zal._nr_2.1_soe 22-12-14
TRANSCRIPT
Szczegółowy Opis Ekspozycji
Aranżacja i wykonanie ekspozycji i wyposażenia Centrum Nauki i Techniki w Łodzi,
które powstaje w ramach realizacji projektu pn. "Rewitalizacja EC-1 i jej adaptacja
na cele kulturalno-artystyczne" – Zadanie 2 EC-1 Zachód
Łódź, dnia 29 września 2014 r.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
2
Spis treści
1. Oferta ____________________________________________________________________ 7
2. Generalne założenia funkcjonalne i programowe __________________________________ 7
3. Założenia dla działań edukacyjnych, doświadczeń, eksperymentów ___________________ 9
4. Wytyczne wzornicze i materiałowe ____________________________________________ 12
5. Ogólne opisy ścieżek ________________________________________________________ 17
6. Elementy zabytkowe na ekspozycji i w otoczeniu ekspozycji ________________________ 21
7. Odbiory Wstępne poza miejscem ekspozycji_____________________________________ 23
8. Uwaga dotycząca nazw na ekspozycji __________________________________________ 23
9. Kioski multimedialne, tabliczki ekspozycyjne ____________________________________ 23
10. Odniesienia do podstawy programowej ______________________________________ 25
11. Treści historyczne ________________________________________________________ 26
12. Uwagi ogólne dotyczące stanowisk __________________________________________ 26
13. Aplikacja na urządzenia mobilne ____________________________________________ 27
14. Konsultacje merytoryczne _________________________________________________ 28
15. Filmy i animacje: _________________________________________________________ 28
16. Materiały Promocyjne ____________________________________________________ 29
17. Instrukcja korzystania ze szczegółowego opisu _________________________________ 31
Strefa wejścia _____________________________________________________________ 33
18. Nazwa pomieszczenia: Z-0.3; _______________________________________________ 34
Punkt informacyjny (0.1) ____________________________________________________________ 34
Makieta dla osób niewidomych (0.2) __________________________________________________ 36
Ekrany informacyjne (0.3) ___________________________________________________________ 37
19. Nazwa pomieszczeń: od K-0.1 do K-0.7 _______________________________________ 39
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
3
Szatnia (0.4) ______________________________________________________________________ 40
Kasy biletowe (0.5) ________________________________________________________________ 42
Konwojer (1.1) ____________________________________________________________________ 43
Młynki żużla (1.2) __________________________________________________________________ 45
Ścieżka „Przetwarzanie energii” ______________________________________________ 47
20. Nazwa pomieszczenia: P-0.1; _______________________________________________ 48
Pompy (1.3) ______________________________________________________________________ 49
System rur (1.4) ___________________________________________________________________ 50
Ekran między pompami (0.6) _________________________________________________________ 52
21. Nazwa pomieszczenia: P-1.1; _______________________________________________ 53
Koła zaworowe (gra) (1.5) ___________________________________________________________ 54
22. Nazwa pomieszczenia: K-1.1; _______________________________________________ 56
Historia EC-1 (1.6) _________________________________________________________________ 57
Kocioł firmy L. Zieleniewski – przecięty (1.7) ____________________________________________ 58
Kocioł firmy Stocznia Gdańska – przecięty (1.8) __________________________________________ 60
Makiety Elektrowni Łódzkiej (1.9) _____________________________________________________ 61
Ekran w przejściu (1.10) _____________________________________________________________ 63
Zespół stanowisk „między kotłami” (1.11) ______________________________________________ 64
Wnętrze kotła firmy L. Zieleniewski (1.12) ______________________________________________ 65
Wnętrze kotła firmy Stocznia Gdańska (1.13)____________________________________________ 67
Konwojer (1.14) ___________________________________________________________________ 69
23. Nazwa pomieszczenia: P-2.1; _______________________________________________ 70
Przekrój Pompowni (1.15) ___________________________________________________________ 71
24. Nazwa pomieszczenia: M-2.1; ______________________________________________ 72
Turbozespół firmy Brown Boveri (1.16) ________________________________________________ 73
Zespół stanowisk: „Pompa ręczna – makieta turbozespołu” (1.17) __________________________ 74
Zespół stanowisk: „Makieta elektrowni szczytowo-pompowej” (1.18) (stanowisko oceniane) ____ 76
Zespół stanowisk: „Makieta elektrowni geotermalnej” (1.19) (stanowisko oceniane) ___________ 79
Suwnica (1.20) ____________________________________________________________________ 82
25. Nazwa pomieszczenia: Drugstore, 2.10 _______________________________________ 84
Kącik dla małych dzieci (1.21) ________________________________________________________ 85
26. Nazwa pomieszczenia: Skansen sterownia, 3.9; ________________________________ 87
Nastawnia (kioski) (1.22) ____________________________________________________________ 88
Gra (1.23) ________________________________________________________________________ 89
27. Nazwa pomieszczenia: Skansen, 3.10; ________________________________________ 91
EC-1 Wschód (1.24) ________________________________________________________________ 91
28. Nazwa pomieszczenia: Kompresorownia – skansen , P.2; ________________________ 92
Stanowisko do pompowania balonów (1.25) ____________________________________________ 93
29. Nazwa pomieszczenia: Komunikacja; 1,5a; ____________________________________ 95
Tabliczki ekspozycyjne (1.26) ________________________________________________________ 96
30. Nazwa pomieszczenia: Skansen, 1.9; _________________________________________ 97
Stoły z eksperymentami niskich napięć (1.27) ___________________________________________ 97
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
4
31. Nazwa pomieszczenia: Ekspozycja/szatnia, 1.6; ________________________________ 99
Przedmioty osobiste – lata 30-te XX wieku (1.28) ________________________________________ 99
Przedmioty osobiste – lata 50-te XX wieku (1.29) _______________________________________ 101
Przedmioty osobiste – lata 70-te XX wieku (1.30) _______________________________________ 102
32. Przedmioty osobiste – lata 90-te XX wieku (1.31): _____________________________ 104
33. Nazwa pomieszczenia: Skansen, 2.18 i 2.21; __________________________________ 105
Energia roślin (1.32) _______________________________________________________________ 106
Powstawanie węgla (1.33) __________________________________________________________ 108
Rodzaje węgla (1.34) ______________________________________________________________ 109
Wydobycie węgla (1.35) ___________________________________________________________ 110
Użycie węgla (1.36) _______________________________________________________________ 111
Transport węgla (1.37) ____________________________________________________________ 113
Z placu do kotła (1.38) _____________________________________________________________ 114
Spalanie (1.39) ___________________________________________________________________ 116
Energia pary (1.40) ________________________________________________________________ 117
Zamiana energii pary w energię mechaniczną (1.41) _____________________________________ 118
Zamiana energii mechanicznej w energię elektryczną (1.42) ______________________________ 120
Rozdzielanie energii (1.43) _________________________________________________________ 121
Energia na potrzeby własne elektrowni (1.44) __________________________________________ 123
Transformator (1.45) ______________________________________________________________ 124
Sieć wysokich napięć (1.46) _________________________________________________________ 125
Sieć średnich napięć (1.47) _________________________________________________________ 127
Sieć niskich napięć (1.48) ___________________________________________________________ 128
Obniżanie napięcia (1.49) __________________________________________________________ 130
Sieć domowa (1.50) _______________________________________________________________ 131
Urządzenia elektryczne w domu (1.51) ________________________________________________ 133
Inne kopalne źródła energii (1.52) ___________________________________________________ 134
„Czysta” energia – ekologiczne źródła energii (1.53) _____________________________________ 135
34. Nazwa pomieszczenia: Skansen (antresola), 3.17; _____________________________ 137
Gra (1.54) _______________________________________________________________________ 138
Szafy rozdzielcze (1.55) ____________________________________________________________ 139
Ścieżka „Rozwój wiedzy i cywilizacji” _________________________________________ 140
Pracownia alchemika (2.1) _________________________________________________________ 141
Wehikuł czasu (2.2) _______________________________________________________________ 143
Proste maszyny – zespół stanowisk (2.3) (stanowisko oceniane) ___________________________ 144
Machina mechaniczna (2.4) – (stanowisko oceniane) ____________________________________ 148
Stół powietrzny (2.5) ______________________________________________________________ 149
Spadek swobodny (2.6) ____________________________________________________________ 154
Waga skręceń Cavendisha (2.7) _____________________________________________________ 158
Rzut ukośny (2.8) _________________________________________________________________ 161
Rzut do kosza (2.9) ________________________________________________________________ 164
Kładka – rezonans mechaniczny 1 (2.10) ______________________________________________ 167
Rezonans mechaniczny 2 (2.11) _____________________________________________________ 169
Ruch – zabawa w chodzonego (2.12) _________________________________________________ 172
Opis scenografii pomieszczenia 2N-3.7 ________________________________________________ 176
Prawo Bernoulliego – statki (2.13) ___________________________________________________ 177
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
5
Prawo Bernoulliego – dach (2.14) ____________________________________________________ 179
Bernoulli – stanowiska dodatkowe (2.15) ______________________________________________ 181
Batyskaf – Prawo Archimedesa (2.16) ________________________________________________ 182
Nurek Kartezjusza (2.17) ___________________________________________________________ 185
Podnośnik hydrauliczny i hamulce (zespół stanowisk) (2.18) ______________________________ 187
Efekt Magnusa (zespół stanowisk) (2.19) ______________________________________________ 189
Wiatrak bez łopat (2.20) ___________________________________________________________ 192
Termometr Galileusza (2.21) ________________________________________________________ 194
Aerodynamika – Siła nośna (2.22) ____________________________________________________ 196
Aerodynamika – pionowy tunel aerodynamiczny (2.23) __________________________________ 198
Efekt Dopplera (2.24) ______________________________________________________________ 201
Rura Rubensa (2.25) ______________________________________________________________ 203
Klawiatura (2.26) _________________________________________________________________ 205
Analiza dźwięku (2.27) _____________________________________________________________ 208
Dźwięk w labiryncie (zespół stanowisk) (2.28) __________________________________________ 211
Rozmowy telefoniczne (2.29) _______________________________________________________ 214
Akustyczny „GPS” (2.30) ___________________________________________________________ 215
Rezonans akustyczny (2.31)_________________________________________________________ 218
Jak to pięknie gra… (2.32) __________________________________________________________ 220
Lewitacja magnetyczna (2.33) _______________________________________________________ 223
Dzwonki Franklina (Gordona) (2.34) __________________________________________________ 225
Zorza Polarna – zespół stanowisk (2.35) _______________________________________________ 227
Maxwell, Herz i Marconi – zespół stanowisk (2.36) ______________________________________ 230
Siłowa podłoga (2.37) _____________________________________________________________ 232
Termografia – zespół stanowisk (2.38) ________________________________________________ 234
Barwy tęczy (2.39) ________________________________________________________________ 237
Prześwietlenie bagażu – rentgenowska bramka (2.40) ___________________________________ 240
Dyfuzyjne komory mgłowe (2.41) ____________________________________________________ 241
Ściana mionowa (2.42) ____________________________________________________________ 243
Stanowisko „holograficzne” – Atom (2.43) _____________________________________________ 245
UWAGA PROMIENIOWANIE ! – zespół stanowisk (2.44) __________________________________ 247
Żyroskopowa walizka (2.45) ________________________________________________________ 251
Fale – zespół stanowisk (2.46) _______________________________________________________ 252
Generator wirów pierścieniowych (2.47) ______________________________________________ 255
Pomiar prędkości światła (2.48) _____________________________________________________ 257
Pole magnetyczne – zespół stanowisk (2.49) ___________________________________________ 259
Separator magnetyczny (2.50) ______________________________________________________ 262
Indukcja elektromagnetyczna (2.51) __________________________________________________ 264
Błądzące prądy (2.52) _____________________________________________________________ 265
Silniki cieplne (2.53) _______________________________________________________________ 267
Tor optyczny (2.54) _______________________________________________________________ 268
Mikroskop i luneta (2.55) __________________________________________________________ 271
Laser (2.56) ______________________________________________________________________ 274
Światłowody (2.57) _______________________________________________________________ 276
Polscy Wynalazcy – Polskie Wynalazki (2.58) ___________________________________________ 279
Odnawialne źródła energii – zespół stanowisk (2.59) – (stanowisko oceniane) _______________ 282
Kula plazmowa (2.60) _____________________________________________________________ 283
STREFA WYSOKICH NAPIĘĆ (2.61) ____________________________________________________ 284
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
6
Dodatkowe elementy aranżacyjne ___________________________________________________ 288
Ścieżka „Mikroświat – Makroświat” __________________________________________ 289
35. Nazwa pomieszczenia: P-3.1; ______________________________________________ 289
Suwnica (1.56) ___________________________________________________________________ 289
36. Nazwa pomieszczenia: K-3.3; ______________________________________________ 290
Efekt lotosu (3.1) _________________________________________________________________ 291
Nanostruktury w przyrodzie (3.2) ____________________________________________________ 294
Czym jest nanotechnologia? (3.3) ____________________________________________________ 296
Nanotechnologia w medycynie (3.4) _________________________________________________ 297
Nowości nanotechnologiczne (3.5) ___________________________________________________ 298
Skaningowy mikroskop elektronowy (3.6) _____________________________________________ 300
37. Nazwa pomieszczenia: P-4.1; ______________________________________________ 301
Zbiornik wodny (1.57) _____________________________________________________________ 302
Skala wielkości – mikro (3.7) ________________________________________________________ 303
38. Nazwa pomieszczenia: K-4.2; ______________________________________________ 304
Kwarki – najmniejsze znane cząstki elementarne (3.8) ___________________________________ 305
Budowa atomu. Jądra atomów. Orbity elektronowe (3.9) ________________________________ 306
Struktury krystaliczne (3.10) ________________________________________________________ 309
Budujemy atomy, cząsteczki, pierwiastki (3.11) _________________________________________ 310
Jaki to pierwiastek? (3.12) __________________________________________________________ 314
Budowa kotła – opłomki i walczak (1.58) ______________________________________________ 317
39. Nazwa pomieszczenia: P-5.1; ______________________________________________ 318
Skala wielkości – makro (3.13) ______________________________________________________ 319
40. Nazwa pomieszczenia: K-5.1; ______________________________________________ 320
Dwa ekrany sferyczne (3.14) ________________________________________________________ 321
Gwiazdy (3.15) ___________________________________________________________________ 323
Zespół stanowisk – odległość w kosmosie (3.16) (stanowisko oceniane) ____________________ 325
Deep Space Objects (3.17)__________________________________________________________ 327
41. Nazwa pomieszczenia: C-5.1; ______________________________________________ 328
Wejście do rakiety kosmicznej (aranżacja) (3.18) ________________________________________ 329
42. Nazwa pomieszczenia: C-5.2; ______________________________________________ 329
Rakieta (aranżacja) (3.19) __________________________________________________________ 330
43. Nazwa pomieszczenia: C-5.3; ______________________________________________ 330
Symulator (3.20) _________________________________________________________________ 331
Praca w nieważkości (3.21) _________________________________________________________ 332
Fotel astronauty (3.22) ____________________________________________________________ 334
Żyroskop (3.23) __________________________________________________________________ 335
Zespół stanowisk Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) (3.24) __________________________ 337
Chłodnia Kominowa (1.59) _________________________________________________________ 339
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
7
1. Oferta
W ramach oferty Wykonawca zobligowany jest przedstawić Projekty Koncepcyjne stanowisk
wskazanych jako oceniane.
Generalne założenia funkcjonalne i programowe
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi (dalej: CNiT) powstanie w części kompleksu budynków EC-1
Zachód elektrociepłowni EC-1, zlokalizowanej przy ul. Targowej 1/3 w Łodzi – przebudowywanej
i Rozbudowywanej w oparciu o wielobranżową dokumentację projektową „Projekt wykonawczy
rewitalizacji EC-1 i jej adaptacji na cele kulturalno-artystyczne w Łodzi przy ul. Targowej 1/3”
opracowanej przez konsorcjum projektowe: Biuro Realizacji Inwestycji „Fronton" sp. z o.o. z siedzibą
w Łodzi oraz Urbanistyka i Architektura. Mirosław Wiśniewski sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi.
Przyjęte parametry techniczne obiektu:
powierzchnia zabudowy rewitalizowanej (Maszynownia, Pompownia, Kotłownia, Rozdzielnia,
Chłodnia, Zmiękczalnia): 11.921 m2
powierzchnia nowoprojektowana (Rozbudowa): 6.434 m2.
Po
mie
szcz
en
ie /
str
efa
Po
wie
rzch
nia
cał
kow
ita
[m2 ]
Po
wie
rzch
nia
eks
po
zycj
i sta
łych
[m2 ]
Po
wie
rzch
nia
eks
po
zycj
i
czas
ow
ych
[m
2 ]
Po
wie
rzch
nia
usł
ug
do
dat
kow
ych
i po
wie
rzch
nia
ob
słu
gow
a [m
2 ]
Po
wie
rzch
nia
usł
ug
kom
erc
yjn
ych
[m
2 ]
Ko
mu
nik
acja
, po
mie
szcz
en
ia
tech
nic
zne
, po
mie
szcz
en
ia
gosp
od
arcz
e [
m2 ]
Maszynownia,
Pompownia,
Kotłownia
4878,21 2184,77 711,63 0,00 42,44 1981,81
Zmiękczalnia 1063,88 0,00 0,00 0,00 0,00 1063,88
Rozdzielnia 5019,50 1812,70 254,18 291,80 387,95 2272,87
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
8
Nowoprojektowana
zabudowa
6434,30 1700,34 433,58 199,73 1468,78 2631,87
Chłodnia 958,78 324,44 0,00 0,00 154,90 479,44
Razem 18354,67 6022,25 1399,39 491,53 2011,63 8429,87
Ekspozycja stała to w niniejszym opracowaniu przestrzeń przewidziana na prezentacje
ścieżek zwiedzania: Przetwarzanie energii, Rozwój wiedzy i cywilizacji, Mikroświat – Makroświat.
Komunikacja, pomieszczenia techniczne, pomieszczenia gospodarcze – będą mieścić: kasy,
szatnie, pomieszczenia obsługi, zaplecze socjalne, pomieszczenia porządkowe, sanitariaty,
pomieszczenia techniczne (wentylatornie, Pompownie, pomieszczenia Rozdzielni i sterowni,
Maszynownie), oraz korytarze, klatki schodowe, szyby windowe. W tym obszarze mieści się także
Strefa wejścia.
Obiekt wpisany jest do ewidencji zabytków. Wyeksponowanie zabytkowej tkanki obiektu jest
jednym z zasadniczych celów ekspozycji. Ekspozycja nie może konkurować swoją formą
(rozwiązaniami scenograficzno-aranżacyjnymi) z zabytkową substancją i zabytkową infrastrukturą
techniczną, chyba, że opis wskazuje inaczej.
Przed przystąpieniem do projektowania i realizacji ekspozycji CNiT należy się zapoznać ze
szczegółowymi rozwiązaniami zawartymi w dokumencie pt.: „Projekt wykonawczy rewitalizacji EC-1
i jej adaptacji na cele kulturalno-artystyczne w Łodzi przy ul. Targowej 1/3” opracowanym przez
konsorcjum projektowe: Biuro Realizacji Inwestycji „Fronton" sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi oraz
Urbanistyka i Architektura. Mirosław Wiśniewski sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi – dokumentacja
wielobranżowa wraz z aktualizacjami wprowadzonymi w trakcie realizacji oraz schematycznymi
rzutami zawierającymi opisy powierzchni.
Koncepcja programowa zakłada umieszczenie w budynkach CNiT stanowisk pokazowych
i doświadczalnych i wkomponowanie ich w historyczną infrastrukturę obiektu, której wytypowane
elementy zostaną zachowane i wyeksponowane.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
9
2. Założenia dla działań edukacyjnych, doświadczeń, eksperymentów
Ekspozycja CNiT powinna mieć charakter interaktywny. Nacisk na ekspozycji powinien być
położony na naukę poprzez eksperyment oraz naukę poprzez zabawę. Integralnym elementem
zwiedzania ekspozycji powinno być samodzielne poszukiwanie wiedzy, samodzielne
eksperymentowanie oraz interakcja: Zwiedzający – ekspozycja. Realizacji tych zadań towarzyszyć
powinien aspekt rekreacyjny – możliwość miłego spędzenia czasu przez dorosłych i dzieci.
Interaktywność zapewnić ma bezpośrednią i samodzielną eksplorację wiedzy. Wystawa
składać się ma ze stanowisk, na których Zwiedzający samodzielnie przeprowadzają doświadczenia
z wybranych dziedzin nauki.
Jako stanowiska, modele, instalacje interaktywne rozumie się: modele, instalacje i urządzenia
odbierające bodźce i informacje od widza i reagujące na nie. Interaktywność na ekspozycji należy
zapewnić w sposób fizyczny (dotykowy) oraz poprzez odbieranie gestów i ruchów widza.
Interaktywność na wystawie należy zapewnić poprzez:
• wykorzystanie odpowiednich multimediów, czujników i oprogramowania,
• konstrukcję i mechanikę modeli, instalacji, elementów scenograficznych – uruchamianych
przez odpowiednią czynność zwiedzających.
Interaktywność zapewnić ma wykonywanie samodzielnych doświadczeń, eksperymentów,
uruchamianie pokazów.
Strefy ekspozycji powinny być tak zaaranżowane, aby możliwa była ich późniejsza
modyfikacja i poszerzenie poszczególnych stanowisk – wraz z rozwojem wiedzy i wraz z weryfikacją,
na etapie eksploatacji, założeń i celów ekspozycji (przez zespół CNiT). Podobnie zawartość
multimedialna – powinna być tak przygotowana, aby możliwa była jej modyfikacja i rozbudowa.
Modyfikacja ta niezbędna jest zarówno ze względu na postęp nauki, jak również ze względu na
konieczność utrzymania atrakcyjności ekspozycji i utrzymanie stałych odbiorców (ekspozycja musi
być „żywa”, muszą na niej pojawiać się nowe elementy).
Stałe formy edukacyjne powinny być realizowane z wykorzystaniem modeli interaktywnych,
ale powinna też być możliwość wykonywania bardziej złożonych i wymagających doświadczeń
i eksperymentów – samodzielnie lub pod opieką opiekuna przygotowanego do realizacji takich zajęć
lub/i pod opieką pedagoga.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
10
Zaprojektowane instalacje, modele i stanowiska interaktywne mają umożliwiać Zwiedzającym
stawianie hipotez, prowadzenie doświadczeń, eksperymentów, ich dokumentowanie, oraz
planowanie przyszłych doświadczeń. Stworzone zostać powinny warunki do samodzielnej pracy
ucznia z różnorodnymi źródłami informacji. Stanowiska interaktywne muszą umożliwiać
wykorzystywanie ich w realizacji edukacji pozaszkolnej, w tym realizacji autorskich programów
nauczania.
CNiT powinno wpisywać się w realizację edukacji z zakresu nauk matematyczno-
przyrodniczych jak również historycznej i obywatelskiej. Działania edukacyjne w Centrum
uwzględniać będą cele kształcenia nowej podstawy programowej (wymagania ogólne) a tematyka
ekspozycji odzwierciedlać treści określone w podstawie programowej (wymagania szczegółowe).
Scenariusze edukacyjne powinny dobrze opisywać procedury osiągania celów, gwarantować
kształtowanie określonych w nowej podstawie programowej umiejętności uczniów i ich ocenę
(mierzalną, obiektywną). Scenariusze edukacyjne powinny jednocześnie wykraczać poza wymogi
podstawy programowej (szczegóły w rozdziale: „Odniesienia do podstawy programowej”).
Poszczególne ścieżki, obszary i obiekty udostępniane na ekspozycji muszą być zrealizowane,
aby osiągnięte zostały cele: określone zarówno dla całego Centrum, jak i dla poszczególnych ścieżek
i eksponatów.
Celem CNiT jest:
pogłębienie wiedzy i popularyzacja kultury technicznej;
wsparcie edukacji szkolnej;
wsparcie dla procesów wzrostu świadomości społecznej w szczególności w zakresie
problemów energetycznych współczesnego świata i budowy gospodarki opartej na wiedzy;
Ważną rolę pełnić ma eksperyment – przygotowany i przeprowadzony samodzielnie lub
w grupie. Eksperyment i związane z tym obserwacje są w procesie poznawczym wyjątkowym źródłem
wiedzy o otaczających nas zjawiskach, procesach i właściwościach otaczającego nas świata.
Eksperyment wykształca umiejętność stawiania i krytycznej weryfikacji hipotez badawczych
formułowanych w procesie zdobywania wiedzy. Poza funkcją poznawczą eksperyment stymuluje też
aktywność intelektualną, motoryczną i emocjonalną, co zwiększa trwałość i skuteczność procesu
kształcenia. CNiT ma pomóc rozwijać umiejętności: planowania eksperymentu, wykonywania operacji
manualnych, prowadzenia obserwacji, rejestracji wyników, analizy i interpretacji danych. Ekspozycja
ma być nie tylko pokazem ciekawostek z zakresu techniki, fizyki i chemii, ale też uzupełnieniem,
utrwaleniem, poszerzeniem wiedzy zdobytej w drodze edukacji szkolnej i zawodowej.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
11
Ważną rolą ekspozycji jest zwrócenie uwagi na aspekt praktyczny praw i zjawisk
fizyko-chemicznych. Aspekt zastosowań praktycznych powinien być realizowany w ramach każdej
z proponowanych ścieżek zwiedzania, a w zestawieniu z interaktywną formą przekazu musi stanowić
czynnik inspirujący Zwiedzających do własnych dalszych poszukiwań.
Ekspozycja powinna umożliwiać realizację autorskich programów nauczania z zakresu nauk
przyrodniczych i historii – dla wszystkich poziomów nauczania. Dla tego typu zajęć powinna być
przystosowana każda ze ścieżek zwiedzania.
Ekspozycja promować ma wartości ekologiczne, zasady zrównoważonego rozwoju.
Forma i przekaz wystawy muszą być unikalne; ekspozycja CNiT powinna być tak
zaprojektowana i wykonana aby, bazując na doświadczeniu i „dobrych praktykach”, była zarazem
zindywidualizowana i kojarzona z konkretnym miejscem. Przez swoją tematykę, ale także rozwiązania
komunikacji z widzem, aranżację, technologię powinna odróżniać się od innych podobnych
ekspozycji. Zakłada się stworzenie wystawy o niezwykłych walorach poznawczych, która nie tylko
zachwyca swoją architekturą i formą ale też stanowi zapadającą na długo w pamięć przygodę.
Podstawową osią, wokół której koncentruje się ekspozycja i jej zwiedzanie, powinno być obcowanie,
na wielu płaszczyznach, z nauką i wiedzą oraz z historią miejsca – odkrywanie jej poprzez scenografię,
multimedialne i interaktywne instalacje, przekaz wiedzy, budowany nastrój, symbolikę.
Narracja:
powinna pokazywać zjawiska oraz procesy przyrodnicze i techniczne, teorie naukowe i ich
zastosowanie, problemy globalne (ekologia, energia),
powinna być oparta o analizę postaw i wartości – z uwzględnieniem historycznych
uwarunkowań i kontekstów.
Zróżnicować należy poziomy szczegółowości przekazu wiedzy. Dotyczyć ma to przede
wszystkim drugiej ścieżki zwiedzania: „Rozwój wiedzy i cywilizacji”, gdzie historia nauki i techniki
prezentowana będzie zarówno na stanowiskach interaktywnych, jak i na multimediach – w formie
komentarzy do stanowisk doświadczalnych. Przekaz ten będzie skierowany zarówno do osób nie
przygotowanych specjalnie do odbioru bardziej złożonych wiadomości z obszaru nauk
przyrodniczych, jak i do osób, które w ramach edukacji szkolnej lub zawodowej nabyły pewien zasób
wiedzy i pragną go poszerzyć. Stąd w ramach drugiej ścieżki zwiedzania: „Rozwój wiedzy i cywilizacji”
znajdą się:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
12
komentarze, w formie tabliczek, do modeli / instalacji / stanowisk interaktywnych – będących
w istocie instrukcją obsługi oraz zwięzłym komentarzem: wyjaśnieniem zjawiska,
komentarze na urządzeniach multimedialnych (ekranach dotykowych): podstawowe
i poszerzone – z opcją wyboru przez Zwiedzającego,
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
13
3. Wytyczne wzornicze i materiałowe
1. Wykonawca musi się stosować do wszelkich wytycznych i informacji technicznych
dotyczących wykonania ekspozycji, dopuszczalnych obciążeń, ingerencji w elementy
budynku, wytycznych ochrony p. poż. i in. przekazanych przez Zamawiającego.
2. Zaleca się aby wszelkie stosowane, a w szczególności dostępne dla Zwiedzającego
materiały powinny mieć odpowiednie atesty higieniczne, atesty o trudnozapalności bądź
niepalności wymagane przepisami prawa ze względu na usytuowanie (dotyczy Stanowisk
i Wyposażenia) oraz być dopuszczone do stosowania w budownictwie w budynkach
użyteczności publicznej.
3. Wszelkie elementy takie jak podesty, schody wejściowe i inne podobne elementy
budowlane muszą być wykonane wg obowiązujących w Polsce przepisów budowlanych
oraz BHP/Sanepid oraz uzgodnione z Zamawiającym.
4. Eksponaty powinny być zaprojektowane zgodnie z zasadami ergonomii i funkcjonalności.
5. Należy zapewnić w eksponatach drzwiczki serwisowe, ułatwiające dostęp do
wewnętrznych części eksponatu. Wszystkie drzwiczki serwisowe powinny być otwierane
jednym sposobem – z zastosowaniem klucza systemowego (preferowane rozwiązanie
mechaniczne).
6. Eksponaty stojące na podłodze powinny być zaopatrzone w pas (od 8 do 12 cm od
podłoża) zabezpieczający eksponat przed środkami czyszczącymi oraz uderzeniami nóg.
Pas powinien być wykonany z materiału trwałego, odpornego na zabrudzenia i uderzenia
( np. stal nierdzewna) i nienasiąkliwy.
7. Wszystkie elementy stanowisk takie jak ich wygląd, technologia i materiały z jakich są
wykonane, wielkość i krój czcionki stosowanej w opisach, sposób funkcjonowania muszą
być zaakceptowane przez Zamawiającego na etapie projektu oraz, jeśli to potrzebne do
właściwej oceny przez Zamawiającego, także na etapie modelu, mock-upu lub prototypu.
8. Ekrany dotykowe lub ekrany z nakładką dotykową na ekspozycji powinny być
umieszczone na wysokości 74-80 cm. Kąt nachylenia 0 – 38st.
9. Ekrany LCD pozostające w zasięgu Zwiedzających należy przykryć szkłem bezpiecznym.
10. Opisy każdego stanowiska muszą być dwujęzyczne (po polsku i angielsku), czytelne
i wyraźne, opisane czcionką jednolitą dla całej ścieżki. Wielkość i krój czcionki oraz
stylistyka samego opisu i wyglądu całego stanowiska muszą być czytelne dla docelowej
grupy odbiorców.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
14
11. Każdy eksponat musi mieć opis w polskim języku Braille’a (dotyczy całości opisu)
i w angielskim języku Braille’a (dotyczy nazwy eksponatu z numerem pozwalającej na
identyfikację eksponatu przez Zwiedzającego a także przez system audio-przewodnika).
12. W eksponatach wymagających pozostawienia biletu z kodem na czytniku konieczne jest
przypomnienie na ekranie i dźwiękowo „zabierz bilet”.
13. Przyciski sterujące eksponatami powinny być widoczne i czytelnie (kontrastowo) opisane.
Kod kolorystyczny i forma przycisków mają być ujednolicone dla całej ekspozycji –
szczególnie dotyczy to przycisku START. Przyciski muszą być umieszczone na wysokości
nie mniejszej niż 70cm i nie większej niż 80cm, tak aby były dostępne dla dzieci w wieku
od lat 10 oraz dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim. W przypadku innej
wiekowo grupy docelowej (poniżej 10 lat) należy tę wysokość zmniejszyć odpowiednio,
by była wygodna dla użytkowników.
14. Elementy sterujące muszą być intuicyjnie rozmieszczone i obsługiwane, dostępne i łatwe
do odnalezienia. Ich układ powinien być wygodny dla osób prawo- i leworęcznych. Mają
być wyjątkowo odporne na uszkodzenia, wykonane z materiałów niewrażliwych na
ścieranie, kwasy (np. stal kwasoodporna). Ich konstrukcja ma być trwała, odporna na
eksploatację przez 500 tys. zwiedzających rocznie. Należy zapewnić łatwy dostęp
serwisowy do elementów sterujących, w razie zużycia lub zepsucia.
15. Wytyczne dla wykonania obudów eksponatów:
- preferowane materiały jednorodne w swojej strukturze (sklejka, tworzywo, stal
czarna malowana proszkowo lub stal nierdzewna) o wyoblonych narożnikach;
- wykluczone są materiały laminowane cienką warstwą laminatu (poniżej 0,8mm),
- w częściach eksponatów wykończonych laminatem wymagane są laminaty HPL dla
tych części eksponatów, z którą mogą mieć aktywny kontakt Zwiedzający;
- wszystkie narożniki na poz. od 0 do 120 cm powinny być wyoblone do promienia
min. 5mm; w niektórych przypadkach dopuszczalne jest trwałe zabezpieczenie
narożników gumowymi osłonami.
16. Wszystkie elementy eksponatów powinny być wykonane z trwałych, możliwie odpornych
na uszkodzenia materiałów.
- Elementy ruchome nie umocowane trwale do eksponatów – np. krążki, piłki, klocki i
inne podobne powinny być wykonywane wyłącznie z materiałów homogenicznych
barwionych w masie. Zalecane są zwłaszcza łatwo dostępne tworzywa sztuczne
z grupy poliolefin (PE, PP). Tego typu (ruchome, trące, wchodzące w interakcję)
elementy barwione lub wykańczane powierzchniowo dopuszczalne są tylko
w wyjątkowo uzasadnionych przypadkach (np. z naniesioną grafiką).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
15
- Preferowaną metodą nanoszenia prostych elementów graficznych jest grawerowanie
z wypełnieniem lub bez, albo druk na lewej stronie przeźroczystych tworzyw
sztucznych.
17. W wyjątkowych przypadkach Wykonawca może uzgodnić / zaproponować EC1 zmianę
technologii wykonania i wymiarów Stanowiska przy zachowaniu realizacji celów
Stanowiska, jeśli znacząco wpłynie to na obniżenie kosztów.
18. Podesty przy i wokół eksponatów stanowią odczuwalne utrudnienie dla osób
poruszających się na wózkach; należy je tak projektować, aby minimalizować
niedogodności; należy przyjąć założenie powszechnej dostępności ekspozycji (dla
zwiedzających od lat 10-ciu oraz osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach
inwalidzkich). Kryte koryta dla kabli na posadzce muszą być tak zaprojektowane
i wykonane aby zminimalizować niedogodności dla Zwiedzających. Wszystkie podesty
pod stanowiska muszą mieć krawędzie wykończone w sposób, który zapewni
bezpieczeństwo w przypadku uderzenia o krawędź oraz oznakowane w kolorach żółtym
i czarnym ostrzegające o zmianie wysokości posadzki.
19. Należy uzgodnić z organizacjami zrzeszającymi osoby niepełnosprawne i niewidome
sposób zrekompensowania niepełnosprawnym Zwiedzającym niemożność dotarcia
i skorzystania z niektórych stanowisk.
20. Przy eksponatach z otwartą wodą należy przewidzieć podesty z kratki
pomostowej/wycieraczki gumowej aby uniknąć poślizgnięcia, z odpływem wody (jeśli
będzie to konieczne i wykonalne ze względu na lokalizację stanowiska w budynku)
i możliwością łatwego podniesienia podestu do czyszczenia. Same pojemniki na wodę
muszą być wykonane z materiału odpornego na działanie wody, kwasów, tłuszczu
i innych substancji, z którą mogą wchodzić w reakcję.
21. Wykonawca musi zapewnić dla każdego eksponatu lub grupy eksponatów koordynatora
nadzorującego wspólnie z wyznaczonym przedstawicielem Zamawiającego kwestie
designu, oprogramowana i funkcjonalności eksponatów.
22. Konstrukcja i aranżacja stanowiska z prezentacją/filmem/animacją musi umożliwiać ich
dobrą widoczność (ekran, rzutnik).
23. W eksponatach należy zapewnić właściwe standardy higieniczne.
24. W przypadku eksponatów, których górna płaszczyzna jest widoczna z wyższych
poziomów budynku czy ekspozycji, należy zadbać o estetyczne wykonanie tej części.
25. Przy wykorzystaniu w eksponacie materiałów fotograficznych (np. fotografie lotnicze czy
satelitarne) Wykonawca ma obowiązek wykorzystania najbardziej aktualnych dostępnych
(także odpłatnie) zdjęć.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
16
26. Eksponaty powinny przekazywać założony cel stanowiska oraz prezentowane w nim cykle
zdarzeń i procesy w sposób jasny i zrozumiały dla odbiorcy na poziomie 3-4 etapu
edukacji, chyba, że w opisie stanowiska założono inną grupę docelową Zwiedzających.
27. W strefie ekspozycji należy przewidzieć odpowiednią ilość estetycznych, funkcjonalnych
i ergonomicznych, miejsc do odpoczynku. Minimalna ilość tych stref to 6, w tym
minimum 2 strefy z miejscami dla rodziców z małymi dziećmi (wiek 0-3 lata).
Każda strefa wypoczynku powinna składać się z minimum 10, maksimum 20 miejsc
siedzących. Zalecane są elementy sof modułowych, z oparciami. Siedziska muszą być
przeznaczone do intensywnej eksploatacji we wnętrzach publicznych.
Strefy wypoczynku dla rodziców z małymi dziećmi powinny zapewnić dodatkowo
możliwość przewinięcia niemowlęcia, podgrzania posiłku w słoiku lub butelce
i nakarmienia niemowlęcia piersią z poszanowaniem intymności matki i dziecka.
W strefach tych należy także zapewnić stolik z układankami, kredkami, papierem do
rysowania lub innymi elementami dającymi zajęcie i rozrywkę dziecku w wieku
1-6 lat.
28. Stosowane materiały tapicerskie muszą mieć bardzo wysokie parametry użytkowania,
muszą być odporne na ścieranie (ścieralność min. 200000 w skali Martindale’a),
zabrudzenie i zamoczenie.
29. W budowie stanowisk niedopuszczalne jest łączenie ze sobą i styk substancji reagujących
ze sobą.
30. Wszystkie ekrany informacyjne (nie należące do ekspozycji) muszą być utrzymane
w spójnej stylistyce, zaakceptowanej przez EC1.
31. Wykonawca zaprojektuje i przedstawi Zamawiającemu do akceptacji layouty
i storyboardy treści multimedialnych.
32. Wykonawca jest zobowiązany przyjąć zasadę spójności wyglądu graficznego i layoutu Gry
i czytników dających do niej dostęp na ekspozycji.
33. Na etapie uzgodnienia projektu wstępnego SIWE Wykonawca uzgodni z Zamawiającym
możliwe do zastosowania kolory, ograniczenia dla kolorów jaskrawych.
Wszystkie kolory, podane przez Wykonawcę w standardzie RAL lub NCS i materiały
użyte na ekspozycji muszą być zaakceptowane przez Zamawiającego. Akceptacja
będzie odbywać się po przekazaniu Zamawiającemu próbek materiałów i kolorów.
Wybarwienia elementów drewnianych będą wybierane na podstawie próbek.
34. Do stanowisk niedostępnych dla dzieci w wieku 3-10 lat należy zapewnić lekkie podesty
wykonane w stylistyce zgodnej ze stylistyką ścieżki i w ilości odpowiedniej do sposobu
funkcjonowania stanowiska.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
17
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
18
4. Ogólne opisy ścieżek
Ścieżka 1. „Przetwarzanie energii”
Podstawowym założeniem ścieżki 1. „Przetwarzanie energii” jest przedstawienie procesu
produkcji energii elektrycznej ze źródeł pierwotnych w otoczeniu historycznej infrastruktury
elektrociepłowni EC1.
Istotą programu zwiedzania jest przeplatanie się informacji historycznej o prezentowanych
obiektach zabytkowych oraz nowych treści - przekazywanych w formie prezentacji (w tym także
multimedialnych), pokazów, eksperymentów i doświadczeń. Zwiedzający powinni poznać zjawiska
i prawa fizyczne oraz chemiczne towarzyszące lub wykorzystywane w wytwarzaniu i przesyle prądu
elektrycznego.
Zwiedzanie rozpoczyna się na poziomie 0,00 w Kotłowni i Pompowni, gdzie wyeksponowane
będą zabytkowe kotły węglowe i zestawy pomp.
Na poziomie +4,50 obejrzeć można będzie następny poziom zabytkowej ekspozycji : kotły
węglowe (z możliwością wejścia do ich wnętrza), kolejny zespół pomp oraz wyposażenie dawnej
Rozdzielni / Sterowni.
Na poziomie +7,50 obejrzeć będzie można kolejny poziom ekspozycji zabytkowej: kotłów
węglowych, turbogenerator, wyposażenie dawnej Rozdzielni / Sterowni. W Maszynowni obejrzeć
będzie można modele związane m.in. z działaniem generatora / prądnicy, drugą zasadą
termodynamiki.
Zabytkowe elementy wyposażenie Sterowni obejrzeć będzie można na poziomach: +4,50,
+7,50 +10,50, przy czym na poziomie +10,50 w pomieszczeniu Sterowni dodatkowo będzie można
wziąć udział w grze strategicznej.
Na ścieżce 1. „Przetwarzanie energii” na poziomach: +4,50, +7,50 +10,50 przewidziane są
specjalne strefy dla pokazów i eksperymentów fizycznych i chemicznych.
W ramach ścieżki 1. „Przetwarzanie energii” Zwiedzający mogą odwiedzić budynek Chłodni,
w którym zamontowane jest wahadło Foucault ’a.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
19
Scenariusz zakłada, że ścieżka 1. „Przetwarzanie energii” ma być jednym z tych elementów,
które zbudują tożsamość miejsca. Ze względu na tematykę i dużą ilość wyeksponowanych zabytków
związanych z historią obiektu ścieżka ta będzie unikatowa i niepowtarzalna.
Poszczególne stanowiska (zabytki, modele, makiety, stanowiska i instalacje interaktywne)
powinny zostać wyposażone w materiał (komentarz) popularyzatorski, techniczny oraz naukowo-
dydaktyczny – umieszczony na nośnikach fizycznych (tabliczki) oraz na nośnikach audiowizualnych
(kioski multimedialne, monitory, monitory z nakładkami dotykowymi, projektory).
Materiał ten powinien składać się z części opisowej oraz z prezentacji, animacji 2d / 3d,
filmów, nagrań audio, gier itp.
Zakłada się, że kontent multimedialny przygotowany zostanie z wykorzystaniem materiałów
archiwalnych związanych z historią miejsca. Materiały archiwalne powinny też zostać wykorzystane
jako motywy scenograficzne.
Warstwa multimedialna (animacja, filmy, materiały audio) przygotowana ma zostać przez
Wykonawcę ekspozycji w oparciu o wytyczne zawarte w opisie poszczególnych stanowisk.
Ścieżka 2. „Rozwój wiedzy i cywilizacji”
Ścieżka zwiedzania nr 2, zatytułowana „Rozwój Wiedzy i Cywilizacji” zlokalizowana jest
w budynku Rozbudowy, na poziomie 10,80 m i zawiera kilka przestronnych przestrzeni
wystawienniczych. W pomieszczeniach znajduje się betonowa posadzka, wykończona farbą
epoksydową.
Z założenia ścieżka ta ilustrować ma rozwój cywilizacji poprzez prezentowanie zasad
przyrody, praw nauki, wynalazków powstałych dzięki nim, ich zastosowaniom i wykorzystaniu,
w kontekście historycznym i współczesnym, nie pomijając ważnych postaci, które przyczyniły się do
tego rozwoju.
Sposób prezentowania powyższych zagadnień umożliwiać ma Zwiedzającym samodzielne
obserwowanie zjawisk, doświadczalne odkrywanie zasad i praw nimi rządzących, stawianie
i weryfikowanie hipotez powstających podczas interakcji ze stanowiskami, wykorzystując naturalną
ciekawość poznawczą Zwiedzających. Dlatego też stanowiska doświadczalne na tej ścieżce muszą być
interaktywne i inspirujące do samodzielnego, lub we współpracy w grupie, zaangażowania się
Zwiedzających w proces edukacyjny, w formie, która nie przytłacza formalnością, ale opiera się
jednak na metodzie naukowej, eksponując jej wartość. Zwiedzanie nie może być pozbawione
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
20
elementów zabawnych, radosnej interakcji, pełnej przyjemności z odkrywanych zasad i praw.
Głównym odbiorcą edukacyjnych wartości ścieżki nr 2 są osoby od III etapu edukacyjnego wzwyż.
Należy także przystosować większość stanowisk także do wykorzystania przez osoby młodsze (na II a
nawet I etapie edukacyjnym) i zapewnić im możliwość radosnego doświadczania i nauki.
Bardzo ważną częścią ekspozycji są stanowiska, które oprócz prostej interakcji ze
Zwiedzającym, oferują także bardziej zaawansowane treści edukacyjne i aktywności
eksperymentalne. Zwiedzający zakłada, że korzystać z nich będą grupy uczniowskie (klasowe, koła
naukowe, itp.) pod opieką Personelu Dydaktycznego Centrum lub/i Nauczycieli. Takie wykorzystanie
stanowisk wymaga wyposażenia ich w osprzęt do wykonywania różnych pomiarów, przy
wykorzystaniu różnorodnych technik oraz wstępnej analizy uzyskanych danych już w Centrum a także
udostępnienia tych danych pomiarowych do dalszych analiz i wniosków (np. w ramach zajęć
pozalekcyjnych).
Na stanowiskach z rejestracją wideo do późniejszych pomiarów wymagana jakość pliku
wideo: min. FPS – 100, min. rozdzielczość 720p, min. jeden kanał audio, chyba, że opis stanowiska
wskazuje inaczej. Wykonane nagrania mają na celu umożliwienie wykonania późniejszych (np. na
zajęciach pozalekcyjnych) analiz ruchomych elementów. Dlatego konieczne jest odpowiednie
doświetlenie scen oraz takie ustawienie kamer aby poruszające się elementy były dobrze widoczne
(ostrość, rozmiar itd). Wszystkie nagrania i zdjęcia wykonane w CNiT opatrzyć „znakiem wodnym” z
logotypem i nazwą CNiT EC1, które zostaną przekazane Wykonawcy.
Nazwy stanowisk zaproponowane w niniejszym opracowaniu są robocze. Każdorazowo,
w trakcie procesu projektowego, Wykonawca ma obowiązek uzgodnić z Zamawiającym ostateczną
nazwę każdego stanowiska. Wystrój ścieżki ma prowadzić Zwiedzających przez ekspozycję, dawać
poczucie odrębności ścieżki oraz wprowadzać dodatkowe wartości edukacyjne oprócz oczywistych
estetycznych.
Ścieżka 3. „Mikroświat - Makroświat”
Zasadnicza część 3. ścieżki zwiedzania „Mikroświat – Makroświat” usytuowana jest na
kondygnacjach +13,96 i +16,87. Na poziomie +13,96 urządzona powinna zostać strefa związana
z mikroświatem, a na poziomie +16,87 urządzona powinna zostać strefa dotycząca makroświata.
Strefa „Makroświat” na poziomie +16,87 powinna być zaaranżowana w dwóch osobnych
podstrefach: w Kotłowni i w Chłodni.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
21
W ramach 3. ścieżki zwiedzania przewidziany jest także pobyt w kinie 2d-3d na poziomie
+7,50 oraz wizyta w Chłodni, gdzie zamontowane jest wahadło Foucault’a.
Podstawowym założeniem scenariusza ścieżki „Mikroświat - Makroświat” jest prezentacja
obiektów i zjawisk, które, ze względu na swą skalę i właściwości, nie są możliwe do naocznego
poznania i przekraczają granice poznania intuicyjnego. Pokazane na niej powinny też zostać
implementacje do techniki i do życia codziennego wyników badań mikroświata i eksploracji kosmosu.
Głównym odbiorcą ścieżki „Mikroświat - Makroświat” są osoby na III poziomie edukacyjnym
i starsze.
Ścieżka „Mikroświat - Makroświat” powinna być z jednej strony odmienną w swoim
charakterze od ścieżki pierwszej i drugiej, ale z drugiej strony powinna stanowić ich uzupełnienie.
Badania mikro i makroświata są mocno osadzone w historii nauk ścisłych i przyrodniczych i z tego
powodu zlokalizowanie takiej tematyki na ekspozycji obok zagadnień związanych z szeroko
rozumianą energią oraz historią wiedzy i cywilizacji jest naturalne i często spotykane w centrach
nauki.
Ścieżka ma mieć zindywidualizowany charakter tak pod względem treści merytorycznych, jak
i form prezentacji.
Ścieżka powinna zostać zaaranżowana z wykorzystaniem modeli fizycznych, makiet, replik
oraz treści multimedialnych. Makiety, modele, repliki należy wykonać z troską o detale, korzystając
z ogólnodostępnej dokumentacji technicznej oraz najnowszych dostępnych technologii.
5. Elementy zabytkowe na ekspozycji i w otoczeniu ekspozycji
Do wyeksponowania na ekspozycji wytypowane zostały zabytki techniki – wielko- i średnio-
gabarytowe elementy pierwotnego wyposażenia elektrowni i elektrociepłowni EC-1:
Kotłownia: 4 kotły węglowe (2 pozostawione w całości z możliwością przejścia przez
ich wnętrza, 2 pozostawione jako przekroje),
Pompownia: 2 zestawy pomp wodnych,
Hala turbogeneratorów (Maszynownia): generator,
w przejściu do Chłodni: odtworzony fragment układu chłodzenia w Chłodni
Kominowej,
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
22
Rozdzielnia / Sterownia: izolatory, szafy sterownicze, elementy odłączników zasilania,
transformatory rezerwowe (kadzie transformatorów pełniące funkcje zbiorników
wody), zespół dławików antyprzepięciowych, elementy oryginalnego wyposażenia
Rozdzielni, historyczne stoły i pulpity,
historyczne pomieszczenie socjalne (szatnia),
zespół szaf - przełącznic elektrycznych.
Wewnątrz i w otoczeniu obiektu wyeksponowane będą także:
walczak kotła węglowego,
instalacja demineralizacji wody obejmująca zestaw stalowych zbiorników wraz
z orurowaniem,
instalacje odpylania kotłów (elektrofiltry),
bramowe wyładowarki wagonów,
taśmociąg i kanał węglowy,
kanał konwojera,
instalacja gaszenia żużla- elektrowciąg,
mury oporowe placów węglowych,
zasuwa wodna,
dławiki,
rozłącznik 110 kV,
zbiornik nitowany,
zbiorniki retencyjne wód opadowych (nr 35 i 37),
zrekonstruowany fragment zraszalnika w budynku Chłodni,
kanał wodny w poz. – 2,5 pomiędzy bud. Maszynowni i Rozdzielni,
zbiorniki wodne nr 38 i 39.
Przy każdym z tych elementów ma stanąć tabliczka ekspozycyjna w formie tabliczki ze ścieżki
„Przetwarzanie energii”. Tabliczki te muszą być zamontowane stabilnie w podłożu i być odporne na
opady atmosferyczne.
Ponadto wyeksponowane będą dla Zwiedzających współczesne obiekty infrastruktury
technicznej budynków:
abonencka stacja transformatorowa 15/0,4 kV (współczesna, czynna stacja
transformatorowo-rozdzielcza zasilająca wszystkie budynki CNiT),
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
23
węzeł cieplny (zespół urządzeń wraz z układem automatyki zasilającej budynki CNiT
w ciepło i ciepłą wodę).
6. Odbiory Wstępne poza miejscem ekspozycji
W zakresie określonym w Umowie przedstawiciele Zamawiającego będą mogli dokonywać
Odbiorów Wstępnych stanowisk poza Miejscem Ekspozycji. W takim wypadku Wykonawca
zobowiązany jest im zapewnić:
zakwaterowanie w pokojach maksymalnie dwuosobowych z łazienką;
dwa posiłki na każdą dobę pobytu (śniadanie, obiad);
przejazd z miejsca zakwaterowania do miejsca Odbiorów i z powrotem;
podróż z siedziby Zamawiającego do miejsca zakwaterowania dzień przed rozpoczęciem
odbiorów oraz podróż po zakończeniu procedury odbiorowej z miejsca zakwaterowania do
siedziby Zamawiającego. Poza granicami Polski Wykonawca powinien zapewnić transport
lotniczy.
7. Uwaga dotycząca nazw na ekspozycji
W przypadku dwóch pomieszczeń na ekspozycji Zamawiający zastrzega, że Wykonawca ma
nie używać w materiałach oficjalnych ich nazw występujących w projekcie. Nazwy te znalazły się
w niniejszym opracowaniu, aby nie wprowadzać rozbieżności pomiędzy opisem a projektem. Są to
pomieszczenia w Rozdzielni – pomieszczenie na poziomie +7.50 Drugstore, 2.10 oraz pomieszczenie
na poziomie +10.50 Skansen sterownia, 3.9. W przypadku pomieszczenia sterowni Zamawiający
zaznacza, że właściwą nazwą dla tego pomieszczenia wg nomenklatury energetycznej jest nazwa
nastawnia – stąd w opisie stanowisk Zamawiający używa nazwy nastawnia.
8. Kioski multimedialne, tabliczki ekspozycyjne
Na ścieżce „Przetwarzanie energii” forma kiosków multimedialnych ma być odmienna od
pozostałych ścieżek (opis wymagań poniżej). Ścieżki „Przetwarzanie energii” i „Mikroświat-
Makroświat” miejscami przenikają się, dlatego niektóre stanowiska opisane w części poświęconej
jednej ścieżce mogą mieć wygląd charakterystyczny dla drugiej z tych ścieżek. W takim przypadku
będzie to wyraźnie zaznaczone w opisie.
Na ścieżce „Przetwarzanie energii” kiosk powinien mieć formę zbliżoną do panelu sterującego
kotłem (referencja do publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”, Rys. 41. Tablica przy kotle
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
24
z aparatami kontrolującemi i regulującemi, strona 33). Kioski na tej ścieżce nie powinny zawierać
ekranów dotykowych – sterowanie zawartością multimedialną ma odbywać się poprzez fizyczne
kontrolery wyglądające jak elementy tablicy sterującej – przyciski, pokrętła itp.. Elementy
kontrolerów muszą być wykonane w technologii i materiale, które zapewnią długotrwałą,
bezawaryjną eksploatację oraz łatwą wymianę w razie awarii. Wykonawca ma obowiązek określić
trwałość poszczególnych sterujących elementów mechanicznych (w miesiącach) przy założonej
eksploatacji na poziomie 500 000 Zwiedzających korzystających z CNiT rocznie. Wykonawca ma także
obowiązek przeszkolić pracowników CNiT do wymiany uszkodzonych sterujących elementów
mechanicznych kiosków oraz zapewnić części zamienne dla tych elementów na rok ich
funkcjonowania (ilość tych części ma wynikać z zapisanej powyżej analizy trwałości). Kioski muszą
zostać przystosowane również do obsługi przez osoby niepełnosprawne ruchowo oraz
niewidome/niedowidzące.
Tabliczka Ekspozycyjna na ścieżce „Przetwarzanie energii” ma zawierać podstawowe dane
dotyczące oryginalnych urządzeń w językach polskim i angielskim oraz alfabetem Braille’a (polskim).
Tabliczka ma być stylizowana z wyglądu na wczesno XX-wieczną tabliczkę znamionową. Zamawiający
udostępni Wykonawcy oryginalne tabliczki znamionowe z wyposażenia obiektu jako referencję (tam,
gdzie to możliwe tabliczki ekspozycyjne powinny być kopią tabliczek znamionowych). Tabliczka na
etapie projektu i prototypu musi być uzgodniona z Zamawiającym. Wielkość i krój czcionki musi być
czytelny dla Zwiedzających (format nie mniejszy niż A4, nie większy niż A3). Tabliczki te mają zawierać
przede wszystkim podstawowe dane eksploatacyjno-techniczne (zakres danych dla każdej tabliczki
zostanie ustalony z Wykonawcą na etapie projektowym).
Na ścieżkach „Rozwój wiedzy i cywilizacji” oraz „Mikroświat – Makroświat” kioski powinny
mieć kształt nowoczesny. Kioski na etapie projektu i prototypu muszą być uzgodnione
z Zamawiającym. Wszystkie kioski mają wykorzystywać ekrany tego samego modelu z nakładką
dotykową (na Ścieżce 1. bez nakładki) o przekątnej minimum 22” (ekran typu A). Kioski muszą zostać
przystosowane również do obsługi przez osoby niepełnosprawne ruchowo oraz
niewidome/niedowidzące.
Oddzielnym rodzajem tabliczek są Tabliczki Informacyjne. Tabliczki Informacyjne na
wszystkich trzech ścieżkach mają zawierać podstawowe dane dotyczące stanowiska w językach
polskim i angielskim oraz alfabetem Braille’a (polskim, nazwa stanowiska również angielskim
Braillem). Podstawową funkcją tabliczek jest wytłumaczenie działania stanowiska (instrukcja obsługi).
Format tabliczki ma być dostosowany do długości opisu, przy czym nie może być mniejszy niż A3
i większy niż A2. Wielkość i krój czcionki musi być czytelny dla Zwiedzających. Layout tabliczek ma być
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
25
dostosowany do tematyki Stanowiska/pomieszczenia, w którym stanowisko się znajduje. Tabliczka na
etapie projektu i prototypu musi być uzgodniona z Zamawiającym. Każde stanowisko ma zawierać
Tabliczkę Informacyjną z instrukcją obsługi i krótką informacją o eksperymencie (Zamawiający
dopuszcza, aby za jego zgodą informacje te zamiast na tabliczce mogły być umieszczone na obudowie
stanowiska). Tabliczki muszą umożliwiać późniejszą wymianę ich treści. (specyfikacja w załączniku „
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
9. Odniesienia do podstawy programowej
Bardzo ważnym elementem funkcjonowania CNiT będzie prowadzenie szeroko rozumianych
działań edukacyjnych. Jednym z podstawowych założeń jest wspieranie szkół zarówno w regionie i w
całym kraju w prowadzeniu ich działalności. Centrum ma być miejscem, gdzie nauczyciele będą mogli
prowadzać zajęcia w warunkach, jakich nie mają w szkołach. Dlatego bardzo istotne jest, aby tam
gdzie to wskazano, zachować spójność z „Podstawą programową wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego”, w szczególności w zakresach:
Edukacja historyczna i obywatelska: historia i społeczeństwo, historia, wiedza
o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce, wychowanie do życia
w rodzinie, etyka, filozofia
Edukacja przyrodnicza: przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka
Edukacja matematyczna i techniczna: matematyka, zajęcia techniczne, zajęcia komputerowe,
informatyka.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
26
W opisie poszczególnych stanowisk Zamawiający zaznaczy, czy odniesienia do podstawy
programowej są wymagane. Każde stanowisko, gdzie Zamawiający takich odniesień wymaga, musi
zostać przeanalizowane i zaprojektowane przez Wykonawcę tak, aby umożliwiało przeprowadzenie
przy jego wykorzystaniu zajęć pozwalających osiągać przez Zwiedzających cele kształcenie oraz
uzyskiwać wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej. Projekty wszystkich stanowisk
proponowanych przez Wykonawcę muszą również zawierać taką analizę.
Analiza każdego ze stanowisk pod kątem podstawy programowej musi zawierać
przynajmniej:
treści podstawy programowej do których odnosi się stanowisko;
możliwe do osiągania cele kształcenia.
Zamawiający załącza do niniejszego opracowania załącznik pt.: „Wykaz elementów podstawy
programowej” (wg. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół, Dz.U. 2012 poz. 977), które uważa za kluczowe dla ekspozycji CNiT.
10. Treści historyczne
W ramach przygotowywania treści historycznych dotyczących EC1 Wykonawca ma obowiązek
zdigitalizować, wykorzystać i przekazać Zamawiającemu archiwalia znajdujące się w Archives
générales du Royaume 2, rue du Houblon 28, B-1000 Bruxelles, Belgia, dotyczące spółek
Towarzystwo Elektryczne SA. lub Lotesa i Belgotesa. Wykonawca ma również obowiązek
wykorzystania materiałów filmowych dotyczących Elektrowni Łódzkiej znajdujących się w zbiorach
Filmoteki Narodowej, a także filmu Energopolis z 2012 roku.
11. Uwagi ogólne dotyczące stanowisk
Wykonawca do każdego stanowiska ma obowiązek przedstawić listę napraw, które będzie
mogła wykonywać Personel Techniczny Zamawiającego, bez utraty gwarancji oraz na koszt (części
zamienne) i odpowiedzialność Wykonawcy. Każde stanowisko ma zostać skonstruowane tak, aby do
wszystkich elementów mechanicznych i elektronicznych był przewidziany wygodny dostęp w razie
awarii (np. klapy rewizyjne). Stanowiska mają zostać skonstruowane tak, aby dźwięk pracujących
urządzeń nie był uciążliwy na ekspozycji. W razie potrzeby zastosować należy dodatkowe
wytłumienie.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
27
Wykonawca ma obowiązek przeszkolić minimum 3 osoby wskazane przez Zamawiającego
w zakresie kontroli, konserwacji stanowisk oraz wyżej wymienionych napraw. Czas trwania szkolenia
Wykonawcza zaproponuje w Harmonogramie, ale musi on być nie krótszy niż 40 godzin roboczych.
