Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju

"Slubeni glasnik Republike Srbije", br. 34/03, 85/05, 5/09, 107/09, 101/10, 93/12, 62/13, 108/13

i 75/14

I. UVODNE ODREDBE

lan 1.

Penzijsko i invalidsko osiguranje obuhvata obavezno i dobrovoljno penzijsko i invalidsko

osiguranje.

lan 2.

Ovim zakonom ureuje se obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje.

Ovim zakonom ureuje se penzijsko i invalidsko osiguranje i za lica koja nisu obavezno

osigurana po ovom zakonu, a ukljuila su se u obavezno osiguranje.

lan 3.

Obaveznim penzijskim i invalidskim osiguranjem obezbeuju se prava za sluaj starosti,

invalidnosti, smrti i telesnog oteenja.

lan 4.

Dobrovoljno penzijsko i invalidsko osiguranje je osiguranje kojim se, na osnovu ugovora,

mogu obezbediti prava za sluaj starosti, invalidnosti, smrti i telesnog oteenja, ili vei obim tih

prava od obima utvrenog ovim zakonom, kao i druga prava iz ovog osiguranja.

lan 5.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja stiu se i ostvaruju zavisno od duine

ulaganja i visine osnovice na koju je plaen doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje i uz

primenu naela solidarnosti.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja stiu se, ostvaruju i koriste pod uslovima i na

nain utvren ovim zakonom.

lan 6.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja jesu lina prava i ne mogu se prenositi na

druga lica.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ne zastarevaju, osim prava na potraivanja

dospelih a neisplaenih iznosa u sluajevima utvrenim ovim zakonom.

lan 7.

Pojedine kategorije osiguranika mogu izuzetno, u sluajevima i na nain utvren ovim

zakonom, sticati i ostvarivati pravo na penziju pod posebnim uslovima.

Kategorije osiguranika, blii kriterijumi za ostvarivanje prava u smislu stava 1. ovog

lana, kao i nain finansiranja tih prava ureuju se ovim zakonom.

lan 8.

Sredstva za poveane obaveze koje nastaju usled sticanja i ostvarivanja prava pod

posebnim uslovima za odreene kategorije osiguranika obezbeuju se u budetu.

lan 9.

Sredstva za penzijsko i invalidsko osiguranje, odnosno prava iz penzijskog i invalidskog

osiguranja obezbeuju se, odnosno ostvaruju kod republikog fonda za penzijsko i invalidsko

osiguranje (u daljem tekstu: fond).

II. OBAVEZNO PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANjE

lan 10.

Obavezno osigurana lica (u daljem tekstu: osiguranici), u smislu ovog zakona, jesu:

1) zaposleni (u daljem tekstu: osiguranik zaposleni);

2) lica koja samostalno obavljaju delatnost (u daljem tekstu: osiguranik samostalnih

delatnosti);

3) poljoprivrednici (u daljem tekstu: osiguranik poljoprivrednik).

Ako lice istovremeno ispunjava uslove za osiguranje po vie osnova iz stava 1. ovog

lana, osnov osiguranja odreuje se na taj nain to postojanje osnova osiguranja po prethodnoj

taki iskljuuje osnov osiguranja iz naredne take.

Obaveze za plaanje doprinosa po osnovu osiguranja utvruju se u skladu sa ovim

zakonom.

lan 11.

Osiguranici zaposleni jesu:

1) lica u radnom odnosu, odnosno zaposlena u preduzeu, drugom pravnom licu,

dravnom organu, organu jedinice lokalne samouprave ili kod fizikih lica (u daljem tekstu:

poslodavac), izuzev lica iz lana 12. stav 1. taka 2) ovog zakona;

2) civilna lica na slubi u Vojsci Srbije;

2a) profesionalna vojna lica prema propisima o Vojsci Srbije;

3) izabrana ili postavljena lica, ako za obavljanje funkcije ostvaruju zaradu, odnosno

naknadu zarade;

4) lica koja su u skladu sa propisima o radu, u radnom odnosu odnosno zaposlena van

prostorija poslodavca;

5) lica u radnom odnosu, odnosno zaposleni upueni na rad u inostranstvo, odnosno

zaposleni u preduzeu koje obavlja delatnost ili usluge u inostranstvu, ako nisu obavezno

osigurana po propisima te zemlje, ili ako meunarodnim ugovorom nije drugaije odreeno;

6) domai dravljani koji su na teritoriji Republike Srbije zaposleni kod stranih ili

meunarodnih organizacija i ustanova, stranih diplomatskih i konzularnih predstavnitava ili kod

stranih pravnih ili fizikih lica, ako meunarodnim ugovorom nije drugaije odreeno;

7) domai dravljani zaposleni u inostranstvu, ako za to vreme nisu obavezno osigurani

kod stranog nosioca osiguranja, ili ako prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, po propisima

te drave, ne mogu ostvariti ili koristiti van njene teritorije;

8) strani dravljani i lica bez dravljanstva koji su na teritoriji Republike Srbije zaposleni

kod stranih pravnih ili fizikih lica, ako meunarodnim ugovorom nije drugaije odreeno, kao i

kod meunarodnih organizacija i ustanova i stranih diplomatskih i konzularnih predstavnitava,

ako je takvo osiguranje predvieno meunarodnim ugovorom;

9) lica koja u skladu sa zakonom obavljaju privremene i povremene poslove, ako nisu

osigurani po drugom osnovu;

10) lica koja u skladu sa zakonom obavljaju privremene i povremene poslove preko

omladinskih zadruga, koje se u smislu ovog zakona smatraju poslodavcem, a imaju navrenih 26

godina ivota, odnosno bez obzira na godine ivota ako nisu na kolovanju;

11) lica za ijim je radom prestala potreba, kao i lica kojima je prestalo zaposlenje zbog

steaja, likvidacije, odnosno u svim sluajevima prestanka rada poslodavca, dok ostvaruju

novanu naknadu prema propisima o radu i zapoljavanju.

lan 12.

Osiguranici samostalnih delatnosti jesu:

1) lica koja, u skladu sa zakonom, samostalno obavljaju privrednu ili drugu delatnost, ako

nisu obavezno osigurana po osnovu zaposlenja;

2) lica koja su osnivai, odnosno lanovi privrednih drutava u skladu sa zakonom, koji u

njima rade, bez obzira da li su u radnom odnosu u privrednom drutvu iji su osniva odnosno

lan;

3) lica koja obavljaju poslove po osnovu ugovora o delu odnosno poslove po osnovu

autorskog ugovora, kao i poslove po osnovu drugih ugovora, kod kojih za izvren posao

ostvaruju naknadu (u daljem tekstu: ugovorena naknada), a nisu osigurani po drugom osnovu;

4) svetenici i verski slubenici ako nisu obavezno osigurani po osnovu zaposlenja;

5) lica koja su prestala da obavljaju samostalnu delatnost, dok ostvaruju novanu naknadu

prema propisima o radu i zapoljavanju.

Radom u smislu stava 1. taka 2) ovog lana smatra se i predstavljanje i zastupanje

privrednih drutava od strane njihovih osnivaa, odnosno lanova na osnovu upisa u registar

nadlene organizacije, kao i obavljanje poslovodstvenih ovlaenja i poslova upravljanja u skladu

sa zakonom kojim se ureuje poloaj privrednih drutava.

lan 13.

Osiguranici poljoprivrednici su lica koja se bave poljoprivrednom delatnou kao nosioci

poljoprivrednog domainstva, lanovi poljoprivrednog domainstva, nosioci porodinog

poljoprivrednog gazdinstva, lanovi porodinog poljoprivrednog gazdinstva ili lanovi meovitog

domainstva, ako nisu osiguranici zaposleni, osiguranici samostalnih delatnosti, korisnici penzije

ili nisu na kolovanju. Poljoprivrednim domainstvom, porodinim poljoprivrednim

gazdinstvom, odnosno meovitim domainstvom, u smislu ovog zakona, smatra se zajednica

ivota, privreivanja i troenja prihoda, bez obzira na srodstvo izmeu njegovih lanova, na

poljoprivrednom domainstvu, odnosno gazdinstvu sa najmanje 0,5 hektara poljoprivrednog

zemljita, odnosno sa manje od 0,5 hektara poljoprivrednog zemljita, drugog zemljita ili

graevinske celine na kojem se obavlja stoarska, povrtarska ili vinogradarska proizvodnja, uzgoj

ribe, gajenje peuraka, pueva, pela i drugi uzgoj ili gajenje.

Nosilac poljoprivrednog domainstva, odnosno porodinog poljoprivrednog gazdinstva, u

smislu ovog zakona, je lice koje je obveznik poreza na imovinu po osnovu poljoprivrednog

zemljita ili poreza na prihod od poljoprivrede i umarstva, u skladu sa zakonom kojim se ureuje

porez na imovinu i porez na dohodak graana.

lan poljoprivrednog domainstva, porodinog poljoprivrednog gazdinstva, odnosno

meovitog domainstva, u smislu ovog zakona, je lice koje ivi i radi na poljoprivrednom

domainstvu, porodinom poljoprivrednom gazdinstvu, odnosno u meovitom domainstvu.

Obavezno su osigurani nosilac poljoprivrednog domainstva i nosilac porodinog

poljoprivrednog gazdinstva, odnosno najmanje jedan lan domainstva, porodinog

poljoprivrednog gazdinstva ili meovitog domainstva.

Ostali lanovi domainstva, porodinog poljoprivrednog gazdinstva, odnosno meovitog

domainstva, mogu se osigurati pod uslovom propisanim ovim zakonom.

lan 14.

Svojstvo osiguranika stie se danom poetka a prestaje danom prestanka zaposlenja,

obavljanja samostalne ili poljoprivredne delatnosti, odnosno obavljanja ugovorenih poslova.

Svojstvo osiguranika utvruje se na osnovu prijave na osiguranje, odnosno odjave

osiguranja, u skladu s ovim zakonom.

Svojstvo osiguranika ne moe se stei pre navrenih 15 godina ivota.

Izuzetno od odredaba stava 1. ovog lana, svojstvo osiguranika poljoprivrednika moe

mirovati najdue pet godina u toku osiguranja iz objektivnih razloga (elementarne nepogode,

bolest i porodiljsko odsustvo), s tim to to ne moe biti uzastopnih pet godina.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, osiguranici iz lana 11. ta. 9) i 10) ovog zakona i

osiguranici iz lana 12. stav 1. taka 3) ovog zakona, mogu stei, odnosno moe im prestati

svojstvo osiguranika, prema utvrenom stau osiguranja, ukoliko se ne moe utvrditi poetak i

prestanak obavljanja poslova.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, svojstvo osiguranika poljoprivrednika moe prestati i sa

danom ispunjenja uslova za sticanje prava na penziju u skladu sa ovim zakonom.

lan 15.

Lica koja nisu obavezno osigurana u smislu ovog zakona, odnosno nisu korisnici prava na

penziju mogu se ukljuiti u obavezno osiguranje i obezbediti prava iz ovog osiguranja pod

uslovima, u obimu i na nain predvien ovim zakonom.

Svojstvo osiguranika iz stava 1. ovog lana stie se danom podnoenja zahteva, a

izuzetno, na zahtev lica, najranije 30 dana pre podnoenja zahteva.

Svojstvo osiguranika iz stava 1. ovog lana prestaje danom za koji se lice u zahtevu

opredeli.

