założenia i rezultaty projektu „praca w posagu - model wychodzenia z rodzinnego bezrobocia na...

Założenia i rezultaty Założenia i rezultaty projektuprojektu

„Praca w Posagu - model „Praca w Posagu - model wychodzenia z rodzinnego wychodzenia z rodzinnego

bezrobocia na wsi„bezrobocia na wsi„realizowanego w ramach inicjatywy wspólnotowej realizowanego w ramach inicjatywy wspólnotowej E Q E Q

U A LU A L

w kontekście systemu w kontekście systemu pomocy społecznej w pomocy społecznej w

PolscePolsce

Ogólne zasady E Q U A LOgólne zasady E Q U A L Podejście tematyczne (Thematic Approach )Podejście tematyczne (Thematic Approach ) Partnerstwo (Partnership) Partnerstwo (Partnership) Zaangażowanie grup dyskryminowanych Zaangażowanie grup dyskryminowanych

(Empowerment )(Empowerment ) Współpraca ponadnarodowa (Transnational Współpraca ponadnarodowa (Transnational

cooperation)cooperation) Innowacyjność ( Innovation)Innowacyjność ( Innovation) Adaptacje rezultatów do głównego nurtu Adaptacje rezultatów do głównego nurtu

polityki (polityki (Adaptations of the results of Adaptations of the results of mainstreamingmainstreaming) )

Wdrażanie Programu Wdrażanie Programu Inicjatywy Wspólnotowej E Q U Inicjatywy Wspólnotowej E Q U

A L A L - działania- działania

Działanie 1.Działanie 1.

Tworzenie Partnerstwa na Rzecz Tworzenie Partnerstwa na Rzecz Rozwoju (PRR) i nawiązywanie Rozwoju (PRR) i nawiązywanie współpracy międzynarodowej z współpracy międzynarodowej z partnerami z krajów UE (opracowanie partnerami z krajów UE (opracowanie planów pracy dla realizacji całego planów pracy dla realizacji całego przedsięwzięcia)przedsięwzięcia)


A L A L - działania c.d.- działania c.d.


Realizacja założeń i celów PRR czyli Realizacja założeń i celów PRR czyli wdrożenie projektów, których celem jest wdrożenie projektów, których celem jest opracowanie i sprawdzanie w praktyce opracowanie i sprawdzanie w praktyce nowych sposobów, metod i narzędzi nowych sposobów, metod i narzędzi służących poprawie sytuacji grupy służących poprawie sytuacji grupy dyskryminowanych lub zagrożonych dyskryminowanych lub zagrożonych dyskryminacją na rynku pracy. dyskryminacją na rynku pracy.


A L A L - działania c.d.- działania c.d.


Upowszechnienie i przekładanie Upowszechnienie i przekładanie wypracowanych rezultatów na wypracowanych rezultatów na płaszczyznę praktyki i polityki, w tym płaszczyznę praktyki i polityki, w tym prawa prawa

Działanie decydujące o sukcesie Działanie decydujące o sukcesie projektuprojektu

Geneza projektu „ Praca w posagu Geneza projektu „ Praca w posagu – model wychodzenia z bezrobocia – model wychodzenia z bezrobocia

rodzinnego na wsi”rodzinnego na wsi”

Idea projektu jako implikacje Idea projektu jako implikacje przeprowadzonych analiz i badań przeprowadzonych analiz i badań nad problemem lokalnego rynku nad problemem lokalnego rynku pracy oraz socjologicznych pracy oraz socjologicznych konstatacji związanych z konstatacji związanych z transformacjami i likwidacją transformacjami i likwidacją uspołecznionego sektora rolnictwauspołecznionego sektora rolnictwa

Główne treści badań i analiz n.t. Główne treści badań i analiz n.t. lokalnego rynku pracy na terenach lokalnego rynku pracy na terenach

dotkniętych likwidacją państwowego dotkniętych likwidacją państwowego rolnictwa.rolnictwa.

