ZABURZENIA JEDZENIA

(ODŻYWIANIA SIĘ)

Magdalena Kasjaniuk

Biologiczna regulacja odżywiania

Ośrodek zbierający informacje: podwzgórze- jądro

łukowate

Równowaga dwóch przeciwwstawnych układów-

oreksogenicznego (zwiększającego łaknienie- neuropeptyd

Y, melanpkortyna, oreksyna A i B, galaninia) i

anoreksogenicznego (zmniejszającego łaknienie- leptyna

kortykoliberyna CRH, hormon stymulujący melanocyty,

propriomelanokortyna POMC, neurotensyna, serotonina)

Leptyna to hormon produkowany przez komórki tłuszczowe. Za jego syntezę jest odpowiedzialny gen ob. Jest przenoszona przez krew do mózgu, gdzie działa na neurony w podwzgórzu, obniża to wydzielanie neuropeptydu Y który jest silnym stymulatorem apetytu.

Leptyna wstrzymuje więc chęć pobierania pokarmu, gdy zapasy tłuszczu są duże, a wzmaga apetyt, gdy są małe. Zarówno u myszy, jak i u człowieka mutacje w genie kodującym leptynę oraz innych genach związanych z tym systemem regulacji powodują przejadanie się i otyłość.

Działanie leptyny

nasilenie glukoneogenezy

wzrost lipolizy w tkance tłuszczowej, a w konsekwencji wzrost poziomu wolnych kwasów

tłuszczowych we krwi

spadek lipogenezy

spadek produkcji insuliny

spadek transportu glukozy do adipocytów

wpływ na ekspresję genów

zmniejszenie produkcji neuropeptydu Y

wzrost produkcji melanokortyny

aktywuje makrofagi i monocyty

reguluje fagocytozę i indukuje ekspresję cytokiny

indukuje proliferację komórek T-naiwnych

hamuje proliferację komórek T-pamięci

hamuje różnicowanie się osteoklastów, jednocześnie pobudza dojrzewanie osteoblastów

powoduje zwiększenie różnicowania komórek macierzy szpiku kostnego w kierunku powstania

preosteoblastów

Zaburzenia odżywiania:

Grupa zaburzeń psychicznych charakteryzująca się

nieprawidłowymi zachowaniami związanymi z odżywianiem się i

swoistymi objawami psychopatologicznymi

Rodzaje zaburzeń odżywiania wg ICD-10:

F50.0 Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)

F50.1 Jadłowstręt psychiczny atypowy

F50.2 Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)

F50.3 Atypowa żarłoczność psychiczna

F50.4 Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi

F50.5 Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi

F50.8 Inne zaburzenia odżywiania się

F50.9 Zaburzenia odżywiania się, nieokreślone

Kwestionariusz zaburzeń

odżywiania

Czy jesteś nadmiernie zainteresowany jedzeniem, dietami, swoją wagą?

Czy jesz pomimo, że nie jesteś głodny, lub tracisz kontrolę nad jedzeniem?

Czy uważasz się za zbyt grubego, pomimo tego, że inni uważają cię za szczupłego?

Czy nadużywasz środków przeczyszczających lub moczopędnych?

Kwestionariusz zaburzeń

odżywiania

Czy denerwuje cię to, że nie potrafisz zmienić swoich

sposobów jedzenia?

Czy wymiotujesz po to aby schudnąć?

Jeśli jesteś kobietą, to czy masz zatrzymanie

miesiączek?

Czy twoje samopoczucie zależy głównie od tego ile

zjadłeś?

Epidemiologia:

Cecha anorexia nervosa bulimia nervosa

rozpowszechnienie 0,51-3,7% populacji ogólnej 1% kobiet i 0,1% mężczyzn

typowy wiek zachorowania

14-18 r.ż. 16-25 r.ż.

M:K 1:20 1:10

rasa ₁ biali biali

klasa społeczna ₂ średnia i wyższa średnia i wyższa

1 U emigrantów przybywających do krajów „zachodnich” występuje częściej niż wynika to z rozpowszechnienia dla danej grupy etnicznej 2 Obecnie również częściej w niższych klasach społecznych.