Szkolenie musi być przeprowadzone w języku polskim w siedzibie Zamawiającego.
Ponadto w trakcie procedury odbiorowej Wykonawca przeszkoli Personel Zamawiającego
w zakresie standardowej obsługi stanowisk, na podstawie przekazanej Zamawiającemu dokumentacji
technicznej odbieranych stanowisk.
Zamawiający za stanowisko interaktywne uznaje stanowisko wymagające od Zwiedzającego
wykonania jakiejś czynności – fizycznej lub intelektualnej. Zamawiający NIE UZNAJE za stanowisko
interaktywne stanowisk, które ograniczają się tylko do pokazania Zwiedzającemu filmu/animacji lub
puszczenia nagrania dźwiękowego. W szczególności Zamawiający uznaje następujące rodzaje
interakcji:
o Interakcja intelektualna – stanowisko wymaga od Zwiedzającego rozwiązania zagadki
logicznej/quizu;
o Interakcja typu hands-on – stanowisko wymaga od Zwiedzającego wykonania
czynności manualnej;
o Interakcja typu body-on – stanowisko wymaga od Zwiedzającego wykonania
czynności angażującej nie tylko jego ręce, ale też inne części ciała;
o Interakcja multimedialna – stanowisko wymaga zaangażowania Zwiedzającego
poprzez jego osobiste urządzenie multimedialne (poprzez aplikację na telefon
komórkowy, tablet itp.);
o Interakcja społeczna – stanowisko wymaga kooperacji przynajmniej dwóch osób;
12. Aplikacja na urządzenia mobilne
Wykonawca ma obowiązek zaprojektować, wykonać i dostarczyć aplikację na urządzenia
mobilne (działającą co najmniej na systemach Android i iOS, zarówno na tabletach, jak i na
smartfonach) zawierającą:
plany ekspozycji z zaznaczeniem wszystkich stref i instalacji stałych, obejmujące również
Paletarium;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
28
system wskazywania drogi na ekspozycji;
podstawowe informacje historyczne dotyczące EC-1;
ogólne opisy Ścieżek zwiedzania;
podstawowe opisy stanowisk;
aktualne harmonogramy pokazów Planetarium oraz kina 3D, a także wszelkich wydarzeń
czasowych mających miejsce na terenie CNiT.
Aplikacja ma współdziałać z Grą Strategiczną – aplikacja ma zawierać funkcję rejestracji
kodów do Gry uzyskanych wraz z biletami (patrz załącznik pt.: „Gra Strategiczna”).
13. Konsultacje merytoryczne
W treści opisu Ekspozycji przy niektórych stanowiskach zaznaczona została konieczność
konsultacji treści z różnymi partnerami projektu, bądź organizacjami pozarządowymi. Zamawiający
wyznaczy ze swojej strony osobę, która będzie pośredniczyć i organizować konsultacje na linii
Wykonawca – partner projektu. Gotowość do konsultacji zgłasza Zamawiającemu Wykonawca
w dogodnym dla siebie terminie. Termin konsultacji wyznacza Zamawiający. Każda konsultacja musi
odbywać się przy obecności wyznaczonego przedstawiciela Zamawiającego. Z każdej konsultacji
Wykonawca ma obowiązek sporządzić protokół i przedstawić go Zamawiającemu w terminie do 5 dni
roboczych od daty konsultacji.
Wszystkie elementy dostosowywane do potrzeb osób niepełnosprawnych muszą zostać
skonsultowane z odpowiednimi organizacjami pozarządowymi zrzeszającymi osoby niepełnosprawne
(np. Polski Związek Niewidomych, Ogólnopolska Federacja Organizacji Osób Niepełnosprawnych
Ruchowo).
14. Filmy i animacje
Wszystkie filmy i animacje na ekspozycji muszą spełniać następujące wymagania:
- Rozdzielczość min. HD;
- FPS min. 30;
- Dźwięk (jeśli dotyczy) min. stereo, 16 bit, 44,1 kHz;
Jeśli Wykonawca posiada materiał, który nie spełnia któregoś z powyższych wymogów technicznych,
a spełnia wymagania merytoryczne zapisane przy opisie danego stanowiska, może wystąpić do
Zamawiającego o odstępstwo od wymagań w zakresie tych parametrów.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
29
15. Materiały Promocyjne
Wykonawca przedstawi Zamawiającemu do zaakceptowania projekty każdego z wymaganych
materiałów promocyjnych w następujących etapach:
- Minimum 3 warianty w wersji koncepcyjnej, w formie prezentującej w sposób klarowny
koncepcję obiektu (dla punktów 1-4 listy) oraz 3 warianty proponowanych produktów
z projektem graficznym (dla punktu 5 listy).
- Projekt wykonawczy
- Prototyp
Materiały użyte do produkcji gadżetów muszą być nietoksyczne i spełniać normy dotyczące ich
użytkowania dla odpowiedniej grupy docelowej użytkowników.
Dla każdego elementu należy określić koszt produkcji netto.
Wykonawca zobowiązany jest do przekazania Zamawiającemu matryc, wykrojników itp. niezbędnych
do wykonania materiałów promocyjnych wymagających ich użycia w procesie produkcji (dla punktów
1-4 listy materiałów).
Lista wymaganych materiałów promocyjnych:
1. Zestaw minimum 2 gadżetów obejmujący w szczególności: balon przystosowany do napełniania
helem o minimalnych wymiarach 30x25cm w kształcie kojarzącym się z budynkami EC1-Zachód
(np. Chłodnia), oraz wiatraczek na patyku o minimalnej średnicy 25cm;
2. Zestaw minimum 5 gadżetów przeznaczonych dla dzieci w wieku 3-6 lat, obejmujący np. proste
interaktywne zabawki, łamigłówki, klocki drewniane, odblaskową przypinkę lub brelok, kredki
trójkątne w ciekawym etui;
3. Zestaw minimum 5 gadżetów przeznaczonych dla dzieci w wieku 9-15 lat, obejmujący
np. interaktywne zabawki, łamigłówki, przypinkę lub brelok, długopis, bransoletki silikonowe,
modele do składania;
4. Zestaw minimum 5 gadżetów przeznaczonych dla dorosłych, obejmujący np. notes/kalendarz,
kompas;
5. Zestaw minimum 3 gadżetów VIP, obejmujący np. wizytownik, pióro, etui na tablet/smartfona;
Zamawiający musi zaakceptować koszty każdego z tych elementów.
6. Dla gadżetów opisanych w punkcie 1 Zamawiający wymaga dostarczenia po 10 000 szt. każdego
z elementów.
7. Dodatkowo Zamawiający wymaga dostarczenia: 6 butli (standardowych, wymiennych,
z atestami) z helem sprężonym o pojemności ok. 1,5 m3 (4 sztuki) oraz pojemności ok. 5 m3
(2 sztuki) wraz z reduktorem przy każdej z nich oraz dwoma wózkami typu schodowego,
do przewożenia butli obu rozmiarów. Reduktory należy przyłączyć na giętkim przewodzie
ciśnieniowym i wyposażyć w końcówki pozwalające w wygodny sposób napełniać balony helem.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
30
Dla gadżetów opisanych w punktach 2-4 Zamawiający wymaga projektu autorskiego każdego
elementu, oferowane elementy powinny być oryginalne. W każdym zestawie należy przewidzieć po
jednym elemencie o kosztach produkcji nieprzekraczających: 1 PLN, 2 PLN, 5 PLN, 10 PLN, 15 PLN.
Zamawiający wymaga dostarczenia każdego z elementów w ilości odpowiednio dla zakresu
cenowego: 3000, 2000, 1000, 500, 200 sztuk.
Dla materiałów opisanych w punkcie 5 Zamawiający wymaga dostarczenia po min. 50 sztuk
każdego elementu. W zestawie należy przewidzieć po jednym elemencie o kosztach produkcji
w zakresie: 30-50 PLN, 50-100 PLN, 100-200 PLN.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
31
16. Instrukcja korzystania ze szczegółowego opisu
Nazwa pomieszczenia:
W tym miejscu znajduje się nazwa pomieszczenia z dokumentacji projektowej;
Budynek i poziom: / Lokalizacja
Ta pozycja określa lokalizację pomieszczenia – nazwę budynku i poziom (w metrach nad poziomem
gruntu); / sugerowaną lokalizację stanowisk doświadczalnych w budynku Rozbudowy (w ramach
ścieżki 2.)
Funkcja pomieszczenia:
W tym miejscu określona jest funkcja pomieszczenia;
Opis pomieszczenia:
W tym punkcie omawiane są najważniejsze elementy pomieszczenia. Znajduje się tu też ogólny opis
ekspozycji, jaka ma się w danym pomieszczeniu znaleźć;
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
W tym punkcie wymienione są wszystkie stanowiska/zespoły stanowisk wraz z ich szczegółowym
opisem;
Nazwa stanowiska/zespołu stanowisk/numer stanowiska (0.x – strefa wejścia, 1.x –
ścieżka „Przetwarzanie energii”, 2.x – ścieżka „Rozwój wiedzy i cywilizacji, 3.x – ścieżka
Mikroświat – Makroświat):
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
32
Tematyka:
temat podejmowany przez stanowisko
Cele:
określenie celów, jakie ma stanowisko – do czego ma zachęcić Zwiedzających, z czym ich zapoznać,
co ma umożliwiać Zwiedzającym;
Odniesienia do podstawy programowej:
w tym punkcie Wykonawca znajdzie informację, czy stanowisko ma się odnosić do podstawy
programowej. Odniesienia mają zostać zrealizowane zgodnie z wytycznymi zawartymi w
odpowiednim rozdziale tego opracowania;
Wymagane elementy:
wymienione są tu elementy jakie musi dane stanowisko posiadać wraz z ich funkcjami
i zależnościami oraz wytyczne co do parametrów technicznych wymaganego sprzętu;
Sposób funkcjonowania:
opis wyglądu i sposobu funkcjonowania stanowiska, z uwzględnieniem zakresu i formy oczekiwanej
interakcji;
Wytyczne dla multimediów:
ta sekcja zawiera informacje dotyczące wytycznych do scenariuszy multimediów zawartych jako
treści stanowisk. Nie znajdą się tutaj opisy oprogramowania dla stanowisk informacyjnych
i kasowych – tych opisów należy szukać przy opisie systemów zarządzania. W tej sekcji znajdują się
tylko wytyczne dla filmów, animacji, gier i prezentacji – nie znajdą się tutaj informacje dotyczące
tekstu i zdjęć pokazywanych na stanowiskach – tych informacji należy szukać w sekcji sposób
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
33
funkcjonowania;
Opomiarowanie:
część stanowisk będzie musiała być przystosowana do zbierania danych dotyczących
wykonywanych na nich czynności – w celach statystycznych oraz w celu wykorzystania tych danych
przez Zwiedzających podczas korzystania z instalacji i później (np. w szkole). Dostęp do
wykonywania doświadczenia, pomiarów i danych doświadczalnych z danego stanowiska ma być
możliwy z poziomu odpowiedniego kiosku multimedialnego. Zwiedzający mają dostęp do
szczegółowych danych tylko z własnych eksperymentów. Zwiedzający muszą mieć możliwość
zapoznania się z danymi (zakładka w kiosku multimedialnym), analizy ich (oddzielna zakładka
zawierająca wyniki, równania, obliczenia, itp.) oraz zapisania ich na swoim indywidualnym koncie
w systemie informatycznym. Dane te to nagrania wideo i audio oraz, wyniki pomiarów wielkości
fizycznych itp. Jeśli Zwiedzający wyrazi taką chęć (opcja dostępna przy zakupie biletu, bądź przy
wyjściu z CNiT) to wszystkie dane dotyczące Jego wizyty w CNiT mają zostać zgromadzone
i przekazane Mu drogą elektroniczną – system musi przewidywać taką możliwość. W tym
podpunkcie zawarte są informacje dotyczące tego czy dana instalacja jest opomiarowana, a jeśli
tak, to w jaki sposób. Wszystkie dane niewrażliwe (np. pomiary wielkości fizycznych) mają być
gromadzone w bazie danych CNiT niezależnie od życzenia Zwiedzającego. Mają być one zbierane w
dwóch trybach – dla danego stanowiska oraz dla całej wizyty danej osoby w CNiT. Elementem
zamówienia będzie stworzenie przez Wykonawcę bazy danych wyposażonej w odpowiednie
instrumenty do badań statystycznych. Szczegółowe wymagania dotyczące bazy danych zostaną
zaprezentowane w innym miejscu tego opracowania;
Inne wymagania:
W tym podpunkcie opisane zostaną wszystkie elementy i zagadnienia, które nie mieszczą się
w pozostałych podpunktach;
Dodatkowo w tym punkcie zamieszczono referencje w postaci łączy do materiałów w internecie.
Zamawiający sprawdził aktualność wszystkich łączy w dniu 29 września 2014 r. i potwierdza ich
aktualność. W razie gdy łącze do referencyjnych materiałów przestały działać, Zamawiający
dostarczy Wykonawcy archiwum multimediów na jego prośbę.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
34
Strefa wejścia
17. Nazwa pomieszczenia: Z-0.3;
Budynek i poziom:
Zmiękczalnia, poziom 0,00;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/informacyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie na parterze Zmiękczalni na planie prostokąta o powierzchni 88,77 m2.
Pomieszczenie wejściowe – przechodnie, boczne ściany przeszklone. Na podłodze zastosowana
została szara posadzka przemysłowa.
Po lewej stronie od wejścia ma znajdować się 3-stanowiskowy punkt informacyjny. Nad drzwiami
wejściowymi do Pompowni umieszczone mają być ekrany o przekątnej co najmniej 50” z
podstawowymi informacjami o cenach biletów, godzinach otwarcia itp. W przestrzeni
pomieszczenia musi znaleźć się makieta CNiT dla niewidomych/niedowidzących. Ma zostać
zlokalizowana tak, aby nie zakłócać funkcji komunikacyjnej pomieszczenia;
Nośność stropu wynosi 5 kN/m2.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Punkt informacyjny (0.1)
Tematyka:
informacja na temat CNiT; sprzedaż biletów.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
35
Cele:
zapoznanie zainteresowanych Zwiedzających z zasadami poruszania się po CNiT, systemem
biletowania, cenami i innymi podstawowymi informacjami na temat instytucji i budynku;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
3 komputery zintegrowane z systemem zarządzania oraz systemem biletowym (w razie dużego
obłożenia stanowiska informacyjne mają mieć możliwość sprzedaży biletów), 3 drukarki do
biletów, standy na ulotki, telefon wewnętrzny, niezbędne oprogramowanie.
Przebudowa istniejącej lady kasowej i półek wg nowej aranżacji; wymagania szczegółowe:
- wysokość lady wymagana 105-110cm;
- wysokość blatu roboczego od strony obsługi wymagane 72-75cm;
- 3 fotele biurowe obrotowe na kółkach (specyfikacja wg F5.pdf),
- 3 kontenery biurowe na kółkach z możliwością blokady (specyfikacja wg KT1.pdf),
- sejf ( specyfikacja?),
- 4 stanowiska kasowe składające się z komputera podłączonego do systemu zarządzania ekspozycją, drukarki do biletów, kasy fiskalnej (specyfikacja?);
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i
Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
36
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Makieta dla osób niewidomych (0.2)
Tematyka:
informacyjna;
Cele:
zapoznanie osób niewidomych i niedowidzących z bryłą budynku;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
makieta obejmująca wszystkie budynki EC-1 wykonana z brązu na podeście o minimalnych
wymiarach 1,8 m (dł.) x 1,4 m (szer.) x 0,6 m (wys.) +/- 10%. Skala makiety 1:200, głośniki lub
słuchawki (decyzja po konsultacjach);
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
37
Sposób funkcjonowania:
osoba niewidoma lub niedowidząca będzie mogła poprzez dotyk zapoznać się z bryłą budynku.
Makieta ma zostać wyposażona w głośniki i czujniki dotyku tak, aby po dotknięciu danego budynku
przez osobę niewidomą/niedowidzącą uruchamiał się komunikat dźwiękowy na temat danego
budynku. Nośność stropu w tym pomieszczeniu wynosi 500 kg/m2.
Wytyczne dla multimediów:
komunikaty dźwiękowe mają zostać nagrane dla każdego z budynków (Zmiękczalnia, Pompownia,
Kotłownia, Maszynownia, Rozdzielnia, Chłodnia Kominowa, Rozbudowa). Muszą one zawierać
podstawowe informacje dotyczące budynków (np. ilość kondygnacji/wysokość, powierzchnia, rok
budowy, funkcja dawniej i dziś).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
projekt makiety oraz komunikaty dźwiękowe muszą zostać skonsultowane z Polskim Związkiem
Niewidomych;
Ekrany informacyjne (0.3)
Tematyka:
informacja na temat CNiT;
Cele:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
38
zapoznanie zainteresowanych Zwiedzających z zasadami poruszania się po CNiT, systemem
biletowania, cenami i innymi podstawowymi informacjami na temat instytucji i budynku;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
3 ekrany min. 40” zintegrowane z systemem zarządzania (ekrany typu B); (specyfikacja w
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
monitory wyświetlają cyklicznie informacje o godzinach otwarcia, cenach biletów, aplikacji
mobilnej CNiT oraz wystawach czasowych;
Wytyczne dla multimediów:
ekrany mają wyświetlać prezentację multimedialną pokazującą podstawowe informacje dotyczące
CNiT (godziny otwarcia, ceny biletów, informacje dotyczące wystaw czasowych itp.). Pracownicy
Centrum poprzez system zarządzania muszą mieć nie tylko swobodną możliwość modyfikacji treści
prezentacji, ale też możliwość wymiany prezentacji na zupełnie inną;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
39
18. Nazwa pomieszczeń: od K-0.1 do K-0.7
Budynek i poziom:
Kotłownia, poziom 0,00;
Funkcja pomieszczenia:
informacyjna/komunikacyjna/rekreacyjna/ekspozycyjna/komercyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenia od K-0.1 do K-0.7 tworzą wspólnie parter Kotłowni. Podział na pomieszczenia jest
wtórny, oryginalnie była to hala jednoprzestrzenna. Podczas rewitalizacji dodano toalety, szatnie,
miejsce na sklepik. Poszczególne symbole oznaczają pomieszczenia:
K-0.1 do K-0.4 – toalety i pomieszczenia gospodarcze przy toaletach o łącznej powierzchni
26,28 m2, z czego poszczególne pomieszczenia mają powierzchnię: K-0.1 – 4,27 m2, K-0.2 –
9,50 m2, K-0.3 – 10,96 m2, K-0.4 – 1,55 m2;
K-0.5 – pomieszczenie szatni o powierzchni 28,92 m2. Naprzeciwko zostanie wydzielona
druga szatnia o podobnej powierzchni (w ramach projektu budowlanego);
K-0.6 – pomieszczenie sklepiku o powierzchni 42,44 m2;
K-0.7 – reszta pomieszczenia o powierzchni 600,62 m2.
W całej strefie na podłodze znajduje się posadzka z płytek historycznych.
W jednym punkcie znajdować będą się cztery kasy biletowe. Cała przestrzeń pomieszczeń Kotłowni
na tym poziomie jest strefą niebiletowaną – bramki wejściowe mają zostać zamontowane na
wyjściach z Kotłowni do Pompowni (wg załączonego schematu).
We wschodniej części pomieszczenia K-0.6 znajdować ma się przestrzeń do zagospodarowania pod
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
40
sklepik z pamiątkami. W suficie znajdują się spusty jednego z przeciętych kotłów.
Przy młynkach do mielenia żużla mają stanąć tabliczki ekspozycyjne oraz kioski multimedialne z
opisanymi schematami ich funkcjonowania (wzorowanymi graficznie na wczesno XX-wiecznej
dokumentacji technicznej – odniesieniem mają być schematy z publikacji „Elektrownia Łódzka
1907-1932”).
Wszystkie siedziska zaprojektowane w tej strefie przez Wykonawcę mają pełnić również funkcję
zamykanych na klucz schowków (dla grup przychodzących do CNiT).
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Szatnia (0.4)
Tematyka:
nie dotyczy;
Cele:
nie dotyczy;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
szafki samoobsługowe na monety (na co najmniej 2 nominały), w ilości min. 90, minimalne
rozmiary szafek to 30 cm szerokości, 40 cm wysokości i 50 cm głębokości, maksymalne rozmiary
szafek to 50 cm szerokości, 50 cm wysokości i 60 cm głębokości;
Ławki z podnoszonym siedziskiem mieszczące szafki samoobsługowe zamykane jak te opisane
powyżej, z przedziałami na okrycia i przedmioty Zwiedzających; minimalne rozmiary przedziałów w
szafkach to 30 cm szerokości, 35 cm wysokości i 50 cm długości, maksymalne rozmiary szafek to 50
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
41
cm szerokości, 40 cm wysokości i 60 cm głębokości;
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający ma mieć możliwość skorzystania z samoobsługowej szafki w celu pozostawienia
okrycia wierzchniego i innych przedmiotów nieprzydatnych (lub niepożądanych) podczas wizyty w
CNiT.
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
automat do rozmieniania pieniędzy, rozmieszczenie szafek wg załączonego do SOPZ schematu.
Szafki muszą być wykonane z trwałego, łatwego do czyszczenia materiału. Siedziska mieszczące
zamykane szafki muszą być łatwe do podniesienia, posiadać mechanizm spowalniający opadanie i
być tapicerowane tapicerką o ścieralności min. 200000 w skali Martindale’a, odporną na
zabrudzenia i wilgoć. Siedziska powinny posiadać cokół wys. 10cm wykonany z blachy nierdzewnej
szczotkowanej cofnięty od lica boków o min.5cm.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
42
Kasy biletowe (0.5)
Tematyka:
nie dotyczy;
Cele:
nie dotyczy;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
aranżacja strefy kasowej wskazanej na planie poziomu – lada, kasy, szafki, krzesła, stanowiska
komputerowe podłączone do systemu zarządzania ekspozycją oraz systemu biletowego oraz
wszelkie inne niezbędne wyposażenie;
- wysokość lady wymagana 105-110cm;
- wysokość blatu roboczego od strony obsługi wymagane 72-75cm;
- 4 fotele biurowe obrotowe na kółkach (specyfikacja wg F5.pdf);
- 4 kontenery biurowe na kółkach z możliwością blokady (specyfikacja wg KT1.pdf);
- sejf ( specyfikacja?);
- 4 stanowiska kasowe składające się z komputera podłączonego do systemu zarządzania ekspozycją, drukarki do biletów, kasy fiskalnej (specyfikacja?);
- szafki, regały na dokumenty – ilość i wymiary do uzgodnienia na etapie projektu wstępnego;
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki
w Łodzi”)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
43
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający nabywa w kasie bilety wstępu;
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Konwojer (1.1)
Tematyka:
funkcjonowanie konwojera;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z przeznaczeniem oraz technologią funkcjonowania konwojera;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
44
2 tabliczki ekspozycyjne, kiosk multimedialny, węgiel;
Sposób funkcjonowania:
w poszczególnych kubełkach konwojera ma znaleźć się węgiel różnych rodzajów (w każdym
kubełku tylko z jednego rodzaju, rozmieszczenie węgla do ustalenia podczas prac projektowych).
Węgiel ten musi być dostępny do dotykania, ale nie do zabierania dla zwiedzających (należy go
przymocować tak, aby nie było to widoczne dla Zwiedzających, sposób mocowania do
zaakceptowania na etapie montażu ekspozycji). W okolicach konwojera mają być dwie tabliczki
ekspozycyjne (po jednej z każdej strony konwojera, w miejscach dostępnych, ale nie
przeszkadzających w komunikacji) z podstawowymi informacjami dotyczącymi konwojera. Kiosk
multimedialny ma zawierać: informacje dotyczące sposobu funkcjonowania konwojera, schemat
konwojera (obejmujący całość konwojera – od placu węglowego przez cały obieg z powrotem),
opisy wszystkich prezentowanych rodzajów węgla oraz odniesienia do innych stanowisk;
Wytyczne dla multimediów:
schemat konwojera ma wyglądać jak rysunek techniczny z pierwszej połowy XX wieku
(odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Ma on obejmować
co najmniej: plac węglowy (widok składowanego węgla), śluzy z placu przez które dostawał się
węgiel do konwojera, konwojer na całej długości z zachowaniem jego oryginalnego kształtu,
system zrzucania węgla do kotłów. Konwojer musi być wrysowany w przekrój pionowy obiektu z
wyraźnym zaznaczeniem kanału węglowego, ścian Kotłowni oraz kotłów. Elementy
charakterystyczne (śluzy na placu węglowym oraz system zrzucania węgla do kotłów) oraz kubełki
w co najmniej dwóch miejscach muszą powiększać się po naciśnięciu odpowiedniego przycisku
(domyślny widok obejmuje cały konwojer) a obok powiększonego obrazu ma pojawiać się krótka
informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami) dotycząca tego co widzimy na ekranie.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
45
Stanowisko to ma zwierać zakładkę odnoszącą się do Gry Strategicznej – interfejs obsługi
urządzenia (w formie z tutorialem);
Młynki żużla (1.2)
Tematyka:
funkcjonowanie systemu usuwania żużla i popiołu;
Cele:
zapoznanie Zwiedzającego z systemem usuwania żużla i popiołu;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
2 tabliczki ekspozycyjne, 1 lub więcej kiosków, ekrany wmontowane w młynki (2) i w podłogę (1),
głośniki, urządzenia podnoszące temperaturę; (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Tabliczki ekspozycyjne z podstawowymi informacjami mają stanąć przy zbiornikach z pompami. W
otworach rewizyjnych młynków kotła Stocznia Gdańska mają zostać zamontowane ekrany
(wielkość ekranu ma pozwolić na całkowite wypełnienie otworu obrazem), które będą uruchamiać
się po otwarciu klapy otworu. Na ekranach ma być prezentowana animacja spadającego do
młynków gorącego żużla (spójna z animacją znajdującą się poziom wyżej w kotle – stanowisko
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
46
1.13). Młynki mają mieć temperaturę znacznie wyższą od otoczenia, jednak nie taką, żeby
Zwiedzający dotykając młynka mógł się poparzyć. Z młynków mają dobiegać odgłosy mielenia
żużla. Na podłodze znajdują się ślady po dawnych rurach, którymi spływał zgaszony żużel. Są one
wykonane z płyt blachy ryflowanej. Jedną z takich płyt (najlepiej w bezpośredniej bliskości młynka)
należy zastąpić ekranem podłogowym (takim, po którym można chodzić; ma on wypełniać całą
przestrzeń po zdemontowanej płycie). Na tym ekranie ma być wyświetlana animacja płynącej
zgaszonej masy żużlowej. Również przy tych zbiornikach mają stanąć dwa kioski multimedialne (po
jednym przy każdym), a przy ich pomocy Zwiedzający będzie mógł zapoznać się z: opisem procesu
powstawania żużla w kotle („Czym jest żużel”), opisanym schematem oryginalnego
(zamontowanego w momencie rozruchu elektrowni) systemu odprowadzania żużla i popiołu w EC-
1 Zachód (od wypadnięcia z kotła do znalezienia się w miejscach składowania żużla i popiołu),
opisanym schematem dodatkowego systemu odprowadzania popiołu zainstalowanego po II wojnie
światowej, opisem zastosowań popiołu i żużla lub ich utylizacji.
Wytyczne dla multimediów:
schematy systemu odprowadzania żużla i dodatkowego systemu odprowadzania popiołu
(instalacje odpylające zamontowane na ścianach Kotłowni) mają być utrzymane w stylistyce
rysunku technicznego z pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji
„Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym widokiem dla każdego z tych schematów jest widok
całości przedstawianego systemu (wrysowanego w przekrój budynku z zaznaczeniem kotłów). Na
każdym z tych schematów mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (ważne dla
zrozumienia działania całej instalacji), które po wybraniu zostaną powiększone i obok których po
powiększeniu pojawi się krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Animacje spadającego żużla i płynącej masy żużlowej mają być zapętlone. FPS animacji nie może
być mniejszy niż 30.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
47
Stanowisko to ma zwierać zakładkę odnoszącą się do Gry Strategicznej – interfejs obsługi
urządzenia (w formie z tutorialem);
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
48
Ścieżka „Przetwarzanie energii”
19. Nazwa pomieszczenia: P-0.1;
Budynek i poziom:
Pompownia, poziom 0,00;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie komunikacyjne o kształcie długiego prostokąta o powierzchni 204,22 m2. Znajduje się
w nim klatka schodowa oraz szyb windowy (po południowej stronie pomieszczenia). Na podłodze
znajduje się posadzka z płytek historycznych. Na wysokości pomp będzie znajdować się granica strefy
ekspozycyjnej.
Po stronie ekspozycyjnej pomieszczenie ma być słabiej oświetlone (półcień). Pomiędzy pompami
w północnej części pomieszczenia znajdują się dwa filary. Między tymi filarami zamontować należy
półprzezroczysty ekran, na którym wyświetlane będą podstawowe dane dotyczące cen biletów,
wystaw czasowych itp. Na wysokości filarów, pomiędzy nimi a ścianami pomieszczenia znajdować się
będą bramki wyjściowe. Bramki te mają być w formie rozsuwanej, co najmniej jedna z nich musi być
odpowiedniej szerokości aby mogła z niej skorzystać osoba niepełnosprawna na wózku inwalidzkim
lub rodzic z dziecięcym wózkiem.
Pompy i orurowanie znajdujące się w pomieszczeniu mają zostać zaaranżowane światłem
i dźwiękiem. Światło ma być łagodne, podkreślające pompy. Dźwięk musi przypominać oryginalne
odgłosy takiego pomieszczenia, w szczególności dźwięk pary przemieszczającej się rurami
i uchodzącej przez nieszczelne zawory. Co jakiś czas (minimum 15 minut) ma się również odbywać
symulacja pęknięcia przewodu z parą – duża ilość bezzapachowego dymu imitującego parę ma być
wtłoczona do pomieszczenia.
Przy pompach muszą stanąć tabliczki z ich danymi technicznymi wzorowane graficznie na tabliczkach
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
49
znamionowych urządzeń z początku XX wieku. Wzór tabliczki został opisany we wstępie do
opracowania.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Pompy (1.3)
Tematyka:
funkcjonowanie pomp;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z technologią funkcjonowania pomp;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
dwie tabliczki ekspozycyjne (jedna od strony strefy otwartej, druga od strony strefy ekspozycji), kiosk
multimedialny (od strony strefy ekspozycji, wspólny ze stanowiskiem „system rur”), oświetlenie
efektowe (od strony strefy ekspozycji), głośniki (od strony strefy ekspozycji, aktywowane z kiosku
multimedialnego); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
od strony strefy wolnego dostępu ma stanąć tabliczka ekspozycyjna zawierająca podstawowe dane
dotyczące pomp. Od strony strefy ekspozycji stanąć ma identyczna tabliczka zawierająca te same
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
50
informacje. Oprócz niej znaleźć się tu ma kiosk multimedialny zawierający trzy tematyki (do wyboru).
Pierwsza zawiera w sobie: opis działania pompy, schemat pompy, nagranie dźwiękowe
funkcjonowania pompy (nie dłuższe niż 10 sekund, dochodzące z głośnika ukrytego przy najbliższej
pompie, uruchamiane przez Zwiedzającego). Druga składa się z: opisu systemu rur w pomieszczeniu
oraz obiegu wody/pary wodnej, schematu systemu rur w pomieszczeniu, opisania praw fizyki
towarzyszących pęknięciu rury z parą. Trzecia to historia pomieszczenia: jego przeznaczenie oraz
zdjęcia archiwalne. Pompy stojące w strefie ekspozycyjnej mają być oświetlone dodatkowym,
delikatnym światłem;
Wytyczne dla multimediów:
schematy pompy i systemu rur mają być utrzymane w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej
połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”).
Domyślnym widokiem dla każdego z tych schematów jest widok całości przedstawianego systemu lub
pompy (w przypadku systemu wrysowanego w przekrój budynków). Na każdym z tych schematów
mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (ważne dla zrozumienia działania całej
instalacji), które po wybraniu zostaną powiększone i obok których po powiększeniu pojawi się krótka
o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Stanowisko to ma zwierać zakładkę odnoszącą się do Gry Strategicznej – interfejs obsługi urządzenia
(w formie z tutorialem);
System rur (1.4)
Tematyka:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
51
obieg wody i pary w pomieszczeniu;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z systemem rur w pomieszczeniu oraz z obiegiem w nim wody i pary
wodnej;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
co najmniej 3 głośniki, urządzenie do wytwarzania pary, kiosk multimedialny (wspólny ze
stanowiskiem „pompy”); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
w co najmniej trzech miejscach po stronie ekspozycyjnej pomieszczenia mają zostać dyskretnie
zamontowane (niewidoczne na pierwszy rzut oka) głośniki, które cyklicznie będą nadawać dźwięki
płynącej w rurach wody/poruszającej się pary wodnej. Przy jednym z takich głośników, również
dyskretnie, należy zamontować urządzenie do wytwarzania pary wodnej. Co określoną liczbę minut
(musi istnieć możliwość ustawienia tego czasu albo poprzez SEC, albo poprzez kiosk do Stanowiska) w
tym miejscu ma być symulowane pęknięcie rury z parą – dym symulujący parę ma wydobywać się
silnym strumieniem i ma temu towarzyszyć odpowiedni, wysoki dźwięk. Pokaz ten nie może być
dłuższy niż 5 sekund. Pokaz musi być poprzedzony dźwiękiem ostrzegawczym (np. robotnik krzyczący
„Uwaga, zaraz rura pęknie!”) Opis do tego stanowiska będzie się znajdował we wspólnym ze
stanowiskiem „pompy” kiosku multimedialnym.
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
52
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Ekran między pompami (0.6)
Tematyka:
informacyjna;
Cele:
informacyjne/komunikacyjne;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran min. 40” zamontowany w przestrzeni między filarami (ekran typu B); (specyfikacja w załączniku
„ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
53
Ekran ma wyświetlać cyklicznie (na powierzchni skierowanej od wejścia) informacje o godzinach
otwarcia, cenach biletów, aplikacji mobilnej CNiT oraz wystawach czasowych;
Wytyczne dla multimediów:
ekran ma wyświetlać prezentację multimedialną pokazującą podstawowe informacje dotyczące CNiT
(godziny otwarcia, ceny biletów, informacje dotyczące wystaw czasowych itp.). Pracownicy Centrum
poprzez system zarządzania muszą mieć nie tylko swobodną możliwość modyfikacji treści prezentacji,
ale też możliwość wymiany prezentacji na zupełnie inną;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
20. Nazwa pomieszczenia: P-1.1;
Budynek i poziom:
Pompownia, poziom +4,50;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
54
Pomieszczenie komunikacyjne o kształcie długiego prostokąta o powierzchni 210,61 m2. Znajduje się
w nim klatka schodowa oraz szyb windowy. Na podłodze znajduje się posadzka z płytek
historycznych.
Znajdują się w nim 2 pompy z silnikami (między klatką schodową a windami), orurowanie oraz 4 duże
koła zaworowe.
Na wysokości kół zaworowych nie ma ściany między Pompownią a Kotłownią. W tej przerwie należy
zamontować ekran. Koła zaworowe wraz z ekranem mają być stanowiskiem dla gry. Za pomocą kół
Zwiedzający sterować mają przepływem wody/pary w rurach, tak, żeby doprowadzić ją w
odpowiednie miejsce. Gra musi mieć co najmniej 3 poziomy trudności i co najmniej po 5
plansz/etapów na każdym poziomie.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Koła zaworowe (gra) (1.5)
Tematyka:
działanie zaworów i systemu rur;
Cele:
zainteresowanie Zwiedzającego poprzez zabawę zasadami działania zaworów i systemu przesyłu
cieczy/pary;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran min. 40” (ekran typu B), użycie znajdujących się na miejscu kół zaworowych; (specyfikacja w
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
55
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający gra w grę multimedialną, której kontrolerem są istniejące koła zaworowe. Przebieg gry
obserwuje na dużym ekranie. Celem gry jest przeprowadzenie wirtualnego przedmiotu z punktu
startu do wskazanego punktu docelowego. Przedmiot znajduje się w animowanym systemie rur
wypełnionych cieczą lub parą. Zwiedzający kieruje ruchem cieczy/pary przenoszącej przedmiot
otwierając i zamykając wirtualne zawory. Zawory są kontrolowane poprzez poruszanie kół
zaworowych: aby osiągnąć cel gry Zwiedzający musi użyć odpowiedniej konfiguracji ustawień kół
zaworowych.
Wytyczne dla multimediów:
gra ma polegać na przepchnięciu przez system rur piłeczki poprzez sterowanie zaworami ciśnieniem
wypływającej z czterech stron wody. Gra musi mieć co najmniej 3 poziomy trudności i co najmniej po
5 plansz/etapów na każdym poziomie. Schemat rur i animacja w grze mają zostać utrzymane w
realistycznej kolorystyce (rury – szare, woda – niebieska, kulka ma być jaskrawa – najlepiej
czerwona). FPS animacji nie może być mniejszy niż 30. Po ustalonym czasie bezczynności gra powinna
przechodzić w tryb oczekiwania. W tym czasie na ekranie powinny być wyświetlane wizualizacje (film,
animacja) zachęcające do skorzystania z gry i odnoszące się do tematyki gry (przepływ cieczy/pary w
rurach, sterowanie zaworami) i sposobu korzystania ze stanowiska.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Wykonawca ma obowiązek tak zaprojektować Stanowisko, aby zawory nie stanowiły
niebezpieczeństwa dla Zwiedzających.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
56
21. Nazwa pomieszczenia: K-1.1;
Budynek i poziom:
Kotłownia, poziom +4,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie dawnej Kotłowni – duże, jednoprzestrzenne o powierzchni (po odliczeniu powierzchni
kotłów) 468,23 m2. Na podłodze posadzka z płytek historycznych.
W pomieszczeniu znajdują się 4 kotły węglowe systemu Babcock&Wilcox. Po dwa firm „Zieleniewski”
(południowa strona pomieszczenia) z Krakowa i Stocznia Gdańska (północna strona pomieszczenia).
Dwa z nich zostały zrewitalizowane w całości, natomiast kolejne dwa przecięte ”na pół” (po jednym
z każdego rodzaju).
Po środku pomieszczenia, w osi północ-południe, przebiega konstrukcja stalowa budynku tworząc łuk
w przejściu między kotłami. Na tej konstrukcji należy zamontować ekran, na którym będzie można
wyświetlać multimedia (początkowo ma tam być zdjęcie Kotłowni z lat 30-tych). Podzieli on
wirtualnie Kotłownię na część stricte skansenową (wschodnią, z przeciętymi kotłami) oraz część
ożywioną poprzez nowoczesne technologie (zachodnią, z kotłami w całości). Przez ten ekran musi być
możliwość przejścia
W części wschodniej znajdować się ma makieta EC1, kioski multimedialne z archiwalnymi zdjęciami
budynków oraz tabliczki opisujące oba kotły. Przy obu przeciętych kotłach mają znaleźć się również
kioski multimedialne zawierające schematy przedstawiające zasady działania kotła węglowego
systemu Babcock&Wilcox (graficznie utrzymaną w stylistyce dokumentacji technicznych z początku
XX wieku – odniesieniem mają być grafiki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”).
W części zachodniej kotły mają „ożyć” za sprawą mappingu, ekranów wbudowanych w wizjery i drzwi
rewizyjne kotłów, głośników prysznicowych, dmuchaw z ciepłym powietrzem, kolorowego światła,
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
57
głośników niskich częstotliwości (wibracje), wytwornic pary itp. (szczegółowy projekt tych instalacji
będzie oceniany w przetargu). Podobnie wnętrze kotła „Stocznia Gdańska” ma zostać zaaranżowane
na czynne palenisko – z wysoką temperaturą, hałasem itp. Wnętrze kotła „Zieleniewski” ma być
z kolei zaaranżowane wg zdjęcia z wigilii zarządu elektrowni z grudnia 1929 roku. Aranżacja ta ma się
odbyć za pomocą umeblowania, nastrojowej muzyki i gry światłem.
Wykonawca będzie musiał dostosować oświetlenie przestrzeni Kotłowni do potrzeb ekspozycyjnych
(zaciemnić okna). Sposób zaciemnienia należy uzgodnić z Zamawiającym na etapie projektowym.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Historia EC-1 (1.6)
Tematyka:
historia EC-1;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z historią miejsca;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
4 kioski multimedialne;
Sposób funkcjonowania:
poprzez kioski multimedialne Zwiedzający będą mieć możliwość zapoznania się z: historią EC-1 w
dwóch wersjach (skróconej i rozszerzonej), archiwalnymi zdjęciami elektrowni, książką (fragmentami)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
58
„Elektrownia Łódzka 1907-1932”, tytułami prasowymi dotyczącymi EC-1 (pochodzącymi z różnych
okresów). Jeden z kiosków ma dotyczyć tylko i wyłącznie struktury Elektrowni Łódzkiej i jej
pracowników.
Wytyczne dla multimediów:
brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Kocioł firmy L. Zieleniewski – przecięty (1.7)
Tematyka:
budowa kotła firmy L. Zieleniewski;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania i budową kotła firmy L. Zieleniewski;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
59
Wymagane elementy:
tabliczka ekspozycyjna, kiosk multimedialny, oświetlenie efektowe;
Sposób funkcjonowania:
po środku strefy rozciętego kotła mają stanąć – tabliczka ekspozycyjna i kiosk multimedialny. Kiosk
multimedialny musi zawierać: opis technologii budowy i działania kotła (kocioł jest systemu
Babcock&Wilcox), schemat budowy kotła połączony z systemem oświetlenia efektowego – wybranie
elementu na schemacie skutkuje wyświetleniem jego krótkiego opisu oraz podświetleniem go przez
system oświetlenia efektowego, archiwalne zdjęcia kotła, informacje na temat historii firmy L.
Zieleniewski.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy kotła firmy L. Zieleniewski ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-
1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości kotła (wrysowanego w przekrój
budynku). Na schemacie muszą zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na Rys.
33 Przekrój poprzeczny kotłowni w publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”, strona 28), które po
wybraniu zostaną powiększone, podświetlone na prawdziwym kotle oraz obok których po
powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze
spacjami).
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Inne wymagania:
Stanowisko to ma zwierać zakładkę odnoszącą się do Gry Strategicznej – interfejs obsługi urządzenia
(w formie z tutorialem);
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
60
Kocioł firmy Stocznia Gdańska – przecięty (1.8)
Tematyka:
budowa kotła firmy Stocznia Gdańska;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania i budową kotła firmy Stocznia Gdańska;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tabliczka ekspozycyjna, kiosk multimedialny, oświetlenie efektowe;
Sposób funkcjonowania:
po środku strefy rozciętego kotła ma stanąć – tabliczka ekspozycyjna i kiosk multimedialny. Kiosk
multimedialny musi zawierać: opis technologii budowy i działania kotła (kocioł jest systemu
Babcock&Wilcox), schemat budowy kotła połączony z systemem oświetlenia efektowego – wybranie
elementu na schemacie skutkuje wyświetleniem jego krótkiego opisu oraz podświetleniem go przez
system oświetlenia efektowego, archiwalne zdjęcia kotła, informacje na temat historii firmy Stocznia
Gdańska.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy kotła firmy Stocznia Gdańska ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-
1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości kotła (wrysowanego w przekrój
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
61
budynku). Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na Rys. 33
Przekrój poprzeczny kotłowni w publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”, strona 28), które po
wybraniu zostaną powiększone, podświetlone na prawdziwym kotle oraz obok których po
powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze
spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Stanowisko to ma zwierać zakładkę odnoszącą się do Gry Strategicznej – interfejs obsługi urządzenia
(w formie z tutorialem);
Makiety Elektrowni Łódzkiej (1.9)
Tematyka:
funkcjonowanie elektrowni cieplnej węglowej;
Cele:
przedstawienie Zwiedzającym technologii działania elektrowni cieplnej węglowej oraz zapoznanie
Zwiedzających z całym kompleksem dawnej Elektrowni Łódzkiej;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
62
Wymagane elementy:
podest o wysokości 60cm, trzy makiety na wspólnym podeście oddzielone przeszkleniami: skala –
1:300, oświetlenie efektowe, ekran informacyjny (ekran typu A), przyrządy sterujące;
Sposób funkcjonowania:
trzy makiety muszą przedstawiać wszystkie budynki i instalacje należące do kompleksu Elektrowni
Łódzkiej w trzech okresach: w roku 1936 (po powstaniu ostatnich budynków), w roku 2000
(momencie wyłączenia kompleksu) oraz po zakończeniu rewitalizacji (2014). Makiety mają zostać
wyposażone w zsynchronizowany system oświetlenia efektowego, który będzie na żądanie
podświetlał jednocześnie odpowiadające sobie elementy na wszystkich trzech makietach. W
obudowę makiety musi zostać wkomponowany pulpit sterujący wraz z ekranem informacyjnym. Na
pulpicie ma znaleźć się przyrząd do ustawiania jednego z trzech okresów funkcjonowania Elektrowni
Łódzkiej/EC-1 (w formie mechanicznej np. suwaka, pokrętła) oraz przyciski odpowiadające
poszczególnym budynkom/instalacjom obu kompleksów. Po ustawieniu suwaka na konkretny okres
zostanie podświetlona tylko wybrana makieta. Po naciśnięciu przycisku wszystkie makiety zostaną
wyciemnione i zostanie podświetlony oświetleniem efektowym tylko wybrany budynek/instalacja na
wszystkich makietach. Na ekranie informacyjnym mają znajdować się informacje dotyczące wyglądu i
funkcji kompleksów w danym momencie ich historii oraz wyjaśniające funkcje konkretnych
budynków/instalacji (pojawiające się po naciśnięciu przycisku na panelu sterującym). Ekran
informacyjny musi zawierać również, tak jak kioski multimedialne, zakładkę „Zobacz też” dla każdego
omawianego elementu. Makiety mają być wykonane z dużą dbałością o detale, mają być estetyczne,
eleganckie i wiernie odzwierciedlać rzeczywistość. Wybór technologii wykonania i zastosowanych
materiałów makiet oraz podestu należy do Wykonawcy, jednak musi zostać on uzgodniony z
Zamawiającym na etapie projektowym. Należy zadbać, aby dźwięk pracujących urządzeń nie był
uciążliwy na ekspozycji. W razie potrzeby zastosować należy dodatkowe wytłumienie.
Wytyczne dla multimediów:
Prezentacje dotyczące wyglądu i funkcji wszystkich obiektów kompleksów w zadanych trzech
okresach historycznych;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
63
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Ekran w przejściu (1.10)
Tematyka:
różna, w zależności od wgranych multimediów, głównie historia miejsca i technologia działania
Kotłowni;
Cele:
zainteresowanie Zwiedzających miejscem, jego funkcjonowaniem i historią, wywarcie
spektakularnego wrażenia;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran o łącznej szerokości 5,5 m, rzutnik(i), (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
64
Ekran ma zająć całą przestrzeń środkowego przejścia między kotłami. Na ekranie domyślnie
wyświetlać się ma archiwalne zdjęcie Kotłowni. Dostępne muszą tu być do wyboru zdjęcia
archiwalne. Musi być też możliwość wyświetlenia na ekranie filmu bądź animacji. Przez ekran musi
być możliwe przejście (ekran mgłowy, wykonany z pasków, firanek itp.).
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zespół stanowisk „między kotłami” (1.11)
KONCEPCJA TEJ STREFY (ZESPOŁU STANOWISK) BĘDZIE STANOWIĆ ELEMENT OFERTY WYKONAWCY, KTÓRY ZOSTANIE
OCENIONY PRZEZ ZAMAWIAJĄCEGO W RAMACH POSTĘPOWANIA PRZETARGOWEGO. DLATEGO ZAMAWIAJĄCY PODA
TU TYLKO OGÓLNE WYTYCZNE DOTYCZĄCE ARANŻACJI TEJ PRZESTRZENI.
Ogólne wytyczne:
Zwiedzający w tej strefie muszą poczuć się jak w pracującej Kotłowni. Instalacje składające się na ten
zespół stanowisk nie mogą konkurować z zabytkowymi elementami infrastruktury. Mają one
oddziaływać na Zwiedzających co najmniej poprzez dźwięk, elementy wizualne oraz odczucie
temperatury. Zwiedzający muszą mieć również możliwość interakcji z instalacjami. Jednym z
podstawowych założeń tej strefy jest wywarcie niezapomnianego wrażenia na Zwiedzających –
przechodząc przez ekran z projekcją (stanowisko 1.10) mają poczuć się, że przeszli z Centrum Nauki
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
65
do funkcjonującej elektrowni. Projekt tego fragmentu ekspozycji Wykonawca przedstawi w ramach
oferty.
Elementy oceniane:
Wnętrze kotła firmy L. Zieleniewski (1.12)
Tematyka:
historia EC-1;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
66
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z konkretnym epizodem z historii miejsca;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
zgodne z przedstawionymi na zdjęciu z 23 grudnia roku 1929, oraz dodatkowo: głośniki, oświetlenie
efektowe, tabliczka ekspozycyjna (przy wejściu), kładka do przejścia przez kocioł, schody wejściowe i
wyjściowe, podest pod dekorację;
Opis funkcjonowania:
wewnątrz kotła, ma zostać zaaranżowana scena widoczna na zdjęciu z 23 grudnia 1929 roku – stół,
obrusy, choinka, zastawa itp. Z głośników mają płynąć kolędy, wszystko musi zostać w odpowiedni
sposób podkreślone światłem i cieniem. Wewnątrz, jako część aranżacji, ma znaleźć się duża
projekcja przedmiotowego zdjęcia. Wykonawca będzie również musiał wykonać schody wejściowe i
wyjściowe (z poręczami) oraz kładkę (z poręczami) do bezpiecznego przejścia przez kocioł. Elementy
scenografii na etapie projektu i wykonania muszą zostać uzgodnione z Zamawiającym.
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
67
Elementy instalacji nie mogą ograniczać przejścia. Ze względu na rozmiary pomieszczenia przejście
przez nie musi odbywać się płynnie. Szerokość kładki musi być co najmniej równa szerokości wejścia i
wyjścia z kotła. Nawierzchnia kładki ma być wykonana z ażurowej kraty pomostowej o odpowiedniej
ze względu na bezpieczeństwo użytkowania wytrzymałości. Pochwyt poręczy na kładce ma być z
profili stalowych o przekroju okrągłym, a wypełnienie balustrady ze szkła bezpiecznego. Całość
projektu kładki i schodów musi zostać uzgodniona z Zamawiającym.
Wnętrze kotła firmy Stocznia Gdańska (1.13)
Tematyka:
praca kotła węglowego;
Cele:
zainteresowanie Zwiedzających procesem spalania węgla i przetwarzania energii; Stworzenie
spektakularnego stanowiska o silnym oddziaływaniu emocjonalnym na zwiedzających (landmark
ekspozycji);
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
projekcja/ekran na podłodze, co najmniej 2 generatory bezwonnego dymu, odpowiednia instalacja
grzewcza, odpowiednia instalacja wentylacyjna, głośniki (w niezbędnej ilości), oświetlenie efektowe,
urządzenia do generowania temperatury, projektor, kładka do przejścia przez kocioł, schody
wejściowe i wyjściowe; (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
68
Sposób funkcjonowania:
na połowie rusztu kotła ma znajdować się projekcja/ekran z animacją palącego się węgla na
poruszającym się ruszcie. Druga połowa ma zostać wyłożona przezroczystym materiałem z
podświetleniem w odpowiednim kolorze (pasującym do otoczenia i projekcji) – przez ten materiał ma
być widoczny oryginalny ruszt kotła. Projekcje/ekran + podświetlenie mają być jedynymi źródłami
światła w pomieszczeniu. Zwiedzający musi mieć wrażenie, że znajduje się w pomieszczeniu znacznie
gorętszym niż otoczenie. W pomieszczeniu mają rozlegać się dźwięki właściwe miejscu (odgłosy
spadającego na ruszty węgla, odgłosy spalania, pary w opłomkach itp.). W pomieszczeniu mają
znajdować się co najmniej dwa generatory dymu – jeden umieszczony nisko, pod kładką, generujący
niewielką ilość dymu co jakiś czas tak aby sprawiało to wrażenie, że dymi się z palącego się na
podłodze interaktywnej węgla oraz drugi, zamontowany ponad głowami zwiedzających generujący
stale większą ilość dymu. Dym ten ma być wyciągany poprzez instalację wentylacyjną do góry kotła. U
góry pomieszczenia ma znajdować się projektor, który będzie wyświetlał na dymie obraz iskier.
Wykonawca będzie również musiał wykonać schody wejściowe i wyjściowe (z poręczami) oraz
ażurową kładkę (z poręczami) do bezpiecznego przejścia przez kocioł.;
Wytyczne dla multimediów:
animacja palącego się węgla ma poruszać się w zgodnym z technologią kotła kierunku. Musi to być
zapętlona animacja ukazująca płonący węgiel. FPS animacji nie może być mniejszy niż 30. Animacja
iskier ma być zapętloną animacją wyświetlaną na dymie zbierającym się u góry pomieszczenia. Musi
zostać tak zrobiona by być najlepiej widoczna od dołu;
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
Elementy instalacji nie mogą ograniczać przejścia. Ze względu na rozmiary pomieszczenia przejście
przez nie musi odbywać się płynnie. Szerokość kładki musi być co najmniej równa szerokości wejścia i
wyjścia z kotła. Nawierzchnia kładki ma być wykonana z ażurowej kraty pomostowej o odpowiedniej
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
69
ze względu na bezpieczeństwo użytkowania wytrzymałości. Pochwyt poręczy na kładce ma być z
profili stalowych o przekroju okrągłym, a wypełnienie balustrady ze szkła bezpiecznego. Całość
projektu podestu, kładki i schodów musi zostać uzgodniona z Zamawiającym.
Konwojer (1.14)
Tematyka:
działanie konwojera;
Cele:
zwrócenie uwagi Zwiedzającym na obecność konwojera na każdym poziomie Kotłowni;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tabliczka ekspozycyjna;
Sposób funkcjonowania:
w bezpośrednim sąsiedztwie konwojera ma stanąć tabliczka ekspozycyjna z podstawowymi
informacjami na temat konwojera (kopia tabliczki znajdującej się na poziomie 0,00);
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
70
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
brak;
22. Nazwa pomieszczenia: P-2.1;
Budynek i poziom:
Pompownia, poziom +7,50;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie komunikacyjne o kształcie długiego prostokąta o powierzchni 204,22 m2. Znajduje się
w nim klatka schodowa oraz szyb windowy. Na podłodze znajduje się szara posadzka przemysłowa.
Od strony Maszynowni znajdują się dwa zabytkowe zawory. Pomiędzy klatkami schodowymi
pośrodku pomieszczenia znajdują się dwa słupy. Między tymi słupami ma znaleźć się wydruk
wykorzystujący stereogramy soczewkowe ukazujący przekrój Pompowni dawniej i dziś.
W pomieszczeniu Wykonawca ma ustawić 2 ekrany min. 40” (ekran typu B), na których pokazywane
będą informacje dotyczące pokazów w kinie 3D. Dokładna lokalizacja ekranów do ustalenia na etapie
projektowym.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
71
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Przekrój Pompowni (1.15)
Tematyka:
funkcjonowanie Pompowni;
Cele:
zapoznanie zwiedzającego ze zmianami jakie zaszły w budynku Pompowni w wyniku rewitalizacji;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
wydruk wykorzystujący stereogramy soczewkowe (lub wydruk holograficzny);
Sposób funkcjonowania:
pomiędzy słupami konstrukcyjnymi Pompowni w rozmiarze dopasowanym proporcjonalnie do
dostępnego miejsca ma znaleźć się wydruk, który ma prezentować (za pomocą stereogramów
soczewkowych) trójwymiarowy schemat Pompowni przed i po rewitalizacji w zależności od kąta
patrzenia;
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
72
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
23. Nazwa pomieszczenia: M-2.1;
Budynek i poziom:
Maszynownia, poziom +7,50;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
73
Pomieszczenie turbogeneratora. Znajdują się tu postumenty dla dwóch turbozespołów.
Pomieszczenie na planie zbliżonym do kwadratu, przeszklone z 3 stron. Wysokość pomieszczenia do
spodu kratownic dźwigających dach – 14,30 m, powierzchnia pomieszczenia – 506,32 m2, posadzka z
płytek historycznych.
Na południowym postumencie stoi zachowany turbozespół. Zespół turbogeneratora składa się z
trzech turbin oraz generatora. Na północnym postumencie, w miejscu, gdzie dawniej był drugi zespół,
zbudowano kulę kina 3D. Środkową część pomieszczenia, pomiędzy postumentami, zajmuje prześwit,
przez który widać pomieszczenie poniżej (salę wystaw czasowych). Ponad prześwitem, poziom wyżej
względem turbozespołu i kina 3D, znajduje się kładka prowadząca z Pompowni do sterowni,
znajdującej się w budynku Rozdzielni. W przestrzeni na południe od turbogeneratora znajdować się
będą trzy zespoły stanowisk składające się z połączonych: instalacji interaktywnej z makietą. W
przestrzeni na północ od kina 3D znajduje się kolejny prześwit i druga kładka z Pompowni do
sterowni (poziom wyżej).
Pod sufitem pomieszczenia podwieszona jest duża, zrewitalizowana suwnica o udźwigu 50 ton. Do
suwnicy nie ma dostępu, jest ona również nieruchoma.
Pomieszczenie zostało wyposażone w rolety służące do wyciemniania wnętrz.
W pomieszczeniu Wykonawca ma ustawić 2 ekrany min. 40” (ekran typu B), na których pokazywane
będą informacje dotyczące pokazów w kinie 3D. Dokładna lokalizacja ekranów do ustalenia na etapie
projektowym.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Turbozespół firmy Brown Boveri (1.16)
KONCEPCJA EKSPOZYCYJNA TURBOZESPOŁU FIRMY BROWN BOVERI BĘDZIE STANOWIĆ ELEMENT OFERTY
WYKONAWCY, KTÓRY ZOSTANIE OCENIONY PRZEZ ZAMAWIAJĄCEGO W RAMACH POSTĘPOWANIA PRZETARGOWEGO.
DLATEGO ZAMAWIAJĄCY PODA TU TYLKO OGÓLNE WYTYCZNE DOTYCZĄCE ARANŻACJI TEJ PRZESTRZENI.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
74
Ogólne wytyczne:
Turbozespół firmy Brown Boveri składa się z trzech turbin i generatora. Ma zostać on ożywiony za
pomącą multimediów. Preferowaną metodą jest mapping na całej powierzchni zespołu (dobrze
widoczny z obu stron – zarówno od południa z poziomu podłogi pomieszczenia, jak i od północy z
kładki znajdującej się poziom wyżej – symbol pomieszczenia M-3.2) wykonywany sekcjami (pełna
sekwencja to: turbina 1 – turbina 2 – turbina 3 – generator). Projekt tego stanowiska będzie musiał
Wykonawca przedstawić w ramach oferty.
Elementy oceniane:
Zespół stanowisk: „Pompa ręczna – makieta turbozespołu” (1.17):
Tematyka:
działanie turbozespołu, przetwarzanie energii;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania turbozespołu i zainteresowanie prawami fizyki
wykorzystywanymi przy jego działaniu, zademonstrowanie Zwiedzającym procesu przetwarzania
energii;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
75
podest o wysokości ok. 60cm pod model turbozespołu, ręczna pompka przytwierdzona do posadzki,
rączka tłoka pozwalająca na wygodne pompowanie, zbiornik na sprężone powietrze, działający model
turbozespołu w skali 1:10, urządzenie mechaniczne w formie kuli podjeżdżającej do góry na słupie,
kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
zestaw stanowisk – model turbozespołu połączony z jednej strony ze zbiornikiem na sprężone
powietrze i pompką do sprężania, z drugiej strony z napędzanym prądem z modelu generatora
urządzeniem mechanicznym. Zwiedzający podchodzi do pompki i ładuje zbiornik (spręża powietrze)
pracą fizyczną. Obok pompki znajduje się ciśnieniomierz wskazujący ciśnienie w zbiorniku. Kiedy
Zwiedzający uzna, że osiągnął już odpowiednie ciśnienie naciska przycisk, który uwalnia powietrze ze
zbiornika do makiety turbozespołu. Makieta ma być de facto miniaturowym, w pełni funkcjonalnym,
turbozespołem. Z jednej strony obudowa turbin i generatora ma zostać wykonana z przezroczystego
materiału, tak aby Zwiedzający mógł obserwować pracę urządzenia. Powietrze wpuszczone ze
zbiornika wprawia w ruch turbiny, które z kolei uruchamiają generator. Prąd wytwarzany w
generatorze zasila urządzenie mechaniczne – kulę podjeżdżającą do góry na słupie. Wysokość, jaką
osiąga kula zależy od dostarczonego prądu. Po każdym użyciu kula wraca na pozycję startową. Zespół
stanowisk musi zostać tak skalibrowany, żeby wypchnięcie kuli na samą górę śruby wymagało
odczuwalnego wysiłku, jednak nie może być on zbyt długotrwały. Kiosk multimedialny ma
prezentować informacje historyczne dotyczące turbozespołów w Elektrowni Łódzkiej/EC-1, tabele
przyrostu mocy elektrowni na przestrzeni lat, schemat turbozespołu.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy turbogeneratora ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej
połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”).