Likwidacja większości miejsc pracy na wsi Likwidacja większości miejsc pracy na wsi (niekiedy niemal wszystkich) – przy braku (niekiedy niemal wszystkich) – przy braku alternatywnych źródeł zatrudnieniaalternatywnych źródeł zatrudnienia

Wraz z likwidacją zakładów pracy ( rolnictwa Wraz z likwidacją zakładów pracy ( rolnictwa państwowego).państwowego).Likwidacja innych licznych wówczas społecznych Likwidacja innych licznych wówczas społecznych funkcji tych zakładów:funkcji tych zakładów:

przychodni zdrowia,przychodni zdrowia, przedszkoli,przedszkoli, bibliotek, ośrodków kultury,bibliotek, ośrodków kultury, klubów sportowychklubów sportowych



Stworzenie przez paternalistyczny zakład pracy Stworzenie przez paternalistyczny zakład pracy mentalności pasywnego pracownia i obywatelamentalności pasywnego pracownia i obywatela

Likwidacja zakładu ukazuje syndrom nabytej Likwidacja zakładu ukazuje syndrom nabytej bezradności zawodowej pracowników ( dzieci we bezradności zawodowej pracowników ( dzieci we mgle)mgle)

Syndrom nabytej bezradności zawodowej w Syndrom nabytej bezradności zawodowej w połączeniu z bardzo niskim wykształceniem i połączeniu z bardzo niskim wykształceniem i niezwykle wąskimi, nieprzydatnymi poza niezwykle wąskimi, nieprzydatnymi poza rolnictwem kwalifikacjami zawodowymi skutkuje rolnictwem kwalifikacjami zawodowymi skutkuje dla dziesiątków tysięcy rodzin długotrwałym dla dziesiątków tysięcy rodzin długotrwałym wykluczeniem z rynku pracy i w rezultacie wykluczeniem z rynku pracy i w rezultacie głębokiej pauperyzacji.głębokiej pauperyzacji.



Brak alternatywnych form pracy pogłębiająca Brak alternatywnych form pracy pogłębiająca się pauperyzacja rodzą brak wiary ; apatię się pauperyzacja rodzą brak wiary ; apatię

Pogłębiają się zjawiska patologii społecznej Pogłębiają się zjawiska patologii społecznej zwłaszcza alkoholizmu i przestępczościzwłaszcza alkoholizmu i przestępczości

Radykalne osłabienie aspiracji rodziców wobec Radykalne osłabienie aspiracji rodziców wobec dzieci – dziedziczenie bezrobocia i biedydzieci – dziedziczenie bezrobocia i biedy

Liczne rzesze byłych pracowników Liczne rzesze byłych pracowników zlikwidowanych państwowych gospodarstw zlikwidowanych państwowych gospodarstw objęte zostały zjawiskiem wykluczenia objęte zostały zjawiskiem wykluczenia społecznegospołecznego

Założenia projektuZałożenia projektu

Brak systemowego podejścia w Brak systemowego podejścia w przywracaniu na rynek pracy tej grupy przywracaniu na rynek pracy tej grupy społeczno-zawodowej.społeczno-zawodowej.

Analiza EX ANTE funkcjonowania Analiza EX ANTE funkcjonowania stosowanych instytucjistosowanych instytucji

Budowa i wdrożenie modelu efektywnego Budowa i wdrożenie modelu efektywnego systemu usług dla osób z rodzin systemu usług dla osób z rodzin dziedziczonych bezrobociemdziedziczonych bezrobociem

Główne treści analizy EX ANTEGłówne treści analizy EX ANTE

Brak koordynacji działań pomiędzy głównymi Brak koordynacji działań pomiędzy głównymi podmiotami świadczącymi usługi dla beneficjentów podmiotami świadczącymi usługi dla beneficjentów ostatecznych – brak mechanizmu, który zmuszałby ostatecznych – brak mechanizmu, który zmuszałby instytucje opieki społecznej do wymiany informacji instytucje opieki społecznej do wymiany informacji między nimi oraz do koordynacji działań w celu między nimi oraz do koordynacji działań w celu osiągnięcia zamierzonych celówosiągnięcia zamierzonych celów

Brak kompleksowego podejścia w doborze Brak kompleksowego podejścia w doborze adresatów wsparcia ze strony rozlicznych instytucji adresatów wsparcia ze strony rozlicznych instytucji polityki społecznej ; adresatem wsparcia jest polityki społecznej ; adresatem wsparcia jest jednostka; jednostka;

najbardziej efektywnym konsumentem wsparcia i najbardziej efektywnym konsumentem wsparcia i kreatorem wartości dodanej jest rodzina.kreatorem wartości dodanej jest rodzina.

