zafer ahmed et-tehânevî’nin İ’lâü’s-sünen adlı...

citation Akgül, Yusuf. “Zafer Ahmed Et-Tehânevî’nin İ’lâü’s-Sünen adlı eserine dair - 2” Jour-nal of Faculty of Theology of Bozok University. 6,6 (2014/6), pp. 103-168.

kaynakçaAkgül, Yusuf. “Zafer Ahmed Et-Tehânevî’nin İ’lâü’s-Sünen adlı eserine dair - 2” Bozok Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi. 6,6 (2014/6), ss. 103-168.

***5.CÜZ KONU FÝHRÝSTÝ

NAMAZDA ABDESTÝN BOZULMASIYLA ÝLGÝLÝ

HÜKÜMLER-Namazda Abdestin Bozuldu-

ðu Durumda Namaza Kaldýðý

Yerden Devam Etmenin Caiz

Olduðu, Yeniden Kýlmanýn ise

Fazileti

-Sabah Vakti Çýkarken Namazýn

Bozulmasý

-Namazýn Son Oturuþunda (Ka’dei Ahire)Teþehhüt Miktarý Oturduktan Sonra Namaz

Bozulsa da Tamamlanmýþ Olduðu

-Cemaatin Konuþmasýyla Namazýn Bozulacaðý

-Namazda Zaruret Olmaksýzýn Konuþmadan Ýþaretle Selamlaþmanýn Mekruh Olduðu

-Namaz Kýlanýn Kendisine Söylenileni Anlamasýnýn Namazý Bozmayacaðý

-Aðlamanýn Namazý Bozmadýðý

-Namazda Öksürme ve Üfürmenin Hükmü

-Namazda Ýmamýn Kýraatini Hatýrlatmanýn Namazý Bozmadýðý

-Mushafa Bakarak Namazda Kýraat Etmenin Namazý Bozduðu

-Önünden Bir Þeyin Geçmesiyle Namazýn Bozulmadýðý

-Namaz Kýlanýn Ýnsanlarýn Önünden Geçtiði Yere Sütre Koymasýnýn Müstehap Olduðu

-Duygu ve Hislerin(Amel-i Kalbî) Namazý Bozmadýðý

-Az Amelin Namazý Bozmadýðý

-Caiz Olmayan Duanýn Namazý Bozmadýðý

-Namazda Anne Babaya Cevap Verme (Ýcabet Etme)

-Namazda Hz. Peygamber’e(s.a.v.) Ýcabetin Hükmü, Hanefîlere Göre Namazý Bozup

Zafer Ahmed Et-Tehânevî’nin İ’lâü’s-Sünen adlı eserine dair - 2

Yusuf AKGÜLYrd. Doç. Dr. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Özet

Bu çalýþma Zafer Ahmed el-Usmânî et-Tehânevî’nin

(ö. 1974) Ý’lâü’s-sünen adlý eserinin fihrist tercümes-

inin ikinci bölümü, Bozok Üniversitesi Ýlahiyat fakültesi Dergisinin 5. Sayýsýnda yayýnlanan 1. bölümün devamýdýr. )Anahtar Kelimeler: et-Tehânevî, Ý’lâü’s-Sünen,

Ahkâm Hadislerin Þerhi.

Yusuf Akgül

104

Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6, 6 (2014/6), s. 104

Bozmadýðý

NAMAZIN MEKRUHLARI (YASAKLARI)

-Namazda Zaruret Olmaksýzýn Taþa Dokun-

manýn Mekruh Olduðu

-Parmak Çýtlatmanýn Yasak Olduðu

-Elini Arkasýna(Kalçasýna) Koymanýn Yasak

Olduðu

-Saða Sola Bakmanýn Yasak Olduðu

-Kalçalarý Yere Koyup Dizleri Dikerek Otur-

manýn Yasak Olduðu

-Göðe Bakmanýn Yasak Olduðu

-Saçýn Tamamýný Toplayýp, Bir Þeyle Baþýn

Üzerine Baðlamanýn Yasak Olduðu

-Elbise ve Saçýyla Oynamanýn Yasak Olduðu

-Aðzýný Kapatma, Elbiseyi Sarkýtmanýn Ya-

sak Olduðu

-Ýmamýn Cemaatin Namaza Durduðu Yerin

Üstünde veya Mihrapta Durmasýnýn

Yasaklýðý

-Konuþan Bir Kimsenin Arkasýnda Namaz

Kýlmanýn Mekruh Olmadýðý

-Kýlýç ya da Benzeri Þeyler Bulunduðu Halde

Namaz Kýlmanýn Mekruh Olmadýðý

-Elbisesinde Resim Varken Namaz Kýlmasý-

nýn Mekruh Olduðu

-Namazda gözleri kapatmanýn mekruh olduðu

-Namazda Aksýrma ve Esnemenin Mekruh Olduðu

-Büyük veya Küçük Abdest Darlýðý Varken

Namazý Kýlmanýn Mekruh Olduðu

-Namazda, Parmaklarý Birbirine Geçirmenin

Mekruh Olduðu

-Vücudu, Baþtan Ayaða Kadar, Elleri Bile

Bir Taraftan Çýkaramayacak Þekilde

Bütünü ile Bir Kiþinin Elbisesine Ýyice

Sarmalanmasýnýn (Ýþtimâlu’s-Sammâ)

Mekruh Olduðu

-Namaz Ýçin Güzel Giyinmenin Müstehap

Olduðu

-Namazý Toprak veya Bitirdiði Þey Üzerin-

de Kýlmanýn Müstehap Olduðu, Ailesi-

nin Sergisi Üzerinde Kýlabileceði

-Bir Kimsenin, Sebepsiz Yere Kendisi Ýçin

Mescitte Özel Yer Ayýrmasýnýn Mekruh

Olduðu

-Namazda Yýlan, Akrep Öldürmenin Mek-

ruh Olmadýðý

-Ýçerisinde Namaz Kýlmanýn Mekruh

Sayýldýðý Yerler

-Namazda Gerinmenin Mekruh Olduðu

-Nafile Dýþýnda Farz Namazda Okuduðu

Ayet ve Tesbihi Parmakla Saymanýn Ke-

raheti

-Namazda Boynu Çevirmeksizin Göz Ucuy-

la Bakýlabileceði

-Namazda Tebessüm Edilebileceði

-Namazda Elleri Kabalarýn Üzerine Koyma-

nýn Mekruh Olduðu

-Namazda Sallanmanýn Mekruh Olduðu

-Namaz Ýçinde Aðzý ve Burnu Kapatmanýn

(Telessüm) Mekruh Olduðu

-Namazda Rükû’a Varan Kimsenin Baþýný

Eðip Kaldýrmasýnýn Mekruh Olduðu

-Namazda Yüzü Rahatsýz Eden Topraðý Sil-

menin ve Sakalla Oynamanýn Mekruh

Olduðu

-Namazda Ýki Ayaðýn Bitiþik Olmasýnýn

Mekruh Olduðu

-Namazda Karýncayý Tutup Öldürmenin

Caiz Olduðu

MESCÝTLERE AÝT HÜKÜMLER-Mescidi Süsleme ve Binasýný Yükseltmenin

Mekruh Olduðu, Mescidin Saðlamlaþtý-

rýlýp Az Nakýþla Süslenebileceði

-Mescidin Temiz Tutulmasýnýn Müstehap

Olduðu

-Mescide Bit (Pire) Atmanýn Mekruh Olduðu

-Mescide Devam Etmenin Müstehap, Mescidi

Yol Edinmenin ise Yasak Olduðu

-Mescide Mecnun ve Bebek Getirmenin,

Sesi Yükseltmenin Mekruh Olduðu

-Mescitte Çok Gülmenin ve Ýbadet Dýþýnda

Bir Ýþle Meþgul Olmanýn Mekruh Oldu-

105

Zafer Ahmed Et-Tehânevî’nin İ’lâü’s-Sünen Adlı Eserine Dair - 2

Journal of Faculty of Theology of Bozok University, Vol. 6, No. 6 (2014/6), p. 105

ðu

-Mescide Abdestsiz Girilebileceði

-Mescide Girmenin Adabý

-Mescide Tükürme ve Sümkürmenin Mek-

ruh Olduðu

-Mescide Sarýmsak ve Soðan Yediði Halde

Gitmenin Mekruh Olduðu

-Mescitte Ýbadetin Dýþýnda Konuþmanýn,

Gülmenin Caiz Olduðu

-Mescitte Mal Daðýtým ve Taksiminin Caiz

Olduðu, Kâfir Kimsenin Mescide Girip

Kalabileceði

-Mescidin Alýþveriþ Yerine ve

Putlarýn(Taðut) Bulunduðu Yere Yapý-

labileceði

-En Faziletli Mescidin Hangisi Olduðu

-Üç Mescidin Dýþýnda Uzun Yola Cami

Ziyaretine Gitmenin Mekruh Olduðu

-Yapýlan Amelin Sevabý Yönüyle Mekke’nin

Medine’ye Üstünlüðü

-Mescitte Mahkeme Kurulabileceði

-Mescitte Nikâh Kýyýlabileceði

-Mescide Ayakkabýlý Girmenin Hükmü

***6. CÜZ KONU FÝHRÝSTÝ

VÝTÝR NAMAZI-Vitir Namazýnýn Vacip Olmasý ve Vakti

-Vitir Namazý Kýlmayanýn Bizden Olmadýðý

-Namazýn Vitirle Tamamlandýðý

-Develerinizden (Dünya Nimetlerinden)

Daha Hayýrlý Bir Namaz

-Vitrin Vaktinin Yatsý ile Sabah Namazý Ara-

sýnda Olduðu

-Vitir Namazýnýn Vacip Olduðu

-Allah Tektir, Teki(Vitr) Sever

-Vitrin Her Müslümana Vacip Olduðu

-Vitir Namazýnýn Vaktini Belirleme

-Akþam Namazýnýn Gündüzün Vitri Olduðu

-Unutan Kimse Ýçin Vitir Namazýnýn Vakti

-Gecenin Tamamýnýn Vitir Namazýnýn Vakti

Olmasý

-Vitir Namazýnýn Sünnet Olduðunu Ýleri

Sürenlerin Delili

-Hz. Peygamber’in(s.a.v.) Hz. Ayþe’yi (r.a.)

Vitir Namazý Ýçin Uyandýrmasý

-”Farzlara Ýlaveten Üç Þey Size Nafiledir”

Hadisi

-Vitir Namazýnýn Selamla Arasý Ayrýlmadan

Birleþik Olarak Üç Rekât Kýlýnmasý

-Vitir Namazýnýn Üç Rekât ve Bir Selam-

dan Ýbaret Olduðunu Ýfade Eden Hz.

Ayþe’den (r.a.) Nakledilen Rivayetler

-Vitir Namazýnýn Üç Rekât Olduðunu Belir-

ten Ýbn Abbas’ýn(r.a.) Rivayeti

-Ýbn Ebû Muleykenin(r.a.) Muarýz Hadisi

ve Hakkýnda Verilen Cevap

-Ýmam Rafiînin Þerhul-Vecîz’inde Ýleri Sür-

düðü Ýddianýn Çürütülmesi

-Vitir Namazýnýn Son Rekâtýnda Selam Verme

-Gündüz Vaktine Ait Vitrin Akþam Namazý

Olduðu

-Vitir namazýnýn Akþam Namazý Gibi Oldu-

ðu

-Ömer b. Abdülaziz (r.a.)’ýn Vitir Namazýnýn

Üç Rekât ve Bir Selamdan Ýbaret

Olduðunu Ýleri Süren Medine

Fakihlerinin Görüþünü Ýspatý

-Vitir Namazýnýn En Az Üç Rekât Olmasý

-Ebû Hanife ve Ýsmail b. Ýbrahim’den Nakle-

dilen Haberler

-Akþam Namazýnda Olduðu Gibi Vitir Na-

mazýnýn da Üç Rekât Olduðu

-Vitir Namazýnýn Üç Rekât ve Bir Selamdan

Ýbaret Olduðu

-Vitir Namazýnýn, Üç Rekâtýn Sonunda

Selâm Verilen Namaz Olduðu Hakkýnda

Müslümanlarýn Ýcmaý

-Hz. Ayþe’nin (r.a.) Hadisine Göre Vitir Na-

mazýnýn Ýlk Oturuþunun Vacip Olduðu

-Hz. Ayþe’den (r.a.) Gelen Diðer Rivayete Cevap

-Her Ýki Rekâtýn Baþýnda Oturuþun ve Te-

þehhüdün Vacip Olduðu

Yusuf Akgül

106


Namazýnda Kunut Duasý Okunmasý

-Enes b. Malik’in (r.a.) Sabah Namazýnda

Sürekli Kunut Okumadýðý

-Felaket Sebebiyle Okunan Kunutun Namazdaki

Yerinin Rükûdan Sonra Olduðu

-Sabah Namazýnda Kunutun Okunmasýna

Dair Ebû Mâlik’in Rivayeti

-Birçok Sahabenin Sabah Namazýnda Kunut

Duasý Okumadýðý

-Ehl-i Irak’ýn Kunut Duasý

-Bazý Âlimlerin el-Cevheru’n-Nakiy’in Mü-

ellifine Ýtirazý ve Cevabý

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Bir Ay Sabah

Namazýnda Kunut Duasý Okuduðu

-Ýbn Vehbin Rivayeti ile Kunut Duasýnýn

Sözlerinin Belirlenmesi

-Vitir Namazýnda Okunan Kunut Duasýnýn

Sözlerine Dair Bazý Rivayetler

-Felaket Sebebiyle Okunan Kunuta Ait Diðer

Hükümler

-Bize Göre Bu Sebeple Kunut Duasý Okuma-

nýn Dinen Uygun Olup Olmadýðý

-Kunutun Rükûdan Önce mi Sonra mý Olduðu

-Ýmama Uyanlarýn ya da Ýnananlarýn Kunut

Yapýp Yapmadýðý

-Kunutta Gizli ya da Açýktan mý”Âmin” Denir?

-Kunuttan Önce Ellerin Kaldýrýlýp Kaldýrýl-

mayacaðý

-Kunutun Tekbiri

-Kunut Duasý Okunurken Ellerin Þekli

-Namaz Dýþýnda Yapýlan Duada Olduðu Gibi

Kunutta Ellerin Kaldýrýlýp Kaldýrýlmayacaðý

-Bir Gecede Ýki Vitrin Olmadýðý, Gece Nama-

zýnýn Ardýndan Vitir Kýlmanýn Müstehap

Olduðu

-Vitirden Sonra Ýki Rekât Namaz Kýlmanýn

Hükmü

-Vitirden Sonraki Ýki Rekâtla Ýlgili Bazý Ri-

vayetlerin Deðerlendirmesi

-Ebû Bekir(r.a.), Ömer(r.a.) ve Ýbn Abbas’ýn

(r.a.) Vitri Tek Rekât Kýlmalarý

-”Gece Namazý Ýkiþer Rekâttýr” Hadisine

Göre Gece Namazýnýn Ýki Rekâttan Az

Olamayacaðý

-Bazý Kimselerin Rivayetin Nakli Husu-

sundaki Hatasý, Ýbn Teymiye’nin Ýmam

Tahâvî’yi Cerhiyle Ýlgili Sözüne Cevap

-Bazý Kimselerin Edebe Aykýrý Davranmasý

-Ne Vitir Namazýnýn Ne de Baþka Namazýn

Bir Rekât Kýlýnabileceði

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Vitir Namazýnýn

Son Rekâtýný Önceki Rekâtlardan Selam

Vererek Ayýrmayý (Betîrâ)Yasaklamasý

-Muhammed b. Ka’b el-Kurazî’nin Rivayeti-

nin, Hadisin Tarik Sayýsýnýn Artmasýyla

Kuvvet Kazanmasýna Neden Olmasý

-Buharî’nin Ýbn Ömer’den (r.a.) Naklettiði

Rivayete Cevap

-Þerhu’l-Âsâr’daki Osman b. Affan’dan

(r.a.) Nakledilen Rivayete Cevap

-Kunut Duasýnýn Vacip Olduðu

-Vitirde Kunut Duasý Okunmasýnýn Geçmiþ

Bir Sünnet Olduðu

-Rükûdan Önce Kunut

-Kunut Duasýnýn Rükûdan Önce Okundu-

ðuna Dair Hadis Hakkýnda Geniþ Açýk-

lama ve Ebû Dâvud’un Sözü

Sahabenin Vitir Namazýnda Kunut Duasýný

Rükûdan Önce Sürekli Okuduðu

-Vitir Namazýnda Kunut Duasýnýn Yerinin

Sabit Oluþu

-Kunut Duasý Hakkýnda Ebû Hanife’nin Ri-

vayeti

-Allame Ebû’t-Tîb’in Ali el-Kârî’nin Görü-

þünü Çürütmesi

-Þu›be›den Baþka Ebân›a Kimsenin Yalan

Ýsnad Etmediði

-Kunuta Baþlarken Ellerin Kaldýrýlmasý

-Vitir Namazýnda Kunuta Baþlarken Tekbir

Getirmenin Ýbn Mes’ud’un Fiili Olduðu

-Hidaye Müellifinin Vitir Namazýnda Kunuta

Tekbirle Baþlandýðýna Dair Delili

-Kunut’un Gizli Okunmasý, Kunut Duasý-

nýn Sözleri, Felaketler Dolayýsýyla Sabah

107




NAFÝLE VE SÜNNET NAMAZLAR-Öðle Namazýndan Önce ve Sonraki

Sünnetlerin Hükmü

-Sabah Namazýndan Önceki Ýki Rekât Sünnet

Namazý

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Ýkindi Namazýn-

dan Önceki Dört Rekâtý Sürekli Kýlmadýðý

-Ýkindi Namazýndan Önce Dört Rekât Na-

maz Kýlana Hz. Peygamber’in (s.a.v.)

Duasý

-Cuma Namazýndan Önce ve Sonraki Dört

Rekât Namazýn Hükmü

Cuma Namazýndan Sonraki Namaz Konu-

sunda Âlimlerin Ýhtilafý, Diðer Mezhep-

lerin Delilleri

-”Kiþi, Cuma Namazýndan Sonra Altý Rekât

Namaz Kýlsýn” Hadisi

-Ebû Hanife’nin Cuma Namazýndan Sonraki

Dört Rekâtýn Sünnet Olduðu Görüþü

-Cuma Namazýndan Sonra Ýki ve Dört Rekât

Namaz Kýlmanýn Keyfiyeti ve Hakkýnda-

ki Ýhtilaf

-Akþam Namazýndan Sonraki Sünnetlerin

Hükümleri

-”Ýki Ezan Arasýnda Bir Namaz Vardýr” Ha-

disi

-Beþ Vakit Namazýn Sünnetleri Arasýnda

Konuþmanýn Mekruh Olduðu

-Sabah Namazýnýn Sünnetinden Sonra Uyu-

mak

-Sabah Namazýnýn Sünnetinde Kâfirûn ve

Ýhlâs Surelerini Okumanýn Müstehap

Olduðu

-Günün Baþýnda Dört Rekât Namaz Kýlma-

nýn Fazileti

-Duhâ(Kuþluk) Namazýyla Ýlgili Rivayetle-

rin Tevatür Seviyesinde Olduðu

-Zeyd b. Erkam’ýn Duhâ Namazýnýn Vaktini

Tayini

-Güneþ Tam Tepede Olduðu (Zeval) Vakti

Geçtiðinde Kýlýnan Namaz

-Abdestin Ardýndan Ýki Rekât Kýlýnan Na-

mazýn Müstehap Olduðunu Anlatan

Bilal’in (r.a.) Hadisi

-Mescidi Ziyaret Namazýnýn (Tahiyyetu’l-

Mescid) Müstehap Olmasý

-Musibet Anýnda Namaz Kýlmanýn Müstehap

Olduðu

-Hacet Namazýnýn Müstehap Olduðu

-Ýki Bayram Gecesini Ýhya Etmenin Müstehap

Olduðu

-Ýstihare Namazýnýn Müstehap Olduðu

-Tesbih Namazýnýn Nasýl Kýlýndýðý

-Teheccüd Namazýnýn Müstehap Olduðu

-Ayakta Uzunca Durmanýn mý Yoksa Çok

Rükû ve Secde Etmenin mi Daha Fazi-

letli Olduðu

-Gece Namazýnýn On Bir Rekât Olduðu

-Gece Namazýnýn Gündüz Vakti Kýlýnan Na-

file Namazdan Faziletli Oluþu

-Yolculuða Çýkarken ve Yolculuktan Dönün-

ce Kýlýnan Nafile Namaz

-Nafile Namazý Özürsüz Olduðu Halde

Oturarak Kýlmak

-Nafile Namazýn Bir Kýsmýný Ayakta Bir

Kýsmýný Oturarak Kýlmak

-Binek Üzerinde Nafile Namazý Kýlýnabileceði

-Nafile Namazýný Evde Kýlýnmanýn Daha Fa-

ziletli Olduðu

-Teravih Namazý

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Teravih Namazý-

ný Cemaatle Kýlmasý

-Ömer b. Hattab’ýn (r.a.) Teravih Namazýnýn

Yirmi Rekât Kýlýnmasýný Emretmesi

-Teravih Namazýnda Kur’an Kýraatinin Na-

sýl Olduðu

-Nafile Namazlarýn Cemaatle Kýlýnmasý

-Nafile Namazlarý Gizli Kýlmanýn Uygun

Oluþu

-Ezaný Ýþittikten Sonra Geri Dönmemek Üze-

re Mescitten Çýkmanýn Doðru Olmadýðý

Yusuf Akgül

108


-Sabah Namazýnýn Sünnetinin Farz Kýlýnýr-

ken Eda Edilebileceði

-Ebû Zür’a ve Ebû Hâtim’in Buhârî’den Ha-

dis Rivayet Etmemelerinin Sebebi

-Nîmevî’ye Yöneltilen Eleþtirilere Verilen Cevap

-Sünnet ve Diðer Nafile Ýbadetlerin Kazâsý

GEÇMÝÞ NAMAZLARIN KAZÂ EDÝL-MESÝ

-Geçmiþ Namazlarýn Kazâ Edilmesinin Farz

Oluþu

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) “Onunla Birlikte

Aynýsýný Kazâ Etsin” Hadisi Hakkýnda

Kazâ ile Ýlgili Hususlar

-Namazý Kasten Terk Edenlerin Kazâ Etme-

sinin Farz Olduðu

-Kazâ Namazýyla Vakit Namazý Arasýnda

Tertibe Riayet Etmenin Gerekliliði

-Ýbn Hibbanýn Cerh Konusundaki Ýnadý

-Sehiv Secdesi

-Sehiv Secdesinden Sonra Teþehhüdün Ya-

pýlmasý

-Ýmama Uyanýn Sehiv Secdesi

-Yanýlarak Birinci veya Ýkinci Kaidede Otur-

mayanlarýn Ne Yapmasý Gerektiði

-Kýldýðý Namazýn Rekât Sayýsýnda Þüpheye

Düþenin Durumu

-Sehiv Secdesiyle Ýlgili Diðer Hükümler

HASTALARIN NAMAZI-Bir Kimse Farz Namazda Ayakta Durma-

ya Güç Yetiremezse Oturarak Kýlmasý

Yoksa Yan Yatarak ya da Sýrt Üstü Yata-

rak Yahut Gözüyle Ýma Ederek Namazý

Kýlmasý Gerektiði, Bunlardan Hangisine

Güç Yetirirse Onu Yaparak, Aksi Halde

Bunlarýn Hiçbirini de Yapamamasý Du-

rumunda Üzerinden Namaz Yükümlülü-

ðünün Düþmesi

-Hastalarýn Namaz Kýlýþ Þekilleri

-Gemide Namaz Kýlmak

-Hayvan Üzerinde Farz Namaz Kýlmak

-Bayýlanlarýn Namazý

-Tilavet Secdesi

-Tilâvet Secdesinin Vacip Olmadýðýný Ýleri

Sürenlerin Delillerine Cevabýmýz

-Secde Ayetini Duyana Mutlak Olarak Sec-

denin Vacip Olmasýnýn Delili

-Hac Suresindeki 77.Ayetin Tilavet Secdesi

Olmadýðýna Dair Hanefîlerin, Görüþünü

Ebû Bekre’nin Hadisi ile Desteklemesi

-Neml Suresinin Secde Ayeti Olup Olduðu

Hakkýnda Ýmamlarýn Ýhtilafý

-Tilavet Secdesinin Rükûnun Yerine Getiril-

mesi ile Tamam Olduðu

-Nafile Namazda Olduðu Gibi Secdeler Ýçin

de Abdestin Þart Koþulmasý

-Birinci, Ýkinci, Üçüncü ve Dördüncü Sonuç

-Þükür Secdesinin Müstehap Oluþu

YOLCULARIN NAMAZI-Yolculuk Mesafesi

-Kadýnýn Üç Günlük Yolculuða Mahremiyle

Gidebileceði

-Dinen Yolculuk Süresinin Üç Gün Olarak

Belirlendiði Mütevatir Haberler

-Yolculukta Namazlarýn Kýsaltýlmasýnýn Va-

cip, Tam Kýlmanýn Mekruh Olduðu

-Ýbn Ömer›in (r.a.) Yolculukta Namazlarý

Kýsaltmayla Ýlgili Sözünün Azimet Olduðu

-Cassas’ýn Namazýn Kýsaltýlmasýyla Ýlgili De-

ðerlendirmesi

-Akþam Namazý Hariç Diðer Namazlarýn Ýki

Rekât Olarak Farz Olduðu

-”Bu Allah’ýn Size Tasadduk Etmiþ Olduðu

Bir Sadakadýr, O’nun Sadakasýný Kabul

Edin” Hadisi

-Ebû Hureyre’nin (r.a.) Hz. Peygamber

(s.a.v.) ve Ashabýnýn Seferde Namazlarý

Ýki Rekât Kýldýðýný Ýfade Eden Hadisi

-Yolculukta Ýki Rekâtla Namazýn Tamam Ol-

duðu

-Hz. Osman’ýn Hac Esnasýnda Namazý Tam

Kýlmasýnýn Sebebi

-Seferde Namazý Tam Kýlmanýn Ýyi Görülme-

mesi

-Namazlarý Kýsaltmaya Meskûn Mahalden Çý-

109



kýldýðý Andan Ýtibaren Baþlanacaðý

-Namazý Kýsaltmanýn Yolcunun Ýkamet Ede-

ceði Yere Varýncaya Kadar Geçerli Olduðu

-Bir Yerde On Beþ Gün Kalmaya Niyet Etme-

yen KimseninNamazý Kýsaltmasý

-Muhaddislerin Hadisleri Hasen Derecesinde

Görme Âdetleri

-Bir Yerde Ýkamet Etmeye Niyet Etmeyen

Kimsenin Kalma Süresi Uzasa Bile Na-

mazlarý Kýsaltarak Kýlacaðý

-Seferî Olanýn Mukim Ýmamýn Arkasýnda Na-

mazýný Tam Kýlmasý

-Yolcunun Ýkamet Etmeye Niyet Etmese de

Eþiyle Evli Olduðu Þehirde Namazlarý

Tam Kýlacaðý

-Yolculukta Nafile Namazý

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.)Gece Vakti Yolcu-

lukta Bineðinin Üstünde Namaz Kýldýðý-

na Dair Hadis

-Son söz


CUMA NAMAZI-Köylerde Cuma Namazý Kýlýnmayacaðý

-Sahabenin “Biz Böyle Yapardýk” Sözü Hak-

kýnda Deðerlendirme

-Ýmam Bir Köye Vekil Olarak Gidip Cumayý

Kýldýrýrsa Cuma Namazý Sahih Olur,

Cuma Namazý Ýçin Ýmam ya da Naibin

Þart Olduðu

-Cuma Namazýnda Ýmam Dýþýnda En Az Üç

Kiþinin Olmasý

-Cuma Namazý Vaktinin Zevalden Sonra Ol-

duðu

-Cuma Namazý Kýlýnmasý Ýçin Genel Bir Ýz-

nin Þart Olduðu

-Cuma Hutbesi

-Yusuf b. Halid es-Semtî’nin Hadis Rivaye-

tinde Leyyin Olduðu

-Cuma Namazýnýn Rekât Sayýsý

-Kendisine Cuma Namazý Farz Olmayanlar

-Üzerine Cuma Namazý Farz Olmayan

Kimsenin Yerine Öðle Namazý Kýlmasý

-Cuma Namazýna Yetiþemeyen Kimsenin

Cemaatle Öðle Namazý Kýlamayacaðý,

Cuma Günü Zevalden Önce Yolculuða

Çýkýlabileceði

-Cuma Namazýnýn Bir Rekâtýna veya Her

Hangi Bir Kýsmýna Yetiþenin Cuma Na-

mazýný Kýlabileceði

-Hatibin Minberde Selam Vermesi

-Ýnsanlarýn Hutbede Ýken Ýmama Dönmesi

-Hutbe Esnasýnda Ezan Okuma

-Kalabalýk Haldeyken Namaz Kýlanýn Karde-

þinin Sýrtýna Secde Etmesi

-Cuma Günü Özürsüz Yere Ýnsanlarýn Üstle-

rinden Atlayýp Geçmenin Mekruh Olduðu

-Cuma Namazýnda Kýraat

-Þiddetli Yaðmur Sebebiyle Cuma Namazýnýn

Kýlýnamamasý

-Ayný Þehirde Birden Fazla Cuma Namazý

Kýlýnmasý

-Bayram ve Cuma Namazý Ayný Güne Denk

Geldiðinde Cumanýn Düþmeyeceði

-Hatibin Zorunluluk Durumunda Konuþma-

sýnýn ve Ýþ Yapmasýnýn Caiz Olduðu Za-

ruret Dýþýnda ise Bunun Mekruh Olduðu

BAYRAM NAMAZLARI-Bayram Namazlarýnýn Vacip Oluþu

-”Kâne”nin Sürekliliðe Delâlet Etmesi

-Ramazan Bayramý Namaza Çýkmadan Önce

ve Kurban Bayramýnda ise Döndükten

Sonra Yemek Yemenin Müstehap Olduðu

-Bayramlarda Süslenmek

-Sýrf Kýrmýzý Rengin Mekruh Oluþu

-Namaza Çýkmadan Önce Fýtýr Sadakasýný

Vermek

-Bayram Günlerinde Namazgâha Ancak Bir

Mazeret Sebebiyle Çýkmak

-Namazgâh Yolunda ve Sonrasýnda Ýmam Çý-

kýncaya Dek Bayram Tekbiri

-Bayramda Tebrikleþme

Yusuf Akgül

110


-Bayramlarda Namazdan Önce ve Özellik-

le Namazgâhta Namazdan Sonra Nafile

Namazýnýn Mekruh Olduðu

-Bayram Namazlarýnýn Vakti

-Bir Mazerete Binaen Bayram Namazýnýn

Ýkinci Gün Kýlýnabileceði

-Bayram Namazlarýnýn Kýlýnýþ Þekli

-Birilerinin Nîmevî’ye Yönelttikleri Tenkitle-

re Cevap

-Muhaddislerin Çoðunluðunun Sahih Olsa da

Mürseli Delil Olarak Kullanmadýðý

Birilerinin Ýbnü’t-Türkmânî’ye Yönelttiði

Tenkide Cevap

-Bayram Namazýndan Dönerken Baþka Yol-

dan Dönmenin Müstehap Olduðu ve

Bayram Namazýna Yürüyerek Gitmenin

Sünnet Oluþu

-Cuma Namazýnda Olduðu Gibi Bayram Na-

mazý Ýçin de Þehirde Kýlmanýn Þart Olduðu

-Bayram Namazýna Yetiþemeyen Kimsenin

Nafile Olarak Dört Rekât Namaz Kýlmasý

-Teþrik Tekbirleri ve Bunlarýn Ancak Þehir-

lerde Oturanlara Vacip Olduðu

-Zilhiccenin Ýlk On Gününde Yapýlmasý Emre-

dilen Amelden Maksadýn Ne Olduðu

-Teþrik Günlerinin Yeme, Ýçme ve Cinsel Ýliþ-

ki Günleri Olduðu

-Güneþ ve Ay Tutulmasý (Küsuf ve Husuf)

Namazlarý

-Sahabeden Bir Topluluðun Rivayetine Göre

Güneþ Tutulma Namazý Hutbesi

-Alâmetleri Çýktýðý Esnada Yapýlacak Ýbadet-

lerle Ýlgili Varit Olan Haberler

-Dua ve Namazla Yaðmur Talep Etme

(Ýstiskâ)

KORKU NAMAZI-Korku Namazýnýn Nasýl Kýlýnacaðý

-Korku Namazý Kýlýnýþ Þekilleri

-Hz. Peygamber’den (s.a.v.) Sonra Korku

Namazý Kýlmanýn Câiz Olduðu

-Korku Anýnda Dört Rekâtlý Namazýn Nasýl

Kýlýnacaðý ve Savaþýn Kýzýþtýðý Anda Na-

mazý Terk etmenin Câiz Olduðu

-Hadis Rivayetinde Kitabet Usulü

-Ebû Bekre (r.a.) Korku Namazý Kýlýndýktan

Bir Süre Sonra Müslüman Olmuþtur

CENAZE ÝLE ÝLGÝLÝ KONULAR-Ölmek Üzere Olan Kimseyi Sað Tarafýna

Kýbleye Çevirme

-Ölmek Üzere Olan Kimseye Telkin, Ne

Söylenileceði ve Yanýnda Ne Okunacaðý

-Ölünün Gözünü Yumma

-Hakkýnda Ýhtilâf Olan Ravinin Hadisinin

Hasen Olduðu

-Ölünün Tüm Bedenini Örtmek

-Ölünün Yýkanmasý ve Þekli

-Kadýnýn Ölen Kocasýný Yýkamasýnýn Câiz Olduðu

-Vâkýdî’nin Sika Olduðu

-Erkeklerin Kefeni ve Türü

-Kadýnlarýn Kefeni

-Ölünün Kefenini Tütsüleme

CENAZE NAMAZI-Cenaze Namazý Kýlmanýn Farz-ý Kifaye Ol-

duðu

-Cenaze Namazý Kýldýrmaya Valinin Herkes-

ten Daha Öncelikli Olduðu

-Cenaze Namazýnýn Nasýl Kýlýnacaðý

-Bir Müslümanýn Kâfir Akrabasý Öldüðünde

Ne Þekilde Hareket Edeceði

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Gýyabi Cenaze

Namazý Kýlmasý

-Birilerinin el-Hidâye Müellifi Merðinânî›ye

Yönelttikleri Tenkide Cevap

-Cenazeyi Taþýma

-Tabutu Dört Köþesinden Omuzlayarak Ta-

þýmanýn Müstehap Olduðu

-Cenazenin Arkasýnda Yürüme ve Bu Konuda

Acele Etme

-Cenazeyi Takip Ederken Bineðe Binmeme-

nin Müstehap Olduðu

-Cenaze Ýçin Ayakta Durmanýn Nesh Edildiði

-Cenazeyi Takip Eden Kimsenin O Yere Ko-

nuluncaya Kadar Ayakta Durmasý

-Cenazeyi Ateþle Takip Etmenin Yasaklýðý

111



-Kabri Derin ve Geniþ Kazmak, Þakk Yerine

Lahdi Tercih Etmek

-Ölünün Kabre Nasýl Verileceði

-Hadisi Duyduðunu Açýkça Belirtmese Bile

Sika Olan Müdellisin Hadisinin Hasen

Olduðu

-Ölüyü Kabre Koyan Kimsenin Ne Söyleyeceði

-Ölünün Kabirde Kýbleye Doðru Çevrilmesinin

Müstehap Olduðu

-Kabrin Üzerine Kerpiç Dizmenin Müstehap

Olduðu

-Tedlîsü’þ-þüyûh

-Kadýn Cenazesini Topraða Verirken Etrafýný

Örtmek

-Kabrin Üzerine Su Serpmek, Çakýl Taþlarý

Koyup, Toprak Akýtmak

-Kabirlere Kireç Sürülmesi, Üzerine Oturma,

Bina Yapma, Yazý Yazma ve Ýlâvede Bu-

lunmanýn Yasaklýðý

-Kabirleri Dikdörtgen Yapmanýn Yasaklýðý

ve Üzerini Biraz Toprakla Yükseltmenin

Tercih Edilmesi

-Ölüyü Öpmenin ve Saðlýðýnda Olduðu Gibi

Kendisine Hürmet Etmenin Câiz Olduðu

-Ölünün Ailesine Yemek Yapmanýn Müstehap

ve Ailenin Ýnsanlar Ýçin Bunu Yapmasýnýn

Mekruh Olduðu

-Genelde Kabirleri ve Özel Olarak Hz.