Podnoenje zahteva za sticanje prava na starosnu, prevremenu starosnu penziju odnosno

invalidsku penziju smatra se zahtevom za prestanak svojstva osiguranika iz stava 1. ovog lana,

ukoliko su ispunjeni uslovi za sticanje ovih prava.

Svojstvo osiguranika iz stava 1. ovog lana moe se stei pod uslovom da nije nastupio

neki od sluajeva po osnovu kojih se ostvaruje pravo u skladu sa ovim zakonom, a ukoliko je

nastupio neki od tih sluajeva, svojstvo osiguranika moe se stei samo za sluaj koji nije

nastupio.

III. DOBROVOLjNO PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANjE

lan 16.

Dobrovoljnim penzijskim i invalidskim osiguranjem osiguranici mogu, u skladu sa

posebnim zakonom, obezbediti sebi i lanovima svoje porodice vei obim, kao i drugu vrstu

prava od prava utvrenih ovim zakonom.

Lica koja nisu obavezno osigurana u smislu ovog zakona mogu, dobrovoljnim penzijskim

i invalidskim osiguranjem, u skladu sa posebnim zakonom, sebi i lanovima svoje porodice

obezbediti prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Dobrovoljno penzijsko i invalidsko osiguranje mogu organizovati i sprovoditi pravna lica,

u skladu sa posebnim zakonom.

Posebnim zakonom u smislu ovog lana podrazumeva se zakon kojim se ureuje

dobrovoljno penzijsko i invalidsko osiguranje, kao i organizacija i poslovanje pravnih lica koja

sprovode dobrovoljno penzijsko i invalidsko osiguranje.

IV. LICA KOJIMA SE OBEZBEUJU PRAVA ZA SLUAJ INVALIDNOSTI I TELESNOG

OTEENjA PROUZROKOVANIH POVREDOM NA RADU ILI PROFESIONALNOM

BOLEU

lan 17.

Prava za sluaj invalidnosti i telesnog oteenja prouzrokovanih povredom na radu ili

profesionalnom boleu ostvaruju:

1) lica koja, u skladu sa zakonom, obavljaju privremene i povremene poslove preko

omladinskih zadruga do navrenih 26 godina ivota, ako su na kolovanju;

2) lica koja se nalaze na strunom osposobljavanju, dokvalifikaciji ili prekvalifikaciji,

koja uputi organizacija nadlena za zapoljavanje;

3) uenici i studenti kada se, u skladu sa zakonom, nalaze na obaveznom proizvodnom

radu, profesionalnoj praksi ili praktinoj nastavi;

4) lica koja se nalaze na izdravanju kazne zatvora dok rade u privrednoj jedinici

ustanove za izdravanje kazne zatvora (radionica, radilite i sl.) i na drugom mestu rada;

5) lica koja, u skladu sa propisima, obavljaju odreene poslove po osnovu ugovora o

volonterskom radu.

V. PRAVA IZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANjA

lan 18.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, jesu:

1) za sluaj starosti:

(1) pravo na starosnu penziju,

(2) pravo na prevremenu starosnu penziju;

2) za sluaj invalidnosti pravo na invalidsku penziju;

3) za sluaj smrti:

(1) pravo na porodinu penziju;

(2) pravo na naknadu pogrebnih trokova;

4) za sluaj telesnog oteenja prouzrokovanog povredom na radu ili profesionalnom

boleu pravo na novanu naknadu za telesno oteenje;

5) za sluaj potrebe za pomoi i negom drugog lica pravo na novanu naknadu za

pomo i negu drugog lica.

VI. USLOVI ZA STICANjE PRAVA IZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANjA

1. Starosna penzija

lan 19.

Osiguranik stie pravo na starosnu penziju:

1) kad navri 65 godina ivota i najmanje 15 godina staa osiguranja;

2) kad navri 45 godina staa osiguranja.

lan 19a

Izuzetno od lana 19. taka 1) ovog zakona, osiguranik ena koja navri najmanje 15

godina staa osiguranja, stie pravo na starosnu penziju kad navri:

1) u 2015. godini, 60 godina i est meseci ivota;

2) u 2016. godini, 61 godinu ivota;

3) u 2017. godini, 61 godinu i est meseci ivota;

4) u 2018. godini, 62 godine ivota;

5) u 2019. godini, 62 godine i est meseci ivota;

6) u 2020. godini, 63 godine ivota;

7) u 2021. godini, 63 godine i dva meseca ivota;

8) u 2022. godini, 63 godine i etiri meseca ivota;

9) u 2023. godini, 63 godine i est meseci ivota;

10) u 2024. godini, 63 godine i osam meseci ivota;

11) u 2025. godini, 63 godine i deset meseci ivota;

12) u 2026. godini, 64 godine ivota;

13) u 2027. godini, 64 godine i dva meseca ivota;

14) u 2028. godini, 64 godine i etiri meseca ivota;

15) u 2029. godini, 64 godine i est meseci ivota;

16) u 2030. godini, 64 godine i osam meseci ivota;

17) u 2031. godini, 64 godine i deset meseci ivota.

1a Prevremena starosna penzija

lan 19b

Osiguranik stie pravo na prevremenu starosnu penziju kad navri najmanje 40 godina staa

osiguranja i najmanje 60 godina ivota.

lan 19v

Izuzetno od lana 19b ovog zakona, osiguranik stie pravo na prevremenu starosnu

penziju kad navri:

1) u 2015. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 55 godina ivota (mukarac),

odnosno 36 godina i etiri meseca staa osiguranja i najmanje 54 godine i etiri meseca ivota

(ena);

2) u 2016. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci ivota

(mukarac), odnosno 37 godina staa osiguranja i 55 godina ivota (ena);

3) u 2017. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 56 godina i etiri meseca ivota

(mukarac), odnosno 37 godina i est meseci staa osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci

ivota (ena);

4) u 2018. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina ivota (mukarac),

odnosno 38 godina staa osiguranja i najmanje 56 godina i etiri meseca ivota (ena);

5) u 2019. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina i osam meseci ivota

(mukarac), odnosno 38 godina i est meseci staa osiguranja i najmanje 57 godina ivota (ena);

6) u 2020. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 58 godina i etiri meseca ivota

(mukarac), odnosno 39 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina i osam meseci ivota

(ena);

7) u 2021. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 59 godina ivota (mukarac),

odnosno 39 godina i etiri meseca staa osiguranja i najmanje 58 godina i etiri meseca ivota

(ena);

8) u 2022. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 59 godina i est meseci ivota

(mukarac), odnosno 39 godina i osam meseci staa osiguranja i najmanje 59 godina ivota

(ena);

9) u 2023. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 60 godina ivota (mukarac),

odnosno 40 godina staa osiguranja i najmanje 59 godina i est meseci ivota (ena).

lan 20.

Osiguraniku koji je na radnim mestima na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim

trajanjem navrio najmanje 2/3 od ukupno navrenog staa osiguranja, starosna granica za

sticanje prava na starosnu penziju, utvrena u lanu 19. taka 1) ovog zakona, sniava se zavisno

od stepena uveanja staa za po jednu godinu, i to:

1) za svakih pet godina provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se

efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 14 meseci;

2) za svake etiri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se

efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 15 meseci;

3) za svake tri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno

provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 16 meseci;

4) za svaku jednu godinu i est meseci provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na

kome se efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 18 meseci.

Starosna granica iz stava 1. ovog lana moe se sniavati najvie do 55 godina ivota.

Izuzetno od stava 2. ovog lana, starosna granica za osiguranike koji rade na poslovima iz

stava 1. taka 4) ovog lana moe se sniavati najvie do 50 godina ivota.

2. Invalidska penzija

lan 21.

Invalidnost postoji kad kod osiguranika nastane potpuni gubitak radne sposobnosti,

odnosno kad kod profesionalnog vojnog lica nastane potpuni gubitak sposobnosti za

profesionalnu vojnu slubu, zbog promena u zdravstvenom stanju prouzrokovanih povredom na

radu, profesionalnom boleu, povredom van rada ili boleu, koje se ne mogu otkloniti leenjem

ili medicinskom rehabilitacijom.

lan 22.

Povredom na radu, u smislu ovog zakona, smatra se povreda osiguranika koja se dogodi u

prostornoj, vremenskoj i uzronoj povezanosti sa obavljanjem posla po osnovu koga je osiguran,

prouzrokovana neposrednim i kratkotrajnim mehanikim, fizikim ili hemijskim dejstvom,

naglim promenama poloaja tela, iznenadnim optereenjem tela ili drugim promenama

fiziolokog stanja organizma.

Povredom na radu smatra se i povreda prouzrokovana na nain iz stava 1. ovog lana,

koju osiguranik zaposleni pretrpi pri obavljanju posla na koji nije rasporeen, ali koji obavlja u

interesu poslodavca kod koga je zaposlen.

Povredom na radu smatra se i povreda prouzrokovana na nain iz stava 1. ovog lana,

koju osiguranik pretrpi na redovnom putu od stana do mesta rada ili obrnuto, na putu preduzetom

radi izvravanja slubenih poslova i na putu preduzetom radi stupanja na rad, kao i u drugim

sluajevima utvrenim zakonom.

Povredom na radu smatra se i oboljenje osiguranika koje je nastalo neposredno ili kao

iskljuiva posledica nekog nesrenog sluaja ili vie sile za vreme obavljanja posla po osnovu

koga je osiguran ili u vezi s njim.

Povredom na radu smatra se i povreda prouzrokovana na nain iz st. 1. do 4. ovog lana,

koju osiguranik pretrpi u vezi s korienjem prava na zdravstvenu zatitu po osnovu povrede na

radu i profesionalne bolesti.

lan 23.

Povredom na radu smatra se i povreda prouzrokovana na nain predvien u lanu 22.

ovog zakona koju osiguranici pretrpe uestvujui:

1) u akcijama spasavanja ili odbrane od elementarnih nepogoda ili nesrea;

2) u vojnoj vebi ili u vrenju drugih obaveza iz oblasti odbrane zemlje utvrenih

zakonom;

3) na radnom kampu ili takmienju (proizvodnom, sportskom i dr.);

4) na drugim poslovima i zadacima za koje je zakonom utvreno da su od opteg interesa.

lan 24.

Profesionalne bolesti, u smislu ovog zakona, jesu odreene bolesti nastale u toku

osiguranja, prouzrokovane duim neposrednim uticajem procesa i uslova rada na radnim

mestima, odnosno poslovima koje je osiguranik obavljao.

Profesionalne bolesti, radna mesta, odnosno poslovi na kojima se te bolesti pojavljuju i

uslovi pod kojima se smatraju profesionalnim bolestima, u smislu stava 1. ovog lana, utvruju

ministar nadlean za poslove penzijskog i invalidskog osiguranja i ministar nadlean za poslove

zdravlja, na predlog fonda.

lan 25.

Osiguranik kod koga nastane potpuni gubitak radne sposobnosti, stie pravo na invalidsku

penziju:

1) ako je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom boleu;

2) ako je invalidnost prouzrokovana povredom van rada ili boleu pod uslovom da je

gubitak radne sposobnosti nastao pre navrenja godina ivota propisanih za sticanje prava na

starosnu penziju utvrenih u lanu 19. taka 1) ovog zakona i da ima navrenih pet godina staa

osiguranja.

lan 26.

Osiguranik kod koga je invalidnost, prouzrokovana boleu ili povredom van rada,

nastala pre navrene 30 godine ivota stie pravo na invalidsku penziju:

1) kad je invalidnost nastala do navrene 20 godine ivota ako ima godinu dana staa

osiguranja;

2) kad je invalidnost nastala do navrene 25 godine ivota ako do nastanka invalidnosti

ima najmanje dve godine staa osiguranja;

3) kad je invalidnost nastala do navrene 30 godine ivota ako do nastanka invalidnosti

ima najmanje tri godine staa osiguranja.

