PRITISAK Formule za pritisak

p= SF ;

Površine koje se mogu koristiti pri izračunavanju pritiska Površina kvadrata S= a2

Površina pravougaonika S= a · b Površina kruga S = r2π (r - poluprečnik kruga) π = 3,14 d = 2r

(d- prečnik kruga) Gustina tijela je ρ=

Vm ; m=ρV ; V=

ρm

( zapremina lopte V = π334 r ) zapremina kockeV= a3

zapremina kvadra V= abc Hidrostatički pritisak – pritisak koji se javlja u tečnosti koja miruje, a potiče od Zemljine teže. Hidrostatički pritisak koji vlada na izvjesnoj dubini neke tečnosti jednak je proizvodu visine stuba tečnosti iznad uočene površine,

gustine tečnosti i jačine gravitacionog polja Zemlje p= ρgh ( g = 9,81 2s

m ) Atmosferski pritisak je aerostatički pritisak koji se javlja usljed težine

vazduha . Za normalan atmosferski pritisak uzet je srednji godišnji pritisak na nivou mora. Jedna atmosfera je pritisak koji stvara živin stub visine

76 cm. Sprave koje se koriste za mjerenje atmosferskog pritiska nazivaju se barometri. Postoje dvije vrste barometara : živin barometar- zasniva se na

Tiričelijevom ogledu i metalni barometar koji atmosferski pritisak određuje pomoću savijanja elestičnih metalnih membrana.

SILA POTISKA. ARHIMEDOV ZAKON

Sila potiska jednaka je razlici intenziteta vertikalnih sila, od kojih veća sila

djeluje sa donje, a manja sa gornje strane tijela zaronjenog u tečnost. Intenzitet sile potiska odredio je ARHIMED.

Na svako tijelo zaronjeno u tečnost djeluje sila potiska jednaka težini tijelom istisnute tečnosti.

Ako odredimo težinu istisnute tečnosti, onda smo time odredili i brojnu vrijednost sile potiska: Fp = mg= ρgV

(g = 9,81 2sm ; ρ- gustina tečnosti u koju je potopljeno tijelo; V – zapremina

zaronjenog tijela ili njegovog dijela)

Fg > Fp – tijelo tone Fg< Fp- tijelo isplivava

Fg=Fp- tijelo lebdi u tečnosti

Hidraulična presa p1=p2

2

2

1

1

SF

SF

=

F1 · S2 = F2 · S1

F1 = 2

12

SSF

ZADACI ZA SAMOSTALAN RAD

1. Pritisak vazduha iznad gaziranih sokova u olastičnim flašama u toku vrelih dana može da naraste do 5 bara. Koliki je intenzitet sile koju trpi čep te ambalaže u ovim uslovima ? Prečnik čepa je 22 mm.

2. Potreban pritisak za upumpavanje vazduha kroz ventil gume bicikla je 15 bara. Intenzitet sile kojom dječak preko ručice pumpe potiskuje vazduh iznosi 3 N. Kolika je najveća veličina otvora ventila kroz koji se iz pumpe ispumpava vazduh u gumu?

3. Težina automobila je 9000 N. Koliki je pritisak kojim automobil djeluje na horizontalan asfaltni parking ako je dodirna površina svake od automobilskih guma i podloge 140 cm2?

4. Šivaća igla vrši pritisak na tkaninu od 100 kPa. Koliki je intenzitet sile kojom igla djeluje normalno na tkaninu ako je površina vrha igle 0,01 mm2?

5. Skijaš težine 700N stoji na zaletištu skakaonice.Ako je pritisak koji skijaš vrši na snijeg 7 kPa, odrediti površinu njegovih skija.

6. Gvozdena kocka stranice 10 cm nalazi se na horizontalnoj podlozi. Koliki je pritisak kocke na podlogu? Gustina gvožđa je 7,8 g/cm3.

7. Beba mase 5 kg mirno sjedi na stolici koja ima četiri jednake noge. Dodirna površina jedne noge i poda je 2,5 cm2. Koliki je pritisak stolice na pod?

8. Prozor u učionici ima dimenzije 3,4 m i 2,1 m. Kao posljedica prolaska oluje spoljašnji pritisak opadne na 96 kPa, dok je pritisak u kancelariji 100kPa. Koliki je intenzitet sile koja djeluje normalno na površinu prozora?

9. Površina šireg klipa hidraulične prese je 100 puta veća od površine užeg klipa. Koliko puta je intenzitet sile koja djeluje na širi klip veći od intenziteta sile koja djeluje na uži klip?

10. Na manjem klipu hidraulične prese nalazi se miš mase 50g, dok se na većem klipu nalazi komad sira mase 5 kg. Ako je površina večeg klipa 0,5 m2, odredite površinu manjeg klipa.

11. Kolika je dubina jezera na mjestu gdje je hidrostatički pritisak 10 Mpa? Gustina jezerske vode je 1 g/cm3.

12. U čaši se nalazi sloj ulja ulja visine 5 cm I sloj vode visine 10 cm. Ako je gustina ulja 0,8 g/cm3, odrediti hidrostatički pritisak na dno suda.