Główne treści analizy EX ANTE Główne treści analizy EX ANTE c.d.c.d.

Brak sformalizowanej współpracy instytucji Brak sformalizowanej współpracy instytucji władzy lokalnej, instytucji rynku pracy i opieki władzy lokalnej, instytucji rynku pracy i opieki społecznej, organizacji pozarządowych, społecznej, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców i przedstawicieli kręgów przedsiębiorców i przedstawicieli kręgów stanowiących bezpośrednie otoczenie rodzin stanowiących bezpośrednie otoczenie rodzin bezrobotnych ( brak sformalizowanej bezrobotnych ( brak sformalizowanej współpracy nie pozwala na całościowy plan współpracy nie pozwala na całościowy plan działań, ich koordynowanie, monitoring i działań, ich koordynowanie, monitoring i ocenę rezultatów.ocenę rezultatów.

Główne treści analizy EX ANTE c.d.Główne treści analizy EX ANTE c.d.

Brak systemowego podejścia do problemu Brak systemowego podejścia do problemu przywracania długotrwale bezrobotnych na przywracania długotrwale bezrobotnych na rynek pracy. Dzisiejszy system oferuje rynek pracy. Dzisiejszy system oferuje rozliczne instrumenty wsparcia rozliczne instrumenty wsparcia odznaczające się:odznaczające się:

totalną fragmentaryzacjątotalną fragmentaryzacją niemożnością metodologicznego połączenia w niemożnością metodologicznego połączenia w

strukturę pozwalającą wyznaczyć cel działań, strukturę pozwalającą wyznaczyć cel działań, sposób i ocenę rezultatów.sposób i ocenę rezultatów.

Założenia modeluZałożenia modelu

Główne:Główne:

Kompleksowe powiązanie form Kompleksowe powiązanie form pomocy oferowanych rodzinom pomocy oferowanych rodzinom bezrobotnym przez instytucje bezrobotnym przez instytucje powiatowe i gminne współpracujące powiatowe i gminne współpracujące z lokalną społecznością i z lokalną społecznością i organizacjami społecznymi na mocy organizacjami społecznymi na mocy lokalnego paktu partnerstwa.lokalnego paktu partnerstwa.

Założenia modelu c.d.Założenia modelu c.d.

Szczegółowe:Szczegółowe: Oparcie działań na środowisku i zasobach lokalnychOparcie działań na środowisku i zasobach lokalnych Integracje działań różnych instytucji, organizacji i Integracje działań różnych instytucji, organizacji i

grup społecznychgrup społecznych Integracje instrumentów pomocy i aktywizacji rodzinIntegracje instrumentów pomocy i aktywizacji rodzin Opracowanie gromadzenia informacji oraz Opracowanie gromadzenia informacji oraz

udrożnienie przepływu informacji w poziomie i w udrożnienie przepływu informacji w poziomie i w pioniepionie

Oparcie systemu o partnerstwo lokalne zdolne nim Oparcie systemu o partnerstwo lokalne zdolne nim zarządzać, monitorować i ewaluowaćzarządzać, monitorować i ewaluować

Humanizacja podejmowanych działańHumanizacja podejmowanych działań Wzajemna kontraktacja zobowiązańWzajemna kontraktacja zobowiązań

ElementyElementy systemusystemu

Rada społecznaRada społeczna

Odpowiedzialna jest za planowanie, integrację,Odpowiedzialna jest za planowanie, integrację,koordynację i ocenę działań systemu w skali koordynację i ocenę działań systemu w skali powiatu.powiatu.Złożona jest z przedstawicieli instytucji i środowisk Złożona jest z przedstawicieli instytucji i środowisk zaangażowanych w działania pomocowe i zaangażowanych w działania pomocowe i aktywizacyjne.aktywizacyjne.Powstaje i działa na mocy lokalnego paktu Powstaje i działa na mocy lokalnego paktu partnerskiego.partnerskiego.Ma na celu koordynacje działań skierowanych do Ma na celu koordynacje działań skierowanych do osób długotrwale bezrobotnych, które osób długotrwale bezrobotnych, które podejmowane są na terenie powiatu.podejmowane są na terenie powiatu.

ElementyElementy systemu c.d.systemu c.d.