Domyślnym widokiem dla każdego z tych schematu jest widok całości turbogeneratora. Na schemacie
muszą zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na Rys. 53 Turbozespół (X) 22 000
kW w publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”, strona 42), które po wybraniu zostaną
powiększone oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja
(maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
76
Opomiarowanie:
stanowisko opomiarowane w kilku miejscach. Celem pomiaru jest pokazanie Zwiedzającym procesu
przetwarzania energii oraz strat występujących w jego trakcie – Zwiedzający ma mieć świadomość ile
energii dostarczył do stanowiska, ile energii przetworzyły poszczególne elementy oraz ile energii
zostało zużyte do podniesienia kuli. Przy prezentacji wyników tych pomiarów należy wytłumaczyć
pojęcie sprawności. Wyniki mają być prezentowane w kiosku multimedialnym ;
Inne wymagania:
relacje wielkościowe i przestrzenne pomiędzy elementami stanowiska mają zostać uzgodnione z
Zamawiającym na etapie projektu. Stanowisko to ma zawierać zakładkę odnoszącą się do Gry
Strategicznej – interfejs obsługi urządzenia (w formie z tutorialem) – turbogenerator;
Zespół stanowisk: „Makieta elektrowni szczytowo-pompowej” (1.18) (stanowisko oceniane)
Tematyka:
funkcjonowanie elektrowni szczytowo-pompowej, przetwarzanie energii;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania elektrowni szczytowo-pompowej i zainteresowanie
prawami fizyki wykorzystywanymi przy jego działaniu, uświadomienie Zwiedzającym roli, jaką pełnia
elektrownie szczytowo-pompowe w systemie energetycznym;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
77
Wymagane elementy:
element interaktywny (interakcja fizyczna – typu hands-on lub body-on); makieta elektrowni
szczytowo-pompowej (np. w Żarnowcu w skali 1:2000), element uruchamiany, kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
zespół stanowisk składa się z elementu interaktywnego, makiety i elementu uruchamianego przez
elektrownię na makiecie – pokazującego efekty jej pracy. Element interaktywny ma angażować
Zwiedzającego w dostarczenie energii do stanowiska (makiety). Element ten musi umożliwiać
współpracę wielu osób jak również samodzielne skorzystanie ze stanowiska. Jeśli współpracuje kilka
osób efekt osiągany musi być wyraźnie wyższy. Energia dostarczana przez Zwiedzającego/ych musi
być kumulowana – Zwiedzający ma mieć możliwość wykonania najpierw czynności fizycznej poprzez
element interaktywny, a dopiero potem włączenia makiety i obserwacji efektów. Po włączeniu
makiety można obserwować symulację pompowania wody w górę systemu rur i podnoszenia się
poziomu wody w górnym zbiorniku elektrowni. Po przestawieniu drugiej dźwigni można obserwować
symulację spuszczania wody z górnego zbiornika (dokładnie tej samej ilości, jaka została
wpompowana przez zwiedzającego) i przetwarzanie energii. Przetworzona energia ma zasilać
element uruchamiany. Element uruchamiany ma stanowić odbiornik, którego natężenie pracy ma
zależeć od energii dostarczonej przez elektrownię. Musi być wyraźnie widoczna zależność pomiędzy
energią dostarczoną poprzez element interaktywny, a energią wykorzystywaną przez element
uruchamiany, przy czym muszą być również wyraźnie widoczne (i wytłumaczone w opisie
eksperymentu) straty energii, które powstają na skutek działania elektrowni szczytowo-pompowej.
Zwiedzający po zapoznaniu się z wynikami eksperymentu musi mieć świadomość, że włożył więcej
energii niż elektrownia jej później odzyskała (świadomość strat na działaniu elektrowni). Przy
wykonywaniu makiety Wykonawca musi w szczególności ukazać tak istotne elementy budowli jak
rurociągi derywacyjne zlokalizowane pomiędzy górnym a dolnym zbiornikiem, poprzez zastosowany
kolor (może nieco różnić się od rzeczywistości jasnością), materiały (metaliczne, połyskujące),
dodanie drzew dla oddania skali, jednak jeśli zabiegi takie okażą się niewystarczające, dopuszcza się
zaburzenie skali i powiększenie tych kluczowych elementów. Makieta ma ukazywać wyraźnie różnicę
poziomów pomiędzy górnym a dolnym zbiornikiem wodnym, jeśli proponowana skala nie pozwala na
uzyskanie takiego efektu dopuszcza się jej zaburzenie. Makieta nie może zawierać wody. W celu
pokazania zmiany poziomu zbiorników Wykonawca ma wykorzystać hermetyczny obieg innej niż
woda cieczy. System musi być niezawodny i gwarantować utrzymanie czystości zbiorników i rur oraz
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
78
klarowność cieczy bez konieczności jej wymiany przez co najmniej 3 miesiące.
Makieta ma być wykonana z dużą dbałością o detale, ma być estetyczna, elegancka i wiernie
odzwierciedlać rzeczywistość. Wykonawca ma wziąć pod uwagę, że makieta będzie intensywnie
eksploatowana przez długi okres czasu – musi więc zastosować materiały odpowiednio wytrzymałe
dla przeznaczonych dla ich poszczególnych części funkcji. Dla wszelkich elementów mechanicznych
makiety Wykonawca ma określić ich trwałość (w miesiącach) przy założonej eksploatacji na poziomie
500 000 Zwiedzających korzystających z makiety rocznie. Wybór technologii wykonania i
zastosowanych materiałów makiety należy do Wykonawcy, jednak musi zostać on uzgodniony z
Zamawiającym na etapie projektowym. Należy zadbać, aby dźwięk pracujących urządzeń nie był
uciążliwy na ekspozycji. W razie potrzeby zastosować należy dodatkowe wytłumienie. Do wszystkich
elementów makiety zapewnić należy dostęp serwisowy. Zamki muszą być niewidoczne dla
zwiedzających lub zamaskowane.
W kiosku multimedialnym muszą znaleźć się: informacje o historii elektrowni szczytowo-
pompowych, informacje o samej elektrowni (np. w Żarnowcu), schemat elektrowni, informacje o
technologii zastosowanej w tej elektrowni, tabela rocznej produkcji mocy w elektrowni (np.
Żarnowiec), aktualne zdjęcie lotnicze elektrowni (np. Żarnowiec), z zaznaczeniem elementów
kluczowych, opisanie funkcji jaką elektrownie szczytowo-pompowe pełnią w sieci energetycznej –
rola akumulatorów dla sieci;
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy elektrowni (np. Żarnowiec) ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
okresu budowy elektrowni (np. Żarnowiec - lata 70-te XX wieku). Domyślnym widokiem dla każdego z
tych schematu jest widok całości elektrowni. Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy
charakterystyczne (zaznaczone na rysunku referencyjnym), które po wybraniu zostaną powiększone
oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600
znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
stanowisko opomiarowane w kilku miejscach. Pomiary: praca mechaniczna wykonana przez
Zwiedzającego poprzez element interaktywny i parametry prądu wytworzonego do naładowania
akumulatora. Dane mają być wyliczane wg modelu matematycznego opracowanego przez
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
79
Wykonawcę dla elektrowni o wielkości przedstawionej na makiecie. Zwiedzający ma na wyjściu
otrzymać dane dotyczące pojemności przepompowanej do góry wody (oraz spuszczonej w dół), ilości
energii zużytej do wpompowania wody oraz ilości energii otrzymanej przy jej spuszczaniu –
wykorzystanej przez element uruchamiany. Zestawienie wyników pokazujące jak następowało
przetwarzanie energii przy eksperymencie musi być dostępne w zakładkach „wyniki eksperymentu”
oraz „szczegółowe wyniki eksperymentu” w kiosku multimedialnym;
Inne wymagania:
Makieta ma pokazywać cały zbiornik górny elektrowni, rurociągi derywacyjne, a także fragment
zbiornika dolnego (zakładana wielkość makiety 2m x 1m).
Rysunek referencyjny: http://earthtechling.com/wp-content/uploads/2013/04/psh.jpg
Elementy oceniane:
Zespół stanowisk: „Makieta elektrowni geotermalnej” (1.19) (stanowisko oceniane)
Tematyka:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
80
procesy geologiczne, wymiana ciepła, elektrownie geotermalne;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania elektrowni geotermalnych;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny, element interaktywny, makieta części elektrowni geotermalnej, element
uruchamiany;
Sposób funkcjonowania:
zespół stanowisk składa się z elementu interaktywnego, makiety i elementu uruchamianego przez
elektrownię na makiecie – pokazującego efekty jej pracy.
Element interaktywny ma angażować Zwiedzającego w dostarczenie energii makiecie elektrowni.
Element ten musi umożliwiać współpracę wielu osób jak również samodzielne skorzystanie ze
stanowiska. Makieta ma składać się z (patrząc od dołu) diod, ekranu imitującego podziemny zbiornik
wodny (wraz z wskaźnikiem temperatury), szybu geotermalnego prowadzącego do tego zbiornika
oraz budynków elektrowni (elektrownia może zostać przedstawiona w przekroju jako kompleks
podziemny, wraz z licznikiem energii pobranej). Z boku modelu ma znajdować się skala głębokości.
Skala znajdująca się z boku nie musi być jednorodna, musi zostać przedstawiona i uzgodniona z
Zamawiającym na etapie projektowym. Makieta nie może zawierać wody. Zasada działania makiety
jest taka, że im więcej energii „wytworzą” Zwiedzający, tym większa temperatura ma zaistnieć w
podziemnym zbiorniku wodnym i tym więcej energii pobierać ma elektrownia. Energia wychodząca z
elektrowni ma zasilać element uruchamiany. Element uruchamiany ma stanowić odbiornik, którego
natężenie pracy ma zależeć od energii dostarczonej przez elektrownię. Musi być wyraźnie widoczna
zależność pomiędzy energią dostarczoną poprzez element interaktywny, a energią wykorzystywaną
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
81
przez element uruchamiany (przetwarzaną przez elektrownię).
Przebieg interakcji musi zostać wymyślony w taki sposób, aby Zwiedzający nie miał wątpliwości co do
zasad działania prawdziwej elektrowni geotermalnej.
Element interaktywny i element uruchamiany muszą działać na innych zasadach niż analogiczne
elementy ze stanowiska 1.18.
Makieta ma być wykonana z dużą dbałością o detale, ma być estetyczna, elegancka i wiernie
odzwierciedlać rzeczywistość. Wykonawca ma wziąć pod uwagę, że makieta będzie intensywnie
eksploatowana przez długi czas – musi więc zastosować materiały odpowiednio wytrzymałe dla
przeznaczonych dla ich poszczególnych części funkcji. Dla wszelkich elementów mechanicznych
makiety Wykonawca ma określić ich trwałość (w miesiącach) przy założonej eksploatacji na poziomie
500 000 Zwiedzających korzystających z makiety rocznie. Wybór technologii wykonania i
zastosowanych materiałów makiety należy do Wykonawcy, jednak musi zostać on uzgodniony z
Zamawiającym na etapie projektowym. Należy zadbać, aby dźwięk pracujących urządzeń nie był
uciążliwy na ekspozycji. W razie potrzeby zastosować należy dodatkowe wytłumienie. Do wszystkich
elementów makiety zapewnić należy dostęp serwisowy. Zamki muszą być niewidoczne dla
zwiedzających lub zamaskowane.
Obok stanowiska ma stanąć kiosk multimedialny. W jego treściach mają się znaleźć: informacje na
temat elektrowni geotermalnych na Świecie i w Polsce, schemat elektrowni geotermalnej, wyniki
eksperymentu.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy elektrowni geotermalnej ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
drugiej połowy XX wieku (lata 90-te XX wieku). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości
elektrowni. Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (wskazane na rysunku
referencyjnym), które po wybraniu zostaną powiększone oraz obok których po powiększeniu pojawi
się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
stanowisko opomiarowane w kilku miejscach – po skorzystaniu ze stanowiska Zwiedzający muszą
mieć możliwość zobaczenia ile energii „wytworzyli”, do jakiej temperatury podgrzali wodę w
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
82
podziemnym zbiorniku oraz ile energii przejęła z tego elektrownia. Wszystkie obliczenia muszą zostać
wytłumaczone jeśli chodzi o umowne przeliczniki skali (podanie przelicznika), a także dostępne w
wartościach rzeczywistych;
Inne wymagania:
rysunek referencyjny:
http://www.greenearthenergy.com.au/images/clientupload/fullwidth/Binary%20Cycle%20Power%2
0Plant%20Example.jpg ;
Elementy oceniane:
o
Suwnica (1.20)
Tematyka:
działanie suwnicy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
83
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z wykorzystaniem suwnicy w Maszynowni, jej budową oraz
zainteresowanie zasadami działania;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ma zawierać informacje dotyczące historii oraz celu montażu suwnicy w
Elektrowni, schemat jej działania wraz z opisaniem zasad jej funkcjonowania;
Wytyczne dla multimediów:
schemat działania suwnicy ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej połowy
XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym
widokiem dla schematu jest widok całości suwnicy. Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy
charakterystyczne (zaznaczone na rysunku referencyjnym), które po wybraniu zostaną powiększone
oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600
znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
84
Stanowisko to ma zwierać zakładkę odnoszącą się do Gry Strategicznej – interfejs obsługi urządzenia
(w formie z tutorialem). Rysunek referencyjny:
http://www.totaltool.com/Portals/0//Images/CraneHoist/BridgeCranes/link2.jpg ;
24. Nazwa pomieszczenia: Drugstore, 2.10
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +7.50;
Funkcja pomieszczenia:
Rekreacyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie na planie prostokąta o powierzchni 245,4 m2 z wybudowaną rotundą w środku
mającą służyć jako punkt usługowy (kawiarnia prowadzona przez przyszłego Najemcę, pomieszczenia
2.12-2.15, powierzchnia 71,5 m2). Centralne pomieszczenie w Rozdzielni – przez nie wchodzi się do
budynku z Maszynowni oraz z niego przechodzi do stref wystawienniczych oraz laboratoryjnych w
Rozdzielni. W pomieszczeniu są 4 klatki schodowe. Dwie przy zachodniej ścianie prowadzące w górę,
do nastawni oraz dwie prowadzące na niższe poziomy Rozdzielni – po jednej przy ścianie północnej i
południowej. Pomieszczenie zostanie wyposażone w krzesła oraz stoliki (nie przez Wykonawcę, ale
przez przyszłego Najemcę) i służyć ma Zwiedzającym chwilą relaksu i odpoczynku podczas zwiedzania
CNiT. W południowo-wschodnim narożniku ma znaleźć się kącik z klockami dla małych dzieci do
wykonania przez Wykonawcę.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
85
Kącik dla małych dzieci (1.21)
Tematyka:
zabawa dla dzieci w wieku 1-5;
Cele:
zapewnienie miejsca gdzie małe dzieci będą mogły się bawić, kiedy rodzice odpoczywają, stworzenie
miejsca kreatywnej zabawy dla dzieci;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
przegroda z furtką oddzielająca strefę od reszty pomieszczenia, mata podłogowa z kolorowym
wzorem, kolorowe drewniane klocki do układania dla dzieci, klocki ze znacznikami AR – 3 różne
zestawy (po 5 kompletów każdego zestawu), 3 zestawy: miejsce do układania klocków + ekran +
komputer + kamera, minimalna przekątna ekranu to 40” (ekrany typu B); (specyfikacja w załączniku „
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
teren strefy o powierzchni ok. 21 m2 ma zostać odgrodzony od reszty pomieszczenia przegrodą z
furtką (do SOPZ zostanie dołączony rysunek ze wskazaniem granic strefy). Na podłodze strefy ma
leżeć miękka mata podłogowa z kolorowym wzorem, łatwa do utrzymania w czystości. Obudowę
strefy ma stanowić przegroda o wysokości co najmniej 40 cm i nie większej niż 60 cm, szerokości co
najmniej 30 i nie większej niż 40 cm. Przegroda ta musi być ze wszystkich widocznych stron
wykończona miękkim materiałem o grubości co najmniej 5 cm (wliczających się w powyższe
wymiary). Tak samo należy zabezpieczyć wszelkie potencjalnie niebezpieczne elementy budowlane i
wyposażenia stałe budynku w granicach tej strefy. Przegroda nie może ona mieć twardych i ostrych
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
86
kantów i musi zapewniać zarówno możliwość siadania na niej, jak i być bezpieczna dla bawiących się
dzieci. Materiał wykończeniowy musi być wysokiej jakości, mieć wysoką odporność na ścieranie (min.
100 000 cykli w skali Martindale) oraz być odporny na zabrudzenie i zalanie. W strefie mają
znajdować się drewniane, kolorowe klocki do budowania dla dzieci. Oprócz nich, pod ścianą mają
znajdować się trzy rynienki na specjalne klocki (miejsce na 3 klocki w każdej). Te specjalne klocki
muszą mieć na sobie znaczniki AR (symetryczne w każdą stronę, aby niezależnie od ułożenia klocka
znacznik pozostawał ten sam, na każdym klocku z zestawu inny znacznik). Na rynienki mają być
skierowane kamery, a obraz z tych kamer wyświetlany na trzech monitorach wiszących tuż przy
rynienkach (tak, aby dziecko siedząc przy rynience mogło swobodnie obserwować siebie na ekranie).
Na komputerach przypisanych do tych ekranów ma znajdować się aplikacja AR rozpoznająca
znaczniki klocków – każda ich kombinacja ma uruchamiać inny model AR. Kombinacje mają
uwzględniać mieszanie klocków z wszystkich trzech zestawów (to znaczy, że 2 lub trzy klocki z takim
samym znacznikiem też uruchamiają model AR – łącznie 39 modeli AR). Modele mają należeć do
trzech rodzajów – w zależności od tego, od jakiego klocka dziecko zacznie układanie. Te rodzaje to
pojazdy wodne, lądowe i powietrzne (po 13 modeli pojazdów w każdym rodzaju). Pojedynczy klocek
ma uruchamiać model małych rozmiarów, zestaw dwóch klocków model średnich rozmiarów, a
zestaw trzech klocków model dużych rozmiarów (model największy – maksymalnie 1/2 przekątnej
ekranu, model najmniejszy – minimalnie 1/5 przekątnej ekranu). Przy rozpoznawaniu kombinacji ma
liczyć się kolejność, a nie miejsce klocka w rynience (to znaczy, że jeśli w rynience jest jeden klocek to,
niezależnie czy jest on na miejscu 1, 2 czy 3, wyświetlany jest ten sam model. Jeśli są dwa klocki, to
niezależnie, czy zajmują one miejsca 1 i 2, czy 2 i 3, wyświetlany jest ten sam model. W przypadku,
gdy dwa klocki zajmują miejsca 1 i 3 wyświetlane są dwa modele pojedyncze, właściwe dla ich
symboli). Modele AR mają być wyświetlane tylko i wyłącznie wtedy, gdy klocki znajdują się w
rynience (poza nią mają być widoczne na ekranie jako zwykłe klocki).
Wytyczne dla multimediów:
animowane modele mają być trójwymiarowe i poruszać się po ekranie. FPS animacji nie może być
mniejszy niż 30.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
87
Inne wymagania:
brak;
25. Nazwa pomieszczenia: Skansen sterownia, 3.9;
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +10,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie nastawni dawnej elektrowni. Pomieszczenie główne wydzielone dwunastokątnym
zestawem szaf sterowniczych, o powierzchni 149,5m2. Posadzka korkowa. Znajduje się tu zachowane
i zrewitalizowane kompletne, oryginalne oprzyrządowanie służące do sterowania pracą elektrowni.
Pomieszczenie składa się z dwóch części. Od strony zachodniej jest przedsionek z dużym drewnianym
oknem wychodzącym na Maszynownię, a od strony wschodniej pomieszczenie główne. Szafy
elektryczne tworzą (wraz z wejściem z przedsionka) dwunastościenne pomieszczenie główne. Od góry
oświetlone jest ono świetlikiem. Po środku pomieszczenia znajdują się dwa zestawy urządzeń
sterowniczych – mniejszy od strony zachodniej i większy od strony wschodniej. Przy wejściu do
pomieszczenia głównego po obu stronach staną tabliczki ekspozycyjne, kioski multimedialne, a także
stanowiska do kolejkowania gry. W pomieszczeniu głównym, przy urządzeniach sterowniczych znajdą
się stanowiska do obsługi gry.
Wykonawca ma obowiązek zaprojektować i wykonać aranżacyjnie przestrzeń Nastawni tak, aby były
niewidoczne wszelkie braki w oryginalnym wyposażeniu (brakuje około 15-20% wyposażenia). Projekt
aranżacji tej przestrzeni Wykonawca przedstawi w ramach Oferty.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
88
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Nastawnia (kioski) (1.22)
Tematyka:
funkcjonowanie nastawni;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z technologią funkcjonowania nastawni i czynnościami jakie były tu
wykonywane;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
dwie tabliczki ekspozycyjne, dwa kioski multimedialne;
Sposób funkcjonowania:
po obu stronach pomieszczenia głównego, obok wejścia, stanąć mają tabliczki ekspozycyjne z krótką
informacją na temat pomieszczenia oraz kioski multimedialne zawierające: historię pomieszczenia,
opis jego funkcjonalności, archiwalne zdjęcia, informacje na temat poszczególnych urządzeń
znajdujących się w sterowni (wszystkie rodzaje mierników i wyświetlaczy, wszystkie urządzenia
sterujące – każde pokazane na zdjęciu i do każdego opisana zasada działania);
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
89
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
brak;
Gra (1.23)
Tematyka:
praca elektrowni;
Cele:
zapoznanie Zwiedzającego z pracą elektrowni, zainteresowanie Zwiedzającego tym tematem poprzez
zabawę – grę;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
stanowiska zgłaszania się do gry – czytnik RFID i ekrany (dwa, typu A), stanowiska do grania z
ekranami z nakładką dotykową o przekątnej min. 22” (min. Dwanaście, typu A), infografiki;
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
90
Sposób funkcjonowania:
przy wejściu do pomieszczenia, symetrycznie po obu stronach, mają znaleźć się dwa czytniki RFID
(obok stanowisk dotyczących sterowni, ale jednoznacznie wyróżniające się jako element gry). Na
ścianie obok ma wisieć dobrze widoczny ekran, na którym ma znajdować się informacja o
ewentualnym kolejkowaniu. Czytniki RFID służyć będą do rejestrowania się w grze – każdy kto będzie
chciał zagrać musi przyłożyć swój znacznik RFID – system zarządzający grą dzięki temu będzie mógł
ocenić, ile osób chce teraz zagrać i, przy zbyt dużej ich liczbie, ustawić kolejkowanie. System również
ma rozpoznawać, czy w strefie szaf elektrycznych (drugie pomieszczenie z grą) są wolne miejsca i
informować Zwiedzającego o tym. Wykonawca zaproponuje rozmieszczenie stanowisk do gry w
pomieszczeniu na etapie projektowym. Wytyczne dla scenariusza gry znajdą się w załączniku pt.: „Gra
strategiczna”.
Wykonawca ma również wkomponować w pomieszczenie infografiki opisujące technologię nastawni i
jej poszczególne elementy. Liczba, wielkość i umiejscowienie infografik do ustalenia na etapie
projektowym.
Wytyczne dla multimediów:
znajdują się w załączniku pt.: „Gra strategiczna”;
Opomiarowanie:
gra powinna zbierać dane o zachowaniach niestandardowych, najczęściej wybieranych opcjach oraz
tych wybieranych najrzadziej;
Inne wymagania:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
91
26. Nazwa pomieszczenia: Skansen, 3.10;
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +10,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Druga część pomieszczenia Rozdzielni znajdująca się za szafami elektrycznymi (tworzą one
zachodnią ścianę pomieszczenia). Pomieszczenie o nieregularnym kształcie i powierzchni 207,06 m2.
Posadzka korkowa. Od wschodu pomieszczenie zamyka ściana z oknami. Od zachodu znajduje się
przeszklony wykusz z widokiem na Maszynownię oraz prowadzące na niższy poziom 2 klatki
schodowe. W ścianie południowej znajdują się drzwi prowadzące do korytarza przed laboratoriami, w
północnej – drzwi do korytarza przed pomieszczeniem ekspozycyjnym. Po środku pomieszczenia
znajduje się kolejny rząd szaf. Przy nich ma stanąć tabliczka ekspozycyjna, przy oknie zaś kiosk
multimedialny.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
EC-1 Wschód (1.24)
Tematyka:
historia kompleksu EC-1 Wschód;
Cele:
zapoznanie Zwiedzającego z historią EC-1 Wschód oraz z jego bieżącymi funkcjami;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
92
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ustawiony pomiędzy szafami elektrycznymi a oknem zawierać ma informacje
dotyczące historii EC-1 Wschód, rewitalizacji tego kompleksu a także informacje dotyczące jego
bieżących funkcji;
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
27. Nazwa pomieszczenia: Kompresorownia – skansen , P.2;
Budynek i poziom:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
93
Rozdzielnia, poziom -2,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Niewielkie pomieszczenie znajdujące się na poziomie -2.50 w Rozdzielni. Pomieszczenie na
planie wydłużonego prostokąta o pow. 59,7m2, samopoziomująca szara posadzka dekoracyjna.
Wchodzi się tu poprzez schody po bokach prowadzące z dwóch środkowych klatek schodowych
budynku z poziomu 0.00. W pomieszczeniu znajdują się kompresory, zbiorniki oraz właz do zbiornika
oleju transformatorowego.
W pomieszczeniu mają znaleźć się kiosk multimedialny oraz stanowisko do pompowania
balonów.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Stanowisko do pompowania balonów (1.25)
Tematyka:
sprężanie powietrza, ciśnienie;
Cele:
zainteresowanie zwiedzającego prawami fizyki związanymi z ciśnieniem;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
94
Wymagane elementy:
pojemnik z balonami, mały, niskiej mocy, kompresor powietrza z ciśnieniomierzem, trzy dodatkowe
ciśnieniomierze, tabliczka z instrukcją obsługi, pojemnik na zużyte balony, kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
stanowisko składać się będzie z postumentu, na którym stać będzie kompresor z ciśnieniomierzem
oraz trzy ciśnieniomierze dodatkowe. W postumencie znajdują się nienapompowane balony, które
Zwiedzający mogą wyjąć (ale bez możliwości włożenia do pojemnika balonu, lub czegoś innego, z
powrotem). Zwiedzający może albo sam napompować balon, albo skorzystać z kompresora. Balon
pompowany przez kompresor musi być umieszczany w uchwycie tak, aby Zwiedzający nie musiał go
cały czas trzymać, a nawet mógł się odsunąć od niego i sterować kompresorem z pewnej odległości.
Ma to umożliwić napompowanie balonu aż do momentu jego pęknięcia, ale tak, żeby zwiedzający nie
mógł przy tym pęknięciu ucierpieć. Zwiedzający cały czas będzie mógł obserwować wzrost ciśnienia w
balonie poprzez ciśnieniomierz podłączony do kompresora. Jednocześnie, też na postumencie, ale w
pewnym oddaleniu (tak, żeby korzystając nie mógł ucierpieć od pękających balonów) umieszczone
zostaną trzy ciśnieniomierze do których Zwiedzający będzie mógł przyczepić napompowany przez
siebie balon i sprawdzić jakie ciśnienie udało mu się wytworzyć. W pomieszczeniu znajdować ma się
kiosk multimedialny. Przy stanowisku ma również znajdować się tabliczka wyjaśniająca sposób
korzystania z doświadczenia. Wykonawca ma tak wkomponować stanowisko w istniejącą
infrastrukturę, aby można było z niego swobodnie korzystać. W pomieszczeniu ma znaleźć się
również wyraźnie oznaczony pojemnik na zużyte balony.
Wytyczne dla multimediów:
W kiosku multimedialnym mają znajdować się wyjaśnienia praw fizycznych związanych z ciśnieniem,
animacja pękającego przy przepompowaniu balonu (wraz z oznaczeniami sił działających przy tym
zjawisku oraz ich wyjaśnieniami) oraz informacje dotyczące historii pomieszczenia i odkurzacza
centralnego, który tu kiedyś się znajdował. FPS animacji nie może być mniejszy niż 30;.
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
95
brak;
Inne wymagania:
Na etapie projektu i w trakcie wizji lokalnej Wykonawca ma obowiązek przedstawić do uzgodnienia z
Zamawiającym rozmieszczenie, wymiary wszystkich części stanowiska oraz sposób zapewnienia
bezpieczeństwa Zwiedzającym (ze względu na dużą ilość elementów skansenowych w dość ciasnym
pomieszczeniu). Jeśli Wykonawca uzna, że ze względu na szczupłość miejsca wykonanie stanowiska w
wymaganym zakresie jest niemożliwe, Wykonawca ma obowiązek zaproponować rozwiązanie
zastępcze przy zachowaniu celu stanowiska oraz jego interaktywności;
Ta instalacja musi być nadzorowana przez personel Zamawiającego.
28. Nazwa pomieszczenia: Komunikacja; 1,5a;
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +4,50;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Korytarz – pomieszczenie komunikacyjne z szafami elektrycznymi po obu stronach. Przy
każdym rzędzie szaf mają stanąć tabliczki ekspozycyjne z podstawowymi informacjami na ich temat.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
96
Tabliczki ekspozycyjne (1.26)
Tematyka:
szafy elektryczne;
Cele:
przekazanie Zwiedzającemu podstawowych informacji na temat szaf elektrycznych;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
dwie tabliczki ekspozycyjne;
Sposób funkcjonowania:
dwie tabliczki ekspozycyjne z podstawowymi informacjami na temat szaf elektrycznych mają stanąć
przy szafach (po jednej przy każdym rzędzie);
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
97
brak;
29. Nazwa pomieszczenia: Skansen, 1.9;
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +4,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie na planie prostokąta, z dwoma wejściami, o powierzchni 65,3 m2. Na podłodze
znajduje się żółta posadzka dekoracyjna.
Na środku pomieszczenia znajduje się rząd szaf elektrycznych używanych do sterowania
zapotrzebowaniem własnym elektrowni na prąd. W pomieszczeniu planuje się umieszczenie czterech
stołów z prostymi eksperymentami dotyczącymi niskich napięć.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Stoły z eksperymentami niskich napięć (1.27)
Tematyka:
prąd elektryczny – podstawowe zagadnienia;
Cele:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
98
zainteresowanie Zwiedzających, w szczególności młodzieży, podstawowymi prawami fizyki
dotyczącymi obwodów elektrycznych, przepływu prądu oraz ładunku elektrycznego;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
cztery stoły do doświadczeń z elektrycznością, elementy obwodów, kable do łączenia elementów
obwodów;
Sposób funkcjonowania:
każdy z czterech stołów ma zostać wyposażony w elementy obwodów (np. źródła, oporniki,
odbiorniki, liczniki) oraz w kable do ich połączenia. Każdy element musi być jednoznacznie oznaczony,
tak aby Zwiedzający mógł go bez problemów zidentyfikować. Na każdym stole Zwiedzający ma mieć
możliwość zbudowania samemu (wg załączonych do stołu instrukcji) co najmniej siedmiu różnych
urządzeń/obwodów (na każdym stole tych samych) na co najmniej trzech poziomach trudności
(schematy obwodów i potrzebnych do nich elementów opracuje Wykonawca). Każdy ze stołów ma
być bezpieczny w użytkowaniu – nie może być możliwości porażenia prądem Zwiedzających.
Schematy urządzeń/obwodów możliwych do zbudowania mają zostać uzgodnione z Zamawiającym.
Zamawiający dopuszcza z braku miejsca zastąpienie stołów pionowymi instalacjami montowanymi na
szafach, wykorzystującymi oryginalne elementy wyposażenia. Ostateczne decyzja co do formy tych
instalacji do uzgodnienia na etapie projektowym.
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
99
brak;
Inne wymagania:
brak;
30. Nazwa pomieszczenia: Ekspozycja/szatnia, 1.6;
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +4,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie na planie prostokąta o powierzchni 35,8 m2. Na podłodze gres.
Pomieszczenie to dawniej służyło jako szatnia pracownicza. Zachowały się tu oryginalne szafki
pracowników elektrowni. Planuje się tu ekspozycję dotyczącą przedmiotów użytku codziennego
używanych przez pracowników elektrowni w różnych okresach jej działalności. W tej strefie nie
planuje się używania innych multimediów prócz nagrań dźwiękowych.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Przedmioty osobiste – lata 30-te XX wieku (1.28)
Tematyka:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
100
przedmioty osobiste;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak ubierano się w latach 30-tych XX wieku i z jakich przedmiotów
osobistych korzystano. Łącznie z pozostałymi zespołami stanowisk w tym pomieszczeniu: pokazanie
zmian jakie zaszły w technologii wykorzystywanych przedmiotów, w modzie oraz zmian społecznych
jakie zaszły na przestrzeni ponad 60 lat od lat 30-tych do lat 90-tych XX wieku.
Odniesienie do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
elementy ubioru prywatnego: czapka, spodnie, kurtka, buty; elementy ubioru służbowego:
kombinezon/mundur, czapka, buty elektryczne; przedmioty osobiste: golarka, zegarek,
papierośnica/paczka papierosów; elementy kulturowe: gramofon, odbiornik radiowy, gazeta
współczesna, głośniki typowe dla lat 30-tych. Wyżej wymienione elementy mają być elementami
oryginalnymi (np. wypożyczonymi z różnych muzeów – Wykonawca wskazuje skąd i uczestniczy w
przeprowadzeniu wszelkich formalności lub zakupione przez Wykonawcę na aukcjach
internetowych). Na wniosek Wykonawcy Zamawiający może udzielić zgody na wykonanie wiernych
kopii tych elementów. Kopie muszą zostać wykonane z największą dbałością o szczegóły.
Sposób funkcjonowania:
w poszczególnych szafkach ułożone elementy wystawiennicze. Każdy z nich podpisany nazwą i datą
powstania/używania. Ułożenie elementów ma sprawiać wrażenie, że ich właściciele dopiero co je
zostawili idąc do pracy/domu. Z głośników na przemian mają być puszczane utwory muzyki
popularnej ze wszystkich czterech okresów czasowych;
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
101
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Przedmioty osobiste – lata 50-te XX wieku (1.29)
Tematyka:
przedmioty osobiste;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak ubierano się w latach 50-tych XX wieku i z jakich przedmiotów
osobistych korzystano. Łącznie z pozostałymi zespołami stanowisk w tym pomieszczeniu: pokazanie
zmian jakie zaszły w technologii wykorzystywanych przedmiotów, w modzie oraz zmian społecznych
jakie zaszły na przestrzeni ponad 60 lat od lat 30-tych do lat 90-tych XX wieku.
Odniesienie do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
elementy ubioru prywatnego: czapka, spodnie, kurtka, buty; elementy ubioru służbowego:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
102
kombinezon/mundur, czapka, buty elektryczne; przedmioty osobiste: golarka, zegarek,
papierośnica/paczka papierosów; elementy kulturowe: gramofon, odbiornik radiowy, gazeta
współczesna, głośniki typowe dla lat 50-tych. Wyżej wymienione elementy mają być elementami
oryginalnymi (np. wypożyczonymi z różnych muzeów – Wykonawca wskazuje skąd i uczestniczy w
przeprowadzeniu wszelkich formalności lub zakupione przez Wykonawcę na aukcjach
internetowych). Na wniosek Wykonawcy Zamawiający może udzielić zgody na wykonanie wiernych
kopii tych elementów. Kopie muszą zostać wykonane z największą dbałością o szczegóły.
Sposób funkcjonowania:
w poszczególnych szafkach ułożone elementy wystawiennicze. Każdy z nich podpisany nazwą i datą
powstania/używania. Ułożenie elementów ma sprawiać wrażenie, że ich właściciele dopiero co je
zostawili idąc do pracy/domu. Z głośników na przemian mają być puszczane utwory muzyki
popularnej ze wszystkich czterech okresów czasowych;
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Przedmioty osobiste – lata 70-te XX wieku (1.30)
Tematyka:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
103
przedmioty osobiste;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak ubierano się w latach 70-tych XX wieku i z jakich przedmiotów
osobistych korzystano. Łącznie z pozostałymi zespołami stanowisk w tym pomieszczeniu: pokazanie
zmian jakie zaszły w technologii wykorzystywanych przedmiotów, w modzie oraz zmian społecznych
jakie zaszły na przestrzeni ponad 60 lat od lat 30-tych do lat 90-tych XX wieku.
Odniesienie do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
elementy ubioru prywatnego: czapka, spodnie, kurtka, buty; elementy ubioru służbowego:
kombinezon/mundur, czapka, buty elektryczne; przedmioty osobiste: golarka, zegarek,
papierośnica/paczka papierosów; elementy kulturowe: magnetofon, odbiornik radiowy, gazeta
współczesna, głośniki typowe dla lat 70-tych. Wyżej wymienione elementy mają być elementami
oryginalnymi (np. wypożyczonymi z różnych muzeów – Wykonawca wskazuje skąd i uczestniczy w
przeprowadzeniu wszelkich formalności lub zakupione przez Wykonawcę na aukcjach
internetowych). Na wniosek Wykonawcy Zamawiający może udzielić zgody na wykonanie wiernych
kopii tych elementów. Kopie muszą zostać wykonane z największą dbałością o szczegóły.
Sposób funkcjonowania:
w poszczególnych szafkach ułożone elementy wystawiennicze. Każdy z nich podpisany nazwą i datą
powstania/używania. Ułożenie elementów ma sprawiać wrażenie, że ich właściciele dopiero co je
zostawili idąc do pracy/domu. Z głośników na przemian mają być puszczane utwory muzyki
popularnej ze wszystkich czterech okresów czasowych;
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
104
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
31. Przedmioty osobiste – lata 90-te XX wieku (1.31):
Tematyka:
przedmioty osobiste;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak ubierano się w latach 90-tych XX wieku i z jakich przedmiotów
osobistych korzystano. Łącznie z pozostałymi zespołami stanowisk w tym pomieszczeniu: pokazanie
zmian jakie zaszły w technologii wykorzystywanych przedmiotów, w modzie oraz zmian społecznych
jakie zaszły na przestrzeni ponad 60 lat od lat 30-tych do lat 90-tych XX wieku.
Odniesienie do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
elementy ubioru prywatnego: czapka, spodnie, kurtka, buty; elementy ubioru służbowego:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
105
kombinezon/mundur, czapka, buty elektryczne; przedmioty osobiste: golarka, zegarek,
papierośnica/paczka papierosów; elementy kulturowe: odtwarzacz CD, walkman, odbiornik radiowy,
gazeta współczesna, głośniki typowe dla lat 90-tych. Wyżej wymienione elementy mają być
elementami oryginalnymi (np. wypożyczonymi z różnych muzeów – Wykonawca wskazuje skąd i
uczestniczy w przeprowadzeniu wszelkich formalności lub zakupione przez Wykonawcę na aukcjach
internetowych). Na wniosek Wykonawcy Zamawiający może udzielić zgody na wykonanie wiernych
kopii tych elementów. Kopie muszą zostać wykonane z największą dbałością o szczegóły.
Sposób funkcjonowania:
w poszczególnych szafkach ułożone elementy wystawiennicze. Każdy z nich podpisany nazwą i datą
powstania/używania. Ułożenie elementów ma sprawiać wrażenie, że ich właściciele dopiero co je
zostawili idąc do pracy/domu. Z głośników na przemian mają być puszczane utwory muzyki
popularnej ze wszystkich prezentowanych czterech okresów czasowych;
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
32. Nazwa pomieszczenia: Skansen, 2.18 i 2.21;
Budynek i poziom:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
106
Rozdzielnia, +7,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
2 pomieszczenia wzdłuż zachodniej i wschodniej ściany budynku Rozdzielni, o powierzchni
104,0 m2 każde, z żółtą posadzką dekoracyjną. Pomieszczenia te tworzą okrąg korytarzy idących
wzdłuż boksów z dławikami. Pierwsze dwa boksy (od wejścia) po obu stronach są puste, w
pozostałych zachowane zostały elementy skansenowe. Do każdego boksu doprowadzony jest prąd.
W tych pomieszczeniach znajdzie się skrócony opis procesu przetwarzania energii. Idąc od
lewej od wejścia Zwiedzający będą mogli śledzić ten proces od początku do końca, a idąc od prawej
od końca do początku. Do każdego z tych pomieszczeń Wykonawca ma obowiązek zaproponować
aranżację scenograficzną umożliwiającą Zwiedzającym łatwe skojarzenie jakiego tematu dotyczy
dane stanowisko.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Energia roślin (1.32)
Tematyka:
przetwarzanie energii – zbieranie i magazynowanie energii przez rośliny;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak rośliny zbierają i magazynują i przetwarzają energię słoneczną;
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
107
Wymagane;
Wymagane elementy:
2 stanowiska ze sztucznymi paprociami, oświetlenie, ekran z nakładką dotykową min. 40” (ekran typu
B), głośnik prysznicowy, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie projektowym); (specyfikacja w
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W pierwszym boksie od wejścia z lewej strony po bokach należy umieścić stanowiska z paprociami,
imitujące prehistoryczną dżunglę, a na ścianie naprzeciw wejścia powiesić ekran z nakładką dotykową
o przekątnej co najmniej 40”. Aby podejść do ekranu Zwiedzający musi przejść między paprociami.
Na ekranie przedstawiona ma być animacja zbierania i przetwarzania przez rośliny energii. Animacja
ma ukazywać przetwarzanie energii na przykładzie konkretnej rośliny prehistorycznej dżungli. Z
głośników mają dobiegać odgłosy dżungli.
Wytyczne dla multimediów:
Animacja ma tak prezentować proces przetwarzania energii przez roślinę, aby był on zrozumiały dla
ucznia III etapu edukacyjnego. Animacja ma zaczynać się od widoku dżungli, po czym ma następować
zbliżenie na konkretną roślinę. Animacja ta musi być kolorowa. Długość animacji nie może być
mniejsza niż 20 sekund i przekraczać 1 minuty. Do animacji ma zostać nagrany komentarz w języku
polskim i angielskim. FPS animacji nie może być mniejszy niż 30.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
rośliny sztuczne muszą wiernie odwzorowywać rzeczywistość, a ich jakość musi zapewniać
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
108
długotrwałe użytkowanie.
Powstawanie węgla (1.33)
Tematyka:
przetwarzanie energii – powstawanie węgla z materii żywej;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak z materii żywej powstaje surowiec - węgiel;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A), głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na umieszczonym tam ekranie dotykowym ma znajdować się animacja
przedstawiająca proces obumierania materii żywej (w szczególności roślin) i powstawania z niej
węgla. Proces ten ma być pokazany na przykładzie obumierania dżungli z boksu pierwszego.
Wytyczne dla multimediów:
Animacja ma tak prezentować proces obumierania materii żywej (w szczególności roślin) i
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
109
powstawania z niej węgla, aby był on zrozumiały dla ucznia III etapu edukacyjnego. Animacja ta ma
być kolorowa. Długość animacji nie może przekraczać 30 sekund. Do animacji ma zostać nagrany
komentarz w języku polskim i angielskim. FPS animacji nie może być mniejszy niż 30.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Rodzaje węgla (1.34)
Tematyka:
przetwarzanie energii – rodzaje węgla;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak wiele jest różnych rodzajów węgla i pokazanie czym one się różnią;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
bryłki/kawałki torfu, węgla brunatnego, węgla kamiennego, antracytu, szungitu, ekran z nakładką
dotykową, gabloty;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
110
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie dotykowym mają zostać pokazane różne rodzaje węgla (torf, węgiel
brunatny, węgiel kamienny, antracyt, szungit) oraz podział węgla z racji na jego pochodzenie (węgle
humusowe, sapropelowe, liptobiolitowe). Bryłki/kawałki poszczególnych rodzajów węgla mają
znaleźć się w małych gablotkach przy ekranie dotykowym. Po wybraniu konkretnego rodzaju węgla
na ekranie, światło w gablotkach z innymi rodzajami ma gasnąć (zapalone światło pozostaje tylko w
odpowiedniej gablotce). Na ekranie ma pojawiać się obracający się obraz bryłki danego węgla oraz
dokładny opis danego gatunku węgla zawierający co najmniej: wartość energetyczną, strukturę
chemiczną, podgatunki, występowanie w Polsce i na Świecie.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
ekran z nakładką dotykową ma posiadać zakładkę „zobacz też” – tak jak kioski multimedialne;
Wydobycie węgla (1.35)
Tematyka:
przetwarzanie energii – wydobycie węgla;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak wydobywa się węgiel;
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
111
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A), głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie ma znaleźć się ekran z nakładką dotykową, na którym pokazane mają być
technologie wydobycia różnych rodzajów węgla. Informacje na ten temat mają być przekazane w
formie tekstu, animacji oraz filmów pokazujących wydobycie węgla w różnych miejscach. Pośród
materiałów znaleźć ma się również mapa pokazująca wszystkie miejsca wydobycia węgla w Polsce.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
ekran z nakładką dotykową ma posiadać zakładkę „zobacz też” – tak jak kioski multimedialne;
Użycie węgla (1.36)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
112
Tematyka:
przetwarzanie energii – użycie węgla;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym do jakich celów używany jest węgiel;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A), głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie przedstawione zostaną miejsca i metody używania różnych rodzajów węgla – od
spalania go w elektrowniach po wykorzystanie grafitu i grafenu w układach elektronicznych. Treść ta
ma zostać przedstawiona w postaci tekstu, animacji i filmów na ekranie dotykowym.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
113
nie dotyczy;
Inne wymagania:
ekran z nakładką dotykową ma posiadać zakładkę „zobacz też” – tak jak kioski multimedialne;
Transport węgla (1.37)
Tematyka:
przetwarzanie energii - transport;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jakimi metodami można transportować węgiel z miejsca wydobycia do
miejsca jego użycia;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A), głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie przedstawione zostaną na ekranie dotykowym metody transportu węgla.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
114
Zwiedzający mają się tu dowiedzieć jakimi metodami przewozi się węgiel, jakie są główne szlaki jego
przewozu w Polsce i na świecie i ile węgla jest nimi przewożone. Przy opisywaniu każdego ze środków
transportu mają zostać podane podstawowe dane – prędkość, rodzaj paliwa, ilość energii zużywanej
przez dany środek transportu, zanieczyszczenie środowiska spowodowane przewożeniem tej samej
ilości węgla różnymi środkami transportu itp.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
ekran z nakładką dotykową ma posiadać zakładkę „zobacz też” – tak jak kioski multimedialne;
Z placu do kotła (1.38)
Tematyka:
plac węglowy i konwojer;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak funkcjonowały plac węglowy i konwojer;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
115
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie ekran multimedialny ma zawierać: informacje dotyczące sposobu funkcjonowania
konwojera, schemat konwojera (obejmujący całość konwojera – od placu węglowego przez cały
obieg z powrotem) oraz archiwalne rysunki placu węglowego.
Wytyczne dla multimediów:
schemat konwojera ma wyglądać jak rysunek techniczny z pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem
mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Ma on obejmować co najmniej: plac
węglowy (widok składowanego węgla), śluzy z placu przez które dostawał się węgiel do konwojera
(animacja spadającego do kubełków węgla), konwojer na całej długości z zachowaniem jego
oryginalnego kształtu, system zrzucania węgla do kotłów. Ma on być wrysowany w przekrój pionowy
obiektu z wyraźnym zaznaczeniem kanału węglowego, ścian Kotłowni oraz kotłów. Elementy
charakterystyczne (śluzy na placu węglowym oraz system zrzucania węgla do kotłów) oraz kubełki w
co najmniej dwóch miejscach mają powiększać się po dotknięciu (domyślny widok obejmuje cały
konwojer) a obok powiększonego obrazu ma pojawiać się krótka informacja (maksymalnie 600
znaków razem ze spacjami) dotycząca tego co widzimy na ekranie.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
116
Inne wymagania:
brak;
Spalanie (1.39)
Tematyka:
kotły węglowe – spalanie węgla;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak funkcjonowały kotły węglowe;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie ekran multimedialny ma zawierać: opis technologii budowy i działania kotła
(kocioł jest systemu Babcock&Wilcox), schemat działania kotła – wybranie elementu na schemacie
skutkuje wyświetleniem jego krótkiego opisu, archiwalne zdjęcia kotła.
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
117
schemat działania kotła ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej połowy XX
wieku. Domyślnym widokiem dla każdego z tych schematu jest widok całości kotła (wrysowanego w
przekrój budynku). Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone
na Rys. 33 Przekrój poprzeczny kotłowni w publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”, strona 28),
które po wybraniu zostaną powiększone oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie
krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Energia pary (1.40)
Tematyka:
energia gazów;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak zachowują się cząsteczki, kiedy dostarcza się im energię;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
118
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie dotykowym ma znaleźć się animacja zachowania cząsteczek: cieczy i
gazu – np. wody i pary wodnej. U dołu ekranu ma znajdować się woda (cząsteczki wody), a u góry
cząsteczki gazu (powietrze i para wodna). Zwiedzający musi mieć możliwość regulowania
temperatury „na ekranie” i obserwowania co dzieje się z płynem i cieczą w wyższych temperaturach.
Zwiedzający musi też mieć możliwość regulacji ciśnienia i obserwowania jak jego zmiany wpływają na
proces. Zakres regulacji temperatury i ciśnienia ma ograniczać się do warunków pokojowych od dołu
(temperatura 20˚C, ciśnienie 1000 hPa), a od góry do warunków panujących w elektrowni cieplnej
przy pierwszej turbinie.
Wytyczne dla multimediów:
animacja zachowania cząsteczek: cieczy i gazu – wody i pary wodnej ma wiernie prezentować proces
zmiany stanu skupienia. Animacja ta ma być kolorowa. Długość animacji nie może przekraczać 30
sekund. Do animacji ma zostać nagrany komentarz w języku polskim i angielskim. FPS animacji nie
może być mniejszy niż 30.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zamiana energii pary w energię mechaniczną (1.41)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
119
Tematyka:
turbina;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak działa turbina parowa;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
pompka ręczna połączona z ekranem z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie przedstawiona ma być schemat turbiny parowej. Obok ekranu ma stać
połączona z nim ręczna pompka. Rodzaj pompki Wykonawca przedstawi do uzgodnienia na etapie
projektowym. Pompka uruchamia animację – im szybciej się pompuje, tym szybciej porusza się
turbina.
Wytyczne dla multimediów:
schemat działania turbiny parowej ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej
połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”).
Domyślnym widokiem dla każdego z tych schematu jest widok całości turbiny parowej (wrysowanej w
przekrój budynku). Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (wymienione
na rysunku referencyjnym), które po dotknięciu zostaną powiększone, oraz obok których po
powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
120
spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
rysunek referencyjny: http://www.leander-project.homecall.co.uk/Engines/turbine.jpg ;
Zamiana energii mechanicznej w energię elektryczną (1.42)
Tematyka:
działanie generatora;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak działa generator;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
korba połączona z ekranem z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
121
W kolejnym boksie na ekranie przedstawiona ma być schemat turbogeneratora. Obok ekranu ma
znajdować się korba połączona z ekranem. Korba uruchamia animację – im szybciej się nią kręci, tym
szybciej porusza się turbina i tym więcej prądu się wytwarza generator.
Wytyczne dla multimediów:
schemat działania generatora ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej
połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”).
Domyślnym widokiem dla każdego z tych schematu jest widok całości generatora. Na schemacie mają
zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na Rys. 53 Turbozespół (X) 22 000 kW. w
publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”, strona 42), które po dotknięciu zostaną powiększone
oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600
znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Rozdzielanie energii (1.43)
Tematyka:
rozdzielanie prądu;
Cele:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
122
pokazanie Zwiedzającym analogii pomiędzy przyłączaniem kolejnych odbiorników do obwodu, a
rozdzielaniem prądu w elektrowni;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tablica z obwodem elektrycznym połączona z ekranem z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A);
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie znajdować ma się tablica z obwodem elektrycznym oraz połączony z nią ekran z
nakładką dotykową. Na tablicy będzie można dołączać do źródła kolejne odbiorniki i obserwować na
miernikach jak wpływa to na prąd w obwodzie. Na ekranie obok opisane będzie jakie są analogie
pomiędzy podłączaniem do obwodu kolejnych odbiorników a rozdzielaniem prądu w elektrowni oraz
wytłumaczone będzie skąd biorą się spadki napięcia w sieci.
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
123
Energia na potrzeby własne elektrowni (1.44)
Tematyka:
energia zużywana przez elektrownię;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z bilansem energetycznym elektrowni i jej poszczególnych urządzeń;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie pokazana będzie prezentacja bilansu elektrycznego poszczególnych
urządzeń w elektrowni oraz zapotrzebowania energetycznego całego kompleksu zarówno podczas
pracy ciągłej, jak i w fazie włączania.
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
124
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Transformator (1.45)
Tematyka:
funkcjonowanie transformatora;
Cele:
zapoznanie zwiedzającego z działaniem transformatora, z umiejscowieniem transformatorów w EC-1
Zachód i zainteresowanie Zwiedzającego prawami fizyki wykorzystywanymi w transformatorze;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie ekran będzie zawierał informacje na temat transformatorów, historię ich
używania, wskazanie na planach miejsc w EC-1 Zachód, gdzie były zamontowane transformatory,
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
125
schemat budowy transformatora;
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy transformatora ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej
połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Ma
przedstawiać historyczny transformator – taki jak stosowany w Elektrowni Łódzkiej dwudziestoleciu
międzywojennym (np. ten z Rys. 64 Transformator 16 000 kVA wyjęty z kadzi w publikacji
„Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości
transformatora. Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na
rysunku referencyjnym), które po dotknięciu zostaną powiększone oraz obok których po
powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze
spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Rysunek referencyjny:
http://www.windows2universe.org/physical_science/physics/electricity/images/transformer_diagra
m_big.gif;
Sieć wysokich napięć (1.46)
Tematyka:
funkcjonowanie sieci wysokich napięć;
Cele:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
126
pokazanie Zwiedzającym zasad budowy sieci wysokich napięć;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A), głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie znajdować będzie się mapa sieci bardzo wysokich napięć w Polsce i
wysokich napięć w województwie łódzkim. Oprócz tego znajdzie tam się również schemat budowy
słupa wysokich napięć oraz opis dlaczego stosuje się takie napięcia (i cały czas się je podwyższa –
mniejsze straty). Na ekranie ma również znaleźć się animacja tłumacząca jak to się dzieje, że ptaki
siadają na liniach wysokich napięć i nic im nie jest.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy słupa wysokich napięć ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-
1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości słupa wysokich napięć. Na schemacie
mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (ważne dla zrozumienia działania całej
instalacji), które po dotknięciu zostaną powiększone i obok których po powiększeniu pojawi się
krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami). Animacja tłumacząca jak to
się dzieje, że ptaki siadają na liniach wysokich napięć i nic im nie jest ma wiernie prezentować
przedstawianą sytuację. Animacja ta ma być kolorowa. Długość animacji nie może przekraczać 30
sekund. Do animacji ma zostać nagrany komentarz w języku polskim i angielskim. FPS animacji nie
może być mniejszy niż 30.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
127
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Sieć średnich napięć (1.47)
Tematyka:
funkcjonowanie sieci średnich napięć;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym zasad budowy sieci średnich napięć;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie znajdować się będzie schemat budowy słupa średnich napięć oraz opis
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
128
jakie i dlaczego stosuje się średnie napięcia w Polsce i na Świecie. Opisane mają też zostać straty,
jakie są na przesyle siecią średnich napięć.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy słupa średnich napięć ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-
1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości słupa średnich napięć. Na schemacie
mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (ważne dla zrozumienia działania całej
instalacji), które po dotknięciu zostaną powiększone i obok których po powiększeniu pojawi się
krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Sieć niskich napięć (1.48)
Tematyka:
funkcjonowanie sieci niskich napięć;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym zasad budowy sieci niskich napięć;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
129
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie znajdować się będzie schemat budowy słupa niskich napięć oraz opis
jakie i dlaczego stosuje się niskie napięcia w Polsce i na świecie. Opisane mają też zostać straty, jakie
są na przesyle siecią niskich napięć.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy słupa niskich napięć ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z
pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-
1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości słupa niskich napięć. Na schemacie
mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (ważne dla zrozumienia działania całej
instalacji), które po dotknięciu zostaną powiększone i obok których po powiększeniu pojawi się
krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
130
Obniżanie napięcia (1.49)
Tematyka:
stacje transformatorowe;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak funkcjonują stacje transformatorowe;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie pokazany zostanie opisany schemat stacji transformatorowych
obniżających napięcie. Musi znaleźć się tam schemat funkcjonowania transformatora obniżającego
napięcie. Opisane mają zostać zagrożenia dla ludzi na terenie stacji transformatorowej. Określone
mają być też straty do jakich dochodzi na takiej stacji.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy transformatora ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej
połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Ma
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
131
przedstawiać historyczny transformator – taki jak stosowany w Elektrowni Łódzkiej dwudziestoleciu
międzywojennym (np. ten z Rys. 64 Transformator 16 000 kVA wyjęty z kadzi w publikacji
„Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości
transformatora. Na schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na
rysunku referencyjnym), które po dotknięciu zostaną powiększone oraz obok których po
powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze
spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Rysunek referencyjny:
http://www.windows2universe.org/physical_science/physics/electricity/images/transformer_diagra
m_big.gif;
Sieć domowa (1.50)
Tematyka:
funkcjonowanie elektrycznej sieci domowej;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak rozprowadzana i zabezpieczana jest domowa sieć elektryczna;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
132
Wymagane elementy:
światło efektowe, dwa urządzenia (radio, termowentylator), 3 włączniki elektryczne (światło
efektowe, radio, termowentylator – regulacja), cztery amperomierze analogowe (jeden z kolorową
skalą), bezpiecznik, ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie znajdować będzie się obwód elektryczny składający się ze źródła i trzech
odbiorników (światło, radio, termowentylator). Każdy z odbiorników ma dostępny dla Zwiedzających
włącznik (termowentylator ma mieć włącznik z ustawieniami regulowanymi – co najmniej trzy
poziomy grzania). Przy źródle oraz zaraz za włącznikami odbiorników mają być zamontowane
amperomierze – tak aby Zwiedzający mogli obserwować ich wskazania. W obwód wmontowany jest
również bezpiecznik. Prąd płynący ze źródła ma być tak ustawiony, żeby przy podłączeniu wszystkich
trzech odbiorników lub termowentylatora na wyższych ustawieniach i drugiego odbiornika
przeciążało bezpiecznik. Na ekranie obok musi zostać wyjaśnione dlaczego tak się dzieje. Do
wszystkich odbiorników ma być zamontowany wyłącznik czasowy (czas działania do określenia i
uzgodnienia z Zamawiającym).
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
133
Urządzenia elektryczne w domu (1.51)
Tematyka:
pobór mocy urządzeń domowych;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym ile energii potrzebują poszczególne urządzenia domowe;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie ma znaleźć się ekran dotykową prezentacją ukazującą urządzenia domowe (co
najmniej: radio, telewizor, lodówka, pralka, odkurzacz, mikrofalówka, mikser, komputer stacjonarny
– jako cały zestaw monitor + jednostka centralna + głośniki, telefon komórkowy – ładujący się). Obok
każdego z urządzeń, po jego włączeniu (poprzez dotknięcie go) mają ukazywać się informacje
dotyczące poboru przez nie energii. Z boku mają pokazywać się również informacje dotyczące poboru
energii przez wszystkie w danej chwili włączone urządzenia (można włączyć na raz więcej niż jedno)
oraz o kosztach za godzinę poboru energii na tym poziomie (wg aktualnych, uśrednionych, stawek).
Na ekranie mają się także pojawić informacje o zużyciu energii przez wszystkie pokazane urządzenia
w trybie spoczynku (standby) oraz o kosztach za godzinę poboru energii na tym poziomie (wg
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
134
aktualnych, uśrednionych, stawek).
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Inne kopalne źródła energii (1.52)
Tematyka:
kopalne źródła energii inne niż węgiel;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jakie są jeszcze inne kopalne źródła energii;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran z nakładką dotykową min. 22” (ekran typu A), głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
135
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W kolejnym boksie na ekranie dotykowym znajdować mają się informacje o pozostałych paliwach
kopalnych – ropie naftowej i gazie ziemnym – oraz o sposobach pozyskiwania z nich energii. Ujęte
zostać mają również zagrożenia ekologiczne związane z tymi paliwami – w tym w szczególności
dokładnie mają zostać opisane zasady wydobycia z łupków metodą szczelinowania, a także
zagrożenia jakie ta metoda za sobą pociąga. Informacje te mają zostać przekazane za pomocą
prezentacji multimedialnej. Metoda wydobycia surowców z łupków poprzez szczelinowanie ma
zostać pokazana również na animacji.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
„Czysta” energia – ekologiczne źródła energii (1.53)
Tematyka:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
136
ekologiczne źródła energii;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym jak ekologicznymi metodami można zbierać i przetwarzać energię;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
5 robotów z małymi ogniwami słonecznymi (o wymiarach 6-10 cm długości), lampa, ekran z nakładką
dotykową min. 22” (ekran typu A), gablota przeszklona z podestem (wymiary gabloty: szerokość
boksu x 50cm głębokości x 30cm wysokości, szkło bezpieczne; wymiary podestu: szerokość
pomieszczenia x 50cm gł. x 60cm wys., materiał podestu do uzgodnienia z Zamawiającym);
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
W ostatnim boksie znajdować ma się gablota z małymi robotami napędzanymi zamontowanymi na
nich ogniwami słonecznymi. Nad gablotą ma znajdować się lampa. Włącznik na ścianie obok gabloty
uruchamia lampę, która z kolei uruchamia roboty. Na ścianie obok gabloty ma znaleźć się ekran z
nakładką dotykową, a na nim informacje dotyczące ekologicznych sposobów pozyskiwania energii
(energia wody, energia wiatru, energia słońca, energia geotermalna). Pośród tych informacji muszą
znaleźć się co najmniej: mapa Polski z zaznaczonymi największymi elektrowniami pozyskującymi
energię z tych źródeł (wraz z ich mocami), tabela dotycząca udziału procentowego czystej energii w
energii pozyskiwanej (dla wszystkich Państw UE), prezentacja dotycząca historii pozyskiwania energii
z ekologicznych źródeł (ze szczególnym uwzględnieniem Polski), animacja działania młyna wodnego,
animacja działania współczesnego wiatraka, animacja działania ogniwa słonecznego (z odniesieniem
do robotów znajdujących się obok).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
137
Wytyczne dla multimediów:
schematy działania młyna wodnego, współczesnego wiatraka i ogniwa słonecznego mają być
utrzymane w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być
rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym widokiem dla każdego z tych
schematów jest widok całości odpowiednio młyna, wiatraka i ogniwa Na schematach mają zostać
zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na rysunkach referencyjnych), które po
dotknięciu zostaną powiększone oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o
nich informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
rysunek referencyjny – młyn:
http://woodbridgesuffolk.info/Woodbridge/Attractions/TideMill/images/tm-diagram-cross-
section.gif
rysunek referencyjny – wiatrak: http://wind-
turbine.tripod.com/sitebuildercontent/sitebuilderpictures/phk_ee_re_001502-3.jpg
rysunek referencyjny – ogniwo: http://www.southernviewenergy.com/fullpanel/uploads/files/solar-
panel-and-solar-cell.gif
33. Nazwa pomieszczenia: Skansen (antresola), 3.17;
Budynek i poziom:
Rozdzielnia, +10,50;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
138
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Duże pomieszczenie na planie prostokąta, o powierzchni 336,2 m2, z żółtą dekoracyjną
posadzką samopoziomującą oraz posadzką gumową. Przez to pomieszczenie biegną trzy korytarze –
środkowy i dwa przy ścianach. Korytarz środkowy znajduje się około metr niżej niż reszta
pomieszczenia. W pomieszczeniu znajdują się szafy sterujące rozdziałem energii w Elektrowni.