Peygamber’in (s.a.v.) Kabrini Ziyaret

Etmenin Müstehap Olduðu ve Orada Ne

Okunacaðý

-Leys b. Ebû Süleym

-Kabrin Üzerine Yaþ Hurma Çubuðu Dikme-

nin Müstehap Olduðu

-Ýhramlý Ýken Ölen Kimsenin Cenazesinin

Yýkanmasý ve Kefenlenmesi

-Kadýnlarýn Cenaze Namazý Kýlmalarý

-Defin Esnasýnda Okunacak Dua

-Kadýnlarýn Cenazenin Kabrine Kimin Ýneceði

-Kabir Üzerine Cenaze Namazý Kýlmak

-Sabah ve Ýkindi Namazýndan Sonra Cenaze

Namazý Kýlmak

ÞEHÝTLÝK -Þehidin Yýkanmayacaðý, Kaný ve Elbisesiyle

Birlikte Gömüleceði, Üzerinde Demirden

Silah ve Deri Varsa Çýkarýlýp Öyle

Kefenleneceði

-Þehidin Cenaze Namazý

-Ýmam Þâfiî›ye Göre Uhud Þehitlerine

Cenaze Namazý Kýlýnmadýðý Haberi

Mütevatirdir

-Çeþitli Notlar

-Üsame b. Zeyd el-Leysî

-Not: Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Þehitlerden

Baþka Namazýný Kýldýrmadýðý Kimseler

-Cünüp Þehidin Cenazesinin Yýkanacaðý

-Kâbe’nin Ýçinde Namaz Kýlýnabileceði


ZEKÂT BÖLÜMÜ-Üzerinden Tam Bir Yýl Geçinceye Kadar

Malýn Zekâtýnýn Olmadýðý(Zekâtta Sene Þartý)

-Çocuk ve Akýl Hastalarýnýn Zekâtý

-Anlaþmalý Kölenin Zekât Yükümlülüðü

-Emvâl-i Bâtýna Miktarýna Göre Borçluya

Zekâtýn Olmadýðý(Borçlunun Zekât Yükümlülüðü)

-Kölelerin Zekâtý

-Batýk Mallarýn Zekâtý

SAÝME HAYVANLARIN ZEKÂTI-Develerin Zekâtý

-Sýðýrlarýn Zekâtý

-Ýki Nisap Arasý Mallardan Zekât

-Koyunlarýn Zekâtý

-Muhtelif Yaþlardaki Koyunun Birbirlerinin

Yerine Zekât Olarak Verilebilmesi

-Atlarýn Zekâtý

-Merkep ve Katýrlarýn Zekâtý

-Zekâtýn Deðiþik Mallardan Ödenmesi

-Çalýþan Hayvanlarýn Zekâtý

-Zekât Tahsildarýnýn Zekât Malýný Ortadan

Yusuf Akgül

112


Almasý (Zekât Mallarýnýn Tahsili)

-Sene Ýçinde Kazanýlan Mallarýn Zekâtýnýn

Vacib Olduðu

-Fasýklara ve Zalim Sultanlara Zekât Verilme-

sinin Geçerli Olduðu

-Sultanýn Emvâl-i Bâtýnadan Deðil Zâhireden

Zekât Alma Yetkisi

-Zekât Alýnan Mekânýn Çok Olduðu Takdirde

Nakledilmemesi

-Zekâtýn Vaktinden Önce Verilmesinin Caiz

Oluþu

ALTIN VE GÜMÜÞÜN, TÝCARET MAL-LARININ ZEKÂTI

-Gümüþün Zekâtý

-Altýn ve Gümüþlerin Küsuratýnýn Zekâtý

-Altýnlarýn Nisabý

-Ziynet Eþyalarýnýn Zekâtý

-Ticaret Mallarýnýn Zekâtý

-Gümrüklerde Zekâtýn Tahsili

-Maden ve Rikâz’ýn (Define, Gömü )

Zekâtlarý, Beþte Bir Olduðu

-Deðerli Taþ ve Ýncilerin Zekâtý- Ticaret Ýçin

Olduðunda Zekâtýnýn Olduðu

-Amberin Zekâtý

TARIM ÜRÜNLERÝNÝN VE MEYVELE-RÝN ZEKÂTI

-Az veya Çok ya da Sebzelerde Öþür ve Yarým

Öþür Gerektiren Durumlar

-Balýn Zekâtý

-Zekât Memurlarýnýn Hayvanlarýn Zekâtýný

Suya Geldikleri Zaman Sayýp Tespit Et-

melerinin Gerektiði

-Zekât Vermek Câiz Olan ve Olmayan Kimseler

FÝTRE (SADAKA-Ý FITR)-Fitrenin Kimlere Vacip Olduðu ve Kimler

Adýna Verileceði

-Fitrenin Miktarý

-Sa’ýn Ne Kadar Olduðu

-Fitreyi Bayram Namazýna Gitmeden Önce

Vermenin Müstehap Olduðu

-Fitrenin Bayram Namazýndan Önce Veril-

mesinin Caiz Olduðu

ORUÇ BÖLÜMÜ-Geceden Niyet Etmeyen Kimsenin Ramazan

Orucu Tutabileceði

-Geceden Niyet Etmeyen Kimsenin Nafile

Oruç Tutabileceði

-Orucu ve Bayramý Hilâlin Görülmesine

Baðlama

-Þek Günü Oruç Tutmanýn Yasaklýðý

-Gökte Hilâlin Görülmesine Engel Bir Durum

Olduðunda Âdil veya Mestur Bir Müslü-

manýn Þehadeti ile Orucun Farz Oluþu

-Gökyüzünde Hilâlin Görülmesine Engel Bir

Durum Olduðunda Oruca Son Verme

Açýsýndan Ýki Âdil Þahidin Þart Olduðu

-Oruca Baþlama ve Orucu Bitirme

KEFFARETÝ VEYA KAZAYI GEREKTÝ-REN DURUMLAR

-Ramazan Günü Unutarak Yiyen veya Ýçen

ya da Cinsel Ýliþkide Bulunan Kimseye

Kazâ ve Kefaret Gerekmediði

-Ýhtilâm Olmanýn ve Kan Aldýrmanýn Orucu

Bozmadýðý

-Oruçlunun Gözüne Sürme Çekmesinin Her-

hangi Bir Sakýncasýnýn Olmamasý

-Ýliþkiye Girmeyeceðinden ve Boþalmayacak

olduðundan Emin Olan Kimsenin Oruçlu

Ýken Eþini Öpmesinin ve Mübaþeretinin

Herhangi Bir Sakýncasýnýn Olmadýðý

-Kendiliðinden Kusmadan Ötürü Orucu

Kazâ Etmek Gerekmezken Kasten Kus-

mada Gerektiði

-Ramazan Günü Oruca Baþladýktan Sonra

Mazereti Yokken Orucu Bozmanýn Kefa-

ret ve Kazâyý Gerektirdiði

-Delille Ýstisna Edilenler Hariç Orucun Vü-

cuttan Çýkanla Deðil, Vücuda Girenle

Bozulacaðý

-Oruçlu Ýken Misvak Kullanmanýn Mekruh

Olmadýðý

-Kiþinin Yolculuk Esnasýnda Oruç Tutmama-

sýnýn Caiz Olduðu ve Tutmasýnýn Daha

Faziletli Olduðu

-Ramazan Orucunu Parça Parça Kaza Etme-

113



nin Caiz Oluþu ve Ardarda Kazâ Etmenin

Daha Faziletli Olduðu

-Hâmile ve Emzikli Kadýnlarýn Orucu-Kendi-

si veya Çocuðu için Endiþelendiði Takdir-

de Tutmamasý-

-Þeyh-i Fâninin Fidye Vermesinin Gerekliliði

-Ölmüþ Kimsenin Oruç Borcuna Karþýlýk

Fidye Vermenin Caiz Olduðu ve Bir

Kimsenin Baþka Bir Kimse Yerine Oruç

Tutamayacaðý

-Nafile Orucuna, Baþladýktan Sonra Bozan

Kimsenin Bunu Kaza Etmesinin Vacip

Olduðu

-Nafile Orucu Mazeret Yokken Bozmanýn

Caiz Olmadýðý

-Bir Kadýnýn Kocasý Evde Ýken ÝzniOlmadan

Nafile Oruç Tutmasýnýn Caiz Olmadýðý

-Gün içinde Oruç Tutmakla Mükellef Hâle

Gelen Kimsenin Güneþ Batýncaya Kadar

Yemeyeceði

-Güneþ Batmadýðý Hâlde Battý Zannýyla Ýftar

Eden Kimsenin Orucunu Kaza Etmesinin

Gerekliliði

-Sahur Yemenin, Sahuru Geç Yemenin, Ýftarý

ise Geciktirmeden Ýlk Vaktinde Yapmanýn

Müstehâp Olduðu

-Bayram Günleri ile Teþrik Günlerinde Oruç

Tutmanýn Yasaklýðý

-Visal Orucu Tutmanýn Yasaklýðý

-Sadece Cuma Günü Oruç Tutmanýn Mübah

Olduðu

-Sadece Cumartesi Günü Oruç Tutmanýn

Mekruh Olduðu

-Âdet Hâlinde Olan Kadýnlarýn Oruç

Tutmayýp, Sonra Kaza Edecekleri

-Savm-ý Dehr

-Çocuklarýn Dayanabildikleri Takdirde

Oruca Alýþtýrýlmalarý

-Cünüp Olan Kimsenin Orucunun Bozulmadý-

ðý Aksine Orucuna Devam Edeceði

-Altý Gün Þevval Orucuyla Arife ve Aþure

Oruçlarýnýn Müstehâp Olduðu

ÝTÝKÂF

-Ýtikâf’ýn Kifâye Olarak Sünnet-i Müekked

Oluþu

-Ýtikâf Ýçin Oruç Tutmanýn ve Cemaat

Mescidinin Þart Olduðu ve Ýtikâfta

Haram Olan Þeyler

-Ýtikâf için Mescide Yatak Sermenin Câiz

Olduðu

-Ýtikâf Ýçin Mescide Çadýr Kurmanýn Hükmü


HAC ve ALLAH RESULÜ’NÜN (S.A.V.) KABRÝ-

NÝ ZÝYARET5. HAC BÖLÜMÜ

-Ömürde Sadece Bir Kez Hacca Gitmenin

Farz Olmasý

-Vakit Geçirmeden Haccý Eda Etmenin Farz

Olmasý

-Haccýn Farz Olmasý Ýçin Hürriyetin ve Er-

genliðin Þart Olmasý

-Hac Masrafý (Azýk ve Binek)

-Haccý Eda Etme Þartlarý: Saðlýk,Tutuklu

Olmama, Sultandan Korkunun Olmayýþý,

Yol Güvenliði

-Kadýnýn Hac Yapabilmesi için Yanýnda Koca-

sýnýn ya da Kendisine Nikâh Düþmeyen

Bir Yakýnýnýn Bulunmasý Þartý

MÝKAT VE ÝHRAM OLMADAN MEKKE’YE GÝRÝLMEYECEÐÝ

-Mîkat Yerine Varmadan Önce Ýhrama Gir-

menin Daha Faziletli Olduðu

-Yolu Üzerinde Ýki Mikat Yeri Olan Kiþinin Di-

lediði Mîkatta Ýhrama Girebileceði

-Hac ve Umre için Mekke Halkýnýn Mîkatý

-Hayýz ve Nifas Halinde Olsa Dahi Ýhrama

Girerken Gusül Abdesti Almak

-Ýhramlýnýn Alt ve Üst Elbise Giymesi Koku

Sürünmesi ve Dikiþli Elbiseyi Çýkarmasý

-Ýhrama Girmek Ýstenildiðinde Ýki Rekât

Yusuf Akgül

114


Namaz Kýlýnmasýnýn Müstehap Olduðu

-Telbiye, Telbiyenin Nasýl ve Nerede Getirile-

ceði, Çokca Telbiye Getirilebileceði

-Telbiyenin Vacip Olduðu ve Ýhramýn Ancak

Onunla Yerine Getirileceði

-Namazýn Arkasýndan Telbiye Getirmek

-Ýhramlý Ýken Avlanmak: Ýhramlý, Ne Av Ya-

par, Ne Ava Yardým ve Ýþaretçilik Eder,

Avlanmada Rehberliðini Yapmadýðý Helal

Avý Yiyebilir

-Ýhrama Girenin Giyinmesi ve Örtünmesi

-Ýhramlýnýn Elbise Bulamadýðýnda Dikiþlerini

Söküp Þalvar Giymesi

-Ýhramlýnýn Koku Sürünmesinin Yasaklanmýþ

Olmasý

-Yýkanmýþ ise Safran Gibi Koku Sürülmüþ El-

biselerin Giyilebileceði

-Ýhrama Girerken Gömleðin Nasýl

Çýkarýlacaðý

-Ýhramlý Kiþinin Baþýný ve Vücudunu

Yýkamasý

-Ýhramlýnýn Sýcaktan vd. Korunmak Ýçin Göl-

gelenebileceði

-Ýhramýn Dokuz Yasaðý Hakkýnda Not

-Mekke-i Mükerreme’ye Giriþte Mescid-i Ha-

ramla Baþlama, Hacer-i Esved’i Kimseye

Eziyet Vermeden Selamlama(Ýstilâm),

Yoksa Ona Yönelip Tekbir, Tehlil Getirme,

Nebi’ye (s.a.v.) Selam ve Salavat Getirip

Kâbe’yi Tavaf Etmenin Müstehap Olduðu

-Hacer-i Esved’i Ýstilâm Ederken Okunacak

Dualar

-Hacer-i Esved’i Ýstilâm Ederken Elleri Kal-

dýrmak

-Ýstilam Edilen Rükünler: Rükn-i Yemânî,

Hacer-i Esved, Ýstilâm Edilemediðinde

Ona Bir Þeyle Dokunup Öpme

-Kudüm Tavafý, Remel ve Iztibanýn Nasýl Ya-

pýldýðý

-Hatim’in Arkasýndan Tavaf Etmek

-Hacer-i Esved’i ve Rükn-i Yemâni’yi Her

Bir Þavtta Ýstilâm Etmek, Ýmkân Olursa

Öpmek

-Bir Özre Binaen Binek Üstünde Tavaf Edile-

bileceði, Diðer Hallerde Mekruh Olduðu

-Önce Hacer-i Esved’i Ýstilâm Etmek Sonra

Hacer-i Esved’in Saðýndan Tavafa Baþlamak

Konuya Dair Faydalý Bilgiler

-Tavaftan Sonra Ýki Rekât Namazýn Vacib

Olduðu, Makam-ý Ýbrahim’in Arkasýnda

Kýlmanýn Fazileti, Namazýn Akabinde

Sa’y Yapýlýrsa Hacer-i Esved’i Ýstilam Et-

menin Sünnet Olduðu

-Mescid-i Haram’ýn ve Harem Bölgesinin Dý-

þýnda Tavaf Namazý Kýlmanýn Caiz Olmasý

-Tavaf Esnasýnda Yüce Allah›ý Zikretmek

Tavafta Konuþmak

-Çoðu Þavtýný Yerine Getirince Tavafýn

Geçerli Sayýlmasý

-Tavafý Yarýda Býraktýðýnda Kalaný Kazâ

Etme, Tavafa Baþtan Baþlamanýn Gerek-

mediði, Ara Vermeden Devam Etmenin

ise Sünnet Olduðu

-Tavafýn Hemen Ardýndan Ýki Rekât Tavaf

Namazý Kýlmak, Tavaflarý Birleþtirmek

-Tavaf için Taharetin ve Avret Yerlerini

Örtmenin Vacip Olmasý

-Safa ile Merve Arasýnda Sa’y, Sa’ye Safa’dan

Baþlamanýn Vacip Olmasý, Safa ve

Merve’ye Çýkýp Dua veAllah’ý Zikretme-

nin Sünnet Olmasý

-Kâbe’yi Taharetli Olarak Tavaf Edince

Sa’yde Taharet’in Vacip Olmamasý

-Hac ve Umre’de Sa’yin Vacip Olmasý

-Tavafýn Fazileti

-Her Tavaf Ýçin Sa’yi Tekrar Etmeme (Sa’yin

Bir Kere Yapýlmasý)

-Hac Günlerinde Hutbe Verilmesi

-Zilhicce’nin 8. (Terviye) Günü Sabah Na-

mazýndan Sonra Mina’ya Gidiþ, Beþ Vakit

Namazý Kýlýncaya Kadar Mina’da Kalýþ

-Arife Günü Güneþ Doðmadan Önce Arafat’a Gi-

diþ, Orada Hutbe Okuma,Bir Ezan ve Ýki Ka-

metle Öðle Vaktinde Namazlarý Cem Etme

-Namazlarý Cemden Sonra Vakfeye Yönelme,

Arafat’ta Vakfenin Haccýn Rüknü Olmasý,

115



Vaktinin Güneþin Zevalinden Kurban Bay-

ramýnýnÝlk Günü SabahýnaKadar Olmasý

-Arafat ve Müzdelife’de Vakfe Mahalleri

-Arafat’ta Dua Etmek ve Bir Ýctihad

-Akabe’de Þeytan Taþlamaya Kadar Telbiye-

ye Devam Etmek

-Arafat’tan Güneþin Batýþýna Müteakip Ay-

rýlýþ, Öncesinde Olursa Kan Akýtmak Ge-

rektiði

-Bir Mazeret Sebebiyle Güneþ Battýktan

Sonra Arafat’ta Biraz Kalmanýn Sakýnca-

sý Olmadýðý

-Arife Günü Hakkýnda Þüphe Olmasý

-Müzdelife’de Bir Ezan ve Kametle Akþam ve Yat-

sý Namazlarýný Cem Etme, Nafile Kýlmama

-Müzdelife’de Akþam ve Yatsý Namazlarý Ara

Verilerek Cem Edildiðinde Bunun Bir

Ezan ve Ýki Kametle Cem Olmasý

-Akþam Namazýnýn Yatsý Vaktinde Müzdelife’de

Kýlýnmasý, Yolda veya Arafat’ta Kýlýnýrsa

Sabah Vakti Girmeden Ýadesinin Vacip Ol-

masý

-Müzdelife’deki Hac Vazifeleri: Fecr Açýlma-

dan Sabah Namazýný Kýldýktan Sonra Ku-

zah Adýndaki Daðda Ortalýk Aðarýncaya

Kadar Dua Edip Vakfe Yapma

-Müzdelife’de Vakfe Yapmanýn Vacip Olmasý,

Özürsüz Olarak Vakfe Yapmayanýn Kan

Akýtmasý Gerektiði, Zayýf Kimselerin Ýz-

diham Sebebiyle Yapmayabileceði

-Akabe Cemresinin (Büyük Þeytaný Taþ-

lama) Zamaný: Güneþ Doðmadan Önce

Taþlamanýn Caiz Olmadýðý, Fecir Doð-

duktan Hemen Sonra Taþlanabileceði,

Aksi Halde Ýadesinin Olacaðý

-Ýbn Hacer’in Fethu’l-bârîdeki Hatasý

-Ýbnu›l-Münzir’in Sözünü Naklederken Ýbn

Hacer’in Yaptýðý Hata

-Ýbnu’l Kayyim’in, Süleyman b. Dâvud el-

Harrânî’yi Havlânî ile Karýþtýrarak Hata

Etmesi

-Muhassir Vadisine Gelindiðinde Hýzlý Hare-

ket Etme, Müzdelife’den veya Yoldan Yedi

Tane Çakýl Taþý Gibi Taþ Toplama, Va-

dinin Ýçinden Þeytan Taþlamaya Gitme,

Her Taþý Tekbir Getirerek Üstünden Atma

-Büyük Þeytan Taþlandýktan Sonra Akabe

Cemresi’nde Kalýnmayacaðý ve Cemreler-

de Taþ Toplanmayacaðý

-Kurban Günündeki Hac Vazifelerini-Taþ,

Kurban, Týraþý- Sýrayla Eda Etmenin

Vacip Olmasý

-Ýhramdan Çýkýþ: Taþlama, Kurban Kesme ve

Týraþtan Sonra Tavaf Edince Ýhramdan

Çýkýldýðý

Þeytan Taþladýktan ve Týraþ Olduktan Sonra

Ziyaret Tavafý, “…Beyt-i Atik’i tavaf etsin-ler” (Hacc 22/29)Ayeti

-Hac ve Umre Vazifelerinden Týraþ Olmanýn

veya Saçý Kýsaltmanýn Vacip Olmasý, Er-

keklerin Týraþ Olmasýnýn, Bayanlarýn Saç-

larýný Kýsaltmasýnýn Daha Uygun Olduðu

ÞEYTAN TAÞLAMA VE ADABI-Bayramýn Ýlk Günü Kuþluk Vaktinde Büyük

Þeytaný(Akabe Cemresi), Diðer Günler-

de Zevalden Sonra Üç Þeytaný Taþlama

-Akabe Cemresini Binek Üstünde, Bütün Cem-

releri ise Yaya Olarak Yapmanýn Fazileti

-Teþrik Günleri Mina’da Gecelemenin Sün-

net Oluþu, Bayramýn Üçüncü Gününden

Önce Eþyasýný Önceden Göndermesinin

Mekruh Oluþu

-Mina’dan Ayrýlýþ Gününde Muhassab’da Ko-

naklamanýn Sünnet Oluþu, Öðle, Ýkindi,

Akþam ve Yatsý Namazlarýný Orada Kýlýp

Bir Müddet Gecelemenin Müstehaplýðý

-Mikat Sýnýrý Dýþýndan Gelenlere Veda Tava-

fýnýn Vacip Oluþu, Âdet Gören (Hayýz) ve

Loðusa (Nifas) Kadýnýn Tavafý Yapmamasý

-Zemzem Suyu Ýçmenin ve Mültezem’de Dua

Etmenin Müstehap Olduðu

-Mescid-i Haram’dan Çýkarken Arkasýný

Beytullah’a Vermeyip Geri Geri Gitmesi

-Ka’be’ye Geliþ ve Adabý Hakkýnda

-Sa’y’in Bir Kere Yapýlacaðý: Kudûm Tavafýnda

Sa’y Eden Ayrýlýrken Tekrar Sa’y Yapmaz

Yusuf Akgül

116


-Arafat’ta Vakfe Zamaný ve Vakit Darlýðý Se-

bebiyle Kudûm Tavafýnýn Düþmesi

-Kadýnýn Ýhramý, Kadýnýn Ýhramda Ýken Yü-

zünü Açmasýnýn Sebebi, Kadýnýn Yüzü-

nün Üstüne Bir Þey Sarkýtýp Yüzünden

Uzak Tutmasýnýn Caiz Oluþu

-Kadýnýn Telbiyesi ve Tavafý: Kadýn Telbiye

Getirirken Sesini Yükseltemez, Tavaf ve

Sa’y Ederken Koþamaz, Kalabalýk Ýken

Hacer-i Esved’i Ýstilâm Edemez

-Kadýnýn Ýhramdan Önce Kýna Yakmasý

-Kadýnýn Safranla Boyalý Elbise Giymesinin

Caiz Olmadýðý

-Kadýnýn Gece Tavaf Etmesinin Müstehaplýðý

-Kadýnýn Saçýný Kýsaltacaðý, Týraþ Olmasýnýn

ise Caiz Olmadýðý

-Kurbanýný Niþaneleyip Beraberinde Getire-

nin Ýhrama Girmiþ Olduðu, Aksi Hâlde

Olmadýðý

-Hedyin Niþânelenmesi

-Hedyin Deðiþtirilmemesi

ÝHRAMIN TÜRLERÝ -Kýran Haccýnýn Temettü ve Ýfrat Haclarýndan

Daha Faziletli Olmasý, Hz. Peygamber’in

(s.a.v.) Kýran Haccý Yaptýðý

-Haccý ve Umreyi Ayrý Ýki Seferde Yapmanýn

Fazileti, Haccý Umreye Çevirmenin Hz.

Peygamber’in(s.a.v.) Ashabýna Mahsus

Olmasý

-Kýran Haccý Yapan Kiþinin Ýki Kez Tavaf, Ýki

Kez Sa’y Yapmasý

-Temettü ve Kýran Haclarýnýn Mîkat Yerle-

ri Dýþýndan Olanlara Has Olduðu, Te-

mettü ve Kýran Haccý Yapanlara Hedy’in

Gerekliliði

-Kýran veya Temettü Haccý Yapan Bir Kim-

senin Kurban Bulamazsa Son Günü Ari-

fe Olmak Üzere Üç Gün Oruç Tutmasý

Gerekeceði, Bu Orucu Tutmazsa Kurban

Kesmesi Gerektiði, Teþrik Günleri Oruç

Tutamayacaðý

-Temettü Haccý Yapmanýn Þekli, Bu Haccý

Yapanýn Hedy (Kurbanlýk) Götürmesi-

nin Faziletli Olduðu ve Temettü Yapýp

da Kurbanlýk Götüren Kiþinin Kurban

Bayramý Günü Kurban Kesinceye Kadar

Ýhramdan Çýkamayacaðý

-Temettü ve Umreye Niyetlenenlerin Telbi-

yeyi Kesme Zamaný

-Temettü Yapan Kiþinin Hac Aylarýnda Umre

Yapýp Sonra Ayný Yýl Haccetmesi ve Ko-

layýna Gelen Kurban Göndermesi Umre-

nin Þartý Olduðu, Temettü’ya Niyetle-

nen Kiþinin Kurban Bulamazsa Umre Ýçin

Ýhrama Girdikten Sonra Hac Ýçin Tavaf

Yapmadan, Üç Gün Oruç Tutarsa Caiz

Olduðu, Umre Ýhramýna Girmeden Oruç

Tutarsa Bu Caiz Olmadýðý

-Kurbanlýk Götürmeyip de Temettü Haccý

Yapmak Ýsteyen Kiþi Umre Ýhramýndan

Çýktýktan Sonra Ailesinin Yanýna Dönerse

Temettüünün Bozulduðu, Ayný Yýl Geri

Dönüp Haccýný Tamamlarsa Kendisine

Kurban Gerekmediði, Memleketinden

Baþka Bir Yere Gidip, Ayný Yýl -Hac Ýçin

Ýhrama Giren ve Haccýný Tamamlayanýni-

se Temettü Yapmýþ Olduðu

-Hac Aylarý, Hac Aylarýndan Önce veya Son-

ra Ýhrama Girmenin Mekruh Oluþu, Baþ-

ka Aylarda Ýhrama Girmenin de Geçerli

Olduðu

-Kadýn Ýhram Sýrasýnda Âdet Olursa Yýka-

nýr, Ýhrama Girer ve Hacýlarýn Yaptýkla-

rýný Yapar, Sadece Temizleninceye Kadar

Kâbe’yi Tavaf Edemez

-Temettüe Niyet Eden Bir Kadýn, Umre Ta-

vafýný Yapmadan Âdet Olur da Arife Gü-

nüne Kadar Temizlenmezse Umresini Ke-

ser, Temettüü Geçersiz Olur ve Umreyi

Býraktýðý Ýçin Kurban Gerekir

(HACC’DA) CÝNAYETLER-Kýna ve Safran Güzel Kokudur

-Ýhramda Ýken Bir Özür Nedeniyle Baþýný

Týraþ Edene Fidye

-Arafat’ta Vakfeye Durmadan Önce Cinsel

Ýliþkide Bulunma Haccý Bozar, Kaza-

sý Gerekir ve Bunu Yapanýn En Aþaðýsý

117



Koyun Olmak Üzere Kolayýna Gelen Bir

Kurban Kesmesi Gerekir

-Arafat’ta Vakfeden Sonra Týraþ Olmadan

Eþiyle Ýliþki Kuranýn Bir Büyükbaþ Hay-

van (Bedene) Kesmesi Gerektiði ve Hac-

cýnýn Tamam Olduðu

-Zevcesini Þehvetle Öpen ve Dokunan ya

da Ön ve Arkasýnýn Dýþýndaki Bir Yerine

Temas Eden Kiþinin Bir Koyun Kesmesi

Gerektiði, Boþalma Olsun Olmasýn Haccý

Fasit Olmadýðý

-Ziyaret Tavafýný Cünüp veya Abdestsiz Ola-

rak Yapanýn Ýade Etmesi Gerektiði, Ýade

Etmezse Kurban Kesmesi Ýcap Ettiði

-Haccýn Vaciplerinden Birisini Terk Eden

veya Unutan ya da Vaktinden Önce veya

Sonra Yapana Kurban Gerektiði

AV CEZALARI-Ýhramlýnýn Ýhramda Ýken ve Ýhramlý Olan ya

da Olmayanýn Harem’de Öldürmesi Helal

Olan Þeyler

-Haram Olmasý ve Cezayý Gerektirmesi Halin-

de Avýn Yerini Söylemek Avlamak Gibidir

-Ýhramlý Birisinin Rehberlik Etmemiþse, Göster-

memiþse ve Yardým Etmemiþse Ýhramlý Ol-

mayan Birisinin Avladýðý Avý Yemesi Caizdir

-Ýhramlýnýn Kestiðinin Murdar Olmasý, Bir

kimsenin Yemesinin Helal Olmadýðý

-Ýhramlý Birisi Leþ (Boðazlanmamýþ Hayvan)

ile Av Etinden Birini Yemek Zorunda Ka-

lýrsa Av Eti Yer

-Ýhramlýnýn Avý Kasten, Hata ile veya Unuta-

rak Öldürmesi Ceza Gerektirmede Eþittir

-Cezanýn Gerekliliðinde Ýlk Defa Avlayan ile

Mükerrer Yapanýn Eþit Olduðu

-Allah Teâlâ’nýn “Ýçinizden Adalet Sahibi Ýki

Kiþi Hükmeder” Kavli

-Deve Kuþu Yumurtasýný Kýranýn Onun De-

ðerini Vermesi Gerektiði, Allah Teâlâ’nýn

“Öldürdüðü Hayvanýn Dengi (Misli)

Ona Cezadýr” Kavlindeki “Misil”den

Maksadýn Manevi Misli Yani Kýymeti Ol-

duðu, Yoksa Yaratýlýþ Olarak Onun Ben-

zeri Olmadýðý

-Ceza Verecek Olanýn Hedy’i Harem’de Kes-

mesi, Yemek Yedirmesi ve Oruç Tutmayý Ýs-

tediði Yerde Yapmasý, Kiþi Zengin Bile Olsa

Bu Üç Þey Arasýnda Muhayyer Olduðu

-Çekirgenin Kara Avý Olup, Onu Öldürenin

Bir Avuç Buðday veya Hurma Vermesi

Gerektiði

-Ýhramlýnýn Ýhram Sýrasýnda Elinde Bulunan

Avý Salmasýnýn Gerektiði, Evinde ve Ya-

nýndaki Kafeste Bulunan Avý Salmasý

Gerekmediði, Hareme Girenin de Bu Hü-

kümde Olduðu

-Harem’in Avý, Aðacý, Bitkisi ve Ýzhýr Dýþýn-

daki Otunun Haramlýðý

-Hz. Peygamber’den (s.a.v.) Kur’an Lafzýnýn

Ýçerdiði Bir Hüküm Sabit Olursa Onun

Kur’an’a Nispet Edilmesi Gerektiði

-Hacla Ýlgili Muhtelif Meseleler: Mekkeliler

ve Orada Ýkamet Edip Onlar Gibi Olanlar

Mina’da Namazý Kasr Edemezler (Kýsal-

tamazlar)

-Haccýný Tamamlayan Kiþinin Ailesinin Yanýna

Dönmekte Acele Etmesi ve Oraya Varýnca

Onlara Söyleyeceði ve Yapacaðý Þeyler

HAC’DAN MENEDÝLMEK VEYA GERÝ KALMAK (ÝHSAR)

-Ýhsarýn Sadece Düþman Engeline Mahsus

Olmadýðý, Muhasara Haccýný veya Umresini

Kaza Etmesinin ve Kolayýna Gelen Bir

Kurban Kesmesinin Vacip Olduðu

-Hacda Olduðu Gibi Umrede de Ýhsarýn

Gerçekleþmesi

-Umreden Engellenene Kaza Olarak Umre, Hac-

dan Engellenene de Hac ve Umre Gerekir

-Muhsarýn Kâbe’ye Varmadan, Engellendiði

Yerde Ýhramdan Çýkmak Ýçin Týraþ Olma-

sý Gerekir mi?

-Hem Muhsar Olan Hem de Olmayan Ýçin

Kurbanýn (Hedy) Yerinin Hill Bölgesi

Deðil Harem Oluþu ve Allah Teâlâ’nýn

“Kurban Ulaþýncaya Kadar”, “Kâbe’ye

Ulaþacak Bir Kurban Olmak Üzere” ve

Yusuf Akgül

118


“Sonra da Varacaklarý Yer, Beyt-i Atik

Olan Kâbe’dir” Ayetleri Hakkýnda

-Hacda ve Umrede Þart Koþmak

-Haccý Kaçýrmak, Haccý Kaçýrana Gereken

Þey, Haccý Kaçýran Kimseye Kurban Kes-

mesinin Gerekmediði

-Teþrik Günleri, Arife Günü ve Kurban Bay-

ramýnýn Birinci Gününün Dýþýnda Sene-

nin Her Gününde Umre Yapýlabileceði

-Umre Nafiledir(Sünnettir), Farz Deðil

BAÞKASININ YERÝNE HAC YAPMAK-Kendisi Ýçin Hac Yapmayan Birisi Baþkasý-

nýn Yerine Hac Yaparsa Bu Hac O Baþkasý

Ýçin Olur, Mekruhtur

-Çocuðun Haccý

HEDY-Hedy Deveden, Sýðýrdan, Koyundan ya da

Bir Kurbana Ortak Olmakla Olur

-Temettü, Kýran ve Nafile Kurbanlarýn Etle-

rinden Yemek Müstehap Olduðu, Av Ce-

zasý, Adak ve Fidye Kurbanlarýnýn Etinin

Yenmediði

-Deveyi Ayakta Ýken ve Baðlý Olarak Bo-

yunun Göðsüne Bitiþtiði Yerden, Sýðýr

ve Koyunu Boðazdan Kesmek, Besmele

Çekmek, Tekbir Getirmek, Kurban Sa-

hibinin Bizzat Kendi Eliyle Kesmesinin

Müstehap Olduðu, Kendi Yerine Baþkasý-

na Kestirmenin ise Caiz Olduðu

-Hedylerin Derileri, Örtüleri(Çullarý) Sada-

ka Olarak Verilir, Bunlara Kasap Ücreti

Olarak Hesaba Girmez

-Kurbanlýk Olarak Götürülen Hayvana

(Hedye) Zaruret Halinde Binilebilir, Za-

ruret Yoksa Binilemez

-Nafile Olarak Götürülen Hedy Yolda Ölürse

Yerine Yenisini Götürmek Gerekmez

-Hedy’in Telef Olmasýndan Sahibi Korkarsa

Ne Yapmalýdýr?

-Yürüyerek Hac Etmeyi Adayan Kiþinin Yü-

rümesi Gerekir, Yürüyemezse Bineðe Bi-

ner ve Kurban Keser

-Medine’nin Haremi Ahkâm Açýsýndan

Mekke’nin Haremi Gibi Deðildir

HAZRETÝ PEYGAMBER’Ý (S.A.V.) ZÝYÂRET

-Hacdan Önce veya Sonra Hz. Peygamber’in

(s.a.v ) Kabrini Ziyaret

-Sonuç, Naat-ý Þerif


6. NÝKÂH BÖLÜMÜ-Evlenmemenin (Tebettül) Mekruh Olduðu

ve Nikâhýn Sünnet Oluþu

-Aþýrý ÞehvetDurumunda Evlenmenin Farziyeti

-Nikâhý Ýlan Etmenin, Hutbenin ve Onu

Mescitte Kýymanýn Müstehap Olduðu

-Evlenenlere Yapýlacak Dua ve Bunun Þekli

-Evlenilmesi Düþünülen Kadýnda Aranan

Özellikler

-Gerdek (Zifaf) Töreninin Caiz Oluþu

-Gerdekten Sonra Düðün Yemeði Vermenin

Müstehap Olmasý

-Düðün Yemeðinin Öðünmek Kastý Olmaksý-

zýn Uzun Sürmesinin Caiz Olduðu

-Düðün Yemeði ve Çeþitleri

-Þahitsiz Nikâhýn Geçersiz Oluþu

-Evlenilmesi Haram Olan Kadýnlar

-Kan Baðý (Nesep) Yoluyla Haram Olanýn

Süt Emme Yoluyla Haram Oluþu

-Ýki Kýz Kardeþi Ayný Anda Nikâhlamanýn,

Cariye Olan Ýki Kýz Kardeþle Ayný Anda

Birleþmenin Caiz Olmamasý

-Evlilik Sebebiyle Haram Olan Kadýnlar

-Bir Kadýn ile Ýlk Kocasýnýn Baþka Kadýndan Olan

Kýzýný Birlikte Nikâhlamanýn Caiz Olduðu

-Bir Erkeðe Zina Ettiði Kadýnýn Annesinin ve

Kýzýnýn Haram Oluþu

-Boþanmýþ Kýz Kardeþin Ýddeti Bitinceye

Kadar Evlenemeyeceði, Dört Kadýndan

Birinin Ýddeti Sona Ermeden Beþincisinin

Nikâhýnýn Olamayacaðý

-Bir Müslüman Erkeðin Mecusiler Hariç Ehli Ki-

119



tap Kadýnlarýyla Evlenmesinin Caiz Olduðu

Ýhramlý Ýken Nikâhlanmanýn Caiz Olduðu

-Hür Kadýn Üzerine Cariye ile Nikâh Yapama-

nýn Caiz Olmamasý, Cariye Üzerine Hür

Bir Kadýný Nikâhlamanýn Caiz Olduðu

-Hür Bir Erkeðin En Çok Dört Kadýnla

Nikâhlanmasýnýn Mübah Olduðu

-Bir Kölenin Ýki Kadýndan Daha Fazlasýný

Nikâhlamasýnýn Caiz Olmadýðý

-Dört Eþli Bir Erkeðin Bunlardan Birini Bâin

Talakla Boþamasý Durumunda Onun Ýd-

deti Dolmadýkça Bir Baþkasýyla Evlenme-

sinin Mümkün Olmadýðý

-Mut’a Nikâhýnýn Nesh Edildiði

-Bir Nikâhýn Hâkime Sunulan Delille Sabit

Olduðunda -Gerçekte Öyle Olmasa Bile-

Hem Zahirde ve Hem de Allah Katýnda

Geçerli Bir Nikâh Olmasý

-Nikâhýn Fasit Þartlarla Fasit Olmayacaðý

NÝKÂHTA VELÝ VE DENKLÝÐÝN BU-LUNMASI ÞARTI

-Buluð Çaðýna Ermiþ Kadýnýn Nikâhýnýn Ge-

çerli Olmasý Açýsýndan Velinin Bulunma-

sýnýn Þart Olmamasý

-Usulde Umumun Kapsamýna Delâletinin,

Ýttifakla Mefhum-ý Muhalifinden Daha

Öncelikli Olduðu

-Dul Kadýnlarýn Rýzalarýný Sözlü Olarak Be-

lirtmelerinin Gerekli Olduðu

-Nikâhlama Yetkisinin Baba Tarafýndan Er-

kek Akrabanýn (Asabelerde) Olmasý ve

Kadýnýn Bazý Hallerde Nikâhlama Yetki-

sine Sahip Olmasý

-Sultanýn Velisi Olmayanlarýn Velisi Olmasý

-Nikâhta Denkliði (Küfüv) Gözetme,

Denklik Olmadýðýnda da Evlenebileceði

-Bir Kimsenin Velisi Olduðu Kadýnla Ev-

lenmesinin Mümkün Olduðu, Birinin

Nikâhta Ýki Tarafýn da Velisi Olacaðý

MEHÝR-Mehrin On Dirhemden Daha Az Miktarda

Olmamasý

-Nikâh Akti Esnasýnda Mehir Belirlenmemiþ-

se Mehr-i Misil Vermenin Gerekli Olduðu

-Gerdekte iken Mehirden Bir Kýsmýnýn Peþin

Olarak Verilmesinin Müstehap Olduðu

-Mehri Az Tutmanýn Müstehap Olduðu

-Halvetle Mehrin Vacip Olmasý

-Efendisinin Ýzni Olmadan Kölenin

Nikâhlanmasýnýn Caiz Olmadýðý

-Evli Bir Cariyenin Azat Edildiðinde Evli-

liðini Sürdürme Konusunda Muhayyer

Olduðu

-Ravinin Hadisi Rivayet Ettikten Sonra Unut-

masý Hakkýnda Muhaddislerin Tutumu

KÂFÝRLERÝN NÝKÂHI-Kâfirlerin Nikâhlarýný Tanýma

-Kâfir Olan Karý-Kocadan Birinin Müslüman

Olmasý Durumunda Diðerine Müslüman

Olmasý Teklif Edilip Onun Bunu Kabul

Etmemesi Durumunda Aralarýnýn Tefrik

Edileceði

-Yurt (Dâr) Farklýlýðý Nedeniyle Ayrýlýðýn

Sabit Olmasýnýn Delili

-Çocuðun Anne ve Babasýndan Biri

Müslüman Olduðunda Onlarýn En

Hayýrlýsýna Tâbi Olacaðý

KASM-Kocanýn Eþler Arasýnda Elinden Geldiði Ka-

dar Âdil Davranmasýnýn Gerekli Olduðu

-Cariye ile Hür Eþ Arasýnda Ünsiyet Ýçin

Geceleme Konusunda Adaleti(Kasm)