Animator PracyAnimator Pracy

Osoba bezpośrednio pracująca z Osoba bezpośrednio pracująca z Rodzinami Bezrobotnymi, której Rodzinami Bezrobotnymi, której zadaniem jest wsparcie rodziny w zadaniem jest wsparcie rodziny w osiąganiu samodzielności społecznej i osiąganiu samodzielności społecznej i zawodowej.zawodowej.


Kluby Wsparcia KoleżeńskiegoKluby Wsparcia Koleżeńskiego

Lokalne kluby tworzone są przez Kolegów- Lokalne kluby tworzone są przez Kolegów- Doradców - wolontariuszy wywodzących Doradców - wolontariuszy wywodzących się z lokalnej społeczności, znających i się z lokalnej społeczności, znających i rozumiejących problemy bezrobocia, rozumiejących problemy bezrobocia, zaangażowanych w udzielaniu zaangażowanych w udzielaniu bezinteresownego wsparcia i pomocy bezinteresownego wsparcia i pomocy bezrobotnym i ich rodzinom w przejściu bezrobotnym i ich rodzinom w przejściu przez proces zmiany.przez proces zmiany.


Operator InformacjiOperator Informacji

Zadaniem Operatora Informacji będzie Zadaniem Operatora Informacji będzie zbieranie, przetwarzanie i dystrybuowanie zbieranie, przetwarzanie i dystrybuowanie informacji dostosowanej do potrzeb informacji dostosowanej do potrzeb Animatorów Pracy i Kolegów-DoradcówAnimatorów Pracy i Kolegów-Doradców


Kontrakt rodzinnyKontrakt rodzinny

To podstawowy instrumentTo podstawowy instrument działania Animatora działania Animatora Pracy. Zawiera ona z rodziną umowę, obejmującą Pracy. Zawiera ona z rodziną umowę, obejmującą stworzony wspólnie plan pracy oraz wzajemne stworzony wspólnie plan pracy oraz wzajemne zobowiązania. Ważną częścią planu pracy są zobowiązania. Ważną częścią planu pracy są zobowiązania rodziny do podjęcia różnego rodzaju zobowiązania rodziny do podjęcia różnego rodzaju działań, np. sprzątania obejścia, wspólnego działań, np. sprzątania obejścia, wspólnego odrabiania lekcji, wizyt w Klubie Wsparcia odrabiania lekcji, wizyt w Klubie Wsparcia Koleżeńskiego.Koleżeńskiego.


Rodzina bezrobotnaRodzina bezrobotna

Jest to podstawowy beneficjent systemu, Jest to podstawowy beneficjent systemu, który wyraża chęć współdziałania na rzecz który wyraża chęć współdziałania na rzecz poprawy swojej sytuacji. Często jest to poprawy swojej sytuacji. Często jest to nawet kilka rodzin żyjących w jednym nawet kilka rodzin żyjących w jednym wspólnym gospodarstwie domowym.wspólnym gospodarstwie domowym.

Rezultaty projektuRezultaty projektu

Pilotażowe wdrożenie systemu uznane przez Pilotażowe wdrożenie systemu uznane przez niezależnych ekspertów za jeden z niezależnych ekspertów za jeden z najlepszych modeli skierowanych do najlepszych modeli skierowanych do bezrobotnych na obszarach wiejskichbezrobotnych na obszarach wiejskich

Propozycja wykorzystania jego doświadczeń Propozycja wykorzystania jego doświadczeń w polityce społecznej na szczeblu:w polityce społecznej na szczeblu:

państwapaństwa regionuregionu powiatupowiatu gminy gminy


Upodmiotowienie procesu wsparcia rodzin Upodmiotowienie procesu wsparcia rodzin bezrobotnych ,bezrobotnych ,

Skrócenie dystansu pomiędzy instytucją a Skrócenie dystansu pomiędzy instytucją a potrzebującą rodzinąpotrzebującą rodziną

Usprawnienie lokalnego przepływu informacji,Usprawnienie lokalnego przepływu informacji, Integracja i aktywizacja społeczna całej Integracja i aktywizacja społeczna całej

rodziny,rodziny, Materializacja idei partnerstwa lokalnego,Materializacja idei partnerstwa lokalnego, Promowanie modelu społeczeństwa Promowanie modelu społeczeństwa

obywatelskiego.obywatelskiego.