Kryteria rozpoznania jadłowstrętu

psychicznego wg ICD-10

Spadek masy ciała (u dzieci brak jej przyrostu), prowadzący do osiągnięcia

m. ciała co najmniej o 15 % poniżej prawidłowej lub oczekiwanej przy danym

wzroście i w danym wieku (dla osób dorosłych kryterium BMI w JP ≤ 17,5)

Spadek wagi jest narzucony samemu sobie przez unikanie „tuczącego

pożywienia”

Samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed

przytyciem, co prowadzi do narzucania sobie niskiego progu masy ciała

Zaburzenia endokrynne osi przysadkowo-gonadalnej przejawiające się u

kobiet zanikiem miesiączkowania, a u mężczyzn utratą seksualnych

zainteresowań i potencji (wyjątek stanowią kobiety chorujące na JP które

stosują substytucyjne leczenie hormonalne)

Zaburzenie nie spełnia kryteriów rozpoznawania BP

Jeżeli brak jednego z tych objawów to rozpoznajemy jadłowstręt psychiczny atypowy (F50.1)

Nie rozpoznajemy jadłowstrętu w przypadku z.o. podobnych, ale wywołanych chorobą somatyczną.

Dodatkowo pacjenci z JP mogą prowokować wymioty,

stosować intensywne ćwiczenia fizyczne oraz leki

zmniejszające łaknienie i/lub moczopędne jednak objawy

te nie są niezbędne do rozpoznania JP zgodnie z ICD-10.

Kryteria rozpoznania JP według

DSM 5

Ograniczenie podaży energetycznej posiłków prowadzące

do znacząco obniżonej wagi ciała (odpowiednio do płci,

wieku, zdrowia fizycznego)

Intensywna obawa przed przybraniem na wadze lub

otyłością, lub utrzymujące się zachowania

uniemożliwiające przybranie na wadze przy znacząco

obniżonej m. ciała

Zaburzone doświadczanie wagi lub kształtu ciała,

nadmierny wpływ wagi ciała na samoocenę lub

utrzymująca się nieświadomość znaczenia obecnej zbyt

niskiej wagi ciała

Według DSM 5 wyróżnia się 2

subtypy jadłowstrętu

psychicznego:

1. anoreksja resytykcyjna- ograniczanie posiłków i

nieregularne stosowanie środków przeczyszczających

2. anoreksja żarłoczno-przeczyszczająca- regularnie

występujące podczas epizodów JP napady objadania się

i/lub wymiotów, nadużywanie leków przeczyszczających,

moczopędnych, stosowanie wlewów doodbytniczych

Zachowania wskazujące na JP

- Stosowanie bardzo ścisłych, odchudzających diet, lub częste głodówki

- Dziwne rytuały związane z jedzeniem, np. liczenie kęsów, dzielenie jedzenia na bardzo małe porcje, przygotowywanie jedzenia dla innych , po to aby odmówić zjedzenia posiłku, twierdząc, że zjadło się już w czasie jego przygotowywania

- Ukrywanie nie zjedzonych posiłków, pozostawianie naczyń w takim stanie jakby się wszystko zjadło

Zachowania wskazujące na JP

- Ciągle zgłaszana obawa przed przytyciem, pomimo niskiej wagi

- Unikanie sytuacji związanych z jedzeniem w towarzystwie (niedzielny

obiad, wyjście do pizzerii)

- Stosowania długich, wyczerpujących ćwiczeń fizycznych (bieganie,

aerobik)

- Zakładanie obszernych ubrań , aby ukryć swoją chudość

- Używanie środków przeczyszczających, moczopędnych

Zachowania wskazujące na JP

- Nadmierne zainteresowanie składem kalorycznym produktów (sprawdzanie etykietek)

- Częste ważenie się, sprawdzanie swojej sylwetki w lustrze

- Powtarzające się w czasie posiłków skargi na dolegliwości brzuszne (wymioty, biegunka)

- Twierdzenie po powrocie do domu, iż poza nim zjadło się tak dużo, że zjedzenie posiłku w domu byłoby już szkodliwe