Nasýl Saðlayacaðý

-Kocanýn Yolculuk Hâlinde Eþlerinden Birini

Yanýna Almak Ýçin Kura’ya Baþvurmasý-

nýn Müstehap Olduðu

-Bir Eþin Kendi Nöbetini Kumasýna Vermesi-

nin Sahih Olduðu

7. SÜT EMZÝRME (RADÂ)BÖLÜMÜ-Süresi Ýçinde Olmak Kaydýyla Nesebin

Haram Kýldýðý Þeyleri Sütün de Haram

Kýlmasý, Sütün Azýnýn ve Çoðunun Ayný

Hükümde Olmasý

-Erkeðin Cinsel Münasebetiyle Kadýnda

Meydana Gelen Sütün(Leben-i Fahl)

Haram Kýldýðý

Yusuf Akgül

120


-Nikâhla Ýlgili Diðer Meseleler

-Nikâhlanmanýn Teþvik Edilmesi, Evlenme-

menin Yasaklanmasý ve Nikâhlý Olma-

nýn Kendini -Ýbadete Vermekten Daha

Faziletli Olduðu

-Nikâhýn Oyuna (Þakaya) Gelmediði

-Ýddet Ýçinde Bekleyen Bir Kadýnla Evlenen

Kimsenin O Kadýnla Arasýnýn Tefrik Edil-

mesi ve Ýddetini Tamamladýktan Sonra

Dilerse Onunla Evlenebileceði

-Bir Erkeðin Zevcesine Mehrinden Hiçbir Þey

Vermeden Kendisiyle Gerdeðe Girmesi-

nin Caiz Olduðu

-Zina ile Evliliðin (Hürmet-i Müsâharenin)

Doðmasý

-Hibe, Temlik ve Benzeri Ýfadelerle Nikâh

Akdinin Kurulabileceði

-Bir Kadýný Ýki Velisi (Birbirinden Habersiz)

Nikâhlarsa Bunlardan Birincinin Kýydýðý

Nikâhýn Geçerli Olduðu

-Süt Emme Konusunda Münferit Kadýnlarýn

Þahitliðinin Geçerli Olmadýðý

8. BOÞANMA(TALÂK) BÖLÜMÜ-Allah Katýnda En Sevimsiz Helalin Ýhtiyaç

Yokken Boþama Olduðu

-Sünnî Talâk

-Âdet Görmekte Olan Eþi Boþamanýn

Yasaklýðý, Boþayanýn Eþine Geri Dönme-

sine Dair Emir, Talakýn Geçerli Sayýlmasý

-Üç Boþamayý Birlikte Yapmanýn Günah

Olduðu ve Yapýldýðý Takdirde BununGe-

çerli Olduðu

-El-Ýnkâz Mine’þ-Þübühât fî Înfâzi’l-Mekrûh mine’t-Talâkât Risalesi

-Âdet Hâlinde Boþama ile Bid’î Talâkýn

Geçerli Olup Olmadýðý

-Bir Defada ve Ardarda Üç Lâfýzla Verilen Üç

Boþamanýn Geçerli Olduðu

-Çocuðun, Akýl Hastasýnýn, Bunaðýn ve Talâký

Ýçinden Geçiren Kimselerin Boþamasýnýn

Hükmü, Zorlanan(Mükrehin), Sarhoþun

ve Þaka Yapanýn Boþamasýnýn Hükmü

-Cariyelerin En Çok Ýki Kez Boþanabileceði

-Boþamanýn Efendinin Deðil, Köle Olan Ko-

canýn Yetkisinde Olduðu

-Zifaftan Önce Toptan Verilen Üç Talâkýn

Geçerli Olduðu

-Boþamada Bazý Kinaye Sözcüklerin Kullaný-

mý ve Bu Tür BoþamadaNiyetin Belirle-

yici Olduðu

-Muhayyerliðin, Verildiði Meclisle Sýnýrlý Ol-

masý

TALÂK ÜZERÝNE YAPILAN YEMÝNLER-Nikâhtan Önce Boþamayý Nikâha Baðlama-

nýn Hükmü

-Boþama ve Baþka Hususlarda Ýstisnanýn

Hükmü

-Hastanýn Boþamasý: Ölümcül Hastalýða Ya-

kalanan KocanýnBoþadýðý Eþin Mirasçý

Olmasý

BOÞAMADAN VAZGEÇME (RÝC’AT)-Ric’î (Dönüþü Olan) Talakla Boþanmýþ Ka-

dýnla Ýliþkiye Girerken Ýzin Almanýn Müs-

tehaplýðý

-Serbest Býrakmanýn (Tesrîh) Üçüncü Boþa-

ma Olduðu

-Ric’ate (Dönmeye) ve Boþamaya Þahit Tut-

manýn Müstehap Olduðu

-Boþanan Kadýnýn Eski Eþiyle Yeniden Evle-

nebilmesi

-Dönüþsüz Olarak Boþanmýþ Kadýnýn Birinci-

den Baþka Biriyle Evlenmesi, Onunla Ýliþ-

kiye Girmesi ve Sonra Onun Kendisinden

Bâin Talakla Ayrýlmasýyla Birinci Kocaya

Helal Olmasý

-Helal Kýlma (Tahlîl) Þartýyla Nikâhýn Mek-

ruh Olduðu

-Boþanmýþ Olan Kadýnýn Ýlk Kocasýna Dön-

düðünde Üç Talak Hakkýyla Dönmesi

ÎLÂ´-Gerekli Süre Geçtikten Sonra Îlâ´nýn Bâin

Talak Olduðu ve Kadýnýn Boþama Ýddeti

Beklemesi Gerektiði

-Îlâ´nýn Dört Aydan Daha Az Olmayacaðý

-Îlâ´da Bulunup Sonra Boþama

HUL’

121



-Hul’un Bir Boþama Olduðu

-Kadýn Geçimsiz Olduðu Takdirde Hul’ Be-

deli Olarak Mehirden Daha Fazlasýný Al-

manýn Mekruh Olduðu

-Muhâla’a Yoluyla Ayrýlan Kadýný Talakla

Boþamanýn Mümkün Olduðu

ZÝHAR-Kefaretten Önce Eþiyle Ýliþkiye Giren Kim-

senin Bir Kefaret Vermesi Gerektiði

-Kefaretine Mükâteb Köle Azadýnýn Caiz

Olduðu

-Kefarete Yeterli Olan Hurmanýn Miktarý

LÝÂN-Kocalarýyla Aralarýnda Liân Gerçekleþmemiþ

Kadýnlar

-Liânýn Nasýl Yapýlacaðý: Liânýn Koca ile Baþ-

ladýðý, Hâkim ya da Kocanýn Boþamasýyla

Ancak Ayrýlýðýn(Tefrikin) Gerçekleþebi-

leceði

-Çocuðun Kendisinden Olmadýðýný Ýleri

Sürerek Yapýlan Ýffete Ýftiranýn Hükmü

-Çocuðun Kendisinden Olduðunu Kabul

edip, Sonra Bundan Dönmesinin Hükmü

CÝNSEL KUSURLAR: ÝNNÎN VE DÝ-ÐERLERÝ

-Ýktidarsýzlýða (´Ýnnîn) Süre Verilmesi ve Ýl-

gili Hükümler

-Eþlerin Birbirlerinde Kusur Bulduklarýnda

Muhayyer Olmamalarý

ÝDDET-Kur’ Ýfadesinin Âdet(Hayýz) Anlamýna Gel-

diði

-Gebelik Ýddetinin Doðumla Sona Ermesi

-Bir veya Ýki Âdet Gördükten Sonra Âdeti

Kesilen Sonra da Ölen Ric’i TalaklaBo-

þanmýþ Ýddet Bekleyen Kadýna Kocasýnýn

Mirasçý Olabilmesi

-Özgürlüðüne Kavuþturulduðunda Ümmü’l

Veled’in Ýddeti

-Ýddetin Boþama ve Ölüm Haberinin Alýndýðý

Andan Deðil Bunlarýn Gerçekleþtiði

Andan Ýtibaren Geçerli Olmasý

ÝHDAD: YAS TUTMA-Yas Tutan Kadýnýn Kaçýnacaðý Þeyler ve Se-

bepleri

-Kocasý Ölen Kadýnýn Ýddet Bekleyeceði

Mekân

-Kocasý Ölmüþ Kadýnýn Mazerete Binaen Dý-

þarý Çýkabileceði

-Nesebin Sabit Olmasý, Erkeklerin Bakama-

yacaklarý Yerlerde Sadece Kadýnlarýn Þa-

hitliðinin Kabul Ediliþi

AZÝL, ÐÎLE, EÞÝNE ARKADAN YAK-LAÞMA, ÝSTÝMNA

-Hür Olan Eþten Ýzin Almak Suretiyle Azil

Yapmanýn Caiz Olduðu

-ÇocuðunuEmziren Hanýmýyla Kocasýnýn

Cinsel Ýliþkide Bulunmasý(Ðîle)

-Kiþinin Eþine Arkadan Yaklaþmasýnýn Ha-

ram Olduðu

-Elle Tatmin Olma (Ýstimna)

-Seviciliðin(Lezbiyenliðin) Haram Olduðu

ÇOCUK BAKIMI (HADANE) VE BUNA ÖNCELÝK HAKKI OLANLAR

-Boþandýktan Sonra Evlenmedikçe Annenin

Çocuðun Bakýmýndaki Öncelik Hakký

-Teyzenin Çocuðun Bakýmý Konusunda Anne

Yerine Geçmesi, Teyzenin Nikâhlarý Bir-

birine Haram Olan Çocuðun Neseb Akra-

basý (Zî Rahm-i Mahrem) ile Evlense de

Bakým Hakký Olduðu

NAFAKA-Eþ Nafakasýnýn Diðer Nafakalardan Önce-

likli Olduðu

-Nafakada Kocanýn Maddi Durumunun Esas

Alýnacaðý

-Zevcesinin Nafakasý Ýçin Hiçbir Þeyi Bulun-

mayan Erkeðin Durumu

-Bâin (Ayýrýcý) Talakla Boþanmýþ Olan Kadý-

nýn Mesken ve Nafaka Hakký

-Akraba Nafakasý

-Nafaka Yükümlülüðünün Varis Olan Akraba

Üzerine Olduðu ve Mecburiliði

-Köle ve Hayvanlarýn Ýhtiyaçlarýnýn Saðlan-

Yusuf Akgül

122


masýnýn Gerekliliði

9. KÖLE AZADI (ITAK) BÖLÜMÜ-Köle Âzâdýnýn Müstehâp Olduðu

-Bir Kimse Evlenmesi Haram Olacak Derece-

de Yakýn Köle Akrabasýna Malik Olduðu

Takdirde Onun Özgür Olduðu

-Harbî Bir Kölenin Müslüman Olarak Ülke-

mize Gelmesi Durumunda Özgür Olacaðý

-Hizmet Etme Þartýyla Köle Azâd Etmek

-Tedbîr Köle Azadýnýn Ölüme Baðlanmasý

-Müdebberin Satýlýp Baðýþlanamayacaðý ve

Mirasýn Üçte Birinden Hür Olduðu

-Müdebberin Hizmetinin Satýþýnýn Câiz Olduðu

-Müdebberin Çocuklarýnýn da Müdebber Olduðu

-Çocuk Ýsteme (Ýstîlâd)

-Cariyenin Ümmü Veled Olduðu ve Satýlma-

sýnýn Haram KýlýndýðýZaman

-Ýki Adamýn, Bir Çocuðun Kendilerine Ait

Olduðunu Ýddia Ettikleri Takdirde Çocu-

ðun Aralarýnda Ortak Olduðu

-Kâiflik ve Kâiflerin Görüþlerinin Delil Deðeri

Taþýmadýðý

-Ýbn Hazm›ýn Ýmam Ebû Hanife’ye (r.a.) Ço-

cuðun Ýki Kadýna Birden Verilmesi Konu-

sunda Yönelttiði Suçlamaya Cevap

-Bir Cariyenin Efendisinden Çocuk Doðurup,

Efendinin O Çocuðun Kendinden Olduðu-

nu Kabul Etmesiyle Firaþ Olacaðý

-Ýbn Hacer’in Tahavî’ye Karþý Öne Sürdüðü

Ýtirazlara Cevap

-Ümmü Veledin Efendisinin Ölümüyle Hürri-

yetine Kavuþacaðýna Dair Meþhur Hadis

-Haklý Bir Gerekçe Olmaksýzýn Çocuðunu

Kabul Etmeyen Kimsenin Vebali

10. YEMÝNLER BÖLÜMÜ-Yalan Yemin (Yemin-i Ðamus), Günah Olup

Keffaretinin Olmadýðý

-Yanlýþ Yemin (Yemin-i Laðv)

-Yeminin Allah Teâlâ’ya O’nun Ýsim ve Sýfat-

larýna Olduðu

-Allahtan Baþkasý Adýna Yapýlan Yeminin Ge-

çerli Olmadýðý

-Bir Günahý Ýþlemeye veya Bir Vacibi Terk

Etmeye Yemin Etme Hâlinde Yemini Boz-

manýn Vacipliði ve Yeminin Keffareti

-Helali Haram Kýlmanýn Yemin Sayýldýðý, Bo-

zulduðunda Yeminin Keffareti

-Konusu Belirtilmeyen Adaðýn Yemin Sayýldýðý

-Yemin Kefareti Orucunun Peþ peþe Tutul-

masýnýn Þart Olduðu

-Yemin Kefareti Orucu Konusunda Hanefile-

re Yüklenen Ýbn Hazm’a Cevap

-Yemin Kefaretinin Onu Bozduktan Sonra

Verileceði

-Ýbn Hazm’ýn Hanefilere Karþý Ýleri Sürdüðü

Delillere Cevap

-Ýtaat (Farz, Vacip) Cinsinden Adaðý Bulu-

nanýn Onu Ýfa Etmesinin Vacip Olduðu

-Adaðýn Yasak Kýlýnmasýnýn Mutlak Olarak

Mekruh Olup Olmadýðý

-Yeminlerde Ýstisnanýn (Ýnþallah Demenin)

Hükmü

-Yüce Allah’tan Baþkasýna Yemin Etme Ko-

nusunda Ýstisnanýn Geçersiz Olduðu Gö-

rüþünü Ebu Hanife’ye Nispet Eden Ýbn

Hazm’a Cevap

-Ýstisna Konusunda Ýmam-ý Malik’e Karþý

Delil Ýleri Süren Ýbn Hazm’a Cevap

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Ýzhýr Hariç Ýfade-

sindeki Ýstisnanýn Durumu

-Yeme ve Ýçme Konusunda Yemin, Ekmeðe

Edilen Katýk Çeþitleri Hakkýnda Hadisler

-Boþama ve Köle Azadý Konusunda Yemin,

Köle Olan Babasýný Yeminin Kefaretine Ni-

yet EderekSatýn Almanýn Yeterli Olmasý

-Bir Günahý Ýþlemeye veya Yapamayacaðý Bir

Þeyi Yapmaya Adakta Bulunanýn Kefare-

tinin Yemin Kefareti Olduðu

-Ýbn Abbas’ýn (r.a) Delilini Çürütmeye Cüret

Eden Ýbn Hazm’a Cevap

-Ýtaat Nitelikli Bir Þeyi Adama Durumunda

Gücü Yettiði Kadarýyla Onu Yerine Getir-

menin Vacip Olduðu

-Malýn Tamamýnýn Tasadduk Edileceðine

Dair Yapýlan Adaðýn Zekâta Tâbi Mallarla

123



Ýlgili Olduðu

-Mal Kelimesini Zekât Malý Þeklinde Tahsis

Eden Ýmam Ebû Hanife’ye Tepki Göste-

ren Ýbn Hazm’a Cevap

Ýmâm Ebû Hanîfe’nin (r.a.) Görüþünü Dilci-

lerin Ýfadeleri ile Desteklemek

-Malýnýn Tamamýný Tasadduk Etmeyi Adak-

ta Bulunmak Konusunda Ýleri Sürülen

Görüþlerin Ayrýntýsý

-Malýnýn Tamamýný Tasadduk Etme Þeklin-

de Adakta Bulunmanýn Batýl Olduðunu

Söyleyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Köle Azadý ve Boþamada Þart Koþulmasýyla

Yemin Tarzýnda Yapýlan Adaðýn Yerine Ge-

tirileceði veya Yemin Kefareti Verileceði

-Hac veya Umre Ýçin Beytullah’a Kadar Yü-

rümeyi Adamak

-Konuþmayacaðýna Yemin Eden Kimsenin

Durumu

-Ramazan veya Kurban Bayramý Günü Oruç

Tutmayý Adamak

-Birçok Þeyi Yapmaya veya Yapmamaya Bir

Kez Yemin Ederek Söz Vermek, Bir Þeyi

Yapmaya veya Yapmamaya Bir Çok Kez

Yemin Etmek

-Yeminle Talepte Bulunmak (Ýstihlâf)

-Kefaret Borcu Birden Çok Olduðunda Birbi-

riyle Ýç içe Gireceði

-“Lâ yukellimu Hinen” Þeklinde Yemin Etme

-Zevcesini veya Kölesini Birkaç Kamçýyla Dö-

veceðine Yemin Etmek

-Bir Fiili Yapacaðýna veya Yapmayacaðýna Ye-

min Edenin Yeminini Bozmasý veya Yemi-

nine Sadýk Kalmasý

-Bir Ay Süre ile Ailesinin Yanýna Girmeyece-

ðine Yemin Etmek

-Yeminlerde Diyaneten Yemin Edenin, Ka-

zaen Yemin Ettirenin Niyetinin Geçerli

Olduðu

-Yemin Edeni Yemininde Doðru Çýkarmanýn

Müstehap Olduðu

-Müþrik Ýken Adakta Bulunup, Sonra Müslü-

man Olanýn Adaðýný Yerine Getireceði

-Belli Bir Yerde Hayvan Kesmeyi Adayan

Kimsenin Bunu Orada veya Baþka Yerde

Kesebileceði

-Bir Görüþün Yaygýnlýk Kazanýp Aksinin Or-

taya Çýkmamasýnýn Ýcmadan Sayýldýðý

-Soru Sorana Verilen Cevapta Yer Alan Em-

rin Niteliði

-Adanan Þeyin Maksud Bir Ýbadet Cinsinde-

nOlmasýnýn Þart Olduðu

-Ýbnü’l-Hümam’ýn Adak Dolayýsýyla Ýtikâfa

Girmenin Gerekli Olduðuna Dair

Görüþünü Tenkit Edene Cevap

-Her Türlü Ýtaat Nitelikli Adak Adamanýn Sa-

hih Olduðunu Söyleyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Yemin ve Adak Konularýnda Üzerinde Ýcma

Edilen Bazý Meseleler

-Kur’an Üzerine Yemin Etmek Meselesinde

Ýbn Hazm’a Cevap

-Kefareti Kýymet Üzerinden Vermenin Caiz

Olduðuna Dair Delil

-Bir Fakiri On veya Altmýþ Gün Gelip Gide-

rek Yedirmenin Caiz Olduðuna Dair Delil

-Kefarette Fakiri Giydirmenin Yeterli Olabi-

leceði En Aþaðý Miktar

-Ýbn Hazm’e Cevap ve Kefarette DeðeriniÖ-

demenin Caiz Olduðuna Dair Delil

-Kefaret Olarak Verilecek Kölenin Taþýmasý

Gereken Asgari Nitelikler

-Kefarette Yeterli Olan Yedirmenin Asgari

Miktarý

-Unutarak veya Zorlanarak Yemin Eden Kim-

senin Yemininin Geçerli Olduðu

-Kefaret Maksadýyla Zina Neticesi Doðan

Köleyi Azat Etmek

11. CEZALAR(HADLER) BÖLÜMÜ-Zina Ýspatýnda Dört Erkek Þahit Bulunma-

sýnýn Þart Olduðu

-Zina Cezasýnýn Vacip Olmasýnýn Þartlarý

-Zina Cezasýný Ancak Haramlýðý Bilene Uy-

gulamanýn Vacip Olduðu

-Zinaya Þahitlik Edecek Kimselerde Arana-

cak Yedi Þart

Yusuf Akgül

124


-Þer’an Tayin Edilmiþ Ceza Gerektiren Suç-

larý Örtmenin Mendûp Olduðu

-Devlet Baþkanýnýn (Yetkili Makamýn) Zina

Suçunu Ýtiraf Edeni Nasýl Sorgulayacaðý

-Zina Ýkrarýnýn Sýhhat Þartlarý

-Dilsizin Zina Ýkrarý

-Þer’an Tayin Edilmiþ Ceza Almasý Gereken

Kimsenin Bu Suçunu Örtmesinin Müste-

hap Olduðu

-Þahitlerin Nasýl Þahitlik Edecekleri, Sayýlarý

Eksik Olduðunda Ne Yapýlacaðý

-Ýbn Hazm’ýn Hükümleri Birbirine

Karýþtýrmasý

-Ýbn Hazm’ýn Bize Yönelttiði Delillere

Cevabýmýz

-Þer’an Tayin Edilmiþ Cezalarýn (Hudûd)

Þüphelerle Düþmesi

-Þer’an Tayin Edilmiþ Cezalarýn Þüphelerle

DüþürülmesiHakkýnda Ýcmâ Olduðu

-Ýbn Hazm’ýn “Þeran Tayin Edilmiþ Cezalarý

Þüphelerle Düþürünüz” Ýfadesinin Aslý

Olmadýðý Þeklindeki Ýddiasýna Cevap

-“Hadleri Þüphelerle Düþürünüz, Ýfadesini

Uygulamak Mümkün Deðildir “Diyen

Ýbn Hazm’a Cevap

-Câmi’u Musnedi’l-Ýmam Ýsimli Eserin Müel-

lifi Hafýz Hârisî’nin Biyografisi

-Ýbn Hazm’a Ýkinci Kez Cevâp

-Ýslam Ülkesinde Yaþayan Gayri Müslim Vatan-

daþý (Zimmî) Öldüren Müslüman’ýn Kýsas

Yoluyla Öldürüleceðini Söyleyen Hanefile-

ri Tenkit Eden Ýbn Hazm’a Cevap

-Zimmîyi Öldüren Müslüman’ýn Kýsas Yapýla-

rak Öldürüleceðini Söyleyen Hanefîlerin

Delilleri

-Zina Ýkrarýnda Bulunan Kimsenin Durumu-

nu Açýða Çýkarmak Ýçin Hapsedilmesi

-“Mürüvvet Sahibi Ýyi Kimseleri Baðýþlayý-

nýz” Hadisi

-Zina Ýkrarýnýn Dört Mecliste Dört Kez Yapýl-

masý Gerektiði

-Zina Suçunu Bir Kez Ýkrar Etmenin Yeterli

Olduðunu Söyleyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Þer’an Tayin Edilmiþ Cezalardan Herhangi

Birini Ýtiraf Eden Kimseye Devlet Baþka-

nýnýn (Yetkili Makamýn) Telkini

Recm Cezasý Ýçin Meþru Bir Evlilik Geçirme-

nin (Ýhsân’ýn) Þart Olduðu

-Recm Cezasýný Ýnkâr Eden Haricîlere Cevap

-Ömer b Abdülaziz’in (r.a.) Hadise Göre

Deðil, Kur’ân’a Göre Amel Ettiðini Ýddia

Edenlere Cevabý

-Recmin Mahiyeti

-Hür Bir Kadýnla Evli Olan Köleye Recm Ce-

zasý Uygulanacaðýný Söyleyen Ýbn Hazm

Taraftarlarýna Cevap

-Üç Talâkla Boþanan Kadýný Eski Kocasýna

Helâl Kýlmak Ýçin -Medinelilerin Aksine-

Muhsan Bir Kocaya Varmasýnýn Þart

Olmadýðý

-Muhsan Olmak Ýçin Müslüman Olmanýn

Þart Olduðu, Ehl-i KitapBir Kadýnla Ev-

lenmeninMüslüman ErkeðiMuhsan Yap-

madýðý

-Muhsan Olmak Ýçin Müslüman Olmanýn

Þart Olmadýðý Gayretindeki Ýbn Hazm’a

Cevap

-Sahabe Sözünün Delil Olma Deðeri

-Mahremi ile Evlenen Kimseden Cezanýn Dü-

þürülmesine Delil

-Ýmam Muhammed b. el-Hasan›ýn Zimmînin

Zina Etmesine Mani Olmam Dediðini

Ýddia Eden Ýbn Hazm›a Cevap

-Hanefî Mezhebine Göre Zimmîlere Recm

Cezasý Hariç Þer’an Tayin Edilmiþ Ceza-

nýn Tatbik Edileceði

-Hanefi Mezhebine Göre Zimmîlere Þer’an

Tayin Edilmiþ Ceza Uygulanmasý

-Zina Cezasýnýn Nasýl Uygulanacaðý ve Rec-

me Ýlk Önce Kimin Baþlayacaðý

-Recm Edilen Kiþinin Cenazesinin Yýkanaca-

ðý, Kefenleneceði ve Namazýnýn Kýlýnacaðý

-Sopa (Celde) Cezasýnda Kullanýlacak Kýr-

bacýn Niteliði

-Sopa Cezasýnda Bazý Organlara Vurmaktan

Kaçýnmak Gerektiði

125



-Sopa Cezasýnýn Erkeklere Ayakta, Kadýnlara

Oturarak Uygulanmasý

-Kölelere Uygulanacak Sopa Cezasýnýn Hür-

lerinkinin Yarýsý Olduðu

-Güzel Bir Deðerlendirme ve Güçlü Bir Delil

-Sahabe Görüþüne Dayanarak Ýhsân Kelime-

sini Ýslâm’la Tefsir Etmek

-Recm Cezasý Ýçin Çukur Kazma

-Þer’an Tayin Edilmiþ Cezalarýn Ýnfaz Yetki-

sinin Sultana Ait Olduðu

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm’a Cevap

-Konu Hakkýnda Cumhurun Görüþünden

Daha Kuvvetli Olan Rebia’nýn Görüþünü

Zayýf Gören Ýbn Hazm’a Cevap

-Efendi Kölelerine Þer’an Tayin Edilmiþ Ce-

zayý Uygular Diyenlerin Þartlarý

-Dula Recm ve Sopa Cezasýnýn Birlikte Uy-

gulanmayacaðý

-Zina Suçu Ýþleyen Bekârlara Hem Sopa ve

Hem de Sürgün Cezasýnýn Verilmeyeceði

-Bazý Büyüklerin Nefsî Arzularý Güçlü Olan

Müridi Sürgüne Gönderdikleri

-Sünnetin Kitaba (Kur’ân) Ziyadesi Konusu

-Zinadan Hâmile Kalan Kadýnýn Recm Edile-

ceði Vakit

-Loðusalara Kandan Kesilinceye Kadar Sopa

Cezasýnýn Uygulanmayacaðý

-Ýyileþeceðinden Ümit Kesilen Hastaya Sopa

Cezasýnýn Nasýl Uygulanacaðý

-Zevcesini Kinayeli Sözcüklerle Boþadýktan

Sonra Ýddet Beklerken Onunla Ýliþkiye

Girip, Sonra “Bana Haram Olduðunu Bi-

liyordum” Diyen Kimseye Þer’an Tayin

Edilmiþ Ceza Uygulanmayacaðý

-Oðlunun Cariyesiyle Ýliþkiye Giren Babaya

Ceza Uygulanmayacaðý

-Kadýnýn Cariyesini Kocasýna Helâl Kýlma

Konusunda Âlimlerin Ýhtilâfý

-Ücret Mukabili Tutulmuþ Kadýnla Zinanýn

Hükmü

-Ücretle Zina Meselesinde Hanefilere Yükle-

nen Ýbn Hazm’a Cevap

-“Hanefîler, Fâsýklara Yol Kesme, Zina

Etme ve Baþka Hususlarda Çare(Hile)

Öðretiyorlar Diyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Hayvanla Ýliþkiye Girene Zina Cezasý Veril-

meyeceði

-Dâru’l-harb’de veya Oradan Çýktýktan Son-

ra Zina Cezasýnýn Uygulanmayacaðý

-Büsr b. Ertad’in (r.a.) Biyografisi ve Ýbnü’l-

Hümam’ýn Bahsi Hakkýnda Cevap

-Mescitlerde Ceza(Had) Ýnfaz Yasaklýðý

-Allah Haklarýyla Ýlgili Bir Cezada Zaman

Aþýmýna Uðramýþ Þahitliðin Kabul

Edilmeyeceði

-Zinayla Suçlanan Kadýnýn Þahitlerin Dediði

Gibi Çýkmamasý Hâlinde Kimseye Had

Uygulanmamasý

-Þahitlerin Bir Kadýnla Erkeðin Zina Ettiðine

Þahitlik Etmeleri ve Erkeðin “O Benim

Zevcemdir” Demesi Halinde Her Ýkisine

de Zina Cezasýnýn Uygulanmayacaðý

-Bir Kadýnla Evlenen Sonra Gerdek Gece-

si Kendisine Baþka Bir Kadýn Verilen ve

Onunla Ýliþkiye Giren Erkeðin Durumu

-Yabancý Bir Erkeði Aldatýp, Zevcesi Olduðu

Zannýyla Ýliþkiye Giren Kadýnýn Durumu

-Mürtedin Recminin Caiz Olduðu

-Zinaya Þahadet Edenlerin Tamamýnýn veya

Bir Kýsmýnýn Þahitlikten Dönmeleri

-Þahitlerin Olayý Farklý Anlatmalarý

-Cezasý Þer’an Tayin Edilmiþ Suçlarda Þahit-

liðin Önceden Dava Açmaksýzýn Yapýlma-

sýnýn Caiz Olduðu

-Devlet Baþkanýnýn (Yetkili Makamýn) Þer’an

Tayin Edilmiþ Cezayý Kendi Bilgisine Da-

yanarak Uygulayamayacaðý

-Ýbn Hazmýn Tuhaf Ýddiasý

-Fetva Soran Kimsenin Olayý Doðru Aktardýðý Tak-

dirde Müftünün Fetvasýnýn Geçerli Olduðu

-Ýbn Hazm’a Cevap

-Bir Kadýnýn Zina Ettiðine Dair Þahitlik Eden

Dört Kiþiden Birinin Kocasý Olmasý Du-

rumunda Þahitliðin Tam Olduðu

Yusuf Akgül

126


-Kocasý veya Efendisi Olmayan Bir Kadýnýn

Hâmile Kalmasý Durumunda Zina Ettiði-

ne Dair Dört Þahit veya ÝtirafýOlmadýkça

Cezanýn Uygulanmayacaðý

-Zinaya Zorlanan Kadýna Zina Cezasý Veril-

mezken Zorlayan Erkeðe Verileceði

-Ceza Uygulanmadan Önce Suçu Ýki veya

Daha Fazla Ýþleyen Kimseye Sadece Bir

Cezanýn Uygulanacaðý

-Dört Fâsýk Þahidin Zinaya Þahitliði

-Ganimetlerden Payý Olan Bir Erkeðin Gani-

metlerin Arasýnda Bulunan Cariyelerden

Birisi ile Ýliþkiye Girmesi Durumunda



-Devlet Baþkanýna (Ýmam) Allah Haklarý Ko-

nusunda Ceza Verilmeyeceði

-Bir Erkeðin Bir Kadýnla Zina Ettiðinin Ýkrar

Etmesi, Kadýnýn da Ýnkâr Etmesi

-Ýçki Ýçme Cezasý, Ýçki Ýçen Hakkýnda

-Nebiz Ýçme Cezasý

-Ýffete Ýftira Cezasý

-Birisine Babasýnýn, Dayýsý veya Amcasý Ol-

duðunu Söyleyenin Ýftira Atmýþ Duruma

Düþmeyeceði

-Ta’zir Cezasý

-Ta’zîr Cezasýný Þer’an Tayin Edilmiþ Ceza

Sýnýrýna Çýkarmanýn Caiz Olmadýðý

-Hapisle Ta’zîr Cezasý

-Manevî Yollarla Ta’zir, Konuþmama, Boþan-

maksýzýn Aileden Ayrýlma(Tefrik)

12. HIRSIZLIK BÖLÜMÜ-Hýrsýzlýk Suçunda El Kesme Cezasýný Ge-

rektiren En Az Miktar

-Suçun Bir Kez Ýkrarýyla El Kesmenin Gerek-

li Olduðu

-Deðersiz Bir Þeyin Çalýnmasý Durumunda

Elin Kesilmeyeceði

-Kuþ Türü Hayvanlarý Çalma Durumunda El

Kesme Cezasýnýn Uygulanmayacaðý

-Meyve, Hurma Çiçeði ve Çabucak Bozulan

Yiyecek Maddelerinin Çalýnmasýnda El

Kesme Cezasýnýn Uygulanmayacaðý

-Kendisini Ýfade Edebilen Aklý Baþýnda Bir

Köle Çalana El Kesme Cezasýnýn Uygu-

lanmayacaðý

-Elindeki Emanet Mala Hýyanet Eden, Baþ-

kasýnýn Malýný Zorla Alan(Müntehib) ve

Göz Önünde El Çabukluðuyla Alan Kim-

selere El Kesme Cezâsýnýn Uygulanmaya-

caðý

-Kefen Soyucuya El Kesme Cezasýnýn Uygu-

lanmayacaðý

-Beytu’l-mâl’den Mal Çalana El Kesme Ceza-

sýnýn Uygulanmayacaðý

-Bir Malýn Adet Üzere Korunmasýna Mahsus

Mahal (Hýrz) ve Buradan Alýnmasý

-Efendisi, Eþive Ailesi Dýþýndakilere AitBir

Malý Çalan Köleye Ceza Uygulanacaðý

-Ganimet Malýnda Payý Olan Kimsenin Bu

Maldan ÇalmasýHâlinde Ceza Uygulan-

mayacaðý

-Sahibi Yanýnda Uyurken Mescitten Malýný

Çalanýn Elinin Kesileceði

-Hamamdan Mal Çalana El Kesme Cezasýnýn

Uygulanmayacaðý

-Kýtlýk Yýlýnda El Kesme Cezasýnýn Uygulan-

mayacaðý

-El Kesme Cezasýnýn Ýnfaz Þekli: Sað Ekle-

min Kesilmesi

-Hýrsýzýn Eli Kesildiðinde (Kan Kaybetme-

mesi Ýçin) Kesiðin Daðlanmasý Gerektiði

-Bir Kez Ceza Aldýktan Sonra Ýkinci ve Üçün-

cü Kez Hýrsýzlýk Yapanýn Durumu

-Hýrsýzýn Eli Kesildiðinde Çaldýðý Mal Telef

Olmuþsa Tazmin Ettirilmeyeceði

-Yol Kesme ve Cezasý

-Þer’an Tayin Edilmiþ Cezalar (Hudûd) Ko-

nusuna Ek

-Kiþinin Nesebini Ýnkâr Etmek Suretiyle Ýffe-

tine Ýftira (Kazf)

-Köle ve Cariyelerin Ýffetine Ýftira Atmada


-Ergenlik Çaðýna Ermemiþ Kýz Çocuðunun

Ýffetine Ýftira Atana Ceza Uygulanmaya-

127



caðý

-Bir Müslümanýn Ýffetine Ýftira Atan Kâfire

Ýftira Cezasýnýn Uygulanacaðý

-Üstü Kapalý Ýfade ile Yapýlan Ýffete Ýftirada


-Ceza Almýþ Birinin Ýffete Ýftira Atmasý Du-

rumunda Ýftira Cezasý Uygulanmayýp

Ta’zir Cezasý Verileceði

-Babasýndan Olmadýðýný Söyleyen Kimseye

Ýffete Ýftira Cezasý Deðil, Ta’zir Cezasý

Uygulanacaðý

-Bir Baþkasýna “Ya Lûti= Ey Homoseksüel”

Diyene Ýffete Ýftira Cezasý Verilmeyeceði

-Hanýmýna “Seni Bakire Olarak Bulmadým”

Diyene Açýkça Ýftira Etmiþ Olmadýðý Ýçin


-Hayvanla Ýliþki Kurdu Ýftirasýna Ceza Uygu-

lanmayacaðý

-Oðlunun Ýffetine Ýftira Atan Babaya Þer’î


-Kadýnýn Erkeðin Ýffetine Ýftira Atmasý

-Ýffete Ýftira Cezasý Alan Kiþi Ayný Þahsa

Tekrar Ýftira Atarsa Ýkinci Kez Sopa

Cezasý Uygulanmayacaðý

-Eþkýyalýk (Hirâbe) Suçunun Cezasýnýn

Devlet Baþkaný Tarafýndan Verileceði ve

Maktulün Yakýnlarýnýn Affý ile Cezanýn

Düþmeyeceði

-Eve Giren Hýrsýzýn Öldürülüp Öldürüleme-

yeceði

-Çaldýðý Malý Evin Dýþýna Çýkarmadýkça

Hýrsýzýn Elinin Kesilmeyeceði

-Bir Malý Baþkasýnýn Elinden El Çabukluðu

ile Alanýn (Muhtelis) Elinin Kesilmeye-

ceði

-Para Ödemeye Mahkûm Ederek Ta’zir

-Beytü’l-mâl’den Hýrsýzlýk Yapana El Kesme


-Hamamda Hýrsýzlýk Yapana El Kesme Ceza-

sýnýn Uygulanmayacaðý

-Kuþ Türü Hayvanlarý Çalanlara El Kesme


-Hür Bir Kimseyi Satana El Kesme Cezasý

Gerekmediði

-Þahitler Hýrsýzlýðýn Yapýldýðý Mekân

Konusunda Farklý Ýfade Kullandýklarýnda

Davalýdan Cezanýn Düþeceði

-Kýtlýk Yýlýnda Yiyecek Maddesi Çalana El

Kesme Cezasý Uygulanmayacaðý

-Eþlerden Birinin Diðerinden Bir Þey Çal-

masý Durumunda El Kesme Cezasýnýn

Uygulanmayacaðý, Ayný Þeyin Zî Rahm-i

Mahrem Ýçinde Söz Konusu Olduðu

-Ta’zir Cezasýnýn Tatbiki

-Zinaya Þahitlik Eden Dört Erkekten Birisi-

nin Gördüðünü Açýklayamamasý, Üç Þa-

hide Ceza Uygulanýp Tanýklýk Edinilen

Kimseye Uygulanmayacaðý

-On Dirhem Deðerinden Daha Az Hýrsýzlýkta

El Kesme Cezasýnýn Uygulanmayacaðý

-Hýrsýzýn Eli Kesildiði Takdirde Çaldýðý Malý

Tazmin Etmeyeceði

-Ýnkâzi’l-Mekrûhi Minet-Talâkât Adlý Risale

-Þer’an Ýtabý Gerektirecek Þekilde Yapýlan

(Bid’î) Talakýn Geçerli Olup Olmadýðý-

nýn Sahabe ve Tabiîn Arasýnda Ýhtilaflý

Olduðu

-Hz. Ömer’in (r.a.) Üç Boþamanýn Üçünü de

Geçerli Saydýðý Konusunda Ýbn Abbas’ýn

(r.a.) Hadisi

-Hadisin Râvisinin Görüþüne Muhalif Olma-

sý Durumunda Reddedilmesi Muhaddis-

ler Topluluðunca Benimsenen Bir Ýlkedir

-Tabiîn Neslinden Birisinin Hakkýnda Cerh

Yapýlmamýþ Olmasýnýn Yeterli Olduðu

-Talâký Bir Þarta Baðlamak ve Talak Üzerine

Yemin Etmek

-Üç Talakýn Bir Sözle Gerçekleþeceðine Dair

Not


13. SÝYER BÖLÜMÜ

-Cihadýn Farz Oluþu, Adil ya da Zalim Ýdare-

Yusuf Akgül

128


cilerle Cihada Katýlmak

-Cihat Ýçin Devlet Baþkanýnýn Þart Oluþu ve

Ümmetin Ýdarecisi Bulunmadýðý Zaman-

larda Cihattan Uzak Durmak

-Cihadýn Farz-ý Ayn veya Farz-ý Kifâye Oluþu

-Devlet Baþkanýnýn Seferberlik Emri Verdi-

ði Kiþilere ve Genel Seferberlikte Bütün

Müslümanlara Cihadýn Farz-ý Ayn Oluþu

-Farz-ý Ayn Olmayanlar Ýçin Cihada Çýkmak

Ýstediklerinde Anne Babalarýndan ve

Mevlâlarýndan Ýzin Ýsteme Zorunluluðu

-Zaruret Halinde Beytü’l-maldan Ücret

(Fey’) Verilmesi

-Savaþ Durumunda Yapýlacaklar, Savaþ Ön-

cesinde Düþmaný Ýslâm’a Davet

-Ýslâm’a Davet Edildikten Sonra Düþmana

Yapýlacak Þeyler; Onlara Karþý Haddi Aþ-

manýn, Anlaþmaya Uymamanýn ve Müsle

Yapmanýn Yasak Olduðu, Savaþta Kadýn,

Çocuk, Yaþlý ve Diðerlerinin Durumu

-Düþmana Karþý Mancýnýk Kurmak

-Ýhtiyaç Halinde Düþman Ülkesinin (Dar-ý

Harbin) Aðaçlarýný Yakmak ve Kesmek

-Düþmaný Öfkelendirmek Ýçin Müslümanýn

Elbisesini Yakmasýnýn Caiz Olmadýðý

-Saygýsýzlýk Edilmesinden Korkulduðu Za-

man Yanýnda Kur’ânla Yolculuða Çýkma-

nýn Yasak Olmasý

-Üstün Gelineceði Bilindiðinde Düþman

Saflarýna Dalýp Vuruþmak

-Zaruret Hâlinde Kadýnlarýn Savaþmasý

-Savaþ Sýrasýnda Öldürülmesi Caiz Olmayanlar

-Savaþýp Savaþmamasýnda Büyüme Çaðýnda-

ki Çocuðun Çýkan Kýllarýna Bakýlmayacaðý

DÜÞMANLA SULH YAPMAK(MUVÂDE’A), EMÂN

VERMESÝ CAÝZ OLAN KÝÞÝLER-Müslümanlarýn Yararýna ise Düþmanla Sulh

Yapmanýn Caiz Olduðu

-Önemsiz Bile Olsa Anlaþmaya Uymamanýn

Haram Olmasý

-Sulh Süresi Ýçinde Düþman Ahdi Bozarsa

Anlaþmanýn Bozulduðunu Söylemeden

Onlarla Savaþa Girmenin Caiz Olduðu

-Düþmana (Ehl-i Harbe) Silah Satmanýn

Yasak, Yiyecek Maddesi Satmanýn Yasak

Olmadýðý

-Devlet Baþkanýnýn Ýstememesi Dýþýnda

Düþmandan Her Þeyin Alýnabileceði

-Harbîlerden Silah Satýn Almak

-Emân Vermesi Câiz Olanlar

-Þakayla, Yanlýþlýkla veya Ýþaretle Bile Olsa

Verilen Emâna Uymanýn Gereði Konu-

sunda Gelen Haberler

-Emân Þartlý Verilir de Düþman Þarta Ayký-

rý Davranýrsa Bizim Onlarý Öldürmemiz

Caiz Olur

-Düþmana Allah’ýn Onlar Hakkýndaki Hük-

münü Uygulamak

-Düþmanýn Müslümanlardan Birisinin Kendi-

leri Hakkýnda Vereceði Hükme Çaðýrmasý

-Gayr-i Müslim Bir Devletin Elçisi Güven-

dedir, Öldürülemez

-Allah’ýn Haram Kýldýðý Þeylerden Birisini

Ortadan Kaldýrmadýkça Ýhtiyaç Hâlinde

Mal Vererek veya Müslümanlar Ýçin

Zillet Sayýlan Bir Þartý Kabul Ederek

Kâfirlerle Anlaþma Yapmak

-Bazý Cahillerin Hudeybiye Anlaþmasýný

Delil Getirerek Barýþ Ýçin Ýslam Þeâirini

Geçersiz Kýlmalarýna Dair Verilen Cevap

-Cihatta Müþriklerden Yardým Ýstemek

-Müslümanlarýn Müþriklerin Sancaðý Altýnda

Onlarla Birlikte Savaþmalarý Caiz midir?