3. Porodina penzija

lan 27.

Pravo na porodinu penziju mogu ostvariti lanovi porodice:

1) umrlog osiguranika koji je navrio najmanje pet godina staa osiguranja ili je ispunio

uslove za starosnu, prevremenu starosnu penziju ili invalidsku penziju; ili

2) umrlog korisnika starosne, prevremene starosne penzije ili invalidske penzije.

Ako je smrt lica iz lana 17. ovog zakona nastala kao posledica povrede na radu ili

profesionalne bolesti, lanovi njegove porodice stiu pravo na porodinu penziju bez obzira na

duinu penzijskog staa tog lica.

lan 28.

lanovima porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava iz lana 27. ovog

zakona smatraju se:

1) brani drug;

2) deca (roena u braku ili van braka ili usvojena, pastorad koju je osiguranik, odnosno

korisnik prava izdravao, unuad, braa i sestre i druga deca bez roditelja, odnosno deca koja

imaju jednog ili oba roditelja koji su potpuno nesposobni za rad, a koju je osiguranik, odnosno

korisnik prava izdravao);

3) roditelji (otac i majka, ouh i maeha i usvojioci) koje je osiguranik, odnosno korisnik

prava izdravao.

Pravo na porodinu penziju moe ostvariti i brani drug iz razvedenog braka ako mu je

sudskom presudom utvreno pravo na izdravanje.

lan 28a

Ako je umrli osiguranik ili umrli korisnik starosne, prevremene starosne penzije ili

invalidske penzije u trenutku zakljuenja braka navrio godine ivota iz lana 19. taka 1) ovog

zakona, brani drug moe stei pravo na porodinu penziju pod uslovom da imaju zajedniko

dete ili da je brak trajao najmanje dve godine.

lan 29.

Udova stie pravo na porodinu penziju:

1) ako je do smrti branog druga, navrila 53 godine ivota; ili

2) ako je, do smrti branog druga, ili u roku od jedne godine od dana smrti branog druga,

postala potpuno nesposobna za rad; ili

3) ako je, posle smrti branog druga, ostalo jedno dete ili vie dece koja imaju pravo na

porodinu penziju po tom branom drugu, a udova obavlja roditeljsku dunost prema toj deci.

Udova koja u toku trajanja prava prema tom osnovu postane potpuno nesposobna za rad,

zadrava pravo na porodinu penziju dok postoji ta nesposobnost.

Udova koja do smrti branog druga nije navrila 53 godine ivota, ali je navrila 45

godina ivota, stie pravo na porodinu penziju kad navri 53 godine ivota.

Udova koja u toku trajanja prava na porodinu penziju steenog na nain iz stava 1. ta.

2) i 3) ovog lana navri 53 godine ivota, trajno zadrava pravo na porodinu penziju. Udova

kojoj pravo na porodinu penziju prestane pre navrenih 53, ali posle navrenih 45 godina ivota

moe ponovo ostvariti pravo kad navri 53 godine ivota.

lan 30.

Udovac stie pravo na porodinu penziju:

1) ako je do smrti branog druga, navrio 58 godina ivota; ili

2) ako je, do smrti branog druga, ili u roku od jedne godine od dana smrti branog druga,

postao potpuno nesposoban za rad; ili

3) ako je, posle smrti branog druga, ostalo jedno dete ili vie dece koja imaju pravo na

porodinu penziju po tom branom drugu, a udovac obavlja roditeljsku dunost prema toj deci.

Udovac koji u toku trajanja prava po tom osnovu postane potpuno nesposoban za rad, zadrava

pravo na porodinu penziju dok postoji ta nesposobnost.

Udovac koji u toku trajanja prava na porodinu penziju steenog na nain iz stava 1. ta.

2) i 3) ovog lana navri 58 godina ivota, trajno zadrava pravo na porodinu penziju.

lan 30a

Brani drug profesionalnog vojnog lica prema propisima o Vojsci Srbije koje je poginulo

za vreme dejstava, pravo na porodinu penziju stie bez obzira na propisane godine ivota, pod

uslovom da nije ponovo sklopio brak, odnosno, ako ima decu, da su deca zavrila kolovanje.

lan 31.

Dete stie pravo na porodinu penziju i ona mu pripada do navrenih 15 godina ivota.

Posle navrenih 15 godina ivota dete stie pravo na porodinu penziju i ona mu pripada

do zavretka kolovanja, ali najdocnije do navrenih:

1) 20 godina ivota, ako pohaa srednju kolu;

2) 26 godina ivota, ako pohaa visokokolsku ustanovu.

3) brisana je (vidi lan 16. Zakona 101/2010-246).

Dete stie pravo na porodinu penziju i ona mu pripada dok traje nesposobnost za

samostalan ivot i rad, nastala do uzrasta do koga se deci obezbeuje pravo na porodinu penziju.

Dete stie pravo na porodinu penziju i ona mu pripada dok traje nesposobnost za

samostalan ivot i rad, nastala posle uzrasta do koga se deci obezbeuje pravo na porodinu

penziju, a pre smrti osiguranika odnosno korisnika prava, pod uslovom da ga je osiguranik

odnosno korisnik prava izdravao do svoje smrti.

Detetu kome je kolovanje prekinuto zbog bolesti, pravo na porodinu penziju pripada i

za vreme bolesti do navrenih godina ivota iz stava 2. ovog lana kao i iznad tih godina, ali

najvie za onoliko vremena koliko je zbog bolesti izgubilo od kolovanja.

Detetu kome je kolovanje prekinuto zbog upuivanja na odsluenje vojnog roka u skladu

sa propisima kojima se ureuje vojna obaveza, pravo na porodinu penziju pripada i za vreme

odsluenja vojnog roka, a najdue do navrene 27 godine ivota.

Invalidno dete, u skladu sa propisima o razvrstavanju dece ometene u razvoju i dete iz

stava 4. ovog lana, stie pravo na porodinu penziju i posle prestanka zaposlenja, odnosno

obavljanja samostalne delatnosti.

lan 32.

Kada je izdravanje uslov za sticanje prava na porodinu penziju, smatra se da je umrli

osiguranik, odnosno korisnik prava na penziju izdravao lana porodice ako ukupni meseni

prihodi lana porodice ne prelaze iznos najnie penzije iz lana 76. ovog zakona, u prethodnom

kvartalu.

U prihode iz stava 1. ovog lana ne uzima se: dodatak na decu, roditeljski dodatak,

materijalno obezbeenje porodice, porodina penzija ostvarena po drugom roditelju, novana

naknada po osnovu pomoi i nege, novana naknada za telesno oteenje, primanja po osnovu

nagrada, otpremnina zbog odlaska u penziju, kao i primanja po osnovu uenikog i studentskog

standarda.

lan 33.

Roditelj (otac i majka, ouh i maeha i usvojilac) koga je osiguranik odnosno korisnik

prava, u skladu sa zakonom izdravao do svoje smrti stie pravo na porodinu penziju ako je do

smrti osiguranika odnosno korisnika prava:

1) navrio 65 (mukarac), odnosno 60 (ena) godina ivota; ili

2) postao potpuno nesposoban za rad.

lan 34.

lanovima ue porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava, u smislu ovog

zakona, smatraju se brani drug i deca (roena u braku ili van braka ili usvojena, pastorad i

unuci).

lanovima ire porodice umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava, u smislu ovog

zakona, smatraju se roditelji (otac, majka, ouh, maeha i usvojioci), braa, sestre i druga deca

bez roditelja, odnosno deca koja imaju jednog ili oba roditelja koji su potpuno nesposobni za rad,

a koju je osiguranik, odnosno korisnik prava izdravao.

lan 35.

lanovima ire porodice pripada pravo na porodinu penziju ako nema lanova ue

porodice, a ako ih ima samo kada porodina penzija koja pripada lanovima ue porodice ne

dostigne pun iznos osnova od koga se odreuje visina porodine penzije.

lan 36.

Lice koje je prouzrokovalo smrt osiguranika, odnosno korisnika prava, namerno ili

krajnjom nepanjom, ne moe po tom osnovu ostvariti pravo na porodinu penziju.

4. Novana naknada za telesno oteenje prouzrokovano povredom na radu, odnosno

profesionalnom boleu

lan 37.

Telesno oteenje postoji kad kod osiguranika nastane gubitak, bitnije oteenje ili

znatnija onesposobljenost pojedinih organa ili delova tela, to oteava normalnu aktivnost

organizma i iziskuje vee napore u ostvarivanju ivotnih potreba, bez obzira na to da li

prouzrokuje ili ne prouzrokuje invalidnost.

Osiguranik i lice iz lana 17. ovog zakona kod koga telesno oteenje prouzrokovano

povredom na radu ili profesionalnom boleu iznosi najmanje 30%, stie pravo na novanu

naknadu.

lan 38.

Telesna oteenja iz lana 37. ovog zakona, kao i procente tih oteenja utvruju ministar

nadlean za poslove penzijskog i invalidskog osiguranja i ministar nadlean za poslove zdravlja

na predlog fonda.

lan 39.

Telesna oteenja razvrstavaju se prema teini u osam stepena, i to:

Stepen Procenat telesnog oteenja

1. 100%

2. 90%

3. 80%

4. 70%

5. 60%

6. 50%

7. 40%

8. 30%

lan 40.

Kada kod osiguranika kod koga je ranije nastalo telesno oteenje prouzrokovano

povredom na radu ili profesionalnom boleu ispod 30% doe do pogoranja tog telesnog

oteenja ili nastane nov sluaj telesnog oteenja prouzrokovanog povredom na radu ili

profesionalnom boleu, tako da ukupno telesno oteenje iznosi 30% ili vie, osiguranik stie

pravo na novanu naknadu za telesno oteenje u odgovarajuem procentu prema novom stepenu

telesnog oteenja koji se odreuje na osnovu novog stanja ukupnog telesnog oteenja.

5. Pravo na naknadu pogrebnih trokova

lan 41.

U sluaju smrti korisnika penzije, licu koje je snosilo trokove sahrane pripada naknada

pogrebnih trokova.

5a Pravo na novanu naknadu za pomo i negu drugog lica

lan 41a

Pravo na novanu naknadu za pomo i negu drugog lica, ima osiguranik i korisnik

penzije, kome je zbog prirode i teine stanja povrede ili bolesti utvrena potreba za pomoi i

negom za obavljanje radnji radi zadovoljavanja osnovnih ivotnih potreba.

Potreba za pomoi i negom drugog lica postoji kod lica iz stava 1. ovog lana koje je

nepokretno, ili koje zbog teine i prirode trajnih bolesti i bolesnog stanja nije sposobno da se

samostalno kree ni u okviru stana uz upotrebu odgovarajuih pomagala, niti da se samo hrani,

svlai, oblai i da odrava osnovnu linu higijenu, kod slepog lica koje je izgubilo oseaj

svetlosti sa tanom projekcijom i kod lica koje postie vid sa korekcijom do 0,05.

6. Odreene kategorije osiguranika

lan 42.

