www.paragraf.rs

Preuzeto iz elektronske pravne baze Paragraf Lex

ZAKON

O SLUBENOJ UPOTREBI JEZIKA I PISAMA

("Sl. glasnik RS", br. 45/91, 53/93, 67/93, 48/94, 101/2005 - dr. zakon i 30/2010)

I OSNOVNE ODREDBE

lan 1

U Republici Srbiji u slubenoj je upotrebi srpski jezik.

U Republici Srbiji u slubenoj je upotrebi iriliko pismo, a latinino pismo na nain utvren ovim

zakonom.

Na podrujima Republike Srbije na kojima ive pripadnici nacionalnih manjina u slubenoj

upotrebi su, istovremeno sa srpskim jezikom i jezici i pisma nacionalnih manjina, na nain

utvren ovim zakonom.

lan 2

Slubenom upotrebom jezika i pisama, u smislu ovog zakona, smatra se upotreba jezika i

pisama u radu: dravnih organa, organa autonomnih pokrajina, gradova i optina (u daljem

tekstu: organi), ustanova, preduzea i drugih organizacija kad vre javna ovlaenja (u daljem

tekstu: organizacije koje vre javna ovlaenja).

Slubenom upotrebom jezika i pisama, u smislu ovog zakona, smatra se i upotreba jezika i

pisama u radu javnih preduzea i javnih slubi, kao i u radu drugih organizacija kad vre

poslove utvrene ovim zakonom.

lan 3

Slubenom upotrebom jezika i pisama smatra se naroito upotreba jezika i pisama u:

1) usmenom i pismenom optenju organa i organizacija meusobno, kao i sa strankama,

odnosno graanima;

2) voenju postupka za ostvarivanje i zatitu prava, dunosti i odgovornosti graana;

3) voenju propisanih evidencija od strane optinskih organa i organizacija koje vre javna

ovlaenja na teritoriji optine (u daljem tekstu: evidencije);

4) izdavanju javnih isprava, kao i drugih isprava koje su od interesa za ostvarivanje zakonom

utvrenih prava graana;

5) ostvarivanju prava, dunosti i odgovornosti radnika iz rada ili po osnovu rada.

Slubenom upotrebom jezika i pisama smatra se i upotreba jezika i pisama pri: ispisivanju

naziva mesta i drugih geografskih naziva, naziva trgova i ulica, naziva organa, organizacija i

firmi, objavljivanju javnih poziva, obavetenja i upozorenja za javnost, kao i pri ispisivanju drugih

javnih natpisa.

lan 4

Organ, organizacija i drugi subjekt moe svoj naziv, firmu ili drugi javni natpis da ispie, pored

irilikog, i latinikim pismom.

U firmi preduzea, ustanove i drugog pravnog lica, odnosno radnje ili drugog oblika obavljanja

delatnosti deo koji se koristi kao znak moe se ispisivati samo latinikim pismom.

lan 5

Saobraajni znaci i putni pravci na meunarodnim i magistralnim putevima, nazivi mesta i drugi

geografski nazivi ispisuju se irilikim i latinikim pismom.

Saobraajni znaci i putni pravci na drugim putevima, nazivi ulica i trgova i drugi javni natpisi

mogu se, pored irilikog, ispisivati i latinikim pismom.

lan 6

Svako ima pravo da u postupku pred organom, odnosno organizacijom koja u vrenju javnih

ovlaenja reava o njegovom pravu i dunosti upotrebljava svoj jezik i da se u tom postupku

upoznaje sa injenicama na svom jeziku.

lan 7

U slubenoj upotrebi tekst na jezicima i pismima nacionalnih manjina (u daljem tekstu: jezici

nacionalnih manjina) ispisuje se posle teksta na srpskom jeziku ispod ili desno od njega, istim

oblikom i veliinom slova.

Ako je vie jezika nacionalnih manjina u slubenoj upotrebi, tekst na tim jezicima ispisuje se

posle srpskog jezika po azbunom redu.

II SLUBENA UPOTREBA LATINIKOG PISMA

l. 8 i 9

(Brisani)

lan 10

Kad se, u skladu sa odredbama ovog zakona tekst ispisuje i latinikim pismom, tekst na

latinikom pismu ispisuje se posle teksta na irilikom pismu, ispod ili desno od njega.

III SLUBENA UPOTREBA JEZIKA I PISAMA NACIONALNIH

MANJINA

lan 11

Na teritoriji jedinice lokalne samouprave gde tradicionalno ive pripadnici nacionalnih manjina,

njihov jezik i pismo moe biti u ravnopravnoj slubenoj upotrebi.

Jedinica lokalne samouprave e obavezno svojim statutom uvesti u ravnopravnu slubenu

upotrebu jezik i pismo nacionalne manjine ukoliko procenat pripadnika te nacionalne manjine u

ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostie 15% prema rezultatima poslednjeg popisa

stanovnitva.