-Casusun ve Emânsýz Ýslâm Ülkesine Giren

Harbînin Durumu

-Harbînin Müslüman Olma veya Emâný Ýs-

teme Amacýyla Geldiðini Ýddia Etmesi

-Harp Hiledir, Hýyanet veya Ahdi Bozmak Ol-

madýkça Savaþta Yalan Söylemek Caizdir

-Savaþtan Kaçmak

-Öldürülen Düþmanýn Baþýný Komutanlara

(Ýdarecilere) Götürmek

GANÝMETLER VE TAKSÝMLERÝ -Devlet Baþkaný Bir Yeri Silah Gücüyle Alýr-

sa Muhayyerdir, Ýsterse Orasýný Payede-

129



rek Bölüþtürür,Ýsterse Eski Sahiplerini

Orada Býrakýp Kendilerine Cizye, Arazi-

lerine Haraç Koyar

-Ýbn Hazm’in Konu ile Ýlgili Olarak Hanefîler

Aleyhinde Söylediklerine Cevap

-Fey’de Beþte Bir Yoktur

-Sahabe Görüþüne Dönüþ

-Cizyede Beþte Bir Yoktur

-Mekke Sulh Yoluyla Deðil Silah Zoruyla

Fethedilmiþtir

-Devlet Baþkaný Esirlere Dilediði Þekilde

Muamele Edebilir: Ýster Öldürür Ýsterse

Köleleþtirir Ýsterse de Zimmî Olarak Ser-

best Býrakýr

-Esirleri Karþýlýksýz Olarak ya da Mal veya

Müslüman Esirler Karþýlýðýnda Serbest

Býrakmak

-Ali b. Ebî Talha’nýn Ýbn Abbas’tan Rivayeti

-Ganimetin Dâr-ý Harbde Taksim Edilmeyeceði

-Dâr-ý Harbde Ganimetin Taksim Edilme-

den veya Ýslâm Diyarýna Geçirilmeden

Önce Takviye Güçlerinin Ýslam Askerle-

rine Yetiþmesi

-Ganimeti Hak Etme Açýsýndan ile Savaþçý-

larýn Aralarýnda Fark Olmadýðý

-Destek Güçlerinin Ýslam Diyarýnda veya

Ýslam Ülkesine Dönüþmesinden Sonra

Bir Dâr-ý Harb Ülkesinde Yetiþip Sava-

þa Katýlmasýyla Ancak Ganimetten Pay

Alacaklarý

-Askerlerin Ganimetin Taksiminden Önce

YapabilecekleriÞeyler;Hayvanlarýna Yem

Vermesi, Bulduðu Yemeði Yemesi, Odu-

nu ve Yaðý Kullanmasý, Ganimet Malý

Satamamasý

-Bir Kimsenin Müslüman Olduðunda Elin-

deki Mala Malik Olacaðý, Dâr-ý Harbde

ise Büyük Evladý ve Taþýnmaz Mallarý

Hariç Malý ve Evladýna Sahip Olacaðý

-Dâr-ý Harbden Dâr-ý Ýslâm’a Hicret

-Ganimetten Süvarilere Ýki, Piyadelere Bir

Hisse Verileceði

-El-Hidaye Müellifi Hadiste Bilgisi Geniþ

Bir Âlimdi

-Ganimetten Hisse AlýmýndaSaf Kan Arap

Atlarýyla Acem Atlarýnýn Arasýnda Fark

Olmadýðý

-Atý Olanýn Hisse Alacaðý

-Dâr-ý Harbe Süvari veya Piyade Olarak

Girmenin Hükmü

-Kölelere, Kadýnlara, Çocuklara ve Zimmîlere

Ganimetten Pay Deðil Hediye Verileceði

-Çocuðun Vücudunun Kýllanmasýnýn Bazý

Milletlerde Ergenlik Çaðýna Geldiðine

Ýþaret Sayýlmasý

-Kölelere Hürler Gibi Ganimetten Pay Veri-

lir Diyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Ýbn Hazm’ýn TabiîninSözünü Delil Olarak

Alýrken Sahabe Görüþüne Ýtibar Etmemesi

-Tüccar ve Ücretle Çalýþan Bilfiil Savaþma-

dýðý Takdirde Kendilerine Ganimetten

Pay Verilmeyeceði

-Ýbn Hazm’ýn Meþhur Olan Ravileri Meçhul

Göstermesi

-Cihat Ýçin Ücret Talep Etmenin Hükmü

-Ganimetin Beþte Dördünün Askerlere Ait

Olduðu, Beþte Birinin Üçe Taksim Edi-

lip Diðer Üç Sýnýf Yerine Fakir Akrabaya

Verileceði

-Hasan b. Muhammed b. Hanefîyye’nin Bi-

yografisi

-Hadis Ricalini Güvenilir veya Zayýf Kýlma-

nýn Zanna Dayalý Olduðu

-Yöneticiye Ýhtiyacýný Giderecek Kadar Mik-

tarýn Beytü’l-mal’den Tahsis Edileceði

-Hz. Ali’nin (r.a.) Uygulamasýnýn Hz.

Ömer’in (r.a.) Uygulamasý Gibi Olduðu

-Beþte Birin Beþte Birinin Hz. Peygamber’in

(s.a.v.) Akrabalarýna AitOlduðu Hük-

münü Büreyde Hadisine Dayandýran Ýbn

Hazm’a Cevap

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Haþim Oðulla-

rýna “Ganimetin Beþte Birinin Beþte Bi-

rinde Ýhtiyacýnýzý Giderecek Kadar Hak-

kýnýz Vardýr” Þeklindeki Ýfadesi

-Devlet Baþkanýnýn Beþte Biri Bölüþtürme

Yusuf Akgül

130


Özgürlüðü

-Hz. Peygamber’in (s a.v.) Ýrtihali ile Bir-

likte Safiyy DenilenHissesinin Düþmüþ

Olduðu

-Devlet Baþkanýnýn Harbe Teþvik Ýçin Mü-

cahidlere Mal Vermesi(Tenfil), “Ey

Peygamber, Mü’minleri Harbe Teþvik

Et”(Enfâl, 8/65)Ayeti,Ülkeye Girme-

den Önce Olursa Ganimetin Tamamýn-

dan, Girdikten Sonra Olursa Beþte Bi-

rinden Vermesi

-Savaþçýnýn Düþmanýn Eþyasýna (Selebine)

Ne Zaman Hak Sahibi Olduðu

-Ýbn Hazm’in Sahabenin Mechul Görülmesi

ve Tarifi Konusundaki Çeliþkisi

-Hadisin Ýsnadý Konusunda Ýbn Hazm’a Ce-

vaplar

-Kâfirlerin Müslümanlarýn Mallarýný Ýstilâ

Edip, Ele Geçirmeleri, Yurtlarýna Gö-

türdükleri Mallarýn Müslümanlarca Ga-

nimet Malý Olduðu TakdirdeMallar Pay

Edilmeden Önce Sahibi Tanýrsa Onu Al-

masý, Taksimden Sonra ise Deðerini Hak

Etmesi


-Bir Asýrdaki Müctehidlerin Herhangi Bir

Meselenin Hükmü Hakkýnda Ýki Görüþe

Ayrýlmalarý Durumunda Üçüncü Bir Gö-

rüþ Ortaya Atmanýn Caiz Olmadýðý Çün-

kü Bunun Ýcmaya Aykýrý Olduðu

-Simak’ý Zayýf Olarak Deðerlendiren Ýbn

Hazm ‘a Cevap

-Ýkrime b. Halid’in Zayýf Olduðunu Söyle-

yen Ýbn Hazm’a Cevap

-Ýbn Cüreyc’in Tedlisi

-Sahibinden Kaçan Köleye Ýstilâ Yoluyla

Malik Olunamayacaðýný Söyleyen Ýmam

Ebû Hanife’nin (r.a.) Delili

-Dâr-ý Harb Mensubu Bir Kimsenin Kölesi-

nin Müslüman Olarak Bize Çýkýp Gelme-

si Durumunda Hür Olduðu

-Dâr-ý Harb Mensubu Bir Kimsenin

(Harbî’nin) Dâr-ý Ýslam’da Müslüman

Olmasý,ArdýndanDâr-ý Harbe Mallarýný

Almak Ýçin Müslüman Olduðunu Gizle-

yerek Döndüðü Takdirde Mallarýn Onun

Olduðu, Beþte Birinin Alýnmayacaðý

EMÂN ALMA (ÝSTÝ’MÂN)-Güvence(Emân) Alarak Dâr-ý Harbe Giren

Müslüman’ýn Durumu

-Yurdumuzda Bir Sene Kalmak Ýçin Emân

Ýsteyen(Müste’min) Kimseden Tam Bir

Sene Kalýrsa Ona Verilen Haktan Sonra

Cizye Alýnýr, Ayný Þekilde Arazi Satýn

Alýrsa Haraç Konur

-Bir Müslüman’ýn Harbîlere “Ben Sizden

Biriyim” Demesinin Dokunulmazlýk

(Emân) Sözü Anlamýna Gelmeyeceði

-Harbîlerin Esire Yemin Verip, Kendileriyle

Savaþmamak Þartýyla Onu Serbest Bý-

rakmalarý


-Müslüman Esirin Eline Fýrsat Geçmesi

Hâlinde Harbîleri Öldürebileceði, Emân

Verilmemiþ OlanMallarýný Alabileceði

-Harbîlerin, Sulh Yapanlarýn veya Onlarýn

Ýdarecilerinin Müste’menlere Hýyaneti

ÖÞÜR ve HARAÇ-Öþür Almanýn Caiz Olduðu, Kiþinin Öþür Toplayý-

cýsý (Âþir) Olmasý veMekruh Durumlarý

-Hz. Ömer’in (r.a.) Ticaretle Meþgul Olan

Zimmîlerin Mallarýndan Yirmide BirAl-

masýnýn Dayanaðý

-Âþirin Zimmî ve Harbîden Alacaðý Miktar

-Ticaret Mallarýnda Zekâtýn Farz Olduðunu

Ýnkâr Eden Ýbn Hazm’a Cevap

-Zimmî ve Harbîlerden Onda Bir ve Yirmide

Birin Ne Zaman Alýnacaðý

-MalýnÜzerinden Bir Yýl Geçmediðini veya

Bir Baþka Âþire Öþrünü Verdiðini Ýdddia

EdenMüslüman veya ZimmîninYemin

Verip Vermeyeceði

-Âþirin Zimmî veya Harbîye AitÞarap ve Do-

muzdan Onda Birin Alýnýp Alýnmayacaðý

-Taðlib Hýristiyanlarýndan Alýnacak Vergi

-Harbîlerle Müslümanlar Arasýnda Müteka-

131



biliyet Ýlkesinin Geçerli Olduðu

-Kadýnlardan Vergi Alýnacaðý, Âþirin Mükâteb

Köle ve Cariyeden Vergi Almayacaðý

-Araplarýn Topraklarýnýn Tamamýnýn Haraç

Deðil, Öþür Arazisi Olduðu

-Haraç Vergisine Tâbi Topraklar

-Seleflerimiz Beldeleri, Ýffetleri, Güvenilirlik-

leri ve Doðruluklarý ile Fethetmiþlerdir

-Öþür Arazisinin Dört Çeþit Olduðu

-Haraç ve Öþür Topraðý; Her Kim Ölü Arazi-

yi Haraç Suyu ile Ýhya Ederse Haraç Top-

raðý Olacaðý Yoksa Öþür Arazisi Olduðu

-Ýmam Ebû Hanife’nin Ölü Araziyi Ýhyâ Me-

selesindeki Delili

-Hz. Ömer’in (r.a.) Sevâd Topraklarýna

Koyduðu Haraç

-Hz. Ömer’in(r.a.) Getirdiði Vergiye Tâbi Ol-

mayan Yerlerde Çýkan Ürünün Yarýsýnýn

Geçilemeyeceði

-Haraçta Takdirî Nema Þartýnýn Delili

-Devlet Baþkanýn Haraç Topraðýna Koydu-

ðu Vergiyi Eksiltme ve Artýrmanýn Caiz

Olup Olmadýðý

-Haraca Tâbi Olan Bir Mükellefin Müslü-

man Olmasý Hâlinde Ne Yapýlacaðý

-Bir Müslüman’ýn Zimmîden Haraç Topraðý

Satýn Almasýnýn Caiz Olduðu

-Haraç Topraðýndan Çýkan Üründen Öþür

ve Zekât Verilmeyeceði

-Ebû Talk Ali b. Hanzala’nýn Biyografisi

-Bir Müslüman Tarafýndan Satýn Alýnan

veya Dâr-ý Harp Vatandaþý Olup Sahibi-

Müslüman Olan Bir Dâr-ý Harp Topraðý-

nýn Haraç veya Öþürden HangisineTâbi

Olduðu

-Senenin Yarýsý Pýnar veya Yaðmur Suyuyla,

Yarýsý da Kovayla SulananTopraklarýn

Hükmü

-Ürün Birden Çok Alýnsa Bile Haraç Vergisi-

nin Yýlda Sadece Bir Kez Alýnacaðý

-Öþrün Aksine Haraç Vergisinin Ýçi Ýçe Geç-

mekle Düþtüðü

-Öþür ve Haraç Vergisinin Alýnma Vakti ve

Ertelenmeyeceði

CÝZYE-Karþýlýklý Rýza ve Sulh ile Konulan Cizye

-Hz. Ömer’in(r.a.) Anlaþma ve Sulh Yaptýk-

larý Halde Necranlýlarý Necran’danSür-

mesinin Sebebi

-Cizyenin Miktarý: Baþlangýçta Kâfirlere Ko-

nulan Cizyenin Durumlarýna Göre Alýn-

masý

-Süddînin Ýbn Ahbas’dan (r.a.) Hadis Duy-

duðu

-Ýnkârcýlarýn Cizye Konusunda Ýleri Sürdü-

ðü Þüpheler

-Mezheplerin Cizyenin Miktarý Konusunda

Farklý Görüþleri

-Cizyenin Miktarý ve Halkýn Maddî Gücüne

Göre Taksim Edilmesi Konusundaki Hz.

Ömer (r.a.) Hadisinin Sahih ve Meþhur

Olduðu

-Kýyasla Desteklendiði Takdirde Mefhum-u

Muhalefetin Delil Olarak Kullanýlmasý-

nýn Caiz Olduðu

-Cizyenin Alým Zamaný

-Cizyenin Kimlere Konulacaðý; Ehl-i Kitap,

Mecûsî, Acemlerden Putperestlere

-Araplarýn Puta Tapanlarý Mesabesinde

Olan Mecusi Araplardan Cizye Nasýl

Alýndýðý

-Mecûsîlerin Ehl-i Kitap Olup Olmadýklarý

-Mecûsîlerin Kestiklerini Yemenin ve Kadýn-

larýyla Evlenmenin Hükmü

-Esir Alýnan Kadýný Ýslâm’a Zorlama

-Hz. Ömer’in(r.a.) Mecûsîlerden Yakýn Ak-

raba Olanlarý Birbirinden Ayýrýn, Sözü-

nün Manasý

-Huzeyfe’nin (r.a.) Mecûsî Bir Kadýnla Evli-

liðinin Sabit Olmadýðý

-Putperest Araplardan ve Mürtedlerden Ciz-

ye Alýnmayacaðý, Kadýn ve Çocuklarýn

Köle Edinileceði, Onlardan Müslüman

Olmalarý veya Savaþmasý Ýsteneceði

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Bütün Araplar

Yusuf Akgül

132


Müslüman Olduktan Sonra Cizye Farz

Olduðu Ýçin Araplardan Cizye Almadýðý-

ný Söyleyen Ýbnu’l-Kayyým’a Cevap

-Sâbiîlerin Durumu

-Ýsmailîlerin Mezhep Görüþlerini Sabiînden

Aldýklarý

-Kendilerinden Cizye Alýnmayacak Olanlar;

Çocuk,Kadýn, Kör, Ýhtiyar, Çalýþamayan

Fakir

-Mesruk’un Muaz’dan (r.a.) Naklinin Mut-

tasýl Olduðu


-Cisr Ebû Cafer

-Ýnsanlarýn Arasýna Karýþmayan Rahiplere

Cizye Konulmayacaðý

-Cizye Borcu Tahakkuk Etmiþ Zimmîden

Müslüman Olduðunda Borcunun Düþe-

ceði

-Emevîlerin Müslüman Olan Zimmîlerden

Cizye Vergisi Almalarý

-Sünnet Olmanýn Ýslâm’ýn Sembol Uygula-

malarýndan Olduðu

-Ölümle Cizye Vergisinin Düþeceði

-Kölelere, Mükâteblere ve Müdebberlere

Cizye Vergisi Olmadýðý

-Topraðýný Misli Pahasýna Satmayana Bere-

ketinin Olmayacaðý

-Zimmî Tarafýndan Azat Edilen Köleye ve

Müslüman Tarafýndan Azat EdilenKâfir

Köleye Cizye Vergisi Koymanýn Gerek-

tiði

-Bir Zimmî Üzerinde Ýki Yýlýn Cizye Vergisi

Biriktiði Takdirde Bunlarýn Ýç Ýçe Girdi-

ði

-Cizye Vergisinin Nasýl Alýnacaðý

-Ýmam Muhammed b. Hasan’ýn el-Câmiu’s-Saðîr ve el-Kebîr Eserini Rivayet EdenA-

li b. Muabbed el-Hanefî’nin Biyografisi

-Ehl-i Zimmetin Müslümanlarý Emri Altýna

Almasý Hâlinde

-Kâfirlerin Ele Geçirdikleri Ýslâm Beldeleri-

nin Hükmü

-Vakâ el-Esedî

-Zimmîlerden Cizye Karþýlýðý Þarap, Domuz

ve Ölü Eti Alýnmayacaðý

-Zimmîlerin Uymalarý Gereken Esaslar

-Hayatýn Tüm Alanlarýnda Müslümanlarla

Kâfirlerin Ayrýlmasýnýn Gerektiði

-Zimmîlerin Þarap ve Domuz Ticareti Yap-

malarýnýn Hükmü

-Harbî’nin Çocuðunu Bir Müslüman’a Sat-

masý

-Dâr-ý Harbde Müslüman’la Harbî Arasýnda

Faiz Gerçekleþmeyeceðini Söyleyen Ebû

Hanife’nin (r.a.) Görüþünün Delili

-Zimmîlere Dâr-ý Ýslâm’da Faiz Yasaðý

-Hastalanan Zimmîyi Ziyaretin Hükmü

-Bir Zimmîyi Taziyenin Þekli

-Bir Zimmînin Müslüman Bir Kadýný Ýliþkiye

Zorlamasý

-Allah’a ve Resulü’ne (s.a.v.) Küfreden,

Ýslâm Dinine Hakaret Eden Zimmî Erkek

ve Kadýnýn Öldürüleceði

-Hz. Aiþe’ye (r.a.) Ýftirada Bulunmanýn Kü-

für ve Ýrtidat Olduðuna Delil

-Ýbn Hazm’a Cevaplar

-Bir Zimmînin Harbîlere Gizli Sýrlarýmý-

zý Bildirmesi ile Ahdin Bozulmayacaðý,

Devlet Baþkanýnýn Savaþa veya Dâr-ý

Harbe Girmekle Ahdin Bozulacaðý

-Ahdin Belli Þartlarla Yapýlmasý Durumunda

O Þartlarýn Terkiyle Bozulacaðý

-Zimmîlerin Araplarýn Topraklarýný Mesken

ve Vatan Edinemeyecekleri, Bir Ýhtiyaca

Binaen Ýzinle Girebilecekleri ve Uzun

Süre Kalamayacaklarý

-Arap Yarýmadasýnda Ýki Dinin Birarada Bu-

lunamayacaðýna Dair Mütevatir Hadis

-Arap Yarýmadasý

-Zimmîlerin Arap Topraklarýný Vatan Edin-

meleri Konusunda Hanefî Mezhebinin

Görüþü

-Âmm Ýfadenin Bazý Cüzlerinin Açýkça Be-

lirtilmesinin Onun Tahsisi Anlamýna-

Gelmediði

-Maden Çýkarmak ve Baþka Maksatla Hicaz

133



Topraklarýný Hýristiyanlara Kiraya Ver-

me ve Ürün Ortaklýðý Anlaþmasý Yapma

-Zimmîlerin Bir Ýhtiyaca Binaen Hicaz ve

Harem Topraklarýna Girebilecekleri ve

Uzun Süre Kalamayacaklarý

-Zimmîlerin Hareme ve Mescitlere Girmeleri

Konusunda Hanefî Mezhebinin Görüþü

-Mescid-i Haram’a Sýðýnan BirKimsenin Öl-

dürülmesinin Caiz Olmadýðý

-Mekke’de Savaþýn Ýzin Verildiði Zaman

-Ebû Þureyh’in Amr’ýn Muvafakatine

Sükûtunu Delil Alanlara Cevap

-Haram Aylarda Çarpýþmanýn Haramlýðýnýn

Neshedildiði

-Âlimlerin Ýttifakýyla Âmm’ýn Hâss ile Nesh

Edilemeyeceði

-Cizye ve Fey’in Beþe Bölünmeyeceði, Beþte

Birin Ganimette Olduðu

-Ýbn Hazm’a Cevâp

-Harbîlerin Hediyeleri

-Taðlib Hýristiyanlarýn Zekâtýn Ýki Katý Ver-

gi Vermekle Yükümlü Tutulmalarý ve Ýl-

gili Hükümler

-Ýbn Hazm’in Bu Konuda Hanefîlere Yönelt-

tiði Tenkide Cevap

-Taðlib Hýristiyanlarýna Dair Haberin Riva-

yet Açýsýndan Müstefiz, Uygulama Açý-

sýndan Mütevâtir Olduðu

-Hz. Ömer’den(r.a.) Gelen Rivayetlerin Ta-

mamýnýn Taðlib Hýristiyanlarýnýn Zim-

meti Bozduklarýna Dair Olduðunu Ýleri

Süren Ýbn Hazm’a Cevap

-Harun Reþit ile Muhammed b. el-Hasan’ýn

Taðlib Hýristiyanlarý Hakkýndaki Konuþ-

malarý

-Taðlib Hýristiyanlarýyla Ýlgili Haberi Me-

dinelilerden Kimse Bilmiyor DiyenÝbn

Hazm’a Cevap

-Zekâtýn Ýki Katý Vergi Almanýn Taðlib Hý-

ristiyanlarýna Mahsus Olduðu

-Taðlib Hýristiyanlarýnýn Kestiklerini Yeme

ve Kadýnlarýyla Evlenmenin Hükmü

-Zimmînin ve Taðlib Hýristiyanlarýnýn Satýn

Aldýðý Öþür Arazisinin Hükmü

-Kiþinin Atiyyeyi Hak Ettikten Sonra Ölmesi

Atiyyenin Zekâtý

DÝNDEN DÖNME VE AHKÂMI-Mürtedin Öldürülmesi, Hapsedilip Tevbesi

Ýçin Üç Gün Mühlet Verilmesi

-Mürtedin Öldürülmesinde Ýcma Edildiði

-Mürtedin Tevbe Etmesini Ýstemenin Ge-

rektiði Konusunda Farklý Görüþler

-Devlet Baþkanýnýn Emrini Beklemeden

Mürtedi Öldürmenin Hükmü

-Mürtede Üç Günden Fazla Mühlet Verilip

Verilmeyeceði

-Ýslâmýn Galip, Küfrün Yenik Düþtüðü Du-

rumda Zýndýða Tövbe Teklif Edilmeyeceði

-Mürtedin Tövbesi

-Dinden Dönen Kadýnýn Öldürülmeyeceði

-Hilâs b. Amr’ýn Güvenilir Olduðu

-Ebû Rezîn’in Sahabe Olduðunu Ýddia Eden

Ýbnü’t-Türkmânî’nin Yanýlgýsý

-Dârekutnî Nüshasýnda Nokta, Virgül, Ha-

reke ve Harf Yanlýþý (Tashîf) Olduðu

-Dinden Dönen Kadýna Ölüm Cezasý Uygula-

nacaðýný Söyleyenlerin Delillerine Cevap

-Mürtedlerin Köleleþtirilmesi

-Zimmînin Bir Batýl Dinden Diðerine Geç-

mesi Durumunda Öldürülmeyeceði

-Ýbn Hazm’in Deliline Cevap

-Küfrün Tek Millet Olduðu

-Bir Mürted Öldürüldüðünde veya Öldü-

ðünde ya da Dâr-ý Harbe Ýltica Ettiðin-

deMalýnýn Taksimi

-Ýbn Hazm’in Deliline Cevap

-Savaþtýklarý Takdirde Mürtedlerden Ancak

Müslümanlýðýn, Hanýmlarý ve Çocuklarý-

nýn Esaretinin Kabul Edileceði

-Karý Kocadan Birisinin Dinden Dönmesiyle

Nikâhýn Ortadan Kalkacaðý

-Ýslâm’ýn Þiârýndan Birini Ýnkâr Edenin

Ýslâm’dan Dönmüþ Sayýlacaðý

-Ýrtidat Eden Gruplar

-Zekâtý Vermeyenlerin Durumlarý Hakkýn-

Yusuf Akgül

134


daki Ýhtilâf

-Hz. Ömer’in (r.a.) Zekâtýn Farziyetini

Ýnkâr Edenlerin Kâfir OlduðunuAnlama-

yacak Kimselerden Olmadýðý

-Zekât Vermeyenler Farziyetini Ýnkâr Etmese-

ler Bile Onu VermemekteBirleþtikleri Tak-

dirde Kendileriyle Çarpýþmak Gerektiði

-Kudâme’nin Þarabý Helâl Sayarak Ýçmediði

-Zarûriyyâtu’d-dîn Konusunda Tevil Olmaz,

Bu Konuda Tevile Giden KimseYaptý-

ðý Tevil ile Helali Haram veya Haramý

Helâl Sayýyorsa Kâfir Olur

-Sahte Hünsanýn, Zamanýn Tuhaf Þeylerin-

den Olduðu

-Hz. Peygamber’den(s.a.v.) Sonra Peygam-

berlik Ýddiasýnda Bulunan veyaÝddiada

Bulunaný Tasdik Edenin Mürted Olduðu

-Pencap Sahte Peygamberi el-Kadiyânî

-Sihirbazýn, Allah’a, Resulüne veHer Hangi

Bir Peygamberine Hakaret EdeninCezasý

-Sihrin Hükmü ve Hakikati

-Mucize, Keramet ve Sihir Arasýndaki Fark

-Ehl-i Kitap Sihirbazýnýn Hükmü

-Büyünün Hz. Peygamber’e (s.a.v.) Zarar

Vermemesi, Sadece Sýtma Hastasý Gibi

Olduðu

-Hür ya da Köle Olsa da Devlet Baþkanýnýn

Ýzniyle Mürtedin Öldürülmesi

-Müslüman Olmanýn Ölüm Cezasýný ve Esir

Alýnmayý Düþürmesi

-el-Kaffâl’in Büyük Gafleti

-Müslümanlýðýn Bazen DavranýþlaBilindiði

-Ayýrt Etme Çaðýndaki Çocuðun Müslü-

manlýðýnýn Kabul Edilip Edilmeyeceði

-Ýbn Sayyâd ve Deccal’in Durumu ile Ýlgili

Kýsa Bir Açýklama

-Çocuðun Ne Zaman Âkil Olduðu

-Faydalýyý Zararlýdan Ayýramayan Gayri Âkil

Çocuðun, Mecnun, Sarhoþ ve Mükrehin

Ýrtidâdýnýn Geçersiz Olduðu

ÝSYANCILARA (BÂÐÎLERE) DAÝR HÜKÜMLER

-Bâðîlerle Savaþ, Zorba, Fasýk da Olsa Devlet

Baþkanýna Açýk Ýnkârý OlmadýkçaÝtaat Etme

-Devlet Baþkanýna Ýtaatten Çýkanlarýn Ký-

sýmlarý

-Haricilerin Durumu

-Ümmetin Bir Devlet Baþkanýna Uymasý

Gerektiði

-Fýsk Sebebiyle Devlet Baþkanlýðý Görevinin

Düþmesi

-Hz. Hüseyin (r.a.) ve Benzerlerinin Baþkaldýrýlarý

-Erken Dönem (Selef) Âlimlerinin Ýyiliði

Emir ve Doðruyu Beyan Etme Konusun-

daki Ýhtilaflarý

-Devlet Baþkanlarýna Nasihat ve Kendilerine

Ýyiliði Emretmenin Þekli

-Hindistan’da Siyasî Uyanýþ Hareketine Ka-

týlmayan Âlimlerin Delilleri

-Bâðîler Çarpýþmaya Baþlamadan Önce On-

larla Çarpýþmaya Baþlamanýn Hükmü

-Cemel ve Sýffýn Savaþýna Katýlanlarýn Çar-

pýþmalarýnýn Ýctihâtlarýna Dayandýðý

-Dinden Çýkanlar Hakkýnda Deðerlendirme

ve Doðruluðunu Belirleme

-Beþþâr b. Mûsâ el-Haffaf

-Devlet Baþkanýnýn Bâðîleri Cemaate Dön-

meye Davet Etmesi ve Þüphelerini Gi-

dermesinin Müstehap Olduðu

-Tercih Edilen Görüþ: Bâðileri Topluluða

Davetin ve Þüphelerini GidermeninVa-

cip Olduðu

-Bâðîlerin Yaralýlarýnýn Öldürülmeyeceði,

Esir Edilmeyeceði, Mallarýnýn Paylaþýl-

mayacaðý Fakat Silahlarý ve Bineklerinin

Ýhtiyaç Hâlinde Kullanýlacaðý

-Bâðîlerle Çarpýþýrken Silahlarý ve Atlarýný

Kullanmanýn Ýhtilaflý Olduðu

-Bâðîlerin Savaþ Esnasýnda Cana ve Mala

Verdikleri Zararý Tazmin Etmeyecekleri


-Bâðîlerin Topladýklarý Haraç, Öþür ve

Zekâtý Devlet Baþkanýnýn Bir Kez Daha-

Toplamayacaðý

-Ebû Ubeyd’in Deliline Cevap

135



-Ýbn Hazm’ýn Hanefîlere Karþý Ýleri Sürdüðü

Delile Cevap

-Bâðîlerin Birbirlerini Öldürmesi

-Ýbn Hazm’ýn Dâr-ý Harbden Hicret Etme-

yeni Tekfir Etmekle Aþýrýya Kaçmasý

-Ýbn Hazm’ýn Bu konuda Hanefîlere Karþý

Ýleri Sürdüðü Delillere Cevap

-Müslümanlarýn Topluluðunun Halife Me-

sabesinde Olmadýðý

-Anarþi (Fitne) Dönemlerinde Silah Satma-

nýn Mekruh Olduðu

ÇEÞÝTLÝ MESELELER-Ganimetten Mal Çalana Acý Verici (Caydý-

rýcý) Bir Ceza Verileceði, Yükün ve Eþya-

nýn Yakýlmayacaðý

-Hayvanlarýn Boyunlarýna Çan Takmanýn

Mekruh Olduðu

-Savaþtan Dönme Adabý, Halkýn Gazileri

Karþýlamasýnda Müstehap Olan Husus-

lar

-Hind Savaþýnýn Fazileti

-Siyer (Devletler Hukûku) Bölümüne Ek:

Ulusalcý Birliði Ýptal

Araþtýrmacý Üstad Muhammed Zahid el-

Kevserî’nin Takrizi


14. BULUNTU ÇOCUK (LAKÎT) BÖLÜ-MÜ

-Lakît’in Hür Olup NafakasýnýnBeytü’l-

Mâl’e Ait Olduðu

-Lakît’inÝslamiyet Ýtibariyle Vaziyeti

-Lakît’in Masraflarýnýn Karþýlanmasý

-Lakît’in Kesin Deðil Zahire Göre Müslüman

Hükmedileceði

-Lakît’in Mirasý

-Bu Konuda Ýbn Münzir’in Ebû Hanife’ye

Nispet Ettiði Rivayetin Zayýflýðý

-Bir Kadýn Lakît’in Nesebini Ýddia Edecek

Olursa

-Hz. Davud ve Hz. Süleyman’ýn (a.s.)