Osiguranici zaposleni koji rade na poslovima na kojima se sta osiguranja rauna sa

uveanim trajanjem i koji mogu pod posebnim uslovima ostvariti pravo na penziju jesu:

1) policijski slubenici uniformisana ovlaena slubena lica i policijski slubenici koji

rade na posebno sloenim, specifinim, odnosno operativnim poslovima;

2) zaposleni u Ministarstvu spoljnih poslova koji rade na poslovima na kojima se sta

osiguranja rauna sa uveanim trajanjem;

3) pripadnici Bezbednosno-informativne agencije, pripadnici Vojnobezbednosne agencije

i Vojnoobavetajne agencije;

4) zaposleni u Upravi za izvrenje krivinih sankcija koji rade na poslovima na kojima se

sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem (u daljem tekstu: zaposleni u Upravi);

5) ovlaena slubena lica Poreske policije u smislu propisa o poreskoj administraciji;

6) profesionalna vojna lica prema propisima o Vojsci Srbije;

7) ostali policijski slubenici koji rade na radnim mestima, odnosno poslovima na kojima

se sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem.

Radna mesta i poslovi iz stava 1. ovog lana ne mogu biti administrativno-tehnika radna

mesta, odnosno poslovi, ve samo poslovi na kojima je rad naroito teak, opasan i tetan za

zdravlje, odnosno poslovi na kojima je obavljanje profesionalne delatnosti ogranieno

navrenjem odreenih godina ivota ili zbog prirode i teine posla, fizioloke funkcije opadaju u

toj meri da onemoguavaju njeno dalje uspeno obavljanje.

Izuzetno, stav 2. ovog lana ne odnosi se na zaposlene iz stava 1. taka 6) ovog lana.

lan 43.

Osiguranik iz lana 42. ta. 1) do 6) ovog zakona, kome prestane zaposlenje s pravom na

penziju pre ispunjenja uslova iz lana 19. ovog zakona, stie pravo na starosnu penziju ako je

navrio najmanje 55 godina ivota i 25 godina staa osiguranja, od ega najmanje 15 godina

efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim

trajanjem, u organu iz lana 42. ovog zakona.

Pravo na starosnu penziju pod uslovima iz stava 1. ovog lana ne moe stei osiguranik

koji u momentu ostvarivanja prava nije ovlaeno lice odnosno zaposleni iz lana 42. ovog

zakona.

Osiguranik iz lana 42. taka 7) ovog zakona, kome prestane zaposlenje s pravom na

penziju pre ispunjenja uslova iz lana 19. ovog zakona, stie pravo na starosnu penziju ako je

navrio najmanje 60 godina ivota i 25 godina staa osiguranja, od ega najmanje 15 godina

efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim

trajanjem, u organu iz lana 42. ovog zakona.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, i lana 19. ovog zakona, profesionalno vojno lice stie

pravo na starosnu penziju i to:

1) podoficir i oficir do ina pukovnika kad navri 40 godina penzijskog staa i najmanje

53 godine ivota;

2) oficir ina pukovnika kad navri 40 godina penzijskog staa i najmanje 54 godine

ivota.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, i lana 19. ovog zakona, policijski slubenici pripadnici

specijalnih jedinica policije, pripadnici Bezbednosno-informativne agencije, pripadnici

Vojnobezbednosne agencije i Vojnoobavetajne agencije koji rade na posebno sloenim,

specifinim, odnosno operativnim poslovima, stiu pravo na starosnu penziju kad navre

najmanje 53 godine ivota i 20 godina efektivno provedenih na tim poslovima.

lan 43a

Izuzetno od lana 43. stav 1. ovog zakona, osiguranik stie pravo na starosnu penziju kad

navri:

1) u 2015. godini, najmanje 54 godine ivota i 21 godinu i osam meseci staa osiguranja,

od ega najmanje 11 godina i osam meseci efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se

sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem;

2) u 2016. godini, najmanje 54 godine i etiri meseca ivota i 22 godine staa osiguranja

od ega najmanje 12 godina efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se sta

osiguranja rauna sa uveanim trajanjem;

3) u 2017. godini, najmanje 54 godine i osam meseci ivota i 22 godine i est meseci

staa osiguranja od ega najmanje 12 godina i est meseci efektivno provedenih na radnim

mestima na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem;

4) u 2018. godini, najmanje 55 godina ivota i 23 godine staa osiguranja, od ega

najmanje 13 godina efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se sta osiguranja rauna

sa uveanim trajanjem;

5) u 2019. godini, najmanje 55 godina ivota i 23 godine i est meseci staa osiguranja,

od ega najmanje 13 godina i est meseci efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se

sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem;

6) u 2020. godini, najmanje 55 godina ivota i 24 godine staa osiguranja, od ega

najmanje 14 godina efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se sta osiguranja rauna

sa uveanim trajanjem;

7) u 2021. godini, najmanje 55 godina ivota i 24 godine i est meseci staa osiguranja,

od ega najmanje 14 godina i est meseci efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se

sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem.

Izuzetno od lana 43. stav 3. ovog zakona, osiguranik koji navri 25 godina staa

osiguranja, od ega najmanje 15 godina efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se

sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem, u organu iz lana 42. ovog zakona, stie pravo na

starosnu penziju kad navri:

1) u 2015. godini, 56 godina i deset meseci ivota;

2) u 2016. godini, 57 godina i etiri meseca ivota;

3) u 2017. godini, 58 godina ivota;

4) u 2018. godini, 58 godina i osam meseci ivota;

5) u 2019. godini, 59 godina i etiri meseca ivota.

VII. PENZIJSKI STA

lan 44.

Penzijski sta na osnovu koga se stiu i ostvaruju prava iz penzijskog i invalidskog

osiguranja obuhvata:

1) vreme koje se rauna u sta osiguranja i poseban sta prema odredbama ovog zakona;

2) vreme koje je, kao sta osiguranja i poseban sta, raunato u penzijski sta prema

propisima koji su bili na snazi do dana stupanja na snagu ovog zakona.

lan 45.

U sta osiguranja, u smislu lana 44. ovog zakona, rauna se i vreme koje je osiguranik

proveo u svojstvu vojnog osiguranika.

lan 46.

U sta osiguranja, u smislu lana 44. ovog zakona, rauna se vreme koje je osiguranik

proveo na radu po osnovu koga je bio obavezno osiguran i za koje je uplaen doprinos za

penzijsko i invalidsko osiguranje.

1. Sta osiguranja koji se rauna sa efektivnim trajanjem

lan 47.

U sta osiguranja u smislu lana 44. taka 1) ovog zakona rauna se vreme provedeno na

radu odnosno u osiguranju, u efektivnom trajanju.

lan 48.

U sta osiguranja rauna se i vreme za koje osiguranik, u skladu s propisima o radu i

zapoljavanju, prima novanu naknadu za koju je plaen doprinos.

lan 49.

U sta osiguranja rauna se vreme koje osiguranik, u skladu sa propisima o radu, provede

na obavljanju privremenih i povremenih poslova, kao i vreme koje osiguranik iz lana 11. taka

10) provede na obavljanju privremenih i povremenih poslova preko omladinskih zadruga, za koje

je plaen doprinos.

U sta osiguranja rauna se vreme za koje je lice, odnosno osiguranik iz lana 15. ovog zakona

uplaivalo doprinos.

lan 50.

U sta osiguranja rauna se vreme za koje je osiguranik iz lana 12. stav 1. taka 3) ovog

zakona, ostvario ugovorenu naknadu za koju je plaen doprinos.

Sta osiguranja iz stava 1. ovog lana srazmerno se utvruje na taj nain to se iznos

ugovorene naknade na koju se plaa porez u skladu sa zakonom kojim se ureuje porez na

dohodak graana deli sa najniom osnovicom za plaanje doprinosa koja vai u momentu uplate

doprinosa, u skladu sa zakonom.

Sta osiguranja ostvaren po osnovu utvrenim u st. 1. i 2. ovog lana, u jednoj

kalendarskoj godini moe iznositi najvie 12 meseci.

lan 51.

Osiguraniku samostalnih delatnosti u sta osiguranja rauna se i vreme za koje je

privremeno obustavio obavljanje delatnosti, u skladu sa zakonom, ako je za to vreme uplatio

doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, u skladu sa zakonom kojim se ureuju doprinosi za

obavezno socijalno osiguranje.

2. Sta osiguranja koji se rauna sa uveanim trajanjem

lan 52.

Osiguraniku koji radi na naroito tekim, opasnim i za zdravlje tetnim radnim mestima,

odnosno poslovima i osiguraniku koji radi na radnim mestima, odnosno poslovima na kojima

posle navrenja odreenih godina ivota ne moe uspeno obavljati svoju profesionalnu

delatnost, sta osiguranja u efektivnom trajanju rauna se sa uveanim trajanjem pod uslovima

utvrenim ovim zakonom.

Stepen uveanja staa osiguranja zavisi od teine, opasnosti i tetnosti rada, odnosno od

prirode posla, a moe iznositi najvie 50%.

lan 53.

Radno mesto, odnosno posao na kome se sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem je

radno mesto odnosno posao na kome je rad naroito teak, opasan i tetan za zdravlje i pored

toga to su primenjene sve opte i posebne zatitne mere utvrene propisima.

Radno mesto odnosno posao na kome se sta osiguranja rauna s uveanim trajanjem je i

radno mesto odnosno posao na kome je obavljanje profesionalne delatnosti ogranieno

navrenjem odreenih godina ivota ili zbog prirode i teine posla, fizioloke funkcije opadaju u

toj meri da onemoguavaju njeno dalje uspeno obavljanje.

lan 54.

Osiguraniku iz lana 52. stav 1. ovog zakona, sta osiguranja rauna se sa uveanim

trajanjem pod uslovom da je na radnim mestima odnosno poslovima iz lana 53. ovog zakona

efektivno proveo ukupno najmanje 10 godina, odnosno ukupno najmanje pet godina ako je,

utvrena invalidnost.

Sta osiguranja se uveava samo za vreme koje je efektivno provedeno na radu.

Prilikom utvrivanja uslova za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja,

kumulativno se uzima sta osiguranja sa uveanim trajanjem ostvaren na radnim mestima

odnosno poslovima iz lana 53. ovog zakona.

lan 55.

Radna mesta, odnosno poslove na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim

trajanjem, postupak i nain za njihovo utvrivanje, kao i stepen uveanja staa osiguranja

utvruje ministar nadlean za poslove penzijskog i invalidskog osiguranja, na predlog fonda.

Zaposlenom u Ministarstvu unutranjih poslova, pripadniku Bezbednosno-informativne

agencije, pripadniku Vojnobezbednosne i Vojnoobavetajne agencije, zaposlenom u organu

nadlenom za spoljne poslove koji radi na odreenim poslovima pod posebnim

uslovima, profesionalnom pripadniku Vojske Srbije, zaposlenom u Upravi, ovlaenom

slubenom licu Poreske policije u smislu propisa o poreskoj administraciji, svakih 12 meseci

efektivno provedenih na tim poslovima rauna se najvie kao 16 meseci staa osiguranja u

zavisnosti od teine ovih poslova, pod uslovima iz lana 54. ovog zakona.

Izuzetno od stava 2. ovog lana, nadleni ministar utvruje radna mesta i poslove na

kojima se zaposlenom u Ministarstvu unutranjih poslova, civilnom licu na slubi u Vojsci Srbije

i profesionalnom vojnom licu prema propisima o Vojsci Srbije, svakih 12 meseci efektivno

provedenih na tim poslovima rauna kao 18 meseci staa osiguranja, sporazumno sa ministrom

nadlenim za poslove penzijskog i invalidskog osiguranja.

