zarzĄdzanie zapasami

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI

1

surowce i materiały

produkcja w toku

wyroby gotowe

towary

2

Potencjalne miejsca lokalizacji materiałowego punktu rozdziału

Wytwarzanie na zamówienie

Montaż na zamówienie

Produkcja na zapas

Przepływ produktu Materiałowy punkt rozdziału

Dostawca Wytwórca Montownia Detalista Klient

Projektowanie na zamówienie

Pull

Pull

Pull Push

Push

Push

Pull

Źródło: S. Hoekstra, J. Romme, Integrated logistics structures: Developing Customer Oriented Goods Flow, McGraw-Hill, London 1999. 3

ZAOPATRZENIE P R O D U K C J A DYSTRYBUCJA

ETO MTO ATO FTO MTS

MTS - Make to StockMTO - Make to OrderETO - Engineering to OrderATO - Assemble to OrderFTO - Finish to Order

4

0

5000

10000

15000

20000

25000

sty lut mar kwi maj cze lip się wrz paź lis gru

wyr. got. [TPLN]

prod. w toku [PLN]

materiały [TPLN]

5

PODZIAŁ ZAPASÓW ZE WZGLĘDU NA DŁUGOŚĆ SKŁADOWANIA W MAGAZYNIE

- zł

2,00 zł

4,00 zł

6,00 zł

8,00 zł

10,00 zł

12,00 zł

tys.

PLN

Ponad 720 dni

360-720 dni

180-360 dni

90-180 dni

60-90 dni

30-60 dni

14-30 dni

Do 14 dni

6

CO TO JEST ZAPAS??

Zapas

KOSZT Bufor

Stock

Rezerwa

7

POWODY UTRZYMYWANIA ZAPASU

Jedyny dobry racjonalny powód utrzymywania zapasu to uzasadnione twierdzenie:

Koszty utrzymywania zapasu są zdecydowanie niższe niż koszty powstałe w wyniku jego braku

przy założonym poziomie ryzyka.

8

ryzyko i niepewność

niepodzielność

9

FUNKCJE ZAPASÓW

Antycypacja przyszłego popytu Zabezpieczenie przed fluktuacją popytu i

podaży Racjonalizacja kosztów zakupów lub

produkcji określoną wielkością serii Zabezpieczenie ciągłości dostaw

(pipeline inventory) Zabezpieczenie przed ,,Act of God”

10

STEROWANIE ZAPASAMI:

co,

kiedy,

ile kupić?

11

Just in Time

Just in Sequence

12

ANALIZA ZAPASÓW ABC

materiał zapas w tonach cena zapas w złotych kolejność

1 8 1 8 3

2 10 0,3 3 7

3 5 8 40 1

4 5 0,2 1 9

5 10 0,1 1 10

6 15 2 30 2

7 12 0,5 6 4

8 20 0,2 4 6

9 5 0,4 2 8

10 10 0,5 5 5

materiał skumulowana ilość

skumulowana wartość grupa (udział w wartości)

3 5 40

A (70% ) 6 20 70

1 28 78

7 40 84 B (19% )

10 50 89

8 70 93

2 80 96

9 85 98 C (11% )

5 95 99

4 100 100

13

ZAPASY TYPU A, B, C

A

B

C

100

89

70

20 50 100

14

popyt niezależny (modele sterowania zapasami)

popyt zależny (Material Requirements Planning)

15

FORMUŁA WILSONA

EOQ – Economic Order Quantity

Optymalna partia zakupu

16

EWZ – ekonomiczna wielkość zamówieniaDD –– WWIIEELLKKOOŚŚĆĆ PPOOPPYYTTUU ((ZZUUŻŻYYCCIIAA)) WW RROOKKUU

SS –– KKOOSSZZTT TTWWOORRZZEENNIIAA ZZAAPPAASSÓÓWW ((ZZAAMMAAWWIIAANNIIAA,, PPRRZZEESSTTAAWWIIEENNIIAA PPRROODDUUKKCCJJII .. .. .. ))

CC –– KKOOSSZZTT JJEEDDNNOOSSTTKKII TTOOWWAARRUU ((PPRROODDUUKKTTUU))

II –– SSTTOOPPAA OOKKRREEŚŚLLAAJJĄĄCCAA RREELLAACCJJĘĘ MMIIĘĘDDZZYY KKOOSSZZTTAAMMII UUTTRRZZYYMMAANNIIAA ZZAAPPAASSÓÓWW AA IICCHH WWAARRTTOOŚŚCCIIĄĄ

QQ –– WWIIEELLKKOOŚŚĆĆ ZZAAMMAAWWIIAANNEEJJ PPAARRTTIIII

TTCC –– ŁŁĄĄCCZZNNEE KKOOSSZZTTYY SSKKŁŁAADDAANNIIAA ZZAAMMÓÓWWIIEEŃŃ OORRAAZZ UUTTRRZZYYMMYYWWAANNIIAA ZZAAPPAASSÓÓWW

Roczne koszty utrzymywania zapasów:

2/iCQRoczne koszty tworzenia zapasów:

QSD/

2// iCQQSDTC Minimum kosztów (TC), gdy:

iCSDQ /217

EWZEWZ

O

SD/Q

iCQ/2

Q

TC

TC

18

WYCZERPANIE ZAPASU NA SKUTEK OPÓŹNIENIA W REALIZACJI ZAMÓWIENIA

Poziom zapasu

0

Q

Q

Q

Faktyczny moment dostawy

(realizacji zamówienia)