Etiopatogeneza anoreksji

Wieloczynnikowe uwarunkowanie:

genetyczne- predyspozycja

wydarzenia życiowe- wyzwalające

środowisko rodzinne- podtrzymujące

społeczno-kulturowe – predysponujące/ podtrzymujące

Czynniki genetyczne

Zwiększona częstość z.o. (5-7%) u krewnych I stopnia

osób z jadłowstrętem psychicznym

Najczęściej współwystępowanie JP dotyczy sióstr

Zgodność zachorowań u około 44% bliźniąt jednojajowych,

12 % u dwujajowych

Czynniki biologiczne

Zaburzenia czynności układu serotoninergicznego,

noradrenergicznego oraz kortykoliberyny i swoista reakcja

na głodzenie

Zaburzenia w poziomach regulatorów odczuwania głodu i

sytości (stężenia leptyny, greliny, oreksyn, neuropeptydu

Y)

Zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-gonady oraz

podwzgórze-przysadka-nadnercza

Czynniki pozabiologiczne

Czynniki osobowościowe: cechy osobowości obsesyjno-

kompulsyjnej, histrionicznej, schizoidalnej

Czynniki rodzinne: sztywność relacji, brak sposobów

rozwiązywania konfliktów, blokowanie procesu autonomii,

dominująca matka i bierny, wycofujący się ojciec,

demonstracyjna nadopiekuńczość, tłumiona agresja i

odrzucenie

Czynniki społeczno-kulturowe: rozpowszechniany przez

media wzorzec idealnego wyglądu kobiety,kontrola nad

ciałem jako gwarancja atrakcyjności i powodzenia

Model rozwoju JP

1. Niska samoocena, niezadowolenie z kształtów i

rozmiarów swojego ciała, cechy obsesyjno-kompulsyjne

2. Stresujące wydarzenia życiowe, środowisko rodzinne

3. Odchudzanie się, spadek masy ciała, ukrywanie

niejedzenia

4. Zadowolenie, przejściowa poprawa samooceny, wzrost

aktywności

5. Lęk przed przytyciem, usztywnienie zachowań

związanych z jedzeniem, depresja

6. Objawy somatyczne i powikłania związane z głodzeniem

się, wyniszczeniem

Powikłania jadłowstrętu psychicznego

Ogólne: hipotermia (temp. poniżej 36 stopni) , obrzęki (z

niedoboru białka, przewodnienia, zaburzeń elektrolitowych)

Układ krążenia: bradykardia (poniżej 60 uderzeń na

minutę), zaburzenia rytmu, hipotonia (ortostatyczna) (poniżej

100/60 mmHg)

Skóra: wysuszenie, oziębienie, rozstępy, ,,meszek płodowy’’-

lanugo, wypadanie włosów

Jama ustna: paradentoza- wypadanie zębów, próchnica,

zajady- pęknięcia kącików ust, zapalenie języka, pleśniawki

Układ rozrodczy: brak wydzielania hormonów płciowych

żeńskich, zaniki narządów rodnych, niepłodność, zanik

popędu płciowego

Powikłania c.d.

Kości: przed końcem dojrzewania- zahamowanie wzrostu, niska masa kostna,

osteoporoza (odwapnienie kości z dużą łamliwością)- u 50% osób po roku

choroby (złamania nieurazowe- kręgosłup, żebra, kończyny; obniżenie

maksymalnego wzrostu, bóle kostno- mięśniowe, inwalidztwo) Mięśnie: uogólnione zaniki, osłabienie

Mózg: zaniki substancji szarej (gorsze zapamiętywanie, uczenie się,osłabienie

koncentracji),obniżony metabolizm mózgowy

Przewód pokarmowy: uszkodzenie wątroby, trzustki, zaparcia, stany zapalne,

bolesne skurcze żołądka, jelit; refluks Szpik i krew: uszkodzeni szpiku, obniżenie liczby krwinek białych (skłonność do

ciężkich infekcji, gruźlica płuc, grzybica), spadek krwinek czerwonych i

hemoglobiny (męczliwość, bladość, duszność, zmiany paznokci), niska liczba

płytek krwi (gorsza krzepliwość krwi, skłonność do krwawień)