Radna mesta odnosno poslovi, kao i stepeni uveanja staa osiguranja iz st. 1. do 3. ovog

lana, podleu reviziji najdocnije po isteku 10 godina od dana njihovog utvrivanja.

lan 56.

Radna mesta, odnosno poslove lica iz lana 55. stav 2. ovog zakona, kao i stepen

uveanja staa osiguranja utvruje nadleni ministar u skladu sa zakonom, odnosno direktor

Bezbednosno-informativne agencije, sporazumno sa ministrom nadlenim za poslove penzijskog

i invalidskog osiguranja.

Na akte iz stava 1. ovog lana saglasnost daje Vlada Republike Srbije.

lan 57.

Revizijom radnih mesta, odnosno poslova na kojima se sta osiguranja rauna sa

uveanim trajanjem i stepena uveanja staa osiguranja, u smislu ovog zakona, smatra se

ponovna ocena postojanja uslova iz lana 53. ovog zakona na osnovu koje se utvruje na kojim

radnim mestima, odnosno poslovima prestaje raunanje staa osiguranja s uveanim trajanjem,

odnosno menja stepen uveanja staa ili uvodi raunanje staa osiguranja sa uveanim trajanjem.

Revizija radnih mesta odnosno poslova iz stava 1. ovog lana vri se na nain i po

postupku po kojima se vri njihovo utvrivanje.

lan 58.

Sta osiguranja sa uveanim trajanjem rauna se i osiguranicima koji su na radu, po

osnovu koga su bili obavezno osigurani, proveli radei u smislu lana 47. kao: osiguranici s

telesnim oteenjem od najmanje 70%, vojni invalidi od prve do este grupe, civilni invalidi rata

od prve do este grupe, slepa lica, lica obolela od distrofije ili srodnih miinih i neuromiinih

obolenja, od paraplegije i cerebralne i deije paralize i od multipleks skleroze.

Osiguranicima iz stava 1. ovog lana svakih 12 meseci efektivno provedenih na radu po

osnovu koga su osigurani rauna se, pod uslovima utvrenim u lanu 54. ovog zakona, kao 15

meseci staa osiguranja.

lan 59.

U sta osiguranja sa uveanim trajanjem osiguraniku se rauna i vreme provedeno u

svojstvu vojnog osiguranika i to pod uslovima i u obimu koji su utvreni propisima kojima se

ureuje penzijsko i invalidsko osiguranje vojnih osiguranika.

3. Poseban sta

lan 60.

Osiguraniku eni koja je rodila tree dete, po tom osnovu uraunava se u posebni sta

vreme u trajanju od dve godine.

Osiguraniku eni uraunava se u posebni sta vreme u trajanju od:

1) est meseci, koja je rodila jedno dete;

2) godinu dana, koja je rodila dvoje dece.

NAPOMENA: Zakon o izmenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju ("Slubeni

glasnik RS", broj 75/2014) stupio je na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom glasniku Republike

Srbije", odnosno 29. jula 2014. godine, a primenjuje se od 1. januara 2015. godine, osim odredbe lana 9. ovog

zakona, kojom je u lanu 60. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju dodat stav 2, a koja se primenjuje od 1.

januara 2032. godine (vidi lan 22. Zakona - 75/2014-13).

VIII. UTVRIVANjE VISINE PRAVA IZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANjA

1. Starosna i invalidska penzija

lan 61.

Visina starosne i invalidske penzije odreuje se tako to se lini bodovi pomnoe sa

vrednou opteg boda na dan ostvarivanja prava.

lan 62.

Lini bodovi osiguranika utvruju se mnoenjem linog koeficijenta osiguranika i

njegovog penzijskog staa.

lan 63.

Godinji lini koeficijent predstavlja odnos ukupne zarade osiguranika, odnosno osnovice

osiguranja poev od 1. januara 1970. godine za svaku kalendarsku godinu i prosene godinje

zarade u Republici za istu kalendarsku godinu.

Ako su zarade, odnosno osnovice osiguranja unete u matinu evidenciju u neto iznosu

dovode se u odnos sa prosenom neto zaradom zaposlenih u Republici, a ako su unete u matinu

evidenciju u bruto iznosu dovode se u odnos sa prosenom bruto zaradom zaposlenih u

Republici.

Godinji lini koeficijent predstavlja odnos ukupne zarade, osnovice osiguranja i visine

ugovorene naknade osiguranika, za svaku kalendarsku godinu i prosene godinje zarade u

Republici za istu kalendarsku godinu.

Godinji lini koeficijent u smislu st. 1. i 2. ovog lana iznosi jedan kada je zarada,

osnovica osiguranja, odnosno ugovorena naknada u kalendarskoj godini, jednaka prosenoj

zaradi zaposlenih u Republici u toj kalendarskoj godini.

Pri odreivanju godinjeg linog koeficijenta uzimaju se zarade, naknade zarade, odnosno

osnovice osiguranja, kao i ugovorene naknade koje su sluile za obraunavanje i plaanje

doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, na koje je plaen doprinos i koje su utvrene u

matinoj evidenciji.

Godinji lini koeficijent moe iznositi najvie pet.

Podatak o prosenoj godinjoj neto zaradi u Republici odnosno prosenoj godinjoj bruto

zaradi u Republici iz st. 1. do 5. ovog lana, objavljuje organ nadlean za poslove statistike.

lan 64.

Osiguraniku koji ostvari naknadu prema propisima o zdravstvenom osiguranju i za vreme

porodiljskog odsustva, za izraunavanje godinjeg linog koeficijenta, za vreme ostvarivanja ovih

naknada, uzima se ta naknada.

Osiguraniku koji je u periodu od 1. januara 1970. godine do 31. decembra 2002. godine

ostvario naknadu zarade prema propisima o zdravstvenom osiguranju i za vreme porodiljskog

odsustva, prema propisima o porodiljskom odsustvu, za period primanja naknade, iznos naknade

se izraunava na osnovu linog koeficijenta po jednom asu rada za period za koji je ostvarena

zarada, odnosno osnovica osiguranja i mnoi brojem asova provedenih na bolovanju.

Osiguraniku koji je u periodu od 1. januara 1970. godine do 31. decembra 2002. godine

ostvario naknadu zarade za vreme porodiljskog odsustva prema propisima o porodiljskom

odsustvu i naknadu zarade za vreme bolovanja prouzrokovanog povredom na radu, ukoliko je to

za njega povoljnije, za period primanja naknade, godinji lini koeficijent se izraunava kao

odnos ostvarene zarade za asove provedene na radu iz godine u kojoj se ostvaruje naknada,

prema prosenoj zaradi zaposlenih u Republici za tu godinu, koja odgovara vremenu za koji je

zarada ostvarena.

Deo godinjeg linog koeficijenta iz ovog lana zajedno sa delom godinjeg linog

koeficijenta iz lana 63. ovog zakona ini ukupni godinji lini koeficijent za kalendarsku

godinu.

lan 65.

Osiguraniku koji je u periodu od 1. januara 1970. godine do poetka primene ovog

zakona, ostvario naknadu zarade prema propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju za

izraunavanje godinjeg linog koeficijenta uzima se osnovica od koje je odreena ta naknada a u

sluaju naknade zbog manje zarade na drugom odgovarajuem poslu za izraunavanje godinjeg

lineg koeficijenta uzima se i ostvarena naknada.

lan 66.

Osiguraniku kome se ne mogu utvrditi godinji lini koeficijenti ni za jednu kalendarsku

godinu, u smislu lana 63. stav 1. ovog zakona, godinji lini koeficijent iznosi jedan.

Osiguraniku za koga u matinoj evidenciji nisu utvreni podaci o zaradi, naknadi zarade,

odnosno osnovici osiguranja za pojedine kalendarske godine za izraunavanje godinjeg linog

koeficijenta uzima se:

1) za period od 1. januara 1970. godine do 31. decembra 1992. godine prosena

godinja neto zarada zaposlenih u Republici Srbiji;

2) za period od 1. januara 1994. godine do 31. decembra 1998. godine iznos

garantovane zarade;

3) za period od 1. januara 1999. godine do 31. avgusta 2004. godine iznos najnie

osnovice osiguranja za I i II stepen strunosti;

4) za period od 1. septembra 2004. godine iznos najnie mesene osnovice doprinosa.

Osiguraniku iz stava 2. ovog lana, koji nema utvren sta osiguranja za celu kalendarsku

godinu, godinji lini koeficijent utvruje se srazmerno stau osiguranja navrenom u toj

kalendarskoj godini.

lan 67.

Lini koeficijent utvruje se tako to se zbir godinjih linih koeficijenata iz l. 63. do 66.

ovog zakona podeli sa periodom (godine, meseci i dani) za koje su obraunati, s tim to se svaka

godina rauna kao 1, svaki mesec kao 0,0833, a svaki dan kao 0,00278.

Kao jedan mesec, u smislu stava 1. ovog lana rauna se kalendarski mesec, odnosno 30

dana.

lan 68.

Penzijski sta iz lana 62. ovog zakona iskazan u godinama, mesecima i danima moe

iznositi najvie 45 godina i rauna se na nain utvren u lanu 67. ovog zakona.

lan 69.

Za odreivanje visine starosne penzije osiguraniku eni, navren sta osiguranja uveava

se za 6%.

Za odreivanje visine invalidske penzije, ako je uzrok invalidnosti povreda na radu ili

profesionalna bolest, pri utvrivanju linih bodova rauna se 40 godina penzijskog staa.

Za odreivanje visine invalidske penzije, ako je uzrok invalidnosti bolest ili povreda van

rada, pri utvrivanju linih bodova, dodaju se godine penzijskog staa od dana prestanka

osiguranja, odnosno ukoliko je osiguranje prestalo pre dana utvrene invalidnosti, u odnosu na

dan utvrene invalidnosti, tako to se:

1) osiguraniku mlaem od 53 godine ivota dodaje 2/3 penzijskog staa koji mu nedostaje

do navrenih 53 godine ivota i 1/2 penzijskog staa koja nedostaje osiguraniku eni od 53

godine ivota do navrenih 58 godina ivota, a osiguraniku mukarcu od 53 godine ivota do

navrenih 63 godine ivota;

2) osiguraniku starijem od 53 godine ivota dodaje 1/2 penzijskog staa koja nedostaje

osiguraniku eni do navrenih 58 godina ivota, a osiguraniku mukarcu do navrenih 63 godine

ivota.

Za odreivanje visine invalidske penzije osiguraniku eni, navren sta osiguranja i

penzijski sta iz stava 3. ovog lana, uveava se za 6% .

Sta iz st. 1, 3. i 4. ovog lana, moe se dodati najvie do 40 godina.

Osiguraniku koji ispunjava uslove za sticanje prava na invalidsku penziju u pogledu

penzijskog staa i kod koga je invalidnost prouzrokovana delimino povredom na radu ili

profesionalnom boleu a delimino boleu ili povredom van rada, odreuje se jedna invalidska

penzija koja se sastoji od srazmernih delova odreenih po osnovu povrede na radu ili

profesionalne bolesti, odnosno po osnovu bolesti ili povrede van rada prema njihovom uticaju na

ukupnu invalidnost, s tim to tako obraunata penzija ne moe iznositi vie od penzije odreene

sa 40 godina penzijskog staa.

Osiguraniku kod koga je invalidnost prouzrokovana delimino povredom na radu ili

profesionalnom boleu, a delimino povredom van rada ili boleu i koji ispunjava uslove za

sticanje prava na invalidsku penziju samo po osnovu invalidnosti prouzrokovane povredom na

radu ili profesionalnom boleu invalidska penzija se odreuje u procentu sa kojim je na ukupnu

invalidnost uticala povreda na radu ili profesionalna bolest.

lan 70.