Korytarze boczne pozostają w formie skansenowej, należy jedynie umieścić na nich miejsca do
siedzenia (tak aby nie blokowały one przejścia, forma i ilość do uzgodnienia z Zamawiającym).
Miejsca te mają zostać tak zaprojektowane, aby nie kontrastowały znacząco z otoczeniem. W
korytarzu środkowym, przy szafach rozdzielczych znajdą się ekrany służące do gry strategicznej.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Gra (1.54)
Tematyka:
praca elektrowni;
Cele:
zapoznanie Zwiedzającego z pracą elektrowni, zainteresowanie Zwiedzającego tym tematem poprzez
zabawę – grę;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
139
Wymagane elementy:
18 ekranów z nakładką dotykową o przekątnej min. 22” (ekrany typu A); (specyfikacja w załączniku „
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
przy każdym boksie (oprócz tych niedostępnych z racji na schody) ma znaleźć się ekran z nakładką
dotykową przeznaczony dla gry. Z każdego z ekranów sterować się będzie inną częścią sieci
elektrycznej (wymagane będą zamiany nazw boksów w trzech przypadkach). Wytyczne do
scenariusza gry znajdą się w załączniku : Gra strategiczna.
Wytyczne dla multimediów:
znajdują się w załączniku : Gra strategiczna;
Opomiarowanie:
gra powinna zbierać dane o zachowaniach niestandardowych, najczęściej wybieranych opcjach oraz
tych wybieranych najrzadziej;
Inne wymagania:
brak;
Szafy rozdzielcze (1.55)
Tematyka:
szafy rozdzielcze;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
140
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z działaniem szaf rozdzielczych;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
dwa kioski multimedialne, 22 tabliczki ekspozycyjne;
Sposób funkcjonowania:
W kioskach multimedialnych mają znaleźć się informacje o oryginalnym przeznaczeniu tego
pomieszczenia, plan Łodzi zawierający rozmieszczenie podstacji, którymi stąd sterowano oraz
archiwalne plany i zdjęcia związane z siecią zarządzaną przez Elektrownię Łódzką. Przy każdym boksie
(w korytarzach bocznych) ma znaleźć się tabliczka ekspozycyjna;
Wytyczne dla multimediów:
nie dotyczy;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
141
Ścieżka „Rozwój wiedzy i cywilizacji”
Nazwa stanowiska:
Pracownia alchemika (2.1)
Lokalizacja: (R2.1, R2.2 i R2.3)
Tematyka:
Alchemia, metafizyka, chemia, fizyka, druidyzm, historia rozwoju nauki.
Cele:
Stanowisko złożone jest dwóch przestrzeni połączonych ze sobą korytarzem, tuż przed wejściem na
ścieżkę nr 2. Opis dotyczy scenografii i wyposażenia obu tych pomieszczeń. Zawartość sal powinna
oddawać nastrój odpowiednio: pracowni alchemicznej oraz izby druida i oddziaływać głównie na
emocje zwiedzających.
Z uwagi na duży i mało kontrolowalny przepływ Zwiedzających wchodzących poprzez te
pomieszczenia, personel Centrum powinien wykonywać tam pokazy w pełni bezpieczne i nie
wymagające specjalistycznego sprzętu ani agresywnych odczynników.
Odniesienia do podstawy programowej:
Nie wymagane.
Wymagane elementy:
Ekspozycja prezentująca wnętrze stylizowane na „Pracownię Alchemika” oraz „Izbę Druida”.
Wokół ścian pomieszczenia rozmieścić scenografię pozwalającą poczuć się jak w pracowni alchemika
(alchemia nowożytna), np. drewniane regały, stojące na nich kolby, fiolki, pojemniki zawierające np.
kolorowe sole, moździerze, aparatura stylizowana na średniowieczną, w kącie pomieszczenia tygiel
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
142
do wytopu metali – sprawiające wrażenie prawdziwej i działającej pracowni alchemicznej. Sprzęty
zabezpieczone przed wyniesieniem z ekspozycji oraz przemieszczaniem i dotykaniem. Na ścianach
ryciny, półki pełne ksiąg stylizowanych na oprawiane w skórę, wiszące wkoło składniki mikstur.
Dopuszcza się częściowe wyprodukowanie scenografii w formie wysokiej jakości wydruków z grafiką
stylizowaną na „Pracownię Alchemika”.
Scenografia w drugiej części pomieszczenia ma dawać wrażenie pobytu w izbie druida, np.: wiszące
wokół suszące się zioła, korzenie itp., kociołek z unoszącą się mgła/parą imitujący gotującą się w nim
miksturę (np. zawierający wodę i fragment suchego lodu – wrzucany do wnętrza przez Personel
Centrum,) wiszący nad miejscem imitującym palenisko (szczapy drewna, iluminacja, odgłosy
płonących drew) odpowiednio zabezpieczone przed dotykaniem. Dopuszcza się częściowe
wyprodukowanie scenografii w formie wysokiej jakości wydruków z grafiką stylizowaną na „Izbę
Druida”.)
Stoły do doświadczeń (po jednym na pomieszczenie) jak najmniejsze z uwagi na nie blokowanie
przepływu Zwiedzających, z zachowaniem stylizacji (np. forma starego stołu, drewniane blaty
stylizowane na podniszczone itp.). W wystrój (najlepiej w same stoły) wkomponować szafki na
podstawowy zapas odczynników chemicznych i akcesoriów do wykonywania pokazów.
Zwrócić uwagę na poprawność historyczną aranżacji w wystroju i aranżacji wnętrz (np. w wystroju
nie powinny znajdować się sprzęty „wyprzedzające swoje czasy”). W aranżacji nawiązać do postaci
np. Nicolasa Flamela, jako znanego i rozpoznawalnego alchemika.
W wystroju nie mogą się znajdować elementy o charakterze okultystycznym.
Sposób funkcjonowania:
Pomieszczenia są zlokalizowane w ciągu komunikacyjnym wejścia na ścieżkę zwiedzania nr 2. Z tego
powodu stanowić one mają głównie scenograficzne wprowadzenie w nastrój i nie przewiduje się
możliwości wykonywania żadnych doświadczeń osobiście przez Zwiedzających.
Oferta pokazowych doświadczeń chemicznych prezentowanych w obu pomieszczeniach
przygotowana zostanie przez pracowników CNiT na etapie eksploatacji ekspozycji. Stworzona ma
być możliwość realizacji doświadczeń chemicznych o niskim ryzyku i wysokiej prostocie wykonania,
pokazowych – wykonywanych cyklicznie (np. co 15 minut), wyłącznie przez pracowników Centrum.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
143
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: Brak multimediów w obu pomieszczeniach.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Wehikuł czasu (2.2)
Zamawiający wymaga aby Wykonawca przedstawił dwa projekty aranżacji pomieszczenia Wehikułu
Czasu. Zamawiający wybierze spośród nich najbardziej, jego zdaniem, atrakcyjne rozwiązanie.
Lokalizacja: 2N-3.9, łącznik pomiędzy budynkiem Rozdzielni a budynkiem Rozbudowy, na poziomie
od 10,56 m do 10,88, szerokości około 2,8 m, stanowiący jedną z możliwych dróg dojścia na ścieżkę
nr 2. Obok w łączniku znajduje się pochylnia z poziomu 7,50 m na 10,88 m omijająca strefę Wehikułu
Czasu. Długość pomieszczenia wynosi ok. 18 m, szerokość ok. 2,8 m, z oknami od strony zachodniej
(5 sztuk), oraz otworami od strony wschodniej, w kształcie okien, łączących pomieszczenie z
przeszkloną od wschodu pochylnią komunikacyjną. Podłoga wykonana z blachy stalowej, ryflowanej
na ruszcie stalowym, z przestrzenią poniżej możliwą do wykorzystania.
Wytyczne realizacyjne
Wehikuł Czasu ma być swoistym portalem wejściowym na ścieżkę „Rozwój wiedzy i cywilizacji”.
Należy zatem tak zaaranżować ten korytarz aby sprawiał wrażenie „przemieszczenia się w czasie”,
ilustrowane historią rozwoju wiedzy, cywilizacji, nauki i techniki. Opisany powyżej efekt uzyskać
należy za pomocą odpowiednio zaprojektowanej i wykonanej scenografii.
W projekcie należy przewidzieć możliwość wykorzystania tej przestrzeni na cele ekspozycji
czasowych, np. wystaw fotograficznych itp. Ze względu na komunikacyjny charakter miejsca
przewidzieć należy taką aranżację, która nie będzie powodować zatorów w ruchu.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
144
Nazwa stanowiska:
Proste maszyny – zespół stanowisk (2.3) (stanowisko oceniane)
Aranżacja zespołu stanowisk będzie przedmiotem oceny ofert. Wykonawcy proponują rozwiązania
– Zamawiający wybierze spośród nich najbardziej, jego zdaniem, atrakcyjne i efektywne.
Lokalizacja: (2N-3.8)
Tematyka:
Maszyny proste, siła, ramię siły, moment siły, praca, energia, zasada zachowania energii.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym poznanie sposobu działania różnych maszyn prostych w instalacjach
ilustrujących prawdziwe, rzeczywiste zastosowania. Stanowiska oraz materiały edukacyjne muszą
wyraźnie eksponować zasadę zachowania energii w prezentowanych układach.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane.
Wymagane elementy:
Zaaranżować wystrój stanowiska w formie „placu budowy np. piramidy egipskiej” (scenografia ma
wprowadzić w nastrój towarzyszący wysiłkom starożytnych budowniczych niedysponujących jeszcze
nowoczesnymi narzędziami, a jedynie prostymi maszynami).
Scenografia np. w formie wysokiej jakości wydruku wielkoformatowego (fototapety). Rozmiar
scenografii: ok. 4 – 5 m i wysokości sięgającej sufitu podwieszanego. Stanowisko wyposażyć w leżący
na usypanej z piachu obok piramidy rampie „blok skalny” imitujący budulec piramidy np. Cheopsa
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
145
oraz rolki i dźwignie (prawdopodobne narzędzia ówczesnych budowniczych).
Obok scenografii przygotować minimum pięć interaktywnych stanowisk doświadczalnych,
prezentujące budowę i zasadę działania maszyn prostych, umożliwiające osobiste z nich skorzystanie
przez Zwiedzających.
Dźwignia dwustronna z regulowanym punktem podparcia (w zakresie min. 80% długości belki) oraz
podziałką pozwalającą określić stosunek długości ramion dźwigni. Rozmiary dźwigni pozwalające
stanąć (lub usiąść) Zwiedzającym na ramionach dźwigni. Dźwignię wykonać z wytrzymałego
materiału o minimalnej długości 3 m. Dźwignię wyposażyć w trzy wagi elektroniczne – dwie na
końcach dźwigni oraz jedną pod podstawą dźwigni (odpowiednio dobrać zakresy i zapewnić łatwy i
czytelny sposób odczytu wyników z dokładnością min. +/- 1 kg).
Nośność, materiał, wykończenie belki, zabezpieczenia bezpieczeństwa, barierki – do ustalenia na
etapie akceptacji projektu.
W scenografii stanowiska zawrzeć ilustracje (np. rycinę) i cytat z Archimedesa: „Dajcie mi punkt
podparcia a poruszę Ziemię”.
Wielokrążki – umożliwiające podniesienie innych Zwiedzających przy ich wykorzystaniu. Minimalna
wysokość podwieszenia wielokrążków 3 m, minimalna szerokość stanowiska 3 m. Blok, wielokrążek i
wielokrążek potęgowy zamocować do wytrzymałej ramy. Przeplecione liny przyłączyć do
wygodnych, wytrzymałych siedzisk z oparciami i zabezpieczeniami (bezpiecznych), umożliwiających
uniesienie siedzących na nich Zwiedzających (dorosłych również). Siedziska mają mieć możliwość
łączenia ich ze sobą aby Zwiedzający musieli dołożyć wspólnych starań aby unieść osoby siedzące na
nich. Stanowisko wyposażyć w siłomierze (na zawiesiu obciążenia, zawiesiu górnym wielokrążków
oraz mocowane do ciągniętych lin) z łatwym do odczytu sposobem prezentacji wyników.
Tłocznia monet – wykonana w formie częściowo zautomatyzowanej gwintowej, ręcznej tłoczni
(ref.). Minimalne wymiary 1 m x 1 m x 1,5 m. Zwiedzający mogą wytłoczyć monetę po wniesieniu
opłaty (np. wrzutnia monet lub/i czytnik zbliżeniowych kart płatniczych). Tłocznia ma być
skonstruowana w taki sposób, aby nie wymagała stałego nadzoru personelu a jednocześnie
pozostawała w pełni bezpieczna dla Zwiedzających. Wymagana interakcja: Zwiedzający muszą
włożyć wysiłek w wytłoczenie monety. Wraz z tłocznią dostarczyć minimum trzy komplety matryc
tłoczących – wzór i rozmiar do ustalenia z Zamawiającym na etapie projektowym.
Koło – Stanowisko ma w obrazowy sposób pokazać przewagę toczenia nad przesuwaniem z tarciem
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
146
o podłoże. Przygotować instalację składającą się z dwóch identycznych, dużych rozmiarów, ciężkich
kamiennych albo drewnianych kół (pełnych, jak od dawnych wozów). Średnica kół ok. 0,8 m, waga
min. 30 kg każde. Jedno z kół toczyć się ma wokół centralnego wspornika zamocowanego do niego
za pomocą poprzecznej belki. Drugie ma leżeć a jego ruch możliwy ma być jedynie poprzez
przesuwanie go za pomocą drugiej poprzecznej belki. Całość posadowić na wytrzymałym podłożu o
średnicy min. 2 m, wykonanego z materiałów odpornych na długotrwałe jeżdżenie i tarcie ciężkich
kół, proste i stosunkowo niedrogie w przypadku konieczności wymiany (np. drewno). Stanowisko
obudować odpowiednią osłoną uniemożliwiającą uszkodzenie kołami kończyny Zwiedzających i
opatrzyć informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa.
Piąte (i ewentualnie kolejne) stanowiska do zaproponowania przez Wykonawcę. Wymagane jest
zachowanie charakteru ekspozycji, duże wymiary stanowiska w poziomie i pionie, interakcja ze
Zwiedzającymi.
Sposób funkcjonowania:
Po obejrzeniu scenografii nawiązującej do zastosowania maszyn prostych już w starożytności
Zwiedzający przystępują do eksperymentowania ze stanowiskami.
Duże stanowiska muszą pozwolić na interakcję, wysiłek, współpracę oraz umożliwiać dostrzeżenie,
że im mniejsza siła potrzebna do wykonania danej pracy, tym większa droga konieczna do jej
działania.
Sposób działania:
Dźwignia – Zwiedzający stają (lub siadają) na końcach belki po wcześniejszym zdecydowaniu o
punkcie jej podparcia. Dziecko w wieku ok. 12 lat musi móc jedną ręką, lub nogą podnieść dużo
cięższą od siebie osobę (lub osoby) stojące po drugiej stronie dźwigni. Podczas wykonywania
doświadczenia odczytać można bieżące obciążenia wag.
Wielokrążki – Zwiedzający usiłują podnieść siedzące na podwieszonych do lin siedziskach osoby
wykorzystując liny przewieszone przez wielokrążki. Muszą móc oni zaobserwować wyraźne
różnice w sile koniecznej do podnoszenia danych elementów oraz różnicę w drodze
przemieszczenia obciążnika oraz przeciągniętej liny.
Tłocznia – umożliwia Zwiedzającym wytłoczenie monety pamiątkowej ze zwiedzania CNiT EC1 za
pomocą wysiłku włożonego w ruch ramienia tłoczni. Automatyzacja powinna zapewnić
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
147
bezobsługowość stanowiska (brak konieczności stałego nadzoru przez Personel).
Koło – Choć koło nie jest maszyną prostą, to jego wynalezienie i wykorzystanie stało się
przełomem w historii ludzkości. Zwiedzający próbują przemieścić koła – jedno z nich mogą
toczyć, drugie tylko przesuwać (ze znacznym tarciem). Muszą mieć możliwość dostrzeżenia
wyraźnej różnicy w oporach ruchu.
Stanowisko zabezpieczyć odpowiednimi osłonami i opatrzyć informacją dotyczącą
bezpieczeństwa użytkowania (piktogramy informacyjne i ostrzegawcze czytelne nawet dla
najmłodszych Zwiedzających).
Opomiarowanie
Siłomierze w zestawie wielokrążków oraz wagi na dźwigni, dostosowane do pomiaru sił o
wartościach przewidywanych do osiągania podczas normalnej eksploatacji zestawów.
Wytyczne dla multimediów:
Brak zaplanowanych kiosków multimedialnych przy każdym z urządzeń. Opisy poszczególnych
stanowisk w formie tabliczek ekspozycyjnych.
Wspólny kiosk multimedialny zlokalizować tak, aby Zwiedzający mogli zasięgnąć informacji o
sposobie działania maszyn oraz ich budowie i fizycznych podstawach funkcjonowania i historii ich
wynalezienia. W materiałach zawrzeć wyjaśnienia dotyczące każdej z eksponowanych maszyn w
postaci opisu, zdjęć i animacji oraz filmów (po ok. 30 sek) obrazujących działające mechanizmy stare
(archiwalne) oraz współczesne, które także zawierają elementy bazujące na tych samych zasadach
fizycznych.
Inne wymagania:
Zwrócić dużą uwagę na bezpieczeństwo obsługi stanowisk. Wszystkie działania Zwiedzających
powinny być bezpieczne, a mechanizmy tak zaprojektowane, aby nie zagrażać nikomu dookoła.
Dopuszcza się możliwość asystowania animatora podczas powrotu mechanizmów do pozycji
wyjściowych (blokady bezpieczeństwa zwalniane przez obsługę).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
148
Scenografię wkomponować w salę 2N-3.8 oraz 2N-3.7, wykorzystując całą dostępną wysokość
pomieszczenia oraz elementy konstrukcyjne, np. kolumny.
Minimalne rozmiary przestrzeni dla stanowisk doświadczalnych ok. 5 m x 3 m w obrysie.
Szczegóły materiałowe, aranżacyjne i zadaniowe do uzgodnienia na etapie projektowym oraz
podczas odbiorów projektów technicznych oraz fragmentów ekspozycji.
Istnieje możliwość zaproponowania przez Wykonawcę projektów spełniających cel stanowisk choć
różniący się konstrukcyjnie. Każdorazowo taka zmiana wymaga akceptacji przez Zamawiającego na
etapie projektowym.
Wymagana możliwość obsługi każdego z 5 stanowisk:
samodzielnie (fragmentami) oraz we współpracy (od 2 do 5 osób).
Wymagane typy interakcji: hands-on oraz body-on.
Nazwa stanowiska:
Machina mechaniczna (2.4) – (stanowisko oceniane)
Aranżacja stanowiska będzie przedmiotem oceny ofert. Wykonawcy proponują rozwiązania –
Zamawiający wybierze spośród nich najbardziej, jego zdaniem, atrakcyjne i efektywne.
Lokalizacja: 2N-3.8
Cel:
Prezentacja elementów mechanicznych i sposobu ich działania w spektakularnej formie dużego,
skomplikowanego urządzenia. Pomimo złożoności konstrukcji Zwiedzający muszą mieć możliwość
prześledzenia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy ich działaniami a efektem pracy maszyny.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
149
Wytyczne realizacyjne
Zamawiający wymaga zbudowania dużej, oryginalnej, spektakularnej instalacji złożonej z wielu
korb, manetek, cięgien, dźwigni, przekładni mechanicznych różnego rodzaju i o nietypowych
kształtach, wielokrążków, sprzęgieł itp., umieszczonej na ścianie lub konstrukcji przestrzennej,
dużego rozmiaru (min. 4 m długości, 3 m wysokości, 0,5 m szerokości), prezentującej działanie
zawartych w niej elementów i mechanizmów. Zwiedzający mają możliwość wglądu we wnętrze
machiny poprzez ażurową (lub przeźroczystą) obudowę, z zachowaniem pełnego bezpieczeństwa.
Wymagane osłony bezpieczeństwa w miejscach niebezpiecznych.
Działanie elementów mechanicznych ma powodować zauważalne efekty (np. podnoszenie
znacznego ciężaru, przemieszczanie elementów mechanicznych, obroty widocznych dużych
elementów itp). Efekty te powinny być zauważalne od razu (np. Zwiedzający dostrzega bezpośredni
efekt swoich działań) oraz w dłuższej perspektywie czasu (Zwiedzający zauważa, że np. po dwóch
godzinach spędzonych na zwiedzaniu albo pry kolejnej nawet wizycie w Centrum, jakiś element
zmienił wyraźnie swoją konfigurację).
Wymagana możliwość obsługi stanowiska:
samodzielnie (fragmentami) oraz we współpracy (od 2 do 5 osób).
Wymagane typy interakcji: hands-on oraz body-on.
Kryteria oceny:
Nazwa stanowiska:
Stół powietrzny (2.5)
Lokalizacja: (2N-3.8)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
150
Tematyka:
Analiza ruchu: położenia, szybkości, wektorów prędkości i pędu, energii kinetycznej; zasada
zachowania pędu, zasada zachowania energii mechanicznej, tarcie, oddziaływania w polu sił.
Niezależność ruchów składowych, mechanika bryły sztywnej.
Cele:
Stanowisko ma przede wszystkim umożliwiać eksperymentalne odkrywanie zasady zachowania pędu
oraz zasady zachowania energii mechanicznej. Dodatkowym walorem dydaktycznym będzie
obserwacja zmian toru ruchu w polu magnetycznym, oraz porównanie ruchu ze znikomym tarciem
(na poduszce powietrznej), oraz z tarciem znacznym (przy zmniejszonej wydajności dmuchawy bądź
wyłączonej w ogóle).
Stanowisko oferując możliwość analizy nagrań wideo np. zarejestrowanych zderzeń pozwolić ma na
określanie prędkości i kątów zderzeń, energii oraz pędu zarówno pojedynczych elementów jak i ich
układów.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stół powietrzny z podwójnym blatem, dmuchawa, krążki, platforma, kamera, kiosk multimedialny.
Wymagania szczegółowe dotyczące stanowiska:
Stół powietrzny o rozmiarach stołu bilardowego (8 stóp, wymiary pola gry 244 cm x 112 cm) o
wysokości umożliwiającej operowanie przy nim również dzieciom w wieku od ok. 12 lat
(dopuszczalne zastosowanie wygodnego i estetycznego stopnia podwyższającego). Stół należy
wyposażyć w elastyczne bandy odbijające podczas zderzeń poruszające się po stole przedmioty oraz
wytrasowane lub namalowane trwałą farbą linie pomocnicze (zalaminować blat, aby nie zaburzały
one gładkości stołu) umożliwiające Zwiedzającym obserwację toru ruchu krążków w odniesieniu do
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
151
tych linii.
Stół ma posiadać podwójny blat. Wtłaczane pomiędzy blaty powietrze uchodzi przez otwory w
górnym blacie, wytwarzając poduszkę powietrzną ponad nim, pomiędzy blatem a poruszającymi się
po nim elementach. Górny blat wykonany z trwałego materiału, gładki, wytrzymały, odporny na
zarysowania i nieekranujący magnetycznie (wybór materiału i jego akceptacja przez Zamawiającego
na etapie wykonywania projektu). Nawiercony w równych odstępach (rozstaw i średnice otworów
oraz odległość pomiędzy blatami, moc dmuchawy dobrać eksperymentalnie podczas testów). W
stole zabudować wyciszoną dmuchawę o wydajności odpowiedniej do przesuwania na poduszce
powietrznej elementów o założonych masach i powierzchniach (wymagana akceptacja
Zamawiającego na etapie projektu). Dmuchawa powinna mieć regulowaną moc, aby możliwe było
jej zmniejszenie i spowodowanie, że przedmioty zaczną oddziaływać z powierzchnią stołu (pojawi się
tarcie).
Stanowisko należy wyposażyć w krążki o takich samych średnicach, ale masach pozostających w
stosunku 1 : 2 : 3 : 4, (po min. 5 szt.), min. 5 krążków wykonanych z materiałów magnetycznych
miękkich oraz min. 5 wyposażonych w magnesy trwałe (biegunowość: góra-dół krążków).
Odpowiednio dobrać materiał i typ magnesów (odpowiednie natężenie pola magnetycznego) aby
możliwa była obserwacja oddziaływań magnetycznych pomiędzy krążkami oraz elektromagnesami
wbudowanymi w stół (krążki odpychać muszą się od siebie na tyle mocno, że w normalnych
warunkach użytkowania nie zderzają się ze sobą oraz zakrzywia się ich tor ruchu przy włączonych
elektromagnesach). Wszystkie elementy muszą występować w wersji umożliwiającej obserwację
zderzeń sprężystych oraz niesprężystych (np. poprzez wykonanie ich z twardego sprężystego
materiału oraz otoczenie krążków warstwą materiału dobrze absorbującego energię zderzenia i
„przyklejającego się” do innych krążków uderzających w niego). Krążki zróżnicować (różne kolory
oraz wzory od góry krążków), zależnie od masy krążków i innych właściwości tak, aby łatwo można je
było odróżnić (także na nagraniach wideo).
Średnice, kolory i ewentualne oznaczenia krążków uzgodnić z Zamawiającym podczas projektowania
stanowiska. Przewidzieć należy wygodny (np. w formie dużej zamykanej szuflady) sposób
przechowywania krążków.
Pod powierzchnią górnego blatu zainstalować min. 3 elektromagnesy. Jeden z nich włączany za
pomocą interfejsu użytkownika, dwa pozostałe włączane jedynie przez obsługę.
Powyżej stołu zainstalowana jest kamera oraz rzutnik multimedialny (parametry we wstępie oraz
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
152
obejmujące polem widzenia i projekcji cały stół, przyłączone do komputera wyposażonego w
oprogramowanie do analizy ruchu i umożliwiającego wyświetlanie obrazu na powierzchni stołu.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający po podejściu do stołu (pracującego domyślnie w trybie podstawowym) dostrzega
wyświetlaną na nim (oraz na ekranie kiosku m-m) zachętę do interakcji (np. animację dwóch
krążków i strzałki sugerujące pchnięcie ich przez Zwiedzających na siebie w celu zderzenia).
Następnie dokonuje wyboru elementów do doświadczenia (spośród dostępnych aktualnie na
stanowisku), uruchamia dmuchawę stołu za pomocą dużego widocznego włącznika, umiejscawia
elementy na powierzchni stołu, popycha je, obserwuje ich ruch, zderzenia, zmiany toru krążków
magnetycznych w polu magnetycznym wytwarzanym przez elektromagnes (jeśli jest włączony), itp.
Dmuchawa pracuje w trybie normalnym, wszystkie dostępne elementy poruszają się płynnie ponad
powierzchnią stołu na tzw. poduszce powietrznej, bez tarcia o powierzchnię stołu. Można
obserwować zderzenia sprężyste i niesprężyste krążków o różnych masach i sprężystości.
Po wybraniu z poziomu kiosku multimedialnego wersji DLA ZAINTERESOWANYCH, Zwiedzający ma
możliwość zdecydowania o zapisie wideo danej sytuacji doświadczalnej. Po uruchomieniu kamery
(sterowanie za pomocą wypukłych, dużych przycisków funkcyjnych wbudowanych w bandę),
następuje zapis sekwencji filmowej (po wyświetleniu na stole animacji startowej: 3… 2… 1… START;
długość nagrywanej sekwencji do ustalenia na etapie projektu stanowiska), wyświetlanej zaraz na
stole za pomocą rzutnika oraz możliwej do późniejszego pobrania z systemu (po zalogowaniu
poprzez stronę www). Na miejscu możliwa jest bieżąca analiza nagrania wideo za pomocą
specjalistycznego oprogramowania wchodzącego w skład stanowiska. Umożliwić ma ono
przynajmniej: analizę zmiany położeń elementów na stole i wyrysowujący ślad krążków (możliwość
śledzenia ruchu min. 2 krążków jednocześnie). Ślad wyrysowywany przez oprogramowanie (i
wyświetlony na stole przez rzutnik oraz w kiosku m-m) musi być zróżnicowany kolorystycznie w
zależności od aktualnej szybkości krążków.
Elektromagnesy można włączać niezależnie, z poziomu kiosku multimedialnego tak, aby umożliwić
obserwację zmiany toru ślizgających się po powierzchni elementów ferromagnetycznych i
wyposażonych w magnesy trwałe. Kontrolę nad dostępnością opcji włączania elektromagnesów
posiada wyłącznie Personel, po zalogowaniu się do stanowiska (lub z poziomu systemu
zarządzającego ekspozycją).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
153
W wersji ZAAWANSOWANEJ dostępne są wszystkie aktywności oraz dodatkowo umożliwia się
Personelowi prowadzącemu zajęcia zmianę mocy dmuchawy (po zalogowaniu, płynna regulacja), i
włączanie dowolnych elektromagnesów.
Opomiarowanie:
Aby możliwe było wykorzystanie stołu przez grupy szkolne do doświadczeń i zbierania danych
doświadczalnych należy wyposażyć stół w kamerę (parametry pliku wyjściowego opisane we wstępie
do ścieżki 2.), umieszczoną centralnie ponad stołem na optymalnej wysokości. Film taki Zwiedzający
mają móc wykorzystać na miejscu (wyświetlając na stole oraz w kiosku) oraz pobrać go po powrocie
(poprzez portal internetowy) w celu dalszej analizy (np. podczas zajęć lekcyjnych, zajęć koła
fizycznego itp.).
Każda sekwencja filmowa musi zostać wyposażona w dodatkową klatkę na początku sekwencji,
zawierającą informacje o masach krążków i ich właściwościach (wykaz z podaniem kolorów i wzorów
krążków odróżniające ich masy i właściwości), FPS filmu, jeden wymiar (np. szerokość stołu) aby
możliwe było wyskalowanie filmu oraz jego analiza pod kątem pędów i energii elementów.
Opcja nagrywania z zapisem dostępna po zalogowaniu w wersji zaawansowanej oraz podczas zajęć z
Personelem.
Stanowisko musi zostać wyposażone w możliwość wykonywania przez Zwiedzających pomiarów, na
przykład poprzez wyposażenie Stanowiska w system rejestracji wideo. Pomiary mają umożliwić
późniejszą analizę danych zebranych przez grupy szkolne.
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk multimedialny zawiera instrukcję obsługi oraz materiały edukacyjne a także interfejs
logowania i zarządzania stanowiskiem (np. regulacja siły nadmuchu, włączanie elektromagnesów,
nagrywanie sekwencji filmowej).
Materiały w kiosku m-m powinny wyjaśniać zalety, jakie niesie wprowadzenie pojęcia pędu oraz
stosowanie go w różnych dziedzinach nauki i techniki. Przykłady z różnych dziedzin (min. 5
przykładowych zastosowań z 5 różnych dziedzin życia, w tym koniecznie analiza torów cząstek w
eksperymentach w CERN). Animacje, filmy, zdjęcia poklatkowe itd. Czas trwania materiałów
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
154
filmowych i animowanych ok. 20 sekund na zastosowanie (łącznie poniżej 2 minut).
Kontekst historyczny (min. dwie animacje – w zakładce Historia) musi poruszyć różnicę pomiędzy
koncepcją Arystotelesa i Newtona (przedstawić należy obie te postaci), dotyczącą ruchu i jego
przyczyn. Wyeksponować należy, że Arystoteles w swoich rozważaniach nie brał np. pod uwagę
tarcia i dlatego twierdził, że ruch (jednostajny) jest możliwy tylko pod wpływem ciągle działającej na
ciało siły.
Inne wymagania:
Szczegółowy sposób interakcji do ustalenia z Zamawiającym na etapie projektu.
Nazwa stanowiska:
Spadek swobodny (2.6)
Lokalizacja: (2N-3.8)
Tematyka:
Spadek swobodny, opory ośrodka, przemieszczenie, prędkość, przyspieszenie, grawitacja, siła
wyporu, siła wypadkowa, masa, ciężar.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym eksperymentalnego sprawdzenia czy i jaki wpływ ma dany ośrodek
(powietrze pod różnym ciśnieniem) na opory ruchu a zatem i na szybkość spadku swobodnego,
osiągane szybkości i przyspieszenia.
Standardowe wykonanie doświadczeń ma pozwolić na wstępne obserwacje i wyprowadzenie
prostych wniosków (dostrzeżenie oporów oraz ich znaczne zmniejszenie pod obniżonym ciśnieniem).
Dokładniejsze zagłębienie się w materiały edukacyjne oraz staranne wykonanie pomiarów ma
umożliwić Zwiedzającym wyprowadzenie głębszych wniosków dotyczących np. zależności oporów
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
155
ruchu od ciśnienia, badanie położeń w funkcji czasu, prędkości i przyspieszeń, itp.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane.
Wymagane elementy:
Dwie przeźroczyste komory w kształcie walców wykonane z odpowiednio wytrzymałego
tworzywa sztucznego, z nich z zamontowaną śluzą powietrzną u góry i u dołu. Śluzy
umożliwiać mają wprowadzenie do komór (i wyjmowanie z nich) obiektów przeznaczonych
do analizy ich ruchu podczas spadania wewnątrz komór. Mają one za zadanie skrócenie
czasu potrzebnego na odpompowanie całej zawartości komory – górna śluza zawiera
również mechanizm spustowy sterowany z poziomu stanowiska kontroli.
Jedna komora wypełniona stale powietrzem pod ciśnieniem atmosferycznym.
Druga komora przeznaczona do obniżania wewnątrz niej ciśnienia (próżniowa).
Minimalne wymiary stanowiska:
o Wysokość komór – min. 2 m;
o Średnica podstawy każdej z komór – minimum 0,3 m;
o Postument (może być wspólny) wysokości ok. 0,5 m;
o W postumencie zabudować i ukryć niezbędne instalacje: np. naczynie retencyjne,
system oczyszczania wody, pompę próżniową itp.;
o Wytrzymałość komory próżniowej dobrać odpowiednio do bezpiecznego
użytkowania w warunkach ekspozycji interaktywnej przy założeniu uzyskania i
utrzymania wewnątrz ciśnienia ok. 50 mbar, czyli wartości panującej na około 20 km
ponad powierzchnią Ziemi (ok. 1/20 wartości ciśnienia atmosferycznego na
poziomie ziemi w Łodzi).
o Zabezpieczenie przed skutkami ewentualnej implozji odpowiednimi osłonami.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
156
Zespół pompy/pomp próżniowych oraz naczyń kompensacyjnych zapewniających
odpowiednio szybkie opróżnienie komory z powietrza oraz uzyskania odpowiedniego
podciśnienia (maksymalny czas uzyskania zadanego poziomu ciśnienia wewnątrz – 30
sekund);
Kilkanaście elementów przeznaczonych do zrzucania wewnątrz komór, służących do
obserwacji charakteru ruchu (wersja podstawowa) i wykonywania pomiarów (wersja
zaawansowana).
o co najmniej dwa rodzaje elementów – piłeczki i okrągłe tacki o stabilnym locie w
spadku swobodnym,
o co najmniej 3 różne rozmiary dla każdego z rodzajów,
o co najmniej po dwie różne masy dla każdego rozmiaru elementu (zróżnicować
kolorystycznie),
o dodatkowo min. 5 innych elementów, np.: lotka do badmintona, miniaturowy
spadochron, pióro ptasie, metalowa moneta itp.
Mechanizm umożliwiający Zwiedzającym włożenie do górnych śluz powietrznych i
mechanizmu spustowego zamontowanego na rurze z cieczą, jedynie elementów wybranych
spośród udostępnionych Zwiedzającym;
Duży manometr (min. 15 cm średnicy) przyłączony do komory próżniowej widoczny i
czytelny z odległości min. 1,5 m. Tarcza wyskalowana w dziesiątych częściach atmosfery oraz
w „metrach nad poziom gruntu”.
System umożliwiający dokonywanie pomiarów położeń poruszających się wewnątrz
cylindrów elementów (np. bramki laserowe) i gromadzenie danych oraz ich prezentacji w
kiosku (wykresy).
Kamera wideo (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) rejestrująca spadek obiektów podczas wykonywania
doświadczenia z perspektywy umożliwiającej późniejszą analizę ruchu tych elementów.
Kiosk multimedialny z zamontowanym regulatorem poziomu podciśnienia w komorze
próżniowej, w formie dużego suwaka lub manetki oraz włączniki uruchamiające mechanizmy
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
157
spustowe (niezależnie oraz synchronicznie). Multimedialna zawartość kiosku ma obrazować
wyniki pomiarów (ciśnienia oraz wykresy położeń, prędkości i przyspieszeń spadających
przedmiotów).
Sposób funkcjonowania:
Pierwsza komora posiada śluzę powietrzną u góry i u dołu oraz mechanizm spustowy u góry –
wypełniona jest stale powietrzem pod ciśnieniem atmosferycznym.
Druga komora posiada śluzę powietrzną u góry i u dołu oraz mechanizm spustowy u góry i
przyłączona jest do pompy próżniowej mogącej obniżyć panujące wewnątrz niej ciśnienie do
wartości ok. 1/20 ciśnienia atmosferycznego w czasie krótszym niż 30 sekund (śluzy mają służyć
skróceniu tego czasu). Ciśnieniem można sterować za pomocą suwaka umieszczonego w pulpicie,
podobnie jak mechanizmami spustowymi.
Zwiedzający wybiera elementy, których spadek będzie obserwował (badał) i umieszcza je w śluzach
powietrznych za pomocą mechanizmu podającego (uniemożliwiającego włożenie do śluz innych
elementów, np. system RFID, IR lub inny). Następnie dokonuje wyboru ciśnienia w komorze
próżniowej i uruchamia mechanizmy spustowe uwalniając elementy (oddzielnie lub synchronicznie).
Zwiedzający obserwuje jak elementy spadając poruszają się w odmiennych warunkach. Na ekranie
kiosku wyświetlony zostaje wykres na podstawie danych z czujników rozmieszczonych w komorach.
Istnieje możliwość zapisu wykresu do późniejszej analizy po zalogowaniu do stanowiska.
Na dnie komór znajduje się kolejna śluza, która zamyka się po wykonaniu eksperymentu i umożliwia
odzyskanie elementów. Po powrocie poziomu ciśnienia w śluzie komory próżniowej do panującego
na zewnątrz niej elementy ze spodu komory są dostępne do kolejnych doświadczeń.
Opomiarowanie:
Wymagany jest sprzęt pomiarowy rejestrujący położenie spadających obiektów w funkcji czasu.
Należy wykorzystać minimum 10 równo rozmieszczonych czujników np. fotobramek laserowych w
każdej komorze, które będą niezawodnie rejestrować ruch spadających obiektów. Synchroniczne
uwolnienie mechanizmów spustowych pozwolić powinno na porównanie prędkości spadku w trzech
różnych ośrodkach (w powietrzu, powietrzu pod znacznie obniżonym ciśnieniem i w wodzie).
Urządzenia pomiarowe wykorzystywane będę w zależności od poziomu zaawansowania
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
158
zwiedzających. W wersji podstawowej prezentowany powinien być jedynie czas spadku i szybkość
końcowa spadających elementów w każdej z komór. W wersji zaawansowanej pomiary położenia w
czasie powinny być prezentowane, jako punkty pomiarowe na wykresie obrazującym zależność
położenia, szybkości i przyspieszenia w funkcji czasu.
Wymagane jest umożliwienie Zwiedzającym wykonanie nagrań kamerą wideo, będącą na
wyposażeniu, z perspektywy umożliwiającej wykonywanie analizy ruchu spadających swobodnie
elementów za pomocą dedykowanego oprogramowania (parametry pliku wyjściowego opisane we
wstępie).
Dane (zarówno pomiary z fotobramek jak i nagrania wideo) powinny być rejestrowane w celu
umożliwienia późniejszego ich pobrania przez użytkowników po zalogowaniu się do witryny CNiT.
Wytyczne dla multimediów:
Stanowisko wyposażone w kiosk multimedialny oraz dodatkowe elementy sterujące. Zawartość
multimedialna kiosku ma zawierać treści o charakterze historycznym, ze zwróceniem uwagi na
historyczne postaci (np. Galileusza) i doświadczenia. Ponadto kiosk jest interfejsem stanowiska
pozwalający je obsługiwać i prezentujący wyniki pomiarów.
Wyposażenie stanowiska stanowi również kamera, rejestrująca spadek elementów w komorach i
zapisująca materiał filmowy do bazy, umożliwiając jego późniejsze pobranie i analizę przez
Zwiedzających. Materiał ten powinien być także możliwy do odtworzenia z poziomu kiosku
multimedialnego bezpośrednio po zapisie.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Waga skręceń Cavendisha (2.7)
Tematyka:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
159
Prawo powszechnego ciążenia, oddziaływania grawitacyjne, moment siły, drgania skrętne, pola sił.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym wykonanie doświadczenia dowodzącego faktu, iż wszystkie ciała
posiadające masę przyciągają się wzajemnie. Waga powinna dać możliwość obserwacji tych
oddziaływań oraz wykonania pomiarów.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane.
Wymagane elementy:
Stanowisko wyposażyć w wagę skręceń dużych rozmiarów, zamocowaną na odpowiednim
cylindrycznym postumencie (o wysokości optymalnej do obserwacji efektu przez Zwiedzających),
izolowanym od wstrząsów posadzki (np. za pomocą specjalnych tłumików drgań) oraz odpowiednio
masywnej konstrukcji.
Minimalne wymiary stanowiska: postument – średnica 1,5 m, wysokość 0,7 m; waga skręceń –
średnica 1 m, wysokość 1,5 m.
Waga zbudowana jest klasycznie – z dwóch dużych mas (kul np. ołowianych) i dwóch małych mas,
zawieszonych współosiowo np. na cienkim drucie. Obrót dużych mas zrealizować mechanicznie lub
mechatronicznie tak, aby Zwiedzający mieli świadomość że zbliżają do siebie kule. Do ramienia, na
którym wisieć będą małe kule przymocować zwierciadło odbijające promień lasera. Odbity promień
padać musi na obudowę (lub pobliską ścianę), plamką świetlną znacząc kąt skręcenia wagi. Zbliżanie
kul ograniczyć tak, aby nie można było zderzyć kul dużych z małymi. Dobrze izolować stanowisko
przed drganiami podłogi (podest ze skutecznym tłumieniem drgań, posadowienie w rogu sali) oraz
podmuchów powietrza (odpowiednia obudowa z przeźroczystego tworzywa).
Stanowisko wyposażyć również w skomputeryzowany pomiar położenia obracanego ramienia (np.
za pomocą czujników optycznych lub pojemnościowych) umożliwiający wyznaczenie stałej G.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
160
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający własnoręcznie zbliżając duże masy (spoczywające np. na obrotowym, łożyskowanym
ramieniu, zamocowanym współosiowo z nicią/drutem) do wiszących nieopodal małych mas,
zmniejszać będą odległość pomiędzy nimi, powodując wzrost oddziaływań grawitacyjnych i
przyciągnięcie małych mas skutkujące skręceniem (wbrew siłom sprężystości) drutu o kąt, który
można zmierzyć.
W doświadczeniu Zwiedzający muszą móc zaobserwować oddziaływanie kul i ich wzajemne
przyciąganie (wersja podstawowa), oraz dokonać będą mogli pomiarów (wersja dla
zaawansowanych, wymagająca kilkunastu minut na pomiary – zajęcia grupowe z Personelem).
Opomiarowanie
Stanowisko wyposażyć w sprzęt pomiarowy pozwalający wyznaczyć stałą grawitacji G –
standardowo będzie to zwierciadło zamocowane na skrętnym ramieniu podwieszonym na sprężystej
nici, laser i podziałka oddalona od zwierciadła (plamka może być rzutowana np. na pobliską ścianę,
na której zamocowana zostanie odpowiedni ekran i podziałka). Zrealizować również w pełni
skomputeryzowany pomiar położenia wiszącej belki. Pomiary dostępne będą podczas zajęć
grupowych z Personelem a dane z pomiarów Zwiedzający mogą zapisać w systemie po zalogowaniu
się do stanowiska.
Wytyczne dla multimediów:
Stanowisko wyposażyć w kiosk multimedialny zawierający treści opisujące historię i doniosłość
odkrycia oraz technikę pomiaru a także postać naukowca Henriego Cavendisha. Wymagane
zilustrowanie sposobu pomiaru za pomocą animacji obrazującej oddziaływania grawitacyjne,
obracane mas itd. (min. 2 animacje po minimum 15 sekund, lub animacja w formie pokazu
przełączanego przez Zwiedzających).
Z poziomu kiosku również ma być dostępna możliwość wykonania skomputeryzowanego pomiaru i
zapis danych (aktywowana przez Personel CNiT).
Inne wymagania: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
161
Nazwa stanowiska:
Rzut ukośny (2.8)
Lokalizacja: (2N-3.8)
Tematyka:
Ruch, składowe ruchu, wektor prędkości i jego składowe, niezależność ruchów, opory ruchu,
grawitacja, siła ciążenia.
Cele:
Stanowisko umożliwiać ma eksperymentalne sprawdzenie czy istnieją zależności zasięgu rzutu od
kąta wyrzutu, siły wyrzutu – czyli prędkości początkowej, masy wyrzucanego elementu, siły ciążenia
(jej zmianę symuluje pochylenie blatu roboczego) oraz oporów aerodynamicznych.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane.
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z blatu roboczego o regulowanym pochyleniu, wspartym na podeście.
Podest o wymiarach minimum 3,5 m (dł.) x 1,5m (szer.) x 0,5m (wys.). Pochylany blat stanowiska o
wymiarach min. 3 m x 1,4m. Kąt nachylenia regulowany mechanizmem napędowym uruchamianym
ręcznie przez Zwiedzających w zakresie od pionu do poziomu. Powierzchnia blatu o niskim
współczynniku tarcia (śliska), wsparta na sztywnej konstrukcji (nawet podczas pochylania blat
zachowywać musi płaski profil).
Do blatu zamontować należy wyrzutnię (np. pneumatyczną, pompowaną przez Zwiedzających) do
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
162
wyrzucania piłek pod zadanym kątem w kierunku koszyków – celów, zlokalizowanych po przeciwnej
stronie blatu. Przy wyrzutni zaznaczyć należy podziałkę kątową (podziałka główna co 10°,
pomocnicza co 2°) tak, aby Zwiedzający mógł świadomie regulować kąt wystrzału nie korzystając
jeszcze z opomiarowania i wyświetlaczy. Dodatkowo pomiar kąta zrealizować również elektronicznie
(patrz Opomiarowanie). Umożliwić przesuwanie wyrzutni wzdłuż bocznej (pionowej) krawędzi blatu
tak, aby można było symulować maksymalną możliwą liczbę przypadków.
Do blatu przy wyrzutni zamontowany jest zasobnik siatka lub kosz na „amunicję” – piłki wykonane z
różnych materiałów np.: lekkie drewno, twarda gąbka, plastik. Piłki powinny być wykonane z
nietoksycznych materiałów, różnokolorowe w zależności od materiału użytego do ich wykonania
(i masy). Prostopadle do blatu, wzdłuż jego dolnej i górnej krawędzi, zamontować należy ogranicznik
zapobiegający wypadnięciu piłek poza stanowisko, nieprzeszkadzający jednak w swobodnym
pozycjonowaniu wyrzutni i celu. Odpowiednio zabezpieczyć także końcową krawędź pionową.
W podeście zabudować należy mechanizm ustawiający kąt nachylenia blatu, kontrolowany przez
Zwiedzających za pomocą fizycznego manipulatora (np. koło zaworowe z zębatką) zabudowanego w
bezpośredniej bliskości mechanizmu pochylającego.
Wyposażeniem stanowiska ma być również kilka (min. 5) kształtów budynków, drzew, gór wykonane
np. z gęstej gąbki o grubości ok. 10 cm symulujące przeszkody terenowe. Rozmiary elementów mają
umożliwić ich ułożenie na dolnym ograniczniku blatu (i ewentualne zamocowanie) tak, aby
Zwiedzający musieli przerzucić wyrzucane piłki ponad kształtami trafiając w cel po przeciwnej stronie
blatu.
Elementami umożliwiającymi wykonywanie pomiarów są czujniki kątów, szybkości początkowej
piłek (na wyrzutni) i położeń wyrzutni (wysokość ponad dolną krawędź blatu).
Na wyposażeniu stanowiska kamera (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) zamocowana do blatu ruchomego na
prostopadłej do niego konstrukcji i poruszający się wraz z nim (utrzymując stałe położenie względem
blatu) w odległości umożliwiającej zapis sekwencji wideo rejestrujących przeloty piłek (parametry
pliku wyjściowego opisane we wstępie). Na blacie nanieść linię o długości 1 m opisaną jako wzorzec
długości (w zasięgu widzenia kamery).
W blat wbudować wyświetlacze (np. LED, o wymiarach umożliwiających wygodny odczyt i czytelne
nagrania wideo) wyświetlające bieżące parametry: kąt pochylenia blatu, kąt i wysokość wyrzutni tak,
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
163
aby parametry te umożliwiły późniejszą analizę nagrań wideo.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający ma możliwość regulacji siły wystrzału, wyboru materiału (masy) piłki, położenia
wyrzutni wzdłuż pionowej krawędzi blatu, pochylenia blatu (symulujące zmianę siły ciążenia poprzez
zmianę składowej równoległej do blatu działającej w stronę dolnej krawędzi), oraz ustawienia celu
wzdłuż całej końcowej krawędzi pionowej i dolnej w zakresie 0,5m od jej końca.
Bez zalogowania:
Przed włożeniem piłki do wyrzutni Zwiedzający powinien wpierw napompować do żądanego
ciśnienia zbiornik na sprężone powietrze tak, aby zgromadzić odpowiednią do wystrzału energię
(manometr widoczny na stanowisku „ładowania” powinien wskazywać bieżącą wartość ciśnienia
wewnątrz zbiornika oraz kolorami określać zakres niskiego, średniego i wysokiego poziomu
ciśnienia). Po „naładowaniu” zbiornika (nie dłuższe niż 10 sekund) np. pompką ręczną, Zwiedzający
określa położenie wyrzutni, kąt jej nachylenia, położenie celu. Wykonuje wyrzut piłki za pomocą
bezpiecznego mechanizmu spustowego. Czujniki prędkości początkowej dokonują pomiaru przy
każdym wystrzale i wyświetlają jej wartość na dedykowanym wyświetlaczu wbudowanym w blat.
Po zalogowaniu pojawia się dodatkowa możliwość zapisu wideo danego rzutu wraz z jego
parametrami (utrwalonymi w mat. wideo za pomocą wyświetlanych przez wyświetlacze wartości).
Elementy z gąbki (przeszkody) są wyposażeniem dodatkowym, pozwalającym na wykonywanie
zadań dodatkowych.
Opomiarowanie:
Stanowisko wyposażyć w czujniki umożliwiające mierzenie:
kąta wyrzutni,
kąta pochylenia blatu,
szybkości początkowej piłki,
położenia wyrzutni (wysokość),
położenia celu (wysokość względem wyrzutni i odległość od wyrzutni).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
164
W wersji podstawowej wykorzystywane będą dwa parametry: kąt wyrzutu i szybkość wylotowa piłki,
które muszą być dostępne w sposób szybki i bardzo intuicyjny dla Zwiedzających.
Pozostałe parametry będą wykorzystywane rzadziej, podczas zajęć grupowych.
Wytyczne dla multimediów:
Standardowy kiosk multimedialny prezentuje analizę wielu (min. 3) sytuacji z życia wziętych, gdzie
rzut ukośny jest dobrym przybliżeniem obserwowanych sytuacji (min. 3 sytuacje ilustrowane
fragmentami nagrań wideo z komentarzem i wrysowanymi kątami wyrzutu i analizą trajektorii, po
min. 15 sekund każdy).
Stanowi on również interfejs stanowiska – kontrola oraz pomiary wielkości fizycznych, kontrola
zapisu danych oraz wideo.
Inne wymagania: Dużą uwagę należy poświęcić kwestiom bezpieczeństwa – ograniczenie dostępu w
strefę zgniotu mechanizmów blatu, ograniczenie siły wyrzutu do niezbędnego minimum itd.
Nazwa stanowiska:
Rzut do kosza (2.9)
Lokalizacja: (2N-3.8)
Tematyka:
Ruch, składowe ruchu, wektor prędkości i jego składowe, niezależność ruchów, opory ruchu,
grawitacja, siła ciążenia.
Cele:
Czynnikiem edukacyjnym ma być zastosowanie kilku piłek, o jednakowych średnicach lecz znacząco
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
165
różnych masach. Pozwoli to na sprawdzenie jak równe co do wartości opory (identyczne kształty i
rozmiary piłek) wpływają na ruch piłek o różnych masach (bezwładnościach). Stanowisko jest
uzupełnieniem stanowiska „Rzut ukośny”. Celem stanowiska jest doświadczalne sprawdzenie przez
Zwiedzających że można przewidzieć ruch ciała (np. piłki do koszykówki i innych piłek), znając
parametry początkowe i warunki w jakich się on odbywa. Zastosowanie kilku piłek, o jednakowych
średnicach lecz znacząco różnych masach pozwoli na sprawdzenie jak równe co do wartości opory
(identyczne kształty i rozmiary piłek) wpływają na ruch piłek o różnych masach (bezwładnościach).
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Kosz z tablicą do gry w koszykówkę, zamocowany na ustalonej podczas prac projektowych wysokości
(zalecane zachowanie oryginalnych rozmiarów i wysokości tablicy i samego kosza wg FIBA).
Dwie osłony ze szkła lub przeźroczystego tworzywa lub estetycznej siatki, tworzą bezpieczną
przestrzeń i powinny wykluczyć możliwość przypadkowego wyrzutu piłki w kierunku innym od
kierunku tablicy kosza.
Piłki – rozmiaru piłek do koszykówki. Jedna z nich jest rzeczywiście standardową piłką do
koszykówki, kolejne dwa typy są rozmiarów typowych piłek ale o znacznie mniejszej masie.
Dostarczyć po trzy sztuki z każdego typu piłek (łącznie 9 sztuk).
Kosz lub pojemnik, z którego zwiedzający pobiera kolejne piłki. Po wykonanym rzucie piłki powinny
samoczynnie wracać do pojemnika (np.: ukośna podłoga pod koszem).
Kamera wideo (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”), rejestrująca rzut do późniejszej analizy.
Monitor o przekątnej minimum 30” (typu B – specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”).
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
166
Zwiedzający podchodzi do stanowiska i ma możliwość wykonania rzutów do kosza za pomocą
różnych piłek. Piłki mają rozmiar piłki do koszykówki – jedna jest nią naprawdę, pozostałe mają
znacznie mniejszą masę (np. wykonane z twardej, lekkiej pianki). Zróżnicować wygląd piłek tak, aby
łatwo można było je rozpoznać i zidentyfikować na nagraniu wideo.
Po zalogowaniu do systemu Zwiedzający ma możliwość zarejestrowania max. 3 rzutów kamerą
wideo, aby później pobrane pliki pozwoliły przeanalizować rzut (kąt wyrzutu, prędkość, opóźnienia
itd.).
Opomiarowanie:
Stanowisko wyposażyć w kamerę wideo (parametry minimalne we wstępie) umożliwiającą
Zwiedzającym rejestrację rzutu. Kamerę zamocować w taki sposób aby skierowana była prostopadle
do płaszczyzny rzutów i pozwalała na zebranie wartościowych danych. Z boku (prostopadle do osi
rzutu), pod kamerą, umiejscowić monitor (ok. 30”) pokazujący widok na żywo oraz nagrany chwilę
wcześniej rzut w lustrzanym odbiciu (prawo-lewo), aby zachować widok stanowiska.
Wytyczne dla multimediów:
Wyposażyć stanowisko w możliwość logowania się Zwiedzających, włącznik zapisu sekwencji wideo.
Zapisane filmy umożliwić do pobrania poprzez serwis internetowy (max. 3 filmy po 3-5 s.) do dalszej
ich analizy.
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
167
Szkic stanowiska
Nazwa stanowiska:
Kładka – rezonans mechaniczny 1 (2.10)
Lokalizacja: (Pomiędzy 2N-3.8 i 2N-3.7)
Tematyka:
Drgania, częstotliwość, amplituda, częstość własna układu, rezonans.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym doświadczalnego zapoznania się ze zjawiskiem drgań mechanicznych ze
szczególnym uwzględnieniem zjawiska rezonansu mechanicznego.
Odniesienia do podstawy programowej:
Osłona
Tablica i kosz
Kamera wideo
Pochyła podłoga
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
168
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z modelu kładki dla pieszych, umieszczonej ponad podłogą na bezpiecznej dla
Zwiedzających wysokości przystosowana do ruchu pieszego. Długość kładki, jej szerokość, oraz
konstrukcja ma zostać zaprezentowana w formie pełnowymiarowego prototypu. Istnieje możliwość
zamocowania kładki do słupów konstrukcyjnych budynku lub podparta w inny sposób na podłodze.
Sposób mocowania konstrukcji kładki do uzgodnienia z konstruktorem na etapie projektowym.
Kładka powinna posiadać na tyle dużą wytrzymałość, aby utrzymać zwiedzających, oraz elastyczność,
aby pod wpływem drgań wzbudzanych przez przechodzących po niej Zwiedzających mogła wyraźnie
się uginać. Kładka ma posiadać wytrzymałość pozwalającą jednoczesne jej wykorzystanie przez 4
osoby. Stanowisko wyposażyć w duże tablice informujące o tym limicie. Ograniczyć amplitudę drgań
(podczas wzbudzania w rytm częstotliwości rezonansowej). Musi być on mniejsza od wysokości
podwieszenia kładki ponad podłogą. Zabezpieczyć Zwiedzających przed upadkiem, zgnieceniem i
innymi niebezpieczeństwami poprzez zastosowanie odpowiednich osłon, poręczy itd. Zabezpieczyć
posadzkę przed ewentualnym uderzaniem kładki w nią.
Stanowisko główne uzupełnić stanowiskiem uzupełniającym:
- stanowisko z kilkoma elementami obrazującymi zjawisko rezonansu mechanicznego i
przystosowanym do działań własnych Zwiedzających – zwłaszcza w młodszym wieku. Rozmiary
postumentu dostosowane do wygodnej pracy Zwiedzających w wieku od 12 lat.
Sposób funkcjonowania:
Stanowisko główne – KŁADKA.
Zwiedzający przechodząc przez kładkę muszą móc odczuć jej ugięcia i drgania. W zależności od
miejsca wzbudzania, intensywności oraz przede wszystkim od częstotliwości Zwiedzający mają
możliwość obserwacji różnych efektów – najbardziej spektakularnych, jeśli wzbudzanie następowało
będzie w rytmie częstości własnej kładki.
Należy przetestować kładkę z obciążeniem symulującym kilka osób tak, aby Zwiedzający byli w pełni
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
169
bezpieczni podczas korzystania ze stanowiska.
Stanowisko uzupełniające
Stanowisko zawierać ma kilka elementów umożliwiających samodzielne doświadczanie przez
Zwiedzających, Zainstalowane na wspólnym postumencie odpowiednich rozmiarów. Proponowane
elementy:
- Sprężyste płaskowniki (min 6 szt.), połączone w środku i przyłączone do generatora drgań z
regulacją częstotliwości. Do końców płaskowników zamocować obciążniki tak, aby przy różnych
częstościach drgań wzbudzających rezonowały kolejne sprężyny.
- U-rurka (o średnicy min. 3cm i wysokości min. 0,5m) z kolorową cieczą, wzbudzaną do drgań przez
Zwiedzających pompką powietrzną przyłączoną do jednego z ramion rurki.
