zarf (belİrteÇ)

ZARF (BELİRTEÇ)ZARF (BELİRTEÇ)

Hazırlayan:Hazırlayan:

Ersoy GEDİKErsoy GEDİK

Eğitim FakültesiEğitim Fakültesi

Türkçe Öğretmenliği 2. Sınıf Türkçe Öğretmenliği 2. Sınıf (Gündüz)(Gündüz)

zarf (belirteç)zarf (belirteç) 22

Zarf:Zarf: Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları ya Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları ya da kendi türünden sözcükleri da kendi türünden sözcükleri anlamca etkileyen sözcüklerdir. anlamca etkileyen sözcüklerdir.


Zaman zarfı hariç, zarflar çekim eki almazlar.Zaman zarfı hariç, zarflar çekim eki almazlar.Alırlarsa adlaşırlar.Alırlarsa adlaşırlar.


Zarfların Fiilleri Nitelemesi;Zarfların Fiilleri Nitelemesi;

Hızlı yürüyorsun.Hızlı yürüyorsun.


Zarfların Fiilimsileri Nitelemesi;Zarfların Fiilimsileri Nitelemesi;

Hızlı yürürken düştü. Hızlı yürürken düştü.

(Yürürken zarf-fiildir. Yani fiilimsidir.)(Yürürken zarf-fiildir. Yani fiilimsidir.)


Zarfların Sıfatların Derecesini Bildirmesi;Zarfların Sıfatların Derecesini Bildirmesi;EnEn güzel araba. güzel araba.

(Burada “en” kelimesi “güzel” sıfatının (Burada “en” kelimesi “güzel” sıfatının derecesini bildirdiği için zarf olur.) derecesini bildirdiği için zarf olur.)

EnEn güzel, güzel, dahadaha güzel, güzel, pekpek güzel, güzel, çokçok güzel, güzel, gayetgayet güzel güzel


Zarfların Yine Zarfların Derecesini Bildirmesi;Zarfların Yine Zarfların Derecesini Bildirmesi; ÇokÇok hızlı yürüyorsun. hızlı yürüyorsun. EnEn hızlı, hızlı, dahadaha hızlı, hızlı, pekpek hızlı, hızlı, çokçok hızlı, hızlı, gayetgayet

hızlıhızlı


Görüldüğü gibi zarflar, fiilleri ve Görüldüğü gibi zarflar, fiilleri ve fiilimsileri niteleyebilir; sıfat ve zarfların fiilimsileri niteleyebilir; sıfat ve zarfların derecesini bildirebilir.derecesini bildirebilir.

Derece bildiren zarflara Derece bildiren zarflara “derecelendirme zarfı” da denmektedir.“derecelendirme zarfı” da denmektedir.


ZARF ÇEŞİTLERİZARF ÇEŞİTLERİ

1)1) Durum (Hal) ZarfıDurum (Hal) Zarfı2)2) Zaman ZarfıZaman Zarfı3)3) Yer-Yön ZarfıYer-Yön Zarfı4)4) Azlık-Çokluk (Miktar) ZarfıAzlık-Çokluk (Miktar) Zarfı5)5) Soru ZarfıSoru Zarfı


ZARF ÇEŞİTLERİZARF ÇEŞİTLERİ

1) Durum (Hal) Zarfı: 1) Durum (Hal) Zarfı: • Fiillerin, fiilimsilerin durumunu, niteliğini Fiillerin, fiilimsilerin durumunu, niteliğini

bildiren zarflardır.bildiren zarflardır.• ““Nasıl?Nasıl?” sorusuna cevap verirler.” sorusuna cevap verirler.


Ağır ağırAğır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden. çıkacaksın bu merdivenlerden. (Nasıl çıkacaksın?)(Nasıl çıkacaksın?)

Bebek Bebek mışıl mışılmışıl mışıl uyuyor. uyuyor. (Nasıl uyuyor?)(Nasıl uyuyor?)Malzemelerini Malzemelerini düzenlidüzenli kullanır. kullanır. (Nasıl kullanır?)(Nasıl kullanır?)


Anlayabilmem için Anlayabilmem için yavaşyavaş konuş. konuş. (Nasıl konuş?)(Nasıl konuş?)