Vrednost opteg boda je nominalni iznos koji predstavlja kolinik izraunatog zbira

penzija i zbira linih bodova svih korisnika starosne i invalidske penzije koji su pravo na penziju

ostvarili u periodu od 1. januara 2001. do 30. juna 2002. godine.

Zbir penzija iz stava 1. ovog lana odreuje se na osnovu mesene visine penzija u

poslednjem kvartalu 2002. godine.

Zbir linih bodova korisnika iz stava 1. ovog lana obraunava se na nain utvren po

odredbama ovog zakona.

Vrednost opteg boda iz stava 1. ovog lana, usklauje se na nain koji je propisan za

usklaivanje penzija.

Usklaenu vrednost opteg boda objavljuje fond.

1a Prevremena starosna penzija

lan 70a

Visina prevremene starosne penzije odreuje se na isti nain kao i visina starosne penzije,

s tim to se iznos tako odreene penzije trajno umanjuje za 0,34% za svaki mesec pre navrenih

65 godina ivota.

lan 70b

Izuzetno od lana 70a ovog zakona, osiguraniku eni se prevremena starosna penzija

odreuje na nain kako se odreuje starosna penzija, s tim to se iznos te penzije trajno umanjuje

za 0,34% za svaki mesec ranijeg odlaska u penziju pre navrenih:

1) u 2015. godini, 60 godina i est meseci ivota;

2) u 2016. godini, 61 godinu ivota;

3) u 2017. godini, 61 godinu i est meseci ivota;

4) u 2018. godini, 62 godine ivota;

5) u 2019. godini, 62 godine i est meseci ivota;

6) u 2020. godini, 63 godine ivota;

7) u 2021. godini, 63 godine i dva meseca ivota;

8) u 2022. godini, 63 godine i etiri meseca ivota;

9) u 2023. godini, 63 godine i est meseci ivota;

10) u 2024. godini, 63 godine i osam meseci ivota;

11) u 2025. godini, 63 godine i deset meseci ivota;

12) u 2026. godini, 64 godine ivota;

13) u 2027. godini, 64 godine i dva meseca ivota;

14) u 2028. godini, 64 godine i etiri meseca ivota;

15) u 2029. godini, 64 godine i est meseci ivota;

16) u 2030. godini, 64 godine i osam meseci ivota;

17) u 2031. godini, 64 godine i deset meseci ivota.

lan 70v

Iznos prevremene starosne penzije utvren u skladu sa l. 70a i 70b ovog zakona

umanjuje se najvie do 20,4%.

2. Porodina penzija

lan 71.

Porodina penzija odreuje se od starosne, prevremene starosne penzije ili invalidske

penzije koja bi osiguraniku pripadala u asu smrti, odnosno od penzije koja je korisniku pripadala

u asu smrti, u procentu koji se utvruje prema broju lanova porodice koji imaju pravo na tu

penziju, i to:

1) ako penzija pripada samo lanovima ue porodice ili samo lanovima ire porodice

umrlog osiguranika odnosno korisnika prava odreuje se u sledeim procentima:

za jednog lana 70%;

za dva lana 80%;

za tri lana 90%;

za etiri lana ili vie lanova 100%;

2) ako penzija pripada i lanovima ue porodice i lanovima ire porodice umrlog

osiguranika odnosno korisnika prava, lanovima ue porodice odreuje se porodina penzija

prema taki 1) ovog stava, a lanovima ire porodice pripada ostatak do iznosa starosne ili

invalidske penzije iz ovog stava.

Ako pravo na porodinu penziju imaju brani drug i razvedeni brani drug umrlog

osiguranika, odnosno korisnika prava, odreuje se jedna porodina penzija u visini koja pripada

za jednog lana porodice i deli se u jednakim iznosima.

Porodina penzija iz lana 15. ovog zakona odreuje se u iznosu od 100% penzije koja bi

osiguraniku pripadala u asu smrti.

lan 72.

Kao najmanji osnov za odreivanje porodine penzije uzima se starosna penzija,

prevremena starosna penzija umrlog osiguranika, odnosno korisnika prava, odreena za penzijski

sta od 20 godina.

Ukupan iznos porodine penzije ne moe prei najvii iznos starosne, prevremene starosne

penzije, odnosno invalidske penzije.

lan 73.

Deca bez oba roditelja imaju pravo, pored porodine penzije po jednom roditelju, i na

porodinu penziju po drugom roditelju.

Penzije iz stava 1. ovog lana odreuju se kao jedna penzija, iji iznos ne moe prei

najvii iznos penzije, utvren u skladu s ovim zakonom.

3. Novana naknada za telesno oteenje

lan 74.

Visina novane naknade za telesno oteenje odreuje se od osnova koji ini osnov za

zateene korisnike prava na novanu naknadu za telesno oteenje u Republikom fondu za

penzijsko i invalidsko osiguranje zaposlenih, u procentu telesnog oteenja utvrenom u lanu

39. ovog zakona.

Novana naknada za telesno oteenje pripada u stalnom mesenom iznosu.

4. Naknada pogrebnih trokova

lan 75.

Naknada pogrebnih trokova pripada u visini jedne i po prosene penzije u fondu u

prethodnom kvartalu, u odnosu na dan smrti korisnika.

4a Novana naknada za pomo i negu drugog lica

lan 75a

Visina novane naknade za pomo i negu drugog lica odreuje se u visini iznosa

usklaene novane naknade za pomo i negu zateenih korisnika ovog prava u osiguranju

zaposlenih.

5. Najnii i najvii iznos penzije

lan 76.

Najnii iznos penzije pripada osiguraniku koji ostvari pravo na starosnu , prevremenu

starosnu penziju , odnosno invalidsku penziju ako mu je ta penzija manja od iznosa penzije

utvrene po odredbama ovog lana.

Najnii iznos penzije u osiguranju zaposlenih i u osiguranju samostalnih delatnosti

vanredno se usklauje od 1. januara 2011. godine za procenat kojim se obezbeuje da uee

najnieg iznosa penzije za januar 2011. godine u prosenoj zaradi bez poreza i doprinosa

zaposlenih na teritoriji Republike Srbije u 2010. godini bude vee za jedan procentni poen u

odnosu na uee najnieg iznosa penzije isplaene za 2010. godinu u prosenoj zaradi bez

poreza i doprinosa zaposlenih na teritoriji Republike Srbije u 2010. godini. Ovako usklaen iznos

dalje se usklauje u skladu sa ovim zakonom.

Najnii iznos starosne, odnosno invalidske penzije za osiguranike poljoprivrednike

utvruje se u iznosu od 9.000 dinara na dan 1. januara 2011. godine. Ovako utvren najnii iznos

penzije dalje se usklauje na nain na koji se usklauju penzije, u skladu sa ovim zakonom.

Ako osiguranik ima navren sta osiguranja po razliitim osnovama, najnii iznos penzije

za osiguranike poljoprivrednike utvruje se kada je pretean sta osiguranja navren u osiguranju

poljoprivrednika.

Ako najnii iznos penzije iz stava 1. ovog lana isplaene u osiguranju zaposlenih za

prethodnu godinu iznosi manje od 27% od iznosa prosene zarade zaposlenih bez poreza i

doprinosa na teritoriji Republike u prethodnoj godini, za korisnike u osiguranju zaposlenih i u

osiguranju samostalnih delatnosti najnii iznos penzije vanredno se usklauje od 1. januara

tekue godine za procenat kojim se obezbeuje da se najnii iznos penzije za prethodnu godinu

dovede na nivo od 27% prosene zarade bez poreza i doprinosa u prethodnoj godini.

lan 77.

Osiguraniku koji je ostvario pravo na inostrani deo penzije prema meunarodnom

ugovoru pripada iznos u visini razlike do najnieg iznosa penzije ako mu je iznos penzije,

utvren po ovom zakonu, i inostrane penzije obraunate prema vaeem deviznom kursu na dan

ostvarivanja prava, manji od iznosa najnie penzije odreene prema lanu 76. ovog zakona.

lan 78.

Najvii iznos penzije odreuje se tako to lini koeficijent ne moe iznositi vie od 3,8.

6. Starosna i invalidska penzija za odreene kategorije osiguranika

lan 79.

Osiguraniku iz lana 43. ovog zakona, starosna odnosno invalidska penzija odreuje se u

skladu sa odredbama lana 61. ovog zakona, a lini bodovi utvruju se na nain predvien l. 62.

do 70. ovog zakona.

Izuzetno od lana 63. stav 1, lana 64. st. 2 i 3. i lana 65. ovog zakona, osiguraniku iz

lana 43. ovog zakona, za izraunavanje godinjeg linog koeficijenta ne uzima se period od 1.

januara 1970. godine ve period od 1. januara 1996. godine.

Iznos penzije utvren na nain iz st. 1. i 2. ovog lana uvean za 20%, predstavlja ukupan

iznos penzije za osiguranike iz lana 43. ovog zakona.

Na nain iz stava 2. ovog lana utvruje se godinji lini koeficijent i za druge zaposlene

u Ministarstvu unutranjih poslova, pripadnike Bezbednosno-informativne agencije, pripadnike

Vojnobezbednosne i Vojnoobavetajne agencije pod uslovom da u tom organu imaju navrenih

najmanje 20 godina staa osiguranja.

Iznos penzije iz st. 1. do 4. ovog lana ne moe biti vei od iznosa utvrenog u lanu 78.

ovog zakona.

IX. USKLAIVANjE PENZIJE I NOVANE NAKNADE

lan 80.

Penzija se od 1. aprila tekue godine usklauje sa kretanjem potroakih cena na teritoriji

Republike Srbije u prethodnih est meseci.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, ako bruto domai proizvod u prethodnoj kalendarskoj

godini realno poraste iznad 4%, penzija se usklauje od 1. aprila tekue godine u procentu koji

predstavlja zbir procenta rasta, odnosno pada potroakih cena na teritoriji Republike Srbije u

prethodnih est meseci i procenta koji predstavlja razliku izmeu realne stope rasta bruto

domaeg proizvoda u prethodnoj kalendarskoj godini i stope od 4%.

Penzija se od 1. oktobra tekue godine usklauje sa kretanjem potroakih cena na

teritoriji Republike Srbije u prethodnih est meseci.

Isplata usklaene penzije tee od isplate aprilske odnosno oktobarske penzije.

Usklaivanje penzije vri se na osnovu podataka republikog organa nadlenog za

poslove statistike o kretanju potroakih cena za period oktobar prethodne godine mart tekue

godine, odnosno za period april septembar tekue godine, kao i o kretanju bruto domaeg

proizvoda.

lan 80a

Izuzetno od lana 80. st. 1. do 3. ovog zakona, penzija se usklauje:

u aprilu 2014. godine, tako to e se poveati za 0,5%;

u oktobru 2014. godine, tako to e se poveati za 1%;

u aprilu 2015. godine, tako to e se poveati za 0,5%;

u oktobru 2015. godine, tako to e se poveati za 0,5%;

u aprilu 2016. godine, tako to e se poveati za 0,5%;

u oktobru 2016. godine, tako to e se poveati za 0,5%.

Ako, u skladu sa zakonom kojim se ureuje budetski sistem, do 1. jula 2014. godine ne

bude donet propis kojim e se urediti ujednaavanje nivoa plata, odnosno zarada zaposlenih u

javnom sektoru, usklaivanje penzije u oktobru 2014. godine nee se vriti na nain propisan

stavom 1. ovog lana, ve e se vriti u skladu sa propisima kojima se ureuje budetski sistem.

lan 81.