- Rama (wysokość min, 1m, szerokości min. 1m) z zawieszonymi na odpowiednich linkach wahadłami
(min. 7 szt.) o różnych długościach – w tym 3 o długościach identycznych.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Na pobliskiej ścianie rzutować materiały wyjaśniające zjawisko wraz z przykładami, obejmującymi,
fragmenty nagrań dokumentalnych obrazujących niszczące efekty rezonansu mechanicznego
(np. zburzenie mostu w Tacoma Narrows Bridge – tzw. galopująca Gerta, wywołane zjawiskiem
flatteru itp.), przykładów innych typów rezonansów (min. 3 przykłady, materiały filmowe min.
1 minuta, animacja obrazująca wzbudzanie i drgania układów podczas rezonansu).
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Rezonans mechaniczny 2 (2.11)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
170
Lokalizacja: ( Pomiędzy 2N-3.8 i 2N-3.7)
Tematyka:
Drgania, częstotliwość, amplituda, częstość własna układu, rezonans.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym doświadczalnego zapoznania się ze zjawiskiem drgań mechanicznych ze
szczególnym uwzględnieniem zjawiska rezonansu mechanicznego oraz wykonanie pomiarów
związanych z tymi zjawiskami.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko zawiera przezroczystą rurę (szklaną lub z przeźroczystego tworzywa sztucznego) długości
ok. 1,5 m i średnicy ok. 10 - 15 cm. Wewnątrz rury podwieszony na sprężynie ciężarek wykonany z
silnego magnesu trwałego (np. neodymowego). Dookoła rury nawinięte zwoje przewodnika (np.
lakierowany drut miedziany) w taki sposób, aby pozostały pomiędzy nimi prześwity i obciążnik był
wciąż widoczny (doświetlić odpowiednio wnętrze rury). Przewody powstałej w ten sposób zwojnicy
przyłączyć do źródła zasilania prądem przemiennym, z regulacją częstotliwości i amplitudy
dokonywaną za pomocą dużych, wyraźnych pokręteł, oraz ze wskaźnikami bieżących wartości.
Od spodu cylindra zainstalować czujnik położenia obciążnika, a w zawiesiu sprężyny czujnik siły.
Stanowisko wyposażyć w kamerę wideo (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) rejestrującą jedynie cylinder i położenie
obciążnika (na cylindrze, w polu płaszczyzny ruchu ciężarka, nanieść marker długości do późniejszej
analizy wideo).
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
171
Zwiedzający ma możliwość regulacji częstotliwości i amplitudy napięcia przyłączonego do zwojnicy.
Efektem będzie wprowadzenie ciężarka w drgania. Regulując parametry zasilania Zwiedzający będą
mogli doprowadzić układ aż do osiągnięcia stanu rezonansu, widocznego przez znaczny wzrost
amplitudy drgań układu.
Ograniczyć parametry prądu oraz dobrać długość i współczynnik sprężystości sprężyny i masę
obciążnika tak, aby maksymalnie powstające drgania nie zagrażały trwałości układu.
Zwiedzający bardziej zainteresowani tematem (w szczególności grupy szkolne i np. koła naukowe)
mogą dokonać pomiarów na stanowisku. Po zalogowaniu dokonać należy wyboru opcji „Wykonaj
pomiary” i po prezentacji zawierającej wytłumaczenie, na czym będą one polegały, włączyć można 1
minutowy okres rejestracji danych (umożliwić zmianę czasu pomiaru Personelowi CNiT). Dane
(położenia, napięcie, częstotliwość i siła oraz plik wideo) zapisywane są na serwerze i dostępne
Zwiedzającym po zalogowaniu poprzez internet, do dalszych analiz.
Opomiarowanie
Pomiar położenia obciążenia w czasie za pomocą czujnika ulokowanego wewnątrz cylindra
(pod obciążnikiem), z częstotliwością próbkowania min. 20 Hz.
Pomiar siły reakcji na zawiesiu sprężyny z częstotliwością próbkowania min. 20 Hz.
Niepewność pomiarów mniejsza niż 5 %
Wskaźniki przy układzie regulacji (częstotliwość w Hz – rozdzielczość 0,01 Hz, amplituda
napięcia w V – rozdzielczość min. 1/100 napięcia maksymalnego)
Kamera rejestruje sekwencje filmowe synchronicznie z zapisem danych doświadczalnych. W
polu widzenia kamery znajdują się wskaźniki amplitudy i częstotliwości wzbudzającego układ
prądu.
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk multimedialny zawiera materiały edukacyjne (bazujące na stanowisku Rezonans
mechaniczny 1) oraz stanowi interfejs użytkownika umożliwiający rejestrację parametrów
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
172
doświadczalnych oraz sekwencji wideo (parametry pliku jak we wstępie).
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Ruch – zabawa w chodzonego (2.12)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Ruch, położenie, przemieszczenie, droga, szybkość, przyspieszenie, pomiar położenia, pomiar czasu,
szybkość dźwięku w powietrzu.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym doświadczalnego i osobistego zaznajomienia z opisem ruchu za pomocą
pomiaru położeń, szybkości, przyspieszeń oraz tworzenia wykresów tych parametrów w funkcji
czasu.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane.
Wymagane elementy:
Trzy tory do chodzenia z końcową barierą bezpieczeństwa, system pomiarowy, dwa monitory o
przekątnej min. 40”, system logowania, kamera wideo, fotoradar.
Stanowisko wyposażyć należy w 2 czujniki ruchu (np. ultradźwiękowe), niezawodnie mierzące
odległość od początku toru do osób poruszających się wzdłuż wyznaczonego na podłodze toru ruchu
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
173
(prostokątne powierzchnie o szerokości ok. 1m i długości min. 6 m, wyznaczone na podłodze w
widoczny sposób). Jeśli to konieczne (np. ze względu na zakłócenia czujników) oddzielić oba tory
przeźroczystą przegrodą. Przy początku toru znajdować się mają dwa monitory z nakładką dotykową
(min. 40” każdy – typ B, specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”), wyświetlające bieżącą odległość każdego ze Zwiedzających od
stanowiska, nanosząc kolejne wyniki na wykres x(t).
Fotoradar – urządzenie służące do pomiaru prędkości wraz z systemem rejestracji zdjęć. Fotoradar
wyglądać powinien jak prawdziwe urządzenie spotykane na polskich drogach. O ile to możliwe
należy zainstalować oryginalną obudowę i wnętrze, eksponując je poprzez przeźroczystą ścianę
obudowy.
Czujnik pozwalający Zwiedzającym na zalogowanie się do stanowiska (umożliwiające rejestrację
danych).
Ponad torami umieścić kamerę wideo (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) rejestrującą ruch Zwiedzających (parametry
pliku jak we wstępie).
Na końcu przestrzeni do chodzenia zainstalować miękką, wysoką i wytrzymałą barierę
zabezpieczającą Zwiedzających przed zderzeniem z obserwatorami lub ścianą podczas poruszania się
do tyłu.
Sposób funkcjonowania:
Czujnik położenia rejestrować ma odległość od najbliższej przeszkody znajdującej się w oznaczonym
rejonie (czyli Zwiedzającego). Zwiedzający mają móc poruszać się wewnątrz oznaczonego terenu
twarzą do czujników (i monitorów) i być „namierzani” przez czujnik zachowując jednocześnie
kontakt wzrokowy z monitorami i reagując dynamicznie na ich wskazania. Stanowisko w
podstawowej wersji nie wymaga logowania – zachętą do tego będzie jednak wzięcie udziału w
zabawie-grze, oraz zapis parametrów (z czujników) oraz wideo do późniejszego ich wykorzystania i
analizy.
Po pierwszej chwili zapoznania się z możliwościami stanowiska i Zwiedzający ogląda krótki (max 30
sekund) tutorial wideo obrazujący sposób działania stanowiska i rejestracji danych.
Po zalogowaniu się, możliwe ma być zarejestrowanie parametrów ruchu Zwiedzającego z czujników
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
174
oraz nagranie wideo do późniejszego pobrania (ok. 30 s ).
Dodatkowym sposobem wykorzystania ma być tryb „gry”, w której dwóch Zwiedzających powinno
spróbować swoim ruchem (chodząc do i od czujnika) odwzorować wcześniej zapisany i wyświetlony
na ekranie wykres ruchu (zależności położenia od czasu). W opcji dla zainteresowanych można
spróbować zrobić to samo, ale na wykresie szybkości od czasu. Program powinien pozwalać na
porównanie dopasowanie punktów pomiarowych do zadanego kształtu. Przewidzieć należy również
możliwość korzystania ze stanowiska przez Zwiedzających w pojedynkę.
Po zalogowaniu do stanowiska na trzecim torze, fotoradar ma wykonywać kilka zdjęć (podczas ruchu
Zwiedzającego w aktywnej strefie) zapisywanych w formie pamiątkowego zdjęcia z CNiT do pobrania
z systemu po zalogowaniu do witryny CNiT. Forma zapisywanego zdjęcia do uzgodnienia na etapie
projektu stanowiska.
Przewidzieć „tryb zajęć doświadczalnych”, w którym całym stanowiskiem zarządza prowadzący
zajęcia – ma możliwość wyboru wszelkich dostępnych opcji, rysowania nowych wykresów itp.
Szkic stanowiska poniżej.
Opomiarowanie:
Dwa czujniki położenia (np. ultradźwiękowe), o częstotliwości próbkowanie min. 10 Hz, niepewności
pomiaru mniejszej niż 5%, zakresie pomiarowym co najmniej od 1 m do 5 m, przyłączone do
komputera zbierającego dane oraz obrazującego je na dwóch monitorach. Oprogramowanie
powinno pozwolić na wcześniejsze narysowanie Zwiedzającym wykresu jako zadania-gry, które
wykonywać będą chodząc w odpowiednim kierunku z odpowiednią szybkością.
Kamera obserwująca z góry oba tory i wyświetlająca widok na żywo na monitorach, umożliwiając
Zwiedzającym logiczne powiązanie odległości (na filmie) z odległością na wykresie. Kamera
rejestrować ma także krótkie sekwencje, synchronicznie z pomiarami z czujników. Przewidzieć
wygodny sposób uruchamiania pomiarów oraz zapisu. Czas sekwencji do ustalenia na etapie
projektów oraz testów.
Fotoradar, wykonujący zdjęcia na podstawie pomiaru z czujników.
Wytyczne dotyczące multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
175
Na stanowisku nie przewiduje się instalacji standardowego kiosku m-m. Jego rolę pełnią monitory
oraz czytnik na ścianie z czujnikami, pozwalający zalogować się Zwiedzającym. System obsługiwany
będzie przez Zwiedzających (wybór opcji) za pomocą nakładek dotykowych (oraz np. czujników,
poprzez zbliżanie o oddalanie się od nich).
Na początku korzystania ze stanowiska wyświetlana jest zwięzła obrazkowa instrukcja i pytanie czy
uruchomić pomiary czy wyjaśnić szczegóły. Po wybraniu opcji wyjaśnień wyświetlone mają być
bardziej zaawansowane informacje np. o wykresach ruchu, o czujnikach, o echolokacji, itp.
Kamera rejestruje synchronicznie widok „na żywo” i pokazuje go na ekranie w taki sposób, aby
jednoznacznie skojarzyć swoje położenie z rejestrowanym wykresem (odpowiednio rozplanować
powierzchnię wyświetlanych treści aby nie stracić czytelności najważniejszego celu – wykresu).
Zapisywane przez kamerę sekwencje powinny być do pobrania – zapis synchroniczny z czujnikami,
dla łatwiejszej analizy.
Inne wymagania: brak;
2 ekrany min. 40” 2 czujniki 2 pola do chodzenia miękka bariera
Zwiedzający Fotoradar
PO
MIA
R
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
176
Opis scenografii pomieszczenia 2N-3.7
Wydzielić w południowej jego części fragment podłogi i zabudować na nim płaską wannę stalową,
ochraniającą posadzkę przed ewentualnym rozlaniem wody znajdującej się wewnątrz zbiorników
stanowisk.
Ten płaski zbiornik połączyć z kanalizacją , ukształtowanie jego dna musi umożliwiać grawitacyjne,
całkowite odprowadzenie wody z całej jego powierzchni.
Powstały podest powinien wyglądać jak fragment pokładu statku. Zalecane elementy to: pokład z
desek z drewna egzotycznego wykonany w technologii typowej dla okrętów żaglowych z 1. połowy
XX w.( można zrezygnować z uszczelnienia pomiędzy deskami, aby woda była łatwo odprowadzona
pod „pokład”), obrzeża i widoczne elementy metalowe malowane na biało, relingi z prętów
metalowych, krawędzie pokładu przypominające burty itd. Nośność konstrukcji odpowiednia dla
charakteru pomieszczenia i sposobu jego wykorzystania. Powierzchnia odpowiednia do
pomieszczenia stanowisk zawierających płyny (woda i inne).
Referencje:
http://3.bp.blogspot.com/-
QsIu1b3VZaQ/UgeHrJiP6bI/AAAAAAAAFI0/mOwi1pafFJA/s1600/DSC_0088.JPG
http://1.bp.blogspot.com/-3tbvFFoxGqs/UgeIJ5EetaI/AAAAAAAAFJM/OEhZo-
Szkic stanowiska
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
177
XzvBI/s1600/DSC_0096.JPG
Należy zadbać o bezpieczeństwo tak przygotowując podłogę aby zminimalizować możliwość
poślizgnięcia się lub potknięcia przez Zwiedzających. Szczegóły należy uzgodnić z Zamawiającym na
etapie projektu. Należy udostępnić podest dla osób poruszających na wózkach i z wózkami
dziecięcymi.
Nazwa stanowiska:
Prawo Bernoulliego – statki (2.13)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Przepływ płynów (cieczy i gazów), zależność ciśnienia o szybkości przepływu, bezpieczeństwo
jednostek nawodnych.
Cele:
Demonstracja prawa Bernoulliego i paradoksu hydrodynamicznego. Zwiedzający muszą dostrzec
zbliżanie się modeli statków na skutek przepływu cieczy pomiędzy nimi.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane.
Wymagane elementy:
Stanowisko składa z zamkniętego zbiornika na ciecz (np. glikol) o wymiarach zabudowy szklanej: ok.
1,8 m (dł.) x 0,9 m (szer.) x 0,5 m (wys.) – wszystkie wymiary +/-10%. Zabudowa powinna zostać
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
178
wykonana ze szkła bezpiecznego. Dobrać odpowiednią grubość szkła oraz sposób łączenia ze sobą
tafli aby umożliwić trwałe wykonanie i bezpieczne użytkowanie stanowiska. Wysokość słupa cieczy w
zbiorniku (w szklanej zabudowie) w stanie spoczynku ma wynosić min. 0,2 m.
Zbiornik posadowić na niewysokim podeście, w taki sposób, aby możliwe było spojrzenie na modele
kadłubów od góry i otoczyć poręczami aby uniemożliwić wchodzenie na zbiornik. Odpowiednio
podświetlić zbiornik aby uzyskać dobrą widoczność prezentowanego efektu.
Wewnątrz zbiornika umieścić należy równolegle do siebie dwa modele kadłubów statków
pełnomorskich o wymiarach ok. 1 m x 0,2 m, zanurzenie ok 0,1 m; wykonane wytrzymałych na
działanie cieczy materiałów, o niezbędnej dla prawidłowego przeprowadzenia doświadczenia
sztywności i wytrzymałości. Modele statków wykonać z zachowaniem dbałości o wygląd. Do górnych
części burt modeli zamocowane mają być elementy niezbędne do ich ochrony podczas wzajemnych
zderzeń (np. warstwa gumy).
Wewnątrz zbiornika zamontować mechanizm stabilizujący położenie statków, a jednocześnie,
poprzez swoje elastyczne mocowanie do ścianek zbiornika (przedniej i tylnej), umożliwiający
elastyczne cumowanie statków i odchylanie się ich od osi wzdłużnej podczas doświadczenia.
Przy poręczach należy zabudować kiosk multimedialny oraz włącznik uruchamiający pompę
znajdującą się we wnętrzu podestu, w formie dużego i wygodnego przycisku (zintegrowanego z
wyłącznikiem czasowym). Zadaniem systemu hydraulicznego jest wprawić ciecz w ruch pomiędzy
kadłubami modeli, w kierunku od dziobów do ruf modeli, powodując efekt zbliżania się jednostek
oraz zachować klarowność i czystość cieczy.
Ponieważ doświadczenie związane jest ze zjawiskiem zbliżania się do siebie burt statków podczas
przepływu cieczy równolegle do ich burt, należy na etapie testów prototypu dopasować moc pompy
oraz pozostałe elementy stanowiska (masa modeli, długość i elastyczność mechanizmu
stabilizującego) w taki sposób, aby doświadczenie trwało ok. 20s.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający ma możliwość włączenia pomp stanowiska wywołujących przepływ cieczy pomiędzy
kadłubami model i obserwację jak kadłuby obu jednostek zbliżają się do siebie, pomimo, iż
intuicyjnie można byłoby przypuszczać, że będą się od siebie oddalały.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
179
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk m-m z zawartością prezentującą zjawisko, proste wyjaśnienie wzbogacone przykładami i
animacjami (min. 2) oraz nagrania rzeczywistych zdarzeń związanych z tematyką stanowiska (min. 3
fragmenty filmów po min. 15 sekund każdy).
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Prawo Bernoulliego – dach (2.14)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Przepływ płynów (powietrza), szybkość, ciśnienie, nacisk, prawo ciągłości strugi, huragany, prognoza
pogody, niż, wyż atmosferyczny.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym doświadczalnego sprawdzenia jakie mogą być skutki działania silnego
wiatru na konstrukcję dachu oraz wywnioskowanie z obserwowanych efektów o różnicy ciśnień
ponad i pod połacią dachu. W materiałach multimedialnych wyeksponować fizykę zjawiska oraz
potrzebę i metody prognozowania pogody.
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
180
Wymagane.
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z modelu domu z dachem dwuspadowym i silnej dmuchawy o odpowiednio
ukształtowanym wylocie powietrza skierowanym na model od strony połaci dachu. Osłona boczna
stanowiska powinna zostać wykonana ze szkła (lub przeźroczystego tworzywa sztucznego) – dwie
równoległe ściany tworzące częściowy tunel aerodynamiczny oraz osłona górna.
Model domu ma posiadać unoszony do góry lekki dach, stabilizowany tak, że dach może zostać
uniesiony ku górze pod wpływem szybkiego przepływu powietrza ponad dachem i opaść na swoje
miejsce po ustaniu przepływu. Zaprojektować i wykonać system stabilizacji dachu i jego
automatycznego powrotu na miejsce po wyłączeniu dmuchawy.
Dmuchawa zabudowana na podeście stanowiska może zostać włączona a jej wylot skierowany jest
poziomo ponad dachem modelu tak, że dach zostaje uniesiony ku górze, z możliwością zmiany
szybkości strugi. Regulacja szybkości nadmuchu realizowana za pomocą panelu w kiosku
multimedialnym.
Wyposażyć stanowisko w system pomiaru ciśnienia ponad i pod powierzchnią dachu oraz kiosk
multimedialny. Miejsca pomiaru ciśnienia oznaczyć wyraźnie i uwidocznić (np. poprzez
przeźroczyste ściany modelu domu).
Kiosk multimedialny.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający ma możliwość włączenia dmuchawy, regulacji szybkości nadmuchu i obserwacji jak
dach modelu domu zostaje poderwany ku górze podczas pracy dmuchawy i opada na miejsce, gdy
powietrze ponad dachem nie porusza się z dużą szybkością.
Wyniki pomiarów ciśnień oraz szybkości nawiewu prezentowane są zarówno w kiosku
multimedialnym jak i bezpośrednio przy stanowisku.
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
181
Bernoulli – stanowiska dodatkowe (2.15)
Wytyczne:
Zamawiający wymaga wykonania dodatkowych dwóch stanowisk, które Zamawiający wybierze
spośród pięciu przedstawionych projektów koncepcyjnych zaproponowanych przez Wykonawcę.
Stanowiska te mają atrakcyjnie obrazować prawo Bernoulliego i dawać możliwość interakcji (np.
piłka utrzymywana w wylocie dmuchawy, duży (min. 1 m) „rozpylacz” lekkich, małych elementów
wykorzystujący sprężone powietrze i zwężki Venturiego w odpowiedniej obudowie itp.).
Zamawiający wybierze dwa spośród przedstawionych pięciu projektów i rezerwuje sobie prawo do
modyfikacji wybranych projektów.
Wykonawca zaproponuje sposób interakcji i liczbę wspólnie wykorzystujących stanowisko osób.
Dwa manometry elektroniczne wskazujące ciśnienia ponad i pod dachem oraz pokazujące różnicę
tych ciśnień. Manometry, przyłączone do systemu i umożliwiają wyświetlanie wyniku na ekranie
kiosku m-m razem z wynikiem pomiaru szybkości nadmuchu. Wynik pomiaru szybkości nadmuchu
wyświetlić także na obudowie dmuchawy oraz wyniki pomiaru ciśnień (np. duże i czytelne
wyświetlacze led opisane co mierzą i w jakich jednostkach).
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk m-m z prezentujący wyniki pomiarów oraz samo zjawisko, proste jego wyjaśnienie oraz
nagrania rzeczywistych zdarzeń związanych z tematyką stanowiska. Materiały m-m w kiosku
obrazować powinny zjawisko animacjami oraz sekwencjami filmowymi prezentującymi podobne
sytuacje (min. 3 filmy po min. 15 sekund oraz min. jedna animacja obrazująca mechanizm
powstawania podciśnienia ponad dachem).
Ponadto należy przedstawić obrazowo przykładowe obliczenia pokazujące rząd wielkości sił
działających na połać dachu prawdziwego domu (powierzchnia, różnica ciśnień, siły, szacunkowa
masa dachu).
Inne wymagania: brak
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
182
Wymiary stanowisk adekwatne do treści, otaczającej przestrzeni – na tyle duże aby dobrze
obrazować zjawiska.
Nazwa stanowiska:
Batyskaf – Prawo Archimedesa (2.16)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Siła wyporu, pływalność, gęstość, objętość, ciężar, ciśnienie hydrostatyczne, sonar, szybkość
dźwięku.
Cele:
Umożliwić wykorzystanie prawa Archimedesa podczas sterowania batyskafem głębinowym.
Aplikacyjne zastosowanie tego prawa ma zaciekawić Zwiedzających i zaprezentować je w atrakcyjnej
formie.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko złożone z postumentu, zbiornika z cieczą, batyskafu, systemu pomiarowego, interfejsu
oraz instrukcji obsługi i opisu. Na jednej ze ścian zbiornika oraz obok stanowiska infografiki.
Wymagania szczegółowe dotyczące stanowiska:
Stanowisko złożone ze zbiornika z cieczą o wysokości ok. 1,2 m i wymiarach podstawy ok. 0,7 m x 0,4
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
183
m (wszystkie wymiary +/-10%) –posadowionego na postumencie o wymiarach ok. 1,5 m (dł.) x 1 m
(szer.) x 0,5 m (wys.). Wysokość słupa cieczy w zbiorniku ok. 1 m. Ciężar stanowiska jest znaczny –
należy zatem w uzgodnieniu z Zamawiającym przygotować taką podbudowę aby bezpiecznie
przenieść naprężenia na posadzkę oraz strop, bez przekraczania norm.
Zabudowa powinna zostać wykonana ze szkła bezpiecznego o wytrzymałości odpowiedniej do
bezpiecznego używania stanowiska. Przed przystąpieniem do realizacji należy, obliczyć, oraz dobrać
odpowiednią grubość szkła oraz sposób łączenia ze sobą tafli. W zależności od dobranej grubości
szkła oraz obciążenia wodą należy odpowiednio przeliczyć i rozwiązać konstrukcję podestu
(zwracając uwagę również na nośność posadzki). Cięcie krawędzi i ich łączenie musi być wykonane
bardzo starannie, precyzyjnie i estetycznie. Na jednej ze ścian bocznych i tylnej nanieść grafikę w
wydruku holograficznym:
głębokości w metrach pod poziomem morza – w formie podziałki (przeskalowanej od 0 do
ok. 11 000 m po poziomem morza),
infografika przedstawiająca różne organizmy żywe żyjące na określonych głębokościach,
Ponadto obok stanowiska infografika scenograficzna przedstawiająca największe zanurzenie
batyskafu w historii (Rów Mariański), typowe zanurzenia okrętów podwodnych (dobrej jakości
wydruk o minimalnych rozmiarach 2 m x 2 m.
Dno stylizować wyglądem na dno morskie, z elementami imitującymi skały i wrak spoczywający na
dnie itp. (scenografia).
W zbiorniku umieścić model batyskafu (o maksymalnym możliwym do zmieszczenia wewnątrz
zbiornika rozmiarze zachowującym pełną funkcjonalność), wykonany ze stali nierdzewnej (dopuszcza
się inne materiały imitujące stal), przy czym zbiorniki balastowe i komora obserwacyjna powinny być
wykonane z materiałów przeźroczystych. Batyskaf ma możliwość ruchu jedynie w pionie.
Model wyposażyć w czujnik ciśnienia mierzący bieżącą wartość ciśnienia na danej głębokości oraz
monitor o przekątnej minimum 17” z nakładką dotykową wyświetlający wyniki oraz materiały
edukacyjne.
Napełnianie zbiorników balastowych wodą i powietrzem ma być regulowane przez Zwiedzającego za
pomocą dużych kół zaworowych (min. średnica 0,4 m) umieszczonych na obudowie podestu.
Wewnątrz podestu zabudowana system sprężonego powietrza. Powietrze doprowadzić do
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
184
zbiorników balastowych odpowiednim wężem.
Na dnie umieścić system napowietrzający, oraz wykorzystać instalację powietrzną do wytworzenia
chmury bąbli powietrza i symulacji zatopienia batyskafu przez nagłe zmniejszenie gęstości
otaczającej mieszaniny cieczy i powietrza.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający ma możliwość kontrolowania zanurzenia i wynurzenia batyskafu przez napełnienie
zbiorników balastowych cieczą lub ich opróżnienie za pomocą sprężonego powietrza (np. z
kompresora ukrytego w postumencie). Musi to pozwolić na kontrolę zanurzenia batyskafu i jego
ruch w pionie.
Możliwe jest również chwilowe uruchomienie przez Zwiedzającego napowietrzania na dnie za
pomocą kolejnego mechanicznego manipulatora chwilowego. Gwałtowne zmniejszenie gęstości
wypadkowej ośrodka (mieszaniny cieczy i powietrza) spowodować ma nagłe tonięcie batyskafu (nie
dopuścić do opadania batyskafu na dno zbiornika).
Podczas całego doświadczenia wyświetlana jest bieżąca wartość ciśnienia hydrostatycznego
mierzona przez czujnik będący na wyposażeniu batyskafu. Ma być ona nanoszona także na stale
przesuwający się wykres zależności ciśnienia w funkcji czasu, wyświetlany na dołączonym do
stanowiska ekranie o min. przekątnej 17”.
Opomiarowanie:
Czujnik ciśnienia przekazujący bieżącą wartość ciśnienia hydrostatycznego do systemu
pomiarowego. Częstość próbkowania min. 5 Hz, maksymalna niepewność pomiaru 10 %.
Wytyczne dla multimediów:
Na ekranie wyświetlane są treści edukacyjne lub wartość ciśnienia wraz z wykresem – wybór należy
do Zwiedzających.
Jako treści edukacyjne: ilustracja prawa Archimedesa z wyjaśnieniami oraz różnorodne przykłady
(min 3 przykładów, materiał wideo obrazujący tematykę, min. 30 sekund filmu) oraz animacja
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
185
wyjaśniająca powstawanie siły wyporu.
W zakładce HISTORIA zaprezentować postać Archimedesa i jego dzieła.
Inne wymagania:
Druk holograficzny – referencje: http://www.youtube.com/watch?v=_9QR3qaK_Cs
Nazwa stanowiska:
Nurek Kartezjusza (2.17)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Ciśnienie – hydrostatyczne i atmosferyczne, pływalność, siła wyporu, gęstość, objętość, prawo
Pascala.
Cele:
Zapoznanie Zwiedzających z klasycznym doświadczeniem – nurek Kartezjusza. Obserwując działanie
stanowiska oraz wykonując czynności opisane w instrukcji Zwiedzający będą mogli przyjrzeć się,
zastanowić i wywnioskować, czemu gdy zwiększa się ciśnienie ponad cieczą ma to wpływ na
ciśnienie w całej objętości cieczy oraz jak wpływa to na objętość powietrza wewnątrz „nurka” i na
jego pływalność.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
186
Przeźroczysty cylinder o wysokości min. 1,5 m i średnicy ok. 20 cm, wypełniony cieczą, postawiony
na okrągłym postumencie o wysokości ok. 60 cm. Obok stanowiska zamontować dźwignię (min. 1 m
długości), której naciśnięcie przez Zwiedzającego zwiększać ma ciśnienie powietrza ponad słupem
cieczy wewnątrz cylindra. Konstrukcja urządzenia ma uwidaczniać połączenie cylindra pompy z
przestrzenią ponad cieczą – może to być np. tłok pracujący bezpośrednio wewnątrz cylindra z cieczą
lub inna konstrukcja (położenie, rozmiar tłoka i cylindra pompy, długość ramienia, materiały – do
uzgodnienia i akceptacji przez Zamawiającego na etapie projektowym).
Wewnątrz wypełnionego cieczą cylindra umieścić „Nurek Kartezjusza” o wielkości min. 15 cm, z
widoczną (przeźroczystą) komorą balastową, estetyczny, wykonany z trwałych materiałów.
Dostarczyć także zapasowy egzemplarz.
W ścianie cylindra, na równo rozmieszczonych odległościach zamontować 4 manometry – jeden
mierzy ciśnienie powietrza ponad powierzchną cieczy, pozostałe trzy wskazują różny poziom
ciśnienia hydrostatycznego na kolejnych głębokościach (0,5 m, 1 m i 1,5 m). Wszystkie reagują
jednocześnie na wzrost ciśnienia podczas obciążania dźwigni przez Zwiedzającego (ilustracja prawa
Pascala). Zakres dobrać tak aby obie te funkcje były możliwe i wyraźnie widoczne.
Przy stanowisku umieścić tabliczkę z opisem stanowiska oraz obserwowanego efektu, a także
instrukcją użytkowania stanowiska.
Sposób funkcjonowania:
Nurek pod wpływem zmian ciśnienia wewnątrz cieczy (spowodowanych naciskiem z zewnątrz,
wywieranym przez Zwiedzających za pomocą tłoka i dźwigni) wypełnia się wodą i tonie, lub wypływa
z powrotem na powierzchnię gdy nacisk ustąpi.
Zwiedzający mają dostrzec związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy naciskiem dźwigni na tłok, a
jego pływalnością.
Ponadto muszą móc zaobserwować zmianę wskazań manometrów spowodowanych naciskiem na
dźwignię i zwiększeniem ciśnienia ponad powierzchnią cieczy.
Opomiarowanie
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
187
Manometry (np. z rurką Bourdona) rozmieszczone w równych odległościach wzdłuż całej rury (4
sztuki). Średnica obudowy (tarczy i wskazówki) na tyle duża, aby możliwy był łatwy odczyt wartości
ciśnienia z odległości ok. 1,5 m.
Wytyczne dla multimediów: nie dotyczy
Inne wymagania: Zastosować ciecz, która zachowywać będzie klarowność i nie będzie wymagała
częstej wymiany (min. przez 3 miesiące).
W materiałach umieszczonych na tabliczce ekspozycyjnej zawrzeć materiały (graficzne i tekstowe)
umożliwiające Zwiedzający mają dostrzec związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy naciskiem
dźwigni na tłok, zwiększeniem ciśnienia powyżej cieczy, wewnątrz cylindra, kompresją powietrza
wewnątrz „nurka” i jego pływalnością.
Nazwa stanowiska:
Podnośnik hydrauliczny i hamulce (zespół stanowisk) (2.18)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Ciśnienie, prawo Pascala, nacisk, siły.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym odkrywanie i testowanie prawa Pascala za pomocą dwóch instalacji:
podnośnika hydraulicznego oraz hamulców hydraulicznych.
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
188
Wymagane
Wymagane elementy:
1. Podnośnik hydrauliczny o trzech, nierównych powierzchniach tłoków (średnice: ok. 36 cm –
czyli ok. 0,1 m2 powierzchni; ok. 50 cm – czyli ok. 0,2 m2 powierzchni oraz ok. 3,6 cm – czyli
ok. 0,001 m2 powierzchni). Powierzchnia dwóch dużych tłoków płaska, umożliwiająca
wejście na nie Zwiedzającym. Zapewnić ewentualnie barierki pomagające utrzymać
równowagę podczas stania na powierzchni tłoka. Tłoki połączone widocznym przewodem
hydraulicznym, skok tłoka największego min. 5 cm. Zwiedzający mogą wejść i stanąć stopami
na dwóch większych tłokach i spróbować eksperymentować z urządzeniem, sprawdzać
i wnioskować dlaczego ono działa. Trzeci tłok o najmniejszej powierzchni przekroju
i największym skoku wyposażyć w dźwignię i zawór zwrotny (jak w podnośniku
hydraulicznym). Na przewodach wiodących do kolejnych tłoków zainstalować zawory
odcinające umożliwiając Zwiedzającym wybór z ilu tłoków na raz chce skorzystać. Jeśli to
konieczne, stanowisko wyposażyć w zbiornik retencyjny oleju hydraulicznego lub innej
wykorzystanej cieczy.
2. Drugim wymaganym elementem stanowiska jest działający uproszczony samochodowy
system hamulcowy. Koło samochodu, osadzone na łożysku i napędzane małym silnikiem
elektrycznym włączanym przez Zwiedzających za pomocą pedału gazu. Zacisk hamulca
widoczny wyraźnie na tarczy hamulcowej (poprzez ażurową felgę aluminiową). Widoczne
przewody hamulcowe, zbiornik wyrównawczy, pedał z pompą płynu hamulcowego. Układ
zaprezentować jako fragment samochodu z błotnikiem wykonanym z przeźroczystego
tworzywa tak, aby koło i cały układ był dobrze widoczny i wyeksponowany a jednocześnie
pozostawał poza zasięgiem zwiedzających (bezpieczeństwo) a pedały były dla nich dostępne.
3. Kiosk multimedialny.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający mają możliwość wejścia na podnośnik o różnych średnicach tłoków i sprawdzenie jak on
działa. Wyraźna różnica w powierzchniach tłoków będzie powodowała obserwowalne efekty – np.
dziecko unoszące w dorosłego lub, wykorzystując dźwignię i tłok o najmniejszej powierzchni,
Zwiedzający jedną ręką może unieść kilka osób jednocześnie stojących na tłokach lub siebie samego.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
189
Układ hamulcowy ma działać i pozwalać zahamować obracające się szybko koło, z niewielkim
wysiłkiem Zwiedzającego uciskającego pedał hamulca. Wyeksponować również i tutaj tłoki i różnicę
w ich powierzchniach. Zwiedzający muszą jednocześnie widzieć zacisk hamulca i mieć dostęp do
pedałów.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Zawartość kiosku multimedialnego zawiera animację, w prostej, stylizowanej na ruchomy rysunek
formie, przedstawiającą przyczynę działania wykorzystujących prawo Pascala, wraz ze wskazaniem
różnych powierzchni tłoków, ciśnień i sił.
Dodatkowym wymaganiem jest zaprezentowanie dystansu potrzebnego do wyhamowania auta
osobowego i ciężarowego z różnych prędkości początkowych (prosta symulacja lub animacja
sekwencyjna). Wyeksponować aspekt bezpieczeństwa na drodze.
W zakładce HISTORIA wyeksponować postać Blaise Pascal’a i jego dokonania na różnych polach
nauki, łącznie z prawem Pascala.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Efekt Magnusa (zespół stanowisk) (2.19)
Lokalizacja: (2N-3.7 )
Tematyka:
Ciśnienie, szybkość przepływu, siła aerodynamiczna, lepkość ośrodka.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
190
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym zaobserwowanie efektu Magnusa, oraz poznanie jego przyczyn fizycznych.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z dwóch elementów, kiosku multimedialnego i scenografii.
Zbiornik z cieczą, do którego wpadały będą turlające się po pochylni okrągłe elementy: kulki lub
walce.
Lekki cylinder zawieszony na linkach.
Tor elementów spadających, obracających się jednocześnie (w cieczy lub powietrzu) będzie odchylał
się od przewidywanego przez Zwiedzających toru z powodu efektu Magnusa.
Ad. 1 Zbiornik z cieczą wielkości około 60 cm (długość), 40 cm (wysokość), 20 cm (szerokość)
przymocowany do postumentu o wysokości ok. 60 cm. W centralnej części ponad „akwarium”
zainstalować należy dwie pochylnie, aby mogły się po nich staczać kulki lub walce wprost do cieczy
poniżej. Rotujące elementy bardzo wyraźnie odchylić mają swój tor od intuicyjnie przewidywanego
przez Zwiedzających. Pochylnie muszą zostać wykonana w sposób umożliwiający toczenie się po niej
walców (wspartych o prowadnicę na wystających na bokach fragmentach osi) lub kulek. Pochylnie
skierować w przeciwne strony tak, aby wskazać znaczenie kierunku obrotu elementów na kierunek
odchylenia toru wewnątrz cieczy (rys.). Zbiornik wyposażyć w automatyczny system odzyskiwania
zatopionych elementów (np. skośne dno i mechanizm w formie ruchomego podajnika lub inny)
podający kolejne element na tackę, z której Zwiedzający pobierają go i kładą na wybraną pochylnię.
Ad. 2 Lekki walec (ok. 0,8 m długości i średnicy ok 15-20 cm, wykonany np. z lekkiej, sztywnej pianki)
podwieszony na linkach. Wzdłuż osi walca wyprowadzić wystające z obu końców o ok. 10 cm osie o
średnicy ok. 2cm z otworami, przez które przełożyć należy wytrzymałą nić (lub cienką linkę). Całość
zawiesić tak, aby możliwe było nawijanie się linki na oba końce osi, zwiększające tym samym
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
191
wysokość zawieszenia tuby. Wysokość zawieszenia oraz szczegóły wykonawcze dobrać
eksperymentalnie na etapie testów, umożliwiając Zwiedzającym eksperymentowanie ze
stanowiskiem (również dzieciom w wieku od ok. 10 lat).
Sposób funkcjonowania:
Za pomocą zautomatyzowanego systemu Zwiedzający transportują kulki (lub walce) z dna na tackę,
z której Zwiedzający pobierają go i kładą na wybraną pochylnię . Rotujące elementy zmieniają w
interesujący sposób tor swojego ruchu. Jego analiza będzie przedmiotem prezentacji w kiosku m-m.
Zwiedzający nawijają linkę na wystające osie cylindra wznosząc go na maksymalną wysokość
(wynikającą z ich wzrostu). Następnie pozwalają mu opaść swobodnie. Tuba nie spada jednak od
razu pionowo w dół tylko podczas odwijania się linek z osi cylinder wprowadzany jest jednocześnie
w ruch obrotowy. Zwiedzający muszą móc zauważyć wpływ rotacji (i jej kierunku) na odchylenie toru
spadku tuby od pionu. W tym celu przygotować scenografię w formie tła zawierającego pionowe
linie, pomagające zauważyć odchylenie toru od linii prostej.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
W kiosku multimedialnym zaprezentować efekt Magnusa i jego wykorzystanie w kilku dziedzinach
życia (min. 3 zastosowania – przynajmniej sport, statek Flettnera itp.) – minimum trzy sekwencje
filmowe po 15 sekund oraz animacja obrazująca powstawanie efektu.
W zakładce HISTORIA zaprezentować sylwetkę Magnusa oraz Flettnera.
Inne wymagania:
Scenografia ilustrować powinna efekt Magnusa występujący podczas lotu piłki futbolowej
wykonanego z tzw. podkręceniem. Przygotować fragment bramki (lub scenografię w formie dobrej
jakości wydruku) oraz podwiesić kilka piłek (min. 5), odwzorowujących fazy toru lotu zakrzywionego
z powodu efektu Magnusa. Uzyskać wizualny efekt rozmazania piłek spowodowany rotacją piłek.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
192
Nazwa stanowiska:
Wiatrak bez łopat (2.20)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
193
Lokalizacja: (2N-3.7 )
Tematyka:
Prawo Bernoulliego.
Cele:
Zaprezentować Zwiedzającym jedno z wielu zastosowań praw aerodynamiki w codziennym życiu w
niecodziennym urządzeniu.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wskazane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z trzech wiatraków bez łopat (patrz referencja) o średnicy strefy nawiewu co
najmniej 30cm, posadowione na trzech postumentach. Wysokość osi strefy nawiewu kolejnych
wiatraków ok.: 0,7m, 1m, 1,3m, odległość do ustalenia doświadczalnie na podstawie wytycznych.
Dozwala się na zakup urządzeń produkowanych fabrycznie.
Tabliczka ekspozycyjna z opisem urządzenia i podstaw fizycznych jego działania.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający wchodząc w strefę nadmuchu uzyskanego za pomocą wiatraków, które nie mają
łopat, mają zostać zaskoczeni i zaciekawieni tym faktem. Można przełożyć rękę przez „wiatrak”,
przerzucić apaszkę lub inne lekkie przedmioty. Zaintrygowany efektem Zwiedzający może podejść
do kiosku multimedialnego aby zaspokoić swoją ciekawość i dowiedzieć się o zasadach fizyki jakie
stoją za działaniem tego niezwykłego urządzenia oraz gdzie jeszcze wykorzystuje się podobne
konstrukcje.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
194
Ponadto co stanowisko powinno umożliwić pokaz polegający na odpowiednim ustawieniu
wiatraków aby np. balon (wypełniony np. helem i doważony balastem do zerowej pływalności)
wprowadzony do strefy podciśnienia pierwszego wiatraka mógł „przepłynąć” poprzez kolejne
wiatraki.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Referencyjne wykonanie „wiatraka”: http://youtu.be/JVJnWMyttYM,
http://images.gizmag.com/gallery_lrg/dyson-air-multiplier-fans-1.jpg
Nazwa stanowiska:
Termometr Galileusza (2.21)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Temperatura, gęstość, pływalność, siła wyporu.
Cele:
Termometr Galileusza ma skłaniać Zwiedzających do znalezienia odpowiedzi na pytanie: dlaczego i
jak taki termometr pokazuje aktualną temperaturę otoczenia oraz zaciekawiać ładnym wyglądem.
Zwiedzający mają dowiedzieć się także, jak zmienia się gęstość wody ze zmianą jej temperatury, jak
to wpływa na jej gęstość oraz pływalność zanurzonych w niej przedmiotów.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
195
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Klasyczny termometr Galileusza (wykalibrowany)., w postaci rury o wysokości min. 1,5 m o
odpowiedniej średnicy (min. 20 cm) takiej, aby pływające wewnątrz znaczniki temperatury nie były
mniejsze niż 5-7 cm średnicy. Wewnątrz rury termometru pływają znaczniki temperatury (szczelne
zbiorniczki z oznaczeniami temperatur).
Rurę osadzić w niewysokim postumencie, pełniącym rolę wspornika – wystarczająco ciężkim aby
bezpiecznie utrzymać rurę w pozycji pionowej. Dozwala się zamocowanie rury dodatkowo za
pomocą linek lub innych wsporników do ścian lub filarów, o ile nie wpłynie to negatywnie na wygląd
stanowiska.
Przy stanowisku umieścić tabliczkę informującą o zmianie gęstości wraz ze zmianą temperatury oraz
o pływalności – czyli fizyce, dzięki której działać może taki termometr. Dodać także informacje (i
odniesienia) do Galileusza i jego odkryć – m.in. prezentowanego termometru.
Sposób funkcjonowania:
Ze zmianą temperatury cieczy zmienia się jej gęstość, a pływaki są tak dobrane aby dla danej
temperatury tylko jeden z nich pozostawał w równowadze hydrostatycznej.
Zwiedzający obserwują termometr i na podstawie opisu (oraz intuicji i wiedzy już posiadanej) są w
stanie odczytać aktualną temperaturę termometru. Ze względu na dość dużą bezwładność cieplną
Opomiarowanie: nie dotyczy
Wytyczne dla multimediów: nie dotyczy
Inne wymagania: brak
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
196
Nazwa stanowiska:
Aerodynamika – Siła nośna (2.22)
Lokalizacja: (2N-3.7)
Tematyka:
Przepływ powietrza, szybkość, powierzchnia nośna, ciśnienie, opór aerodynamiczny, siła nośna, kąt
natarcia, tunel aerodynamiczny.
Cele:
Celem stanowiska jest zaprezentowanie Zwiedzającym tunelu aerodynamicznego wraz z
wyjaśnieniem funkcji, jaką pełni podczas badań w lotnictwie i innych dziedzinach nauki i techniki po
to, aby dostrzec występowanie zjawisk umożliwiających konstruowanie maszyn latających,
udoskonalanie konstrukcji samochodów itp.
Ponadto celem jest umożliwienie Zwiedzającym odczucie całym ciałem sił oporu aerodynamicznego
podczas oddziaływania wiatru na tułów oraz siły nośnej powstającej podczas opływania dużych
profili aerodynamicznych zakładanych przez Zwiedzających na ręce.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Tunel aerodynamiczny o obiegu zamkniętym z otwartą przestrzenią o dużym przekroju (min. 1 m
(wys.) x 1,5 m (szer.), pozwalającą Zwiedzającym stanąć w strudze powietrza oraz wyposażony w
drugą, przeźroczystą komorę pomiarową o mocno zredukowanym przekroju poprzecznym (np. ok.
szerokość 0,6 m, wysokość 0,5 m) i przez to szybszym przepływie powietrza, zawierającą ruchomy
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
197
model samolotu (patrz szkic).
Wszystkie wloty i wyloty powietrza odpowiednio zabezpieczone przed dostępem Zwiedzających.
Nadmuchu wyposażony w odpowiednio silny wentylator oraz system wyłapywania ewentualnie
wpadających do wlotu małych przedmiotów.
W komorze zawierającej ruchomy model samolotu (wznoszący się wraz ze wzrostem szybkości
powietrza) zainstalować czujnik szybkości powietrza.
Ponad tunelem podwiesić należy prawdziwy płatowiec (np. szybowiec), lub przynajmniej jego część
(min. kadłub i jedno skrzydło).
Sposób funkcjonowania:
Stanowisko wykorzystywane w dwojaki sposób: po pierwsze można całym sobą poczuć siłę wiatru
gdy Zwiedzający stanie pomiędzy wylotem a wlotem strugi powietrza. Dodatkowo jeśli na ręce
założy profile aerodynamiczne (wycinki skrzydła) wykonane z gęstej, elastycznej pianki, poczuć
będzie mógł jak powstająca podczas opływu powietrza siła nośna podnosi mu ręce ku górze lub
dociska je w dół, w zależności od kąta natarcia i sposobu założenia gąbkowych skrzydeł na ramiona.
Druga część interakcji z tunelem polega na regulowaniu przez Zwiedzających szybkości wewnątrz
tunelu (za pomocą manetki przepustnicy) i obserwacja, jak wpływa to na model samolotu –
pojawianie się sił aerodynamicznych na powierzchniach samolotu ma wywoływać jego ruch
(wznoszenie się i opadanie). Model ma być tak zamocowany (np. na specjalnym mechanizmie
wieloramiennym), Wskazania pochodzące z anemometru przedstawić w postaci wskazań
szybkościomierza lotniczego.
Opomiarowanie:
Anemometr wewnątrz komory pomiarowej oraz w okolicy nadmuchu na stojących
Zwiedzających. Wskazania pierwszego przedstawić przy stanowisku sterowania, drugiego w
miejscu dobrze widocznym dla Zwiedzających stojących w strefie nadmuchu. Zakres,
rozdzielczość, typ i dokładność dobrać na etapie prototypowania stanowiska w porozumieniu z
Zamawiającym.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
198
Wytyczne dla multimediów:
Zaprezentować ważność badań wykonywanych w tunelach aerodynamicznych w różnych
dziedzinach życia.
Wyjaśnić w możliwie przystępny sposób mechanizm powstawania siły nośnej, różne rodzaje oporów
aerodynamicznych, różnicę szybkości strugi w różnych przekrojach poprzecznych tunelu.
Wymagana ilustracja animacjami uzupełniającymi materiały filmowe prezentujące poruszane
zagadnienia (min. 1 minuta materiałów filmowych oraz min. jedna animacja).
W zakładce HISTORIA zawrzeć historyczne informacje o Bernoullim, braciach Wright i ich tunelu,
oraz historii rozwoju lotnictwa.
Inne wymagania:
Widok stanowiska z góry oraz widok perspektywiczny. W narożniku prawej ilustracji propozycja
zamocowania modelu samolotu wewnątrz tunelu.
Nazwa stanowiska:
Aerodynamika – pionowy tunel aerodynamiczny (2.23)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
199
Lokalizacja: (2N-3.7).
Tematyka:
Przepływ powietrza, szybkość, powierzchnia nośna, ciśnienie, opór aerodynamiczny, tunel
aerodynamiczny, skoki spadochronowe.
Cele:
Celem stanowiska jest umożliwienie Zwiedzającym eksperymentowania z różnymi kształtami i
rozmiarami elementów wkładanych w zasięg pionowo wznoszącej się strugi wewnątrz pionowego
tunelu aerodynamicznego.
Pozwolić ma to na dostrzeganie jak rozmiar i kształt wpływa na zdolności lotne „różnych
konstrukcji”.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Pionowy tunel aerodynamiczny składający się z przeźroczystej, cylindrycznej obudowy o średnicy
min. 0,6 m i wysokości 1,5 m wspartej na postumencie zawierającym cichy system nadmuchu,
włącznik, regulator szybkości, wskaźnik szybkości oraz blat stanowiący oparcie dla rąk Zwiedzających
oraz półkę. Pomiędzy blatem a dolną krawędzią cylindrycznej obudowy zachować szczelinę
pozwalającą wkładać do wnętrza różne elementy (samoloty z papieru, rurki, kubki styropianowe,
lotki do badmintona, gąbkowe piłeczki itp.). Wiatrak osłonięty bezpieczną przesłoną zabezpieczającą
przed przypadkowym włożeniem tam palców lub drobnych elementów.
Na blacie zainstalować włącznik oraz regulację szybkości strugi (np. w formie obracanej obręczy),
wskaźnik szybkości, opis stanowiska i instrukcja jego wykorzystania.
Wokół stanowiska rozmieścić kilka miękkich siedzisk i małych stolików, umożliwiających
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
200
wcześniejsze przygotowanie przez Zwiedzających „elementów testowych”, zanim podejdą z nimi do
tunelu. Wysokość blatu dobrać tak, aby dosięgały do niego swobodnie dzieci w wieku od ok. 10 lat.
Pomiar szybkości powietrza oraz wskaźnik wbudowany w blat.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do stanowiska i po włączeniu nadmuchu mogą wprowadzić do wnętrza
obudowy różne przedmioty, sprawdzając czy poruszające się szybko wewnątrz obudowy powietrze
wzniesie je wysoko, czy „lot” będzie stabilny, czy przedmiot wypadnie z obudowy górą.
Na półce otaczającej stanowisko znajdować się powinny kartki papieru, styropianowe kubki, rurki
tekturowe i inne elementy.
Opomiarowanie:
Pomiar szybkości strugi powietrza i wskaźnik w postaci okrągłej, podświetlanej diodami LED
skali, wycechowanej w km/h oraz m/s.
Wytyczne dla multimediów: nie dotyczy;
Inne wymagania: Referencyjne wykonanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
201
Nazwa stanowiska:
Efekt Dopplera (2.24)
Lokalizacja: (pomiędzy 2N-3.8 i 2N-3.7))
Tematyka:
Zmiana częstotliwości rejestrowanego dźwięku przy ruchomym źródle bądź obserwatorze – efekt
Dopplera.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym zapoznania się z efektem Dopplera (w zakresie słyszalnych
częstotliwości akustycznych) oraz jego eksperymentalnego zweryfikowania za pomocą stanowiska.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z torowiska (np. profile stalowe, rurowe) przymocowanego do stropu lub/i
ścian, długości min. 30,00m (+/-20%). Po tak przygotowanym torowisku przemieszczać ma się na
wózku urządzenie zawierające: głośnik, sygnalizator świetlny. Lokalizację i kształt torowiska oraz
technologię mocowania i napędu wózka ustalić z Zamawiającym na etapie projektowania
stanowiska.
W pomieszczeniu na posadzce w sposób trwały, widoczny i łatwo rozpoznawalny, ma być
zaznaczone miejsce (np. oznaczenie w jaskrawej, fluorescencyjnej barwie, odcinającej się od koloru
reszty posadzki), w którym ma stanąć Zwiedzający w czasie wykonania doświadczenia.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
202
W tej strefie ma się znajdować kiosk m-m będący interfejsem stanowiska oraz zawierający materiały
wyjaśniające zjawisko, prezentujące przykłady z życia wzięte oraz zastosowania (np. w medycynie –
badanie przepływu krwi, technice pomiarów przepływów, radar dopplerowski i inne).
Sposób funkcjonowania:
Wózek z oprzyrządowaniem „parkuje” standardowo w okolicy stanowiska kontroli – czyli kiosku
multimedialnego. Zwiedzający podchodzi do kiosku w oznaczonej strefie i może dowiedzieć się z
materiałów multimedialnych na czym polega efekt Dopplera. Może również rozpocząć
doświadczenie: wózek włącza sygnalizację świetlną, odjeżdża w jedną stronę do końca toru, zawraca
i po nabraniu szybkości (na drodze ok. 2-3 m) zaczyna emitować dźwięki wybrane losowo spośród
zaprogramowanych (np.: czysty ton o określonej częstotliwości, odgłos ambulansu, odgłos pociągu –
parowozu z gwizdkiem, bolidu formuły 1, klaksonu samochodowego, szybkiego motocykla,
śmigłowca itp.). Zwiedzający ma możliwość zaobserwować zmysłem słuchu zmianę częstotliwości
odgłosów docierających do jego ucha podczas zbliżania się wózka, mijania Zwiedzającego oraz
oddalania się. Ponadto stanowisko wyposażone jest w mikrofon (przymocowany do kiosku m-m na
wysokości przejeżdżającego wózka), który pozwala na rejestrację i bieżącą analizę docierających do
niego dźwięków, wraz z prezentacją częstotliwości głównej oraz na sonogramie.
W wersji zaawansowanej doświadczenia (po zalogowaniu) stanowisko umożliwiać ma sterowanie
szybkością wózka, wyborem emitowanych dźwięków, dokonywanie obliczeń przewidywanych zmian
częstotliwości w prostym kalkulatorze (wybór wartości we wzorze na ekranie dotykowym) i
weryfikacja z rzeczywistym efektem. Możliwy musi być również zapis przebiegu doświadczenia do
późniejszego pobrania z systemu (zapisywane jest nagranie dźwięku pochodzące z mikrofonu
zamontowanego w stanowisku) i wyznaczenia szybkości przejeżdżającego wózka emitującego
dźwięki.
Dodatkową funkcjonalnością stanowiska jest interaktywność zapoczątkowywana nie przez
Zwiedzającego lecz przez elementy stanowiska. Jeśli wózek nie poruszał się dłużej niż
zaprogramowany (możliwy do późniejszych zmian) czas, np. 3 minuty, rusza on samoczynnie i
jeżdżąc w różne strony i z różną szybkością wydaje różne dyskretne dźwięki, zachęcając
Zwiedzających do interakcji.
Opomiarowanie
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
203
1. Głównym zadaniem pomiarów tego stanowiska będzie rejestracja i analiza zmian częstotliwości
dźwięku docierającego do stanowiska doświadczalnego a pochodzących z poruszającego się
wózka. Podczas rejestracji powinna następować szybka analiza (np. FFT), zobrazowanie na
sonogramie.
2. Należy wyposażyć stanowisko w możliwość pomiaru szybkości wózka (przynajmniej w centrum
toru, gdzie jego szybkość będzie ustalona). Dane te potrzebne będą do doświadczalnej
weryfikacji teoretycznie wyznaczonych zmian częstotliwości wynikających z efektu Dopplera.
3. Zapisane dane można pobrać później z systemu po zalogowaniu się w nim z poziomu witryny
www.
Wytyczne dla multimediów:
Materiały multimedialne wyjaśniać powinny w przystępny sposób na czym polega efekt Dopplera
(opis uproszczony oraz zaawansowany – z animacjami oraz sekwencjami filmowymi min. dwa
przykłady po 10-15 sekund oraz dwie animacje: 2D i 3D, prezentujące mechanizm fizyczny efektu).
Kiosk pełni także rolę interfejsu kontroli sterowania wózkiem i wykonywania pomiarów.
W zakładce HISTORIA zawrzeć informacje na temat Christiana Andreasa Dopplera oraz jego prac, w
tym dotyczących efektu Dopplera.
Inne wymagania:
Zwrócić należy szczególną uwagę na to, aby poziom natężenia dźwięku nie był zbyt wysoki i męczący
dla Zwiedzających, a jednocześnie na tyle duży aby wyraźnie słyszalna była zmiana częstotliwości, w
szczególności w okolicy stanowiska pomiarowego.
Nazwa stanowiska:
Rura Rubensa (2.25)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
204
Lokalizacja: (3N-3.11 obok wejścia do Sali DŹWIĘK – 3N-3.3)
Tematyka:
Dźwięki, tony, wysokość dźwięku, rezonans, fala stojąca, węzły i strzałki fali akustycznej.
Cele:
Stanowisko ma charakter naukowo-artystyczny. Po pierwsze ma umożliwiać zaobserwowanie
węzłów i strzałek akustycznej fali stojącej (wewnątrz rury). Osiągane jest to za pomocą
zróżnicowania wysokości płomieni palących się ponad rurą, imponujących swoimi kształtami i
„ożywającymi” w rytm muzyki.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Rura Rubensa długości min. 1,5 m (i optymalnej średnicy) wykonana z materiału zachowującego
estetyczny wygląd i odpornego na podwyższoną temperaturę (np. stal nierdzewna).
Odpowiedni postument wyposażony w kółka (możliwość łatwego transportu i wykorzystania
stanowiska również poza ekspozycją), szafkę zawierającą m.in. butlę z gazem palnym oraz niezbędne
urządzenia audio (generator akustyczny, wzmacniacz, odtwarzacz mp3 USB, wejście audio).
Zintegrowany ze stanowiskiem ekran z nakładką dotykową (min. 22” – typ A, specyfikacja w
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) i
komputerem, będący interfejsem stanowiska oraz zawierający materiały edukacyjne.
Dodatkowe urządzenie ułatwiające pomiar odległości pomiędzy kolejnymi węzłami lub strzałkami
fali stojącej (np. w formie podziałki centymetrowej oraz dwóch pionowych suwaków).
Scenografia wzbogacająca przekaz oraz kształtująca przestrzeń i kontrolująca ilość światła.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
205
Odpowiednia obudowa i inne urządzenia zabezpieczające zapewniające bezpieczeństwo podczas
korzystania ze stanowiska. Stanowisko wyposażyć w obudowę umożliwiającą jego bezpieczny
transport.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający mogą podziwiać działającą rurę, a z poziomu kiosku m-m sterować wyborem i
głośnością audio (czysty ton o regulowanej częstotliwości oraz nagrania muzyczne).
Opomiarowanie
Urządzenie do pomiaru odległości pomiędzy kolejnymi węzłami lub strzałkami fali stojącej
(widzianymi jako wysokie i niskie płomienie).
W kiosku, podczas kontrolowania doświadczenia, dostępny wskaźnik częstotliwości aktywny podczas
emitowania czystego tonu.
Wytyczne dla multimediów:
Komputer i monitor jest przede wszystkim interfejsem użytkownika (zintegrowany ze stanowiskiem)
i prezentować ma zjawisko rezonansu akustycznego i fali stojącej za pomocą animacji (min. dwie
animacje, 2D i 3D, po min. 15 sekund – jedna obrazująca powstawanie fal stojących, druga
wyjaśniająca zmienną długość języków ognia) i wykresów.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Klawiatura (2.26)
Lokalizacja: (3N-3.11 podłoga przed wejściem do Sali DŹWIĘK – 3N-3.3)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
206
Tematyka:
Dźwięki, tony, wysokość dźwięku, jego barwa, instrumenty klawiszowe i inne.
Cele:
Klawiatura przyłączona do syntezatora wydawać ma różne dźwięki, w zależności od ustawienia jaki
instrument ma naśladować oraz tego, co „zagrają” na niej stopami Zwiedzający.
Stanowisko ma zaciekawić swoją formą i zachęcić do zagłębienia się w temat „dźwięku” poprzez
aktywne zwiedzenie pomieszczenia ekspozycji poświęconej temu tematowi. Zaprezentowane
instrumenty i ich brzmienie wzbogacą wiedzę i doświadczenia Zwiedzających.
Odniesienia do podstawy programowej:
Nie wymagane.
Wymagane elementy:
Płaska klawiatura o wyglądzie klawiatury fortepianowej o wymiarach ok. 4,5m długości i ok. 1,2m
szerokości (długości klawisza białego), leżąca na podłodze, reagująca na nacisk podświetleniem i
efektem akustycznym. Maksymalna wysokość klawiszy ponad posadzkę max. 5cm – im mniej tym
lepiej. Obwód klawiatury oznaczyć widocznym kolorem i wyposażyć w łagodny podjazd
zapobiegający potknięciom i umożliwiający wjazd kołami wózków dla niepełnosprawnych i
dziecięcych. Klawiatura obejmować ma minimum dwie oktawy (wielką i małą) – zalecane około 20
klawiszy białych (i odpowiednią liczbę klawiszy czarnych), po ok. 20cm na klawisz (szerokość),
klawisze czarne proporcjonalne rozmiarami do białych. We wszystkie klawisze wbudować system
podświetlający aktywne pola (np. diody LED wysokiej jasności), wspomagające Zwiedzających
podczas prób grania wybranej w menu kiosku melodii (na przykład kolorowym podświetleniem).