Układ moczowy: częste zakażenia, zwiększenie skłonności do kamicy

nerkowej, uszkodzenie nerek z odwodnienia

Rozpoznanie różnicowe

Bulimia, ale: w przypadku bulimii utrata masy ciała (lub jej niedobór) rzadko

przekracza 15% (bulimia pojawia się u ok. 15-30% pacjentów z

jadłowstrętem psychicznym w ciągu 2 lat od początku choroby)

Choroby somatyczne (ch. Crohna, nadczynność tarczycy, ch. Addisona,

cukrzyca), ch. nowotworowe

Zaburzenia psychotyczne

Depresja

Zaburzenia somatyzacyjne

Zaburzenia osobowości

OCD

Używanie SPA

Diagnostyka różnicowa c.d.

cecha Depresja Anoreksja psychiczna

apetyt brak Apetyt, odczuwanie głodu

(utrata apetytu w późnym etapie choroby)

Skupienie na kaloriach Rzadko nasilone Zawsze nasilone

Lęk przed otyłością Najczęściej brak silny

Postrzeganie własnego ciała

Niezaburzone zaburzone

U ok. 50% pacjentów z jadłowstrętem psychicznym występuje jednocześnie duża depresja lub dystymia.

Śmiertelność i przyczyny zgonów w

przebiegu JP

5- 10% chorych umiera z powodu bezpośrednich powikłań anoreksji w

przebiegu wyniszczenia organizmu (zatrzymanie akcji serca, niewydolność

nerek, wstrząs) lub powikłań odległych (np. powikłania gruźlicy, ciężkie

stany chirurgiczne- np. zapalenie trzustki)

Wskaźnik śmiertelności (0,56%/rok) jest ponad 12 razy większy od rocznego

odsetka śmiertelności z powodu wszystkich innych przyczyn u kobiet między

15. a 24. rokiem życia w p.o.

200-krotnie większy od rocznego odsetka samobójstw w p.o.

Śmiertelność w JP rośnie wraz z czasem trwania choroby, gwałtownym

spadkiem m.ciała, nasileniem wyniszczenia, wymiotami, używaniem

środków przeczyszczających, poważnymi zab. elektrolitowymi, zbyt szybko

prowadzoną realimentacją

Śmiertelność w jadłowstręcie

psychicznym

Autorzy Wskaźnik śmiertelności po 5 latach

Wskaźnik śmiertelności po więcej niż 15 latach

Morgan, Russell (1975, 1983)

5% 15% (po 20 latach)

Engel i in. (1992)

4,5% 23,8% (po 17 latach)

Anoreksja i Bulimia Psychiczna, Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się. Pod red. B. Józefik

Leczenie jadłowstrętu psychicznego

Kompleksowe!!! Kontrakt terapeutyczny

1. Normalizacja stanu somatycznego, realimentacja (wzrost m.c. ambulatoryjnie o 0,25-0,5 kg, w szpitalu o 0,5-1,5 kg na tydzień), suplementacja multiwitaminami, odżywianie parenteralne tylko w sytuacjach wyjątkowych!

UWAGA! Zespół realimentacyjny: zaburzenia metabolizmu glukozy, retencja wody, niewydolność krążeniowo-oddechowa, poważne zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca, kwasica metaboliczna, refeeding pancreatitis, zespół tętnicy krezkowej górnej (SMAS), ostra niewydolność nerek.

2. Edukacja pacjenta, rodziny, konsultacja dietetyczna. 3. Psychoterapia:indywidualna, behawioralno-poznawcza (CBT), rodzinna 4. Leczenie współistniejących zaburzeń psychicznych.

Leczenie c.d.

5. Ewentualnie farmakoterapia

wyrównany stan somatyczny i BMI>=15 kg/m2

krótkotrwałe podawanie BDZ o dłuższym okresie działania w małych dawkach

Mianseryna- małe dawki (10-30 mg) przy towarzyszących objawach depresyjnych lub

obsesyjno-kompulsyjnych stosuje się SSRI, nie zaleca się TLPD (ryzyko wystąpienia lub nasilenia zab. ze strony ukł. krążenia)

leki p/psychotyczne II generacji (gł. olanzapina) w postaci opornej na inne formy terapii

Wskazania do hospitalizacji

pacjentów z z.o.