Brak zapasu

Czas

Złożenie zamówienia

Przewidywany moment dostawy

(realizacji zamówienia)

19

WYCZERPANIE ZAPASU NA SKUTEK POPYTU WIĘKSZEGO OD PRZEWIDYWANEGO

Przewidywany poziom zapasu

Faktyczny poziom zapasu

Poziom zapasu

Q

Zamówienie

Brak zapasu

Czas Okres

realizacji zamówienia

Dostawa (realizacja zamówienia)

20

B

Q

Q

L

B+Q/2

21

MODEL STAŁEGO PUNKTU ZAMAWIANIA

L

B

Q

Z

R=B+Z

Q

22

MODEL STAŁEGO ODSTĘPU MIĘDZY ZAMÓWIENIAMI

B

P L

M M

Q Q

S = Q + M + B

czas

23

ZESTAWIENIE ANALIZ ABC I XYZWartościowość Dokładność

diagnozy A B C

X

wysoki poziom wartości zużycia, wysoka

dokładność prognozy

średni poziom wartości zużycia, wysoka


niski poziom wartości zużycia, wysoka


Y

wysoki poziom wartości zużycia, średnia


średni poziom wartości zużycia, średnia


niski poziom wartości zużycia, średnia


Z

wysoki poziom wartości

zużycia, niska dokładność prognozy

średni poziom wartości


niski poziom wartości


24

Zdarzeniem inicjującym procedury zaopatrzenie jest albo osiągnięcie przez poziom zapasów założonego stanu ,,s’’ (model zamawiania oparty na poziomie informacyjnym) albo upłynięcie określonego czasu ,,t’’ (model zamawiania oparty na przeglądzie okresowym). Zdarzenia te odpowiadają nam na pytanie ,,kiedy’’. Odpowiedź na pytanie ,,ile’’ można również uzyskać na dwa sposoby. Zamówiona ilość stanowi albo z góry określoną wartość ,,Q’’, albo jest wartością zmienną i uzupełnia zapasy do określonego poziomu ,,S’’.

25

REGUŁY ZAMAWIANIA TOWARÓW

Termin Zamawiana ilość

Q S

Termin zamówienia – s Zasada (s,Q) Zasada (s,S)

Termin zamówienia - t Zasada (t,Q) Zasada (t,S)

26

s,Q – zamawiana jest stała (optymalna) wielkość partii dostawy, zmienną jest czas upływający od złożenia danego zamówienia do złożenia zamówienia następnego uzależniony od osiągnięcia poziomu informacyjnego.

s,S – po osiągnięciu poziomu informacyjnego wystawiane jest zamówienie na wielkość uzupełniającą zapas do poziomu maksymalnego.

t,Q – ustalony czas przeglądu okresowego stanowi czynnik do wystawienia zamówienia na stałą ilość dostawy.

t, S – również czynnikiem do wystawienia zamówienia jest przegląd okresowy prowadzony w z góry określonym cyklu, jednak zapas jest uzupełniany do poziomu maksymalnego.

27

A B C

X s,Q s,Q s,S

Y s,Q s,Q s,S

Z s,Q s,Q t,Q

28

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY STANDARDAMI OBSŁUGI KLIENTA A ZAPASAMI

90 94 96 9892 100

15

20

25

30

tys. USD

średnia

wartość

zapasów

1

2

1 – dostawy częstsze2 – dostawy rzadsze

29

KOSZTY

rozproszenie wśród wielu grup kosztów ujmowanych układach rodzajowych i kalkulacyjnych

rozdzielenie odpowiedzialności za kształtowanie się kosztów na wiele komórek organizacyjnych i stanowisk

pracochłonność (ewidencja i obliczenia) czynności związanych z ustaleniem wielkości kosztów

30

KOSZTY ZAPASÓW

I. koszty utrzymania zapasów

II. I + koszty zamawiania

III. I + II + koszty wyczerpania zapasów

Do kosztów zapasów można zaliczyć także koszty zapasów w drodze

31

KOSZTY UTRZYMANIA ZAPASÓW

1. Koszty składowania

2. Koszty obsługi

3. Koszty ryzyka

4. Koszty kapitałowe

32

CELE ZARZĄDZANIA ZAPASAMI

Najlepszy poziom obsługi klienta Minimalne inwestycje w zapasy Niskie koszty działalności

Trade off – ,,coś za coś’’Poszukiwanie optimum proces podejmowania

decyzji przy minimalizacji kosztów całkowitych

33

PODSTAWOWE ZALEŻNOŚCI TYPU „TRADE OFF” ZWIĄZANE Z ZAPASAMI

Koszty tworzenia zapasów

Koszty utrzymania

zapasów

Koszty wyczerpania

zapasów

koszty

liczba magazynów

koszty utrzymania zapasów

koszty transportu

koszty

prędkość przemieszczania

koszty transportu

kosztyutrzymaniazapasów

koszty

prędkość przemieszczania

kosztytransportu

kosztywyczerpaniazapasów

trade

off

trade

off

EWZ

koszty zapasów

a korzyści skali

B

koszty zapasów

a poziom obsługi klienta

Liczba magazynów przy zachowaniu poziomu obsługi klienta

Prędkość przepływu przy zachowaniu poziomu obsługi klienta

Prędkość przepływu przy niezmiennej wielkości zapasów

34

WSKAŹNIK OBROTU ZAPASAMI

zapas przeciętny,

wskaźnik zapasu w dniach.

35

ZAPAS BEZPIECZEŃSTWA

36

zarzĄdzanie zapasami

Documents