Szerokość klawiszy (i ich liczbę oraz zaokrąglone wykończenia krawędzi) ustalić ostatecznie w fazie
testów stawiając za cel wygodę i bezpieczeństwo użytkowania przez Zwiedzających. Klawisze mają
dawać Zwiedzającym informację zwrotną o „zadziałaniu” danego klawisza, kiedy stąpnie na nim (np.
podświetlenie, wibracja). Każdy klawisz ma działać niezależnie (pełna polifonia).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
207
Klawiatura ma generować ma wysokiej jakości dźwięk wybranego w ustawieniach instrumentu,
który poprzez wzmacniacz ma trafiać do kierunkowego zestawu głośnikowego zapewniającego
dobrą słyszalność odgrywanych dźwięków w warunkach ekspozycyjnych w okolicy klawiatury. Jakość
dźwięków, długość ich trwania, technologia generowania – do uzgodnienia z Zamawiającym na
etapie projektowania i testów prototypu.
Ekran z nakładką dotykową (minimum 40” – typ B, specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i
obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) zawieszony tak, aby widoczny był dla
grających na klawiaturze, prezentujący materiały multimedialne i pełniący rolę interfejsu
kontrolnego stanowiska.
Sposób funkcjonowania:
Po podejściu do klawiatury Zwiedzający mogą na nią wejść i usłyszeć jaki efekt daje stąpanie po
klawiszach – słychać dźwięki wybranego losowo instrumentu muzycznego.
Po podejściu do ekranu multimedialnego Zwiedzający mogą wejść w interakcję: wybrać instrument,
na którym chcieliby zagrać lub utwór (z przypisanym już do niego instrumentem). Daje on możliwość
wyboru melodii (spośród przewidzianych wcześniej w systemie), oraz powoduje podświetlanie
kolejnych pól świetlnych na klawiszach synchronicznie z podświetlaniem nut na pięciolinii monitora.
Jednocześnie w tle ma być słyszalny podkład muzyczny (akompaniament) do danej melodii,
upraszczający granie na instrumencie i odbiór wrażeń muzycznych obserwatorom.
Wymagane instrumenty, które zestaw musi móc odgrywać: fortepian, ksylofon, organy, akordeon,
saksofon, klarnet, flet, altówka, wiolonczela, kontrabas, sekcja perkusyjna.
Udostępnić Personelowi CNiT możliwość wyboru aktywnych instrumentów oraz melodii.
Zaproponować sposób wykorzystania stanowiska przez osoby niepełnosprawne.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Wymagane jest wyposażenie stanowiska w ekran z nakładką dotykową, na którym prezentowane
będą: menu wyboru trybu, wyboru instrumentu, menu wyboru melodii. Ponadto podczas gry na
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
208
UWAGA
Pomieszczenie DŹWIĘK wymaga poprawy własności akustycznych poprzez np. wyłożenie podłogi
wykładziną tłumiącą dźwięki, zainstalowanie na suficie bloków tłumiących akustycznie w
nieregularnych kształtach lub podwieszenie scenografii powodującej pochłanianie dźwięków.
Poprawa tych właściwości i zminimalizowanie odbić od powierzchni podłogi i sufitu wydaje się
niezbędna do zrealizowania stanowiska Akustyczny GPS.
instrumencie prezentowany jest sam instrument a także zagrane nuty na wyświetlane mają być na
pięciolinii. W trybie „graj melodię” Zwiedzający mają dokonać wyboru melodii a następnie
postępować zgodnie z instrukcją wyświetlana na ekranie: wciskaj kolejno klawisze, które są
podświetlane w rytm muzyki i wskazywane jednocześnie na ekranie w postaci nut.
Wzmacniacz i głośniki zapewniają wysoką jakość dźwięku o odpowiednim poziomie natężenia
(komfortowe słuchanie muzyki granej przez Zwiedzającego pomimo szumu otaczającego go na
ekspozycji).
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Analiza dźwięku (2.27)
Lokalizacja: (3N-3.3)
Tematyka:
Analiza widmowa dźwięków różnego pochodzenia (odgłosy natury, dźwięki instrumentów
muzycznych, odgłosy miejskie i inne.)
Cele:
Stanowisko umożliwia podstawową analizę jakościową i ilościową dźwięków, w tym odróżnianie
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
209
źródeł dźwięków o tych samych częstotliwościach podstawowych na podstawie ich różnej barwy.
Powyższy cel implikuje kolejne: w części zaawansowanej – zapoznanie Zwiedzających z terminologią
i sposobami analizowania dźwięku – amplitudą, poziomem natężenia, okresem fali, wysokością
dźwięku (czyli jego częstotliwością), barwą (czyli składowymi harmonicznymi) itd.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Komora dźwiękoszczelna, głośniki, kiosk multimedialny wewnątrz pomieszczenia, kiosk
multimedialny na zewnątrz pomieszczenia, min. 3 kamery z mikrofonami rozmieszczone w CNiT.
Wymagania szczegółowe dotyczące stanowiska:
Stanowisko wymaga wydzielenia pomieszczenia w strefie ekspozycji (w postaci przeźroczystej
komory dźwiękoszczelnej o wymiarach wewnętrznych pozwalających na wygodne wykonywanie
eksperymentów przez stojącą osobę dorosłą, oraz osoby poruszające się na wózku. Obudowa
konstrukcji dwuwarstwowa, przeźroczysta, posadowiona na elementach tłumiących drgania. Sufit i
podłoga wykonana z materiałów trwałych (np. profile stalowe i sklejka), wyłożona od wewnątrz
wykładziną dźwiękochłonną. Wewnątrz pomieszczenia należy zapewnić wentylację. Wejście do
pomieszczenia: przeźroczyste przesuwane drzwi. Izolacyjność dźwiękowa pomieszczenia ma
zapewniać możliwość odsłuchu analizowanych dźwięków wewnątrz bez zakłócania dźwiękiem
otoczenia komory i odwrotnie.
W pomieszczeniu umiejscowić należy zestaw głośników szerokopasmowych, wielodrożnych, o mocy
zapewniającej dobrą jakość dźwięku i optymalny poziom natężenia. Po przeciwnej od wejścia stronie
należy przygotować stanowisko do analizy widma akustycznego - ekran dotykowy min 40” – typ B
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”). Stanowisko wyposażone ma zostać w mikrofon (parametry dobrać optymalnie do
zastosowania) wewnętrzny oraz mikrofony umieszczone w pomieszczeniu DŹWIĘK, wbudowane w
chordofon i aerofon (będące kolejnymi stanowiskami).
Dodatkowym wyposażeniem stanowiska będą kamery IP (specyfikacja w załączniku „ System
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
210
zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) rozmieszczone w CNiT
przekazujące obraz i dźwięk (wraz z danymi dot. rejestrowanego w okolicy kamery poziomu
natężenia dźwięku) np. z okolicy strefy wejścia, maszynowni, podestu widokowego na chłodni
kominowej (lokalizacja do uzgodnienia na etapie projektowo-wykonawczym), umożliwiające pomiar
i porównanie poziomu natężenia dźwięku wewnątrz komory i w innych lokalizacjach.
Aparatura umożliwić ma określenie składu częstotliwościowego dźwięku oraz poziom jego natężenia
wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia.
Sposób funkcjonowania:
Analizator ma wyświetlać widmo częstotliwości na wewnętrznym ekranie dotykowym, który
jednocześnie pełnić będzie rolę interfejsu sterującego stanowiskiem.
Zwiedzający dokonuje wyboru dźwięków do analizy spośród przygotowanych wcześniej (należy
przygotować kilkanaście intrygujących odgłosów – do uzgodnienia z Zamawiającym podczas
projektowania stanowiska). Zwiedzający wybiera przycisk (na ekranie) z nieznanym odgłosem, a po
jego odsłuchaniu może przyporządkować do niego zdjęcie lub symbol, spośród dostępnych na
ekranie (np. w postaci wstążki, możliwej do przesuwania po ekranie, zawierającej zestaw zdjęć
obrazujących różne źródła dźwięku). Z poziomu panelu dotykowego ma być także możliwa analiza
dźwięków o tych samych częstotliwościach podstawowych granych na różnych instrumentach.
Pozwolić to powinno na analizę składowych harmonicznych, które odpowiadają za różną barwę i
brzmienie różnych instrumentów.
Mikrofony zainstalowane na zewnątrz (w instrumentach) mogą zostać wskazane jako źródła dźwięku
podczas analizy. Przeszklone ściany pomieszczenia pozwolą zachować stały kontakt wzrokowy z
ekspozycją i Zwiedzającymi znajdującymi się na zewnątrz komory.
Podczas odtwarzania dźwięków włączony analizator pokazywać ma sonogram, widmo
częstotliwościowe (analiza składowych harmonicznych), poziom natężenia dźwięku dla nagrań
wcześniej przygotowanych oraz nagranych w trakcie używania stanowiska za pomocą mikrofonu
wewnętrznego).
Interfejs użytkownika musi być intuicyjny, powalający Zwiedzającym na dostrzeżenie związku
pomiędzy tym co słyszą a tym co wyświetlane jest w poszczególnych ramkach na ekranie.
Zamawiający wymaga, aby po wyborze opcji pomocy Zwiedzający mógł wyświetlić prosty tutorial
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
211
obrazujący związki pomiędzy słyszanymi dźwiękami a ich reprezentacją prezentowaną na ekranie.
Opomiarowanie
1. Skomputeryzowany zestaw z mikrofonem i oprogramowaniem, działający jako analizator
widma akustycznego (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
2. Decybelomierz wewnątrz pomieszczenia, na zewnątrz oraz przy kamerach IP.
Wytyczne dla multimediów:
Wewnątrz pomieszczenia ekran z nakładką dotykową o przekątnej min. 40”.
Dodatkowa zawartość multimedialna (uruchamiana na życzenie Zwiedzających) zawierać ma zwięzłe
wytłumaczenie zastosowanych do analizy technik. Pozostałe funkcjonalności opisane w sposobie
działania stanowiska.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Dźwięk w labiryncie (zespół stanowisk) (2.28)
Lokalizacja: (3N-3.3)
Tematyka:
Dźwięk, fala akustyczna, szybkość dźwięku, poziom natężenia
Cele:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
212
Stanowisko powinno umożliwić obserwacje (i pomiary) opóźnienia dźwięku będące skutkiem
skończonej szybkości dźwięku w powietrzu. Poprzez przygotowany labirynt impuls dźwiękowy
przebywa na tyle długą drogę aby Zwiedzający wyraźnie usłyszał jego „opóźnienie”.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Na stanowisko składa się instalacja rurowa o maksymalnej możliwej do zrealizowania w
pomieszczeniu tym długości, pozwalająca na wprowadzenie do niej z jednej strony dźwięku (impulsu
dźwiękowego, odgłosu uderzenia, itp.) i odsłuch tego odgłosu po przebyciu labiryntu na drugim
końcu rury. Długość, materiał, średnicę orurowania, kąty zakrętów i techniki łączenia elementów
dobrać doświadczalnie uzyskując minimalne tłumienie oraz estetyczny i zachęcający wygląd (oraz
nawiązujący do miejsca, np. imitujący orurowanie elektrociepłowni). Szczegółowe rozplanowanie
ułożenia rur, lokalizacja ich zakończeń musi być uzgodniona z Zamawiającym na etapie
projektowania i testów instalacji na miejscu.
Dodatkowym elementem stanowiska jest telefon rurowy. Długi przewód rurowy zakończony
„lejkami nadawczo-odsłuchowymi” umieścić tak, aby mogła nastąpić komunikacja pomiędzy
stanowiskiem a odległym miejscem, jednakże zlokalizowanym wewnątrz pomieszczenia „DŹWIĘK” i
pozostającym w zasięgu wzroku Zwiedzającego. Odległość, rodzaj materiału dobrać doświadczalnie
tak, aby możliwa była komunikacja w warunkach podwyższonego natężenia dźwięku na ekspozycji.
Kiosk multimedialny oraz system pomiarowy umożliwiający zmierzenie opóźnienia dźwięku w
labiryncie – w tym dwa mikrofony o optymalnej charakterystyce.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do instalacji zachęceni jej rozmiarem i atrakcyjną formą (kształty, kolory
itp.). Wydają różne dźwięki w okolicy „leja wlotowego” np. klaszczą, krzyczą, itp., jednocześnie
nasłuchując tych samych odgłosów docierających z drugiego końca rury z pewnym opóźnieniem.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
213
Stanowisko pozwala na obserwację tego opóźnienia i umożliwia jego pomiar (zapis dźwięku
nadanego i powracającego) oraz analizę czasu opóźnienia w ramach oprogramowania kiosku
multimedialnego na wykresie natężenia dźwięku od czasu. Kiosk zlokalizowany w pobliżu ujść rury,
dwa mikrofony umożliwiają rejestrację dwóch oddzielnych kanałów z obu końców rury.
Zwiedzający po dokonaniu pomiarów i zobrazowaniu ich na wykresie odczytuje czas opóźnienia i
wprowadza go jako daną do równania obliczającego długość rury (przy danej szybkości dźwięku w
powietrzu), lub odwrotnie – szybkość dźwięku na podstawie danej długości instalacji rurowej.
Opomiarowanie
Rejestracja i pomiar opóźnienia dźwięku w labiryncie z rur, np. dwa mikrofony oraz
mikroprocesorowy interfejs pomiarowy, rejestrujący dźwięk wpadający do labiryntu oraz po
przejściu przez niego i pozwalający na wyznaczenie opóźnienia oraz obliczenie długości labiryntu
(znając prędkość dźwięku w powietrzu) lub wyznaczenie prędkości dźwięku (znając długość
labiryntu).
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk multimedialny z prostym wyjaśnieniem zjawiska oraz umożliwiający wykonanie pomiarów
opóźnienia dźwięku propagowanego w przewodzie rurowym oraz obliczenie długości instalacji na
podstawie czasu opóźnienia dźwięku (ilustracje graficzne oraz animacja).
Nagrania wideo przedstawiające burzę z piorunami oraz analiza opóźnienia po jakim do mikrofonu
kamery dotarł dźwięk pochodzący z wyładowania atmosferycznego widocznego chwilę wcześniej.
Proste wyjaśnienie efektu oraz obliczenia szacujące odległość od wyładowania (min. analiza trzech
wyładowań po ok. 10 sekund każda).
Kiosk pełni funkcję kontrolującą zapis przebiegu doświadczenia (po zalogowaniu się Zwiedzającego
do stanowiska), umożliwiając późniejsze pobranie nagrania (po zalogowaniu się w witrynie
internetowej) do dalszych analiz.
Inne wymagania: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
214
Nazwa stanowiska:
Rozmowy telefoniczne (2.29)
Lokalizacja: do ustalenia z Zamawiającym.
Tematyka:
Telefon, przekaz dźwięku, historia, intrygujące dźwięki.
Cele:
Stanowisko prezentować ma wynalazek Bella, historię wynalazku i zasadę jego działania, oraz samą
postać wynalazcy w kontekście historycznym.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Historyczna budka telefoniczna z EC1 (dostarczona przez Zamawiającego), odnowiona i
wyposażona w stary automat telefoniczny, z ruchomym cyferblatem, system pozwalający po
wykręceniu numeru odsłuchać w słuchawce komunikaty głosowe.
Spis numerów – lista numerów uruchamiający komunikaty ekspozycyjne (wykaz). Forma tabliczki z
numerami kierunkowymi spotykana przy automatach.
Podwójna tabliczka informacyjna opisująca wynalazek (telefon) oraz wynalazcę (A. G. Bella), a
także informująca o sposobie wykorzystania oryginalnej budki telefonicznej, będącej historycznym
wyposażeniem EC1 Łódź.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
215
Sposób funkcjonowania:
Po wejściu do budki Zwiedzający wybiera język (przycisk wyboru języka na telefonie) oraz wykręca
wybrany numer aby posłuchać w słuchawce komunikatów głosowych z różnych dziedzin, odgłosów
pracującej elektrowni, głosów z kamer IP stanowiska Analiza dźwięku itp. (min. 10 komunikatów,
informacja wizualna o numerach, tematyka i teksty komunikatów do uzgodnienia z
Zamawiającym). Słuchawka wyposażona w dobrej jakości głośnik oraz wytrzymały przewód.
Umieszczony wewnątrz budki „Spis numerów” da Zwiedzającym możliwość dokonania wyboru
komunikatu. Niektóre numery nie będą jednak wypisane w spisie a ich odnalezienie ma być
dodatkowym zadaniem do wykonania.
Musi istnieć możliwość dodawania i usuwania oraz modyfikacji przez Personel CNiT komunikatów i
łączenia ich z wykręconym numerem.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Brak kiosku m-m.
Komunikaty nagrane z zachowaniem „brzmienia telefonicznego” czyli imitującego dźwięk słyszany
w starego typu słuchawkach automatów telefonicznych.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Akustyczny „GPS” (2.30)
Lokalizacja: (3N-3.3)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
216
Tematyka:
Dźwięk, częstotliwość i amplituda drgań, czas propagacji.
Cele:
Stanowisko ma ilustrować zasadę działania systemu GPS poprzez analogię i za pomocą triangulacji
impulsów dźwiękowych i pomiaru opóźnień. Zarejestrowane impulsy dźwiękowe (nadawane
sekwencyjnie przez kolejne głośniki rozmieszczone w pomieszczeniu) mają być rejestrowane przez
mikrofon, rozpoznawane (odpowiednia modulacja ma pozwolić odróżnić te impulsy od dźwięków
pochodzących z otoczenia) i analizowane. Efektem ma być zlokalizowanie przez system mikrofonu w
pomieszczeniu.
Odniesienia do podstawy programowej:;
Wymagane
Wymagane elementy:
Rolę satelitów pełnić mają głośniki o odpowiedniej mocy i charakterystyce, rozlokowane w
pomieszczeniu i wysyłające odpowiednio modulowane impulsy dźwiękowe w kierunku mikrofonu.
Rolę odbiornika (rejestratora) pełnić ma mikrofon (o odpowiedniej czułości i charakterystyce).
System pomiarowy wyposażony w urządzenie (np. komputer lub mikroprocesorowy interfejs
pomiarowy) dokonujące pomiaru czasu jaki upłynął od emisji impulsu dźwiękowego z
poszczególnych głośników do jego rejestracji przez mikrofon.
Ekran (min. 40” – typ B ) służący do zobrazowania wyników.
Sposób funkcjonowania:
Wewnątrz pomieszczenia rozlokować należy kilka (min 4 szt.) głośników tak, aby mogły one
emitować dźwięk kierunkowo, w stronę strefy rejestracji (mikrofonu). Zwiedzający uruchamia
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
217
stanowisko pozycjonując mikrofon zamocowany do mechanizmu umożliwiającego zmianę jego
położenia. Na podstawie pomiaru opóźnienia, po jakim do mikrofonu docierać będą impulsy
dźwiękowe z głośników urządzenie pomiarowe ma wyznaczać położenie mikrofonu. Wyniki
prezentowane mają być w czytelny i intuicyjny sposób na ekranie monitora.
Wykonawca zaproponuje układ i rozmieszczenie głośników oraz mikrofonu a także sposób jego
pozycjonowania w pomieszczeniu. Zamawiający wymaga, aby rozmiary instalacji były znaczne i
wykorzystywały wysokość pomieszczenia (ok. 5 m ).
Opomiarowanie
Urządzenie namierzające dokonuje pomiaru czasu jaki upłynął od emisji impulsowych dźwięków z
głośników do ich rejestracji przez mikrofon. Dokładność pomiaru musi być odpowiednia do
zlokalizowania mikrofonu z dokładnością ok. +/- 10 cm (do uzgodnienia podczas odbioru
dokumentacji technicznej projektu stanowiska i testów prototypu).
Wytyczne dla multimediów:
Duży ekran (min. 40” – typ B) ma kilka funkcji:
prezentuje ustrój pomiarowy oraz zasadę działania stanowiska, odnosząc te informacje do
działania systemu GPS wskazując na analogie w działaniu jak i na różnice (wykorzystanie fal
akustycznych podczas gdy GPS elektromagnetycznych, głośniki w bezruchu podczas gdy
satelity w ciągłym ruchu itd.)
ilustruje samo namierzanie mikrofonu animacjami ukazującymi wizualizację emitowanych
impulsów dźwiękowych i czas docierania ich do mikrofonu (w zwolnionym tempie min 10
sekund animacji),
pokazuje wyniki pomiarów czasu, odległości i wynik wyznaczenia współrzędnych położenia
mikrofonu w atrakcyjnej wizualnie formie (np. mapy, planu itp.)
Szczegóły dotyczące wyglądu interfejsu oraz funkcjonalności zaproponuje Wykonawca i przedstawi
do akceptacji Zamawiającemu na etapie projektu.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
218
Inne wymagania:
W zależności od zaproponowanego przez wykonawcę projektu stanowiska (biorącego pod uwagę
kształt i wykończenie wnętrza pomieszczenia „Dźwięk”) dopuszcza się umiejscowienie głośników na
jednej ze ścian (w układzie płaskim, pionowo), lub przestrzennie w pomieszczeniu.
Scenografia ma prezentować systemy globalnego pozycjonowania: GPS jak i GLONASS, wraz z
satelitami i wizualizacjami działającego systemu (np. wysokiej jakości wydruki ze zdjęciami i
infografikami).
Nazwa stanowiska:
Rezonans akustyczny (2.31)
Lokalizacja: (3N-3.3)
Tematyka:
Dźwięk, częstotliwość i amplituda drgań, częstość własna drgań układu, zjawisko rezonansu
akustycznego.
Cele:
Stanowisko powinno umożliwić dostrzeżenie zjawiska rezonansu akustycznego poprzez
uwidocznienie strzałek i węzłów fali stojącej za pomocą zawieszonych w drgającym powietrzu
lekkich elementów.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
219
Wymagane elementy:
Układ głośników kierunkowych (ilość i typ głośników, ich rozmiar i moc dobrać eksperymentalnie)
umieścić po przeciwnych stronach sześcianu o długości krawędzi ok. 0,5 m ustawionego na
postumencie o wysokości ok. 60 cm.
Stanowisko odpowiednio obudować i wyposażyć wewnątrz w lekkie drobiny (np. kuleczki
styropianowe lub inne podobne elementy). Stanowisko wyposażyć w możliwość wizualnego
zobrazowania przestrzennego układu fali stojącej. Sposób realizacji tej funkcji do uzgodnienia na
etapie projektowym.
Stanowisko wyposażyć w duże i wygodne w obsłudze regulatory (np. pokrętła) i wskaźniki (np.
wyświetlacze) niezbędne podczas regulacji układu, umieszczone przed stanowiskiem. Zwiedzający
ma mieć możliwość jednoczesnej regulacji i obserwowania efektów widocznych w komorze.
Sposób funkcjonowania:
Zadaniem Zwiedzających będzie wyregulowanie układu i „poderwanie i zawieszenie” tych lekkich
drobin w przestrzeni pomiędzy głośnikami. Poprzez odpowiednie wysterowanie częstotliwością,
amplitudą oraz fazą fali dźwiękowej mogą wytworzyć przestrzenną falę stojącą.
Częstotliwość układu można dobrać tak, aby powstał układ fal stojących pomiędzy głośnikami.
Zwiedzający może, po włączeniu zasilania układu, „unieść i zawiesić” w wibrującym powietrzu lekkie
drobiny przygotowane na potrzeby doświadczenia. Regulując fazy poszczególnych głośników (lub ich
grup) Zwiedzający mogą doprowadzić do poruszania „zawieszonymi” w przestrzeni drobinami.
Dodatkowy efekt osiągnąć będzie można korzystając z dyszy mini generatora dymu lub
ultradźwiękowej wytwornicy mgły, obrazując układ węzłów i strzałek fal.
Opomiarowanie
Częstotliwość, amplituda i fazy mierzone i wskazywane na wyświetlaczach.
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
220
Kiosk multimedialny zawierający materiały edukacyjne pokazujące jak powstaje rezonans akustyczny
oraz prezentujący wiele jego przykładów (min. 5) w materiałach wideo wzbogaconych animacjami
3D (min. 1 minuta filmu zawierającego animację 3D obrazującą powstawanie przestrzennej fali
stojącej).
Inne wymagania:
Koniecznie zadbać o nieuciążliwość dźwięków wydobywających się ze stanowiska. W razie potrzeby
izolować akustycznie zestaw, zachowując przy tym możliwość jego inspekcji, napraw, czyszczenia itp.
(wideo referencyjne: http://youtu.be/odJxJRAxdFU i opis projektu:
http://96ochiai.ws/3DOFacoustic, oraz http://youtu.be/yd9DgsI95hc )
Nazwa stanowiska:
Jak to pięknie gra… (2.32)
Lokalizacja: (3N-3.3)
Tematyka:
Dźwięk, częstotliwość i amplituda drgań, częstość własna drgań układu, zjawisko rezonansu
akustycznego, zależność wysokości dźwięku od naciągu struny oraz długości przestrzeni
rezonansowej piszczałki.
Cele:
Stanowisko powinno Zwiedzającym umożliwić zaobserwowanie:
jakie czynniki mają wpływ na wysokość dźwięków emitowanych przez różnego rodzaju
instrumenty (strunowe i piszczałkowe)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
221
jakie znaczenie i cel ma pudło rezonansowe w instrumentach.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko złożone z dwóch części
1. W części pierwszej (chordofon) stanowisko przygotować w taki sposób, aby duży
instrument strunowy (np. kontrabas) wyposażyć w pojedynczą strunę wykonaną z
odpowiedniego materiału oraz dźwignię poprzez którą będzie ona naciągana gdy stanie na
niej Zwiedzający. Podobną strunę ustawić również obok (taki sam, lub wręcz ten sam
mechanizm naciągu) lecz bez pudła rezonansowego.
2. W drugiej części stanowisko wyposażyć w jedną, dużych rozmiarów piszczałkę (rozmiar min
1 m, do uzgodnienia podczas fazy projektowej i testów prototypu). Do nadmuchu
wykorzystać miechy, po których stąpać będą musieli Zwiedzający. Regulację wysokości
dźwięku Zwiedzający wykona przesuwając tłok wewnątrz światła piszczałki (poziomy tłok
lub podwieszany i poruszany za pomocą linki i bloczka, w zależności od zaproponowanego
przez Wykonawcę usytuowania elementów stanowiska). Stanowisko ma umożliwiać
współpracę, ale pozwalać także na samodzielne eksperymentowanie. W drugiej części
stanowisko wyposażyć w co najmniej jedną, dużych rozmiarów piszczałkę (rozmiar ok. 1 m,
do uzgodnienia podczas fazy projektowej i testów prototypu). Stanowisko ma umożliwiać
współpracę, ale pozwalać także na samodzielne eksperymentowanie.
3. Kilka dużych, różniących się rozmiarami muszli (lub ich wiernych imitacji) zamocowanych
tak, aby możliwe było przyłożenie do nich ucha przez Zwiedzających.
4. Mikrofony i wskaźniki częstotliwości podstawowej obu instrumentów. Mikrofony
przyłączone są także do stanowiska Analiza dźwięku.
Tabliczki informacyjne wyjaśniające:
1. zależności wysokości dźwięku od naciągu struny,
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
222
2. zależności wysokości dźwięku od długości słupa powietrza w aerofonach,
3. wyjaśniającą dlaczego instrumenty posiadają pudła rezonansowe.
4. dlaczego po przyłożeniu ich do ucha Zwiedzający słyszą szum (inny dla każdej z muszli).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający sprawdzają jaki wpływ na wydobywany z instrumentów dźwięk mają: obecność lub brak
pudła rezonansowego, naciąg strun, długość słupa powietrza wewnątrz piszczałki.
Szarpiąc strunę chordofonu i naciągając ją obserwują zmianę wysokości dźwięku, natomiast szarpiąc
strunę bez pudła zauważają, że dźwięk jest bardzo cichy, niemal niesłyszalny.
Regulując długość słupa wewnątrz piszczałki (za pomocą ruchomego tłoka) i dmuchając do jej
wnętrza za pomocą miechów Zwiedzający obserwują zmiany wysokości dźwięków wydobywających
się z piszczałki.
Oba instrumenty wyposażone są w mikrofon przekazujący sygnał do urządzeń stanowiska Analiza
dźwięku, oraz wskaźniki częstotliwości podstawowej, która wyświetla bieżącą jej wartość podczas
wykonywania doświadczenia.
Ponadto po przyłożeniu ucha do muszli słyszą szum różny dla każdej z muszli – gabaryty i kształt
muszli decydują o tym, które częstotliwości są słyszalne lepiej (pudła rezonansowe i szum
pomieszczenia)
Opomiarowanie
Mikrofony i wskaźniki częstotliwości przy obu instrumentach. Mikrofony są przyłączone do
stanowiska Analiza dźwięku w komorze dźwiękoszczelnej.
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
223
Nazwa stanowiska:
Lewitacja magnetyczna (2.33)
Lokalizacja: (wnęka obok okna pomiędzy N2-3.7 i N2-3.6)
Tematyka:
Pole magnetyczne, przewodnictwo, nadprzewodnictwo, ciekły azot, niskie temperatury, efekt
Meissnera.
Cele:
Demonstracja właściwości nadprzewodników, z efektem Maissnera włącznie. Prezentacja możliwych
praktycznych zastosowań materiałów nadprzewodnikowych.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
- Rozbudowany i skomplikowany przestrzennie tor długości minimum 6 m, wyłożony
magnesami trwałymi umożliwiającymi płynny ruch dwóch wagoników jednocześnie ze
schłodzonymi nadprzewodnikami,
- Dwa wagoniki kolejki magnetycznej – odpowiednio lekkie, z nadprzewodnikiem chłodzonym
ciekłym azotem, zawierający odpowiedni zbiorniczek na ciekły azot.
- System napełniania zbiorniczków, do wykorzystania przez Personel CNiT podczas pokazów.
- Dodatkowe nadprzewodniki lewitujące w polu magnetycznym oraz naczynia do ich
schładzania dla pokazów prowadzonych przez personel CNiT (min. 10 sztuk w różnych
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
224
rozmiarach i kształtach),
- Cewki (min. 5 szt. z różnych metali), przewody elektryczne, multimetry (3 szt.), źródła
światła (np. żarówki) i zasilacz do pokazów związanych ze spadkiem rezystancji po
schłodzeniu przewodów, termometry (3 szt.) do pomiaru temperatury schładzanych
elementów.
- zbiornik Devar’a: na kółkach, o pojemności wystarczającej do dziennej obsługi stanowiska
przy założeniu, że pokazy odbywać się będą co ok. 30 minut przez 10 h/dzień,
- zbiornik Devar’a o pojemności ok. 1L – 3 szt,
- duży zbiornik Devar’a – w którym składowany będzie na zapleczu min. tygodniowy zapas
ciekłego azotu, wraz z systemem napełniania mniejszych zbiorników,
Stanowisko zainstalować na odpowiednim postumencie o wymiarach min. 2m (dł.) x 1m (szer.) x
0,7m (wys.). Torowisko powinno być zbudowane na kształt np. kolejki górskiej (z pętlą, zakrętami,
zjazdami, spiralnym fragmentem itp.), z przewyższeniem minimum 1,5 m.
Ponadto wyposażyć stanowisko w wózek mobilny i wygodne podczas prezentacji naczynie Devara
oraz zestaw cewek wykonanych z różnych metali i multimetry pokazowe (3 sztuki) prezentujący
bieżącą rezystancję przyłączonych elementów oraz jego zmianę podczas schładzania.
Scenografia w postaci wydruków wielkoformatowych nawiązywać ma do technologii MagLev.
Zamiast tabliczek informacyjnych, treści edukacyjne wkomponowane w scenografię.
Sposób funkcjonowania:
Stanowisko będzie mieć charakter demonstracyjny: ze względów bezpieczeństwa (niskie
temperatury) pokaz prowadzony będzie wyłącznie przez Personel CNiT.
Pokaz polegał będzie na demonstracji właściwości nadprzewodników w temperaturze obniżonej do
temperatury ciekłego azotu. Wewnątrz modelu wagonu kolejki znajdował się będzie wyprofilowany
pojemnik, w którym umieszczony zostanie odpowiedniej wielkości nadprzewodnik. Po wlaniu
ciekłego azotu do pojemnika materiał nadprzewodzący schłodzi się do temperatury ciekłego azotu.
Po zamknięciu pojemnika pokrywą model kolejki umieszczony na torowisku z magnesów będzie
mógł, po wzbudzeniu do ruchu przez demonstratora, poruszać się wokół torowiska unosząc się
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
225
ponad nim.
Rodzaj nadprzewodnika, magnesów, rozmiar i waga wagoników, dokładny rozstaw i profil torowiska
– powinny zostać dobrane i uzgodnione z Zamawiającym na etapie projektu i testów prototypu.
Na wyposażeniu stanowiska powinna znajdować się odzież ochronna: rękawice i okulary ochronne.
Dodatkowym pokazem prezentowanym obok toru (na tym ruchomym wózku przystosowanym do
przemieszczania stanowiska) będzie prezentowanie spadku oporności przewodników schładzanych
w ciekłym azocie. Omomierz pokazowy pozwoli zmierzyć spadek rezystancji schładzanych
przewodników. Obwód elektryczny zasilany napięciem max. 12V (zasilacz regulowany wbudowany w
wózek-postument) pozwalający włączyć schładzany przewodnik w szereg ze źródłem światła i
obserwować spadek jego rezystancji powodujący wzrost intensywności świecenia źródła. W wózku
przewidzieć miejsce na zbiornik ciekłego azotu i pozostałe elementy na czas transportu.
Opomiarowanie:
Termometr do pomiaru temperatury przedmiotów o temperaturze ciekłego azotu (w warunkach
pokojowych).
Omomierz pokazowy oraz 3 multimetry pokazowe, z dużymi i wyraźnymi wyświetlaczami,
umożliwiające prezentację zmian rezystancji oraz natężenia prądu w schładzanych układach
elektrycznych.
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Referencyjne wykonanie toru: https://www.youtube.com/watch?v=Zqmdv5iyIOY
Nazwa stanowiska:
Dzwonki Franklina (Gordona) (2.34)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
226
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Ładunek elektryczny, pole elektryczne, wyładowania atmosferyczne, rodzaje elektryzowania.
Cele:
Zapoznanie Zwiedzających z historycznymi doświadczeniami Benjamina Franklina i A. Gordona
dotyczącymi elektryczności statycznej. Umożliwienie Zwiedzającym obserwacji działania dzwonków
Franklina, w formie repliki oryginalnego XVIII wiecznego zestawu doświadczalnego.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko przygotować w formie stanowiska doświadczalnego stylizowanego na historyczny
zestaw doświadczalny, jakiego mógł używać B. Franklin, pierwotnie wymyślonego przez A. Gordona
(materiały: drewno, mosiądz). Rozmiar dzwonków, ich kształt, ilość i sposób podłączenia zaczerpnąć
z historycznej literatury naukowej (np. George Adams' „Lectures on Natural and Experimental
Philosophy”) i uzgodnić z Zamawiającym podczas etapu projektowego.
Dzwonki wyposażyć w butelkę lejdejską, dużą maszynę elektrostatyczną (min. 1 m x 1 m x 0,5 m)
napędzaną siłą rąk Zwiedzających oraz model chmury.
Oryginalną funkcję ostrzegania przed nadchodzącą burzą odtworzyć w postaci instalacji
przestrzennej pokazującej fragment budynku i przewód elektryczny wystający ponad jego dach.
Wzrost natężania pola elektrycznego uzyskać poprzez ładowanie maszyną elektrostatyczną
elementu podwieszonego ponad pionowym przewodem, imitującego chmurę. Chwilę po tym jak
zaczną grać dzwonki doprowadzić do wyładowania imitującego wyładowanie atmosferyczne.
Stanowisko obudować aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowania.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
227
Scenografia ilustrować ma zarówno doświadczenie jak i najważniejsze postaci (Gordona, Franklina)
w kontekście historycznym oraz ich odkryć i prac (np. drukowana).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający pokręcając korbą dużej maszyny elektrostatycznej powodują wzrost natężenia pola
elektrycznego odtwarzając warunki przed burzą. Następnie obserwują działanie dzwonków i
wyładowania elektryczne.
Lekkie, przewodzące kuleczki będą wprawiane w ruch za pomocą siły elektrostatycznej, wielokrotnie
uderzając w naelektryzowane dzwonki i dzwonek uziemiony, doprowadzając w końcu do
wyrównania potencjału oraz ustania dzwonienia.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Referencyjna ilustracja dzwonków w: http://en.wikipedia.org/wiki/Franklin_bells
Nazwa stanowiska:
Zorza Polarna – zespół stanowisk (2.35)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Zorza polarna, ładunek elektryczny, jonizacja gazów, wiatr słoneczny.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
228
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym obserwację „zorzy polarnej” poprzez wywołanie świecenia rozrzedzonego
powietrza oraz sprawdzenie, w jaki sposób pole magnetyczne wpływa na strumień poruszających się
cząstek naładowanych (elektronów lub jonów).
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko zlokalizować w zacienionym fragmencie pomieszczenia 2N-3.1. W razie potrzeby osłonić
je dodatkowo fragmentem scenografii.
Scenografia prezentująca powierzchnię Ziemi i warstwy atmosfery, w które wkomponować należy
świecące rury tak, aby ilustrowały one świecenie powietrza na różnych wysokościach (pod różnym
ciśnieniem), spowodowane wiatrem słonecznym – zorza polarna.
Szklane tuby (minimum 6 szt.), wypełnione powietrzem pod obniżonym ciśnieniem (każda
rura pod coraz niższym) i zatopionymi na końcach elektrodami, zawieszone na tle dużych
rozmiarów scenografii (np. drukowanej). Wywołać należy świecące wyładowania
spowodowane przyłożonym do elektrod wysokim napięciem. Wymagany jest do tego celu
specjalny zasilacz wysokonapięciowy i układ sterujący. Rury ułożyć tak aby coraz wyżej
znajdowały się rury z coraz niższym ciśnieniem (odwzorowując zgrubnie profil atmosfery
ziemskiej).
Jedna rura szklana położona poziomo na postumencie, wewnątrz której należy wywołać
świecenie strumienia elektronów, których tor można zmieniać zbliżając do rury magnes
trwały i obserwować zmianę toru cząstek. Magnes zabezpieczyć przed niszczącym
kontaktem z rurą oraz przymocować do postumentu np. za pomocą wytrzymałej linki, aby
uniemożliwić jego zabranie.
Rura Crookse’a z elektrodami oraz mogącym się poruszać kole z łopatkami, fosforyzującymi
w trakcie doświadczenia (patrz referencje). Rurę umiejscowić także w zaciemnionym
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
229
fragmencie ekspozycji i posadowić na podeście zawierającym zasilanie (np. induktor
Ruhmkorffa w bezpiecznej obudowie) i włącznik z możliwością zmiany biegunowości (duży,
wygodny, intuicyjny).
Odpowiednie obudowy zabezpieczające.
Rzutnik multimedialny (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Słupki i słuchawki (3 pary – dla każdej części stanowiska oddzielne), wyposażone w widoczny
przełącznik języka oraz wyborem odsłuchu komentarza do filmu i opisu danej części
stanowiska).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający wchodzą w zaciemniony fragment ekspozycji z widoczną podświetloną lekko
scenografią przedstawiającą fragment powierzchni Ziemi oraz uwidocznioną atmosfero powyżej.
Włączają zasilanie stanowiska oraz włączają zasilanie kolejnych tub (włączniki chwilowe, rozstawione
szerzej niż palce dłoni – tak, aby włączenie świecenia wszystkich rur jednocześnie wymagało
współpracy) i obserwują ciągłe świecenie rozrzedzonego powietrza, porównując kolory świecenia ze
scenografią zawierającą zdjęcia.
Zwiedzający zbliżają magnes w okolice dużej rury, wewnątrz której zaobserwować można strumień
cząstek naładowanych (elektronów lub jonów) spowodowane świeceniem resztek wypełniającego ją
gazu, obserwując jaki wpływ wywiera pole magnetyczne na strumień takich cząstek.
W ostatniej części stanowiska Zwiedzający włączają zasilanie rury Crookes’a i obserwują
przetaczający się wewnątrz „wiatraczek”, którego toczenie wywołuje strumień cząstek
naładowanych.
Dodatkowo, rzutowany na ścianę materiał multimedialny wzbogacać ma wrażenia estetyczne i
ilustrować powstawanie zorzy, a komentarz audio płynący ze słuchawek dyskretnie opowiada treści
edukacyjne stanowiska.
Opomiarowanie
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
230
Nie dotyczy
Wytyczne dla multimediów:
Za stanowiskiem rzutować na ścianę materiał filmowy opisujący mechanizm powstawania zorzy
polarnej wokół ziemskich biegunów magnetycznych wzbogacony komentarzem głosowym (wybór
języka komentarza za pomocą widocznego, intuicyjnego przełącznika). Wyjaśniona ma zostać fizyka
prezentowanych zjawisk z wykorzystaniem animacji. Zapętlony materiał wideo – d ok. 1 min. filmu
edukacyjnego wyjaśniającego zjawisko i min. 3 minuty nagrań pokazujących nagrane zjawisko zorzy z
podkładem muzycznym; audio dostępne przez słuchawki.
Inne wymagania:
Przykładowe wykonania rury Crookse’a: http://youtu.be/yX2T4k-WySA
Nazwa stanowiska:
Maxwell, Herz i Marconi – zespół stanowisk (2.36)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Fala elektromagnetyczna, częstotliwość fali, amplituda, przenikalność ośrodka.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym wykonanie historycznych doświadczeń Hertza i Marconiego – transmisji
fal elektromagnetycznych.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
231
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Na jednym stole doświadczenie Hertza z generowaniem, propagacją i detekcją fal
elektromagnetycznych (stylizacja historyczna, np. na podstawie załączonej referencji lub
zaproponowana przez Wykonawcę – do uzgodnienia na etapie projektowym). Wymiary
pozwalające Zwiedzającym na dostrzeżenie wyraźnie widocznej iskry w odbiorniku.
Na drugim stole prosty nadajnik z kohererem Marconiego, umożliwiający nadawanie
alfabetem Morse’a, wraz z odbiornikiem położonym na przeciwległym końcu długiego
(min. 3 m) stołu, pozostającymi wzajemnie w zasięgu wzorku Zwiedzających, także
stylizowane na oryginalne urządzenia Marconiego. Po obu stronach stołu – przy nadajniku i
odbiorniku, umieścić alfabet Morse’a w widocznym miejscu, w formie np. grawerowanej
tabliczki.
Tabliczki ekspozycyjne opisujące oba zestawy, ich zasadę działania i historię wynalazku.
Kiosk multimedialny
Scenografia w formie dużych wydruków zawierać ma zdjęcia Maxwella, Hertza i Marconiego
podczas prac.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający włączają nadajnik iskrowy Hertza i obserwują powstające w obwodzie odbiorczym małe
wyładowania elektryczne.
Ponadto sami mogą przesłać za pomocą nadajnika Marconiego komunikat telegraficzny alfabetem
Morse’a używając klucza telegraficznego. Przy odbiorniku kolejna osoba może podjąć próbę jego
zdekodowania i odczytania.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
232
Wytyczne dla multimediów: brak;
Kiosk multimedialny prezentujący animacje opisujące sposób emisji, propagacji i detekcji fal
elektromagnetycznych. Prezentacja przygotowana w formie częściowo animowanej zawartości
notatnika (odręczne notatki, z pojawiającymi się rysunkami obrazującymi zjawiska zawierająca min.
wyjaśnienie obu eksperymentów, animacje propagowanych fal, wzbudzanych w antenie prądów).
W zakładce Historia zaprezentować postaci wynalazców w oraz zwięzłe informacje o nich, ich
pracach w kontekście historycznym.
Inne wymagania:
Referencyjne wykonanie: http://www.sparkmuseum.com/images/Misc-Images/HERTZ_TABLE.JPG
Przykładowe materiały: http://www.newscotland1398.net/nfld1901/marconi-nfld.html
Nazwa stanowiska:
Siłowa podłoga (2.37)
Tematyka:
Pole elektryczne, pole magnetyczne, linie sił, natężenie pola, potencjał, linie ekwipotencjalne.
Cele:
Zwiedzający powinni mieć szansę na obserwowanie interaktywnych animacji ilustrujących
oddziaływania elektryczne, magnetyczne i grawitacyjne, wykorzystując do tego odpowiednio
oprogramowaną podłogę interaktywną. Podłoga ma symulować oddziaływania oraz obrazować je w
ciekawy sposób, dając jednocześnie możliwość zabawy (współpraca Zwiedzających).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
233
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko wyposażyć w podłogę interaktywną oprogramowaną specjalnie na potrzeby CNiT.
Wyposażyć ją należy w podjazd, pozwalający także na bezpieczne wjechanie na nią osobom na
wózkach; tabliczkę z instrukcją obsługi i opisem zjawiska.
Wymagania szczegółowe dotyczące stanowiska:
Podłoga interaktywna o powierzchni aktywnej minimum 3m x 4m (specyfikacja w załączniku „
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”), czuła na dotyk,
pozwalającą Zwiedzającym na chodzenie po niej (i jeżdżenie wózkiem). Podłoga zbudowana w
technologii, która zapewni płynne przejścia i nie zacinanie się grafiki (np. podłoga LED wyposażona w
system sensorów IR lub czujniki wagi).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający zbliżają się do podłogi, która wyświetla logo Centrum i zachętę do skorzystania z niej,
oraz „wygaszacze” prezentujące różne tryby wykorzystania. Po wejściu na podłogę poprzez
oznaczoną strefę wyświetla ona wybór opcji: Elektryczność, Magnetyzm, Grawitacja oraz przycisk
powrót do głównego menu.
Zwiedzający sterują podłogą interaktywną za pomocą nóg, rąk oraz w sposób przewidziany dla osób
na wózkach (zaproponuje Wykonawca).
Po wyborze trybu „Elektryczność” podłoga zamienia się w czyste pole i aktywne pola przy
krawędziach nadające znak ładunku wchodzącym na tablicę zwiedzającym (przejście przez aktywną
strefę decyduje o wyborze znaku). Zwiedzający staje się ładunkiem o wybranym znaku i wartości w
przybliżeniu proporcjonalnej do swojej masy. Idąc lokuje ładunek (czyli siebie) na płaszczyźnie
podłogi. W tym czasie wokół ładunków (Zwiedzających) obrazowane jest „na żywo” pole elektryczne
powstające wokół nich.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
234
Po wyborze trybu „Grawitacja” podłoga zamienia się w czyste pole. Wchodząc na podłogę
Zwiedzający wywiera na nią nacisk a oprogramowanie „ugina pod nim czasoprzestrzeń”. Każdy
Zwiedzający wytwarza własne „ugięcie” – pole grawitacyjne, powodujące zakrzywienie torów
nadlatujących z różnych stron, pod różnymi kątami i szybkościami kulkami. Ma to symulować ruch
ciał w polu grawitacyjnym innych ciał.
Magnetyzm, to tryb, w którym rozlokowaniu podlegają różne magnesy. Pozostałe reguły pozostają
bez zmian.
Wykonawca zaprojektuje szczegółowe scenariusze interakcji i przedstawi je do zaakceptowania
przez Zamawiającego na etapie projektowym. Symulacje należy wzbogacić np. kolorową grafiką,
przelatującymi ładunkami, zadaniami specjalnymi dla Zwiedzających (np. skieruj strumień cząstek do
celu „bramki”, itp.
Zamawiający wymaga przekazania kodów źródłowych i zapewnienie możliwości dodawania nowych
treści i animacji oraz modyfikację zawartości pracownikom Centrum łącznie z wyborem aktywnego
trybu pracy podłogi.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Wykonanie referencyjne: http://youtu.be/g6N9Qid8Tqs
Nazwa stanowiska:
Termografia – zespół stanowisk (2.38)
Tematyka:
Termografia, termowizja, energooszczędność, termoizolacja, temperatura, podczerwień, zjawisko
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
235
Herschel’a.
Cele:
Przybliżenie Zwiedzającym wiadomości na temat promieniowania podczerwonego, zaprezentowanie
jego odkrycia przez Sir Frederica Williama Herschel’a, a także prezentacja zastosowania technik
termowizyjnych we współczesnym świecie.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z trzech części:
1. Prezentacja odkrycia Herschel’a: instalacja zawierająca żarowe źródło światła o
odpowiedniej mocy i obudowie z przesłoną, pryzmat pozwalający na jego rozszczepienie
oraz ruchomy, czuły termometr mierzący temperaturę obudowy stanowiska oświetlanej
przez rozszczepione światło. Termometr (o minimalnej bezwładności cieplnej i dokładności
wystarczającej do zaobserwowania efektu) ma umożliwiać obserwację (w wyraźny sposób)
najwyższego wzrostu temperatury stanowiska w miejscu oświetlanym światłem w zakresie
podczerwieni (poza czerwienią widoczną w widnie ciągłym). Miejsce to znajduje się w polu
widzenia kamery termowizyjnej obrazującej różnice temperatur. Całość umieszczona na
wygodnym postumencie.
2. Model domu (ogrzewanego wewnątrz i termoizolowanego tylko w części, model fragmentu
rur ciepłowniczych w podstawie domu, fragment przyłącza elektrycznego z jednym
kontaktem gorącym itp.) Minimalne wymiary modelu 1m x 1m x 1m. Całość posadowiona na
postumencie z obrotowym (min. o 90 stopni) blatem.
3. Obok modelu domu umieścić płytę (ok. 1m x 2 m) z odpowiedniego materiału, z
zainstalowanymi z tyłu elementami grzejnymi i chłodzącymi (np. moduły Peltiera). Płytę
wyposażyć w kilka wygodnie na niej instalowanych (doczepianych) przesłon termicznych (np.
fragmenty pianki izolacyjnej, przesłona ze szkła itp. – min. 3 sztuki).
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
236
4. Kamery termowizyjne (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”) – trzy sztuki.
i) Pierwsze stanowisko (zj. Herschel’a) min. rozdzielczość 120x90 pikseli. Widok
nagrzewanego miejsca wyświetlany na wbudowanym w kamerę ekranie.
ii) Drugie stanowisko (model domu) min. rozdzielczość 160x120 pikseli. Obraz wyświetlany
na wbudowanym w kamerę ekranie.
iii) Trzecie stanowisko – min. rozdzielczość 160x120 pikseli. Obraz wyświetlany na
monitorze o przekątnej min. 40” (typ B – specyfikacja w załączniku „ System zarządzania
i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”).
Tabliczki informacyjne zawierające instrukcje oraz materiały edukacyjne dotyczące zjawisk i technik
prezentowanych w ramach stanowiska, oraz zastosowań we współczesnym świecie.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający zapoznają się przeglądowo ze zjawiskiem termografii oraz jej podstawami fizycznymi.
1. Zwiedzający włączając oświetlenie (włącznik duży, widoczny, intuicyjny) obserwują widmo
ciągłe światła po jego rozszczepieniu na pryzmacie. Poruszając termometrem za pomocą
wygodnego mechanizmu pozycjonującego (np. ruchome ramię lub prowadnica liniowa
umożliwiająca ruch wzdłuż widma) poszukują miejsca najbardziej się nagrzewającego.
Konieczne jest aby układ pozwalał na zaobserwowanie wyraźnych różnic temperatury za
pomocą pomiaru termometrem. Ponadto Zwiedzający mają możliwość obejrzenia układu za
pomocą kamery termowizyjnej i dostrzec zobrazowanie różnic temperatury.
2. Zwiedzający obserwują model ogrzewanego domu za pomocą zmysłu wzroku i nie
dostrzegają nic nadzwyczajnego. Sytuacja zmienia się po spojrzeniu na model za
pośrednictwem kamery termowizyjnej, ukazującej znaczne różnice w emisji ciepła poprzez
konstrukcję izolowaną termicznie i nieizolowaną. Mają także możliwość zajrzeć do wnętrza
domu poprzez przeźroczystą obudowę i dostrzec różnice w izolacji obu części budynku oraz
źródło ciepła. System termowizyjny (kamera i rzutnik multimedialny) prezentować ma
„audyt energetyczny” modelu domu. Widoczne muszą być wyraźnie mostki termiczne i
miejsca dobrze zaizolowane termicznie. Obrót blatu podestu umożliwia optymalne
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
237
ustawienie domu względem kamery termowizyjnej.
3. Płyta ogrzewana i chłodzona punktowo od tylnej strony (niewidocznej), obserwowana za
pomocą zmysłu wzroku nie prezentuje żadnych różnic wizualnych na swej powierzchni.
Zwiedzający dostrzegają od razu znaczne różnice temperatury poszczególnych miejsc
podczas oglądana płyty za pomocą systemu termowizyjnego. Zwiedzający mają również
możliwość zostawiania „śladów termicznych” na płycie (np. poprzez dotykanie jej dłońmi)
oraz wykorzystania dodatkowych elementów do przesłaniania fragmentów płyty. Oglądają
obrazy termowizyjne na ekranie monitora.
Umożliwić Zwiedzającym zapis obrazów z poszczególnych kamer w systemie, do późniejszego
pobrania.
Opomiarowanie
Termometr oraz kamery termowizyjne.
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Szczegóły techniczne, budowa i rozmieszczenie elementów zespołu stanowisk do zaproponowania
przez Wykonawcę i zaakceptowania podczas prac projektowych, z zachowaniem wytycznych.
Nazwa stanowiska:
Barwy tęczy (2.39)
Tematyka:
Światło, barwy, zjawisko załamania światła, rozszczepienie, widmo promieniowania
elektromagnetycznego, emisja termiczna, emisja wymuszona, foton.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
238
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym obserwację widm emisyjnych różnych źródeł światła, spowodowanych
rozszczepieniem światła na pryzmacie.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Duże, interaktywne stanowisko, w formie dużego okrągłego, poziomo osadzonego blatu ze
współosiowymi cylindrycznymi obudowami, zawierające co najmniej:
różne źródła światła, włączane niezależnie przez Zwiedzających: żarówkę halogenową,
żarówkę sodową, świetlówkę helową, neonową i argonową, żarówkę LED-RGB, źródła
laserowe w trzech kolorach,
szczeliny i kolimatory wiązek przy każdym źródle,
duży pryzmat umieszczony w centralnej części na obrotowym stole, osłonięty z wierzchu
przeźroczystą obudową wpasowaną w otwór w stole i umożliwiającą obracanie nim bez
kontaktu z samym pryzmatem,
ekran dla projekcji widm (jego rolę pełni biała obudowa wewnętrznego pierścienia).
Stanowisko powinno zostać wyposażone w niezależne włączniki źródeł światła pozwalający je
włączać i wyłączać oraz zmieniać kolor diod LED.
Pryzmat, kształt i szerokość przesłon, moc źródeł światła należy dobrać na etapie testów prototypu
w taki sposób, aby osiągnąć zakładany dla eksperymentu efekt.
Tabliczka ekspozycyjna opisuje stanowisko i przybliża zjawisko rozszczepienia światła oraz analizę
widm (w uproszczeniu) pozwalającą na badania składu świecących ciał.
Minimalne wymiary stanowiska – średnica zewnętrzna ok. 1,5 m, wysokość umożliwiająca wygodne
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
239
korzystanie ze stanowiska osobom w wieku od 12 lat (ewentualnie dostawiane lekkie siedziska, na
których można klęknąć podczas obserwacji). Szkic propozycji wykonania w uwagach.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do stanowiska i uruchamiają źródła światła. Światło które emitują źródła
pada na pryzmat poprzez odpowiednio dobrane szczeliny, ukazując podobieństwa i znaczące różnice
w obserwowanych obrazach rozszczepienia światła czyli widmach optycznych.
Źródła światła tak rozlokować na obwodzie stołu aby możliwe było włączenie trzech naraz i
jednoczesna obserwacja. Zaleca się świetlówki z gazami szlachetnymi (3 szt.) umieścić w jednej
obudowie, pionowo ponad sobą tak, aby możliwe było jednoczesne wyświetlenie i porównanie ich
widm emisyjnych na ekranie.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak
Inne wymagania:
Szkic stanowiska – propozycja.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
240
Nazwa stanowiska:
Prześwietlenie bagażu – rentgenowska bramka (2.40)
Lokalizacja: (2N-3.1 )
Tematyka:
Promieniowanie rentgenowskie, budowa materii, bezpieczeństwo, medycyna.
Cele:
Wytłumaczenie działania urządzeń wykorzystujących promieniowanie Roentgena na praktycznym
przykładzie, jakim jest lotniskowa bramka rentgenowska.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się urządzenia prześwietlającego bagaż promieniami roentgena, z pasem
transmisyjnym – takiego, jakich używa się np. na lotniskach, w punktach kontroli bezpieczeństwa.
Stanąć powinna ona w niedalekiej okolicy od stanowiska „Uwaga Promieniowanie”.
Wymagania minimalne urządzenia w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”.
Scenografia zawierająca infografiki ilustrujące sposób działania urządzenia oraz budowę lampy
rentgenowskiej i sam mechanizm emisji promieniowania rentgenowskiego. Konieczne jest także
wskazanie innych dziedzin gdzie promieniowanie rentgenowskie znajduje zastosowania (medycyna,
astrofizyka, badania materiałowe itd.). Należy także wskazać szkic historyczny wynalazku Wilhelma
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
241
Roentgen’a, uhonorowanie go Nagrodą Nobla.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający mają możliwość prześwietlenia swojego drobnego bagażu podręcznego oraz specjalnie
przygotowanych walizek zawierających „podejrzane przedmioty” i obserwację jego zawartości na
ekranie monitora urządzenia obrazującego. Stanowisko w pełni samoobsługowe. Zwiedzający lokuje
bagaż na pasie i włącza jego przesuw (możliwa automatyzacja lub ciągle ruchomy pas).
Zabezpieczyć urządzenie przed możliwością prześwietlania innych elementów niż podręcznego
bagażu, np. samych Zwiedzających, lub ich części ciała (zabezpieczenie przed wsunięciem ręki, nogi
itd.).
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Ref: http://www.transactor.pl/dok/ac4626pl.pdf
Nazwa stanowiska:
Dyfuzyjne komory mgłowe (2.41)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Promieniowanie jonizujące, promieniowanie kosmiczne, kondensacja pary.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
242
Cele:
Stanowisko umożliwia obserwowanie śladów jakie powstają podczas przechodzenia promieniowania
jonizującego wewnątrz komór wypełnionych parą nasyconą. Uświadomienie Zwiedzającym faktu
istnienia promieniowania jonizującego (w tym kosmicznego) i możliwości jego pośredniej
obserwacji.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Dwie dyfuzyjne komory mgłowe, umieszczone na odpowiednio zbudowanych postumentach o
wysokości ok 0,6 m, możliwe do oglądania z każdej strony. Komora o wymiarach ok. 0,5m x 0,5m x
0,3m. Szczegóły konstrukcyjne Zamawiający pozostawia do decyzji Wykonawcy z zastrzeżeniem ich
akceptacji oraz poprawnego działania komór – muszą być wyraźnie widoczne ślady cząstek
jonizujących.
W jednej z komór należy umieścić różne materiały promieniotwórcze: np. tarczę zegarka z
fosforyzującymi solami uranu, otwarty detektor dymowy, rudę autunitu itp. – min. 4 preparaty.
Druga komora ma być pusta: ma służyć do obserwacji promieniowania kosmicznego.
Na blacie stanowiska przy każdej komorze zamontowany ma zostać przycisk – włącznik oświetlenia
poszczególnych komór z wbudowaną opcją wyłącznika czasowego, ustawionego na stałe np. na 2
minuty (do ustalenia z zamawiającym). Oświetlenie ma optymalizować widoczność śladów
kondensacyjnych.
Na ścianie za stanowiskiem z komorami prezentowana ma być scenografia (wydruki
wielkoformatowe) z infografikami opisującymi co zaobserwować można wewnątrz komór.: opis
materiałów zastosowanych w komorach, typy rozpadów oraz mechanizm powstawania śladów
kondensacyjnych.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
243
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający po podejściu do podestu z komorami i po włączeniu oświetlenia wewnętrznego
obserwować mogą ślady, jakie pozostawiły cząstki pochodzące z preparatów w nich umieszczonych
bądź pochodzących z promieniowania kosmicznego.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Zamawiający wymaga, aby promieniotwórczość preparatów używanych do doświadczeń
przeprowadzanych w komorze mgłowej oraz stosowanych źródeł promieniowania była na tyle niska,
że działalność związana z narażeniem na promieniowanie jonizujące nie podlegałoby obowiązkowi
uzyskania zezwolenia, ale tylko zgłoszenia źródła promieniowania w Państwowej Agencji Atomistyki.
Wykonawca dostarczy wraz z dokumentacją projektową Stanowiska pełną specyfikację źródeł
promieniowania w języku polskim.
Nazwa stanowiska:
Ściana mionowa (2.42)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Promieniowanie kosmiczne, promieniowanie jonizujące, licznik Geigera-Mulera, cząstki
elementarne.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
244
Cele:
Zwiedzający ma możliwość obserwacji śladów przejścia mionów będących efektem rozpadu
cząstek pochodzących z promieniowania kosmicznego, w formie mrugnięć neonówek.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Ściana mionowa to układ wielu małych (ok. 2 cm średnicy) neonówek ułożonych ściśle obok siebie
na całej powierzchni ściany. Pary liczników Geigera-Müllera pracując w koincydencji oczekują
przejścia mionów, które jonizując neon w żaróweczkach ukazują ślad przechodzącej cząstki.
Łączna czynna powierzchnia ściany powinna wynosić ok. 1 m2 (dokładne wymiary do uzgodnienia
podczas etapu projektowego). Ścianę umieścić w pomieszczeniu w cieniu tak, aby warunki
obserwacji zjawiska prezentowanego na stanowisku przez Zwiedzających były optymalne.