Niska masa ciała (dla dorosłych BMI < 16 lub spadek masy

ciała powyżej 25 % m. należnej)

Powikłania somatyczne (bradykardia, zaburzenia rytmu

serca, niskie wartości RR, dyselektrolitemie)

Gwałtowny i trwały spadek ilości przyjmowanego pokarmu

oraz masy ciała

Czynniki dodatkowe np. infekcje przy niskiej m. ciała

Nasilone, niekontrolowane obj. bulimii

Ciężkie uzależnienia od alkoholu/ SPA

Leczenie bez zgody pacjentów z JP

W sytuacji zagrożenia życia z powodów somatycznych,

zachowań samobójczych zgodnie z art 33 UoZLiLD oraz

art. 23, 24 lub 29 UoOZP

Dlaczego tak trudno skutecznie

leczyć anoreksję?

Egosyntoniczny charakter

zaburzenia

Mała motywacja do

leczenia

Wysoki opór – lęk przed

przytyciem

Negowanie objawów

choroby

Żarłoczność psychiczna (bulimia

psychiczna, bulimia nervosa, BP)

Epizodyczne, niekontrolowane, gwałtowne spożywanie bardzo dużych ilości pokarmów o charakterze kompulsyjnym, z prowokowaniem wymiotów i stosowaniem środków przeczyszczających i/lub moczopędnych, głodzeniem się, intensywnym wysiłkiem fizycznym. Wszystkie te działania mają na celu zapobieganie przyrostowi masy ciała. Prezentowane zachowania nie poddają się kontroli chorego.

Kryteria rozpoznawania BP według

ICD-10

Występowanie nawracających epizodów przejadania się (co

najmniej 2 razy w tygodniu w przeciągu 3 miesięcy), w czasie

których w krótkim okresie czasu spożywane są duże ilości

pokarmu

Utrzymuje się uporczywa koncentracja na jedzeniu i silne

pragnienie lub poczucie przymusu jedzenia (głód)

Pacjent usiłuje przeciwdziałać efektom „tycia” z pomocą jednej

lub więcej z metod: prowokowanie wymiotów, prowokowanie

wydalania stolca, kolejne okresy głodowania, stosowanie leków

obniżających łaknienie,preparatów tarczycy, diuretyków,

zaniechanie przyjmowania insuliny u chorych na DM

Samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach

przed przytyciem (zwykle prowadzi do niedoboru masy ciała)

Kryteria bulimii według DSM 5

A. Nawracające epizody objadania się. Epizod objadania się charakteryzuje

się obiema z następujących cech:

1. jedzenie w wyodrębnionym okresie (np. w ciągu dwóch godzin) takiej

ilości pożywienia, która zdecydowanie przekracza to, co większość ludzi

zjadłaby w podobnym czasie w podobnych okolicznościach;

2. poczucie braku kontroli nad jedzeniem w czasie takiego epizodu (np.

poczucie, że nie można zaprzestać jedzenia lub zapanować na tym, ile się

zjada).

B. Nawracające, nieodpowiednie zachowania kompensacyjne podejmowane

w celu zapobieżenia przyrostowi masy ciała, takie jak: prowokowanie

wymiotów, nadużywanie leków przeczyszczających, moczopędnych, wlewów

przeczyszczających lub innych leków, głodowanie lub nadmierne ćwiczenia

fizyczne.

C. Napady objadania się i następujące po nich zachowania kompensacyjne

pojawiają się minimum raz w tygodniu przez co najmniej trzy miesiące.

D. Samoocena pozostaje pod nadmiernym wpływem kształtu i masy ciała.

E. Zaburzenie nie występuje podczas epizodów jadłowstrętu psychicznego.

Rozpoznanie różnicowe

Choroby przewodu pokarmowego

Nadużywanie SPA (kanabinole i inne) Choroby neurologiczne: napady padaczkowe, guzy OUN, zespół Klüvera-Bucy’ego- uszkodzenie płata skroniowego i układu limbicznego, zesp. Kleinego-Levina-zab. czynności podwzgórza i układu limbicznego

Osobowość borderline

Depresja, zaburzenia lękowe

Cukrzyca

Epidemiologia

BP dotyczy 1-3 % kobiet, 10-krotnie rzadziej dotyczy

mężczyzn (0,1%).