Slubena upotreba jezika nacionalnih manjina iz stava 1. ovog lana podrazumeva naroito:

korienje jezika nacionalnih manjina u upravnom i sudskom postupku i voenje upravnog

postupka i sudskog postupka na jeziku nacionalne manjine; upotrebu jezika nacionalne manjine

u komunikaciji organa sa javnim ovlaenjima sa graanima; izdavanje javnih isprava i voenje

slubenih evidencija i zbirki linih podataka na jezicima nacionalnih manjina i prihvatanje tih

isprava na tim jezicima kao punovanih; upotrebu jezika nacionalnih manjina na glasakim

listiima i birakom materijalu; upotrebu jezika nacionalnih manjina u radu predstavnikih tela.

Na teritorijama iz stava 2. ovog lana, imena organa koji vre javna ovlaenja, nazivi jedinica

lokalne samouprave, naseljenih mesta, trgova i ulica i drugi toponimi ispisuju se i na jeziku

dotine nacionalne manjine, prema njenoj tradiciji i pravopisu.

Jezici nacionalnih manjina koji su u slubenoj upotrebi u radu organa autonomne pokrajine

utvruju se njenim statutom.

Zakoni i propisi se objavljuju i na jezicima nacionalnih manjina, u skladu sa posebnim zakonom.

Pripadnici nacionalnih manjina iji broj u ukupnom stanovnitvu Republike Srbije dostie

najmanje 2% prema poslednjem popisu stanovnitva mogu se obratiti republikim organima na

svom jeziku i imaju pravo da dobiju odgovor na tom jeziku.

Pripadnici nacionalnih manjina iji broj u ukupnom stanovnitvu Republike Srbije ne dostie 2%

prema poslednjem popisu stanovnitva mogu se obratiti republikim organima na svom jeziku i

imaju pravo da dobiju odgovor na tom jeziku preko jedinice lokalne samouprave u kojoj je jezik

te nacionalne manjine u slubenoj upotrebi, pri emu jedinica lokalne samouprave obezbeuje

prevoenje i snosi trokove prevoenja dopisa upuenog republikom organu i odgovora tog

organa.

lan 12

Prvostepeni upravni, krivini, parnini ili drugi postupak u kome se reava o pravima i

dunostima graana vodi se na srpskom jeziku.

Postupak iz stava 1. ovog lana moe se voditi i na jeziku nacionalnih manjina koji je u

slubenoj upotrebi u organu, odnosno u organizaciji koja vodi postupak.

Ako je organ, odnosno organizacija koja vodi postupak obrazovana za vie optina, postupak se

moe voditi na jezicima nacionalnih manjina koji su u slubenoj upotrebi u optinama

obuhvaenim podrujem tog organa, odnosno organizacije i to za stranke u postupku -

pripadnike nacionalnih manjina koji imaju prebivalite u optini u kojoj je u slubenoj upotrebi

jezik nacionalne manjine.

Kad u postupku uestvuje jedna stranka - pripadnik nacionalne manjine, postupak se, na njen

zahtev, vodi na jeziku nacionalne manjine koji je u slubenoj upotrebi u organu, odnosno

organizaciji koja vodi postupak.

Kad u postupku uestvuje vie stranaka iji jezici nisu isti, postupak se vodi na jednom od jezika

koji su u slubenoj upotrebi u organu, odnosno organizaciji koja vodi postupak o kome se strane

sporazumeju.

Ako se stranke ne sporazumeju o tome na kom e se jeziku voditi postupak, jezik postupka

odreuje organ, odnosno organizacija pred kojom se vodi postupak, osim ako jedna od stranaka

zahteva da se postupak vodi na srpskom jeziku, u kom sluaju e se postupak voditi na tom

jeziku.

lan 13

Utvrivanje jezika na kome e se voditi postupak je prethodno pitanje o kome, u skladu sa

odredbama ovog zakona, odluuje lice koje vodi postupak.

Slubeno lice koje vodi postupak duno je da upozna stranku koji su jezici u slubenoj upotrebi

na podruju organa, odnosno organizacije pred kojom se vodi postupak i da zatrai od stranke

da se izjasni na kom e se jeziku voditi postupak.

Dok se ne utvrdi jezik postupka, slubeno lice vodi postupak na srpskom jeziku.

Nain utvrivanja jezika postupka i utvren jezik postupka naznauje se u zapisniku.

lan 14

Zapisnik i odluke u prvostepenom postupku i u vezi s tim postupkom izrauju se, kao autentini

tekstovi, na srpskom jeziku i na jeziku nacionalne manjine, ako je na jeziku nacionalne manjine

voen postupak.

