga sangay saan mang panig ng kapuluan lalo na sa mga lugar na

wala pang mga bangko.

A. Al-Amanah Bank C. Development Bank of the Philippines

B. Commercial Bank D. Rural Bank

3. Ang mga bangkong ito ay itinatag sa pamamagitan ng Republic Act No.

3844 na ang layunin ay magkaloob ng pondo sa mga programang

pansakahan.

A. Commercial Bank C. Land Bank of the Philippines

B. Development Bank of the Philippines D. Rural Bank

4. Unang natatag noon 1946 upang matugunan ang mga pangangailangan

ng bansa, pangunahing layunin nito ay tustusan ang mga proyectong

pangkaunlaran lalong lalo na ang sector ng agrikultura at industriya.



5. Ang mga bangkong ito ay kalimitang matatagpuan sa mga lalawigang

malayo sa kalakhang maynila na tumutulong sa mga magsasaka, maliliit

na negosyante at iba pang mamamayan sa kanayunan sa pamamagitan

ng pagpapautang upang ang mga ito ay magkakaroon ng puhunan at

mapaunlad ang kanilang kabuhayan.



6. Ito ay isang kapisanan na binubuo ng mga kasapi na may pagkakaisa ang

panlipunan o pangkabuhayang layunin.

A. Bahay Sanglaan C. Kooperatiba

B. Government Service Insurance System D. Social Security System

7. Si Anna ay isang guro sa pampublikong paaralan, at isa sa mga daan-

daang Pilipino na naapektohan ng bagyong Rolly. Nasira ang kanilang

bahay at kasalukuyang nasa evacuation center. Naisipan niyang umutang

ng bahay para may matirhan. Alin sa mga sumusunod na ahensiya ang

dapat na puntahan ni Anna upang makakuha ng housing loan?

A. Government Service Insurance System. C. Pag-IBIG Fund

B. Kooperatiba D. Social Security System

8. Si Aling Minda ay dating nagtatrabaho sa isang pribadong kompanya ng

halos tatlong dekada at ngayon siya ay nagretiro na. Kahit nasa pribadong

kompanya siya nagtatrabaho may natatanggap parin siyang pension.

Anong ahensiya ng gobyerno ang nagbibigay seguro sa mga kawani ng

pribadong kompanya katulad ni aling Minda?



12

9. Ito ang ahensiyang nagbibigay ng seguro sa mga kawaning nagtatrabaho

sa mga ahensiya ng gobyerno tulad ng mga guro sa mga pampublikong

paaralan.



10. Ito ang pangunahing institusiyong naglalayong mapanatili ang

katataga ng halaga ng bilihin at ang ating pananalapi nagsilbi rin itong

opisyal na bangko ng pamahalaan.

A. Bangko Sentral ng Pilipinas

B. Development of Finance

C. Philippine Deposit Insurance Corporation

D. Securities and. Exchange Commission

11. Ang ACG Bank na pagmamay-ari ni Don Rafael ay papalubog na at

malapit ng magsara. Maraming mga depositor ang natatakot na mawala

ang kanilang mga pera na nakadeposito sa ACG Bank. Upang matiyak ang

kalagayan ng bangko, anong ahensiya ng gobyerno ang may

kapangyarihan na magsagawa ng onsite or offsite examination sa nasabing

bangko na may pahintulot ng Monetary Board?

A. Bangko Sentral ng Pilipinas

B. Development of Finance

C. Philippine Deposit Insurance Corporation

D. Securities and. Exchange Commission

12. Ang insurance Commission ay itinatag na nasa ilalim ng pamamahala

ng DOF. Ano ang pangunahing layunin ng Insurance Commission?

A. Panatilihing matatag ang mga kompanyang negseseguro ng buhay ng

tao, kalusugan, mga ari-aria at iba.

B. Matugunan ang mga pangangailangan ng bansa na makatayo mula sa

panirang digmaan.

C. Tulungan ang mga Pilipinong muslim na magkaroon ng puhunan at

mapaunlad ang kannilang kabuhayan.

D. Tulungan ang mga magsasaka, maliliit na negosyante, at iba pang mga

mamamayan sa kanayunan sa pamamagitang ng pagpapautang ng

puhunan.