Nierzadko dotyczy osób które wcześniej chorowały na

anoreksję (10-15%)

BP zaczyna się najczęściej około 16-25 r.ż.

Bulimia występuje częściej w grupach osób podejmujących

działalności, w których preferowana jest szczupła sylwetka

Występuje najczęściej wśród rasy białej

Etiologia

Czynniki biologiczne: zgodność zachorowań wśród

bliźniąt jednojajowych 23%, wśród bliźniąt dwujajowych

8%.

Łączna dziedziczność bulimii 30-60%

Rola chromosomu 10(p)

Neuroprzekaźniki i neuromodulatory: nieprawidłowa

(zmniejszona) aktywność serotoninergiczna- zmniejszenie

stężenia kwasu indolooctowego. Podczas badań u części

pacjentów prowokacja wymiotów powodowała wzrost

poziomu endorfin (wzmocnienie zachowania)

Większa predyspozycja do BP gdy krewni cierpieli na

otyłość lub zaburzenia depresyjne

Etiologia c.d.

Czynniki rodzinne: nieumiejętność rozwiązywania konfliktów,

nieprawidłowa budowa rodziny, alkoholizm i inne uzależnienia,

przemoc psychiczna i fizyczna, sztywność relacji i tendencja do

nadmiernego wiązania utrudniającego uzyskanie autonomii,

obarczanie dzieci odpowiedzialnością za rodzinę, wysoki poziom

negatywnych emocji

Czynniki osobowościowe: niestabilność emocjonalna, niska

kontrola nad impulsywnymi zachowaniami, nietolerancja krytyki i

braku akceptacji w otoczeniu, brak wytrwałości w dążeniu do

odległego celu, niezdolność do określenia swojej tożsamości, celów

preferencji, poczucie pustki wewnętrznej, skłonność do intensywnych,

ale niestałych związków (szybkie idealizowanie, a potem potępianie

innych ludzi), skłonność do działań autodestrukcyjnych,

sugestywność, uleganie wpływom otoczenia, potrzeba silnych doznań

z otoczenia- cechy osobowości z pogranicza

Etiologia c.d.

Czynniki społeczno – kulturowe: model idealnej,

szczupłej sylwetki, wymagania wobec „nowoczesnej

kobiety”

Wydarzenia życiowe: uwagi ze strony otoczenia

dotyczące sylwetki, intensywne odchudzanie,

wykorzystanie seksualne

Przebieg i rokowanie

Rzadko przebieg wyniszczający.

Wyleczenie u ok. 60% chorych.

50% pacjentów nawrót w ciągu 5 lat.

Powikłania BP

Jama ustna: próchnica, paradentoza, nadżerki szkliwa

zębów, obrzęk i stany zapalne ślinianek

Przewód pokarmowy: przewlekłe zapalenie gardła, przełyku,

błony śluzowej żołądka, refluks, owrzodzenia przełyku i

żołądka (bóle, krwawienia, krwotoki), powiększenie i

pęknięcie żołądka, zaparcia, niedrożność jelit, uszkodzenie

i zapalenie trzustki, uszkodzenie wątroby

Metabolizm: niski poziom sodu, potasu, magnezu, wapnia

(zaburzenia pracy serca, mięśni- bolesne skurcze,

uszkodzenie nerwów- drętwienia, mrowienia), odwodnienie

(spadek ciśnienia krwi, niewydolność nerek, wstrząs),

niedobory witamin i pierwiastków śladowych (wypadanie

włosów, zajady, zmiany skórne i paznokci)

Powikłania c.d.

Układ rozrodczy: wahania poziomów hormonów płciowych

żeńskich- nieregularne miesiączki lub zatrzymanie,

niepłodność, znaczne ryzyko poronienia ciąży,

przedwczesnego porodu, niedoborów masy ciała i witamin

u noworodka

Leczenie żarłoczności psychicznej

Leczenie ambulatoryjne

Kiedy hospitalizacja?