M - mężczyźniM - mężczyźni

K - kobietyK - kobiety

O - ogółemO - ogółem


Podręcznik systemowy Podręcznik systemowy Podręcznik wdrożeniowyPodręcznik wdrożeniowy Podręcznik Animatora Pracy,Podręcznik Animatora Pracy, Podręcznik trenera Animatorów Pracy,Podręcznik trenera Animatorów Pracy, Podręcznik prowadzenia Klubów Wsparcia Podręcznik prowadzenia Klubów Wsparcia

KoleżeńskiegoKoleżeńskiego Podręcznik trenera Kolegów WsparciaPodręcznik trenera Kolegów Wsparcia Przewodnik przedsiębiorcyPrzewodnik przedsiębiorcy Przewodnik superwizjiPrzewodnik superwizji Podręcznik Operatora InformacjiPodręcznik Operatora Informacji

Warunki zastosowaniaWarunki zastosowania metodologii użytej w projekciemetodologii użytej w projekcie

Poprawne i dogłębne zdiagnozowanie problemu Poprawne i dogłębne zdiagnozowanie problemu (skala, rodzaje, czas, obszar aktywności)(skala, rodzaje, czas, obszar aktywności)

Oszacowanie zasobów do dyspozycji zespołu Oszacowanie zasobów do dyspozycji zespołu realizującego model (materialnych, realizującego model (materialnych, instytucjonalnych, społecznych)instytucjonalnych, społecznych)

Opracowanie strategii rozwoju jednostek Opracowanie strategii rozwoju jednostek samorządu terytorialnego wchodzących w obszar samorządu terytorialnego wchodzących w obszar projektu (kompatybilnych w aspekcie problemu)projektu (kompatybilnych w aspekcie problemu)

Opracowanie gminnych i powiatowych strategii Opracowanie gminnych i powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznychrozwiązywania problemów społecznych

Warunki zastosowaniaWarunki zastosowania metodologii użytej w projekcie metodologii użytej w projekcie

c.d.c.d.

Powołanie partnerstwa dla realizacji projektu, Powołanie partnerstwa dla realizacji projektu, odznaczającego się autentyczną współpracą odznaczającego się autentyczną współpracą instytucji, organizacji, pracodawców i innych instytucji, organizacji, pracodawców i innych podmiotów zainteresowanych realizacją podmiotów zainteresowanych realizacją projektuprojektu

Zaangażowanie przeszkolonych osób Zaangażowanie przeszkolonych osób pełniących głównie rolę Animatora Pracy i pełniących głównie rolę Animatora Pracy i Operatora InformacjiOperatora Informacji

Sfery działań i zmian Sfery działań i zmian legislacyjnych w obszarze pomocy legislacyjnych w obszarze pomocy

społecznej i aktywizacji społecznej i aktywizacji zawodowej w kontekście zawodowej w kontekście

doświadczeń wynikających z doświadczeń wynikających z projektuprojektu

Budowa mechanizmu koordynacji świadczeń i Budowa mechanizmu koordynacji świadczeń i działań instytucji z zakresu pomocy społecznej działań instytucji z zakresu pomocy społecznej realizowanych o obszarze działania.realizowanych o obszarze działania.

(Gminne ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe (Gminne ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Powiatowe Urzędu Centra Pomocy Rodzinie, Powiatowe Urzędu Pracy, Tematycznie Powiązane Organizacje Pracy, Tematycznie Powiązane Organizacje Pozarządowe)Pozarządowe)

Sfery działań i zmian legislacyjnych Sfery działań i zmian legislacyjnych w obszarze pomocy społecznej i w obszarze pomocy społecznej i

aktywizacji zawodowej w aktywizacji zawodowej w kontekście doświadczeń kontekście doświadczeń

wynikających z projektu c.d.wynikających z projektu c.d.

Ustawowe regulacje dotyczące Ustawowe regulacje dotyczące gminnych i powiatowych strategii gminnych i powiatowych strategii rozwoju oraz gminnych i powiatowych rozwoju oraz gminnych i powiatowych strategii rozwiązywania problemów strategii rozwiązywania problemów społecznychspołecznych

brak obligatoryjnego charakteru w zakresie brak obligatoryjnego charakteru w zakresie wykonawstwa strategii rozwoju,wykonawstwa strategii rozwoju,

brak sankcji za niedotrzymanie ustawowego brak sankcji za niedotrzymanie ustawowego obowiązku w zakresie sporządzania gminnej i obowiązku w zakresie sporządzania gminnej i powiatowej strategii rozwiązywania problemów.powiatowej strategii rozwiązywania problemów.