UcuzUcuz gördüklerini aldı. gördüklerini aldı. (Nasıl gördüklerini?)(Nasıl gördüklerini?)ÖfkeyleÖfkeyle kalkan, kalkan, zararlazararla oturur. (Nasıl oturur. (Nasıl

kalkan?, Nasıl oturur?)kalkan?, Nasıl oturur?)


Not:Not: Zarfın, etkilediği kelimeden Zarfın, etkilediği kelimeden hemen önce gelmesi şart değildir.hemen önce gelmesi şart değildir.

• GüzelceGüzelce yerine oturdu. yerine oturdu.

(Araya “yerine” kelimesi girmiş.)(Araya “yerine” kelimesi girmiş.)


Not:Not: Bazı durum zarfları “niçin?” Bazı durum zarfları “niçin?” sorusunun cevabı olabilir.sorusunun cevabı olabilir.

• CoşkusundanCoşkusundan, yere göğe sığmıyordu., yere göğe sığmıyordu.


Not:Not: Olasılık, kesinlik veya dilek bildiren Olasılık, kesinlik veya dilek bildiren kelimeler durum zarfı olarak ele kelimeler durum zarfı olarak ele alınabilir.alınabilir.

• BelkiBelki o da bir gün beni anlar. o da bir gün beni anlar.Onu Onu mutlakamutlaka görmeliyim. görmeliyim.


2) Zaman Zarfı:2) Zaman Zarfı:Fiilin ya da fiilimsinin gerçekleştiği Fiilin ya da fiilimsinin gerçekleştiği

zamanı bildiren zarflardır.zamanı bildiren zarflardır.““Ne zaman?, Ne zamandan beri?, Ne zaman?, Ne zamandan beri?,

Ne zamana kadar?Ne zamana kadar?” Sorularına ” Sorularına cevap verirler. cevap verirler.


HemenHemen yanıma gel. yanıma gel.ArtıkArtık ÖSS'ye daha ciddi hazırlanacağım. ÖSS'ye daha ciddi hazırlanacağım.YarınYarın, hepimiz için daha iyi olacak., hepimiz için daha iyi olacak.İşleri nedeniyle eve İşleri nedeniyle eve geçgeç döndü. döndü.


Biz Biz eskideneskiden, su içerdik testiden., su içerdik testiden.DahaDaha yanıma uğramadı. yanıma uğramadı.Yanlış düşündüğümü Yanlış düşündüğümü sonrasonra anladım. anladım.


Not:Not: Zaman bildiren sözcük, eylemi Zaman bildiren sözcük, eylemi etkilemeden kullanılırsa, “isim” olur.etkilemeden kullanılırsa, “isim” olur.

• Yaz mevsimiYaz mevsimi kurak geçeceğe benziyor. kurak geçeceğe benziyor.• GeceninGecenin karanlığı bizleri korkutuyordu. karanlığı bizleri korkutuyordu.


Not:Not: Zaman zarfları diğer zarflardan Zaman zarfları diğer zarflardan farklı olarak hal eki alabilirler.farklı olarak hal eki alabilirler.

• Sabah-tanSabah-tan yola çıkacağız. yola çıkacağız.• Akşam-aAkşam-a, gideceğimiz yere varırız., gideceğimiz yere varırız.


3) Yer-Yön Zarfı:3) Yer-Yön Zarfı:Eylemin genellikle yönünü belirten Eylemin genellikle yönünü belirten

zarflardır.zarflardır.““Nereye?Nereye?” sorusuna cevap veren ” sorusuna cevap veren ““ileri, geri, içeri, dışarı, aşağı, ileri, geri, içeri, dışarı, aşağı, yukarı, öte, beriyukarı, öte, beri” sözcükleri yer-” sözcükleri yer-yön zarfı kabul edilir.yön zarfı kabul edilir.

Bu tür zarfların hal eki almaması Bu tür zarfların hal eki almaması gerekir. Alırlarsa adlaşırlar. Bazen gerekir. Alırlarsa adlaşırlar. Bazen de sıfat olarak karşımıza çıkabilirler.de sıfat olarak karşımıza çıkabilirler.


ÖrneklerÖrnekler

Misafirler Misafirler yukarıyukarı çıktı. çıktı.

(Yer-yön zarfı)(Yer-yön zarfı)Masayı Masayı gerigeri çekelim. çekelim.

(Yer-yön zarfı)(Yer-yön zarfı)İleriİleri git de, biz de oturalım. git de, biz de oturalım.