13. Pritisak od 1 mm Hg ( jednog milimetra živinog stuba) izrazite u paskalima. Gustina žive je 13 600 kg/m3.

14. Koliki je intenzitet sile potiska koji djeluje na tijelo zapremine 0,01 m3 kada se ono nalazi u ulju ( gustina ulja je 900 kg/m3)

15. Težina tijela u vazduhu je 15 N, a u vodi 5 N. koliki je intenzitet sile potiska koja djeluje na tijelo potopljeno u vodi?

16. Oko 1/3 tijela čovjeka koji pliva u Mrtvom moru biće iznad nivoa vode. Uzimajući da je gustina ljudskog tijela 980 kg/m3, nađite gustinu vode u Mrtvom moru.

17. Drvena greda čije su dimenzije 3 m, 30 cm i 20cm pliva na vodi . Koliko kilograma vode istisne greda ako je gustina drveta 600 kg/m3?

18. Komad plute na vodi istiskuje 1 dm3. Kolika je masa tog komada plute?

19. Kamen mase 18,7 kg ima zapreminu 7,5 dm3. Kolika je težina ovog kamena u vodi?

20. Težina nekog broda na kopnu je 50 MN. Kada se porine i natovari, taj brod istisne 15 000 m3 vode.Kolika je težina tereta na brodu?

21. Težina krompira u vazduhu je 2,26 N, a u vodi 0,26N. Odredite gustinu krompira.

22. Težina tijela u bezvazdušnom prostoru iznosi 125,1 N, a u vodi 27 N. Kolika je zapremina tijela?

23. Olovna kuglica ima masu 113g. a. Kolika je zapremina kuglice? b. Kolika je gustina tečnosti u kojoj na ovu kuglicu, kada je

potpuno potopljena, djeluje sila potiska 1,33N? Gustina olova je 11 300 kg/m3 .

24. Stakleni kliker ima masu 20g . Izračunati silu potiska kojom vazduh djeluje na kliker. Gustina vazduha je 1,3 kg/m3, a gustina stakla je 2,5 g/cm3.Koliko puta je gravitaciona sila kojom Zemlja djeluje na kliker veća od izračunate sile potiska?

25. Kada je za dinamometar obješena bakarna kugla, dinamometar pokazuje silu 9,81 N.

a. Kolika je zapremina kugle? b. Koliku silu pokazuje dinamometar ako je kugla potopljena u

mašinsko ulje ( 800 kg/m3) 26. Težina homogene metalne kugle u vazduhu je 2,65 N. Kada je kugla potpuno potopljena u vodu, njena težina je 1,67 N.

a. Kolika je masa kugle ? b. Kolika je zapremina kugle? c. Od kog materijala je napravljena kugla?

26. Usudu se nalazi živa i mašinsko ulje. Kugla pliva na granici ovih tečnosti tako da je polovina kugle u živi, a polovina u ulju. Izračunati gustinu materijala od kog je napravljena kugla. Gustina ulja je 900 kg/m3, a žive 13 600 kg/m3.

27. Tijelo pliva na vodi, pri čemu je iznad vode 5/6 njegove zapremine. Kolika je gustina materijala od kog je napravljeno to tijelo?

28. U komadu gvožđa postoji nekakva šupljina. Ako je taj komad obješen za dinamometar on pokazuje 265 N. Kada je cio komad potopljen u vodu i obješen za dinamometar, dinamometar pokazuje silu 176N. Odrediti : a) zapreminu dijela tijela ispunjenog gvožđem

b) zapreminu šupljine.

29. Kolika je težina tijela mase 2 kg i zapremine 1 dm3 ako ako je ono potpuno potoljeno u vodu? RJEŠENJA ZADATAKA

1. F= 190 N 2. d= 1,6 mm 3. p=160,71 kPa 4. F= 1mN

5. S= 0,1 m2 6. p= 7651,8 Pa 7. p=49051 Pa 8. F= F1- F2= 28,56 kN 9. F1/F2 = 100 10. S1= 0,005 m2 11. h=1020m 12. p= 1373,4 Pa 13. p=133,416 Pa 14. Fp= 88,29 N 15. Fp=10N 16. ρ = 1470 kg/m3 17. m= 108 kg 18. m= 1kg 19. Q1= 109,8 N 20. Qt= 97,15 MN 21. ρ= 1152 kg/m3 22. V=0,01 m3 23. V= 0,00001 m3 ;ρ= 13 600 kg/m3 24. Fp= 0,0001 N; Q/Fp = 1962 25. V= 0,000112 m3; V= 112 cm3 ; F2= 8,82 N 26. m= 0,27 kg; V= 0,0001 m3, ρ= 2700 kg/m3 27. ρ =166,67 kg/m3 28. m= 27 kg; Vg= 0,0035 m3; Fp= 89 N, Vk= 0,009m3; V= 0,0055m3 29. Q = 9,81 N