W tle informacje na temat obserwowanego zjawiska i jego przyczyn umieszczone w formie
dyskretnie podświetlonej scenografii (np. infografiki wielkoformatowe prezentujące przechodzenie
cząstek promieniowania kosmicznego przez atmosferę oraz przykładowe liczby cząstek
przechodzące przez ciało człowieka średnio w ciągu każdej sekundy).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do ściany i obserwują ślady pozostawione przez przybywające w
promieniowaniu kosmicznym cząstki. Ściana jest stale włączona i aktywna.
Stanowisko wzbogaca treściami merytorycznymi scenografia zawierająca materiały edukacyjne.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
245
Inne wymagania:
Opis przykładowego wykonania: http://www.ncbj.gov.pl/node/807, ilustracja działania:
http://youtu.be/jTJbfpXKSM0
Nazwa stanowiska:
Stanowisko „holograficzne” – Atom (2.43)
Lokalizacja: (2N-3.1 )
Tematyka:
Atom, budowa atomu, cząstki elementarne, rozpad promieniotwórczy, emisja cząstek α, β,
promieniowanie gamma, źródła promieniotwórcze (naturalne oraz sztucznie wytworzone), detekcja
promieniowania jonizującego, skutki oddziaływania promieniowania z materią w szczególności z
organizmami żywymi.
Cele:
Stanowisko z projekcją dookólną, trójwymiarową, prezentujące różne treści, które wymagają do ich
dobrego zrozumienia takiej właśnie przestrzennej prezentacji.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z projektora wykorzystującego technikę projekcji 3D (specyfikacja w
załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”),
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
246
prezentującego różne treści – zależne od wyboru Zwiedzających i wcześniejszej decyzji Personelu
CNiT jakie treści są aktualnie aktywne.
Projektor zainstalować na podeście o wysokości około 60 cm – wysokość projektora minimum
0,5 m, widoczność projekcji z minimum trzech stron – wskazana ze wszystkich stron. Zarówno dla
animacji 3D jak i projekcji statycznych modeli 3D wymaga się FPS na poziomie minimum 30.
Stanowisko wyposażyć w dyskretne nagłośnienie słyszalne dobrze wokół niego i nie przeszkadzające
jednocześnie Zwiedzającym stojącym dalej.
Stanowisko pozwala zwiedzającym na wybór prezentowanych w projektorze treści za pomocą
zabudowanego z jednej strony małego, pomocniczego ekranu dotykowego (min. 10”). Zwiedzający
mają mieć możliwość wyboru modelu i manipulacji (zwiększanie, zmniejszanie, obroty)
odzwierciedlające się na wyświetlaczu głównym 3D.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do działającego przez cały czas stanowiska, wyświetlającego sekwencyjnie
wszystkie aktywne treści w jakie zostało wyposażone (patrz wytyczne dla multimediów). Po
podejściu Zwiedzających do stanowiska Zwiedzający ruchem ręki na ekranie dotykowym
(pomocniczym) wybiera treści wyświetlane wewnątrz projektora oraz ma możliwość ich skalowania i
obracania.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Zamawiający wymaga przygotowanie minimum 5 animacji 3D:
1. budowa atomu (prezentująca podstawowe historyczne modele budowy atomu: Thomsona,
Rutherforda, Bohra oraz współczesne zobrazowanie atomu – jądra otoczonego przez
chmurę atomową) – 4 animowane modele 3D z możliwością zmian poziomów
energetycznych atomu w modelu Bohra (co najmniej 3 elektrony, absorbcja kwantów
energii i emisja przy przejściach po wyborze przez Zwiedzającego),
2. rozszczepienie jądra atomu (animacja prezentująca mechanizm rozpadów radioaktywnych)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
247
– Zwiedzający ma wybór prezentowanego typu rozpadu,
3. synteza jądrowa (sposób łączenia się jader w plazmie i efekty: deficyt masy, emisja energii),
4. doświadczenie Rutherforda (doświadczenie Rutherforda oraz płynące z niego wnioski),
5. budowa i działanie lampy Roentgenowskiej.
Atrakcyjne wizualnie i edukacyjnie animacje zaproponuje Wykonawca do akceptacji przez
Zamawiającego na etapie projektowym. Animacje komentowane mają być prostym językiem
poprzez wbudowany w stanowisko system audio.
Zamawiający bezwzględnie wymaga, aby udostępnić możliwość zmiany zawartości multimedialnej.
Wymagane jest udostępnienie specyfikacji plików projekcji animacji 3D jak i modeli 3D, oraz
interfejsu pozwalającego na wprowadzanie do systemu kolejnych projekcji oraz wymianę
istniejących na inne, przygotowane przez Zamawiającego.
Inne wymagania:
Referencje główne: http://youtu.be/Flv0kdkSxF8, http://youtu.be/eQSxqnayKhE,
oraz dodatkowe http://youtu.be/-CMx3Ik5VcE, http://youtu.be/Jbv0J6VKM5o
Nazwa stanowiska:
UWAGA PROMIENIOWANIE ! – zespół stanowisk (2.44)
Lokalizacja: (2N-3.1 wewnątrz cylindrycznego wydzielenia)
Tematyka:
Promieniowanie jonizujące, emisja cząstek α, β, promieniowanie gamma, źródła promieniotwórcze
(naturalne oraz sztucznie wytworzone), detekcja promieniowania jonizującego, skutki oddziaływania
promieniowania z materią w szczególności z organizmami żywymi.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
248
Cele:
Stanowisko ma zaznajomić Zwiedzających z problematyką promieniowania jonizującego,
spowodować wzrost świadomości na tematy związane z promieniotwórczością, promieniowaniem,
energetyką jądrową oraz wzrost świadomości ekologicznej.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko zlokalizowane wewnątrz cylindrycznego wydzielenia w pomieszczeniu 2N-3.1.
Wydzielenie to z zewnątrz wyposażyć w duże i jaskrawe znaki ostrzegawcze, uzyskać efekt „poświaty
radioaktywnej” itp.
Na zewnętrznej ścianie cylindrycznego wydzielenia (od strony dojścia do rotundy zgodnie z
kierunkiem zwiedzania) umiejscowić dwa wydruki holograficzne zabudowane w formie imitującej
okna z widokiem wnętrza hali reaktora atomowego (ok. 0,3 m x 0,5 m).
Wewnątrz rotundy zlokalizować okrągłą ladę ze szkła hartowanego na podbudowie odpowiedniego
podestu, na niej gabloty z doświadczeniami. Stanowiska doświadczalne umieszczone są w
przeszklonych gablotach imitujących wyglądem komory zakładów przetwarzania izotopów.
Czynności eksperymentalne Zwiedzający wykonują za pomocą mechanicznych manipulatorów,
pozwalających na poruszanie przedmiotami umieszczonymi wewnątrz komór doświadczalnych (i
przymocowanych do manipulatorów dla uproszczenia konstrukcji), bez konieczności dotykania
dłońmi czegokolwiek wewnątrz. Manipulatory mają znaczenie głównie scenograficzne, ponieważ
używane w gablotach źródła nie mogą stanowić zagrożenia dla Zwiedzających i obsługi.
Wewnątrz gablot przygotować stanowiska doświadczalne (opisane poniżej).
W centralnej części rotundy zlokalizowana jest makieta elektrowni atomowej, połączona z
multimedialną symulacją jej funkcjonowania. Stanowisko multimedialne „symulacji kontroli reaktora
atomowego” wyposażyć w duży ekran LCD (min 40”), panel sterowania wyposażyć w przełączniki
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
249
sprzętowe oraz trackball.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający dochodząc do rotundy mają się zaciekawić jej niecodziennym wyglądem stylizowanym
na pomieszczenie o podwyższonym ryzyku promieniowania.
Przez „szyby dwóch okienek” zewnętrznych widoczne ma być wnętrze komory reaktora atomowego
(za szybą umieszczone wydruki holograficzne z wysokiej jakości obrazami, odpowiednio oświetlone,
sprawiające wrażenie głębi).
Czynności doświadczalne możliwe do wykonania przez Zwiedzających wewnątrz rotundy przy
stanowiskach doświadczalnych:
obserwacja odczytów radiometru podczas zbliżania go do próbek różnych materiałów
(promieniotwórczych, pochodzenia naturalnego oraz sztucznie wytworzonych),
Umożliwić przetestowanie własnych materiałów Zwiedzających.
budowanie osłony przed promieniowaniem za pomocą bloczków z różnych materiałów i
obserwacja spadku natężenia promieniowania jonizującego docierającego do licznika
(źródła, różne materiały do budowy osłon; ostateczna forma do uzgodnienia i
zaakceptowania z Zamawiającym na etapie projektowym),
obserwacje i pomiary energii cząstek oraz ich zasięgu w powietrzu pod ciśnieniem
atmosferycznym i obniżonym za pomocą pompy próżniowej.
W centralnej części rotundy zlokalizowana makieta elektrowni atomowej (kształt podstawy makiety
okrągły, posadowiona na okrągłym podeście o wysokości, pozwalającej na swobodną obserwację
przez dzieci w wieku od ok. 12 lat), połączona z multimedialną symulacją jej funkcjonowania.
Makieta powinna reagować na decyzje sterujących nią Zwiedzających (min. podświetlanie efektowe
działających podzespołów, generowanie odgłosów). Makieta obudowana przeźroczystą osłoną.
W części multimedialnej Zwiedzający mają za zadanie zarządzanie funkcjonowaniem elektrownią
atomową. Do wyświetlania symulatora służy monitor a zarządzanie elektrownią odbywa się za
pomocą interfejsu złożonego z pulpit sterowniczego w skład którego wejść powinno kilka
dedykowanych różnym funkcjom przełączników sprzętowych oraz trackball do obsługi pozostałych
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
250
funkcji widocznych na ekranie. Symulacja ma umożliwić zmianę parametrów pracy elektrowni (np.
zagłębienie prętów regulacyjnych, sterowanie zaworami instalacji chłodzących, turbogeneratorem
itd.) oraz umożliwiać wykonywanie także błędnych decyzji doprowadzających do zagrożenia lub
katastrofy. W takich momentach uruchamiany ma być sygnał alarmowy (słyszany wewnątrz i
dookoła rotundy, nie przeraźliwy), sygnały świetlne (widoczne wewnątrz i dookoła rotundy)
zaciekawiając pozostałych zwiedzających.
Referencyjny wygląd interfejsu symulatora: np. http://www.nuclearinst.com/Nuclear-Reactor-
Simulator, oraz działania symulacji: np.
http://darmoweoprogramowanie.blogspot.com/2011/03/reaktor.html
Opomiarowanie
Radiometry, czujnik ciśnienia, spektrometr, zestawy doświadczalne w gablotach.
Wytyczne dla multimediów:
Zawarte w opisie funkcjonowania stanowiska.
Ponadto przy każdym stanowisku doświadczalnym zamieścić niewielki monitor dotykowy (min. 22” –
typ A, specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i
Techniki w Łodzi”) służący jako multimedialna instrukcja obsługi stanowiska (wstęp i instrukcja krok,
po kroku).
Czas czytania wstępu i oglądania animacji i mat. filmowych max. 1 min./stanowisko. Treść
prezentacji ma rozpoczynać się przeglądem zastosowań zjawiska a następnie zwięźle tłumaczyć
działania do wykonania podczas doświadczenia.
Inne wymagania:
Zamawiający wymaga, aby promieniotwórczość źródeł promieniowania była na tyle niska, że
działalność związana z narażeniem na promieniowanie jonizujące nie podlegałoby obowiązkowi
uzyskania zezwolenia, ale tylko zgłoszenia źródła promieniowania w Państwowej Agencji Atomistyki.
Wykonawca dostarczy pełną specyfikację źródeł promieniowania w języku polskim.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
251
Nazwa stanowiska:
Żyroskopowa walizka (2.45)
Lokalizacja: (do zaproponowania przez Wykonawcę)
Tematyka:
Żyroskop, moment pędu, zasada zachowania momentu pędu, momenty sił.
Cele:
Odtworzyć pokaz autorstwa Jean’a Perrin, który w żartobliwy sposób zilustrował zasadę działania
żyroskopu. Zaznajomić w prosty sposób Zwiedzających z pojęciem momentu pędu.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Walizka z masywnym, napędzanym kołem zamachowym wewnątrz oraz przeźroczystą jedną ze
ścianek bocznych. Waga walizki wraz z wyposażeniem ograniczona do mniej niż 8 kg tak, aby unieść
mogły ją również starsze osoby i młodzież. Koło ma posiadać maksymalny możliwy do zrealizowania
w ramach stanowiska moment bezwładności. Łożyskowanie powinno zapewnić znikome opory tak,
aby podtrzymanie jego ruchu obrotowego nie wymagało dużo energii.
Rączka walizki musi pozwalać jej na swobodne odginanie się na boki (mocowanie przypominające
zawias). Jeśli walizka wymagała będzie stacji dokującej (ze sprężarką lub przyłączem elektrycznym),
minimalny czas działania walizki (obracania się koła zamachowego) po jej zdjęciu ze stacji nie może
być krótszy niż 1 minuta.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
252
Na nieprzeźroczystym boku walizki zamieścić tabliczkę informacyjną z treściami edukacyjnymi.
Scenografia oraz tabliczka na obudowie ma informować o stanowisku i instruować jak
zaobserwować efekt a także zwięźle go wyjaśniać.
Szczegóły techniczne (rodzaj napędu, stację dokującą itp.) zaproponuje Wykonawca i przedstawi do
akceptacji Zamawiającemu na etapie projektowym. Walizka musi być skonstruowana z trwałych i
wytrzymałych materiałów tak, aby wytrzymać wielokrotne upuszczenie przez Zwiedzających na
podłogę, posiadać zaokrąglone i zabezpieczone narożniki aby nie być powodem kontuzji itd.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający, zachęcony napisem na walizce oraz elementach scenografii stanowiska, podnosi ją i
idzie. Przy zmianie kierunku ruchu walizka zdecydowanie „sprzeciwia” się tej zmianie pochylając się
w kierunku poprzecznym. Obrazowo ilustruje to zasadę działania żyroskopów opartych o zasadę
zachowania momentu pędu.
Jedna ze ścianek bocznych walizki wykonana z przeźroczystego tworzywa sztucznego, ukazująca
wnętrze i mechanizm.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Fale – zespół stanowisk (2.46)
Lokalizacja: (np. wzdłuż lewej ściany korytarza, idąc od strony pomieszczenia 2N-3.7 w stronę
wejścia do chłodni kominowej, po minięciu po lewej stronie wnęki)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
253
Tematyka:
Ruch falowy, fale, amplituda, częstotliwość, okres fali, fale podłużne i poprzeczne, odbicie fali, faza,
polaryzacja fal, fala stojąca.
Cele:
Udostępnić Zwiedzającym możliwość doświadczalnego obserwowania wygenerowanych przez nich
fal podłużnych i poprzecznych, obserwacja zjawisk falowych.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Falownica sprężynowa i wodna.
Falownicę sprężynową wykonać z odpowiedniej jakości (i sztywności) sprężyny stalowej o średnicy
ok. 20 cm i długości (po odpowiednim rozciągnięciu) min. 3 m, podwieszonej do wspornika na
wytrzymałych, cienkich niciach lub drutach. Ilość punktów podwieszenia dobrać eksperymentalnie
tak, aby możliwe było w efektowny i widowiskowy sposób prezentowanie fal podłużnych i
poprzecznych, odbicia fal, fal stojących. Wysokość podwieszenia sprężyny ustalić z Zamawiającym na
etapie projektowym.
Ścianę za stanowiskiem wyposażyć w tło z podziałką i suwanymi wskaźnikami (jak bardzo duża
suwmiarka), umożliwiające pomiar odległości pomiędzy węzłami czy strzałkami fali stojącej (pomiar
długości fali) oraz duży stoper z wyświetlaczem LED wielkości minimum 30 cm x 40 cm, pozwalający
na pomiar szybkości fali.
Przy prawym końcu sprężyny (patrząc na nią od strony korytarza) przygotować wspornik, do którego
można będzie sztywno przymocować sprężynę lub pozostawić ją swobodnie – w zależności od celu
pokazu i zamiaru Zwiedzającego. Lewy koniec sprężyny wyposażyć w wygodny uchwyt umożliwiający
manipulowanie (wzbudzanie drgań), lecz uniemożliwiający nadmierne rozciąganie sprężyny.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
254
Falownicę wodną wykonać w formie zamkniętego zbiornika na ciecz (bez dostępu bezpośredniego
do cieczy przez Zwiedzających), o długości równej długości falownicy sprężynowej i ulokować ją
poniżej niej, w pobliżu tej samej ściany tak, aby możliwe było obserwowanie obu tych urządzeń
jednocześnie. Umieścić ją na niskim podeście (max. 60 cm wysokości). Jako medium zastosować
glikol lub inną podobną do wody ciecz nie wymagającą częstej wymiany (maksymalna częstość
wymian – raz w miesiącu).
Zbiornik (o długości min. 3 m, wysokości ok. 0,4 m, szerokości ok 0,2 m), z przeźroczystymi ścianami,
oraz mechanizmem wytwarzania fal z wyprowadzoną wygodną dźwignią. Poziom wody wewnątrz
zbiornika dobrać eksperymentalnie (nie więcej niż połowa wysokości zbiornika). Dno ukształtować
tak, że na końcu zbiornika może być lekko unoszone (kolejna dźwignia) symulując jego
wypłaszczanie przy brzegu. Wzdłuż całego zbiornika przygotować także ruchome, lekkie boje
spoczywające na powierzchni wody, z przewleczoną pionowo linką, stabilizującą ich położenie.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający mają możliwość wprawienia w drgania zarówno sprężynę jak i wywołać ruch falowy
cieczy wewnątrz zbiornika i wykonania szeregu obserwacji zjawisk falowych, porównania szybkości
fal w różnych „ośrodkach”.
Ma istnieć także możliwość wykonywania doświadczeń polegających na wytwarzaniu fal stojących,
pomiarze amplitud fal i ich długości, oraz szybkości (wykorzystać stoper).
Opomiarowanie
Duża podziałka na ścianie oraz stoper, umożliwiający pomiar czasu z dokładnością do 0,1 sekundy,
załączany dużymi i wyraźnie oznaczonymi guzikami: START, STOP, RESET.
Wytyczne dla multimediów: nie dotyczy
Inne wymagania:
Stanowisko umieszczone jest w korytarzu o szerokości od ok. 4 m do ok. 3,5 m. Należy zadbać zatem
o umieszczenie obu stanowisk np. w miarę możliwości blisko południowej ściany aby zachować
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
255
komunikacyjną funkcję pomieszczenia.
Nazwa stanowiska:
Generator wirów pierścieniowych (2.47)
Lokalizacja: (np. za występem zachodniej ściany korytarza wiodącego od wejścia do chłodni w
stronę pomieszczenia 2N-3.7 )
Tematyka:
Wiry pierścieniowe, ciśnienie, ruch.
Cele:
Zaznajomić Zwiedzających ze zjawiskiem wirów pierścieniowych oraz Zaciekawić i zaintrygować za
pomocą generatora, który będzie wyrzucać z siebie wiry.
Odniesienia do podstawy programowej:
Nie dotyczy.
Wymagane elementy:
Dużych rozmiarów (min. 1 m średnicy i odpowiedniej długości) generator wirów pierścieniowych o
regulowanym kierunku działania (szczegóły dotyczące postumentu i kierunków działania do
ustalenia na etapie projektowym oraz instalacji na miejscu docelowym). Bęben z wytrzymałego
tworzywa oraz elastycznej membrany poruszanej mechanizmem automatycznym lub manualnie
przez Zwiedzających.
Na końcu drogi wirów (przy ścianie) przygotować np. stół i takie elementy, które przewracając się
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
256
pod wpływem trafienia wirem nie zniszczą się oraz otoczenia (np. lekkie bloczki z pianki). Wiry
powinny efektywnie i efektownie oddziaływać z elementami ustawianymi na stole (np. przewracając
je).
Stanowisko wyposażyć w instalację dymu scenicznego (nietoksycznego, o wystarczająco małej
wydajności aby nie powodować zadymienia okolicy, ale wystarczającej do uwidocznienia wirów),
oraz układ kontrolujący autonomiczną pracę generatora.
Tabliczka ekspozycyjna zawierać ma informacje na temat obserwowanego zjawiska oraz przykłady ze
świata przyrody (wulkany, delfiny i inne).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający przechodząc w stronę wejścia do chłodni zostaje „zaczepiony” przez wir pierścieniowy
wygenerowany automatycznie lub przez innych Zwiedzających.
Generator pracuje w dwóch trybach: automatycznym i ręcznym. W tryb automatyczny przechodzi
po np. 3 minutach bezczynności. W trybie tym generuje co jakiś czas (do ustalenia) podmuchy (wiry)
o różnej sile, rozpoczynając interakcję ze Zwiedzającymi.
Gdy Zwiedzający zainteresuje się generatorem istnieje możliwość przejścia w tryb ręczny poprzez
rozpoczęcie działań manualnych (opisanych w instrukcji). W tym trybie Zwiedzający uruchamiają
generator i próbują osiągnąć sukces np. przewracając piramidę z lekkich bloczków ustawioną na
stole, trafiając w elementy podwieszone powyżej itd.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
257
Pomiar prędkości światła (2.48)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Fala świetlna , prędkość propagacji fali, zjawisko odbicia, modulacja wiązki, laser.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym dokonania pomiaru prędkości światła. Uzmysłowienie, iż pomiar prędkości
światła (największej we wszechświecie) choć niełatwa, to jednak jest możliwa do wykonania w
ramach ekspozycji CNiT.
Zwiedzający muszą móc zauważyć, że im dłuższą drogę przebywa światło tym opóźnienie
rejestrowane przez układ pomiarowy jest dłuższe. Wynik musi zostać zaprezentowany w sposób
umożliwiający jego zrozumienie osobom niezwiązanym z nauką.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko wyposażyć w:
Postument,
układ elektroniczny modulujący wiązkę lasera,
zwierciadło półprzepuszczalne,
detektor z oscyloskopem,
precyzyjnie wykonane zwierciadło umieszczone na przesuwanym po długim torze (min. 15 m) wózku,
kiosk multimedialny będący interfejsem stanowiska oraz zawierający instrukcję i wyjaśnienie eksperymentu.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
258
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający wykonuje pomiar prędkości światła decydując o tym jak długą drogę przebędzie wiązka
odbijająca się od zwierciadła zamocowanego do przesuwanego po długim torze wózka. Po powrocie
wiązki do detektora (po odbiciu od zwierciadła) na ekranie uproszczonego oscyloskopu odczytać
można różnicę w czasie – czyli czas, jaki potrzebny był aby światło przemierzyło drogę zawartą
między zwierciadłami.
Układ elektroniczny moduluje wiązkę lasera, kierując ją na półprzepuszczalne zwierciadło dzielące
wiązkę na dwie wiązki. Jedna z nich trafia od razu z powrotem na detektor a druga wybiega pionowo
w stronę lustra kierującego ją poziomo na wózek z ruchomym zwierciadłem jeżdżący po torze
podwieszonym na wysokości ok. 4 m powyżej podłogi pomieszczenia (względy bezpieczeństwa).
Zwiedzający pozycjonuje wózek na torze za pomocą interfejsu dostępnego z poziomu kiosku
multimedialnego. Wózek odjeżdża wtedy na pewną odległość, którą Zwiedzający muszą zmierzyć
(np. wózek wskazuje strzałką lub diodą laserową na podziałce dystans do odczytania przez
Zwiedzającego).
Moc modulowanego lasera dobrać tak, aby w warunkach normalnego użytkowania ekspozycji
wiązka światła była widoczna. Tor podwiesić tak, aby widoczne było zwierciadło umocowane na
wózku (wagoniku) i aby nie przesłaniał on wiązki lasera.
Ze względu na skomplikowanie stanowiska i małą intuicyjność sposobu pomiaru przygotować należy
tryb DEMO, prezentujący w formie prezentacji ideę pomiaru.
Opomiarowanie
Układ pomiarowy wyposażony jest w uproszczony oscyloskop cyfrowy (może być elektroniczny i
wchodzić w skład oprogramowania kiosku multimedialnego). Dla uproszczenia obsługi Zwiedzający
ma ograniczone możliwości regulacyjne oscyloskopu, polegające na poruszaniu po ekranie jedynie
znaczników umożliwiających odczyt różnicy czasu. Światło przebywając dłuższą drogę (odbijając się
od odległego zwierciadła) powraca do detektora z „opóźnieniem” w stosunku do wiązki wracającej
do niego bezpośrednio oraz z mniejszą amplitudą (wysokością piku).
Pomiar polega na regulacji odległości wózka i jej odczycie przez Zwiedzających. Na podstawie znanej
(odczytanej prze Zwiedzającego) długości drogi i pomiaru różnicy czasu (zmierzonej przez
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
259
Zwiedzającego) pomiędzy kolejnymi pikami na oscyloskopie (za pomocą regulowanych znaczników
na ekranie prezentującym widok oscyloskopu), można wyliczyć prędkość światła.
Zwiedzający wprowadza te wartości do intuicyjnego formularza (uzupełniając wartości we wzorze) i
po zaakceptowaniu wyświetla się wartość zmierzona. Obok pojawia się także przycisk „porównaj ze
wzorcem”, pozwalający porównać wyznaczoną wartość z wartością tablicową wraz z określeniem
niepewności (bezwzględnej i względnej podanej procentowo).
W wersji zaawansowanej (uruchamianej jedynie przez Personel CNiT) istnieje możliwość wykonania
całej serii pomiarów i wyznaczenia zależności czasu przelotu światła w funkcji drogi, dopasowanie
prostej i odczyt wartości jej nachylenia, czyli prędkości światła. Należy przygotować taki tryb
umożliwiający wpisanie minimum 5 różnych par wyników i prezentację ich na wykresie wraz z
dopasowaniem prostej i wyświetleniem wyniku.
Wytyczne dla multimediów:
W kiosku multimedialnym, oprócz interfejsu stanowiska, należy zawrzeć treści dotyczące historii
pomiarów szybkości światła (metody historyczne).
Ponadto należy zilustrować przebieg zjawiska – w szczególności mechanizm w jaki sposób powstaje
obserwowany na ekranie oscyloskopu obserwowany układ linii.
Inne wymagania:
Dużą uwagę zwrócić na bezpieczeństwo i ryzyko utraty wzroku. Zabezpieczyć wszystkie odblaskowe
powierzchnie w płaszczyźnie operowania wiązki lasera, aby zapobiec przypadkowym odbiciom
kierującym wiązkę na Zwiedzających i Personel CNiT.
Nazwa stanowiska:
Pole magnetyczne – zespół stanowisk (2.49)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
260
Tematyka:
Pole magnetyczne, linie sił pola, magnesy trwałe, elektromagnesy.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym obserwacje dotyczące istnienia i charakteru pola magnetycznego wokół
Ziemskiego globu, magnesów trwałych i elektromagnesów, przez które przepływa prąd
elektryczny. Przestrzenne zobrazowanie ma ułatwić Zwiedzającym wyobrażenie trójwymiarowości
pola magnetycznego.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
1. Duży model Ziemi (kula o średnicy minimum 0,8 m) z odwzorowanymi kształtami lądów i
oceanów, wbudowanym wewnątrz odpowiednio silnym elektromagnesem (lub
elektromagnesami) imitującym naturalne ziemskie pole magnetyczne. Stanowisko
wyposażyć we włącznik, umożliwiający włączanie i wyłącznie prądu (zasilającego
elektromagnes) oraz zmianę jego polaryzacji, symulujące zmianę biegunów
magnetycznych. Glob wyposażyć w meandrujący kompas o rozmiarze ok 5 cm, z
możliwością zmiany jego położenia wokół całej kuli (zmiana szerokość i długości
geograficznej). Glob ma mieć możliwość obrotu – należy go jednak zabezpieczyć przed zbyt
szybkim okręcaniem (mechanizm spowalniający obrót). Na globusie nanieść widok mapy
fizycznej, siatkę południków i równoleżników, wskazać położenie biegunów
magnetycznych oraz lokalizację CNiT. Zachować kąt pochylenia osi Ziemi. (szkic w
uwagach)
2. Przeźroczysty zbiornik (np. sześcienny o długości krawędzi ok. 0,4m lub kulisty o
podobnych rozmiarach), podwieszony nieopodal stanowiska z globusem. Zbiornik
wypełniony, przeźroczystym olejem o odpowiedniej lepkości oraz opiłkami, które
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
261
swobodnie mogą się w nim poruszać pod wpływem obrotu zbiornika oraz pola
magnetycznego. W przeciwległych ścianach zbiornika wykonać otwory, tworzące kanał
przelotowy o prostokątnym przekroju. Do kanału tego można wprowadzać magnes
sztabkowy, podkowiasty lub elektromagnesy (odpowiednio dobrać rozmiary kanału),
dostępne obok sześcianu na blacie podestu pod zawieszonym zbiornikiem. Magnesy
wyposażyć w odpowiednie, pasujące do kanału obudowy pasujące do kanału (jak
szuflada). Włącznik elektromagnesu umieścić w widocznym miejscu, obok przewodu
elektrycznego, umożliwiając Zwiedzającym włączenie go i obserwację porządkowania się
opiłków.
Lepkość oleju, ilość opiłków, ich gradację i materiał dobrać tak, aby dobrze ilustrowały linie sił pola
magnetycznego wokół wprowadzanych do kanału magnesów.
3. Scenografia obrazująca przekrój kuli ziemskiej wraz ze zobrazowaniem warstw
geologicznych, do jądra włącznie. Minimalny rozmiar przekroju równy ma być rozmiarowi
globu. Warstwy wewnętrzne muszą zostać zróżnicowane kolorystycznie i opisane. Ruchy
jądra muszą zostać zobrazowane za pomocą animacji lub przynajmniej oświetlenia
efektowego oddającego efekt ruchów wewnątrz jądra.
4. Tabliczki informacyjne zawierające treści edukacyjne oraz instrukcję obsługi stanowiska.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do modelu Ziemi i mają możliwość regulacji położenia kompasu i
obserwacji jego wskazań. Ma także możliwość włączania i wyłączania, oraz zmiany polaryzacji
zasilania elektromagnesów i symulowania w ten sposób sytuacji zamiany biegunów
magnetycznych.
Podwieszony zbiornik pozwala na takie nimi poruszenie aby wprowadzić opiłki w
nieuporządkowany ruch wewnątrz zbiornika z olejem. Wprowadzenie do wnętrza kanału magnesu
(lub elektromagnesu) powoduje uporządkowanie się opiłków ukazując przestrzennie kształt linii
pola magnetycznego.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
262
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania:
Szkice pierwszej i drugiej części stanowiska
Nazwa stanowiska:
Separator magnetyczny (2.50)
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Pole magnetyczne, magnesy trwałe, elektromagnesy, zastosowanie.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym obserwację działającego separatora elektromagnetycznego, jako przykład
zastosowania magnesów. Ponadto wyeksponować aspekt ekologiczny związany z selektywną
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
263
zbiórką odpadów i recyklingiem.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z maszyny sortującej „odpady”, wykorzystującej między innymi silne
magnesy i elektromagnesy do separacji odpadów.
Maszyna o minimalnych wymiarach 1,5 m (szer.), 2 m (wys.) ma prezentować wieloetapowy
proces separacji różnych frakcji odpadów przeznaczonych do recyklingu – minimum 4 etapy, w tym
separacja magnetyczna.
„Odpady” przygotować tak, aby przypominały prawdziwe ale były estetyczne i nie budziły odrazy.
W zależności od sposobu konstrukcji maszyny dobrać ich rozmiar i ilość. Dostarczyć zapas
odpowiedni do rocznej pracy zestawu oraz dokumentację pozwalającą przygotowywać je w
przyszłości.
Odpady po posortowaniu wpadają do wspólnego zbiornika, gdzie następować ma ich ponowne
mieszanie (proces zamknięty). Częścią maszyny ma być podajnik odpadów transportujący je do
ponownego sortowania (obsługiwany przez Zwiedzających).
Zestaw pokazowy opisujący zawartość wartościowych surowców w różnych typach odpadów (min.
w butelce szklanej, butelce PET, kartonie po napojach, foliowych opakowaniach, papierowych
opakowaniach, metalowych puszkach po konserwach i po napojach itp.). Kolejne elementy
zaprezentowane wraz z opisem i ciekawostkami (np. czasem biodegradacji czy podobne).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do maszyny i uruchamiają podajnik początkowy odpadów. Następnie
uruchamiają proces technologiczny z możliwością włączania i wyłączania kolejnych jego etapów
(np. włączanie i wyłączanie elektromagnesów, sit czy wentylatorów). Obserwują przy tym
skuteczność separacji różnych frakcji odpadów w zbiorniku końcowym.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
264
Szczegóły dotyczące konstrukcji, sposobu sterowania i interakcji zaproponuje Wykonawca do
akceptacji na etapie projektowym oraz testów prototypu.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
W zależności od zaproponowanego projektu maszyny przewiduje się wykorzystanie kiosku
multimedialnego lub innego ekranu do sterowania maszyną i przekazu treści edukacyjnych.
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Indukcja elektromagnetyczna (2.51)
Lokalizacja: do zaproponowania przez Wykonawcę
Tematyka: jak w tytule
Cele:
Cel główny – umożliwić Zwiedzającym poznanie zastosowań zjawiska indukcji elektromagnetycznej
na działającym, wymagającym interakcji, przykładzie oraz ilustracja zjawiska.
Cel szczegółowy – do zaproponowania przez Wykonawcę.
Odniesienia do podstawy programowej: Wymagane
Wymagane elementy:
Wykonawca zaproponuje stanowisko o typie interakcji typu „body-on”, jednocześnie dla minimum
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
265
dwóch Zwiedzających, duży, nawiązujący do miejsca i historii EC1 Łódź.
Nazwa stanowiska:
Błądzące prądy (2.52)
Lokalizacja: do zaproponowania przez Wykonawcę
Tematyka:
Pole magnetyczne, indukcja elektromagnetyczna, prądy wirowe, grawitacja, siły, ruch, prędkość
graniczna.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym obserwacji i porównania tempa spadania silnego magnesu trwałego
(np. neodymowego) wewnątrz rury wykonanej z przewodnika (np. aluminium, miedź) i izolatora (np.
tworzywo sztuczne) oraz wywnioskowania o istnieniu sił spowalniających spadek w pierwszym
przypadku.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z dwóch rur – metalowej (nieżelaznej, np. aluminium, miedź) i wykonanej z
tworzywa (najlepiej przeźroczystego), zamocowanych pionowo i silnych magnesów trwałych.
Minimalna długość rur ok. 1 m, średnica ok 5 cm, odpowiednie magnesy zabezpieczone przed
wypadnięciem na podłogę za pomocą zamkniętej pętli przeplecionej przez rurę, wykonanej z cienkiej
linki lub żyłki (szkic). Krawędzie rur wykończyć na gładko, aby stawiały minimalny opór
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
266
przesuwających się po nich linkom.
Stanowisko ulokować na postumencie wyposażonym w miękką powierzchnię zabezpieczającą
magnesy przed uszkodzeniem. Głównym zabezpieczeniem jest odpowiedniej długości linka,
uniemożliwiająca wypadanie magnesów na blat.
Tabliczki informacyjne zawierają instrukcję oraz treści edukacyjne (wyjaśnienie zjawiska).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający przeciąga magnes do górnego końca rury, wprowadza magnes do wnętrza i upuszcza
go, obserwując jak spada wewnątrz, to znaczy ile czasu zajmuje spadek.
Intrygujące zjawisko bardzo powolnego opadania wewnątrz metalowej rury sprowokować ma
Zwiedzających do przeczytania wyjaśnień znajdujących się na tabliczce informacyjnej.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: Szkic jednej z rur.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
267
Nazwa stanowiska:
Silniki cieplne (2.53)
Lokalizacja: do zaproponowania przez Wykonawcę
Tematyka:
Silniki cieplne, prawa gazu doskonałego, przemiany gazowe, temperatura, ciepło, sprawność.
Cele:
Zaprezentowanie Zwiedzającym modeli silników cieplnych, wraz ze zobrazowaniem faz ich działania i
podstaw fizycznych, dzięki którym możliwe jest ich działanie.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Ruchomy model tłokowego silnika czterosuwowego oraz turbiny gazowej.
Minimalne rozmiary silników 0,5 m x 0,5 m x 0,5 m.
Działający model niskotemperaturowego silnika Stirlinga zabezpieczony obudową. Rozmiar około 0,2
m x 0,2 m x 0,2 m.
Przekroje mają mieć uwidocznione najważniejsze ruchome mechanizmy (wały, tłoki, zawory, rozrząd
itp.), podświetlenie efektowe (zapłon, różne kolory dla różnych suwów, przepływ gazów w turbinie
itp.).
Uruchomienie modeli wymagać ma od Zwiedzających zaangażowania – np. pokręcenia korbą, kołem
zamachowym itp.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
268
Wspólny dla zespołu stanowisk kiosk multimedialny oraz odpowiednie podesty.
Sposób funkcjonowania:
Modele silników zaprezentować w sposób ułatwiający zrozumienie sposobu ich działania. Umożliwić
podejście, kręcenie wałem za pomocą specjalnego mechanizmu, obserwacje poruszających się
wewnątrz mechanizmów.
Zwiedzający podchodzą także do stanowiska z silnikiem Stirlinga i dotykają go od spodu swoją
dłonią. Po wprawieniu w ruch koła zamachowego silnik rozpocząć ma pracę. Silnik zamocować tak,
aby można było dotykać dolnej płyty silnika dłonią i osłonić delikatne mechanizmy obudową z
przeźroczystego tworzywa.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk multimedialny powinien zawierać informacje o różnych silnikach cieplnych, prezentując zasadę
ich działania, rozwój i różnice konstrukcyjne.
Wymagane animacje pokazujące fazy pracy silników spalania wewnętrznego oraz sposób pracy
zewnętrznego (min. prezentacja animowana prezentujące kolejne suwy silnika tłokowego oraz
sposób pracy turbiny).
Uwzględnić także informacje o historii wynalazku, zastosowaniach oraz ciekawostki (np. o
konstrukcjach najmniejszych i największych).
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Tor optyczny (2.54)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
269
Lokalizacja: (2N-3.1)
Tematyka:
Optyka geometryczna, prawo odbicia, prawo załamania, zwierciadła.
Cele:
Zilustrowanie zasad optyki geometrycznej za pomocą gry, która wymaga wykorzystania wiedzy
(i/lub intuicji) aby osiągnąć zakładany cel – przeprowadzenia promienia świetlnego poprzez
labirynt.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Pole gry (o powierzchni ok. 1,5 m2, powinno być graficznie podzielone na mniejsze pola) powinno
być wydzielone po obwodzie bandą na tyle wysoką, aby promienie nie wychodziły ponad jej
krawędzie i nie zagrażały bezpieczeństwu oczu Zwiedzających.
Na jednym ze skrajnych pól zamontować należy ciągłe monochromatyczne źródło światła (najlepiej
laserowe, o odpowiednio niskiej mocy, lecz widocznej wiązce), uruchamiane przyciskiem,
z przesłoną tak ustawioną, aby możliwa była emisja cienkich i wyraźnych wiązek światła.
Na wyposażeniu stanowiska powinny się znajdować:
lusterka jednostronne (min. 20 szt.), dwustronne (min. 10 szt.), osadzonych w pionie na
podstawkach za pomocą wsporników, z możliwością obrotu o 45° (połowa lusterek) lub
o 22,5° (połowa lusterek),
pryzmaty (podstawa w kształcie trójkąta równobocznego), osadzone w pionie na
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
270
podstawkach, z możliwością obracania o dowolny kąt,
przeszkody: 25 szt. – 5 szt. blokujących całkowicie, 5 szt. przepuszczających światło
przechodzące „po skosie” w obu kierunkach, 5 szt. przepuszczających światło po prostej
w obu kierunkach, 5 szt. przepuszczających światło po prostej w jednym kierunku;
cel: kula szklana o średnicy 8,00-10,00cm, do której należy doprowadzić promień świetlny,
wykorzystując dostępne elementy.
Scenografia w formie zapisków wykonanych farbą widoczną po oświetleniu jej światłem UV,
lampka UV z obudową i regulacją.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający rozlokowuje przeszkody na polu stanowiska tworząc swoisty labirynt i stara się
następnie tak operować zwierciadłami aby ominąć je i tak skierować promień świetlny aby trafił do
celu.
Na wyposażeniu stanowiska znajduje się zbiór kilkunastu plansz, proponujących łatwe, średnio
trudne i bardzo trudne układy przeszkód i dozwolonych elementów jako wyzwanie dla
Zwiedzających.
Stanowisko wyposażyć również w tabliczkę opisującą sposób korzystania z gry oraz podstawy
fizyczne (prawo odbicia, załamania).
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak
Inne wymagania:
W ramach scenografii (nieopodal stanowiska) przygotować na ścianie „zapiski naukowe” oraz
szkice i rysunki dotyczące praw optyki geometrycznej, wykonane farbą niewidoczną w normalnym
oświetleniu, a jedynie po oświetleniu światłem UV. Zwiedzający ma możliwość włączenia lampki
zamocowanej na uchwycie (o ograniczonej możliwości regulacji położenia w celu ochrony wzroku).
Rozmiar pola min. 2m x 1,5 m.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
271
Zwiedzający ma mieć wrażenie, że odkrywa tajemnicze mądre zapiski, które pozostawili na ścianie
naukowcy. Powierzchnia szkiców, ich zawartość merytoryczna i forma do uzgodnienia
z Zamawiającym podczas przygotowywania stanowiska.
Dużą uwagę poświęcić zabezpieczeniu wzroku Zwiedzających przed szkodliwym działaniem silnych
źródeł światłą – w szczególności UV i laserowego.
Nazwa stanowiska:
Mikroskop i luneta (2.55)
Lokalizacja: do zaproponowania przez Wykonawcę
Tematyka:
Optyka geometryczna, przyrządy optyczne, soczewki, powiększenie, ogniskowa.
Cele:
Umożliwienie Zwiedzającym: zapoznania się z budową prostego mikroskopu oraz lunety,
wyjaśnienie sposobu działania tych przyrządów optycznych i wykonanie obserwacji za ich pomocą,
a także podjęcia prób montażu działającego przyrządu z elementów dostępnych na stanowisku.
Zwiedzający muszą mieć możliwość ostrzeżenia wzrostu jakości obserwacji za pomocą
współczesnych przyrządów, doceniając jednocześnie możliwości wynalazków sprzed wieków.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Działające, stylizowane modele: mikroskopu optycznego i lunety Kepplera oraz prawdziwe
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
272
działające, współczesne przyrządy (mikroskop optyczny i luneta – refraktor), zestaw soczewek
i tubus umożliwiający „skonstruowanie” własnego przyrządu, scenografia zawierająca infografiki
obrazujące bieg promieni w obu przyrządach.
Mikroskopy (oba) ulokować na postumencie wyposażonym w wygodne siedziska. Lunety
posadowić na masywnych statywach. Modele stylizować tak aby przypominały przyrządy
historyczne (kształt, materiały: drewno, mosiądz – nie jest wymagana ścisła stylizacja historyczna).
Oba modele przyrządów mają być zbudowane tak, że Zwiedzający muszą mieć możliwość zajrzenia
do ich wnętrza i obserwacji budowy wewnętrznej, nie narażając jednocześnie przyrządu na
uszkodzenie czy zabrudzenie (ruchome fragmenty tubusów odsłaniające budowę wewnętrzną oraz
dodatkowe przeźroczyste osłony wewnętrzne). Przyrządy muszą dawać wyraźne obrazy
powiększanych przedmiotów. Rozmiary modeli przyrządów muszą być znaczne, wygodne do
wykorzystania oraz do odsłonięcia budowy wewnętrznej, uwidaczniające soczewki wewnątrz
tubusów. Minimalna długość tubusu modelu mikroskopu 0,4 m a lunety ok. 1 m.
Stanowisko zawierać ma również współczesne przyrządy optyczne – mikroskop optyczny i lunetę
(przynajmniej achromatyczną, soczewki wykonane ze szkła dobrej jakości). Zwiedzający muszą
mieć możliwość porównania jakości obserwacji wykonanej za pomocą stylizowanych modeli o
historycznej budowie wewnętrznej oraz współcześnie wyprodukowanych przyrządów optycznych.
Mikroskopy (oba) wyposażyć w taki sam zestaw próbek (np. na obrotowym stoliku), umożliwiając
porównanie jakości obserwacji. Parametry mikroskopu dobrać tak, aby możliwa była obserwacja
zestawu próbek w znacznym powiększeniu (dużo większym niż w stylizowanym modelu).
Lunety ustawić tak, aby w polu ich widzenia znajdowała się ta sama przestrzeń zawierająca model
(lub dobrej jakości zdjęcie) ciała niebieskiego np. planety lub Księżyca. Model ten ulokować w
odległym rejonie ekspozycji i oświetlić specjalnie dla lepszego efektu obserwacji. Statywy obu
lunet muszą być zamocowane do podłoża oraz na tyle masywne aby maksymalnie zmniejszyć
drgania przyrządu. Zablokować możliwość regulacji kierunku obserwacji przez Zwiedzających.
Zestaw soczewek (w pierścieniach-obudowach) i tubus z wgłębieniami przystopowany do ich
montażu ma umożliwiać Zwiedzającym zmontowanie działających przyrządów optycznych
(minimum cztery zestawy soczewek oraz dwa komplety zapasowe, instrukcja, intuicyjne
oznakowanie elementów).
Źródła światła, matówkę, przymiar i inne elementy pomagające Zwiedzającym sprawdzić
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
273
właściwości dostępnych w zestawie soczewek.
Infografiki opisujące budowę i bieg promieni świetlnych poprzez układy soczewek.
Tabliczki informacyjne zawierające informacje o historii prezentowanych na stanowisku
wynalazków oraz postaciach Zachariasza i Hansa Jenssena, Antonie van Leeuwenhoeka i Roberta
Hooke’a (konstruktorzy pierwszych mikroskopów) a także Galileusza, Kepplera i Heweliusza
(konstruktorów pierwszych lunet).
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodzą do stanowiska zawierającego modele dwóch przyrządów optycznych, oraz
dwóch współczesnej konstrukcji przyrządów. Wykonują obserwacje odległego elementu (np.
modelu Księżyca) oraz preparatów mikroskopowych za pomocą stylizowanych modeli oraz
współczesnych przyrządów. Ze względu na budowę modeli Zwiedzający mogą odsłonić fragment
obudowy przyrządów i zajrzeć do ich wnętrza uwidaczniającego soczewki wchodzące w skład
przyrządu.
W tubusie Zwiedzający mogą umieszczać soczewki w różnych konfiguracjach, budując w ten
sposób działające przyrządy (przynajmniej luneta i mikroskop). Miejsca (np. wyżłobienia) w tubusie
i obudowy soczewek (pierścienie) muszą do siebie pasować. Parametry soczewek (materiał,
ogniskowe itd.) dobrać tak, aby możliwe było zestawienie z nich działających zestawów. Tubus oraz
soczewki posiadać mają oznaczenia ułatwiające zestawianie soczewek w działający układ.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
274
Laser (2.56)
Lokalizacja: do zaproponowania przez Wykonawcę
Tematyka:
Laser, emisja wymuszona, zastosowania laserów w technice, medycynie, nauce.
Cele:
Zaprezentowanie sposobu działania lasera na przykładzie obrabiarki CNC oraz budowy różnych
typów laserów.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko zawiera wycinarkę laserową CNC o rozmiarach pola roboczego formatu A4.
Zautomatyzowane urządzenie pozwalać ma na wypalenie dowolnych kształtów za pomocą wiązki
lasera w kartce papieru, jako pamiątkę z CNiT.
Stanowisko należy wyposażyć w komputer z możliwością wyboru gotowych kształtów i ich
personalizacji (np. dopisaniem imienia z klawiatury urządzenia) oraz naszkicowania własnych
kształtów za pomocą ekranu dotykowego. Następnie kształty te będzie można wyciąć w kartce
papieru (gramatura ok. 150 g/m2). Kształty muszą mieścić się na kartce formatu ok. A6. Kartka ma
być wprowadzana do urządzenia przez Zwiedzających osobiście (np. za pomocą podajnika
szufladowego) a następnie poddawana działaniu lasera. Kartka z wypalonym wzorem jest
automatycznie transportowana do Zwiedzającego, gdzie jest odbierana. Pozostające odpady wpadać
mają do pojemnika wystarczającego na minimum 1 dzień pracy urządzenia.
Kiosk multimedialny.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
275
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający ogląda stanowisko, przegląda instrukcję, wykonuje rysunek na ekranie dotykowym i
kieruje go do wypalenia w kartce papieru. Pobiera z podajnika arkusz, pozycjonuje go w podajniku,
wprowadza arkusz do maszyny, zamyka zabezpieczenia i obserwuje wycinanie kształtów na kartce,
po czym może zabrać pamiątkę do domu. Oprogramowanie musi wyraźnie wskazywać jakie
elementy zostaną wycięte i odpadną od kartki a które pozostaną.
Kartki dostępne przy stanowisku mają mieć nadrukowane logo i nazwę CNiT w formie paternowego
tła tak, aby wycięte kształty zachowały ten znak.
Urządzenie musi wykonywać obróbkę jednego arkusza w czasie niższym niż 60 sekund (licząc czas od
wprowadzenia arkusza, obróbki laserowej, po wydanie wyciętego kształtu) oraz być wyposażone w
urządzenia wentylacyjne lub filtracyjne.
Kwestie wentylacji uzgodnić z Zamawiającym po wskazaniu typu maszyny oraz podczas ustalania
lokalizacji (uwzględnić instalację wentylacyjną budynku).
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Kiosk m-m prezentuje historię laserów, oraz zasadę działania różnych typów laserów. Ponadto
prezentuje min. 5 ciekawych zastosowań laserów w technice za pomocą filmu z komentarzem
popularno-naukowym (min. 20 sekund) prezentującego w zaciekawiający sposób dane
zastosowania, jego moc i inne ciekawostki.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
276
Inne wymagania:
Poprzez odpowiednie osłony i bariery zabezpieczyć wzrok Zwiedzających przed narażeniem na
uszkodzenie oraz samą maszynę przed dostępem osób postronnych, nie ograniczając jednocześnie
wglądu w sam proces obróbki. Dozwala się wykorzystanie urządzeń produkowanych seryjnie pod
warunkiem spełnienia załączonych powyżej wymagań (np. poprzez doposażenie stanowiska w
odpowiednią automatykę i zabezpieczenia).
Przykładowe urządzenia wycinające laserem w papierze: http://youtu.be/MI6i-2aeITI,
http://youtu.be/Cc8vXkxM79E, http://youtu.be/LUHqhSEiz80.
Nazwa stanowiska:
Światłowody (2.57)
Lokalizacja: (2N-3.1 w przewężeniu, korytarzu, na południowej ścianie pomieszczenia, za
cylindrycznym wydzieleniem)
Tematyka:
Światło. Falowa natura światła, długość, amplituda, faza, modulacja fali, zjawisko całkowitego
wewnętrznego odbicia, światłowody, przekaz informacji, modulacja-demodulacja.
Cele:
Stanowisko ma pozwolić na odkrywanie przez Zwiedzających zasady działania światłowodów oraz
poznać ich przykładowe zastosowania.
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
277
Wymagane
Wymagane elementy:
Stanowisko składa się z wiszącej na ścianie, grubej (min. 2 cm) tafli z przeźroczystego tworzywa
sztucznego, ukształtowanej w lekko nieregularny kształt (patrz szkic w uwagach) o długości ok. 2m i
szerokości ok. 15-20 cm, imitujący podłużny wycinek światłowodu. Na obu końcach tafla zakończona
ma być półkoliście. Wszystkie krawędzie tafli wykonane prostopadle do jej powierzchni (wymagana
duża dokładność), wykończone na połysk tak, aby można było uzyskać całkowite odbicie
wewnętrzne promienia lasera.
Przy lewym krańcu zamocować należy trzy lasery tak, aby ich wiązki „wchodziły do światłowodu”
pod kątem prostym, z możliwością obrotu laserów wokół osi zgodnej z osią półkolistego zakończenia
tafli (rys.). Przy prawym końcu światłowodu zainstalować trzy detektory optyczne – dla każdej wiązki
lasera po jednym. Detektory przyłączyć do układu demodulacyjnego oraz wzmacniacza i głośnika.
Układ demodulacji i wzmacniacza wspólny dla wszystkich detektorów, głośniki rozdzielne – po
jednym na każdy kanał.
Poniżej wiszącej na ścianie tafli przygotować modulator, który przyłączyć należy do laserów za
pomocą elastycznych przewodów elektrycznych (na stałe). Promień świetlny widoczny wewnątrz
„światłowodu” musi odbić się wielokrotnie aby dotrzeć do przeciwległego końca, na którym „czeka”
na niego detektor i dekoder z głośnikiem. Trzy wiązki lasera są modulowane przez trzy ścieżki
nagraniowe jednego wspólnego utworu muzycznego (np. linia melodyczna, wokal, sekcja rytmiczna).
Wysokość zawieszenia oraz zamocowania układu modulacji i demodulacji umożliwiać ma obsługę
stanowiska przez Zwiedzających w wieku od ok. 12 roku życia. W tym celu obniżyć należy
początkową i końcową cześć światłowodu, oraz (ze względu na trwałość) ograniczyć możliwość
nadmiernie intensywnych ruchów laserami stosując mechanizm tłumiący szybkość ruchów.
Mechanizm obrotowy resetuje się grawitacyjnie – lasery opadają do najniższego położenia i oczekują
na Zwiedzających.
Dodatkowym wyposażeniem stanowiska ma być minimum 3 sztuki obrazowodów, o minimalnej
średnicy 6 mm.
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
278
Zwiedzający regulują położeniem laserów, obracając nim dookoła tak długo, aż zauważą jak działa
światłowód. W międzyczasie prawdopodobnie wiązka wychodząc przy drugim końcu tafli natrafi na
detektor i z głośnika odezwie się muzyka. Po wykonaniu tej operacji z każdym z trzech laserów trzy
ścieżki powinny się łączyć, a z głośników popłynąć brzmiący kompletnie utwór muzyczny.
Obrazowody mają prezentować np. możliwość zobrazowania przedmiotów zamkniętych
w nieprzeźroczystych, oświetlonych wewnątrz pudełkach (zwiedzający muszą mieć możliwość
zajrzenia do wnętrza pudełek) lub np. zajrzenie za ich pomocą przez ścianę (poprzez odpowiedni
otwór).
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów:
Wiszący obok monitor (min. 30”) prezentuje zasadę działania (z uwypukleniem zjawiska całkowitego
wewnętrznego odbicia), zastosowania światłowodów we współczesnym świecie oraz różne sposoby
ich produkcji. Wyeksponować należy także historię wynalazku oraz samą ideę przekazu informacji
poprzez modulację i demodulację fali.
Materiały edukacyjne (teksty i animacje) uzupełnione filmem o czasie trwania ok. 1,5 minuty.
Inne wymagania: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
279
Szkic stanowiska – dla jasności szkicu ukazane są 2 z 3 wymaganych laserów.
Nazwa stanowiska:
Polscy Wynalazcy – Polskie Wynalazki (2.58)
Lokalizacja: (przed wejściem do chłodni, w stronę pomieszczenia 2N-3.1)
Tematyka:
Jak w tytule
Cele:
Zaprezentowanie Polaków, którzy byli wynalazcami, naukowcami, wraz z ich dokonaniami.
Odniesienia do podstawy programowej:
Detektor Wiązka lasera Światłowód Prowadnica Laser
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
280
Wymagane.
Wymagane elementy:
Stanowisko zorganizowane w formie strefy umożliwiające odpoczynek oraz prezentację sylwetek
wynalazców i ich dokonań, za pomocą różnych technik, w tym multimedialnych. Jest to swoistego
rodzaju wystawa czasowa, ze zmieniającymi się co jakiś czas (np. 3 miesiące) bohaterami.
W skład stanowiska wchodzi system ekspozycyjny (min. 3 gabloty o wymiarach minimalnych 1x1x2
m, wraz z system mocowania sylwetek osób o naturalnych rozmiarach, wydrukowanych na papierze
lub specjalnej piance), kiosk multimedialny z narracją czytaną, zdjęciami, filmami i innymi
materiałami archiwalnymi, oraz prezentacjami wynalazków i wkładu tych osób do dziedzictwa
kultury technicznej i nauki, min. 3 siedziska i stoliki.
Stanowisko musi zapewniać możliwość dowolnych zmian wprowadzanych do treści w późniejszym
czasie przez Personel CNiT.
Zamawiający wymaga pełnego zestawu danych na temat trzech osób (do uzgodnienia z
Zamawiającym) i wstępnego przygotowania (zebrania) materiałów na temat wszystkich z poniższej
listy.
1. Mikołaj Kopernik
2. Jan Heweliusz
3. Maria Skłodowska-Curie
4. Jan Czochralski
5. Ignacy Łukasiewicz
6. Kazimierz Prószyński
7. Julian Ochorowicz
8. Izrael Abraham Staffel
9. Jan Szczepanik
10. Czesław Tański
11. Michał Doliwo-Dobrowolski
12. Maksymilian Faktorowicz (Max Factor)
13. Jacek Karpiński
14. Mieczysław Bekker
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
281
15. Kazimierz Funk
16. Ignacy Mościcki
17. Marian Adam Rejewski
18. Jerzy Różycki
19. Henryk Zygalski
20. Ernest Malinowski
21. Zygmunt Okołów
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający odwiedzając stanowisko mogą przeczytać zwięzły życiorys wynalazcy z
wyeksponowanym dorobkiem naukowo-technicznym, obejrzeć zdjęcia osoby (jeśli są dostępne),
czasami obejrzeć eksponaty archiwalne lub repliki wynalazków.
Ponadto, poprzez interfejs kiosku multimedialnego, Zwiedzający mogą głosować na to, która
spośród zaproponowanych tam postaci, będzie prezentowana w ramach stanowiska niebawem oraz
zgłaszać swoich kandydatów. Za pośrednictwem dedykowanego fragmentu witryny www będzie
można także zaproponować własny opis postaci, który będzie mógł być w części wykorzystany przy
kolejnej zmianie ekspozycji.
Stanowisko może przybrać formę np. „kawiarenki wynalazców”, połączonego ze strefą wypoczynku.
Postaci wynalazków mogą siedzieć przy stolikach, do których dosiadaliby się Zwiedzający, informacje
na ekranach mogłyby być wbudowane w blaty stolików.
Wykonawca zaproponuje formę stanowiska i uzgodni jego ostateczną wersję i sposób
funkcjonowania i interakcji ze Zwiedzającymi, z Zamawiającym, podczas etapu projektowego.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: w treści opisu
Inne wymagania: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
282
Nazwa stanowiska:
Odnawialne źródła energii – zespół stanowisk (2.59) – (stanowisko oceniane)
Lokalizacja: (w ramach ścieżki nr 2)
Tematyka:
Ekologia, środowisko naturalne i zagrożenia jego degradacją, odnawialne źródła energii.
Cele:
Stanowisko ma powodować wzrost świadomości ekologicznej Zwiedzających poprzez
zaprezentowanie, w sposób interaktywny, różnych sposobów wykorzystania odnawialnych źródeł
energii oraz dbałość o środowisko naturalne.
Wytyczne:
Zespół stanowisk składać się musi z co najmniej pięciu części. Każde z nich ma prezentować
wykorzystanie innego źródła energii odnawialnej w sposób oryginalny, interaktywny.
Wymagane są minimum 3 stanowiska prezentujące fizyczne obiekty, działające i wymagające od
Zwiedzającego fizycznego wysiłku podczas interakcji ( hands-on lub body-on), oraz towarzyszące im
multimedia. Wymaga się wykorzystanie kiosku multimedialnego lub innego medium
multimedialnego jednego wspólnego dla całego zespołu stanowisk, z dynamiczną zawartością
(animacje i filmy).
Zamawiający wymaga zainstalowania części elementów stanowiska np. na dachu budynku
widocznym z poziomu ekspozycji (np. działająca bateria fotowoltaiczna, wiatrak z turbiną, inne) i
zaprezentowania ilości uzyskanej w ten sposób energii w ramach stanowiska.
Kryteria oceny:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
283
Nazwa stanowiska:
Kula plazmowa (2.60)
Lokalizacja: (w Strefie wysokich napięć – ostateczna lokalizacja do ustalenia z Zamawiającym)
Tematyka:
Wysokie napięcie, jonizacja, plazma, wzbudzanie atomów, widmo emisyjne.
Cele:
Umożliwić Zwiedzającym obcowanie z kulą plazmową, dotykanie jej, zbliżanie różnych elementów i
obserwowanie jaki wpływ na kształt i ilość wyładowań wewnątrz kuli mają te czynności.
Ponadto materiały edukacyjne mają umożliwić Zwiedzającym dowiedzenie się w prosty sposób jak
zbudowana jest kula, jak działa.
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane
Wymagane elementy:
Kula plazmowa o średnicy min. 70 cm., posadowiona na ciężkim postumencie (duży ciężar
uniemożliwić ma przewrócenie kuli podczas jej dotykania). Dookoła kuli zlokalizować barierkę
zabezpieczającą przed zderzeniem Zwiedzających z kulą ale nie przeszkadzającą w delikatnym
kontakcie (dotyku osobistym lub z wykorzystaniem dodatkowych elementów). Barierkę można
zastąpić na tyle szerokim podestem, aby nie przeszkadzał on w użytkowaniu a był zabezpieczeniem.