Novane naknade usklauju se na nain predvien za usklaivanje penzija.

X. OSTVARIVANjE I KORIENjE PRAVA IZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG

OSIGURANjA

1. Ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja

lan 82.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaruju se kod fonda.

lan 82a

Pravo na starosnu penziju, prevremenu starosnu penziju ostvaruje se posle prestanka

osiguranja.

Prestankom osiguranja u smislu stava 1. ovog lana smatra se i raniji prestanak

osiguranja, ako se lice u trenutku podnoenja zahteva nalazi u osiguranju, ako su uslovi za

sticanje prava na starosnu penziju, prevremenu starosnu penziju isti u trenutku podnoenja

zahteva i ranijeg prestanka osiguranja.

Prestankom osiguranja u smislu stava 1. ovog lana za osiguranika koji istovremeno

ispunjava uslove za osiguranje po vie osnova smatra se prestanak osiguranja po osnovu koga je

prioritetno osiguran u skladu sa lanom 10. ovog zakona.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, osiguranici iz lana 12. stav 1. taka 1) ovog zakona koji

obavljaju delatnost u skladu sa zakonom kojim se ureuje rad privatnih preduzetnika, pravo na

starosnu penziju, prevremenu starosnu penziju mogu ostvariti ispunjenjem uslova za sticanje

prava na starosnu penziju , prevremenu starosnu penziju.

lan 83.

Brisan je

lan 84.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaruju se od dana podnetog zahteva, a

najranije est meseci pre tog dana.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja koja se ostvaruju u fondu obezbeuju se u

postupku predvienom zakonom kojim je ureen opti upravni postupak, ako ovim zakonom nije

drukije ureeno.

lan 85.

Penzijski sta i zarade, naknade, ugovorne naknade, odnosno osnovice osiguranja, kao i

druge injenice od uticaja na sticanje i utvrivanje prava, osim nalaza, miljenja i ocene organa

vetaenja, uzimaju se u obzir pri ostvarivanju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, na

osnovu podataka utvrenih u matinoj evidenciji.

Penzijski sta se ne moe utvrivati na osnovu izjava svedoka.

lan 86.

Pitanje naknade dela penzije u sluaju kada je penzijski sta utvren kod fonda vojnih

osiguranika posle 1. januara 1973. godine i kod fonda regulisae se sporazumom tih fondova.

lan 87.

Brisan je

lan 88.

Postupak za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja i za utvrivanje

penzijskog staa pokree se na zahtev osiguranika, odnosno na zahtev lana porodice za

ostvarivanje prava na porodinu penziju.

U postupku iz stava 1. ovog lana fond je duan da osiguranicima i korisnicima prava

prua strunu pomo.

Korisnik prava je duan da fondu blagovremeno prijavi promenu koja je od uticaja na

pravo odnosno obim korienja tog prava.

lan 89.

Brisan je

lan 90.

Brisan je

lan 91.

injenice koje se, u skladu sa zakonom, ne utvruju u matinoj evidenciji, a koje su od

znaaja za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, utvruju se u postupku

reavanja o tim pravima.

lan 92.

U postupku za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja u fondu

obezbeuje se dvostepenost.

lan 93.

Kada je za reavanje o pravu iz penzijskog i invalidskog osiguranja potrebno utvrivanje

postojanja invalidnosti, telesnog oteenja, potrebe za pomoi i negom drugog lica uzroka

invalidnosti i telesnog oteenja, potpune nesposobnosti za rad i nesposobnosti za samostalan

ivot i rad, fond reenjem utvruje te injenice na osnovu nalaza, miljenja i ocene organa

vetaenja ije se obrazovanje i nain rada ureuje optim aktom fonda.

Nalaz, miljenje i ocena iz stava 1. ovog lana podlee kontroli koju vri organ fonda

utvren optim aktom iz stava 1. ovog lana.

Na akt iz stava 1. ovog lana saglasnost daje ministar nadlean za poslove penzijskog i

invalidskog osiguranja i ministar nadlean za poslove zdravlja.

U obavljanju kontrole iz stava 2. ovog lana, moe se dati saglasnost ili primedba.

Primedba kojom se ukazuje na uoene nedostatke i daje uputstvo za njihovo otklanjanje,

obavezna je za organe koji su vrili vetaenje.

lan 94.

Postupak za ostvarivanje prava po osnovu invalidnosti pokree se na zahtev osiguranika

na osnovu predloga za utvrivanje invalidnosti, u skladu sa optim aktom fonda.

Predlog iz stava 1. ovog lana daje izabrani lekar, u skladu sa zakonom.

lan 94a

Ako je osiguranik, u toku privremene spreenosti za rad, podneo zahtev za pokretanje postupka

za ostvarivanje prava po osnovu invalidnosti, ili je od strane izabranog lekara, odnosno lekarske

komisije, u skladu sa zakonom, upuen na ocenu radne sposobnosti, Fond obezbeuje sredstva za

isplatu naknade zarade zbog privremene spreenosti za rad poev od 61. dana od dana pokretanja

postupka, ukoliko je utvren gubitak radne sposobnosti.

lan 95.

Postupak za ostvarivanje prava na novanu naknadu za telesno oteenje i prava na

novanu naknadu za pomo i negu drugog lica pokree se na zahtev osiguranika odnosno

korisnika prava, na osnovu medicinske dokumentacije.

Postupak za ostvarivanje prava na novanu naknadu za telesno oteenje i prava na

novanu naknadu za pomo i negu drugog lica pokree se i po slubenoj dunosti na osnovu

miljenja organa vetaenja datog prilikom vetaenja o invalidnosti, u skladu sa optim aktom

fonda.

lan 96.

Promene u stanju invalidnosti koje su od uticaja na pravo na invalidsku penziju priznatu

pravosnanim reenjem, utvruju se u postupku pokrenutom na zahtev osiguranika, odnosno po

slubenoj dunosti.

Fond odreuje obavezan kontrolni pregled korisnika prava, najkasnije u roku od tri

godine od dana utvrivanja invalidnosti, osim u sluajevima predvienim optim aktom fonda.

Na akt iz stava 2. ovog lana saglasnost sporazumno daju ministar nadlean za poslove

penzijskog i invalidskog osiguranja i ministar nadlean za poslove zdravlja.

lan 97.

Kao dan nastanka invalidnosti, telesnog oteenja i potrebe za pomoi i negom drugog

lica uzima se dan kada je na osnovu pregleda dat nalaz, miljenje i ocena organa vetaenja u

prvostepenom postupku, odnosno neki raniji dan za koji postoji odgovarajua medicinska

dokumentacija.

lan 98.

Reenje o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja i o penzijskom stau donosi

organ fonda odreen optim aktom fonda.

Prvostepeno reenje iz stava 1. ovog lana podlee prethodnoj kontroli koju vri organ

utvren optim aktom fonda.

lan 99.

Protiv prvostepenog reenja moe se izjaviti alba organu odreenom optim aktom fonda

u roku od 15 dana od dana prijema reenja.

alba ne odlae izvrenje reenja osim ako se njom pobija utvrena invalidnost.

lan 100.

Prvostepeno reenje fonda podlee reviziji koju vri organ odreen optim aktom fonda.

Revizijom se moe ispitati i pravilnost nalaza, miljenja i ocene koje daju organi

vetaenja.

Revizija ne odlae izvrenje reenja.

lan 101.

Ako je protiv prvostepenog reenja izjavljena alba, o reviziji i albi reava se istim

reenjem.

Ako protiv prvostepenog reenja nije izjavljena alba, a revizija ne bude izvrena u roku

od tri meseca od dana isteka roka za albu, smatra se da je revizija izvrena i data saglasnost na to

reenje.

lan 102.

U vrenju revizije na prvostepeno reenje moe se dati saglasnost, odnosno prvostepeno

reenje moe se izmeniti, ponititi ili ukinuti.

Ako je prvostepeno reenje poniteno ili ukinuto, revizijom se ispituje samo da li je novo

reenje u skladu sa razlozima zbog kojih je ranije prvostepeno reenje poniteno ili ukinuto.

lan 103.

Protiv reenja fonda donetog po albi, odnosno u vrenju revizije o pravima iz penzijskog

i invalidskog osiguranja i protiv konanog reenja o podacima utvrenim u matinoj evidenciji,

moe se pokrenuti upravni spor kod nadlenog suda.

lan 104.

Protiv konanog reenja fonda, u sluajevima kada nisu ispunjeni uslovi za ponavljanje

postupka po zakonu kojim je ureen opti upravni postupak, ili su protekli rokovi za ponavljanje

postupka po tom zakonu, postupak se moe ponoviti:

1) ako se sazna za nove injenice, odnosno nae ili stekne mogunost da se upotrebe novi

dokazi koji bi sami, ili u vezi sa ve upotrebljenim dokazima, mogli dovesti do drugaijeg

reenja;

2) kada je proputeno da se u ranijem postupku iznese neka injenica, odnosno dokaz koji

moe dovesti do drugaijeg reenja.

Ponavljanje postupka pokree se na predlog osiguranika ili po slubenoj dunosti.

Ako je predlog za ponavljanje postupka podnet, odnosno postupak ponavljanja pokrenut u

roku od pet godina od dana dostavljanja reenja osiguraniku, u ponovljenom postupku primenjuju

se propisi koji su vaili u vreme donoenja reenja po kome se postupak ponavlja. Ako je predlog

podnet, odnosno postupak ponavljanja pokrenut po isteku tog roka, u ponovljenom postupku

primenjuju se propisi koji vae u vreme podnoenja predloga za ponavljanje postupka, odnosno u

vreme pokretanja tog postupka po slubenoj dunosti.

Na osnovu podataka pribavljenih u ranijem i ponovljenom postupku, nadleni organ

novim reenjem moe ranije reenje koje je bilo predmet ponavljanja ostaviti na snazi ili ga

zameniti novim reenjem kojim se ukida ranije reenje.

lan 105.

Pravosnano reenje fonda moe se izmeniti novim reenjem ako je njime povreen

zakon ili opti akt fonda na tetu osiguranika odnosno korisnika prava ili ako je o nekom

pravnom pitanju docnije zauzeto pravno shvatanje povoljnije za osiguranika.

Novo reenje e se doneti i ako se sazna za injenice koje su od uticaja na pravo

osiguranika, a koje su nastale posle donoenja reenja.

Prava utvrena reenjem donetim u postupku izmene pripadaju od prvog dana narednog

meseca od dana podnoenja zahteva za izmenu reenja, odnosno od dana donoenja reenja u

postupku za izmenu pokrenutom po slubenoj dunosti.

Kod ponovnog reavanja o pravu osiguranika odnosno korisnika prava, prema stavu 1.

ovog lana primenjuju se propisi koji su vaili u asu donoenja konanog reenja. Ako se reava

o pravu prema stavu 2. ovog lana primenie se propisi koji vae u vreme pokretanja postupka.

lan 106.

U sporovima sukoba nadlenosti u postupku za ostvarivanje prava iz penzijskog i

invalidskog osiguranja do kojih doe izmeu fonda i poslodavaca, nadlean je Vrhovni kasacioni

sud.

2. Korienje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja

lan 107.

Brisan je

lan 108.

Penzije i novane naknade utvruju se u mesenom iznosu i isplauju unazad.

Korisnik penzije i novane naknade moe da ovlasti drugo lice da u njegovo ime prima

penziju ili novanu naknadu.