Hâkimliði KýssasýndaKayýp Çocuðun

Annesinin Ýddiasýnýn Doðru Olduðunu

Ýleri Sürenlere Cevap

15. KAYIPLAR(LUKATA) BÖLÜMÜ-Efdal Olanýn Lukatanýn Zayi Olmasýndan Korkan

Kiþinin Þahit Tutarak Onu Yerden Almasý

-Lukatayý Bulanýn Onu Sarf Ettiði Takdirde

Sahibine Tazmin Etmek Üzere Elinde

Emanet Olduðu

-Lukatanýn On Dirhemden Az Olursa Birkaç

Gün Tanýtýlmasý Ýcap Ettiði, Yoksa Bir

Yýl Tanýtýlacaðý

-Tanýtma Süresi Sona Erdiðinde Eþyayý Bu-

lanýnDurumu: Fakir ise Maldan Fayda-

lanabileceði, Zengin ise Sadaka Olarak

Baðýþta Bulunabileceði

-Lukata, Sahibinin Ýstemediði Bir Þey Oldu-

ðu Takdirde Özelliklerini Ýlan Etmeden-

Multakitin O Þeyden Faydalanabileceði

-Suda Odun Bulunduðunda Tarif Etmeksi-

zin Alýnabileceði

-Zayi Olmasýndan Korkulduðunda Deve ve

Ýneðin Alýnabileceði

-Lukatayý Bulanýn, Kendisine Ait Olduðu-

nuAçýk Delille Ýspat Edinceye Dek Onu

Sahibine Vermemesi

-Harem Bölgesi Dýþýndaki Yer (Hill) ve

Harem’in Lukatasýnýn Eþit Olduðu

-Sahibinin Adak Olarak Serbest Býraktýðý

Hayvaný Bir Baþkasýnýn Alýp Bakmasý

16. KAÇAK KÖLE (ÝBAK) BÖLÜMÜ-Kaçan Köleyi Yakalayan Kimsenin Onu Sa-

hibine Sefer Müddetinden Fazla Mesafe-

den Getirmesi Durumunda Kýrk Dirhem,

Az Olduðu Takdirde Mesafeye Göre He-

sap Edileceði

-Mükâfat Vaadi(Ciâle) ve Kira Arasýndaki

Fark

17. KENDÝSÝNDEN HABER ALINAMA-YAN KÝMSE (MEFKUD) BÖLÜMÜ

-Mefkud’un Hanýmý (Mefkudun Hâli Belli

Oluncaya Kadar) Ondan Boþ Olmadýðý

Yusuf Akgül

136



-Ýbn Hazm’ýn Malikîler Aleyhine Delil Getir-

mesi

-Ýbn Hazm’ýn Mefkudun Durumuve Ýkti-

darsýza (Ýnnîn) Belli Bir Süre Verilmesi-

Hakkýnda Âlimler Aleyhine Ýleri Sürdü-

ðü Deliller ve Cevabý

-Âdetten Kesilmiþ Kadýna Belli Bir Süre Ve-

rilmemesi Hakkýnda Zahirîlerin Delilleri-

ne Cevap

-Mefkud Geri Geldiðinde Yeniden Evlenen

Hanýmýnýn, Evlendiði Ýkinci Eþinden Ay-

rýlýp Mefkuda Dönmesi

-Akitler ve Fesihleri Konusunda Hâkimin

Zahir ve Batýn Duruma Göre Hüküm

Vermesiyle Ýlgili Hz. Ömer’in Sözü

-Mefkud Geldiðinde Hanýmý Evlenip de Ço-

cuk Doðurduysa Çocuklar Ýkinciye Aittir

-Mefkudun Malýndan Küçük Çocuklarýna,

Hanýmýna SarfEdilmesi

-Mefkudun Malýnýn Taksimi

-Hâkimin Mefkudun Ölü Olduðuna Hüküm

Vermeden Önce Kimsenin Onun Malýna

Mirasçý Olmamasý

-Mefkud Meselesi Konusundaki Ýhtilaflar

18. ORTAKLIK (ÞÝRKET) BÖLÜMÜ-Þirketin Þer’ î OlarakCaiz Olduðu

-Eþitlik Esasýna Dayanan Ortaklýk (Þirket-i

Mufâvaza)

-Sözlü Olmadan Mana ve Ýþaretle Þirketin

Caiz Olduðu

-Yemek Hususunda Ortaklýk ve Kiþinin Be-

nimle Ortaklýk Yap Demesi

-Ýbn Hacer’in Dikkatsizliði Hakkýnda

-Ebdân Þirketinin Caiz Olduðu

-Ýbn Hazm’in Hanefî ve Malikîlere Karþý Ýleri

Sürdüðü Görüþlere Cevap

-Kredi Ortaklýðý (Vücuh Þirketi)

-Ortaklarýn Birbirine Vekil Olduðu Þirket

(Ýnân Þirketi)

-Ortaklarýn Sermaye Olmadan Veresiye Mal

Satýn Alýp Borçlarýný Ödemek ve Kârý

Paylaþmak Ýçin Kurulan Þirket

-Þirketle Ýlgili Hükümlerde Ýcma Edilen Hu-

suslar

-Müslüman ve Zimmî Arasýnda Mufâvaza

Olmadan Þirket Akdinin Caiz Olduðu

-Ortaklar Arasýnda Sermayede, Kârda,

Alým-Satýmda Eþitlik Bulunmak Üzere

Yapýlan Ortaklýk(Mufâvaza Þirketi)

MUDÂREBE VE HÜKÜMLERÝ-Borçlunun (Ðarîm) Hakký, Ölünün Tere-

kesiyle Ýlgili Olup, Emanet Olarak Elin-

de Olan Maldan Karþýlanmayacaðý

-Ortaklarýnýn Birinin Kazancýný(Müþâ’) Ba-

ðýþlamasýnýn Caiz Olmadýðý

-Mudârebe Çeþitleri

-Vasinin Yetim Malýný Mudârebe Olarak Vermesi

19. VAKIFLAR BÖLÜMÜ-Vakfýn Meþruluðu, Hibe Edilmeyeceði, Sa-

týlmayacaðý ve Miras Býrakýlmayacaðý

-Vakýf Konusunda Ebû Hanife’nin Görüþü-

nün Ortaya Konmasý

-Ebû Hanife’nin, Sünneti, Selefin Sözlerini

ve Akla Uygun Olaný Delil Almasý

-Ebû Hanife’nin Vakýfla Ýlgili Hz. Ömer’in

(r.a.) Rivayetine Aykýrý Davranmadýðý

-“Sahibinin Ölümünden Sonra Mirasçýla-

rýndan Saklanacak Mal Yoktur” Hadisini

Kabul Etmeyen Ýbn Hazm’e Cevap

-Ýmam Muhammed’in Mebsutunda Ebû

Hanife’nin Vakýf Konusundaki Görüþü-

nü Kabul Etmediðinin Te’vili

-Þevkânî’nin Ebû Hanife’ye Yaptýðý Ýtiraza

Cevap

-Tercih Edilen Fetvanýn Ýmameynin ve Diðer

Âlimlerin Görüþü Olduðu

-Ýbn Lehîa Hakkýnda

-Vakýf Sahih Olduðunda Vakýf Malý Sahibi-

nin Mülkünden Çýkar, Vakfedilenin Mül-

küne Dâhil Edilir

-Vakýfla Ýlgili Ýfadeler, Vakfedenin Vakýftan

Faydalanmasý

-Vakfedenin Kendisi ve Ailesi Ýçin Vakfedilen

137



Maldan Yeme ve Ýçme Þartý Koyabilmesi

-Hidâye Müellifinin Hz. Peygamber’in

(s.a.v.) Sadakasýndan Yediðine Dair

Kaydettiði Delil

-Vakfýn Müebbet Olarak Sahih Olmasý

-Vakfedenin Hayatta Olduðu Sürece Vakfýn

Ýdaresinin Üstelenmesinin Caiz Olduðu,

Baþka Bir Mütevelliye Tesliminin Ge-

rekmediði

-Taksim Edilmemiþ Bir Yerdeki Hissenin

Vakfedilmesi (Vakfý Müþa’)

-“Semað” Diye Adlandýrýlan Hz. Ömer’in

(r.a.) Sadakasýna Dair Deðerlendirme

-Vakf-ý Müþa’ Hadisinin Sýhhati Hakkýnda

Buharî’nin Getirdiði Delile Cevap

-Ýbn Hacer’in Fethu’l-Bârî’de Dikkatinden

Kaçan Hususla Ýlgili Uyarý

-Ev ve Benzeri Gelir Getiren Mallarýn Vakfý

-Vakfýn Deðiþtirilmesi

-Paranýn (Dirhem, Dinarýn) Vakfý

-Kiþinin Kendisi ve Evladý Üzerine Vakfede-

bileceði

-Fakirlere Vakfedip Sonra Kendisi veya Aile-

si Fakir Olursa

-Þartlarý Kiþinin Kendisi ve Evladý Üzerine

Vakfedebileceði

-Þartlarý Yerine Getirildiði Sürece Vakfýn

Geçerli Olduðu

-Akrabaya Vakýf ve Akrabanýn Kim Olduðu

-Ebû Hanife’nin Akraba Ýfadesinin Anlamýy-

la Ýlgili Açýklamasýna Karþý Çýkanlara

Cevap

-Kiþinin Çocuðu ve Torunu Üzerine Yaptýðý

Vakfa Kýzlarýný Dâhil Edip Edemeyeceði

-“Âdem Oðlunun Soyu Atasýna Uzanýr,

Fatýma’nýn Oðlu Müstesna”Hadisi Hak-

kýndaDeðerlendirme

-Araziyi Vakfedenin Sýnýrý Belirtmemesi

-Vakfýn Ölümle Askýda Býrakýlabileceði,

Hasta Kimsenin Varislerine Vakfetmesi

ve Bunun Üçte Bir Olarak Sayýlacaðý

-Vakfýn Baþlangýç Süresini Vakfedenin Ha-

yatta Olma Þartýna Baðlamasýnýn Ýtti-

fakla Caiz Olmadýðý

-Vakýfta Þahit Tutma, Vakfiye Yazdýrma

VAKFIN ÝDARESÝ (VELAYETÝ) BÖLÜMÜ-Vakfýn Velayetinin Ýsteyene Verilmediði

-Vakfedenin Vakfý Ýdare Edecek Akrabasý Ol-

duðu Sürece Yabancý Kimsenin Mütevel-

li Yapýlmamasý

-Mütevelli Kimsenin Emin ve Adil Kimse Ol-

masý

-Sahabenin Tamamýnýn Dinde Adil ve Sika

Sayýldýðý

-Vakýf Ýþiyle Uðraþanýn(Kayyim) Vakýf Geli-

rini Tasarrufu

-Vakfeden Hayatta Ýken Mütevelli Öldü-

ðünde Vakfýn Ýdaresinin Vakfedene Geri

Verilmesi

-Satýþ, Hibe ya da Vakfetmekten Vazgeçme

Þartýnýn Batýl Olduðu

-Vakfýn Vasfýnýn Bilinmemesi ve Günaha Ne-

den Olmasýnýn Doðru Olmadýðý

-Zimmî’nin Sattýðý, Kiliseye ve Rahiplere

Baðýþladýðý Vakýflarýnýn Batýl Olduðu

-Ehl-i Zimmetin Yaptýðý Vakfýnýn Sahih Ol-

masýnda Külli Dayanak

-Zimmîlere Yapýlan Vakfýn Sahih Olduðu

ARAZÝNÝN VAKFI VE MESCÝD ÝNÞA ETME BÖLÜMÜ

-Mescid Ýnþa Etmenin Fazileti

-“Allah Ýçin Mescit Ýnþa Eden Kimse…” Ha-

disinin Ýzahý

-Ýlk Günden Beri Takva Üzerine Kurulmuþ

Mescid Hakkýnda Deðerlendirme

-Malý Mescidin Maslahatýna Vakfetmek

-Kâbe’nin Gelirine Dair Hüküm

-Mescide Mülk Edinmenin Sahih Olduðu

-Mescide Ait Hasýr ve Benzeri Malýn Kulla-

nýmýnýn Hükmü

-Kâbe Örtüsünün Satýþý

-Mescit Cemaate Dar Geldiðinde Yanýndaki

Arazinin Vakfedilmesi

-Mekke’deki Evlerin Satýþý ve Kiralanmasý

Yusuf Akgül

138


-Genel Zararý Önlemek Ýçin Hususi Zarara

Katlanmaya Delil

-Abbas’ýn (r.a.) Evinin Çatýsýndaki Oluðun

Suyu, Mescid-i Nebinin Avlusuna Aktýðý

ile Ýlgili Haberin Deðerlendirmesi

-Mescit veya Vakýf Harap Olduðunda Mül-

kün Vakfedene Geri Dönmeyeceði ve Sa-

týlmayacaðý

-Mescidin Altýndaki Bodrumun veya Üstün-

deki Evin Hükmü

-Cemaatin Mescidi Yol Yapmasý

-Mescidin Vakfedilmiþ Bir Evden Giriþi

Olursa

-Yolcularýn Su, Barýnma Gibi Ýhtiyaçlarý Ýçin

Vakýf Yapma

-Dikkate Deðer Bir Husus

-Medine Kabristanýnýn Fazileti

-Sonuç

-Hakîmu’l-Ümme Müceddid Eþref Ali’nin

Himayesi Altýnda Kitabýn Yazýmý


20. ALIÞ-VERÝÞ BÖLÜMÜ-Ticarette Doðruluða Teþvik, Yalandan Sa-

kýndýrma

-Bey’ Kelimesinin Lügat ve Þer’î Anlamý

-Alýþveriþin Emrediliþi

-Alýþveriþ Emrinin Vacip Deðil Müstehap

Olduðu

-Vadeli Para (Semen-i Müeccel) ile Satýþ

-Süresi Belirsiz Satýþýn Fasit Olduðuna Delil

-Yiyecek ve Hububatýn Götürü Usulü Satýn

Alýmý

-Meclis Muhayyerliði OlmadanMalýn Kabu-

lünün Muhayyerliði

-”el-Beyyiân” ve “Mâ lem yeteferrekâ” Ýfa-

delerinin Manasý

-Sahabe Sözünün Kuvvetli Bir Delil Olmadýðý

-Meclis Muhayyerliði Olmadan Malýn Kabu-

lünün Muhayyerliðine (Hýyâr-ý Kabul)

Dair Son Söz

-Ýbn Ömer’in (r.a.) Alýcý ve Satýcýnýn Birbi-

rinden Bedeniyle(Cismen) Ayrýlmasýnýn

Gerektiði Görüþünü Ýfade Etmediði

-Ýbn Hazm’in Bir Paranýn Kendi Cin-

sinden Olmayan Baþka Bir Parayla

Satýlmasýnda(Sarf) Alýcý ve Satýcýnýn

Birbirinden Bedenen (Cismen) Ayrýlma-

sýna Baðlý Olduðu Görüþüne Cevap

-Ýbn Ömer’in (r.a.) Alýþ Veriþ Yerinden Cis-

men Ayrýldýðýna Dair Fiilî Uygulamasýný

Kabul Etmeyen Kimseye Cevap

-Abdullah b. Ömer’in (r.a.) Rivayet Ettiði

Hadisin Ýzahý, Ýbn Hazm’in Yorumuna

Cevap

-Abdullah b. Ömer’in (r.a.) Hadisinde Ýdrac

Olduðunu Ýddia Eden Dostlara Cevap

-Ýbn Hazm’in “Deve Satýþýna DairÝbn

Ömer’in (r.a.) Hadisinin, Alýcý ve Satýcý-

nýn Muhayyerliðiyle Ýlgili Hadisten Önce

Ele Alýnmasý Caizdir” Sözüne Cevap

-Ýslam’ýn Ýlk Yýllarýnda Satýþta Muhayyer-

liðin Þart Olduðu, Sonra Neshedildiði,

Cismen Akit Meclisinden Ayrýlýðýn Caiz

Olduðunun Delili

-Ýmam Beyhakî’ye Nispet Edilen Çirkin Bir

Hikâyeyi Ret

-Hanefîlerin Beni Kinâne’den Meçhul Bir

Ravinin Rivayetini Delil Almalarýný Eleþ-

tiren Ýbn Hazm’e Cevap

-Ýbrahim’in Sözünün Batýl Olduðunu Ýleri

Süren Ýbn Hazm’a Cevap

-”Ýbrahim’den Baþka Seleften Bir Âlimi Ta-

nýmýyoruz” Sözü Hakkýnda Ýbn Hazm’a

Cevap

-Meclis Muhayyerliði Olduðunu Ýleri Sürenle-

rin Üç Muhayyerliðin Vacip Olduðu Görü-

þünü Kabul Etmek Zorunda Olduklarý

-”Hasan-Semura” Tarikiyle Gelen Hadisi

Kabul Emeyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Ýbn Hazm’ýn Buharî’nin Naklettiði Hadisi

Reddetmeye Cüreti

139



-Hemmam’ýn Hadis Ezberinin Zayýf, Yazýyla

Kaydýnýn ise Ýyi Olduðu

-Haccac b. Ertâ’ya Ait Rivayetin Uydurma

Olduðunu Ýleri Süren Ýbn Hazm’a Cevap

-Meyve Veren Hurma Aðacýnýn Meyvesi Alý-

cý Þart Koþmadýkça Satýcýya Ait Olduðu

-Malý Olan Kölenin Satýþý

-Faydalý Hale Gelmeden Önce veya Zarara

Uðramýþ Meyvenin Satýþý

-Bilinmedikçe Satýþta Ýstisnanýn Bulunma-

sýnýn Yasak Olduðu

-Sümbül Halindeki Buðdayýn Satýþý

-Alýcý ve Satýcýnýn Muhayyerliði(Hýyâr-ý

Þart), Alýcý veya Satýcýnýn Hile Yapýlan

Satýþta Muhayyer(Hýyâr-ý Gabn) Ol-

madýðý

-Alýþ Veriþte Görme Muhayyerliði(Hýyâr-ý

Rüyet)

-Muttasýl Bir Senedle Rivayet Edilen Hadise

Aykýrý Olmadýkça Munkatý Hadisin Delil

Olmasý

KUSURLU MAL(AYB) SATIÞI-Satýþta Aldatmanýn Yasak Olduðu

-Alýþ Veriþte Kusur Muhayyerliði (Hýyâr-ý

Ayb)

-Sütü Saðýlmayýp Hile ile Sütü Bol Gösteri-

len (Musarrât) Hayvanýn Satýþý

-Musarrât Satýþý Hakkýndaki Sonuç

-Hanefîlerin, Musarrât Konusundaki Ha-

disi Kýyasa Tercih Ettiklerini Söy-

leyen Avnu’l-Ma’bûd’un Müellifi

Seharenpûrî’ye Cevap

-HadislerinBir Kýsmýnýn Diðeriyle Reddet-

me Yolunu Ebû Hanife ve Ashabýnýn Ter-

cih Etmediði

-Ahad Hadisi Filan Zayýftýr, Diyerek Tenkid

Edenlerden Birinin Sözüyle Kabul Et-

meme, Kitap ve Meþhur Sünnete Dayalý

Kýyasla Hadisi Kabul Etmemeden Çok

Daha Çirkindir

-Ýbn Hazm’in Ebû Hanife’ye Hz.

Peygamber’e (s.a.v.) Karþý Geldiði Yö-

nündeki Ýtirazýna Cevap

-Ýbn Hazm’in ve Onunla Ayný Görüþte Olan-

larýn Musarrat Hadisine Ziyade Yapýldý-

ðýndan Hadise Aykýrý Davranmasý

-Ebû Hanife’nin Musarrat Konusunda Gö-

rüþünün Nasla Desteklenmesi

-Borcun Bir Borç Karþýlýðýnda(Bey’ul-Kâli’i

Bi’l-Kâli’) Satýþýnýn Yasak Olduðuna

Dair Hadisin Zayýf Olduðunu Ýleri Süren

Ýbn Hacer’in Ýtirazýna Cevap

-Musarrât Hadisinin “el-Harâc bi’d-Damân”

Hadisinden Daha Sahih Olmadýðý

-Musarrât HadisininLafýzlarýndakiFarklýlýk

(Iztýrab)

-Bazý Muhaddislerin Hanefîlere Haksýzlýk

Etmeleri

-Ýbn Hazm’in Þu Sözüne Cevap: “Musarrat

Konusunda Hanefîlerden ÖncesiniBil-

miyoruz”

-Ýbn Hazm’in “Ýbn Mes’ud(r.a.) ve Ebû

Hureyre’nin (r.a.)Görüþü Aksine Saha-

beden KimseO Ýkisine Muhalefet Etme-

miþtir” Sözüne Verilen Cevap

-Bazý Dostlarýn Þu Sözüne Cevap:

“Ýbn Mes’ud’un(r.a.) Fetvasý, Ebû

Hureyre’nin (r.a.) Rivayetinin Sahih

Olduðunu Göstermez”

-Ravilerin Adaleti ile Fakih Olmasý Arasýn-

daki Farký Ortaya Koyan Yeni Bir Söz

-Bize Göre Umum Ýfade,Husus Ýfadenin

Hükmünü Ortadan Kaldýrýr, Cumhura

Göre ise Aksinedir

-Musarrât Hadisini Rivayet Edenlerin Fakih

Olmadýðýna Dair Söylenen Sözün Ýsa b.

Eban’a Ait Olduðunu Ýleri Süren Kimse-

ye Cevap

-Ebû Hureyre’nin (r.a.) Fakih Olmadýðýný

Söyleyen Kimseye Cevap

-Hanefî Mezhebinin Musarrât Konusundaki

Görüþün Deðerlendirmesi

-Rehin Alýnan Maldan Faydalanma Konu-

sunda Ebû Hureyre’nin (r.a.) Rivayetini

Cumhur ÂlimlerinKýyasa ve Usule Ayký-

rý Olduðundan Ýcma ile Kabul Etmemesi

Yusuf Akgül

140


-Musarrât Konusundaki Hükmün Ýlletini

Tespitte Farklý Görüþler ÝleriSürenlerin

Sözleri

-Musarrât Hadisi,Sabit Olmayan Bir Ýlletle

Mualleldir Denmesi Ebû Hanife’ye En

Güzel Ýtizardýr

-Her Türlü Kusurdan Salim Olan Satýþ

-Bilinmeyen Haklardan Ýbra Edilebileceði

Hakkýnda Delil

-”Müslümanlar Verdikleri Þartlarýn Yanýn-

dadýr” Hadisinin Sahih Olduðu ve Ha-

disin Batýl Olduðunu Ýleri Süren Ýbn

Hazm’e Cevap

-Kölenin Ahitnamesi

-Ýbn Hazm’in (Hadiste Geçen) “Buteyra”

Ýfadesine Verdiði Anlam

-Cimadan Sonra Noksaný Görülen Cariye-

nin Geri Verilmesi

-CariyeninNikâhlý Olmasýnýn ÝadesiniGe-

rektiren Bir Kusur Olmasý

FASÝT SATIÞLAR-Ýçki, Boðazlanmadan Ölen Hayvan, Do-

muz, Put Satýþýnýn Haram Olduðu

-Hadiste Ýdrac Olduðunu Delil Getirmeden

Ýddia Eden Dostlara Verilen Cevap

-Ýçki Satýþýnda Müslümanýn Zimmîyi Vekil

Kýlmasý Meselesinde Ebû Hanife’yi Eleþ-

tiren Ýbn Hazm’aCevap

-Müþrikin Cesedinin Satýþý

-Hür Kimsenin Satýþýnýn Yasak Olmasý

-Belirsizlik Ýçeren, Tesellümü Kesin Olmayan

Alýþ Veriþin (Bey’-i Garar) Yasak Oluþu

-Satýlan Malýn Belli Olmayýp Çakýl Taþý Ata-

rak Belirlendiði (Bey’-i Hasât) Satýþýn

Ýzahý, Merginânî’nin Görüþünü Tercih

-Arazide Görülmeyenin Satýþý

-Huzurda Olmayan Þeyin(Bey’-i Gâib) Sa-

týþýnda Âlimlerin Farklý Görüþleri

-Alýþ Veriþte Görme Muhayyerliði Hakkýnda

Tabiîn Sözleri

-Ýbn Hazm’in Ebû Hanife Hakkýndaki Eleþ-

tirisine Cevap

-Sözsüz Alým-Satýmýn (Bey’-i Teâtî) Kabul

Edildiðine Dair Delil, Dokunmayla (Mü-

lamese) ve Atarak (Münâbeze) Satýþ

Gibi Olmadýðý

-Yaþ Hurmayý Kurusuyla Satma (Bey’-i

Arâyâ)

-Mirasa Sebep Olan Yakýnlýkla (Velâ) Ýlgili

Alýþ Veriþ

-Malýn Ýlk Bedelini Almadan Önce, Sattýðýn-

dan Daha Aza Alýþýn Caiz Olmadýðý

-Konuyla Ýlgili Ýbn Hazm’in Hanefîler Aley-

hine Ýleri Sürdüðü Görüþe Cevap

-Müslümanýn Zimmîyi Ýçki Satýþýnda Vekil

Kýlmasý

-Ýçkinin Sirke Haline Dönüþtürülebileceði

-Þartlý Yapýlan Satýþýn (Bey’-i Bi’þ-Þart) Ya-

sak Oluþu

-Ebû Hanife’nin Þartlý Satýþýn Yasak Oldu-

ðuna Dair Hadisi Sahih Kabul Etmesi

-Süresi Kesin Olarak Belli Olmayan Satýþ

Akdi

-Ýbn Hazm’in Bir Çok Kimseyi Mechul Say-

masýndan Ötürü Güvenin Kaybolmasý

-Yanýnda Hazýr Bulunmayan Malýn Satýmý

-Baþkasýnýn Hakkýnda Bir Ýzne Dayanmadan

Tasarrufta Bulunan Yetkisiz Kimsenin

(Fuzûlî) Alýþ Veriþinin Caiz Olduðuna Delil

-Üçüncü Þahsýn (Fuzûlî) Alýþ Veriþi Konu-

sunda Ýbn Hazm’a Cevap

-Alýþ Veriþte Sessiz Kalmanýn Cumhura

Göre Rýzâ Olmadýðý

-Su ve Yere Serilen Otun(Kele’) Satýþý

-Su ve Taze Otun (Kele’) Satýþý Hakkýnda

Açýklama

-Konuyla Ýlgili Ýbn Hazm’in Ýleri Sürdüðü

Görüþe Cevap

-Ýbn Hazm’in Nassýn Zahirî Manasýna Hay-

ret Verici Bir Yorum Getirmesi

-Kaporalý Satýþýn (Bey’-i Urbân) Yasak Ol-

duðu

-Ýhtiyatlý Olanýn Mubah Olandan Daha Ter-

cihe Þayan Olmasý

141



-Müphem Ravinin Sika Oluþu, Ýmam

Malik’in Fazileti

-Nafi’nin Safvân’dan Hapis Ýçin Bir Ev Satýn

Aldýðý Haberin Deðerlendirmesi

-Örtülü Riba Ýçeren Satýþ (Bey’-i ‘Îyne)

-Ýbn Kayyim’in Ýtirazý Hakkýnda Bazý Dost-

lara Cevap

-Mubah ile Haram Hile Arasýndaki Fark

-Sahih Hadisi Sadece Ýhtimal YoluylaÝlletli

KýlmaMeselesinde Ýbn Hacer’e Cevap

-Ýki Satýþýn Bir Akitte Yapýlmasýnýn Yasak

Oluþu

-Karz ve Satýþý Birden Ýçeren Akdin Yasak Ol-

duðu, Ýki Þartýn Bir AkitteOlmasýnýn ve

Tazmin Edilmeyen Kazancýn Yasak Ediliþi

-Alýþ Veriþte Hileli Fiyat Artýrmanýn(Neceþ)

Haram Olduðu

-Satýþ Üzerine Satýþýn Yasaklýðý

-Alýcý ile Satýcý arasýndaki Pazarlýða Üçüncü

Kiþinin Gelerek Anlaþmayý Bozmasý ve

Malý Satýn Almasýnýn Yasak Olduðu

-Bazý Dostlarýn Mezhebin Görüþlerini Akta-

ranlara Karþý Ýleri Sürdüklerini Kýsalta-

rak Þikâyet

-Yakýn Akraba Arasýný Ayýrmanýn Yasak

Edildiði

-Malýný Satmak Ýçin Getirenleri Çarþýya

Ulaþmadan Karþýlama ve Þehirlinin Köy-

lüye Ait Malý Satmasý

-Ýki Haberin Teâruzu


Görüþe Cevap

-Müçtehidin Bir Mesele Hakkýndaki Farklý

Hükmü OKonudakiHadislerden Birini

Delil Almamasý,Hükmü Nesheden Diðer

HadisiAlmasýndandýr

-Muhaddisin Bilmesi ve Haberdar Olmasý

Gereken Hususlar

-Cuma Ezaný Okunduðunda Alýþ Veriþ

-Cuma Günü Alýþ Veriþin Yasak Olmasýnýn

Gerekmediði

-Zaruret Halinde Olan(Muztar) Kimsenin

Satýþýnýn Yasak Oluþu

-Zaruret Halindeki ile Muhtaç Durumda

Olanýn Arasýndaki Fark

-Konuyla Ýlgili Ýbn Hacer’in Ýleri Sürdüðü

Görüþe Cevap

-Mescitte Alýþ Veriþ Yapmanýn Mekruh Olduðu

-Akdin Ýki Tarafýn Rýzasýyla Kaldýrýlabilece-

ði (Ýkâle) ve Bunun Fazileti

-Akdi Feshetmenin Ýki Tarafýn Akdini Hü-

kümsüz Kýlma Olup Üçüncünün Hak-

kýnda Yeni Bir Satýþýn Olacaðý

-Ýbn Hazm’in Ýcma’yý Ýnkârýna Cevap

-Maliyetine Satýþ (Tevliye) ve Kârýna Satýþ

(Murâbaha)

-Murâbaha’nýn Þer’i Delili

-Teslim Almadan Önce Malýn Maliyetine Satý-

þý ve Ortaklýðýnýn (Þirket) Caiz Olmadýðý

-Malikîlerin Yiyecek Hakkýnda Maliyetine

Satýþ ve Ortaklýðýn Caiz Olduðu Görü-

þüne Ait Deliline Cevap


Görüþe Cevap

-Ýbn Türkmân ve Beyhâkî’nin Hakkýnda Bir

Þey Söylemediði Her Hadisin Sahih ve

Hasen Olduðu

-Kârýna Satýþta Satýcýnýn Sözleþmeye Uyma-

dýðýndan Müþterinin Haberdar Olmasý

-Müþterinin Malý Teslim Almadan

Önce(Kabz) Yaptýðý Alýþ Veriþin Yasak

Olduðu

-Alýnan Malýn Miktarýný Satýcý Bildiði Tak-

dirde Götürü Usulü Satýþ Hakkýnda

Ýmam Malik’in Muhalefeti

-Teslim Almadan Önce Malýn Satýþý Hakkýn-

da Âlimlerin Görüþü

-EbûDâvud’un Zayýf Görmediði Delil

-Taþýnmaz Malýn Teslim Almadan Önce Sa-

týþýnýn Caiz Olduðuna Sünnetten Delil

-Ýki Sa’ (Ölçek) Olana Kadar Yiyecek Satý-

þýnýn Yasak Olduðu

-Kabz’ýn Anlamý ve Keyfiyeti Hakkýnda

Açýklama

-Bazý Dostlara Cevap

Yusuf Akgül

142


-Çek/Senet (Sakk) Satýþý

-Çek(Sakk) ile Senet(Bernâmece) Satýþý

Arasýndaki Fark

-Çek ile Erzak Satýþý Arasýndaki Fark

-Çek, Yazýlý Belge (Berâet), Vakfýn

Aylýðý(Câmekiyye), Makbuz(Nevt) Sa-

týþý

-Malýn Bedelinin Deðiþimi

-Üzerindeki Zimmette Sabit Olan Mali Borç

Satýþý

FAÝZÝN (RÝBA) SATIÞI-Faizin Tartýlan, Ölçülen, Kaliteli ve Kalite-

siz Her Þeyde Olduðu

-Ýbn Abbas’ýn “Bir Dinar Ýki Dinar Karþýlýðýn-

da “Þeklindeki Sözünden Geri Dönmesi

-Hayyân b. Abdullah


Görüþe Cevap

-Akit Meclisinde Taraflarýn Alacaklarýný Ver-

melerinin Riba Kaidesinden Olmadýðý

-Malýn Bedelinin Akitle Belirlenmediðine

Dair Hadisin Delil Olmasý

-Ýbn Hazm’in Hakký Batýl Olanla Karýþtýr-

masýna Cevap

-Mühezzeb’in Þerhini Yapan Müellife Cevap

-Bir Hadisi Kur’an’a Dayandýran Muhaddis-

le Fakihin Arasýndaki Fark

-Hanefîlerin “Bir Avuç Þeyin Ýki Avuca, Bir

Hurmanýn Ýki Hurmaya”Satýþýnýn Caiz

Olduðu Hakkýndaki Görüþün Delili

-Faizin (Riba) Ýlleti, Mezheplerin Görüþleri

Hakkýnda Deðerlendirme

-Hanefîlerin Faiz Konusundaki Görüþleri ve

Tespit Ettikleri Ýlletin Daha Uygun ve

Kuvvetli Olduðu

-Yiyecek MaddesindeFaizin Yasak Kýlýnmasý-

nýn Ýlleti Konusuna Ýtiraz Edenlere Cevap

-Hanefîlerin Ýllet Hakkýndaki Konuyla Ýlgili

Ýbn Hazm’in Ýleri Sürdüðü Görüþe Cevap

-Faizin Altý Sýnýf Mala Mahsus Olup Diðer

Mallarda Olmadýðýna Dair Zahirîlerin

Ýtirazýna Cevap

-“Allah Size Haram Kýldýklarýný Açýklamýþ-

týr” Mealindeki Ayetin Açýklamasý

-Muaz’ýn(r.a.) Ýçtihatla Ýlgili Hadisinin Sa-

hih Olduðu, Þu’be’nin Hadis Ýlmindeki

Üstünlüðü

-Sahabenin Birçok Meselede Ýçtihat Ettiði

-“Faiz Ancak Ertelemede (Nesîe) Vardýr”

Hadisinin Tartý ve Ölçü ile Mukayyed

Olduðu

-Acvenin Bir Ölçeði (Müdd) ve Manasý

-Altýn veya Gümüþle Süslenmiþ Kýlýcýn Satý-

þý Hakkýnda Ýbn Hazm’in Ýtirazýna Cevap

-Fudale’nin (r.a.) HadisiniDelil Alana Veri-

len Cevap

-Gerdanlýðýn Satýþý Hakkýnda Þevkânî’nin

Deliline Cevap

-Müftünün Kendisinden Fetva Ýsteyene,

Haramdan Sakýnarak Maksada Ulaþma-

nýn Yolunu Göstermesi Gerektiði

-Ýbn Hazm’in Meçhul Ravilerin Rivayetle-

riyle Delil Getirmesi

-Gerdanlýk (Kýlâde) Satýþýna Dair Hadisin

Muztarib Olduðu

-Ýbn Teymiye’ye Cevap

-Fýkhî Bir Mesele

-Nasta Belirtilmiþ Ölçek ile Ölçülen (Mekîlat)

ve Terazi ile Tartýlan (Mevzûnât) Eþya-

nýn Ebediyen Ayný Olduðu

-Mekke ve Medine Ölçüleriyle Ýlgili Ýbn

Ömer’in (r.a.) Hadisinin Deðerlendirmesi

-“Kûfe Âlimi Medine Âlimine Muhtaçtýr”

Sözünün Manasý

-Cismen Ayrýlmadýkça Para Deðiþiminde

(Sarf) Kabzýn Geciktirilebileceði

-Karýþýk Para(Dirhem-i Maðþûþe) Satýþ

Hükmü


Görüþe Cevap

-Maðþûþe Parayý Ýnfakýn Hükmü

-Birbirinden Fazlalýðý Bulunan Buðdayýn

Arpa ile Satýþýnýn Caiz Olduðu, Sadece

Cins veya MiktarYönüyleVeresiye Ha-

linde Yasak Olduðu

143



-Buðday ve Arpanýn Farklý Ýki Cins Olduðu

-Altýn ve Gümüþ Para Dýþýnda Malý Teslim

Almadan Önce Artýþýn Belirlenmesinin

Þart Olduðu

-Ýbn Hümâm’ýn Ýleri Sürdüðü Görüþlerine

ve Dostlarýn Bazý Þüphelerine Cevap

-Hayvanýn Et Karþýlýðýnda Satýþý

-Ýmam Þafiî’nin Said b. Müseyyeb’in Mür-

selini Delil Almasýna Taaccübleri Hak-

kýnda Ýbn Hazm ve Muhallâ’ya Haþiye

Yazana Cevap

-Hanefîlerin Said b. Müseyyeb’in Mürselini

Terk EtmesineÝbn Hazm’in Taaccübü

Hakkýnda Cevap

-Bazý Dostlarýn Hayvan Etinin Canlý Oldu-

ðuna Dair Görüþüne Cevap

-Yaþ Hurmanýn Kuru Hurma Karþýlýðýnda

Satýþý

-Hanefîlerin Zayýf Hadisin Kýyasa Tercihi

Görüþü ile Bazý Sahih Hadislerle Amelin

Terkedilmesi KonusununCem Yoluyla

Çözümü

-Muhaddislerin Usulüne Göre Yaþ Hurma-

nýn Kuru Hurma Karþýlýðýnda Satýþýný

Yasaklayan HadiseDair Söz

-Dâr-ý Harbde Müslüman ile Harbî arasýnda-

ki Riba

-Bazý Dostlarýn Tahavî Hakkýndaki Sözleri-

ne Cevap

-Ýbn Hazm’in “Köle Mül Edinir” Sözüne Ve-

rilen Cevap

-Ebû Hanife’nin “Dâr-ý Harbde Müslüman

ile Harbînin Arasýndaki Ribanýn Caiz

Olduðuna” Dair Görüþünü Dile Getiren

Ýbn Hazm’e Cevap

-Ýmam Muhammed’in Benî Nadr Kýssasýný

Delil Getirmesine Karþýlýk Verilen Cevap

-Ribe’n-Nesîe’nin Ýslam’da Helal Olmadýðý

-Bazý Büyüklerin Bankadan Faiz Alýp Sonra Ta-

saddukta Bulunmaya Fetva Vermesinin Delili

-Keþfu’l-Ðýtâ Adlý Eserin Müellifi Ebû Ýshak

El-Hindî’ye Cevap

-Hindistan’ýn HristiyanlarTarafýndan Ele

Geçirildikten Sonra Þu Zamanlarda

Dâr-ý Harb mi Yoksa Dâr-ý Ýslam mý Ol-

duðunun Deðerlendirmesi

-Hayvanýn Hayvanla Veresiye (Nesie) Su-

retiyle Satýþýnýn Yasak Olduðu

-Hayvanýn Hayvan Karþýlýðýnda Nesiesinin Caiz

Olduðu Hakkýnda Cumhurun Deliline Cevap

-Bir Þeyin Haram Olduðuna Ait Delilin

Onun Mübah Olduðuna Ait Delilden

Daha Tercihe Þayan Olduðu

-Hayvanýn Borç Alýnmasýnýn (Ýstikraz) Caiz Ol-

madýðý

-Haklar

-Hak Ýddia Etme(Ýstihkak) Hükümleri

-Müþterinin Satýcýya Vermiþ Olduðu Parasý-

ný Almak Üzere Dönmesi

-Ahmed b. Hanbel’in Rivayetinin Münker Ol-

duðunu Ýddia Eden Bazý Dostlara Cevap

-Satýcýnýn, Malýný Ýflas Eden Müþterinin Ya-

nýnda Bulmasý Hakkýnda Cumhurun De-

liline Cevap

-Kiþinin Ölen ya da Ýflas Eden Kimsenin Ya-

nýnda Malýný Bulmasý Hakkýndaki Riva-

yetin Deðerlendirmesi

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm’e Verilen Cevap

-Ýmam Þafiî’nin Konu Hakkýndaki Deliline

Cevap

-Ýbn Hazm’aVerilen Cevap

-Þer’îBir Ýzin ve Yetki Olmaksýzýn Baþka-

sýnýn Hakkýnda Tasarruf Yapan Kiþinin

(Fuzulî) Satýþý

SELEM AKDÝ-Selem Akdinin Þartlarý

-Ýbrahim b. Beþþâr Er-Remâdî

-Hayvanda Selem Akdinin Yasak Olduðu

-Selem Akdinde Önceden Ödenen

Paranýn(Re’su’l-mal) Kabzýnýn Þart Ko-

þulduðu

-Var Olup Olmadýðý Bilinmeyen (Garar) ve Ben-

zeri Bir Durumda Selemin Yasak Olduðu

-Ýbn Hazm’aKonu Hakkýnda Verilen Cevap

-Miktarý Belli Hurma veya Ekinde Selem

Yusuf Akgül

144


Akdinin Caiz Olmadýðý

-Selem Akdinin Baþka Bir Hale Dönüþme-

yeceði

-Selem Akdinde Satýþý Bozmanýn (Ýkâle)