Elementy dodatkowe wyposażenia, pod kontrolą Personelu CNiT:
świetlówka rurowa długości ok 1m – 3 sztuki (zabezpieczyć rurką z przeźroczystego
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
284
tworzywa),
świetlówki kompaktowe ze standardowym gwintem (różne kształty – min. 5 sztuk).
Rurki Plückera i Geisslera – po 5 sztuk w różnych kolorach oraz komplet zapasowych.
Siatki dyfrakcyjne (min. 10 szt.) np. w formie przykładanych okularów, do obserwacji widm
wyładowań w kuli oraz w elementach aktywnych.
Elementy dodatkowe zabezpieczyć przed uszkodzeniem (np. osłonić elementy szklane, wzmocnić
mocowania itp.
Tabliczki informacyjne zawierają wyjaśnienie działania kuli oraz inne treści edukacyjne.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodząc zauważają, że przy zbliżaniu do kuli palca (dłoni), powodują zagęszczenie
wyładowań wokół punktu styku z kulą. Ponadto, pod opieką Personelu, Zwiedzający mogą wziąć do
ręki świetlówki i rurki wypełnione rozrzedzonymi gazami szlachetnymi i zbliżając je do kuli (jako
źródła wysokiego napięcia) obserwować świecenie gazów wewnątrz nich (rurki Plückera), lub emisję
promieniowania UV która pobudza do świecenia luminofor (świetlówki) lub ciecze (rurki Geisslera).
Dokładna lokalizacja kuli w ramach Strefy wysokich napięć do uzgodnienia na etapie projektowym.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: brak;
Nazwa stanowiska:
STREFA WYSOKICH NAPIĘĆ (2.61)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
285
BEZPIECZEŃSTWO
Z uwagi na fakt, iż wszystkie rekwizyty strefy będą posiadały elementy pod wysokim napięciem
należy koniecznie zadbać o wysoki poziom bezpieczeństwa Zwiedzających. Wszędzie gdzie
wymaga tego bezpieczeństwo należy zainstalować uziemione siatki stalowe (forma klatki
Faradaya) oddzielające Zwiedzających od urządzeń pod napięciem oraz chroniące ich oraz
instalacje i sprzęty znajdujące się w pomieszczeniach.
Należy także ostrzec Zwiedzających, że wkraczają do strefy z urządzeniami pod wysokim
napięciem. Jest to szczególnie ważne dla osób z rozrusznikiem serca, czy np. kobiet w ciąży,
którym przebywanie w takiej strefie może zagrażać. Przy każdym wejściu do strefy należy
zainstalować wyraźne, duże tabliczki informujące o wejściu do strefy oraz ostrzeżenie. Dodatkowo
przy każdym urządzeniu zamieścić podobne informacje tak, aby Zwiedzający nie mieli możliwości
nie zobaczyć informacji i ostrzeżeń.
Tematyka:
Napięcie elektryczne, przepływ prądu, wyładowanie elektryczne, iskra, łuk elektryczny,
transformator, cewka, efekt naskórkowy.
Cele:
Przybliżenie Zwiedzającym pojęcia „wysokie napięcie”, wyeksponowanie informacji na temat
bezpieczeństwa w obchodzeniu się z nim oraz wywołanie w Zwiedzających emocji towarzyszących
wyładowaniom elektrycznym, efektom świetlnym i dźwiękowym (także muzycznym).
Zaciekawienie wywołane takimi pokazami należy wykorzystać i zaproponować Zwiedzającym treści
edukacyjne związane bezpośrednio z prezentowanymi stanowiskami jako cel nadrzędny.
Należy tak przygotować strefę, aby możliwe do realizacji były zorganizowane pokazy pod
przewodnictwem Personelu Centrum.
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
286
Wymagane.
Wymagane elementy:
Do budowy stanowisk wykorzystać koniecznie oryginalne elementy oryginalnego wyposażenia
(zarówno te zastane w pomieszczeniach jak i zdemontowane i przechowywane w magazynie, który
udostępni Zamawiający)np.: przewody, szynoprzewody, izolatory, przełączniki itp. Celem tego
wymagania jest integracja stanowisk z pomieszczeniami i sprzętami elektrowni i jej oryginalnym,
zastanym wyposażeniem.
1. Drabina Jacoba – urządzenie wysokonapięciowe w postaci odpowiedniego układu
zasilania przyłączonego do dwóch elektrod – prętów metalowych rozchylających się
lekko ku górze. Wyładowanie elektryczne zainicjowane na dole układu (zbliżone
elektrody) podąża samoczynni ku górze aż do momentu oderwania się łuku
elektrycznego na końcu elektrod. Umiejscowiona ma być ona wewnątrz komory
trójfazowego dławika przeciwzwarciowego, wysokość elektrod zbliżona do wysokości
dławika (min. 3m).
Zamawiający wymaga, aby Zwiedzający miał możliwość uruchomienia Drabiny (zainicjowania i
podtrzymania łuku elektrycznego) w dwojaki sposób. Dla osób sprawnych fizycznie należy
przygotować np. rower stacjonarny lub duże koło z korbą przyłączone do prądnicy zasilającej układ
sterujący pracą drabiny. Zwiedzający ma odczuwać zwiększone opory podczas trwania wyładowania,
spowodowane obciążeniem układu. Dla osób o obniżonej sprawności fizycznej należy przygotować
duży włącznik uruchamiający zasilanie Drabiny. Przełączanie trybu pracy odbywać się ma za pomocą
dużego przełącznika nożowego (najlepiej podobnego lub identycznego do tych z oryginalnego
wyposażenia Elektrowni EC1).
2. Cewka Tesli (transformator Tesli). Urządzenie wysokości minimum 2 m, generujące
wyładowania elektryczne. Do budowy wykorzystać (w miarę możliwości) elementy
oryginalnego wyposażenia elektrowni (izolatory, szynoprzewody itd.) łącząc
stylistycznie nowy element wyposażenia z zastanymi urządzeniami. Wyładowania
ukierunkować (poprzez wyprofilowane elektrody lub optymalizację odległości toroidu)
w kierunku najbliższych przewodów energetycznych wiszących powyżej w
pomieszczeniu. Moc i parametry cewki dobrać tak aby wyładowania mogły być
widoczne w różnych warunkach oświetleniowych (także w czasie jasnego dnia). W razie
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
287
potrzeby należy wykleić szyby okien foliami odblaskowymi ograniczającymi dostęp
światła słonecznego do pomieszczeń.
3. Akustyczne cewki Tesli. Cztery akustyczne cewki tesli (wysokości min. 1,5 m), dwie z
nich zainstalowane na stałe, dwie pozostałe osadzone na ruchomych podestach
zaopatrzonych w kółka. Cewki mają generować wyładowania modulowane
częstotliwościami akustycznymi – przez to emitującymi słyszalne dla Zwiedzających
dźwięki. Cewka sterowana jest za pomocą klawiatury muzycznej. Wciśnięcie danego
klawisza powoduje wygenerowanie wyładowania i emisję odpowiedniego dźwięku.
W czasie cyklicznych pokazów (np. o pełnych godzinach), kontrolę i sterowanie nad cewkami
przejmuje obsługa uruchamiając synchroniczny pokaz na wszystkich akustycznych cewkach
jednocześnie.
(ref: http://youtu.be/-oYjW9maTkA, http://youtu.be/hgll-XTqcS4,
http://stevencaton.com/DRSSTC%20Twins.html )
4. Generator Van de Graffa z podestem izolacyjnym. Generator (rozmiar min. 1,5m
wysokości, czasza średnicy ok. 0,5m) umieścić na podeście (wys. max. 0,5 m). Dookoła
podestu wybudować podest do chodzenia, izolujący w pełni Zwiedzających,
umożliwiając im dotykanie czaszy generatora bez obaw o porażenie wynikające z
przepływu ładunku elektrycznego przez Zwiedzających do uziemionych elementów
podestu. Podest zabezpieczyć barierami (również wykonanymi z dielektryka).
5. Młynek Franklina. Stanowisko prezentuje młynek Franklina – odpowiednio
ukształtowany poziomy element metalowy, wsparty w środku ciężkości tak, że może się
swobodnie obracać. Przeciwległe ramiona mają zakończenia ukształtowane w formie
ostrych zakończeń skierowanych przeciwnie. Przyłączony do źródła wysokiego napięcia
(np. odpowiedni induktor Ruhmkorffa lub generator Van der Graffa) zaczyna się
obracać w stronę przeciwną do zwrotu ostrych zakończeń ramion. Rozmiary minimalne:
poziome ramię min. 0,4m, wysokość izolacyjnej podstawy min. 0,5 m, postument
wysokości ok. 0,7m.
6. Superkondensatory – Wykonawca zaproponuje sposób zaprezentowania, sposób
interakcji oraz treści edukacyjne w zaprojektowanym stanowisku interaktywnym.
Minimalne wymagania – wykorzystanie superkondensatorów, systemu ich ładowania i
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
288
Dodatkowe elementy aranżacyjne
Zamawiający wymaga aby Wykonawca przedstawił listę, projekty i opisy dodatkowych elementów
zlokalizowanych w przestrzeniach ścieżki nr 2, co najmniej:
wygodne miejsca/strefy odpoczynku dla Zwiedzających, zawierające miejsca do siedzenia,
stoliki (dwie strefy dla minimum 10 osób każda),
elementy wystroju i scenografii podwyższające walory edukacyjne i artystyczne ekspozycji,
elementy scalające scenografię w ramach całej ścieżki (motyw graficzny, dekoracja).
monitorowania napięcia oraz efektownego rozładowania (z wykorzystaniem łuku elektrycznego).
Minimalne wymiary stanowiska 1x1x0,5 m, oraz odpowiedni postument.
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający mają mieć możliwość osobistego obejrzenia stanowisk i interakcji z nimi.
Głównym jednak sposobem wykorzystania mają być cykliczne pokazy prowadzone przez Personel
CNiT, kontrolujące i synchronizujące pracę wszystkich urządzeń jednocześnie.
Szczegóły dotyczące funkcjonowania stanowisk i całej strefy do zaproponowania przez Wykonawcę
oraz do uzgodnienia z Zamawiającym na miejscu.
Opomiarowanie: nie dotyczy;
Wytyczne dla multimediów: brak;
Inne wymagania: brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
289
Ścieżka „Mikroświat – Makroświat”
34. Nazwa pomieszczenia: P-3.1;
Budynek i poziom:
Pompownia, +10,50;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie komunikacyjne o powierzchni 156,56 m2. Na podłodze jasnoszara posadzka
betonowa. W pomieszczeniu znajdują się dwie klatki schodowe oraz szyb windowy. W północnej
części pomieszczenia, nad schodami, znajduje się zabytkowa suwnica. Z pomieszczenia prowadzą dwa
przejścia (budynek Maszynowni) do nastawni (budynek Rozdzielni). Z tego pomieszczenia można
również dostać się na wyższy poziom Sali wykładowej oraz do pomieszczeń ekspozycyjnych K-3.3 i K-
3.4. Cały ten poziom jest poziomem dobudowanym w trakcie rewitalizacji – w oryginalnej strukturze
budynków nie istniał.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Suwnica (1.56):
Tematyka:
działanie suwnicy;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z celem istnienia suwnicy, jej budową oraz zainteresowanie zasadami
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
290
działania;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tabliczka ekspozycyjna;
Sposób funkcjonowania:
tabliczka ekspozycyjna ma zawierać podstawowe informacje o suwnicy;
Wytyczne dla multimediów:
brak;
Opomiarowanie:
brak;
Inne wymagania:
brak;
35. Nazwa pomieszczenia: K-3.3;
Budynek i poziom:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
291
Kotłownia, +10,50;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
To pomieszczenie o powierzchni 61,19 m2 stanowi taras widokowy z widokiem na Kotłownię.
Duża część pomieszczenia (na południe od szybu windy zabytkowej) przeznaczona jest do roli tzw.
clean room’u, czyli laboratorium nanotechnologicznego. Wejścia do tej strefy należy zaaranżować
jako śluzy powietrzne. Śluza wejściowa ma znajdować się na tarasie między zabytkowym szybem
windy a barierką, w pobliżu osi 6. Śluza ta ma mieć dwoje drzwi rozsuwanych. Śluza wyjściowa ma
mieć dwie pary drzwi przesuwnych – jedne zlokalizowane na tarasie w płaszczyźnie słupa i belki
stalowej, drugie za barierką Pompowni. Śluza ta ma być zamknięta z boku ściankami. W obu śluzach u
góry mają zostać zamontowane dmuchawy. Rozplanowanie śluz zostanie załączone na szkicu.
Wykonawca przedstawi propozycje scenograficzne dla tej przestrzeni – każde stanowisko powinno
zostać uzupełnione odpowiednimi scenografiami.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Efekt lotosu (3.1):
Tematyka:
mikrostruktury w przyrodzie;
Cele:
pokazanie Zwiedzającym, jak natura kształtuje mikrostruktury, a także jak naukowcy wzorują się na
naturalnych rozwiązaniach opracowując nowe technologie;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
292
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
instalacja eksperymentalna (opis w sposobie funkcjonowania);
Sposób funkcjonowania:
na postumencie ma stanąć szklana gablota połączona z systemem rur z pompą. Gablota ma być
podzielona na dwie części pionową przegrodą. W jednej części po środku gabloty ma znajdować się
tkanina (pokryta powłoką zapewniającą jej efekt lotosu) naciągnięta na ruchomy prostokątny stelaż.
Domyślną pozycją stelaża ma być pozycja pozioma. Stelaż ma mieć możliwość wychylania się na boki
w obie strony o 15 stopni wzdłuż poziomej osi biegnącej przez jego środek. Oś stelaża musi zostać
przedłużona poza gablotę, a do tej osi przymocowane pokrętło do poruszania nim. W drugiej części
gabloty ma znaleźć się lej (o powierzchni w rzucie równej powierzchni rzutu tej części gabloty)
pokryty farbą zapewniającą efekt lotosu. Kąty nachylenia powierzchni leja mają być stosunkowo
niewielkie w zewnętrznych częściach leja, dopiero blisko środka powierzchnia powinna gwałtowniej
opadać. W górnej części gabloty ma znajdować się szyna, na której zamontowana będzie ruchoma
wylewka (ruch poziomy wzdłuż gabloty oraz możliwość wychylenia od pionu na boki o 15 stopni w
każdą stronę). Z kolei u dołu gabloty w każdej z części ma znajdować się otwór odprowadzający ciecz.
Spód gabloty ma być tak ukształtowany, żeby cała ciecz spływała do otworów. Każdy z otworów ma
prowadzić (poprzez blat postumentu) do zbiornika umieszczonego pod postumentem. Przy zbiorniku
ma być zamontowana instalacja pompująca ciecz, która poprzez gumową rurkę będzie pompować
niewielkie ilości cieczy do wylewki (po uruchomieniu przez Zwiedzającego, pod niskim ciśnieniem).
Ciecz ma krążyć w obiegu zamkniętym. Ciecz w obiegu ma być zabarwiona na dobrze widoczny kolor
(najlepiej czerwony lub niebieski). Farba na leju i tkanina powinny mieć kolor stonowany (najlepiej
jasnoszary). Wymiary postumentu pod szklaną gablotę szer. x gł. wys. 100x50x40cm, wymiary gabloty
szklanej odpowiednio 100x50x60cm; materiał postumentu do ustalenia, szkło w gablocie bezpieczne.
Do dokumentacji zostanie załączony szkic stanowiska.
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
293
brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
294
Nanostruktury w przyrodzie (3.2):
Tematyka:
nanostruktury w przyrodzie;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z przykładami zastosowania nanostruktur w przyrodzie;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
295
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny, inne elementy zaprojektowane przez Wykonawcę;
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ma zawierać opisane i pokazane (poprzez film, animację lub prezentację) co
najmniej 3 naturalne zastosowania nanostruktur przez zwierzęta lub rośliny (co najmniej po jednym
przykładzie dla każdego z królestw). Oprócz tego Wykonawca ma zaprojektować małe stanowisko
interaktywne (angażujące Zwiedzającego) odnoszące się do jednego z podanych w kiosku
multimedialnym przykładów.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 2 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
296
Czym jest nanotechnologia? (3.3):
Tematyka:
historia nanotechnologii;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z historią nanotechnologii;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ma zawierać jasno i klarownie napisaną – zrozumiałą dla uczniów III etapu
nauczania – historię nanotechnologii jako dziedziny techniki (i nauki) – od kiedy można mówić o
powstaniu nanotechnologii, co się do tego przyczyniło (np. skaningowy mikroskop elektronowy,
fulereny) oraz jakie były najważniejsze, najbardziej przełomowe odkrycia w tej dziedzinie (np. grafen).
Część tekstowa ma zostać uzupełniona
o co najmniej jedną animacją.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
297
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 2 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Nanotechnologia w medycynie (3.4):
Tematyka:
nanotechnologia w medycynie;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z przykładami zastosowania nanotechnologii w medycynie;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
298
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ma zawierać opisane i pokazane (poprzez film, animację lub prezentację) co
najmniej 2 zastosowania nanotechnologii w medycynie.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 2 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Nowości nanotechnologiczne (3.5):
Tematyka:
nowości nanotechnologiczne;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z nowościami nanotechnologicznymi;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
299
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ma zawierać opisane i pokazane (poprzez film, animację lub prezentację) co
najmniej 3 zastosowania nanotechnologii w najnowszych technologiach (badania naukowe dotyczące
danego zastosowania opublikowane nie wcześniej niż w 2012 roku).
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
300
Skaningowy mikroskop elektronowy (3.6):
Tematyka:
działanie mikroskopu elektronowego;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z możliwościami mikroskopu elektronowego;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
mikroskop elektronowy, komputer, ekran min. 40” (ekran typu B), zestaw próbek, stolik z szufladkami
z kontrolą dostępu; (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
mikroskop (obsługiwany przez pracownika CNiT) będzie umożliwiał Zwiedzającym zobaczenie na
ekranie powiększenia (min. 10 000-krotnego) dowolnego (zatwierdzonego przez pracownika)
preparatu lub wcześniej przygotowanej dla CNiT próbki. Z tego powodu mikroskop ten nie może
wymagać napylania preparatów.
Wytyczne dla multimediów:
Do mikroskopu musi zostać dołączone odpowiednie oprogramowanie konieczne do sprawnego
korzystania z maszyny;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
301
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
36. Nazwa pomieszczenia: P-4.1;
Budynek i poziom:
Pompownia, +13,96;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie komunikacyjne o powierzchni 201,76 m2. Na podłodze szara posadzka betonowa. W
pomieszczeniu znajdują się dwie klatki schodowe oraz szyb windowy. W północnej części
pomieszczenia znajduje się zbiornik należący dawniej do systemu Pompowni.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
302
Zbiornik wodny (1.57):
Tematyka:
zbiornik wodny;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z tym, dlaczego ten zbiornik znajduje się w tym miejscu;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tabliczka ekspozycyjna, oświetlenie efektowe;
Sposób funkcjonowania:
obok zbiornika ma stanąć tabliczka ekspozycyjna tłumacząca jego zastosowanie w kilku zdaniach (nie
więcej jak 500 znaków razem ze spacjami). Zbiornik ma być na stałe podświetlony wewnątrz
estetycznym oświetleniem efektowym;
Wytyczne dla multimediów:
brak;
Opomiarowanie:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
303
Inne wymagania:
brak;
Skala wielkości – mikro (3.7):
Tematyka:
rozmiar;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z różnorodnością rozmiarów w przyrodzie;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tablice informacyjne, ekran z wmontowanym systemem śledzenia ruchu (co najmniej 40” typu B);
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
w całym pomieszczeniu, w prześwitach między Pompownią a Maszynownią, na tablicach
informacyjnych mają znaleźć się sylwetki organizmów i tworów mniejszych od człowieka
(podzielonych na grupy wg rozmiarów). Na każdej tablicy dla porównania ma znaleźć się również
sylwetka człowieka (bądź części jego ciała dla mniejszych organizmów – przy najmniejszych
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
304
organizmach mają to być pojedyncze komórki ludzkiego ciała) dla porównania rozmiarów. Każda
tablica ma spełniać następujące wymagania: druk wysokiej jakości, co najmniej 600dpi, druk na
powierzchni zmywalnej, estetyczny montaż i wykończenie brzegów, estetyczne wykończenie tyłów
tablic widocznych od strony Maszynowni. W centralnej części pomieszczenia ma stanąć ekran.
Prezentacją wyświetlaną na ekranie sterować będzie się za pomocą gestów wykonywanych z
określonego, oznaczonego miejsca. Prezentacja na ekranie będzie dotyczyć rozmiarów obiektów,
zwierząt i roślin mniejszych od człowieka (w formie skali; jako wzór powinna służyć ta realizacja:
http://www.nikon.com/about/feelnikon/universcale/index_f.htm).
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
37. Nazwa pomieszczenia: K-4.2;
Budynek i poziom:
Kotłownia, +13,96;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
305
Opis pomieszczenia:
Dobudowany taras w Kotłowni o powierzchni 114,59 m2, posadzka szara, betonowa. Pomieszczenie
to znajduje się częściowo „wewnątrz” dawnego kotła firmy L. Zieleniewski. Z pomieszczenia widać
wnętrze przeciętego kotła.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Kwarki – najmniejsze znane cząstki elementarne (3.8):
Tematyka:
kwarki;
Cele:
Demonstracja kwarkowej budowy materii;
Odniesienia do podstawy programowej:
wymagane;
Wymagane elementy:
tablice informacyjne – ilość do określenia przez Wykonawcę;
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
306
Każda tablica ma spełniać następujące wymagania: druk wysokiej jakości, co najmniej 600dpi, druk na
powierzchni zmywalnej, estetyczny montaż i wykończenie brzegów, estetyczne wykończenie tyłów
tablic. Na tablicach informacyjnych mają zostać opisane następujące tematy:
kwarki i leptony: najmniejsze znane cząstki elementarne;
ładunek elektryczny kwarków;
kolor, zapach, rodziny kwarków;
oddziaływania silne i asymptotyczna swoboda;
gluony;
hadrony – grupy kwarków;
historia odkrycia kwarków;
techniki badań cząstek elementarnych;
Wykonawca podzieli tematy pomiędzy tablice wg swojego uznania. Każdy z tych tematów ma zostać
opisany językiem w miarę prostym – zrozumiałym dla uczniów IV etapu nauczania.
Wytyczne dla multimediów:
brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Budowa atomu. Jądra atomów. Orbity elektronowe (3.9):
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
307
Tematyka:
budowa atomu;
Cele:
Demonstracja budowy jąder atomowych, demonstracja budowy atomu i cząsteczki;
Odniesienia do podstawy programowej:
wymagane;
Wymagane elementy:
tablice informacyjne – ilość do określenia przez Wykonawcę;
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
308
Każda tablica ma spełniać następujące wymagania: druk wysokiej jakości, co najmniej 600dpi, druk na
powierzchni zmywalnej, estetyczny montaż i wykończenie brzegów, estetyczne wykończenie tyłów
tablic. Na tablicach informacyjnych mają zostać opisane następujące tematy:
ruchy Browna – inspiracja dla modeli korpuskularnych;
model budowy atomu Thomsona;
model budowy atomu Rutherforda;
model budowy atomu Bohra i założenia kwantowe;
teoria falowych właściwości cząstek de Broglie'a;
zasada nieoznaczoności Heisenberga i mechanika kwantowa;
protony i neutrony;
elektrony;
orbity elektronowe;
powłoki elektronowe;
chmura elektronowa, orbitale atomowe;
kroplowy model budowy jądra atomu;
powłokowy model budowy jądra atomu;
model oddziałujących bozonów, model kolektywny budowy jądra atomu;
pierwiastki i izotopy pierwiastka;
procesy syntezy;
reakcje rozszczepiania;
emisja alfa, beta, gama, rozpad alfa, rozpad beta;
wiązania cząsteczkowe;
alotropowe odmiany węgla: fulereny, nanorurki, grafen, grafit, diament, postać
amorficzna;
ferromagnetyki;
Badania atomów;
atomowe „rozmiary”;
Wykonawca podzieli tematy pomiędzy tablice wg swojego uznania. Każdy z tych tematów ma zostać
opisany językiem w miarę prostym – zrozumiałym dla uczniów IV etapu nauczania.
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
309
brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Struktury krystaliczne (3.10):
Tematyka:
struktury krystaliczne;
Cele:
Demonstracja własności struktur krystalicznych;
Odniesienia do podstawy programowej:
wymagane;
Wymagane elementy:
tablice informacyjne – ilość do określenia przez Wykonawcę;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
310
Sposób funkcjonowania:
Każda tablica ma spełniać następujące wymagania: druk wysokiej jakości, co najmniej 600dpi, druk na
powierzchni zmywalnej, estetyczny montaż i wykończenie brzegów, estetyczne wykończenie tyłów
tablic. Na tablicach informacyjnych mają zostać opisane następujące tematy:
kryształy – właściwości, struktury;
półprzewodniki;
wyciąganie kryształów metodą Czochralskiego;
piezoelektryki;
metody badań struktur krystalicznych;
Wykonawca podzieli tematy pomiędzy tablice wg swojego uznania. Każdy z tych tematów ma zostać
opisany językiem w miarę prostym – zrozumiałym dla uczniów IV etapu nauczania.
Wytyczne dla multimediów:
Brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Budujemy atomy, cząsteczki, pierwiastki (3.11):
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
311
Tematyka:
budowa struktur atomowych;
Cele:
zaciekawienie Zwiedzających budową materii;
Odniesienia do podstawy programowej:
wymagane;
Wymagane elementy:
cztery stoły dotykowe o przekątnej min. 40”; (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi
Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający podchodząc do stołów mają okazję wziąć udział w grze edukacyjnej polegającej na
budowaniu materii na trzech różnych poziomach skali: poziomie cząstek elementarnych (kwarki),
poziomie atomowym (protony, neutrony) oraz cząsteczkowym (budowanie cząsteczek z atomów).
Gra ma funkcjonować w trybie zadaniowym dla wszystkich trzech poziomów oraz w trybie
eksperymentalnym dla poziomu atomowego. W trybie zadaniowym dla każdego poziomu mają
istnieć trzy stopnie trudności: łatwy, średni i trudny. Tryb eksperymentalny dla poziomu atomowego
nie posiada stopnia trudności. Zwiedzający wybiera w menu stołu poziom, tryb oraz stopień trudności
i zaczyna rozgrywkę. Stół ma oferować możliwość skorzystania z rozgrywki co najmniej dwóm
osobom naraz, a także oferować możliwość dostosowania rozgrywki dla dzieci w wieku drugiego
etapu edukacyjnego.
Wytyczne dla multimediów:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
312
Budowanie elementów odbywa się poprzez przyciąganie do siebie cząstek składowych za
pomocą ekranu dotykowego. Cząstki składowe dostępne mają być na pasku przyklejonym do jednej
(w przypadku dwóch graczy, każdy z nich musi mieć swoją krawędź z dostępnymi cząstkami) z
krawędzi stołu. Na stole pojawia się strefa, w którą Zwiedzający musi przyciągnąć wybrane cząstki.
Cząstki można multiplikować przytrzymując ich symbol (pojawiają się wtedy ikonki +/- za pomocą
których można zmieniać liczbę cząstek). W momencie, kiedy Zwiedzający uzna, że zakończył
budowanie naciska przycisk zatwierdź, który powinien być cały czas widoczny przy strefie budowania.
Gra sprawdza wtedy, zależnie od trybu, czy zwiedzający wykonał zadanie poprawnie, lub czy istnieje
taki atom, jaki został zbudowany. Wszystkie pomyślnie zbudowane elementy mają zostać podpisane z
nazwy oraz:
W przypadku poziomu cząstek elementarnych:
o 400 znaków (ze spacjami) opisu;
W przypadku poziomu atomowego:
o Liczbą masową;
o Liczbą atomową;
o Określeniem trwałości pierwiastka/izotopu (Wykonawca ma zaproponować
klasyfikację po konsultacji z patronami naukowymi CNiT);
o Dla pierwiastków/izotopów nietrwałych ostrzeżeniem o promieniowaniu;
o Przykładami zastosowania (zdjęcie/300 znaków ze spacjami opisu);
W przypadku poziomu cząsteczkowego:
o Przykładami zastosowania (zdjęcie/300 znaków ze spacjami opisu);
o Gęstością w warunkach normalnych;
o Poziomem pH (tam gdzie możliwe);
o Stanem skupienia w warunkach normalnych;
o Temperaturą topnienia/wrzenia;
o Barwą, zapachem;
Elementy możliwe do budowania w trybie zadaniowym:
Poziom cząstek elementarnych, stopień trudności łatwy:
o Proton;
o Neutron;
Poziom cząstek elementarnych, stopień trudności średni:
o Jak w łatwym;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
313
o Mezony π+, π-;
Poziom cząstek elementarnych, stopień trudności trudny:
o Jak w średnim;
o Mezony K+, K0, K-,�̅�0;
Poziom atomowy, stopień trudności łatwy:
o Wodór;
o Hel;
o Tlen;
o Węgiel C12;
Poziom atomowy, stopień trudności średni:
o Jak w łatwym;
o Deuter;
o Żelazo;
o Azot;
o Węgiel C14;
Poziom atomowy, stopień trudności trudny:
o Jak w średnim;
o Tryt;
o Hel He3;
o Uran U235;
o Uran U238;
o Potas K40;
o Losowo ze wszystkich podstawowych postaci pierwiastków;
Poziom cząsteczkowy, stopień trudności łatwy:
o Woda;
o Dwutlenek węgla;
o O2;
o N2;
Poziom cząsteczkowy, stopień trudności średni:
o Jak w łatwym;
o Tlenek węgla;
o Metan;
o NaCl;
o NaOH;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
314
o HCl;
o H2CO3;
o Amoniak;
Poziom cząsteczkowy, stopień trudności trudny:
o Wszystkie związki wymienione w podstawie programowej dla przedmiotu Chemia, III
i IV etapu edukacyjnego, w wymaganiach szczegółowych dla treści nauczania;
Tryb eksperymentalny dla poziomu atomowego polega na dowolnym budowaniu atomów z
protonów i neutronów – gra musi umożliwiać zbudowanie wszystkich znanych pierwiastków i
izotopów.
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Jaki to pierwiastek? (3.12):
Tematyka:
rozpoznawanie pierwiastków;
Cele:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
315
Zainteresowanie Zwiedzających różnorodnością budowy pierwiastków;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
maszyna losująca zawieszona pod walczakiem, połączona z nim oraz z pojemnikiem na wylosowane
kule; przegródki z systemem przezroczystych rur łączących je z walczakiem oraz elementem
uruchamiającym zasysanie; kule symbolizujące atomy pierwiastków; kiosk multimedialny
(sterowanie);
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
316
Pod walczakiem ma zostać umieszczony przezroczysty pojemnik maszyny losującej, w której mają
wirować kule (ilość do ustalenia na etapie projektowym) symbolizujące atomy co najmniej 24
pierwiastki (wodór, hel, węgiel, azot, tlen, fluor, magnez, glin, krzem, fosfor, siarka, chlor, wapń,
tytan, chrom, żelazo, miedź, srebro, cyna, złoto, rtęć, ołów, polon, rad). Na każdej kuli ma znaleźć się
liczba atomowa danego pierwiastka oraz graficzna podpowiedź pozwalająca odgadnąć
Zwiedzającemu, który pierwiastek ta kula symbolizuje. Wszelkie konieczne do funkcjonowania
stanowiska instalacje należy ukryć we wnętrzu walczaka.
W momencie uruchomienia stanowiska przez Zwiedzającego maszyna losuje 4 różne kule, które
wypadają przez zapadkę do umieszczonej pod jej spodem rynienki. Nad nią znajduje się szereg
zamykanych przegródek, z których każda połączona jest przezroczystą rurą z otworem w walczaku.
Zadaniem Zwiedzającego jest umieszczenie wylosowanych kul w przegródkach odpowiadających
pierwiastkowi symbolizowanemu na danej kuli, a później naciśnięcie guzika weryfikującego jego
wybór. Każda z kul będzie posiadać w sobie czip RFID, a w każdej z przegródek znajdować będzie się
czytnik. W momencie umieszczenia kuli na właściwym miejscu, po rozpoznaniu jej przez czytnik, kula
zostaje zassana przez rurę do walczaka i z powrotem do maszyny losującej. Zwiedzający musi
umieścić wszystkie 4 kule w przegródkach, aby uruchomić sprawdzenie prawidłowości dokonanego
wyboru. Sposób uruchomienia będzie uzgodniony z Zamawiającym na etapie projektu.
Na stanowisku ma znaleźć się jasna i klarowna instrukcja obsługi – forma przekazu do wyboru przez
Wykonawcę;
Wymiary i rozmieszczenie poszczególnych części stanowiska w przestrzeni muszą być uzgodnione z
Zamawiającym na etapie projektu.
Wytyczne dla multimediów:
interfejs sterujący stanowiskiem; podstawowe informacje na temat pierwiastków pokazanych w
instalacji, pomagające rozpoznać poszczególne kule ;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
317
Inne wymagania:
brak;
Budowa kotła – opłomki i walczak (1.58):
Tematyka:
budowa kotła firmy L. Zieleniewski – opłomki i walczak;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania i budową opłomek i walczaka w kotle firmy L.
Zieleniewski;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny, oświetlenie efektowe;
Sposób funkcjonowania:
w okolicy strefy rozciętego kotła ma stanąć kiosk multimedialny. Kiosk multimedialny musi zawierać:
opis technologii budowy i działania opłomek i walczaka w kotle (kocioł jest systemu
Babcock&Wilcox), schemat budowy opłomek i walczaka w kotle połączony z systemem oświetlenia
efektowego – wybranie elementu na schemacie skutkuje wyświetleniem jego krótkiego opisu oraz
podświetleniem go przez system oświetlenia efektowego, archiwalne zdjęcia kotła, informacje na
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
318
temat historii firmy L. Zieleniewski.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy opłomek i walczaka w kotle firmy L. Zieleniewski ma być utrzymany w stylistyce
rysunku technicznego z pierwszej połowy XX wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji
„Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości kotła. Na
schemacie mają zostać zaznaczone elementy charakterystyczne (zaznaczone na rysunku
referencyjnym), które po wybraniu zostaną powiększone, podświetlone na prawdziwym kotle i
walczaku oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja
(maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
rysunek referencyjny: http://engineering.myindialist.com/wp-
content/uploads/2009/10/clip_image00230.gif ;
38. Nazwa pomieszczenia: P-5.1;
Budynek i poziom:
Pompownia, +16,96;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
319
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie komunikacyjne o powierzchni 177,32 m2, posadzka betonowa antracytowa. W
pomieszczeniu znajdują się klatka schodowa oraz szyb windowy.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Skala wielkości – makro (3.13):
Tematyka:
rozmiar;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z różnorodnością rozmiarów w przyrodzie;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
tablice informacyjne, ekran z wmontowanym systemem śledzenia ruchu (co najmniej 40” typu B);
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
w całym pomieszczeniu, w pięciu z siedmiu prześwitach między Pompownią a Maszynownią, na
tablicach informacyjnych mają znaleźć się sylwetki organizmów i obiektów większych od człowieka
(podzielonych na grupy wg rozmiarów). Każda tablica ma spełniać następujące wymagania: druk
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
320
wysokiej jakości, co najmniej 600dpi, druk na powierzchni zmywalnej, estetyczny montaż i
wykończenie brzegów, estetyczne wykończenie tyłów tablic widocznych od strony Maszynowni. W
centralnej części pomieszczenia ma stanąć ekran. Prezentacją wyświetlaną na ekranie sterować
będzie się za pomocą gestów wykonywanych z określonego miejsca. Prezentacja na ekranie będzie
dotyczyć rozmiarów obiektów, zwierząt i roślin większych od człowieka (w formie skali; jako wzór
powinna służyć ta realizacja: http://www.nikon.com/about/feelnikon/universcale/index_f.htm).
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
39. Nazwa pomieszczenia: K-5.1;
Budynek i poziom:
Kotłownia, +16,96;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
321
Opis pomieszczenia:
Dobudowany taras w Kotłowni o powierzchni 112,46 m2, posadzka betonowa antracytowa.
Pomieszczenie to znajduje się częściowo „wewnątrz” dawnego kotła firmy L. Zieleniewski. Z
pomieszczenia widać wnętrze przeciętego kotła. Okna przy tym tarasie mają zostać wyciemnione.
Całe to pomieszczenie – jako strefa kosmosu – przedstawiać będzie kosmos taki, jakim człowiek go
zastaje. Opisane zostaną tu zjawiska naturalne, zachodzące bez obecności człowieka w kosmosie.
Wszelkie tematy dotyczące podboju przestrzeni kosmicznej przez człowieka zostaną umieszczone w
pomieszczeniu C-5.3.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Dwa ekrany sferyczne (3.14):
Tematyka:
Ziemia, planety Układu Słonecznego, inne ciała niebieskie;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z różnymi typami ciał niebieskich;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
dwa ekrany sferyczne o średnicy min. 60cm, umieszczone na okrągłych podestach o średnicy 30-
40cm i wysokości 80cm, mocowanie kuli do podestu do ustalenia; odległość kuli do podestu powinna
wynosić ok. 10cm; wokół ekranu ma znaleźć się barierka o wysokości nie większej niż 80cm w
odległości od podestu uniemożliwiającej Zwiedzającym dotknięcie ekranu; ekran z nakładką
dotykową o przekątnej min.22” umieszczony na barierce (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
322
System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
podchodząc do stanowiska Zwiedzający wybiera na ekranie dotykowym animację/prezentację, z
którą chciałby się zapoznać. Po wybraniu animacji/prezentacji ukazuje się ona na ekranie sferycznym.
Na ekranie dotykowym ukazują się podstawowe dane dotyczące wybranego tematu
animacji/prezentacji, opis nie może być dłuższy niż 600 znaków. FPS animacji nie może być mniejszy
niż 30, animacja ma być zapętlona.
Wytyczne dla multimediów:
Na obu sferach mają być dostępne te same zestawy danych do wyświetlania. Interfejs, dostępny dla
pracowników Centrum, musi umożliwiać wybór, które zestawy danych mają być w danej chwili
dostępne do wyboru dla Zwiedzających. Ma to umożliwić rotowanie treścią pokazów na obu kulach.
Wykonawca ma obowiązek skontaktować się ze wszystkimi producentami zestawów danych
zawartych na referencyjnej liście w celu uzyskania dla Zamawiającego bezpłatnych licencji na
użytkowanie tych zestawów danych. Wykonawca ma obowiązek przedstawić Zamawiającemu listę
uzyskanych bezpłatnych licencji oraz listę polecanych przez Wykonawcę zestawów danych z płatną
licencją (maksymalnie 20 zestawów danych). Zamawiający zadecyduje, które licencje Wykonawca
może pozyskać za opłatą. Jeśli konieczne będzie przystosowanie uzyskanych materiałów do użycia ich
na zainstalowanych przez Wykonawcę ekranach sferycznych, wszelkie koszty oraz uzyskanie
odpowiednich zezwoleń na modyfikację od producentów spadają na Wykonawcę.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
lista referencyjna zestawów danych: http://sos.noaa.gov/Datasets/list.php?category=All ;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
323
Gwiazdy (3.15):
Tematyka:
gwiazdy;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z typami gwiazd;
Odniesienia do podstawy programowej:
Wymagane;
Wymagane elementy:
ekran sferyczny o średnicy min. 60cm, umieszczony na okrągłym podeście o średnicy 30-40cm i
wysokości 80cm, mocowanie kuli do podestu do ustalenia; odległość kuli do podestu powinno
wynosić ok.10cm; wokół ekranu ma znaleźć się barierka o wysokości nie większej niż 80cm w
odległości od podestu uniemożliwiającej Zwiedzającym dotknięcie ekranu;, ekran z nakładką
dotykową o przekątnej min. 22” powieszony na ścianie obok ekranu sferycznego na wysokości 80cm
od posadzki (ekran typu A); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego
Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
324
Podchodząc do stanowiska Zwiedzający wybiera na ekranie dotykowym, na którym widoczny jest
widok nieba gwiazdę, z którą chciałby się zapoznać (gwiazdy możliwe do zobaczenia są wyraźnie
oznaczone). Po wybraniu gwiazdy na ekranie dotykowym wyświetla się animacja pokazująca płynnie
przejście z widoku nieba do widoku diagramu H-R (skompresowanie się gwiazd w diagram). Obok
diagramu pokazują się podstawowe informacje (takie jak jaskość, temperatura, lokalizacja na niebie
przedstawicieli wybranego typu) dotyczące wybranej przez Zwiedzającego gwiazdy. Diagram musi być
skonstruowany tak, by na osiach równoległych, po przeciwnych stronach przedstawiać parami
temperaturę efektywną/typ widmowy, oraz Magnitudo absolutne/jasność efektywną (log L/LO). Na
ekranie sferycznym ukazuje się animacja obrotowa wybranej gwiazdy (przedstawicielem typu G(2)V
ma być Słońce). FPS animacji nie może być mniejszy niż 30. Na diagramie ma być uwzględnionych
min. 12 typów gwiazd w tym: protogwiazda (obiekt w pobliżu granicy Hayashi'ego), gwiazdy ciągu
głównego co najmniej 7 różnych głównych typów widmowych (O, B, A , F, G, K, M), Czerwony
nadolbrzym (z gałęzi czerwonych olbrzymów), gwiazda zmienna typu cefeid (typu d Cep) (z pasa
niestabilności), biały karzeł, pulsar (jako przedstawiciel gwiazd neutronowych).
Dodatkowo, rozszerzony zakres wiadomości (stanowiący na ogólnym diagramie otaczające odnośniki
dotykowe) musi objaśniać następujące zagadnienia:
- konstrukcja diagramu H-R, w tym wyjaśnienie osi i poszczególnych ważniejszych jego obszarów
(takich jak Ciąg Główny, granica Hayashi'ego, gałęzie olbrzymów i nadolbrzymów, obszar
niestabilności, obszar białych karłów)
- typy widmowe: przykładowe widma głównych typów widmowych, objaśnienia zapisu typu
widmowego (główny typ, podtyp), klasy jasności (nadolbrzym, jasny olbrzym, olbrzym, podolbrzym,
karzeł, podkarzeł)
- promieniowanie ciała doskonale czarnego: użyty ma być przykład: animacja obrazująca świecenie
włókna żarówki lub płyty kuchenki elektrycznej w zależności od temperatury,
- jasność absolutna: należy użyć animacji obrazującej ideę, w tym ukazujące lampy uliczne o tej samej
jasności "absolutnej" pokazane w perspektywie, dające efekt różnych jasności widomych.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych;
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
325
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Zespół stanowisk – odległość w kosmosie (3.16) (stanowisko oceniane)
Tematyka:
pomiar odległości w kosmosie, jednostka astronomiczna, rok świetlny, parsek, paralaksa, świeca
standardowa;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających ze sposobami pomiaru odległości w kosmosie;
Odniesienia do podstawy programowej:
wymagane;
Wymagane elementy:
stanowisko interaktywne prezentujące metodę paralaksy geometrycznej, stanowisko interaktywne
prezentujące metodę „świecy standardowej”, infografiki
Sposób funkcjonowania:
Wykonawca zaprojektuje stanowiska interaktywne prezentujące metody paralaksy geometrycznej
oraz „świecy standardowej”. Oprócz tego w okolicy tych stanowisk zostaną umieszczone plansze z
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
326
infografikami prezentującymi metody pomiaru odległości: radarową/laserową, paralaksę
geometryczną, metodę cefeid, metoda supernowych typu Ia, dopasowywania do ciągu głównego,
prawo Hubble’a. Informacje na infografikach mają być przedstawione w sposób i językiem
zrozumiałym dla osoby bez wykształcenia astronomicznego.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych (jeśli dotyczy);
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Elementy oceniane:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
327
Deep Space Objects (3.17):
Tematyka:
zdjęcia kosmosu, crowdsourcing;
Cele:
zainteresowanie Zwiedzających eksploracją kosmosu;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
ekran złożony z kilku monitorów bezszwowych (co najmniej 4x4 ekrany, 30” każdy), interfejs
użytkownika umieszczony w miejscu z którego można komfortowo korzystać z dużego ekranu
(interfejsem może być dodatkowy ekran (ekran typu A), system rozpoznawania ruchu itp.);
(specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w
Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Domyślnym widokiem jest aktualne niebo widoczne z Łodzi bez efektów atmosfery. Na domyślnym
widoku mają być podpisane obiekty Układu Słonecznego. Na ekranie ma być widoczne menu
(umieszczone tak, by nie przesłaniać widoku nieba) umożliwiające wybór jednego z obiektów
zapisanych w bazie danych stanowiska. Po wybraniu obiektu widok nieba płynnie przesuwa się tak,
aby został wycentrowany na wybranym obiekcie. Po wycentrowaniu ma nastąpić przybliżenie obiektu
(np. płynna animacja, slajdy zdjęć z coraz większym powiększeniem) i przejście do trybu wyświetlenia
zdjęcia z bazy danych stanowiska. Zdjęcia obiektów powinny być wysokiej rozdzielczości (np.
pochodzące z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a). Po wyświetleniu zdjęcia powinny pokazać się na
ekranie interesujące informacje dotyczące obiektu (tak, by nie przeszkadzały w oglądaniu zdjęcia, ale
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
328
były też dobrze widoczne). Informacje te muszą obejmować: odległość od obiektu (podaną w czasie
potrzebnym światłu na przebycie jej od obiektu do ziemi – np. „Światło potrzebuje 1 mln lat by
dotrzeć od obiektu do Ziemi”), typ obiektu, widoczność obiektu gołym okiem z Ziemi (tak/nie) oraz
inne wybrane przez Wykonawcę informacje przedstawione w sposób i językiem zrozumiałym dla
osoby bez wykształcenia astronomicznego. Oprócz tego na ekranie musi być widoczna niewielka
animacja obracającej się kuli ziemskiej z zaznaczeniem obszaru, z którego można zaobserwować
wybrany obiekt. Nieużywane Stanowisko musi po określonym czasie wracać do widoku ekranu
startowego. Lista obiektów musi zawierać co najmniej (po 5 przykładów dla każdego typu): galaktyki
spiralne z poprzeczką, galaktyki spiralne bez poprzeczki, galaktyki eliptyczne, galaktyki
nieregularne/karłowate, zderzenia galaktyk, mgławice refleksyjne, mgławice dyfuzyjne, obłoki
pyłowe, mgławice planetarne, gromady kuliste gwiazd, gromady otwarte gwiazd. Obok ekranu ma
znajdować się plansza informacyjna opisująca projekty crowdsourcingowe dotyczące badania
kosmosu (np. Galactic Zoo) z wyjaśnieniem dlaczego tego typu projekty są prowadzone i potrzebne.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
40. Nazwa pomieszczenia: C-5.1;
Budynek i poziom:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
329
Chłodnia, +16,87-17,68;
Funkcja pomieszczenia:
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie komunikacyjne o powierzchni 69,71 m2, posadzka betonowa, przemysłowa,
blacha ryflowana na pochylni. Nowo wybudowane przejście pomiędzy budynkami Pompowni i
Chłodni Kominowej. Przejście jest z obu stron przeszklone. Pomieszczenie ma zostać zaaranżowane
na wejście na stanowisko rakiety.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Wejście do rakiety kosmicznej (aranżacja) (3.18):
Pomieszczenie ma zostać tak zaaranżowane (poprzez wykorzystanie zdjęć, grafik, ściennych
elementów scenograficznych, atrap urządzeń i instalacji, dźwięków, światła, materiałów wideo,
stylizowanych przejść, itp.) aby Zwiedzający przechodzący nim miał wrażenie, że idzie podestem
wejściowym do rakiety.
41. Nazwa pomieszczenia: C-5.2;
Budynek i poziom:
Chłodnia, +17,68;
Funkcja pomieszczenia:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
330
komunikacyjna/ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Przedsionek pomieszczenia ekspozycyjnego na najwyższym poziomie nowego budynku
wewnątrz Chłodni Kominowej o powierzchni 21,92 m2, posadzka betonowa, przemysłowa.
Pomieszczenie ma zostać zaaranżowane na wnętrze rakiety.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Rakieta (aranżacja) (3.19):
Pomieszczenie ma zostać tak zaaranżowane (poprzez wykorzystanie zdjęć, grafik, ściennych
elementów scenograficznych, atrap urządzeń i instalacji, dźwięków, światła, materiałów wideo,
stylizowanych przejść, itp.) aby Zwiedzający przechodzący nim miał wrażenie, że przechodzi przez
moduł załogowy rakiety.
42. Nazwa pomieszczenia: C-5.3;
Budynek i poziom:
Chłodnia, +17,68;
Funkcja pomieszczenia:
ekspozycyjna;
Opis pomieszczenia:
Pomieszczenie ekspozycyjne w kształcie półokręgu z kolumnami w wewnętrznej części o
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
331
powierzchni 144,60 m2, posadzka betonowa, przemysłowa. Pomieszczenie znajduje się na
najwyższym piętrze budynku dobudowanego wewnątrz Chłodni Kominowej. Ściana wychodząca na
wnętrze Chłodni jest w pełni przeszklona, z pomieszczenia widać ruch wahadła Foucaulta.
Pomieszczenie ma zawierać ekspozycję dotyczącą ludzkiej obecności w kosmosie.
Lista stanowisk/zespołów stanowisk:
Symulator (3.20):
Tematyka:
symulator;
Cele:
Stworzenie spektakularnego stanowiska o silnym oddziaływaniu emocjonalnym na zwiedzających
(landmark ekspozycji);
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
co najmniej 6 foteli z pasami i siłownikami hydraulicznymi, gogle interaktywne dla każdego fotela,
wydzielenie wizualne i akustyczne przestrzeni (aranżacja); (specyfikacja w załączniku „ System
zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum Nauki i Techniki w Łodzi”)
Sposób funkcjonowania:
Zwiedzający wchodzą do wydzielonej przestrzeni w pomieszczeniu. Znajdują się tam fotele z pasami.
Zwiedzający siadają, zapinają pasy, zakładają gogle interaktywne ze słuchawkami – przez nie
zapoznawani są z symulacją. Aby spotęgować wrażenia fotele mają mieć zamontowane siłowniki
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
332
hydrauliczne do poruszania nimi w trakcie seansu zgodnie z ruchami wykonywanymi przez pojazd
przedstawiany w animacji. Cel jest taki, aby oderwać Zwiedzających od rzeczywistości istniejącej tu i
teraz i przenieść ich w inne miejsce i czas.
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Animacja nie może trwać krócej niż 2 minut i dłużej niż
4 minuty.
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
brak;
Praca w nieważkości (3.21):
Tematyka:
praca na stacji kosmicznej;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z pracą na ISS;
Odniesienia do podstawy programowej:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
333
brak;
Wymagane elementy:
zamocowany do ścian i słupów pomieszczenia stelaż z ruchomą uprzężą do podwieszenia człowieka,
2 niskie poręcze zamocowane do posadzki, sterownik ramienia robotycznego na podeście na
wysokości, ramię robotyczne na podeście na wysokości 40cm, trzy klocki i pudełko, miękka mata na
posadzce stanowiska;
Sposób funkcjonowania:
na wysoko zamocowanym stelażu zostanie zamontowana uprząż (podwieszona) umożliwiająca
bezpieczne zawieszenie człowieka w pozycji poziomej (nie wyżej niż 50 cm nad podłogą). W zasięgu
rąk tak podwieszonego człowieka mają znaleźć się 2 poręcze, dzięki którym będzie on mógł przesunąć
się (na odległość między 1 a 2m w poziomie) do sterownika ramienia robotycznego (wymagającego
użycia obu rąk). Naprzeciw sterownika w przezroczystej gablocie na podeście ma być umieszczone
ramię robotyczne. Podwieszony Zwiedzający będzie miał za zadanie włożyć za pomocą ramienia
robotycznego sterowanego ze sterownika klocki na właściwe im, dostosowane kształtem, miejsca w
pudełku (). Korzystanie ze stanowiska możliwe będzie tylko w obecności pracownika obsługi
ekspozycji. Wokół stanowiska zapewnić należy strefę bezpieczeństwa: przestrzeń wolną od
Zwiedzających innych niż użytkownik stanowiska. Stelaż musi mocno ustabilizowany i podłożu
zapewniać bezpieczeństwo użytkowania stanowiska. Na etapie budowy prototypu należy przyjąć i
zastosować odpowiednio duże współczynniki bezpieczeństwa. Zapewnić należy dostęp serwisowy do
wszystkich elementów stanowiska.
Wytyczne dla multimediów:
brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
334
Inne wymagania:
Relacje przestrzenne między elementami stanowiska mają umożliwiać wygodne korzystanie ze
stanowiska Zwiedzającemu; ostateczne rozmieszczenie i wielkość wszystkich elementów oraz
konstrukcja stelaża muszą zostać uzgodnione z Zamawiającym na etapie testów prototypu,
konstrukcja stelaża musi zostać uzgodniona z Zamawiającym na etapie projektu;
Fotel astronauty (3.22):
Tematyka:
praca na stacji kosmicznej;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z pracą na ISS;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
Fotel na prowadnicy umieszczony przy jednym ze słupów, silnik elektryczny wynoszący fotel do góry;
Sposób funkcjonowania:
przy jednym ze słupów (tym najbliżej szyby) należy zamontować fotel na prowadnicy podłączony do
silnika elektrycznego. Zwiedzający siada na fotelu, zapina pasy i sterując manipulatorem znajdującym
się na podłokietniku unosi się do góry (co najmniej 3 metry). Po wzniesieniu się na maksymalną
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
335
wysokość fotel ma powoli opaść na podłogę. Stanowisko musi mieć możliwość awaryjnego
opuszczenia fotela, a także awaryjne zasilanie. Stanowisko musi być bezpieczne dla zdrowia
Zwiedzających.
Wytyczne dla multimediów:
brak;
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
fotel ma być z wyglądu stylizowany na wyposażenie stacji kosmicznej;
Żyroskop (3.23):
Tematyka:
żyroskop i jego zastosowanie;
Cele:
Demonstracja zasady zachowania momentu pędu, zapoznanie Zwiedzających z zastosowaniami
żyroskopu;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
336
Wymagane elementy:
fotel na platformie obrotowej, koło z przekładnią i silnikiem elektrycznym, kiosk multimedialny;
Sposób funkcjonowania:
Stanowisko zaprojektowane zostało jako platforma obrotowa. Do platformy zostanie przymocowany
fotel o wzmocnionej konstrukcji, z obustronnie zapinanymi pasami bezpieczeństwa, z regulacją
wysokości i z regulacją kąta nachylenia oparcia. Po przeciwległej stronie fotela w pionie
zamontowane ma zostać koło – z przekładnią i silnikiem elektrycznym. Przed fotelem zamontowany
zostanie lewarek, odchylający żyroskop (wirujące koło) o zadany kąt od pionu. Zmiana kierunku
obrotu stanowiska – przy wykorzystaniu lewarka. Żyroskop napędzany będzie prądem elektrycznym –
załączanym i wyłączanym tylko przez pracownika obsługi. Obok stanowiska, w odpowiedniej
odległości, przewidzieć należy pulpit umożliwiający włączenie i wyłączenie prądu – zabezpieczony
przed dostępem osób nieuprawnionych. Korzystanie ze stanowiska możliwe będzie tylko w obecności
pracownika obsługi ekspozycji. Wokół stanowiska zapewnić należy strefę bezpieczeństwa: przestrzeń
wolną od Zwiedzających innych niż użytkownik stanowiska. Zestaw musi mocno ustabilizowany i
osadzony w podłożu. Na etapie budowy prototypu należy przyjąć i zastosować odpowiednio duże
współczynniki bezpieczeństwa. Osiągane prędkości mają zostać uzgodnione z Zamawiającym na
etapie testów prototypu. Zapewnić należy dostęp serwisowy do wszystkich elementów stanowiska.
W strefie dostępnej dla Zwiedzających obok stanowiska ma znaleźć się kiosk multimedialny
zawierający informacje o prawach fizyki wykorzystywanych w żyroskopie (w formie prezentacji
multimedialnej lub animacji), o historii jego wynalezienia oraz o jego zastosowaniach (ze szczególnym
uwzględnieniem zastosowań w sprzęcie kosmicznym);
Wytyczne dla multimediów:
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Opomiarowanie:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
337
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku);
Zespół stanowisk Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) (3.24):
Tematyka:
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS);
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z budową i przeznaczeniem ISS;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny, ekran min. 40” (ekran typu B), model w skali 1:1 Combined Operational Load
Bearing External Resistance Treadmill (COLBERT) z działającą bieżnią i ekranem z nakładką dotykową
(ekran typu A), model w skali 1:1 modułu Cupola z ekranami, instalacje pokazujące wybrane
eksperymenty (co najmniej 2) realizowane na ISS, , głośnik, ew. słuchawki (do ustalenia na etapie
projektowym); (specyfikacja w załączniku „ System zarządzania i obsługi Interaktywnego Centrum
Nauki i Techniki w Łodzi”)
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
338
Sposób funkcjonowania:
kiosk multimedialny ma zawierać opisane i pokazane (poprzez film, animację lub prezentację) moduły
ISS (każdy z osobna), schemat całości stacji oraz opis jej historii. W tej samej okolicy co kiosk mają
stanąć modele COLBERT-a, modułu Cupola oraz stanowiska dotyczące eksperymentów
wykonywanych na ISS. Aranżacyjnie wszystkie te elementy powinny stanowić logiczną całość. Model
COLBERT-a ma mieć czynną bieżnię (ma działać tak jak zwykła bieżnia treningowa) i ma umożliwiać
przypięcie się uprzężami w trakcie ćwiczenia. W model ma zostać wbudowany ekran z panelem
dotykowym, na którym pokazywane będą informacje dotyczące specyfiki budowy tej bieżni z racji na
jej użycie w warunkach mikrograwitacji, a także dotyczące czasu, jaki astronauci spędzają codziennie
ćwicząc i chorób, którym te ćwiczenia mają zapobiec. Model modułu Cupola ma mieć wmontowane 7
ekranów w miejsce oryginalnych okien. Na ekranach ma znaleźć się animacja przesuwającej się Ziemi
(widocznej z orbity ISS). Obok modelu ma stanąć tabliczka informacyjna opisująca czym jest moduł
Cupola. Modele mają zostać wykonane z dbałością o szczegóły. Wykonawca zaprojektuje i umieści w
tej przestrzeni co najmniej 2 stanowiska interaktywne (o dowolnym rodzaju interakcji, ale różniącym
się miedzy stanowiskami) pokazujące eksperymenty wykonywane na ISS. Dobór tych eksperymentów
Wykonawca ma obowiązek skonsultować z NASA.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy ISS ma być utrzymany w stylistyce współczesnego rysunku technicznego.
Domyślnym widokiem dla schematu jest widok całości Stacji. Na schemacie mają zostać zaznaczone
elementy charakterystyczne (ważne dla zrozumienia działania całej instalacji), które po dotknięciu
zostaną powiększone oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich
informacja (maksymalnie 600 znaków razem ze spacjami).
Animacja przesuwającej się Ziemi ma trwać nie mniej niż 1 minutę, a nie więcej niż 2 minuty. Ma być
ona zapętlona. FPS animacji nie może być mniejszy niż 30.
Scenariusze multimediów dostarczone przez Wykonawcę do zatwierdzenia przez Zamawiającego.
Dopuszcza się użycie materiałów licencyjnych. Łączna długość animacji/filmów nie może być mniejsza
niż 1 minuta i większa niż 3 minuty;
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
339
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
stanowisko ma zostać skonsultowane z patronami naukowymi CNiT – Politechniką Łódzką (umowa o
patronacie z dnia 23 kwietnia 2013 roku) oraz Uniwersytetem Łódzkim (umowa o patronacie z dnia 4
lutego 2013 roku); w ramach prac nad stanowiskiem Wykonawca ma obowiązek skontaktować się z
NASA w celu uzyskania wiedzy o tym, które eksperymenty wykonywane na pokładzie stacji NASA
uważa za najważniejsze i które warto pokazać.
Chłodnia Kominowa (1.59):
Tematyka:
budowa Chłodni Kominowej;
Cele:
zapoznanie Zwiedzających z zasadami działania i budową Chłodni Kominowej;
Odniesienia do podstawy programowej:
brak;
Wymagane elementy:
kiosk multimedialny (w formie kiosku ze ścieżki „Przetwarzania energii”);
Sposób funkcjonowania:
Zał. nr 2.1 – Szczegółowy Opis Ekspozycji
340
w pobliżu szyby (z dobrym widokiem na wnętrze Chłodni) ma stanąć kiosk multimedialny. Kiosk
multimedialny musi zawierać: opis technologii budowy i działania Chłodni, schemat budowy Chłodni
wybranie elementu na schemacie skutkuje wyświetleniem jego krótkiego opisu, archiwalne zdjęcia
Chłodni.
Wytyczne dla multimediów:
schemat budowy Chłodni ma być utrzymany w stylistyce rysunku technicznego z pierwszej połowy XX
wieku (odniesieniem mają być rysunki z publikacji „Elektrownia Łódzka 1907-1932”). Domyślnym
widokiem dla schematu jest widok całości Chłodni. Na schemacie muszą zostać zaznaczone elementy
charakterystyczne (zaznaczone na rysunku referencyjnym), które po wybraniu zostaną powiększone
oraz obok których po powiększeniu pojawi się na ekranie krótka o nich informacja (maksymalnie 600
znaków razem ze spacjami).
Opomiarowanie:
nie dotyczy;
Inne wymagania:
rysunek referencyjny: http://www.haustechnikdialog.de/shkwissen/Images/3-3-4-1Kuehlturm-
Grafik.jpg ;