Efekty istniejących rozwiązań Efekty istniejących rozwiązań legislacyjnychlegislacyjnych

Myślenie i działanie „urzędnicze” nie wykracza Myślenie i działanie „urzędnicze” nie wykracza poza normy prawnepoza normy prawne

Brak wizji rozwoju jednostek samorządu Brak wizji rozwoju jednostek samorządu terytorialnego w zakresie rozwiązywania terytorialnego w zakresie rozwiązywania problemów społecznychproblemów społecznych

Dokumenty dotyczące rozwoju odznaczają się Dokumenty dotyczące rozwoju odznaczają się bardzo niską jakościąbardzo niską jakością

Dokumenty dotyczące rozwiązywania problemów Dokumenty dotyczące rozwiązywania problemów społecznych opierają się częstokroć na społecznych opierają się częstokroć na funkcjonowaniu jednej instytucji (OPS, PCPR) i są funkcjonowaniu jednej instytucji (OPS, PCPR) i są mało bądź wcale nieprzydatne dla kierowania mało bądź wcale nieprzydatne dla kierowania lokalnej polityki społecznejlokalnej polityki społecznej



doświadczeń wynikających z doświadczeń wynikających z projektuprojektu

Niwelacja i usuwanie barier na drodze Niwelacja i usuwanie barier na drodze rozwoju tzw. III sektora (organizacji rozwoju tzw. III sektora (organizacji pozarządowych);pozarządowych);

Słaba kondycja finansowa,Słaba kondycja finansowa, Szczupły potencjał kadrowy,Szczupły potencjał kadrowy, Stosunkowo niski profesjonalizm działaniaStosunkowo niski profesjonalizm działania Brak zakorzenienia w społecznym krajobrazie a Brak zakorzenienia w społecznym krajobrazie a

zwłaszczazwłaszcza analizowanej tematyceanalizowanej tematyce



doświadczeń wynikających z doświadczeń wynikających z projektuprojektu Stworzenie dla NGO faktycznych możliwości Stworzenie dla NGO faktycznych możliwości

wykonywania usług w ramach kontraktów wykonywania usług w ramach kontraktów wieloletnichwieloletnich

Większe umocnienie III sektora w Większe umocnienie III sektora w ustawodawstwie regulującym funkcjonowanie ustawodawstwie regulującym funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnegojednostek samorządu terytorialnego

Ułatwienie nabywania nieruchomości i majątku Ułatwienie nabywania nieruchomości i majątku przez organizacje pozarządowe w tym poprzez przez organizacje pozarządowe w tym poprzez stosowne mechanizmy fiskalnestosowne mechanizmy fiskalne

Ułatwienie dla inicjatyw wolontariatu z Ułatwienie dla inicjatyw wolontariatu z wprowadzeniem go do programu funkcjonowania wprowadzeniem go do programu funkcjonowania szkół gimnazjalnych i pozagimnazjalnych szkół gimnazjalnych i pozagimnazjalnych



doświadczeń wynikających z doświadczeń wynikających z projektuprojektu Wprowadzenie funkcjonalnych mechanizmów Wprowadzenie funkcjonalnych mechanizmów

dla analizowanej problematyki mechanizmów:dla analizowanej problematyki mechanizmów:

jednostkach pomocniczych gminy (sołectwa, rady jednostkach pomocniczych gminy (sołectwa, rady osiedla)osiedla)

systemie edukacjisystemie edukacji spółdzielniach socjalnychspółdzielniach socjalnych

Stworzenie ram prawnych opartych na Stworzenie ram prawnych opartych na materialnym wsparciu dla tworzenia materialnym wsparciu dla tworzenia inkubatorów aktywności społecznejinkubatorów aktywności społecznej

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę dr Zbigniew dr Zbigniew ZychowiczZychowicz

założenia i rezultaty projektu „praca w posagu - model wychodzenia z rodzinnego bezrobocia na...

Documents