Caiz Olduðu

-Köpek Satýþýnýn Caiz Olduðu

-Köpek Satýþýnýn Yasak Edildiði

-Müzayedeli Satýþ

-Altýn, Gümüþ veya Baþka Nakit Para-

larýn Kendi Cinsi veya Baþka Cinsle

Mübadele Edilmesi (Sarf) ve Ölçerek

Satýþ(Murâtale)

-”Ribâ (Fazlalýkta Deðil), Ancak Veresiyede

Caridir” Hadisinin Yorumu

-Ýbn Abbas’ýn Cumhurun Görüþüne Döndü-

ðünün Sabit Oluþu

-Ticaret Ribasýnýn Mübah Olduðunu Ýfade

Eden Ebû Ýshak El-Hindî’ye Reddiye

-Alýþ-Veriþ Bölümüne Ek

-Malýn Müþterinin Baþka Yolla Deðil Kabzý

Suretiyle Tazmin Edildiði Hakkýnda

-Mal Kabz Olduktan Sonra Oluþan Zayiatýn

Müþterinin Üzerinde Kalacaðý

-Ýki Sa’ Ölçeðini Geçmedikçe Yemeðin Satý-

þýnýn Yasak Olduðu Hakkýnda Son Söz

-Müþterinin Yerini Bildiði Durumda Kaçak

Köle ve Devenin Satýþýnýn Caiz Olduðu

-Ýbn Hazm’in “Mutlak Olarak Kaçak Köle-

nin Satýþýnda Garar Yoktur” Sözündeki

Tuhaflýk

-Fasid Satýþýn Malýn Kabzý Durumunda

Mülkiyet Ýfade Ettiði

-Alýþ-Veriþ, Ýcare ve Benzeri Durumlarda

Örfe Ýtibar Etme

-Þýrayý Ýçki Yapan Kimseye Satýþýn Mekruh

Olduðu

-Malýnýn Çoðu Faizden Olan veya Baþka

Türlü Haram Yoldan Elde Edilmiþ Kim-

seyle Alýþ Veriþin Mekruh Olduðu

21. KEFALET BÖLÜMÜ-Cana (Nefse) Kefil Olma

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm’aCevap

-Ýsrâil Adýndaki RaviyiZayýf Kabul Eden Ýbn

Hazm’a Cevap

-Canave Mala Kefaletin Sahih Olduðunun

Kur’an’dan Delili

-CanaKefalet Üzerine Olan Borcu Ödemeyi

Vacip Görenlerin Deliline Cevap

-Kefalet ile Havale Arasýndaki Fark

-Ölen Bir Kimseye Kefalet

-Kendisine Kefil Olunanýn (Mekfulun Anh)

Kefalet Sözüyle Deðil Borcun Ödenme-

siyle Borçtan Kurtulduðu (Ýbra)

-Kefalet Bölümünün Sonu

-Miktarý Belli Olmayan Hakka Kefilliðin Sa-

hih Olduðu

-Kefilin Ýþin Tazmini Ýçin Asile Rücu Etmesi

-Borç, Selem ve Alýþ-Veriþte Kefaletin Caiz

Olduðu

-Buharî’nin Muallak Olarak Naklettiði Ha-

disi Eleþtiren Ýbn Hazm’aCevap

22. HAVALE BÖLÜMÜ-(Borcunu Ödeyemeyen Kiþiden Borcunu

Almak Ýçin) Zengine Havale Edildiðinde

Bunu Kabul Etmesi

-Hadiste “Yardýmcý Olsun, Destekçi Olsun”

Ýfadesindeki Emrin Tavsiye(Nedb) An-

lamýnda Olduðu

-Ýbn Sirin ve Hasan’ýn Kefaletin Hava-

le ile Ayný Olduðuna Dair Sözüne Ýbn

Hazm’in Garib Yorumu

-Borç Kendisine Havale Edilen Kimse Ýflas

Ettiðinde veya Öldüðünde Borcun Ha-

vale Eden Borçluya Geri Dönmesi

-Halîd b. Câfer

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm’aCevap

-Þartlý Poliçenin (Süftece) Mekruh Olduðu,

Þartsýz Olarak ise Caiz Olduðu

-Menfaat Saðlayan Her Tüketim Ödüncü-

nün (Karz) Faiz Olduðu

-Yahya b. Ebi Kesir’in Sadece Sika Raviden

Rivayette Bulunduðu

-Þartsýz Karz Yoluyla Borca Eklenen Fazla-

lýðýn Caiz Olduðuna Dair Ýbn Hazm’in

145



Delillerine Cevap

-Karz Yoluyla Borcun Geciktirilmesinin Ol-

mayacaðý

-Baþlangýçta Karzýn Sadaka Olduðuna Delil

-Münzirî’nin Terðîb’indeki Yanýlgýsýna (Veh-

mine) Ýþaret

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm’aVerilen Cevap

-Borç ve Benzerlerinin Yazýlmasý ve Onlar

Ýçin Þahit Tutma Emrinin Vücub Deðil

Tavsiye(Nedb)Niteliðinde Olduðu, Bu

Konuda Ýbn Hazm’in Deliline Cevap

-Emsali Bulunmayan Hayvan ve Sayýlan

Þeyleri Baþkasýna Borç Vermenin (Karz)

Caiz Olmadýðý

-Adetve Tartý Olarak Ekmeði Borç

Vermenin(Karz) Hükmüne Dair Deðer-

lendirme

-Ertelenmiþ(Müeccel) Borcun Kalanýnýn

Bir Miktarýný Düþürmek Þartýyla Peþin

Ödenmesinin Caiz Olmadýðý

-Her Ertelenmiþ Borcun Ýster Kiþinin Lehi-

ne Ýsterse Aleyhine Olsun Ölümle Hazýr

Hale Geleceði

BUYU’ BÖLÜMÜNÜN SONUKEÞFU’D-DÜCÂ AN VECHÝ’R-RÝBÂ

ADLI RÝSALE-Hanefîlere Göre Nassa Ziyadenin Manasý

-Keþfu’d-Dücâ Adlý Risale Hakkýnda Önde

Gelen Âlimlerin Takrizi


23. KAZÂ BÖLÜMÜ

-Kazânýn Keyfiyeti ve Hakkýnda Nass Olma-

yan Bir Þeyde Reyle Hüküm Vermenin

Caizliði

-Kazânýn Kitap, Sünnet ve Ýcma ile Meþruiyeti

-Ýbn Hazm’ýn Ayetlerle Delil Getirirken Ký-

yasla Hüküm Vermenin Helal Olmadýðý-

na Dair Görüþüne Cevap

-Ýbn Hazm’ýn Resulullah ve Ashabýnýn Asla

Rey ile Hüküm Vermediklerine Dair Sö-

züne Cevap

-Kýyasýn Ýspatý ve Sahabenin Re’y ile Hü-

küm Vermesi

-Hazreti Ali ile Ehl-i Cemel ve Hazreti Ali ile

Muaviye Arasýndaki Savaþýn Ýctihattan

Kaynaklandýðýna Dair Bölüm

-Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellemin Ba-

zen Re’yle Amel Ettiðinde Þüphe Yoktur

-Sahabenin Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem

Zamanýnda ve Sonrasýnda Ýçtihadý

-Ýbn Hazm’ýn Hz. Peygamber’in(s.a.v.) Bi-

zim Ýçin Açýklama Yapmaktan Asla Ka-

çýnmadýðý Onun Muradýnýn ve Endiþesi-

nin Re’ye ve Zanna Dayanmak Olduðuna

Dair Görüþüne Cevap

-Resulün Kelâmýnýn Anlaþýlmasý Ýçin Saha-

benin Görüþlerine Müracaat Etmek Ge-

rekir, Çünkü Onlar Peygamberin Mura-

dýný Ýnsanlar Ýçerisinde En Ýyi Bilenlerdir

-Re’yin Mezmum (Yerilen) ve Mahmud

(Övülen) Diye Ýkiye Ayrýlmasý

-Ebû Hanife’nin Hadise/Esere Tabi Olmasý,

Re’yden Uzak Olmasý

-Allah’ýn: “Biz, Kitapta Hiçbir Þeyi Eksik

Býrakmadýk” (En’am 6/38) Kelamýný

Delil Getirerek Kýyasý Ýnkâr Edenlere

Cevap

-Kýyasý Ýnkâr Eden Ýlk Kiþi Ýbrahim En-

Nazzam’dýr

-Hafýz Ýbn Hacer’in; “Kýyasýn Ýnkârý Ýbn

Mesud’tan Sabittir” Diyen Kiþi Karþý-

sýnda Susmasýna Verilen Cevap

-Ýbn Hazm’ýn Kýyasý,ÝnkâraGerekçe Olarak

Onun Zann-ý Galible Hüküm Vermek

Olduðunuve Bu Zannýn da (Bir Kýymet

Ýfade Etmediðini ve Bunun Ona Söyle-

mediði Bir Þeyi Ýsnad Etmek Anlamýna

Geldiðini) Sözün En Yalaný Olduðuna

Dair Görüþüne Cevap

-Ýbn Hazm’ýn Söz Oyunlarýyla Çarpýtmasýna

(Tahrifine) ve Aldatmasýna (Taðririne)

Karþý Uyarý

Yusuf Akgül

146


-Ýbn Hazm’ýn Kýyasýn Nefyi Konusundaki

GörüþününReddi

-Ýbn Hazm’ýn Kýyasýn Delil Oluþuyla Ýlgili

Ýcmaý Ýnkârýna Cevap

-Usulcülere Göre Ýcmanýn Anlamý

-Ahmed b. Hanbel’in “Kim Ýcma Ýddiasýnda

Bulunursa Yalan Söylemiþtir” Sözünün

Açýklamasý

-Ýbn Hazm’ýn Ýstishabu’l-Hal’de Ýcma Oldu-

ðu Ýddiasýna Cevap

-Ebu Hanife’nin, Ýçtihatlarýný Þura Usulü ile

Tesbiti, Diðer Ýmamlar Gibi Tek Baþýna

Hareket Etmemesi

Ýmam-ý Azam Ebû Hanife’nin Diðer Ýmam-

lara Karþý Üstün Özellikleri, Nitelikleri

(Meziyeti)

-Ýbn Hazm’ýn; “Re’yle Ýçtihadýn Ehl-i Ýlme

Danýþma Olduðu” Sözüne Karþý Verilen

Cevap

-Ýbn Hazm’ýn; “Fukaha, Muaz Hadisi Ko-

nusunda Ayrýlýða Düþtüler” Sözünün

Reddi

-Yine Onun (Ýbn Hazm’ýn); “Re’yle Ýçtihad

EtmekKesintisiz Þekilde Çalýþmaktýr,

Çaba Göstermektir” Sözünün Cevabý

-Yine Onun; “Reyle Ýçtihaddan Maksadýn

Din Ýþlerinde Deðil Dünya Ýþlerinde Ol-

masýdýr” Sözünün Reddi

-Ýbn Hazm’ýn “Hz. Ömer’in Ebû Musa’ya

Yazdýðý Söylenen Mektubun Uydurma

Olduðu” Konusundaki Görüþüne Cevap

-Ýbn Hazm’ýn “Bu Mektupta Kendilerinin

Hz. Ömer’e Muhalefet Ettiði Hususlar

Var” Þeklindeki Sözüne Cevap

-Ýbn Hazm’ýn “Ashab-ý Kýyas’ýn Kýyaslarýn-

da Ýhtilafa Düþtüklerine” Dair Sözüne

Cevap

-Ýbn Hazm’ýn Muaz Hadisinin Ýsnadýna Yö-

nelik Eleþtirisine (Ta’nýna) Cevap

-Kadý’nýn Yargýlamasýnýn Taksimi

-BayanýnYargýçlýk Yapmasý ve YöneticiOl-

masýnýn Caizliði Konusunda Hanefîlerin

Delili

-Taklitle Hüküm(Kazâ)ve Fetva (Ýftâ)Veri-

lebileceðiyle Ýlgili Deliller

-Taklide Dair “Sünnetime ve Raþid Halifele-

rin -Sünnetine Sýmsýký Sarýlýn” Hadisini

Delil Getirenlere Karþý Ýtiraz Eden Ýbn

Hazm’eVerilen Cevap

-Ehli Olmayan Kimseyi, Yargýdan(Kazâ)

Sakýndýrma(Terhib)

-Kendisine Zarar Verecek Þekilde Baþkasýna Fay-

dalý Olmaya Çalýþmanýn Gerekli Olmadýðý

-Kadýlýk ÝstemeninMekruh Olduðuve Kiþi-

nin Kendi Talebi Olmadan Yapýlan Mü-

dahelenin Caizliði

-Yöneticilik(Velayet) Talebini Yasaklayýcý

Hadislerile OnuTeþvik EdiciNitelikteki

Hadislerin Arasýný Cem’in Þekli

-Kiþinin Onu Tanýmayanlara Kendi Üstün-

lüðünden (Özelliklerinden) Bahsetme-

sinin Caizliði

-Zalim Sultandan Kadýlýk Görevi Almanýn

Doðru Olduðu

-Hz. Ali’nin Halifelik Döneminde Hak Üzere

Olduðu, Cemel ve Sýffîn Savaþýnda Ona

Muhalefet Edenlerin Ýçtihat Hatasý Ýçin-

de Olduðu

-Cemel Savaþýnda Hakkýn Hz. Ali’nin (R.A.)

Tarafýnda Olduðu

-Kâfir Kimseden Yargý (Kaza) ve Ýdarecilik

Görevi Alma

-Kadý’nýnMescidde Hüküm Vermesinin Caiz

Olduðu

-Mescidde Yargý Ýþini Yapmanýn Faydalý Ol-

duðu

-Devlet Baþkaný (Ýmam) veya Valinin Hal-

kýn Ýhtiyaçlarýndan Uzak Durmasý

-Rüþvet

-Þevkânî’nin Haksýzlýðý Kendisinden ve Ma-

lýndan Uzaklaþtýrmak Ýçin Rüþvet Ver-

menin Caiz Olduðunu Söyleyen Cum-

hur Ulemaya Karþý Ýleri Sürdüðü Görüþe

Cevap

-Rüþveti Lügat ve Dinî Terim AnlamýYö-

nüyle Ýnceleme

147



-Kadýlýk Görevinde ve Diðerlerinde Çalýþan-

lara Verilen Hediyeler

-Devlet Baþkanlarýna Verilen Hediyeler

-Ebu Süfyan’ýn Altýn Suyuyla Tartýlmaya

Deðer Sözü

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Hediye Konu-

sunda Ümmetten Farklý Olan Durumu

-Kadý’nýn Hasta Ziyareti ve Cenazeye Katýl-

masý

-Kadýve Diðer Çalýþanlarýn Geçimi

-Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer’in Ýdarecilikten

Aldýklarý Maaþý Kendisine Kullanmama-

ya Özen Göstermeleri

-Ýçerisinde Þüphe Duyduðu Hediyenin

Hükmü

-Ýstemeden Kendisine Bir Þey Verilen Kim-

senin Onu Kabul Etmesi Gerekmediði

-Kabul Etmesi Gerekir Diyen Ýbn Hazm’a

Cevap

-”Üç Þey Reddedilmez…” Hadisinin Delil

Olmasý

-Mesele Hakkýnda Deðerlendirme ve Hz.

Ömer’in (r.a.) Hadisinin Vücub Deðil

Nedb Anlamý Taþýdýðýna Ýcma Edildiði

-Ýbn Hazm’in “Ýster Helal Ýster Haram Ýster

Ýkisine Benzesin Ýsterse de Hediye Eden

Ýyi veya Zalim Olsun Hediyeyi Kabul Et-

menin Gerekli (Farz) Olduðu Sözüne

Cevap

-Seleme b. Fadl El-Ebraþ’ýn Biyografisi

-Ahmed b. Halid el-Hýmsî’nin Biyografisi

-Kadý ve Valinin Ticaret Yapmasýnýn Hükmü

-Ýki Davalýnýn Karþýlanmasýnda Eþit Davranma

-Ýki Davalýya Bakýþýnda ve Diðer Davranýþla-

rýnda Eþit Tutma

-Hz. Ömer ile Ubey b. Ka’b’ýn Aralarýnda-

ki Davada Hüküm Vermesi Ýçin Zeyd b.

Sabit’e Baþvurmasý

-Hz. Ali’nin Bir Yahudiyi Kadý Þureyh’e Mu-

hakeme Etmesi

-Kadý’nýn Kadý’ya Mektubu (Yazýþmasý)

-Allah’ýn Hakkýna Ait Hadler Dýþýnda

Kadý’nýn Kendi Bilgisine Göre Hüküm

Vermesi

-Te’vil ve Tahsis Arasýndaki Fark

-Hadlerle Ýlgili Meslede Kadý’nýn Kendi Bil-

gisine Göre Hüküm Vermekten Kaçýn-

masý

-Gaib Hakkýnda Hüküm Vermekten Çekinme

-Kadý’nýn Akidler ve Fesihler Hakkýnda Gizli

veya Açýk Olarak Hükmü Tenfiz Etmesi

-Ehl-i Zimmet Arasýnda Hüküm Verme

-Öfkeli Halde Hüküm Verme

-Kadý’larýn Adabýyla Ýlgili Diðer Konular

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Verilen Hüküm-

lerde Ýçtihadý

-Ýcmayý Benimseyenin Ayný Þekilde Mücte-

hidi Taklid Edenin Allah Resulüne Uy-

muþ Olacaðý

-HâkiminDavalýyý Bilhassa Þüpheli Durum-

larda Sulha Davet Etmesinin Müsteha-

pOlduðu

-Sulh Meselesinde Ebû Hanife’ye Karþý Ýbn

Hazm’in Ýleri Sürdüðü Görüþe Cevap

-Kadý’nýn Tek Baþýna Mahkeme Meclisinde

Oturmayacaðý

-Kadý’nýn Âlimlerle Müþavereyi Terketmeyeceði

-Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Ýstiþare Etmesi

ve Ýlgili Hususlarýn Deðerlendirmesi

-Müctehidin Kendisinden Daha Fakih Kim-

senin Görüþünü Almasýnýn Caiz Olduðu

-Kadý’nýn Hüküm Verdikten Sonra Ýçtihadý

Deðiþtiðinde ya da Ýçtihadý Önceki Hükmü

Bozmayan Bir Ýçtihada Aykýrý Olduðunda

-Kadý’nýn Kitap, Sünnet ve Ýcmaya Aykýrý

Düþen Hükmünün Geçersiz Olduðu

-Kadý’nýnÖnceden Verilen Hükümlere Uy-

masý Gerekmediði

-Hâkimin Bir Tercümanýnýn Olabileceði

-Tercüman Meselesinde Buhârî’nin Bazý Ýn-

sanlar Sözünden Kasdettiði Anlam

-Hafýz Ýbn Hacer’in Bazý Ýnsanlar Sözünden

Þafiî Deðil Muhammed b. Hasan’ýn Kas-

tedildiði Hükmüne Þaþýrmasý

Yusuf Akgül

148


-Buhârî’nin Ebû Hanife ve Talebelerinden

Rivayette Bulunmamasýnýn Onlara Bir

Zarar Vermediði

24.ÞAHÝTLÝKLER (ÞEHÂDÂT) BÖLÜ-

MÜ

-Þahitliðin Yapýlmasýný Teþvik Etme, Þahit-

liðin Gizlenmemesi

-Þahitliðin Yapýlmasý (Tahammül) ve Eda-

sýnýn Hükmü

-Þahidin Ücret Almasýnýn Hükmü

-Yalancý Þahitlik

-Hadle Ýlgili Þehadeti Gizlemenin Fazileti

-Þahitliði Kabul Etmemeyi Telkin

-“Þahitlere Ýkram Ediniz” Hadisi

-Kadý’nýn Tanýmadýðý Þahitler Hakkýnda

Sorgusu

-Kadý’nýn Fasýðýn Þahitliðiyle Karar Verme-

sinin Hükmü

-Kadýnlarýn Þahitliði

-Ýbn Hazm’in Kadýnlarýn Hadlerle Ýlgili Ce-

maatle ya da Ferdî Olarak Þahitliðinin

Caiz Olduðu Görüþüne Cevap

-Görme Engellilerin Þahitliði

-Abdurrahman b. Simâ’nýn Biyografisi

-Kölenin Þahitliði

-Bir Kere Fasýklýk Suçuyla Ýtham Edildiði

Ýçin Þahitliði Reddedilen Kimsenin Þa-

hitliðinin Kabul Edilmeyeceði

-Eðer Kâfirin Ýnkârý, Çocucuðun Küçük Ol-

duðu, Kölenin Hür Olmadýðý Ýçin Þahit-

liði Reddedilmiþ ise KâfirinMüslüman

Olmasý, Çocuðun Buluða Ermesi ve Kö-

lenin Hür Olmasý Durumunda Þahitlik-

lerinin Kabul Edilip Tekrar Alýnacaðý

-Ýbn Hazm’in Cumhur Ulemaya Konu Hak-

kýndaki Eleþtirisine Cevap

-Mücahid’in “…Erkeklerinizden…” (Bakara

2/282) Ayetini “Hürler” Olarak Tefsir

Etmesini Eleþtiren Ýbn Hazm’aCevap

-Ýftira (Kazf) Suçuyla Cezalandýrýlan Kim-

senin Þahitliði

-Hadisin Ýlk Ravisi Tek Kiþi Olduðunda

Mutlak ile Mukayyed Olmasý Arasýnda

Tezatlýk Olmadýðý

-Hafýz’ýn Atâ El-Horasânî’nin Hadisi Hak-

kýndaki Sözüne Cevap

-Konu Hakkýnda Ali b. Ebi Talha-Ýbn Ab-

basTarikiyle Gelen Rivayetin Cerh Edil-

mesi, Atâ El-Horasânî ile Bu Rivayetin

Arasýný Cem’ Yoluyla Açýklama

-Abd b. Humeyd’in Naklettiði Mekhul’den

Rivayet Edilen Habere Göre Ýftira Ede-

nin Tövbe Etse de Þahitliðinin Kabul

Edilmeyeceði

-Konu Hakkýnda Sözün Özü

-Çocuklarýn Þahitliði

-Fýskve Töhmet Bulunan Þahitliðin Kabul

Edilmemesi

-Þureyh Hadisinin Sahih Olduðu, Ýbn

Hazm’in Hadis Hakkýndaki Eleþtirisine

Cevap

-Ýbn Hazm’in Hz. Aiþe’nin (r.a.) Hiyanet

Eden Kadýn ve Erkeðin Þahitliðinin Caiz

Olmadýðýna Dair Hadisinin Onlarýn Le-

hine Deðil Aleyhine Olduðunu Söyleme-

si Üzerine Verilen Cevap

-Hz. Ömer’den (r.a.) Rivayet Edilen Baba-

nýn Oðluna Þahitliðinin Kabul Edildiðiy-

le Ýlgili Hadisin En Güvenilir Olduðunu

Söyleyen Ýbn Hazm’aVerilen Cevap ve

Onun Senedinde Hadis Uydurmakla

Suçlanan Ravisi Bulunan Rivayeti Delil

Almasý

-Fedek Meselesinde Yalanlanmýþ, Zayýf Bir

Haberi Delil Getiren Ýbn Hazm’aVerilen

Cevap

-Hz. Ebû Bekir’in (r.a.) Hz. Peygamber’in

(s.a.v.) Kýzý Fatýma’yýRazý Oluncaya

Dek Memnun Etmeye Çalýþtýðý

-Hz. Ali’nin Zýrhýný Yahudi Birinin Yanýnda

Bulmasýyla Ýlgili Þurayh’e Mahkeme Ýçin

Baþvurduðu Kýssasý

-Hiç Kimsenin Kendisi Lehine Ýddia Ettiði

Bir Þeyde Tasdik Edici Olamayacaðý

-Davalýnýn Ýki Çeþit Olduðu

149



- Hanýmýnýn Zinasýna Üç Kiþiyle Þahitlik

Eden Kocanýn Þehadetinin Davalý Ko-

numda Olduðu Ýçin Reddedilebileceði

Zannýna Cevap

-Düþmanýn Þahitliði Hakkýnda Hanefî Mez-

hebinin Görüþünü Deðerlendirme

-Ýbn Hazm’in Þahidin Adil Olma Özelliðinin

Þart Koþulmasý Konusunda Cumhura

Yaptýðý Ýtirazýna Cevap

-Þahidin Adil Olma Özelliðinin Bulunmasýy-

la Ýlgili Delil

-Sünnetsiz Kimsenin Þahitliði ve Ýmameti

-Ebû Yusuf’un Þahidin Adalet Vasfý ile Ýlgili

Görüþü

-Ýþlerinde Adaletli Davranan Heva Ehlinin

Þahitliðinin Kabul Edileceðine Delil

-Þerik’in Ebû Yusuf’un Þahitliðini Kabul Et-

memesine Cevap

-Ehl-i Hevanýn Þahitliðini Mutlak Olarak

Reddedenlerin Deliline Cevap

-Müzik ve Çalgý Aletleri Dinlemenin Hükmü

-Satranç Oynamanýn Haram Olduðu, Yalnýz

Arasýra ve Kumar Olmadýkça Oynandý-

ðýnda Kiþinin Adalet Vasfýný Düþürme-

diði

-Zimmîlerin Þahitliði

-Nice Doðru Sözü Yanlýþ Anlamadan Dolayý

Eleþtiren Kimselerin Olduðu

-Mâide Suresinde Neshedilen Bir Þeyin Ol-

madýðýna Dair Bazý Haberlerin Yorumu

-Mucâlid b. Said

-Bir Dindar Topluluðun Diðer Ýnkârcý Top-

luluða Þahitliðini Kabul Edenin Ýleri

Sürdüðü Delile Cevap

-Bu Konuda Ýbnu’l-Hümâm’ýn Bahsine Ce-

vap

-Hadým Kimsenin Þahitliði

-Veled-i Zinanýn Þahitliði

-Erkeklerin Kadýnlarýn Avret Yerleriyle Ýlgili

Bilgisi Olmadýðý Konuda Bir Kadýnýn Þa-

hitliðinin Kabul Edildiði

-Sütanneliði Hükmünün Ýki Erkek ya da Bir

Erkek, Ýki Kadýnla Sabit Olduðu

-Bedevînin Þehirliye Þahitliði

-Saklananýn Þahitliði, Yazý (Hat) Üzerine

Þahitlik

-Kadýnýn Tezkiyesinin Caiz Olduðu

-Þahitlik Üzerine Þahitlik

-Þahitlikten Rücu

-Þahidin Þahitlikten Rücu Edebileceði Hük-

münün Aksini Söyleyen Ýbn Hazm’a Cevap

-Nesep Gibi Ýþiterek Bilinen Haberlerden

Öðrenilenlere Göre Þahitlik

-Hakem Tayin Etme (Tahkim)

-Kýsas ve Hadlerde Tahkimin Caiz Olmadýðý

-Devlet Baþkanýnýn Kendisi Ýçin Hakem Ta-

yin Edemediði

-Borçlu ve Bozgunculukla Ýtham Edilen Di-

ðer Kimselerin Hapsedilmesi

-Hapsetme ve Hapis Cezasýný Kabul Etme-

yen Ýbn Hazm’aCevap

-Zahirîlerin Birçok Hadisi Kendi Reylerine

Göre Kabul Etmemeleri

-Kadý’nýn Þahitliklerinde Þüphe Duyduðu

Kimseleri Tefrik Etmesi

-Ýmam Þafiî’nin Annesinin(r.a.) Ýnce Anla-

yýþ ve Yüksek Zekâsý

-Baðdatlý Bir Kýzýn Ýnce Anlayýþý

-Hz. Dâvud(a.s.) ve Hz. Süleyman’ýn (a.s.)

Muhtelif Hükümlerdeki Ýhtilafý

-Hakikatin Ýzharý Ýçin Hile Yapmanýn Caiz

Olduðu

-Þahitlerin Þahitliði Hükümsüz Kýlmalarýn-

da Ýhtilafý

-Kudame’nin Kýssasýnda Ýçkinin Kusturu-

larak Haddin Yerine Getirilmesine Dair

Kimsenin Bir Delilinin Olmadýðý

-Bir Þahidin Bin, Diðerinin ise Bin Üç Yüz

Diye Þahitlik Etmesi

25. VEKÂLET BÖLÜMÜ-Alýþ-Veriþ, Nikâh ve Diðer Konularda

Vekâlet

-Bize Göre Çoðu Hanefîlerce de Vakýdî’nin

Rivayet Yönüyle Zayýf Olmadýðý

-Husumet Konusunda Vekâlet

Yusuf Akgül

150


-Koca Tarafýndan Nikâh Akdinde Vekil Ta-

yin Etme

-Allah Resulü’nün (s.a.v.) Ýhramlýyken

Meymûne ile Evlenmesi

-Sarf Konusunda Vekâlet, Vekilin Yaptýðý

Fasid Bir Satýþýn Ýadesi Gerektiði

-Vekilin Müvekkilin Elçisini Tasdik Etmesi

-Vekilin Sadece Hâkimin Huzurunda Mü-

vekkilini Ýkrar Etmesinin Sahih Olduðu

-Halkýn Medreselerin Sorumlularýna Hibe

Vermesinin Hükmü

-Sadakanýn Korunmasý ve Verilmesinde Ve-

kil Edinme, Vekilin Tasadduk Etmesinin

Caiz Olduðu

-ErkeðinHanýmý ve Babasýnýn Ýzni Olmadan

Zekât ve Sadakai Fýtrý Vermesinin Caiz

Olduðu

-Ramazan Bayramýndan Önce Sadaka-i Fýtrý

Vermenin Caiz Olduðuna Delil

-Müvekkilin Vekiline,Þu Þeyi Filana Ver

veya Hakkýný Öde, FazlasýnýVer, Dedi-

ðindeFazlasýný Örfe Göre Götürmesi

-Kiþinin Koyunu Bir Dinara Satýn Almak

Üzere Edindiði Vekilin, Onunla Ýki Ko-

yun Almasý

-BelirlenmiþÜcret Mukabilinde Vekil Edinme

-Müslümanýn Dar-ý Harb veya Dar-ý Ýs-

lam’daki Bir Harbîyi Vekil Kýlmasýnýn

Caiz Olduðu

-Karz Yoluyla Borç Ýsteme Konusunda Vekil

Edinme

-Mali Ýbadetler Konusunda Mutlak Olarak

Vekâletin Caiz Olduðu

-VekâletinBaðlanmasýnýn Caiz Olduðu

-Allah’ýn Mu’tede Müslümanlara Fethi Mü-

yesser Kýlmasýný Deðerlendirme

-Müslümanýn Zimmîyi Ýçki Satýþýnda Vekil

Kýlmasýnýn Caiz Olduðu

-Müvekkilin Kendisi Vekil Edindiði Þey-

de Tasarrufta Bulunduðu Takdirde

Vekilinin Bilgisi Olsun veya Olmasýn

Vekâletinin Geçersiz Olduðu

-Sultanýn Beytü’l-mâl ve Benzeri Üzerinde-

ki Edindiði Vekilinin Ölümüyle Ýliþkisi-

nin Kesilmeyeceði

26. DAVA BÖLÜMÜ-Delilin (Beyyine) Ýddia Edene (Müddeî),

Yeminin Ýnkâr Edene Ait Olduðu, Ýddia

Edene Yemin Talep Edilmeyeceði

-Ýbn Kayyim’in Ýbn Hazm Hakkýnda Fakih

Olmadýðýna Dair Þahitliði

-Ýbn Kayyim’in Bir Hatasýna Ýþaret

-Þahit ve Yeminle Hüküm Vermeyi Kabul

Etmeme

-BeyyineninÞahitlere Mahsus Olduðunu

Ýfade Eden Ýbn Kayyim’e Cevap

-”Ya Senin Ýki Þahidin ya da Onun Yemini”

Ýfadesinde Genel Anlamda Yeminle Be-

raber Bir Þahidin Kýlýndýðýný Ýleri Süren

Hafýz Ýbn Hacer’e Cevap

-Bir Yemin ve Þahide Dayanarak Hüküm

Vermeye Dair Hadisin Telakki Bil-Kabul

Olmadýðý, Muhaddislerden Bir Grubun

Onu Münker Saydýðý

-Müslim’in Rivayet Ettiði Ýbn Abbas’ýn Ha-

disini Ýbn Main’inMuallel Görmesi ve

Mahfuz Hadis Olmadýðýný Söylemesi

-Buhârî’nin Bir Þahide ve Yemine Dayana-

rak Hüküm Vermeye Dair Hadisi Uygu-

lamamasý

-Ebû Hatim’in Umûm-ý Belvâda Haberi Va-

hidin Kabul Edilmemesi Konusunda Ebû

Hanifeile Hem Fikir Olmasý

-Bazýlarýnýn Ebû Hatim’in Ebû Hüreyre ve

Zeyd b. Sabit’in Rivayet Ettiði Hadisi

Sahih Zannettiðine Dair Verilen Cevap

-Müslim’in Sahih’indeRivayet Ettiði Ýbn Ab-

bas Hadisi Hakkýnda Detaylý Açýklama

-Sema’ Yoluyla Aldýðý Belli Olmayýp Ya Ho-

casýyla Görüþmek Suretiyle ya da Yaþa-

dýðý Devirdeki Bir Raviden Hadisi Tedlis

Yaparak Aldýðý Belirtilmemiþ Kimsenin

Hükmü

-Ebû Hüreyre’nin Hadisi Hakkýnda Geniþ

Açýklama

-Sa’d’ýn Kitabýnda Bulunan Hadise Dair

151



Açýklama

-Sahih Olduðu Emin Olunduktan Sonra Þa-

hide ve Yemine Dayanarak Hüküm Ver-

meye Dair Hadisler Hakkýnda Cevap

-Bir Þahidle Bir Kýsým Güvence(Eman) Hü-

kümleri Hakkýnda Karar Vermenin Caiz

Olduðu

-Bir Þahide ve Yemine Dayanarak Hüküm

Vermeye Dair Hadisin, Hak Ýddiasýna

(Davaya) Gitmeden Sulha Ait Bir Se-

bep Kýlma ya da Belli Bir Kiþinin Özel

Hakkýnýn Geçersizliði Konusuyla Ýlgili

Olmadýðý

-Ömer b. Þuayb’in Konu Hakkýndaki Hikâye

Edilen Söze ve Rivayetine Verilen Cevap

-Muvaffak b. Kudame’nin Ýmam Muhammed

b. Hasan’ý Hatalý Gördüðü Hususa Cevap

-Ýbn Þibrime’nin Ebû’z-Zinad’a Ayet-i Ke-

rime ile Delil Getirmesi ve Ayetin Delil

Olarak Alýnmasýný Deðerlendirmesi

-Hafýz’ýn Fethu’l-Bârî’de Ýbn Þibrime’nin

Getirdiði Deliline Verdiði Cevabý

-Kitab’a Ziyadenin Anlamý Hakkýnda Deðer-

lendirme

-Hafýz’ýn HanefîlerinBirçok Meselede Nassa

Ziyade Yaptýklarýna Dair Görüþüne Veri-

len Cevap

-Bir Þahid ve Yeminle Hüküm Vermeye Dair

Hadisin Meþhur Olduðunu Ýddia Eden

Hafýz’a Verilen Cevap

-Konuyla Ýlgili Cabir’in Hadisi Hakkýnda

Açýklama

-Konu Hakkýnda Yirmi Civarýnda Sahabe-

nin Rivayeti Olduðunu Söyleyen Hafýz’a

Cevap

-Hafýz’ýn Hadisin Nesh Olduðu Ýddiasýnýn

Kabul Edilmediðine Dair Sözüne Verilen

Cevap

-Ýmam Þafiî’nin(r.a.) Bir Þahid ve Yeminle

Hüküm Vermenin Kur’an Nassýna Mu-

halif Olmadýðý Hakkýndaki Sözüne Cevap

-Hafýz’ýn “Hanefîlerin Mefhum-ý Aded Ye-

rine Sözün Çaðrýþtýrdýðý Anlam (Mef-

hum) ile Görüþ Belirtirler” Þeklindeki

Ýfadesine Karþý Verilen Cevap

-Ýmam Þafiî’nin Ümm’de Ýfade Ettiði Görü-

þüne Cevap

-Muvaffak ve Ýbn Kudâme’nin Bakara 2/282.