Stranka u postupku iji jezik nije utvren kao jezik postupka ima prava utvrena u l. 16. i 17.

ovog zakona.

lan 15

Drugostepeni postupak vodi se na srpskom jeziku, a stranke u postupku imaju prava utvrena u

l. 16. i 17. ovog zakona.

Drugostepeno reenje, odluku, zapisnik, podneske, isprave i druga pismena u drugostepenom

postupku i u vezi s drugostepenim postupkom prevodi prvostepeni organ ili organizacija na

jezik, odnosno jezike na kojima je voen prvostepeni postupak.

lan 16

Na podrujima na kojima jezici nacionalnih manjina nisu u slubenoj upotrebi, organi, odnosno

organizacije koji vode postupak duni su da pripadnicima nacionalnih manjina koji kod njih

ostvaruju svoja prava i obaveze obezbede:

1) da u postupku kod ovih organa i organizacija upotrebljavaju svoj jezik i pismo;

2) da na svom jeziku podnose molbe, albe, tube, predloge, predstavke i druge podneske;

3) da im se na njihov zahtev dostavljaju na njihovom jeziku otpravci reenja, presuda i drugih

akata kojima se reava o njihovim pravima i obavezama, kao i svedoanstva, uverenja, potvrde,

i druga pismena.

Smatrae se da postoji zahtev iz take 3. stava 1. ovog lana i ako je podnesak podnet na

jeziku nacionalne manjine.

lan 17

Izjave stranaka, svedoka, vetaka i drugih lica koja uestvuju u postupku na podrujima u

kojima nije u slubenoj upotrebi jezik nacionalne manjine date na jeziku nacionalne manjine,

unose se u zapisnik na srpskom jeziku. Na zahtev pripadnika nacionalne manjine, koji je

uesnik u postupku, zapisnik ili pojedini njegovi delovi prevee se na jezik nacionalne manjine.

Izjave lica iz stava 1. ovog lana, date na srpskom jeziku, prevode se na jezik nacionalne

manjine ako zahteva pripadnik nacionalne manjine koji je uesnik u postupku.

Postupak se vodi uz pomo tumaa ako slubeno lice koje vodi postupak ne poznaje u dovoljnoj

meri jezik nacionalne manjine.

Trokove prevoenja snosi organ, odnosno organizacija kod koje se vodi postupak.

Odredbe lana 16. i st. 1-4. ovog lana shodno se primenjuju i u postupku kod Ustavnog suda.

lan 18

Na podrujima na kojima su u slubenoj upotrebi i jezici nacionalnih manjina, svedoanstva o

steenom obrazovanju, kad je nastava izvoena na jeziku nacionalne manjine, druge javne

isprave, kao i druge isprave koje su od interesa za ostvarivanje zakonom utvrenih prava

graana, na zahtev pripadnika te nacionalne manjine, izdaju se i na njegovom jeziku.

Na podrujima na kojima su u slubenoj upotrebi i jezici nacionalnih manjina, evidencije iz lana

3. taka 3. ovog zakona vode se i na tim jezicima.

Obrasci javnih isprava, kao i obrasci evidencija za potrebe podruja na kojima su u slubenoj

upotrebi jezici nacionalnih manjina, tampaju se dvojezino, na srpskom i na jeziku svake

nacionalne manjine iji je jezik u slubenoj upotrebi.

lan 18a

Pripadnici nacionalnih manjina imaju pravo na slobodan izbor i korienje linog imena i imena

svoje dece, kao i na upisivanje ovih linih imena u sve javne isprave, slubene evidencije i

zbirke linih podataka prema jeziku i pravopisu pripadnika nacionalne manjine.

Pravo iz stava 1. ovog lana ne iskljuuje paralelan upis imena i po srpskom pravopisu i pismu.

lan 19

Na podrujima na kojima su u slubenoj upotrebi i jezici nacionalnih manjina, nazivi mesta i

drugi geografski nazivi, nazivi ulica i trgova, nazivi organa i organizacija, saobraajni znaci,

obavetenja i upozorenja za javnost i drugi javni natpisi ispisuju se i na jezicima nacionalnih

manjina.

lan 20

Firma preduzea, ustanove i drugog pravnog lica ispisuje se na srpskom jeziku i na jeziku

nacionalnih manjina koji je u slubenoj upotrebi u optini u kojoj je sedite tog subjekta.

Firma se moe ispisati i na jeziku nacionalnih manjina, koji je u slubenoj upotrebi u mestu

poslovanja subjekata iz stava 1. ovog lana.

Pravno lice iz stava 1. ovog lana nije duno da ispisuje na srpskom jeziku, odnosno na jeziku

nacionalnih manjina, firmu ili njen deo koji se koristi kao robni znak, bez obzira na njegovo

jeziko poreklo.