Ovlaenje iz stava 2. ovog lana vai najdue 12 meseci od dana njegovog izdavanja i

moe se produiti.

Korisnik penzije i novane naknade duan je da, na zahtev Fonda, dostavi uverenje o

ivotu.

lan 109.

Fond je duan da korisniku prava isplauje iznose koji mu pripadaju u mestu njegovog

prebivalita u Republici Srbiji.

lan 110.

Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja prestaju kada, u toku njihovog korienja,

prestanu da postoje uslovi za sticanje i ostvarivanje tih prava.

Prava iz stava 1. ovog lana prestaju i kad korisnik ostvari pravo iz ovog osiguranja kod

organizacije za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje drave koja je formirana na podruju

prethodne Jugoslavije, ako meunarodnim ugovorom nije drugaije odreeno.

Korisniku penzije iz stava 2. ovog lana koji ispunjava uslove za sticanje prava na penziju

propisane ovim zakonom ponovo se utvruje pravo na penziju, pri emu se ne uzima u obzir

penzijski sta na osnovu koga je organizacija za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje

drave formirane na podruju prethodne Jugoslavije utvrdila pravo na penziju.

lan 111.

Starosna penzija, prevremena starosna penzija isplauje se od dana ispunjenja uslova, ako

je zahtev podnet u roku od est meseci od dana ispunjenja uslova propisanih za sticanje prava,

odnosno od dana prestanka osiguranja, a ako je zahtev podnet po isteku toga roka, od dana

podnoenja zahteva i za est meseci unazad.

Porodina penzija isplauje se od dana utvrenog u stavu 1. ovog lana, pod uslovom da

podnosilac zahteva u tom periodu nije bio u osiguranju.

lan 112.

Osiguraniku koji pravo na invalidsku penziju ostvaruje u postupku pokrenutom u toku

trajanja osiguranja, invalidska penzija isplauje se od dana prestanka osiguranja, a najranije od

dana dostavljanja pravosnanog reenja o utvrenoj invalidnosti poslodavcu.

Izuzetno od stava 1. ovog lana, invalidska penzija isplauje se i pre pravosnanosti

reenja o utvrenoj invalidnosti u sluaju prestanka osiguranja zbog prestanka potrebe za radom

lica, kao i prestanka zaposlenja zbog steaja, likvidacije, odnosno u svim sluajevima prestanka

rada poslodavca, a najranije est meseci unazad od dana podnoenja zahteva, ako je invalidnost

postojala pre podnoenja zahteva.

Kada se pravo na invalidsku penziju ostvaruje posle prestanka zaposlenja odnosno

osiguranja, a invalidnost je postojala pre podnoenja zahteva, invalidska penzija isplauje se od

dana nastanka invalidnosti, ali najvie za est meseci unazad od dana podnoenja zahteva.

lan 113.

Novana naknada za telesno oteenje isplauje se od dana nastanka telesnog oteenja,

ali najvie za est meseci unazad od dana podnoenja zahteva, ako je telesno oteenje postojalo

pre podnoenja zahteva.

lan 114.

Osiguranik odnosno korisnik prava na novanu naknadu za telesno oteenje koji po

posebnim propisima stekne pravo na novanu naknadu po osnovu istog telesnog oteenja moe

po sopstvenom izboru da koristi samo jedno od tih prava, ako posebnim propisima nije drukije

odreeno.

lan 115.

Ako u stanju invalidnosti, odnosno stepenu telesnog oteenja nastupe promene koje su

od uticaja na utvrena prava, ta prava prestaju, menjaju se odnosno stiu se nova prava, i to:

1) ako je promena utvrena na zahtev osiguranika od prvog dana narednog meseca po

podnoenju zahteva;

2) ako je promena utvrena na zahtev osiguranika nastala posle podnetog zahteva od

prvog dana narednog meseca posle nastale promene;

3) ako je promena utvrena po slubenoj dunosti od prvog dana narednog meseca po

donoenju prvostepenog reenja o odreivanju prava po osnovu utvrene promene.

lan 116.

Porodina penzija isplauje se kao jedna penzija i kada je odreena za vie korisnika, ako

korisnici ne zahtevaju da im se penzija isplauje odvojeno.

Ako porodina penzija pripada samo lanovima ue porodice ili samo lanovima ire

porodice, a neki od njih ive odvojeno, ukupna porodina penzija deli se na jednake delove.

Ako porodina penzija pripada i lanovima ue porodice i lanovima ire porodice, a neki

od njih ive odvojeno, ta penzija se prethodno deli na deo koji pripada lanovima ue porodice i

deo koji pripada lanovima ire porodice, pa se svaki deo dalje rasporeuje na jednake delove.

lan 117.

Ako porodinu penziju koriste dva ili vie lanova porodice, pa nekom od njih prestane

pravo na penziju, ostalim lanovima koji imaju pravo na porodinu penziju ponovo se odreuje

visina penzije. Tako odreena visina penzije pripada od prvog narednog dana u odnosu na dan

kada je korisniku prestalo pravo na penziju.

Korisniku porodine penzije koji stekne svojstvo osiguranika obustavlja se isplata

porodine penzije.

Korisniku porodine penzije, koji stekne svojstvo osiguranika po osnovu lana 11. ta. 9)

i 10) i lana 12. stav 1. taka 3) ovog zakona, obustavlja se isplata porodine penzije, nakon

utvrivanja staa osiguranja za period utvrenog staa osiguranja.

Izuzetno od st. 2. i 3. ovog lana, korisniku porodine penzije ne obustavlja se isplata

porodine penzije u sluaju kada je ostvario ugovorenu naknadu na mesenom nivou u iznosu

niem od najnie osnovice u osiguranju zaposlenih, vaee u momentu uplate doprinosa.

Ako se isplata porodine penzije obustavi, ili ako pravo koje pripada pojedinom lanu

porodice miruje, porodina penzija se ponovo ne odreuje.

Ako se korisniku porodine penzije, zbog zaposlenja, odnosno obavljanja delatnosti po

osnovu koje je obavezno osiguran ili zbog korienja starosne, prevremene starosne penzije ili

invalidske penzije, ne isplauje porodina penzija koja mu pripada, ostalim lanovima ue

porodice isplauje se za to vreme porodina penzija u visini koja se odreuje kao da korisnik

penzije nema pravo na porodinu penziju.

lan 118.

Pravo na porodinu penziju prestaje lanu porodice koji usled nastale promene vie ne

ispunjava uslove za sticanje i korienje tog prava.

Pravo na porodinu penziju prestaje lanu porodice ako je pravosnanom presudom

osuen za smrt lica po osnovu koga ostvaruje, odnosno koristi pravo.

lan 119.

Ako osiguranik, odnosno korisnik penzije, stekne pravo na dve ili vie penzija na teritoriji

Republike, moe koristiti samo jednu od tih penzija, i to po sopstvenom izboru.

lan 120.

Osiguranik koji sam plaa doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, ako nisu

uplaeni svi dospeli iznosi doprinosa, prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaruje i

koristi srazmerno periodima osiguranja za koje su uplaeni doprinosi za penzijsko i invalidsko

osiguranje.

Fond e izvriti obustavu 1/3 mesenog iznosa penzije utvrene u stavu 1. ovog lana, sve

dok se na taj ili drugi nain ne namire neuplaeni dospeli iznosi doprinosa.

Po namirenju neuplaenih dospelih iznosa doprinosa, osiguranik iz stava 1. ovog lana

ostvaruje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja na osnovu ukupnog staa poev od dana

sticanja prava iz stava 1. ovog lana.

lan 121.

Korisnik starosne penzije, prevremene starosne penzije koji se zaposli na teritoriji

Republike, odnosno obavlja samostalnu delatnost po osnovu koje je obavezno osiguran na

teritoriji Republike, ima pravo po prestanku tog zaposlenja odnosno obavljanja te samostalne

delatnosti, na ponovno odreivanje penzije ako je bio u osiguranju najmanje godinu dana.

Korisniku prava iz stava 1. ovog lana utvruje se povoljniji iznos penzije.

lan 122.

Dospeli meseni iznosi novanih davanja na osnovu utvrenih prava iz penzijskog i

invalidskog osiguranja ne isplauju se korisniku koji se bez opravdanih razloga u odreenom

roku ne odazove pozivu za pregled radi ponovnog utvrivanja stanja invalidnosti, stepena

telesnog oteenja, za sve vreme dok se ne odazove pozivu.

Meseni iznosi obustavljeni prema stavu 1. ovog lana isplauju se naknadno korisniku

koji se odazove pozivu u roku od 30 dana od dana odreenog za pregled.

Korisniku koji se odazove pozivu po isteku roka iz stava 2. ovog lana, obustavljeni

meseni iznosi primanja ne isplauju se, a isplata primanja uspostavlja se od prvog dana

narednog meseca posle odazivanja pozivu.

lan 123.

Dospeli meseni iznosi penzije, novanih naknada, koji nisu mogli biti isplaeni zbog

okolnosti koje je prouzrokovao korisnik, naknadno e se isplatiti najvie za 12 meseci unazad

raunajui od dana kada, po prestanku delovanja tih okolnosti, korisnik podnese zahtev za

isplatu.

lan 124.

Fond isplauje penziju, odnosno novanu naknadu korisniku prava koji ima prebivalite u

inostranstvu, u skladu sa meunarodnim ugovorom, odnosno pod uslovom reciprociteta.

lan 124a

Pravo na novanu naknadu za pomo i negu drugog lica ne moe se ostvariti ako se pravo

na takvu novanu naknadu ostvaruje po drugom osnovu.

XI. MATINA EVIDENCIJA O OSIGURANICIMA I KORISNICIMA PRAVA IZ

PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANjA

lan 125.

Fond vodi matinu evidenciju o osiguranicima, obveznicima plaanja doprinosa i

korisnicima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Izuzetno od odredbe stava 1. ovog lana, matinu evidenciju za zaposlene u organu

nadlenom za unutranje poslove vodi taj organ odnosno Bezbedonosno-informativna agencija za

njene pripadnike, na nain utvren ovim zakonom.

Fond vri kontrolu voenja evidencije iz stava 2. ovog lana.

lan 126.

Matina evidencija se vodi po propisanim jedinstvenim metodolokim principima.

Podaci se unose u matinu evidenciju prema propisanom jedinstvenom kodeksu ifara.

Podaci se unose u matinu evidenciju na osnovu prijava podnesenih na propisanim

obrascima koje se mogu dostavljati i putem sredstava za elektronsku obradu podataka, odnosno u

elektronskoj formi, u skladu sa zakonom.

Akte odnosno obrasce iz st. 1. do 3. ovog lana propisuje Vlada Republike Srbije.

lan 127.

Matina evidencija ustrojava se unoenjem podataka o osiguraniku na osnovu prijave na

osiguranje.

lan 128.

U matinu evidenciju unose se podaci o:

1) osiguranicima;

2) korisnicima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja;

3) obveznicima plaanja doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje.

lan 129.

U matinu evidenciju unose se sledei podaci o osiguranicima:

1) prezime i ime;

2) jedinstveni matini broj graana i poreski identifikacioni broj;

3) pol;

4) dan, mesec i godina roenja;

5) zanimanje;

6) kolska sprema;

7) osnov osiguranja;

8) datum sticanja i prestanka svojstva osiguranika;

8a) o mirovanju svojstva osiguranika poljoprivrednika, odnosno utvrenim periodima

mirovanja osiguranja;

9) o stau osiguranja, zaradama, n