Ayetin, Edâ-i Þehadet Deðil Þahitlik

Edeceði Hususu Bilme (Tahammul)

Hakkýnda Olduðunu Ýleri Sürmesine

Karþý Verilen Cevap

-Ýbn Hazm’in HanefîlerinMürsel ve Zayýf

Haberi Delil Aldýklarýný Oysa Bu Konu-

da Delil Almadýklarý Eleþtirisine Verilen

Cevap

-Davalý ya da Davacýnýn Yemin Etmekten

Kaçýnmasýna (Nükûl) Göre Hüküm

Verme, Zira Bu Durumun Bir Tür Ýkrar

Olduðu

-Amr b. Þuayb’in Sahifesi

-Þayet Davacý Davalýnýn Yemininden Sonra

Delil Getirirse Delilin Kabul Edilmesi,

Davalý Yemine Yanaþmazsa Daha Sonra-

ki Yemini Dinlenmeyerek Aleyhine Hü-

küm Verilmesi

-DavalýyaSadece Davacýnýn Talebinden

Sonra Yemin Teklif Edilmesinin Ýzahý

-Yemin Etmekten Kaçýnan (Nâkil) Kimseye

Üç Kere Yemin Arzý

-Davalýnýn Yemine Yanaþmamasýnýn Ardýn-

dan Davacýnýn Yemininin Kabul Edil-

memesi Konusunda Ýmam Þafiî’nin Ýleri

Sürdüðü Akli Delile Cevap

-Üçüncü Bir Þahsýn (Hâric) Delilinin, Malý

Elinde Bulunduranýn (Zilyed) Deliline

Tercih Edilmesi

-Yemin Talebinde Bulunmanýn Keyfiyeti

-Yemin Talebinde Bulunma Meselesinde

Buhârî’nin Hanefîlerle Hem Fikir Olmasý

-Bazý Dostlarýn “Hanefilerin Konu Hakkýn-

daki Görüþü Tam Olarak Gözden Ge-

çirilmiþ Deðil” Þeklindeki Ýtirazlarýna

Cevap

-Ýbn Hazm’in Ebû Hanife’nin Allah’ýn Güzel

Ýsimlerine Et-Tâlibve El-GâlibÝsimlerini

Yusuf Akgül

152


Eklediði Þeklindeki Sözüne Verilen Cevap

-Ýbn Hazm’in Hýristiyana, “Ýncili Hz. Ýsa’ya

Ýndiren Allah’a” Diye Yemin Verdirilme-

sinin Sýrf Cehalet Olduðu, Zira Onlarýn

Allah Tarafýndan Hz. Ýsa’ya Ýndirileni

Kabul Etmediði Þeklindeki Sözüne Veri-

len Cevap

-YemineFidye Verme

-Alýcý ve Satýcýnýn Ýhtilafý

-Ýki Davalýnýn Ýkisinden Birisinin Elindeki

Þey Hakkýnda Çeliþmesi

-Beyhakî’nin Ýleri Sürdüðü Delile Cevap

-Davacý ile Davalýnýn Ellerindeki Bir Þey

Hakkýnda Çekiþmesi (Münazaa), Her

Birinin Hayvana (Nitâc) Sahip Olduðu-

veya Hayvanýn Benzerinin Tekrar Olma-

dýðý Yolunda Ýddiada Bulunmasý

-Davalý ile Davacýnýn Ellerindeki ya da Üçün-

cü Þahsa Ait Bir Þey Hakkýnda Münazaa

Etmesi, O Ýkisinden Her Birinin Delil

Getirmesi yahut Delillerinin Olmamasý

Durumunda Her Biri Arasýnda Ýki Yarým

Paya Hükmedilmesi

-Tahavî’nin Kur’a Yoluyla Hüküm Vermenin

Neshedildiðine Dair Delili

-Ýmam Malik’in Konu Hakkýndaki Deliline

Cevap

-Bir Þahid ve Yeminle Hüküm Vermenin Ki-

tap ve Meþhur Sünnete Ziyade Olduðu-

nu Hasmýn Ýtiraf Etmesi

-Nesep Tayininde Bulunmaya (Kâifliðe)

Ýtibar Etme, Nesebin Tayininde Kaifliðin

Olmadýðý

-Meâni’l-Âsâr’da Müstensihin Hatasý

-Þevkânî’nin Rivayet Naklindeki Hatasý

-Ýbn Kayyim’in Rivayet Naklinde Yaptýðý

Hata

-Þevkânî’ye ve Bazý Dostlara Cevap

-Aldatýlarak Baþkasýna Ait Bir Cariye Ken-

disine Satýlmýþ Kimsenin Çocuðunun

(Veled-i Maðrur) Hak Sahibine Kýyme-

tinin Ödenmesiyle Hür Olacaðý

-Bulunup Bakýlan Çocuðun Nesebinin An-

cak Delille Sabit Olacaðý

-Eþler Arasýnda Ayrýlýk Durumunda Ev Eþ-

yasýndaki Anlaþmazlýk veya O Ýkisinden

Biri ya da Ýkisinin Ölümünden Sonra Mi-

rasçýlarýnýn Ýhtilafý

-Kiþinin Sahip Olduðu Hakkýný Kendisine

Vermeyen Kimseden Delil Getirmeden

Almasý

-Hakkýn Alýmý Meselesi

27. ÝKRAR BÖLÜMÜ-Ýkrarýn Sahih Olmasý ve Hadler Dýþýnda Ýk-

rardan Rücuun Sahih Olduðu

-Hastanýn Mirasçýya Borcu Ýkrar Etmesi

-Buhârî’nin Bazý Ýnsanlar Diye Eleþtirisine

Verilen Cevap

-Netâicu’l-Efkâr’ýn Müellifinin Dile Getirdi-

ði Görüþlere Cevap

-Hanefîlerin Sahabe Kavlini Kýyastan Öne

Almasýna Ýtiraz Edenlere Verilen Cevap

-Mirasçýnýn Mirasçýya Ýkrarý

-Cariyeden Doðan Bebeði Erkek Kar-

deþin Bu Bendendir Diye Nesebine

Katmasý(Ýstilhak) ile Ýlgili Zem’a’nýn

Bebeði Hikâyesini Delil Getirenlere Ve-

rilen Cevap

-Sahibinin Ölümünden Sonra Doðum Yapan

Ümm-ü Veledi Mirasçýnýn Nefyetmesi

-Muaviye’nin (r.a.) Ziyad’ý Nesebine

Katma(Ýstilhaký) Konusunda Özür Di-

lemesi Sonra Verdiði Karardan Dönüp

Allah Resulü’nün (s.a.v.) Hükmüne

Rücu Etmesi

-Ýkrar Konusunda Ýcma Edilen Hususlar

-Hanbelîlere ve Diðerlerine Göre Yabancý ile

Evlenen Bir Kadýnýn Çocuðunu Adamýn

Nesebine Katmasý Meselesinin Benzeri


28. SULH BÖLÜMÜ-Sulhun Caiz Olduðu

153



-Sulhun Anlamý ve Çeþitleri

-Sulhun Müslümanlar Arasýnda Caiz Oldu-

ðuyla Ýlgili Hadisin Deðerlendirmesi, Ýbn

Hazm'in Hadisin Ravileri Hakkýndaki

Eleþtirisine(Cerh) Verilen Cevap

-ÝnkârÜzerine Yapýlan Sulhun Sahih Oldu-

ðu ve Buna Dair Getirilen Delil

-Mutlak Olarak Ýnkâr Üzerine Sulhun Ol-

madýðýyla Ýlgili Olarak Ýbn Hazm'in

Görüþüne Verilen Cevap

-Sulhun Olmayacaðý Üzerine Asîf'in

Hikâyesini Delil Getiren Ýbn Hazm'in

Ýlginç Durumu

-Þurayh'in Hadisini Delil Göstermek Sure-

tiyle Verilen Cevap

-Hz. Ali'nin Sulh Hakkýndaki Sözünü Ýbn

Hazm'in Yanlýþ Anladýðý

-HâkiminBilhassa Aralarýnda Haklýnýn Be-

lirlenemediði Durumda Davalýlarý Sulha

Davet Etmesinin Müstehap Olduðu

-Hz. Ömer'in "Davalýlarý Barýþýncaya Kadar

Geri Býrakýn" Sözünü Kabul Etmeyen

Ýbn Hazm'aCevap

-Urve'nin Hadisiyle Ýbn Hazm'a Cevap

-Abdurrezzak'ýn Naklettiði Delil

-Miktarý Bilinmeyen(Mechul) Þeyden Do-

layý Borçtan Kurtulmanýn(Ýbrâ) Sahih

Olduðu, Borcun Kendi Cinsinden Daha

Azý Bir Borç Hakkýnda Sulh

-Miktarý Bilinmeyen(Mechul) Þeyden Do-

layý Sulhun Caiz Olduðu

-Irz veya Malla Ýlgili Haksýzlýktan Dolayý

Helalleþme

-Meçhul Borçlardan Beraetin Caiz Olduðu

-Borcun Bir Kýsmýný Peþin Olarak Zamanýn-

dan Önce Ödeme

-Sulh Ýçin Vekil Tutma

-Yaptýðý Vazifeler ile Ýlgili Bedel Vermenin

Delili

-Kiþinin Komþusunun Bahçe Duvarýna Aðaç

Dikmesinin Hukuken Deðil Dinen Yasak

Oluþu

-Mescidin Duvarýna Hurma Dallarý Koyma

-Ýzni Olmadan Baþkasýnýn Topraðýný Sula-

manýn Hükmü

-Ýmam Þafiî'nin Kavl-i Kadimi Desteklemek

Ýçin Ýbn Hacer'in Getirdiði Delile Verilen

Cevap

-Ýki Kiþinin Bir Duvar ya da Kulübe Hakkýn-

da Davaya Tutuþmasý

-Ýki Kiþinin Bir Duvar ve Biri Tarafýndan

Üzerine Konulmuþ Ahþabý Hakkýnda

Tartýþmasý

-(Yaðmur) Oluklarýný Yola Çýkartmanýn

Caiz Olduðu

-Ýki Davalýnýn Arasýný Düzeltmek Ýçin Kav-

galarýný Kesmenin Caiz Olduðu

-Mirasçýlarýn Uzlaþarak Terikeden

Çekilmesi(Tehâruc)

29. KÂR ORTAKLIÐI(MUDAREBE) BÖLÜMÜ

-Kâr Ortaklýðý Hakkýnda

30. ÂRÝYET BÖLÜMÜ-Âriyetin Meþruiyeti

-Alýnan Þeyin Sahibine Verilmesi

-Tazmin Edilen ve Edilmeyen Âriyet

-Ya'la b. Umeyye'nin Hadisine Muzdarib Di-

yen Bazý Dostlara Cevap

-Ýbn Hazm'in Zýrhýn Âriyeti ile Ýlgili Safvan

Hadisinin Bütün Tariklerini Ýlletli (Za-

yýf) Görmesi

-Âriyet Hakkýndaki Safvan Hadisinin Sahih

Olduðu ve Hadisteki Kapalýlýðýn Ýzahý

-Âriyeti Alanýn Bir Baþkasýna Âriyet Olarak

Temliki

-Âriyetin Tazmininin Gerekli Olduðunu Ýle-

ri Sürenlerin Deliline Cevap

-"Sana Bu Cariyeyi Hizmetçi Kýldým" Diyen

Kimsenin Sözünün Manasý ve Buharî'nin

Konu Hakkýndaki Görüþüne Cevap

-Buharî'nin Bazý Ýnsanlar Diyerek Nakletti-

ði Bir Adamýn "Bu Atý Sana Yükledim"

Sözünün Anlamý Hakkýndaki Görüþüne

Cevap

31. EMANET(VEDÝA) BÖLÜMÜ

Yusuf Akgül

154


-Güvenilen Kimseye Tazmin Gerekmediði

-Vedia ile Ýlgili Birçok Konu Üzerine Ýcmanýn

Bulunduðu

-Emanet Verilen Þeyle (Vedia) Yolculuðun

Hükmü

-Emanet Edilenin Baþka Bir Þeyle Karýþma

Durumu

32. HÝBE BÖLÜMÜ

-Hibenin Kabulü Hakkýnda

-Sadaka ve Hediye Arasýndaki Fark

-Misafirin Önüne Yemek Getirmenin Onun

Yemesi Ýçin Ýzin Olduðu

-Yemin Meselesinde Bazý Fakirlerin Gafleti

-HibeninKabulü Ýçin Þart Koþulan Deliller

-Bazý Dostlara Cevap

-Baðýþladým Sözüyle Hibenin Gerçekleþmesi

-Hibeyi Teslim Alma(Kabz)

-Hanefîlerin Mal Teslim Alma Þartlarý Ko-

nusunda Delil Aldýklarý Hz. Ebû Bekir

(r.a.) Hadisi ile Bazý Dostlara ve Ýbn

Hazm'a Cevap

-Hibeyi Teslim Alma Þartlarý Hakkýnda

Hz.Ömer ve Hz.Osman'ýn (r.a.) Fark-

lý Görüþleri Olduðunu Ýleri Süren Ýbn

Hazm'a Cevap

-Ýbn Hazm'ýn Ýsa b. Museyyeb'in Rivayetini

Delil Getirmesinin Garipliði

-Müþterek Hisselinin (Müþâ) Hibesi

-Müþâ'ýn Hibesini Caiz Görmeyene Cevap

-Müþâ'ýn Hibesinin Caiz Olduðu Hakkýnda

Hevâzin Esirleri Hakkýndaki Rivayetini

Delil Getiren Ýbn Hazm'a Cevap

-Hediye (Menn), Baðýþ (Hibe), Köle Azat

Etme (Hak), Esir Deðiþtirme (Müfa-

dat) ve Alýþveriþin Farký

-Buharî'nin Sehl b. Sa'd Hadisini Müþâ'ýn

Hibesi Ýçin Delil Getirmesi

-Ýbn Hazm'in Cabir ve Ebû Musa'nýn (r.a.)

Hadislerini Müþâ'ýn Hibesi Hakkýnda

Delil Getirmesi

-Ýbn Hazm'in Konu Hakkýndaki Akli Ýzahýna

Cevap

-Hibe ve Ýbaha Arasýndaki Fark

-Çocuklarýndan Bir Kýsmýna Diðerinden

Fazla Baðýþta Bulunmanýn Caiz Olduðu

-Çocuklara Eþit Davranmanýn Gerektiði Ko-

nusunda Nu'man Hadisini Delil Getire-

ne Verilen Cevap

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm'in Kýyasý

Kullanmasýna Karþý Verilen Cevap

-Ýbn Hazm'in Sa'd b. Ubade Hadisini Delil

Getirmesi

-Ýbn Hazm'in Behz b. Hâkim'in Hadisini

Delile Getirmesine Verilen Cevap

-Baðýþta Bulunurken Çocuklar Arasýnda

Eþit Davranmanýn Müstehap Olduðu

-Erkeðe Kadýnýn Payýndan Ýki Katý Verile-

ceði Görüþünü Ýleri Sürenlerin Deliline

Cevap

-Hibeden Rücu'un Mekruh Olduðu

-Hibeden Rücu' Edilebileceði

-Hibe ile Sadaka Arasýndaki Fark

-"Ameller Niyetlere Göredir" Hadisinin Ýs-

nadý Hakkýnda Ýbn Hazm'a Verilen Cevap

-"Yaptýðýn Ýyiliði Çok Görerek Baþa Kakma"

Müddessir 74/6. Ayetinin Tefsiri

-Ýbn Hazm'in Konu Hakkýndaki Deliline Cevap

-Ýbn Hazm'in "Müslümanlar Þartlarýna

Baðlýdýr" Hadisini Hükümsüz Býrakma-

sýyla Ýlgili Verilen Cevap

-Sevabýn Baðýþlanabileceðine Dair Cumhu-

run Delili

-Mahrem Akrabaya Hibe Eden Kimsenin Hi-

besinden Rücu' Edemeyeceði

-Ýbn Hazm'in Hibeden Rücu'un Haram Ol-

duðuna Dair Getirdiði Delile Cevap

-Hibeden Rücu'a Engel Teþkil Eden Evlilik

Ýliþkisi

-Ýbn Hazm'in Hanefîlere Karþý Delil Getirdi-

ði Hususlara Cevap

-Hibe Edilen Þeyde Ivaz (Karþýlýk) Olmasý

Þartýnýn Sahih Olduðu, Ýbn Hazm’in Ýle-

ri Sürdüðü Görüþe Verilen Cevap

-Taraflardan Birinin Ölümü veya Malýn, Ba-

155



ðýþlanan Kimsenin Elinden Çýkmasý Ha-

linde Hibeden Rücu' Edilemeyeceði

-Umrâ Hibesi(Bir Evde Oturma Hakký Gibi

Bir Kimseye Ömrü Boyunca Kullanmak

Üzere Menfaati Hibe Etme)

-Bazý Dostlarýn Zührî'nin Rivayetinde Hata

Yaptýðýna Dair Ýleri Sürülen Ýddiasýna

Cevap

-"Evim Umrâ ve Suknâ Olarak Sana Hibe-

dir" Diyen Kimsenin Baðýþýnýn Hibe Ol-

mayýp Âriyet Olduðu

-Rukbâ Hibesi (Malý Baðýþlayanýn Eðer Ben

Ölürsem O Senin, Sen Önce Ölürsen

Mal Bana Dönecektir Diye Verdiði Hibe)

-Ýmam-ýAzam'ýn Görüþüne Göre Rukbânýn

Anlamý, Konu Hakkýnda Ebû Yusuf'un

Görüþünü Tercih Edenlere Verilen Ce-

vap

-Ýbn Hazm'in, Ebû Hanife'nin Rukbâ Ko-

nusunda Fukahanýn Görüþü Gibi

Düþündüðünü Söylemesi

-Hediyeye Verilen Karþýlýk (Mükafaat)

-Kadýnýn Kocasýndan Ýzinsiz Malýnda Tasar-

ruf Etmesi

-Ýbn Hazm'a Verilen Cevap

-Konu Hakkýnda Ýmam Malik'in Ýleri Sürdüðü

Delil

-Ýlginç Bir Sadýk Rüya

-Malikîlerin Ýleri Sürdüðü Diðer Delile Verilen

Cevap

-Kadýnýn Kocasýnýn Malýndan Ýzinsiz Ýnfakta

Bulunamayacaðý

-Kadýn Kocasý Ýstese de Ýstemese de Malýn-

dan Sadaka Vermesinin Hakký Olduðuna

Dair Fukahaya Verilen Cevap

-Alacaklý Kimsenin Borcunu Hibe Edebile-

ceði

-Meçhul Bir Haktan Vazgeçme (Ýbrâ)

-Hibe Edenin ya d Hibeyi Alanýn Malý Tes-

lim Almadan Önce Ölmesiyle Hibenin

Gerçekleþmeyeceði(Butlaný)

-Hibenin Þarta Baðlanmasý

-Hibede Kabzýn Þart Koþulmasý ile Ýlgili

Cüz'i Kaideler

-Mevcut Olmayan Malýn(Ma'dum) Hibesi

ile Ýlgili Hz. Musa'nýn Kýssasýný Anlatan

Rivayetin Yorumu

-Cariyeyi Hibe Ederken Hamile Olmasýný Ýs-

tisna Etmenin Sahih Olmayacaðý

-Hediye Verilen Kimsenin Tanýdýðý Bir Ço-

cuk Eliyle Hediye Verilmesinin Caiz Ol-

duðu

-Þam'da Vefat Eden En Son Sahabe

-Kendisine Hibe Verilen Çocuðun Babasýnýn

Hibeyi Teslim Almasý

-Mal (Mevhub) Hibe Edilen Kimsenin Elin-

de Ýken Kabzýn Sukutu

-Arkadaþlarý Yanýndayken Hediye Verilen

Kimsenin Hediyede Hak Sahibi Olmasý

-Ebû Yusuf'un Meþhur Hikâyesi

-Müþriklere Hediye Verme ve Onlardan He-

diye Alma

-Kâfirlere Ýyilik Yapma ve Baðýþta Bulun-

manýn Dayanýþma(Muvalat) Kabilinden

Olmayacaðý

-Bir Sebeple (Ýllet) Hediyeyi Reddetme

- Muaz'ýn (r.a.) Ýdareciliðinden Dolayý Ken-

disine Mal Verilen Ýlk Kimse Olduðu

33. KÝRALAMA(ÝCÂRE) BÖLÜMÜ-Kira(Ücret)Ödenmediðinde Kýyamet

Günü Karþýlaþýlacak Durum Hakkýnda

Tehdit

-Kitap, Sünnet ve Ýcmadan Ýcarenin Caiz Ol-

duðuna Deliller

-Akdin, Menfaatin Belli Bir Bedel Karþýlý-

ðýnda Satýlmasý(Ýcâre) Konusunda Ya-

pýlmasý

-Herhangi Bir Menfaati Süreli Kullanýmda

Kira Müddetinin Bilinmesi Gerektiði

-Kira Müddetinin Çok Uzun Takdir Edilme-

mesi

-Bizden Öncekilerin Þeriatýnýn Neshine Her

Hangi Bir Delil Olmadýðý Zaman Onlarýn

Þeriatýnýn Bize de Þeriat Olduðu

-Ýcarenin Ýki Çeþidi

Yusuf Akgül

156


-Ücretin Belirlenmesi

-Menfaatin Kendi Cinsinden Bir Menfaat

Karþýlýðýnda Kiralanmasýnýn Caiz Olma-

dýðý

-Bir Aletle Vücuttan Pis Kan ya da Ýrin Alan

Kimsenin (Haccâm) Kazancý

-Ýbn Kayyim'in Haccâmýn Kazancý Hakkýn-

daki Görüþüne Verilen Cevap

-Ýbn Hazm'a Cevap

-Damardan Kan Aldýrma ve Saç Týraþý Gibi

Hacamat Dýþýnda Haccâmýn Ýcarýnýn

Caiz Olduðu, Kazancýnýn Ýttifakla Habis

Olmadýðý

-Hamamcýnýn Ücretinin Caiz Olduðu

-Damýzlýk Erkek Hayvana Diþi Hayvaný Aþý-

lamasýnýn Yasak Kýlýnmasý

-Damýzlýk Erkek Hayvanýn Çiftleþmesine

Keremen Verilen Ruhsat

-Ýmam Malik'in Erkek Hayvanýn Diþiyi Aþýla-

ma Ücretinin Alýnmasýný Mübah Saymasý

-Kur'an Öðretmek Üzere Ücret Alma

-Ammar b. Yasir'in (r.a.) Ramazan'da

Kur'an Okuyan Bir Topluluða Ücret

Vermesi

-Þartsýz Þekilde Öðretmene Verilen Hediye-

nin Caiz Olduðuna Delil

-Dâr-ý Harpte Faizli Akdin Caiz Olduðuna

Dair Hanefîlerin Görüþüne Muhalif Gö-

rüþtekilerin Meyli

-Allah'ýn Kitabýyla Rukye Yapmak Üzere

Ücret Almanýn Caiz Olduðu

-Ezan Okumak Üzere Ücret Almanýn Caiz

Olmadýðý

-Ýbn Hazm'in Ücret Konusunda Kur'an Öð-

retimi ile Namaz ve Ezanýn Farklý Oldu-

ðuna Dair Görüþüne Verilen Cevap

-Ýmam Ahmed'in Eðitim - Öðretimle

Uðraþmanýn Borçla Ticaret Yapma ve

Ýdarecilerin Ýþlerinden Daha Sevimli

Olduðuna Dair Sözü

-Deðirmencinin Ölçeði (Kafîzu't-Tahhân)

-Deðirmenci Ölçeðinin Yasak Edildiðini Ýfa-

de Eden Hadisin Ýsnadýnýn ve Metninin

Sahih Olduðuna Dair Deðerlendirme

-Bu Konu Hakkýndaki Görüþümüzü Destek-

leyen Cevaplar

-Ýmam Ahmed'in Deðirmenci Ölçeðini Caiz

Gördüðüne Dair Benzer Örnekler

-Ýmam Ahmed'in Delil Saydýðý Tabiînden

Rivayetler

-Deðirmenci Ölçeðini Yasaklayan Rivayeti

Destekleyen Bir Baþka Hadis

-Arazi Kiralama Müddetinin Ýki Sene Olduðu

-Sütünü Ýçmek Ýçin Koyunu Kiralamanýn

Hükmü

-Ýbn Teymiye ve Ýbn Kayyim'in Malý Deðil

Menfaati Kiralama Hakkýný Kabul Etme-

melerine Verilen Cevap

-Kâhine Verilen Bahþiþin ve Zina Karþýlýðýnda

Kadýna Verilen Ücretin Yasak Kýlýnmasý

-Kadýný Zina Ýçin Kiralama Konusunda Ebû

Hanife'nin Görüþünü Deðerlendirme

-Ýbn Hümam'a Ýsnad Edilen Hata Hakkýnda

Bazý Dostlara Verilen Cevap

-Devirlerindeki Zinanýn Hürler Deðil Cari-

yeler Hakkýnda Olduðu

-Zina Karþýlýðýnda Kadýna Verilen Ücret

Hakkýnda Deðerlendirme ve Zinakar

Kadýnýn Ýcare Akdi ile Aldýðýnýn (Mehr-i

Baðy) Helal Olmasý

-Ýbn Kayyim'in Zinakar Kadýnýn Kazancýnýn

Helal Olduðu Hakkýndaki Görüþü

-Birden Fazla Kiþiye Ýþ Yapanýn (Ecîr-i Müþ-

terek) Kefaleti

-Çalýþanýn Ücretini Ne Zaman Hak Ettiði

-Çalýþanýn Karnýný Doyurma ve Giydirme

Karþýlýðýnda Kiralanmasý

-"Þunu Sana Her Ay Bir Dirhem Karþýlýðýn-

da Kiralýyorum" Diyene Kiranýn Her Ay

Ýçin Caiz Olduðu

-Allah'ý Ýnkâr Eden Kimsenin Müslüman'ý

Ýcar ile Tutmasý

-Müslümanýn Müþrik Kimseyi Kira ile Tutmasý

-Komisyoncunun (Simsar) Ücreti

-Ýcarýn Müddetinin Yapýlan Akdin Ardýndan

157



Baþlamasýnýn Þart Olmadýðý

-Akarýn Ýcarýnýn Mübah Olduðu Hakkýnda

Ýhtilaf Olmadýðý

-Ýmam Ahmed'in Hamamcýnýn Kirasýný

Mekruh Görmesi

-Ebû Hanife'den Hikâye Edilen Hamamcý-

nýn Hamamda Yýkananýn Avret Yerine

Bakmasýný Caiz Gördüðü Görüþüne Ve-

rilen Cevap

-Hayvaný Kiralayan Kimsenin Âdet Olunan

Þekilde Vurmasý

-Öðretmenin Öðrencisine Odun veya So-

payla Deðil Eliyle Üç Kere Vurmasý

-Kiralanan Malýn Kiralayan Kimsenin Elinde

Emanet Mal Olduðu

-Tercih Edilen Fetvaya Göre Vapur ve Posta

Ehlinin Tazmininin Caiz Olduðu

-Haccâmýn Tazmin Etme Sorumluluðunun

Olmadýðý

-Bilmediði Halde Tedavi Etmeye Kalkýþan

Kimsenin Verdiði Zararý Tazminle Mü-

kellef Olduðu

-Sünnetçiyi veya Hasta Bakýcýyý Kiralama-

nýn Ýhtilafsýz Olarak Caiz Olduðu

-Ýnsaný Kiralamanýn Ýhtilafsýz Þekilde Caiz

Olduðu

-Fýkýh ve Benzeri Kitaplarýn Ýstinsahý Ýçin

Müstensih Kiralamanýn Caiz Olduðu

-Mushaf Yazan Kimseyi Ýcar Tutmanýn Caiz

Olduðu

-Ekinin Hasadý Ýçin Ýcarýn Hilafsýz Caiz Ol-

duðu

-Tartým ve Ölçüm Yapaný Kiralamanýn Hilaf-

sýz Þekilde Caiz Olduðu

-Ýskân Ýçin veya Baþkasýnýn Oturmasý Ýçin

Ev Kiralama

-Kiracýnýn Kiraladýðý Malý Kiraya Vermesinin

Caiz Olduðu

-Malý, Ücretin Misli veya Ziyadesi Ýle Kirala-

manýn Hükmü

-Çocuðunu Emzirmesi Ýçin Bir Kýzý veya Kýz

Kardeþi Kiralamanýn Ýhtilafsýz Olarak

Caiz Olduðu

-Hz. Musa'nýn (a.s.) Annesinin Onu Emzir-

mesi Ýçin Ücret Aldýðýna Dair Kýssasý

-Savaþý Süresince Hayvan Kiralamanýn Caiz

Olmadýðý

-Bir Þeyin Kirasýný Gün Olarak Belirtirse

Caiz Olduðu

-Mekke'ye veya Baþka Bir Yere Devenin Kira-

ya Verilmesi Üzerine Ýlim Ehlinin Ýcmasý

-Çobanýn Ýcarýnda Ýhtilaf Olmadýðý, Onun Her-

hangi Bir Yükümlülüðün Bulunmadýðý

-Süs Eþyasýnýn Ýcarýnýn Caiz Olduðu

-Evi Mescid Edinmek Suretiyle Kiralamanýn

Bize Göre Caiz Olmadýðý

-Haram Bir Menfaatin Ýcarýnýn Caiz Olmadýðý

-Ýçki Taþýma Ýçin Ýcar Tutmanýn Caiz Olmadýðý

-Örfe Dayalý Þarta Baðlamadan Kiralama

-Ücretli Çalýþanýn(Ecîr) veya Kiracýnýn

(Müste'cir) Ölmesi ya da Malýn Telef

Olmasýnýn Kiralamayý Geçersiz Kýldýðý

-Malýn Satýlmasý Neticesinde Ýcarýn Hü-

kümsüz Olduðu Konusunda Ýhtilaf

-Ýbn Hazm'in Ebû Hanife'ye Karþý Ýleri Sür-

düðü Görüþe Cevap

-Özür Sebebiyle Ýcarýn Geçersiz Olmasý

34. MUKÂTEBE BÖLÜMÜ-Mükâtebin Bedeli Ödemede Aciz Kalýðýnda

Köleliðe Dönmesi

-Kitâbetin Anlamý

-Mükâtebin Üzerinde Kitabet Akdindeki

Ödenecek Miktardan Bir Dirhem Borç

Kalsa da Köle Sayýldýðý

-Kitâbet Akdinin Peþin Ödenmesinde Var

Olan Ýhtilaf ve Cumhur Ulemanýn Tercih

Ettiði Görüþ

-Ýbn Hazm'in Kýyasla Ameli

-Ýbn Hazm'in Hadis Hakkýndaki Eleþtirisine

Verilen Cevap

-Ýbn Hazm'in Hanefâ Âlim Abdulbaki

Hakkýndaki "Kizb" Ýddiasýna Verilen Cevap

-"Mükâteb, Üzerinde Kitabet Akdindeki

Ödenecek Miktardan Bir Dirhem Borç

Kaldýðý Müddetçe Köledir" Þeklindeki

Yusuf Akgül

158


Hadisin Sahih Olduðu

-Ýbn Hazm'in Konu Hakkýndaki Hadisleri

Cerh Etmesine Dair Verilen Cevap

-Sahabenin Mükâtebe Akdinin Hükmü Hak-

kýndaki Ýhtilafýný Deðerlendirme ve Ýbn

Hazm'in Yaptýðý Hataya Dair Uyarý

-Köle Ýstediðinde Mükâtebe Akdinin Ya-

pýlmasýnýn Vacib Olduðu Hakkýnda Ýbn

Hazm'in Deliline Karþý Verilen Cevap

-Ýbn Hazm'in Meçhul Raviyle Gelen Rivaye-

ti Delil Almasý

-Mükâtebe Hakkýndaki Ayette Geçen "Hayr"

Lafzý Üzerine Yapýlan Farklý Yorumlar

-Ýbn Hazm'in Kâfir Kölenin Kitabet Akdi

Yapabileceði Hakkýndaki Mesele ile Ýlgili

Olarak Hanefîve Malikîlere Yaptýðý Eleþ-

tirisine Cevap

-MükâtebKölenin Efendisinin Kitâbet Ak-

dinden Bir Þeyi Yük Olmaktan Çýkarma

Hakký Olup Olmadýðý

-Mükâteb Kölenin Kitâbet Akdi Bedelini Öde-

diði Zaman Ýster Efendisi Onu Hürriyyete

Kavuþturmayý Niyet Etsin Ýsterse Etme-

sin Her Halükârda Onun Azad Olacaðý

-Mükâteb Kölenin Efendisiyle Ýliþkiyi Kes-

mesinin Caiz Olduðu

-Mükâteb Kölenin Vadesi Gelmeden Önce

Kitâbet Bedelini Peþin Ödemesi Duru-

munda Efendisinin Bunu Kabul Etmesi

Gerektiði

-Ýbn Hazm'in Bu Konuda Bize Karþý Ýleri

Sürdüðü Görüþe Verilen Cevap

-Kölenin Kendi Rýzasýyla Mükâtebe Bedelini

Ödemekten Aciz Olduðunu Söyleyebileceði

-Kitâbetin Efendisi Yönüyle Gerekli, Köle

Cihetinden ise Lüzumu Olmadýðýna Dair

Delil

-Mükâteb Kölenin Ödemeyi Taahhüt Ettiði

Borcun Taksidinin Geçmesi ve Ödeye-

mediðinden Ötürü Borcu Ödemekte Aciz

Kaldýðýný Beyan Etmesinin Caiz Olduðu

-Cumhur Ulemanýn Bu Konudaki Deliline

Verilen Cevap

-"Efkâr" Adlý Eserin Müellifinin Konu Hak-

kýnda Sözünü Ettiði Karmaþýk Mesele-

nin Çözümü

-Yanýnda Hazýr Halde Malý Bulunan veya

Bulunmayan Kimsenin Borcunun Taksi-

dini Ödeme Zamaný Geldiði Vakit Ýki ya

da Üç Gün Ýçinde Ödeyeceði

-Ýbn Hazm'in Vadesi Gelen Borcun Ödeme

Süresinin Üç Gün Olduðuna Dair Görü-

þüne Verilen Cevap

-Mükâteb Kölenin Ölümü

-Mükâteb Kölenin Rýzasý Alýnarak Satýlmasý

-Berîre Hadisini Delil Getirenlerin Ýleri Sür-

düðü Görüþe Verilen Cevap

-Sahibinin Mükâtebe Sözleþmesi Yaptýðý

Cariyesi ile Cima Etmesinin Caiz

Olmadýðý

-Mükâteb Cariye ile Þartlý Cima Etmeyi

Caiz Görenlerin Ýleri Sürdüðü Delile Ve-

rilen Cevap

-Mükâteb Cariyesi ile Cima Eden Kimseye

Ýcmaen Had Vurulmayacaðý

-Cima Ettiði Mükâteb Cariyesine Sahibinin

Mehir (Akar) Vermesi Gerektiði

-Kadýnýn Erkek Kölesinden Dolayý Örtün-

mesi Gibi Mükâtebe Bölümüyle Ýlgili

Çeþitli Meseleler

-Kölenin Haným Efendisinin Saçlarýna Bak-

masýnda Sakýnca Görmeyenlerin Deliline

Verilen Cevap

-MükâtebKölenin Bedelini Ödeyecek Du-

rumda Malý Olduðu Zaman Sahibine

Borcunu Vermesi Gerektiði

-Efendisinin Ölümüyle Kitâbet Akdinin

Fesh Olmadýðý Konusundaki Ýcma

-Mükâteb Kölenin Alýþ-Veriþ Yapacaðý Ko-

nusunda Ýcma Olduðu

-Mükâtebin Ýcmaen Malý Hususunda Kýsýtlý

(Mahcur Aleyh) Olduðu

-Mükâtebin Sefere Gitmesine Engel Oluna-

mayacaðý

-Mükâtebin Ancak Efendisinin Ýzniyle Evle-

nebileceði

159



-Kölenin Bir Bedel (Ivaz) Karþýlýðýnda Pa-

zarlýk Yapmak Suretiyle Kitâbet Akdini

Yapmasýnýn Caiz Olduðu

-Ebû Yusuf'un Kitabu'l-Âsâr Adlý Eserine

Bir Takriz

-Mükâteb Kölenin Borcunun Ödeyememe-

sinden Sonra Getirdiði Sadakalarýn Sa-

hibi Ýçin Helal Olmasý

35. VELÂ BÖLÜMÜ

-Kölenin Velayet Hakký Olmaksýzýn Serbest

Býrakýlmasýnýn (Sâibe) Geçersiz Olduðu

(Butlan)

-Velânýn Dayanaðýný Ýsbat ve Üzerine Ýcma

Edilen Hükümlerin Beyaný

-Velânýn Nesep Yakýnlýðý Gibi Bir Yakýnlýk

Olduðu

-Sahibinin Her Hangi Bir Yere ve Kimseye

Temlik Etmeden Azad Edilen Kölenin

(Sâibe) Velâsý Hakkýndaki Ýhtilaf ve

Cumhurun Görüþünü Tercih

-Senedinde Ýmamlarýn Ardý Sýra Geldiði Rivayet

-Ýmam Neysâbûrî ve Beyhakî'nin Görüþleri

Hakkýnda Cevap

-Damra b. Rebia'nýn Tadili

-"Velâ, Soy Yakýnlýðý (Neseb) Gibidir" Ha-

disi Üzerinden Çýkarýlan Hükümler

-VelâHakkýnýn Satýlmasý ve Hibe Edilmesi-

nin Caiz Olmadýðý

-Meþhur Bir Hadis

-Velânýn Köle Azad Edenden Baþkasýna

Ýntikal Etmediði

-Velânýn Azad Edene Ait Olduðu

-Kölesi ile Efendisinin Dinleri Farklý Olsa da

Velânýn Sabit Olduðu

-Kölenin Keffareti veya Adaðý Sebebiyle

Köle Azad Eden Kimse Hakkýnda Velânýn

Söz Konusu Olacaðý

-Zekât Ýçin Köle Azad Etmenin Caiz Olmadýðý

-Konu Hakkýnda Ebû Ubeyd'in Ýbn Abbas'ýn

Hadisini Delil Getirmesine Verilen Cevap

-Ahmed b. Hanbel'in Rivayet Ettiði Hadis

Hakkýnda Onun Muzdarib Olduðunu

Söylemesi

-Bir Kimsenin Nikâhý Kendisine Haram

Olan Akrabasýna (Zî Rahm-i Mahrem)

Malik Olmasýyla Onu Azad Etmiþ Ola-

caðý ve Velâ Hakkýnýn Ona Ait Olduðu

-Zinadan Olan Oðluna Malik Olan Kimsenin

Oðlunu Azad Etmiþ Olacaðý

-Mükâtebve Müdebber Kölenin Velâsýnýn

Efendisine Ait Olmasý

-Bir Baþkasý Ýçin Kölesini Azad Eden Kimse

-ZîRahmi Azad Etmenin Velânýn Varlýðý Ýçin

Ýsbat Edici Olmasý (Müsbit)

Bir Köleyi Azad Eden Kimsenin Azad Edile-

nin Son Asabesi Olduðu

-Konu Hakkýnda Hz. Ali'den (r.a.) Rivayet

Edilen Hadise Dair Cevap

-Ýbrahim Nehâî'nin Sözüne Dair

-VelânýnÝnsanlarýn En Yakýný Ýçin Azad

Edenden Sonra Asabelik Olduðu

-Ýmam Malik'in Muvatta Adlý Eserinde Ge-

çen Hadis Hakkýnda Bir Müþkilin De-

ðerlendirmesi, Verilen Cevap ve Hafýz'ýn

Hatadan Arýndýrmasý

-Asabe Yönüyle En Yakýn Olan Kimsenin

Velâyet Hakkýna Sahip Olduðu

-Vasýtalý veya Vasýtasýz Azad Eden Haným

Efendilerin Velâdan Mirasýnýn Bulunduðu

-Velâ Hakkýnýn Yaþça Büyüðün Olduðu Me-

selesinin Ýzahý

-Azad Eden Kimsenin Kýzý ile Beraber Azad

Edilen Kölenin (Mevlâ) Mirasý ve Onun

Zevi'l-Erhâmýn Önünde Olmasý

-Katâde'nin Muzdarib Rivayeti

-Babanýn Oðlu ve Torunu Varken Velâyý Hak

Edemediði

-Velânýn Bir Tarafa Çekmesi(Cerr) ve De-

ðerlendirmesi

-Velâ Sahibinin (Mevla'l-Muvâlâtýn) Mirasý

-Miras Hukukunda Akitleþmeden Doðan

ve Ýrsiyet Sebebi Olan Velânýn (Velâu'l-

Muvâlât) Sübutu Hakkýnda Hanefîlerin

Delili

-Diyeti Ödemediðinde Mevla'l-Muvâlâtýn

Mevlâ Durumuna Geçeceðine Dair Delil

Yusuf Akgül

160


-Temîm'e Ait Konu Hakkýndaki Hadisin Sa-

hih Olduðu

-Lakît Hadisinin Deðerlendirmesi

-Müellifin Lakît'in Anlamýyla Ýlgili Görüþe

Rücu Etmesi

-Harbînin Harbîyi Azad Etmesi Durumunda

Velâ Hakkýnýn Onda Olup Olmayacaðý

-Mevlânýn Azad Ettiðinden Aþaðýsýndakilere

Mirasçý Olamadýðý

36. ÝKRAH BÖLÜMÜ-Müslüman Kardeþe Yardým Etmek

-Müminlerin Yardým Etmesinin Vacib Oldu-

ðuna Dair Bir Ýkaz

-Ýkrahýn Sadece Sultan Tarafýndan Yapýlacaðý

-Zina Ýkrahýna Maruz Kalan Kadýndan Had-

din Düþmesi

-Küfür Sözü Diliyle Söylemeye Zorlanan

Kimseye (Mükreh) Verilen Ruhsat

-Ýkrah Durumunda Dini Üzere Ýstikamet

Ýçerisinde Olmanýn Fazileti

37. TASARRUFTAN MEN(HACR) BÖ-LÜMÜ

-Borçluya (Medyun) Hacr ve Borçlunun

Malýnýn Satýlmasý

-Sefihin Hacr Altýna Alýnmasý

-Meni Gelme (Ýnzal) Çaðýna Varma

-Ergenlik Yaþý (Sinn-i Buluð)