- jeśli prawidłowe i odpowiednio długie

(kilkumiesięczne) leczenie ambulatoryjne nie

przyniosło efektu

- duża częstość napadów objadania się i prowokowania

wymiotów

- znaczne niedobory potasu i fosforu z zaburzeniami

krążenia

- zaburzenia nastroju

- myśli i tendencje „s”

Leczenie żarłoczności psychicznej

Monitorowanie stanu somatycznego

Kontrakt terapeutyczny

Edukacja, grupy samopomocowe

Psychoterapia: indywidualna, behawioralno-

poznawcza, rodzinna, interpersonalna,

psychodynamiczna, grupowa

Farmakoterapia

Leki przeciwdepresyjne (LPD), najczęściej SSRI (fluoksetyna 40-80 mg/doba, sertralina 100 mg/dobę),

też SNRI (reboksetyna, wenlafaksyna), inozytol,

topiramat (50-200 mg/d)

Inne zaburzenie jedzenia

Napady objadania się – BED – binge eating disorders-

istotą zaburzenia jest utrata kontroli nad wielkością

przyjmowanych pokarmów, porcje przyjmowanych

pokarmów są zdecydowanie większe niż normalnie

Kryteria rozpoznawania BED wg

DSM 5

A. Nawracające epizody objadania się, które charakteryzuje:

Jedzenie przez pewien czas (np. w ciągu dwóch godzin) dużych ilości pokarmów,

więcej niż to się zdarza większości osób w podobnym przedziale czasu i podobnych

okolicznościach

Poczucie braku kontroli nad jedzeniem podczas epizodu

B. Epizody jedzenia są skojarzone z co najmniej trzema z poniższych cech:

jedzeniem szybciej niż w przypadku większości ludzi

jedzeniem aż do uczucia dyskomfortu

jedzeniem większych ilości pokarmów niż to wynika z głodu

jedzeniem samotnie ze względu na przeżywanie zakłopotania z powodu ilości

przyjmowanych pokarmów

przeżywaniem po epizodzie niezadowolenia z siebie, obniżonego nastroju, poczucia

winy

C. Objadanie się powoduje wyraźne cierpienie

D. Epizody objadania występują średnio co najmniej raz w tygodniu przez trzy

miesiące

E. Epizody nie łączą się z regularnie występującymi niewłaściwymi zachowaniami

kompensacyjnymi i nie występują w przebiegu bulimii lub jadłowstrętu psychicznego

Podział BED

W zależności od częstości epizodów objadania się

wyróżniamy 4 stopnie ciężkości zaburzenia:

łagodny (średnio 1–3 epizodów w tygodniu)

umiarkowany (średnio 4–7 epizodów w tygodniu)

ciężki (średnio 8–13 epizodów w tygodniu)

bardzo ciężki (średnio co najmniej 14 epizodów w

tygodniu)

Epidemiologia i etiologia

1,5-3% populacji- badania przeprowadzone w USA

Czynniki biologiczne- zaburzenia w zakresie ukł.

serotoninergicznego, dopaminergicznego (niższy poziom

receptorów D2)

Czynnik rodzinne- częstsze występowanie w rodzinach

depresji i otyłości

Czynniki psychospołeczne- częste występowanie w

przeszłości nadużyć fizycznych i seksualnych,

dyskryminacja, wyśmiewanie z powodu nadwagi

Zaburzenia współistniejące

Somatyczne: nadwaga, otyłość, nadcisnienie tętnicze,

cukrzyca t.2

Psychiczne: zaburzenia nastroju (depresja, CHAD), zab.

lękowe, nadużywanie SPA, zaburzenia kontroli impulsów,

zab. osobowości

Leczenie BED

Zindywidualizowane i kompleksowe

Indywidualny program behawioralny

Psychoterapia i ewentualnie farmakoterapia (leki

przeciwdepresyjne: SSRI, SNRI, hamujące łaknienie:

orlistat, sibutramina, przeciwdrgawkowe: topiramat,

zonisamid)

Dziękuję za uwagę!