(Yer-yön zarfı)(Yer-yön zarfı)


AşağısıAşağısı beni korkutuyor. (isim) beni korkutuyor. (isim)İçeriyeİçeriye alalım. (isim) alalım. (isim)AşağıAşağı yoldan gidelim. (sıfat) yoldan gidelim. (sıfat)GeriGeri vitese alıp, gaza bastı. (sıfat) vitese alıp, gaza bastı. (sıfat)


Not:Not: “Sağa-sola” kelimeleri yer-yön “Sağa-sola” kelimeleri yer-yön bildiriyor gibi görünse de, ek aldıkları bildiriyor gibi görünse de, ek aldıkları için yer-yön zarfı sayılmazlar. için yer-yön zarfı sayılmazlar.


4) Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfı:4) Azlık-Çokluk (Miktar) Zarfı:Miktar veya derecelendirme bildiren Miktar veya derecelendirme bildiren

zarflardır.zarflardır.““Ne kadar?” sorusuna cevap verirler.Ne kadar?” sorusuna cevap verirler.


Bu sınava Bu sınava çokçok çalıştık. çalıştık.Verileni Verileni azaz görmeni kabul edemem. görmeni kabul edemem.BirazBiraz gelebilir misin? gelebilir misin?DahaDaha güzel insanlarla beraberim. güzel insanlarla beraberim.

(Derecelendirme yapmış.)(Derecelendirme yapmış.)EnEn yavaş yürüyen oydu. yavaş yürüyen oydu.

(Derecelendirme yapmış.)(Derecelendirme yapmış.)


DahaDaha yaşlısını görmedim. yaşlısını görmedim. (Derecelendirme yapmış.)(Derecelendirme yapmış.)

PekPek sevimli bir çocuk olmuş. sevimli bir çocuk olmuş. (Derecelendirme yapmış.)(Derecelendirme yapmış.)

GayetGayet samimi bir ortam oluştu. samimi bir ortam oluştu. (Derecelendirme yapmış.)(Derecelendirme yapmış.)

OldukçaOldukça kolay bir sınavdı. kolay bir sınavdı. (Derecelendirme yapmış.)(Derecelendirme yapmış.)


AzAz zamanda çok mesafe aldı. (Sıfat) zamanda çok mesafe aldı. (Sıfat)AzıAzı, bizim yaptıklarımızı fark etti. (Zamir), bizim yaptıklarımızı fark etti. (Zamir)


5) Soru Zarfı: 5) Soru Zarfı: Zarfları bulmak için kullandığımız Zarfları bulmak için kullandığımız

“Nasıl?, Ne zaman?, Ne kadar?, “Nasıl?, Ne zaman?, Ne kadar?, Nere(ye)?, Niçin?, Niye?” gibi soru Nere(ye)?, Niçin?, Niye?” gibi soru kelimeleri fiili ya da fiilimsiyi kelimeleri fiili ya da fiilimsiyi etkilediğinde soru zarfı olur.etkilediğinde soru zarfı olur.


Bugünlere Bugünlere nasılnasıl geldiniz? geldiniz?Son kitabı Son kitabı ne zamanne zaman çıkmıştı? çıkmıştı?Bunları bana Bunları bana niçinniçin yapıyorsun? yapıyorsun?Maça girebilmek için Maça girebilmek için ne kadarne kadar

beklediniz?beklediniz?Bu saate kadar Bu saate kadar nedenneden uyumadınız? uyumadınız?


““Ne” sözcüğü “niçin” anlamında Ne” sözcüğü “niçin” anlamında kullanılırsa soru zarfı olur.kullanılırsa soru zarfı olur.

• Ne bakıyorsun yüzüme?Ne bakıyorsun yüzüme?

““Neden” sözcüğü “neyden” anlamında Neden” sözcüğü “neyden” anlamında kullanılırsa, soru zamiri olur.kullanılırsa, soru zamiri olur.

• Bu çorbayı neden yapmışlar? Bu çorbayı neden yapmışlar? (Cevap mercimekten ise: Soru zamiri (Cevap mercimekten ise: Soru zamiri Cevap acıktıkları için ise: Soru zarfı olur.)Cevap acıktıkları için ise: Soru zarfı olur.)

zarf (belİrteÇ)

Documents