-Eteðinde Kýllar Bitme (Ýnbat) Zamanýnýn

Gelmesi

-Þevkânî'nin Sahihayn'de Bulunmayan Bir

Rivayeti Ona Nisbet Etmek Suretiyle

Yaptýðý Hatasý

-Borçlunun Borcunu Ödeyinceye Kadar Ta-

kibe Alýnmasý (Mülâzemetü'l-Garim)

-El-Kifâyeve El-Ýnâye Adlý Eserlerin Sahibi-

nin Görüþüne Bir Bakýþ

38. GASP BÖLÜMÜ-Gasbedilen Malýn Duruyorsa Aynýsýnýn

(Maðsûbu Ayn) Geri Verilmesi

-Köle Azad Edenin Kýymeti Tazmin Edilmek

Üzere Kölesi Olanla Ortaklýk Hakkýn-

daki Hadisi Delil Getiren Kimseye Ýbn

Hazm'in Cevabý

-Baþkasýnýn Arsasýna Bina Yapma veya Aðaç

Dikme

-Gasbedilen Tarlaya Ekin Ekme

-Harac Adlý Eserin Haþiyesini Yazanýn,

Rafi'in Hadisinin Senedinde Geçen

Atâ'nýn Atâ b. Suheyb Olduðunu Söyle-

mesine Dair Verilen Cevap

-Rafi'in Hadisinde Geçen Atâ'nýn Ýbn Ebî

Rebâh Olduðunu Ýlim Ehlinin Ýttifaken

Ýfade Etmesi

-Gasbeden Kimsenin(Gâsýb) Fiiliyle Hâli

Deðiþen Mal

-Gâsýbýn Gasbettiði Malýn Ýsmi ve Men-

faatinin Büyük Bir Kýsmýnýn Ortadan

Kalkmasý Suretiyle Malýn Durumu De-

ðiþtiðinden Malý Elinden Zorla Alýnan

Kimsenin (Maðsubun Minh) Malýnýn

Yok Hükmünde Olduðu ve Gâsýbýn

Mülkü Olduðu Ancak Tazminini

Yerine Getirinceye Kadar Maldan

Faydalanmasýnýn Helal Olmadýðý

-Ý'lâmu'l-Muvakkýîn de Konu Hakkýnda Söz

Edilen Hususlar

-Gasbedilen Malýn Ýsmi ve Menfaatinin

Deðiþmesiyle Gâsýbýn Kýymet Bedelini

Ödemek Suretiyle Mala Malik Olduðu

Konusunda Ýbn Hazm'in Hanefîlere Kar-

þý Eleþtirisine Verilen Cevap

-Zimmî Bir Kimsedden Domuz ve Ýçkinin

Gasbý

-Kastedilen Anlam Yönüyle Mesele Hakkýn-

da Söz

-Gâsýbýn Gasbettiði Kimsenin Menfaatlerini

Tazmin Etmemesi

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm'e Verilen Cevap

-Akar Malýn Gasbý

-Sonuç

161




39. ÞUF'ABÖLÜMÜ-Þuf'a'nýn Ev veya Taþýnmaz Mal(Akar)

Hakkýnda Olduðu

-"Þuf'a Her Þeyde Olur" Hadisinin Açýkla-

masý

-Ehl-i Ýlmin Þuf'a Hakkýndaki Ýcma'ý

-Ýbn Hazm'in Þuf'a ile Ýlgili Hanefîlerin

Usul'e Aykýrý Görüþleri Diye Ýleri Sür-

düðü Delillerine Cevap

-Þuf'a'nýn Akde Konu Olan Þeyde Ortaklýk-

la Ýlgili Olduðu

-Þevkânî'nin Görüþ Naklindeki Hatasý

-Þuf'a'nýn Ayný Yoldaki Komþulukla Oluþ-

tuðu

-Þuf'a'nýn Komþulukla Olduðu

-Þuf'a da Tertip

-Þuf'a'nýn Komþular Ýçinde Tertibi

-Þuf'a Hakkýna Sahip Kimsenin Bu Hakkýný

Belirtmesi (Muvasebe)

-"Þuf'a Hemen Davranarak Hakkýný Ta-

lep Edenindir" Hadisi Hakkýnda Ýbn

Hazm'in Açýklamasýna Cevap

-Küçük Çocuðun Þuf'asý

-"Ýhtilaf Zaralý Deðildir" Sözünün Anlamý

-“Hýristiyanýn Þuf'a Hakký Yoktur” Hadisi

Hakkýnda

-Ehl-i Bid'atýn Þuf'asý

-"Hýristiyanýn Þuf'a Hakký Yoktur" Hadisi-

nin Ýzahý

-Müþterinin Þefi'den Önce Satýn Aldýðý Mal-

daki Tasarrufunun Hükmü

-Konu Hakkýnda Ýbn Hazm'e Cevap

-Þuf'a Hakký Bulunan Malýn Müþterinin

Elinde Nemalanmasýnýn Hükmü

-Þuf'a'nýn Ýskatý Ýçin Hile Arama Hakkýnda

-"Hýristiyanýn Þuf'a Hakký Yoktur" Hadisi-

nin Bir Baþka Yorumu

-Bazý Þefîlerin Þuf'a Hakkýný Aldýðýnda Ge-

ride Kalanlarýn Malýn Tamamýný Almasý

veya Býrakmasý

-Þuf'a Ön Alým Hakkýna Sahip Kimseden

(Þefî') Miras Kalmaz

40. KISMET(TAKSÝM) BÖLÜMÜ-Tahmin Etme Hakkýnda

-Taksimin Ücreti

41. MUZARAA BÖLÜMÜ-Zirai Ortaklýðýn Yasaklýðý

-"Bir Topluluðun Topraðýný Ýzinsiz Eken

Kimse…" Hadisinin Ýzahý

42. MUSÂKÂTBÖLÜMÜ-Musâkât (Bahçe-Emek Ortaklýðý) Hakkýnda

43. ZEBÂÝH BÖLÜMÜ -Av ve Kesim Zamanýnda Besmele Çekmenin

Vacip Olduðu

-Unutarak Besmelenin Terkedilmesinin

Hellaliði Hakkýnda

-Ceninin Boðazlanmasý Hakkýnda Saðlam

Söz

-Cenin Halindeki Hayvanýn Boðazlanmasý

-Üzerine Allah'ýn Adýnýn Anýlýp Anýlmadýðý

Bilinmeyen Hayvan Eti

-Boðazlanan Koyunun Bir Kýsým Uzvunun

Hareket Etmesi

-Boðazlama ve Kesim Aleti Hakkýnda

-Gösteriþ Ýçin Boðazlamanýn Mekruhluðu

-Ehl-i Kitabýn Boðazladýðý Hayvan

-Çocuk ve Kadýnýn Hayvan Boðazlamasýnýn

Caiz Olduðu

-Putperest ve Mecûsî'nin Boðazladýðý Hay-

vanýn Etinin Haram Olduðu

-Ehlî Olmayan Deve ve Diðer Hayvanlarýn

Kesimi

-Ýslam Ülkesinde Taksim edilmeden Önce

Ganimet Mallarýndan Küçük Baþ Hay-

vanlarýn Boðazlanmasý

-Sünnet Olmamýþ Kimsenin Boðazladýðý

Hayvanýn Etini Yemek

-Kýbleye Yönelmeden Hayvanýn Boðazlan-

masý Hakkýnda

AKÝKA'NIN HÜKÜMLERÝ

Yusuf Akgül

162


-Akikanýn Mekruh Olduðuna Dair Ebû

Hanife'nin Hadisten Delili

-Ebû Hanife'nin Ýhtilaflý Mesele Hakkýndaki

Delili

-Ebû Hanife'yi Eleþtiren Kimseye Verilen

Cevap

-Ta'liku'l-Mücerred Adlý Eser Sahibine Ce-

vap

-Konuyla Ýlgili Hadislerin Cem'i

-Ýmam-ý A'zam'ýn Görüþünün Tabiîn'in

Sözleriyle Desteklenmesi

-Ýbn Hazm'a Cevap

-Hanefîlerin Cumhurun Görüþünü Benim-

semesi

-Akika Koynunu Boðazlamanýn Efdaliyeti

-Hayvaný Boðazlayanýn Ne Söyleyeceði

Hakkýnda

-Kesilen Hayvanýn Mekruh Olan Uzuvlarý

-Hayvaný Can Damarýna(Omurga Kemiði-

ne) Kadar Kesmenin Mekruhluðu

-Hayvaný Boðazlarken Boynunu Kesmenin

Mekruh Olduðu

-Deveyi Ayakta Ön Sol Bacaðý Baðlý Olarak

Göðsün Bitim Yerinden Kesilmesinin

Mendup Olduðu

-Ebû Hanife'den Nakledilen Devenin Yere

Yatýrýlarak Kesilmesi Hakkýndaki Riva-

yet Hakkýnda

-Boðazlanmasý Sýrasýnda Dikkat Edilmesi

Müstehap Olan Ýþler, Hayvanýn Rahat

Býrakýlmasý

Ehlî Merkep Etinin Yasak Oluþu

-At Etinin Mekruh Olduðu

-Kuþlardan Pençeli, Yýrtýcý Hayvanlardan

Azý Diþli Olaný Yemenin Yasak Olduðu

-Keler Eti Yemenin Yasak Oluþu

-Kunduz Eti Yemenin Yasaklýðý

-Kertenkele Eti Yemenin Yasak Olduðu

-Cassas'ýn Ýmam Þafiî'nin "Arab'ýn Hoþuna

Giden Þey Helaldir" Sözüne Ýtirazý

-Ýbn Hazm'in Bize Karþý Yaptýðý Ýtiraza Ce-

vap

-"Av Yenilen Þeyin Adýdýr" Sözüne Cevap

-Tilki Eti Yemenin Yasak Oluþu

-Denizin Ölüsünün Helal Olduðu

-Kurbaða Hakkýnda

-Karganýn Hükmü Hakkýnda

-Âlimlerin Karga Türleri Hakkýnda Ýhtilafý,

Karga Tarlasýnýn Etinin Mübah Olduðu-

na Ýttifaký

-"Karga Atýlýr Öldürülmez" Hadisi Hakkýn-

da Ýbn Hazm'in Eleþtirisine Cevap

-Anber Hadisi Hakkýnda Muarýza Cevap

-Muhaddislerin Umum Ýfadeyi Hususi Ýfade

Olarak Kullanmasýndaki Dayanaðý

-Anber Hadisinin, Deniz Hayvanlarýnýn Ta-

mamýnýn Mübah Olmasýna Karþý Delil

Olarak Alýnmasý Konusunda Ýbn Hazm'e

Cevap

-Yahudi, Hýristiyan, Mecûsî ve Diðerlerinin

Avladýðý Deniz Avý

-Çekirgenin Helal Olmasý

-Tavuðun Helalliði

-Tavþanýn Helal Oluþu

-Necaset Yiyen Hayvan Hakkýnda

-Hayvan Boðazlamayla Ýlgili Çeþitli Mese-

leler

44. KURBAN BÖLÜMÜ-Ýster Deve Ýsterse Ýnek Olsun Büyük Baþ

Hayvanýn Yedi, Koyunun ise Bir (Kiþi

Tarafýndan Kurban Edilebilecek) Oldu-

ðu

-Koyunun Kurban Edilmesi, Baþkasýnýn

Onun Sevabýna Ýþtiraki

-Kurbanýn Vacip Oluþu

-Haris el-A'ver

-Abdurrahman b. Ziyad b. En'am el-Ýfrîkî

-“Kurban Kes” Ayetiyle Kastedilenin (Na-

mazda)Eli Göðsün Üstüne Koymak Ol-

duðunu Ýleri Süren Ýbn Hazm’e Cevap

-Kurban Vakti Baþlangýcýnýn Þehir Halký

Ýçin Söz Konusu Olduðu

-Kurbanýn(Kesiminin) Üç Gün Olduðu

-Kurbanýn Yaþý Bakýmýndan Uygunluðu

163



-Keçiden Olan Oðlaðýn Kesiminin Caiz Ol-

madýðý

-Hayvanýn Hayâlarýnýn Kesimi

-Uzvu Sarkýk, Diþi Kýrýk ve Düþmüþ Hayva-

nýn Kesilmesinin Caiz Olduðu

-Kurbanýn Derisinin Satýþý

-Kurbanýn Eti ve Diðer Kýsýmlarýnýn Sadaka

Verilmesi

-Zilhicce’nin Onuncu Gününde Kurban Ýçin

Mendup Olanlar

-Ölen Kimse Ýçin Kurban Kesilmesi

-Kurban Etlerini Üç Günden Fazla Bekletme

-Kurbanýn Bizzat Kesiminin Fazileti, (Ke-

simde) Yardým Ýstemenin Caiz Olduðu

-Muhtelif Meseleler

45. YASAKLAR VE MÜBAHLAR(HAZR ve ÝBAHA)BÖLÜMÜ

-Altýnýn Erkelere Haram, Kadýnlar Helal Ký-

lýnmasý

-Teþebbüh Kabilinden Çevre Halkýn Âdetine

Ýtibar Etme

-Burun ve Diþin Altýndan Yaptýrýlmasý, Kap-

latýlmasý

-Altýn ve Gümüþ Kaplardan Yeme-Ýçme

-Altýn ve Gümüþle Kaplanmýþ Kaptan Su

Ýçme

-Abdestte ve Diðer Durumlarda Sarý ve Ben-

zeri Renklerde Kaplar Kullanmanýn Ca-

izliði

-Erkeklere Altýn Yüzüðün Haram, Gümüþ

Yüzüðün ise Helal Olduðu

-Kadýnlarýn Altýn Yüzük Edinip Takýnabileceði

-Kýlýcý ve Kýnýný Gümüþle Süsleme

-Ebû Dâvud’un “Bu Konuda Bana Tabi

Olan Bir Kimseyi Bilmiyorum” Þeklin-

deki Sözün Açýklamasý

-Söz Konusu Görüþün Açýklanmasýyla Ýlgili

Âlimlerin Sözlerinin Tahrifi

-Demir ve Diðer Yüzükler

-Yetki Sahibi Dýþýndakilerin Yüzük Takma-

sýnýn Yasak Olduðu

-Ýpeðin Erkeðe Haram, Kadýna Helal Olduðu

-Erkeklere Ýpeðin Caiz Olduðu Ölçü

-Mazeretli Kimsenin Ýpek Giymesi

-Ýpekten Armalar (Takýnma)

-Ýpek Yastýða Yaslanma

-Erkek Köleler Hariç Cariyelerin Ýpek Elbise

Giyinmesi

-Erkeklerin Ýpek Kumaþ Giyinmesi

-Sadece Erkeklerin Asfurla Boyanmýþ Elbise

Giyinmesinin Mekruh Olduðu

-Erkeklerin Safran Rengi Elbise Giymesinin

Yasaklanmasý

-Muhtelif Meseleler

-Kýyafette Farklýlýk

-Kadýnýn Yabancýlar Yanýnda Yüz ve Avuçla-

rýný Açabileceði

-Niþanlýya Bakýlabileceði

-Yabancýlarla Yalnýz Kalmanýn (Halvet) Ha-

ram Olduðu

-Cima (Cinsel Ýliþkide) Örtünme

-Þevkânî’nin Nakilde Hatasý

-Göz ve Diðer Uzuvlarýn Zinasý

-Kadýnýn Beraberinde Mahremi veya Kocasý

Olmadan Yolculuða Çýkmasýnýn Caiz Ol-

madýðý

-Kölenin Efendisi Ýçin Yabancý (Hükmünde)

Olmasý

-Kadýnýn Cinsel Ýliþki Hakký Olduðu

-Cariyeye Azil Yapmanýn Caiz, Hür Kadýna

ise Onun Ýzni Olmadan Mekruh Olduðu

-Kadýnýn Cenini Düþürmek ve Hamile Kal-

mayý Önlemek Ýçin Tedavi Görmesinin

Hükmü

-Þevkânî’nin Ýki Yönden Nakil Hatasý

-Kadýnýn Hamile Kalmayý Önlemek Ýçin Hile

Yapmasýnýn Hükmü

-Cariyenin Bedeninden Faydalanmadan

Önce Ýstibra Yapmasý ve Bunun Manasý

-Selamlaþma Þeklinde Kiþinin Kardeþini Öp-

mesi ve Boynuna Sarýlmasýnýn Mekruh

Olduðu

-Ta’zim Ýçin Ayaða Kalkma

-Tokalaþma (Musafaha)

Yusuf Akgül

164


-Allah’tan Baþkasýna Secde

-Yiyeceði Stoklamanýn (Ýhtikârýn) Mekruh

Olduðu

-Fiatý Artýrmanýn Mekruh Olduðu

-Ýçki Yapýlacaðýný Bilen Kimsenin Üzüm ve

Meyve Suyu Satýþý

-Mekke Evlerini Kiraya Verme ve Satma

-Mushaf’ýn Aþýrlarýný Belirtme(Teþ’îr) ve

Noktalamanýn Keraheti

-Zimmîlerin Mescid-i Haram’a Girmesi

-Müþriklerin Mescide Girmesi

-Merkebin Atla Birleþtirilmesinin Caiz Ol-

duðu

-Hayvanlarý Ýðdiþ Etme

-Yahudi Ve Hristiyan’ý Ziyaret Etme

-“Allah’ým Senin Arþýndan Ýzzet Makamýna

Sýðýnýrým” Diyerek Dua Etme

-Ýbnu’l-Cevzî’nin Konuyla Ýlgili Hadisler

Hakkýnda Deðerlendirmesi

-Tavla, Satranç ve Benzeri Oyun Oynama

-Farenin Yaða Düþmesi

-Eðlence Ýçin Köpek Edinmenin Mekruh Ol-

duðu

-Yasak ve Mübahlarla Ýlgili Çeþitli Meseleler


46. ÖLÜ ARAZÝLERÝ ÝHYA ETME BÖ-LÜMÜ

-Araziyi Taþ Dikerek Niþanladýktan Sonra

Üç Sene Ýhya Etmeme

-Arazinin Ýhyasýnda Þehirden Uzaklýðýn

Þart Koþulmasý

-Kuyunun Baþkasýna Yasak Olduðu

Bölge(Harimi)

-Su Kaynaðýnýn Harimi

47. ÝÇECEKLER(EÞRÝBE)BÖLÜMÜ-Ýçkinin Haram Kýlýnmasý

-Ýçkinin Koruk, Hurma ve Kuru Üzümden

Olduðu

-Hakikaten Ýçki Hükmünde Olmayan Bal ve

Diðerlerini Ýçme

-Ýçkinin ve Diðer Sarhoþluk Verenlerin Ha-

ram Li Aynihi Olduðu

-Her Sarhoþluk Verenin Haram Olup Ýçki

Sayýldýðý Hakkýnda

-Ýbrahim'in: "Halkýn Çoðu da Azý da Sarhoþ-

luk Veren Þeyi Haram Saymasý Yanlýþtýr"

Sözü

-Sarhoþluk Veren Fazla Nebiz

-Hurma Suyunun Az Piþirilmesiyle Elde

Edilen Nebiz ve Üçte Birlik Kýsmý Hak-

kýnda

-Hurma Suyunun Çok Kaynatýlmasýyla Elde

Edilen Þekerin Haramlýðý

-Ýki Karýþýmla Yapýlan Ýçeceðin Mübah Ol-

duðu

-Kaplarda Nebiz Yapma

-Ýçkinin Sirke Haline Gelmesi

-Nassýn Reyle Muarazasý ile Nassa Yükle-

nen Manayý Belirleme Arasýndaki Fark

48. AVLANMA BÖLÜMÜ-Eðitilmiþ Köpeðin Avýnýn Helal Olmasý

-Köpeðin Yediði Avýnýn Haram Olmasý

-Eðitilmiþ Aslan, Tazý ve Diðerlerinin Yaka-

ladýðý Avýn Helal Olmasý

-Tazý ve Benzerlerinin Yediði Avýn Helal Ol-

masý

-Hayvaný Ava Gönderirken Besmele Çekme-

nin Vacip Olduðu

-Av Sýrasýnda(Ok vb.) Atma Hakkýnda

-Tabanca ile Vurulan Avýn Yasak Olmasý

-Avýnýn Baþka Bir Silahla Avlandýðýný Gör-

mesi ve Görmemesi Durumunda

-Avý Ýki ya da Daha Az veya Daha Çok Par-

çaya Ayýrma

-Canlýdan Kesilenin Ölü Sayýlmasý

49. REHÝN BÖLÜMÜ-Rehinin Meþruiyeti

-Rehin Olarak Alýnandan(Merhun) Fayda-

lanma

-Rehin Olarak Bulunduðu Zaman (Hayva-

165



nýn) Sýrtýna, Harcanana Karþýlýk Binil-

mesi

-Rehin Olan Malýn Yitirilmesi Durumunda

Tazmini

-Rehinin Kapanmayacaðý

-Rehin Konusuyla Ýlgili Çeþitli Meseleler

50. CÝNAYETLER BÖLÜMÜ-Kasten Yapýlmýþ Suçun Kýsasýnýn Vacip Ol-

duðu ve Suçun Affedilebileceði

-Kasten Adam Öldüren Kimsenin Tevbesi

Hakkýnda Ýbn Abbas’ýn Sözü

-Maktulün Velisinin Diyet ve Kýsas Arasýnda

Muhayyer Olmasý

-Katilin Kasten Öldürdüðünü Kabul Etme-

diðinde Maktulülün Velisinin Onu Ba-

ðýþlamasý Gerektiði Fakat Hukuken Ký-

sasýn Düþmeyeceði

-“Kýsasýn Cezasý Sadece Kýlýçladýr”

Sözü ve Hataen Öldürmenin Kasda

Benzemediði(Þibhu’l-Amd)

-Kasden Aðýr Bir Öldürme Olduðunda

Kýsasýn Gerekli Olduðu

-Kusur Küçük ya da Büyük Olsun Hataen

Öldürmeden Dolayý Diyetin Vacip Ol-

duðu

-Oðlunu Öldürmesiyle Babaya Kýsas Gerek-

mediði

-Kiþi Bir Baþka Kiþiyi Nasýl Öldürdüyse

Öyle Öldürüleceði

-Bazý Velinin Kýsastan Vazgeçmesiyle Katil-

den Kýsasýn Düþtüðü ve Velisinin Þartsýz

Olarak Affetmesinden Dolayý Diyetin

Gerekmediði

-Fakihlerce Müselsel Hadis

-Müslümanýn Kâfir ve Zimmîyi Öldürmesi

-Kölesini Öldürmesi Sebebiyle Velisine Ký-

sasýn Gerekmediði

-Kadýnlarla Erkekler Arasýnda Kýsasýn Ger-

çekleþmesi

-Bir Kiþinin Ölümüne Ýþtirak Eden Toplulu-

ðun (Kýsasla) Öldürülmesi

-Bir Kiþinin Elini Kesmeye Ýþtirak Eden

Topluluðun Ellerinin Kesilmesi

-Taþla Ansýzýn Gelene Taþ Atma

-Vurma ve Dövmeyle Kýsasýn Yapýlmasý

-Hataen Adam Öldürme

-Müslümanlara Kýlýç Çekenin Kýsasý ve Diye-

ti Lüzum Etmeyip Kanýnýn Heder Olduðu

-Malý Ýçin Savaþan ve Adam Öldüren Kimse-

den Kýsas ve Diyetin Düþmesi

-Mecnunun Cinayeti

-Sarhoþun Cinayeti

-Çocuðun ve Delinin Kasten Yaptýðý Fiilin

Hataen Hükmünde Olmasý

-Gözü Mevcutsa Göze Karþýlýk Gözün

Kýsâsý

-Diþin Kýsâsý

-Diþin Diþe Kýsâsý Uygulamasýnýn Ertelenmesi

-Yaralamaya Karþýlýk Yaralama Kýsâsýnýn

Uygulanmasý Ýçin Kiþinin Ýyileþmesini

Bekleme

-Kemiðin Kýsâsýnýn Olmadýðý

-Baþ Yarýlmalarý (Mûzýha) Dýþýndakilerde

Kýsâsýn Olmadýðý

-Deli, Küçük Çocuk ve Babanýn Adam Öl-

dürmede Ortaðý Üzerine Hükmü

-Hataen Öldürenin Ortaðý Üzerinden

Kýsâsýn Düþmesi

-Bir Kiþinin Adamý Tutup Diðer Þahsýn

Adamý Öldürmesinden Dolayý Cezalan-

dýrýlmasý

-(Yaralayýcý, Kesici Delici Olmayan) Odun,

Taþ Gibi Bir Þeyle Kasten Öldürmenin

(Þibhu’l-Amd) Diyeti

-Hataen Öldürmenin Diyeti

-Kasten Ýþlenen Suçta Devenin Diyet Olarak

Verilmesi

-Ehl-i Zimmetin Diyeti

-Kadýnýn Diyeti

-Gözün Diyeti

-Göz Kapaklarý ve Kirpiklerin Diyeti

-ÂmâBir Adamýn Kasden Saðlam Bir Kimse-

nin Gözünü Çýkarmasý

-Kulaðýn Diyeti

-Burunun Diyeti

Yusuf Akgül

166


-Dildeki Diyet

-Diþlerin Diyeti

-Dudaklarýn Diyeti

-Sakalýn Diyeti

-Meme Baþýnýn Diyeti

-Elin Diyeti

-Bel Kemiðinin Diyeti

-Erkeklik Organýnda Diyet

-Bacakta Diyet

-Parmaklarýn Diyeti

-Aklýn Diyeti

-Herhangi Bir Þekilde Yaralama veya Vur-

mayla Ýþitme, Görme ve Cinsel Gücün

Kaybolmasý Durumundaki Diyet

-Diyette Kural

-Yaralamanýn Ölüme Sebebiyet Vermesi

Hâlinde Yaralayanýn Kýsas Olarak Taz-

minle Yükümlü Olmasý

-Yaralamalardan Dolayý Gereken Diyetler

-Kemiðe Kadar Olan Yaralamanýn(Mûziha)

Dýþýndaki Yaralarýn (Erþ) Diyeti

-Ceninin Diyeti

-Düþürülen Bir Ceninden Dolayý Verilmesi

Gereken Mali Tazminata (Gurre) Kýy-

met Koyma

-Uzman Olmayan Doktorun Ölüme Sebep

Olan Tedavisi

-Ýki Kiþinin Çarpýþmasý (Tesadüm)

-Sebep Olup Öldürme

-Duvarýn Altýný Oyarak Ýnsanlarýn Üzerine

Yýkýlmasýna Sebep Olmadan Dolayý Ge-

reken Diyet

-Hayvanýn Gözünün Yaralanmasý

-Hayvan Yöneticisinin(Saik, Kâid, Nâhis)

Sebep Olduðu Zararýn Tazmini

-Ýbn Hazm'in Haberin Sýhhat Derecesini Sa-

dece Ýsnadla Kabul Etmediði

-Hayvanýn Sebep Olduðu Zarardan Dolayý

Tazminin Gerekmediði

-Hayvanýn Sebep Olduðu Zarardan Dolayý

Tazmin

-Kölenin Sebep Olduðu Zarardan Dolayý

Tazmin

-Kölenin Diyeti

-Müdebber, Mükâteb ve Ümmü Veledin Ver-

diði Zararýn Tazmini

-Hz.Peygamber'e (s.a.v.) Küfretmesinden

(Sebb) Ötürü Öldürülmesi

-KASÂME BÖLÜMÜ-Faili Meçhul Bir Maktûlün Bulunduðu Ye-

rin Ahalisi Tarafýndan Öldüreni Bilme-

diklerine Dair Yemin Etmesi (Kasâme)

Hakkýndaki Delilin Kesin Olduðu

-Kasâmenin Keyfiyeti

-Kasâmenin Elli Kiþiye Yemin Verdirilerek

Yapýlmasý

-Âkýlenin Ödeyeceði Miktarýn Belirlenmesi

-Diyeti Ödeme Müddeti

-Âkýlenin Kasten, Sulh, Ýkrar ve Köle Cina-

yeti Yoluyla Yapýlan Suçlarýn Diyetini

Karþýlamayacaðý

-Âkýlenin Mûzihadan Daha Aþaðýsýnýn Diye-

tini Vermeyeceði

51. VASÝYETLER BÖLÜMÜ-Vasiyetin Anlamý, Vacip ya da Mendup Ol-

duðu Hakkýnda Deðerlendirme

-Mirasçýya Vasiyyet Olmayacaðý

-Vasiyetin Üçte Birden Fazla Olmayýp Daha

Az Olabileceði

-Mirasçýnýn Ýzninden Sonra Vasiyetin Yeine

Getirilmesi

-Vasiyet Edenin Vasiyetini Deðiþtirmesi

-Zimmî Kâfire Vasiyet

-Çocuðun Vasiyetinin Batýl Olmasý

-Mirasçý Olmadýðýnda Malýn Tamamýnýn Va-

siyeti

-Vasiyet Edenin Borcu Ödendikten Sonra

Vasiyetini Yerine Getirme

-Katile Vasiyetin Caiz Olmadýðý

-Ölüm Hastalýðý Sýrasýnda Köle Azad Etme

52. MÝRAS(FERAÝZ) BÖLÜMÜ

-Müslüman ile Kâfir Arasýnda Verasetin Ol-

madýðý

-Ýki Farklý Din Mensubunun Birbirlerine Mi-

167



rasçý Olamayacaðý

-Mürtedin Mirasý

-Esirin Mirasý

-Katilin Mirastan Mahrumiyeti

-Kölenin Ne Varis Olacaðý Ne de Miras Bý-

rakacaðý

-Mükâtebin Ne Varis Olacaðý Ne de Miras

Býrakacaðý

-Kýsmen Azad Edilen Kimsenin Ne Varis

Olacaðý Ne de Miras Býrakacaðý

-Hamilenin Mirasý

-Hünsanýn Mirasý

-Kadýnýn Kocasýnýn Diyetinden Mirasçý Ký-

lýnmasý

-Kelâle Hakkýnda

-Dedenin Mirasý

-Kýz Kardeþ ve Erkek Kardeþlerin Dedeyle

Mirastan Düþmesi

-Ýki Erkek Kardeþin Annesine Mirastan Altý-

da Bir Verilmesi

-Koca ile Ana-baba yahut Haným ile Ebevey-

nin Mirasý

-Kýz Torun ve Kýz kardeþ ile Beraber Kýzýn

Mirasý

-Anne ve Dedenin Kýz kardeþle Birlikte Mirasý

-Biri Evli Diðeri Annenin Erkek Çocuðu

Olan Amcanýn Ýki Oðlunun Mirasý

-Ashâb-ý Ferâizin Mirasta Önceliði ve Teri-

kenin Asabeye Verilmesi

-Ninenin Mirasý

-Baba ile Babaannenin Mirastan Düþmesi

-Ýbn Maîn'in "Leyse Bi Þey'in" Sözünün

Manasý

-Çocuklar ve Babalarýn Mirasý

-Hz. Ömer'in Baþýndan Geçen ve Müþerreke

veya Hýmâriyye Diye Adlandýrýlan Miras

Meselesi

-Mirastan Mahrum Býrakma(Hacb)

-Mirastan Artaný Pay Sahiplerinin Paylarý

Oranýnda Kendilerine Daðýtma(Redd)

-Hisseler Toplamý Ortak Paydadan Büyük

Olan Miras Meselesi (Avl)

-Mülâ'ane Sonrasýnda Olan Çocuðun (Ýbn

Mülâ'ane) Mirasý

-Akrabalarýn Mirasý

-Nesep Yönüyle Hakký Olduðunu Ýkrar Ede-

nin Mirasý

-Yeri, Ölü ya da Diri Olduðu Bilinmeyen

Kimsenin (Mefkûdun) Mirasý

-Mirasçýsý Olmayanýn Mirasý

-Boðulan ve Göçük Altýnda Kalan Kimsenin

Mirasý

53. HÝYEL BÖLÜMÜ54. EDEB, TASAVVUF VE ÝHSAN BÖ-

LÜMÜ-Halkla Güzel Geçinme

-Dünyaya Bel Baðlamayýp Ýbadet ve Taatle

Meþgul Olma (Zühd), Harama Düþme

Korkusuyla Þüpheli Þeylerden Kaçýnma

(Vera')

-Kötü Ahlaktan Sakýnma

-Güzel Ahlaka Teþvik

-Zikir ve Dua

Eserin DeðerlendirilmesiSözlük anlamýyla “sünnetlerin yücel-

tilmesi” anlamýna gelen Ý'lâ'ü's-sünen, esasen

Hanefî mezhebinin görüþlerini destekleyen

ahkâma dair hadislerin bir araya getirilip iza-

hýnýn ve delillerinin yapýldýðý bir eser olmasý

itibariyle gerek fýkýh gerekse hadis sahasýyla

ilgilenenler için okunup incelenmeye deðer

bir eserdir. Nitekim Zâhid Kevserî'nin de

ifade ettiði gibi imrenilecek derecede hayret

verici bir gayretin ürünü olan bu çalýþmada

Hanefi mezhebinin dayandýðý hadis rivayetle-

ri sened ve metin yönüyle tek tek ele alýnmýþ,

karþýt görüþlere ikna edici cevaplar verilerek

fýkhî meseleler tartýþýlmýþtýr.

Kitabý inceleyen bir kimse müellifin bi-

limsel bir metotla eserini kaleme aldýðýný fark

edebilir. Ayný zamanda geleneksel usulün

yaný sýra tenkitçi bir zihniyetle meselelere

yaklaþtýðýný anlar.

Öte yandan tanýtmaya çalýþtýðýmýz

kitabý incelerken karþýlaþtýðýmýz basýmdan

Yusuf Akgül

168


kaynaklanan bazý hatalarý da burada kýsaca

iþaret etmekte fayda görmekteyiz. Bunlarý

þöyle maddeleþtirmek mümkündür:

1. Kitabýn içeriðindeki baþlýk ile fih-

ristte verilen baþlýðýn bir olmama-

sý.01

2. Genelde fihrist bölümünde ba-

zan içerikteki baþlýklarda imla

hatalarýnýn bulunmasý.02

3. Ýçerikte verilen baþlýðýn fihrist

bölümünde yer almamasý.03

4. Fihrist bölümünde verilen baþlýðýn

içerikte bulunmamasý.04

5. Fihristte verilen sayfa numaralarý-

nýn içerikle örtüþmemesi.05

Son olarak müellifin özellikle hadis usu-

lüne dair önemli tespitlerinin yer aldýðý kita-

býnda naklettiði bazý görüþleri ise þunlardýr:

- Hadis rivayetinde ilk üç asýrda bu-

lunan inkýtaý (kopukluk) zararlý

deðildir.06

- Büyük tabiinin sözü hüccettir. 07Muhaddislere göre hüccet olma-

01. Bu durum fihristi hazýrlayan muhakkikin

eserdeki uzun baþlýklarý kýsaltýlarak vermesin-

den kaynaklanmýþ olabilir. Bkz. et-Tehânevî,

Zafer Ahmed Ýlâü’s-sünen, Thk. Muhammed

Taki Osmânî,(Karaçi:1418)XII, 131, 140, 279,

295, 322, 336, 344, 417, 450, 453, 454, 457, 479,

506, 558.

02. Ýmla hatalarýnýn ya harf eksikliði veya harfin

yanlýþ yazýmýndan kaynaklandýðý görülmüþtür.

Bkz. et-Tehânevî, Zafer Ahmed Ýlâü’s-sünen,

Thk. Muhammed Taki Osmânî,(Karaçi:1418),

XII, 380, 454, XIV, 21

03. Bkz. et-Tehânevî, Zafer Ahmed Ýlâü’s-

sünen, Thk. Muhammed Taki Osmânî, (Karaçi:

1418), XII, 218, 219, 221, 236, 240, 242, 250,

460, 463, 464, 466, 467.


sünen, Thk. Muhammed Taki Osmânî, (Kara-

çi:1418), XII, 198, 450, 510, 571, 578, 581, 651


sünen, Thk. Muhammed Taki Osmânî, (Kara-

çi:1418), XII, 191, 362, 382, 384, 429, 433, 441

06. et-Tehânevî, Zafer Ahmed Ýlâü’s-sünen,

Thk. Muhammed Taki Osmânî, (Karaçi:1418),

I, 236, s. 242, 322.

07. et-Tehânevî, Zafer Ahmed Ýlâü’s-

yan hadis adap ve fazilette kabul

edilir.08

- Ýlk üç asrýn mestur ve mechulu’l-

hal olan zayýf ravilerin rivayeti ka-

bul edilir.09 Kaynakça

Daudi, Halid Zaferullah Pakistan ve Hindistan'da Þâh Velîyullah ed-Dehlevî'den Günümüze Kadar Hadis Çalýþmalarý, (Ýs-

tanbul: 1995).

el-Semerrâî, Yunus Ýbrahim Ulemâu'l-arab fî þibhi'l-kârrati'l-hindiyye, (Baðdat:1986).

Özþekel, Mehmet "Pakistan’da Hadis Çalýþma-larý", (Yayýmlanmamýþ Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, 1992).

Sifil, Ebu Bekir Ýlâü's-Sünen maddesi, TDVÝA,

Ýstanbul:2000, XXII, s. 78.

et-Tehanevî, Eþref Ali, Zafer Ahmet et-

Tehanevî, Ýlâü's-Sünen (Sünnetin Yücel-tilmesi) Hadislerle Hanefi Fýkhý, Çeviren:

Heyet, Misvak Neþriyat (Ýstanbul:2006)

et-Tehânevî, Zafer Ahmed Ýlâü's-Sünen, (Bey-

rut:2001).

et-Tehânevî, Zafer Ahmed Ýlâü's-Sünen, (Thk. Muhammed Taki Osmânî), (Karaçi:1418).

et-Tehânevî, Zafer Ahmed Kavâid fî Ulûmi’l-Hadis (Yeni Usul-i Hadis), Çev: Ýbrahim Canan, (Ýzmir: 1982)

et-Tehânevî, Zafer Ahmed Kavâid fî Ulûmi’l-Hadis, Thk. Abdu'l-Fettah Ebû Gudde,

(Beyrut: 2007)

Ubeydi, Yasir Ýsmail Mustafa “Kavâid mustalahi'l-hadis inde imam et-Tehânevî fî kitabihi i'lâüs's-sünen” (Yayýmlanmamýþ Yüksek Lisans Tezi, Câmiatu'l-Ýslamiyye, Baðdat,2006)

sünen, Thk. Muhammed Taki Osmânî,

(Karaçi:1418),II, s.165.



(Karaçi:1418),II, s.316.



(Karaçi:1418),II, s.385.

zafer ahmed et-tehânevî’nin İ’lâü’s-sünen adlı...

Documents