13. Ito ay isang indikasyon na malusog ang ekonomiya ng isang bansa, at

ito aynaghihikayat ng maraming mamumuhunan sa bansa.

A. Pananalapi. C. Pag-iimpok

B. Pamumuhunan D. Paggsata

14. Isang mahalagang salik sa paikot na daloy ng ekonomiya na kung saan

bumabalik ditto ang pera/salapi sa bangko.

A. Paggsata C. Pag-iimpok

B. Pamumuhunan D. paghiram ng salapi

13

15. Bilang mag-aaral, alin sa sumusunod ang nararapat na gawin kung

maliit lamang ang iyong perang baon na ibinigay ng iyong magulang? A. Bilhin ang nararapt bilhin at humingi na lamang kapag kulang na ang

pera.

B. Bilhin ang nararapat bilhin at tipirin ang mga bagay na hindi naman

mahalaga.

C. Bilhin ang nararapat bilhin at tipirin ang sarili sa lahat ng pagkakataon

D. Bilhin ang nararapat bilhin at hayaang na lamang na maubos ang pera.

Karagdagang Gawain

Gawain 3: QUITE TIME

Sa pagkakataong ito sumulat ng isang repliksiyon sa patakarang pananalapi

bilang isang instruminto sa pagpapatatag ng ekonomiya. Isulat ang repleksiyon ssa

iyong Portfolio.

Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang pinakamahalagang aral ang naitala mo sa iyong repleksiyon?

2. Ano ang dahilan at aitoa ng aral na higit mong naunawaan?

Gawain 4: Alin ang Naiiba?

Panuto: Piliin ang titik na hindi kasama sa bawat grupo

A B. C. D.

1. Commercial Bank Rural Bank Kooperatiba Thrift Bank

2. Kooperatiba Pawnshop Pension Fund BSP

3. Land Bank DBP Al-Amanah BSP

4. BSP DBP PDIC SEC

5. SSS GSIS PAG-IBIG FUND PDIC

14

Susi sa Pagwawasto

Karagdagang Gawain:

Alina ng naiiba?

1. C

2. D

3. D

4. B

5. D

Balikan

1. D

2. C

3. A

4. A

5. A

Balikan

1.D

2.C

3.A

4.A

5.A

15

Sanggunian:

Araling Panlipunan9 Teacher’s Guide

EKONOMIKS Araling panlipunan (Modyul Para sa Mag-aaral) 308-322

Region IX: Zamboanga del Sur March

With fair shores, and mountain filled of

treasures.

A rich land where dreams unfold

It’s people marching on to progress

Hearts undaunted brave and true.

Hand in hand with brother Filipinos,

Zambo. Sur will make you great.

Well work, unceasing, without relenting

For country’s might you can count on us.

Come, to beautiful Zamboanga Sur

Welcome to God’s greet gift given to man

Share our joys and sorrows

Join in the making of a wondrous land.

Zamboanga del Sur the bountiful

Beloved by all hearts great and small

We will live for you

We will die for you

Peerless is our Zamboanga del Sur

The Footprints Prayer Trees by Joyce Kilmer One night I had a dream. I dreamed

that I was walking along the beach

with the LORD.

In the beach, there were two (2) sets

of footprints – one belong to me and

the other to the LORD.

Then, later, after a long walk, I

noticed only one set of footprints.

“And I ask the LORD. Why? Why?

Why did you leave me when I am sad

and helpless?”

And the LORD replied “My son, My

son, I have never left you. There was

only one (1) set of footprints in the

sand, because it was then that I

CARRIED YOU!

I think that I shall never see

A poem lovely as a tree.

A tree whose hungry mouth is prest

Against the earth’s sweet flowing

breast;

A tree that looks at God all day,

And lifts her leafy arms to pray;

A tree that may in Summer wear

A nest of robins in her hair;

Upon whose bosom snow has lain;

Who intimately lives with rain.

Poems are made by fools like me,

But only God can make a tree.

z p araling panlipunan...bansa na makatayo mula sa panirang ikalawang digmaang 6 pandaigdig. layunin...

Documents