Odredbe st. 1. do 3. ovog lana, odnose se i na radnje, odnosno druge oblike obavljanja

delatnosti.

IV SREDSTVA ZA SPROVOENJE OVOG ZAKONA

lan 21

Sredstva potrebna za ostvarivanje slubene upotrebe jezika i pisama obezbeuju organi,

odnosno organizacije u kojima se ostvaruju prava i obaveze utvreni ovim zakonom.

V NADZOR NAD SPROVOENJEM ODREDABA OVOG ZAKONA

lan 22

Nadzor nad sprovoenjem odredaba ovog zakona vre, u okviru svog delokruga, ministarstva

nadlena za poslove u oblasti uprave, saobraaja, urbanizma i stambeno-komunalnih poslova,

prosvete, kulture i zdravstva.

VI KAZNENE ODREDBE

lan 23*

Novanom kaznom od 20.000 do 1.000.000 dinara kaznie se za privredni prestup organizacija

ovlaena za postavljanje saobraajnih znakova i naziva mesta koja postupi suprotno lanu 19.

ovog zakona.

Za privredni prestup iz stava 1. ovog lana kaznie se i odgovorno lice u organizaciji iz stava 1.

ovog lana novanom kaznom od 4.000 do 70.000 dinara.

lan 24*

Novanom kaznom od 20.000 do 1.000.000 dinara kaznie se za privredni prestup preduzee,

ustanova ili drugo pravno lice koje istakne, odnosno ispie firmu protivno odredbama lana 20.

ovog zakona.

Za privredni prestup iz stava 1. ovog lana kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu

novanom kaznom od 4.000 do 70.000 dinara.

lan 25*

Novanom kaznom od 10.000 do 250.000 dinara kaznie se za prekraj vlasnik radnje koja

nema svojstvo pravnog lica ako ispie, odnosno istakne firmu suprotno odredbi lana 20. ovog

zakona.

lan 26*

Novanom kaznom od 1.000 do 25.000 dinara kaznie se za prekraj odgovorno lice u organu,

odnosno organizaciji koja vri javna ovlaenja ako naziv organa odnosno organizacije ispie

suprotno odredbama lana 19. ovog zakona.

VII PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE

lan 27

Nazivi mesta, ulica, trgova, organa i organizacija, firme i drugi javni natpisi, uskladie se sa ovim

zakonom, najkasnije do kraja 1992. godine.

lan 28

Odredbe ovog zakona o voenju evidencije, tampanju obrazaca i izdavanju javnih isprava

primenjivae se od 1. januara 1992. godine.

Do poetka primene odredaba iz stava 1. ovog lana primenjivae se propisi kojima su ova

pitanja ureena na dan stupanja na snagu ovog zakona.

lan 29

Postupci iz lana 12. ovog zakona zapoeti pre stupanja na snagu ovog zakona, kad je u pitanju

jezik postupka, okonae se po propisima koji su vaili na dan stupanja na snagu ovog zakona.

lan 30

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da vae Zakon o nainu ostvarivanja prava

pripadnika narodnosti na upotrebu svog jezika i pisma kod republikih organa ("Slubeni glasnik

SRS", broj 14/71), Zakon o oznaavanju firme i naziva organizacija udruenog rada na jeziku

naroda i narodnosti ("Slubeni glasnik SRS", broj 5/78), Zakon o nainu obezbeivanja

ravnopravnosti jezika i pisama naroda i narodnosti u odreenim organima, organizacijama i

zajednicama ("Slubeni list SAPV", broj 29/77) i Zakon o ostvarivanju ravnopravnosti jezika i

pisama u SAP Kosovu ("Slubeni list SAPK", broj 48/77).

lan 31

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom glasniku

Republike Srbije".

Samostalni lanovi Zakona o izmenama i dopunama

Zakona o slubenoj upotrebi jezika i pisama

("Sl. glasnik RS", br. 30/2010)

lan 7

U jedinici lokalne samouprave u kojoj je na dan stupanja na snagu ovog zakona jezik

nacionalne manjine u slubenoj upotrebi, taj jezik e ostati u slubenoj upotrebi.

lan 8

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom glasniku

Republike Srbije".

Napomena:

* Novane kazne za privredne prestupe i prekraje odreene ovim zakonom izmenjene su

Zakonom o valorizovanju novanih kazni za prekraje iz republikih zakona ("Sl. glasnik RS",

br. 53/93 i 67/93), Zakonom o izmenama zakona kojima su odreene novane kazne za

privredne prestupe i prekraje ("Sl. glasnik RS", br. 48/94) i Zakonom o izmenama zakona

kojima su odreene novane kazne za privredne prestupe i prekraje ("Sl. glasnik RS", br.

101/2005).