zarządzanie zasobami komputera
DESCRIPTION
Zarządzanie zasobami komputera. Zestaw programów pozwalających człowiekowi i programom użytkowym na dostęp do zasobów komputera w wygodny i bezpieczny , efektywny i abstrakcyjny sposób. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Zarządzanie zasobami komputera.Zestaw programów pozwalających człowiekowi i programom użytkowym na dostęp do zasobów komputera w wygodny i bezpieczny, efektywny i abstrakcyjny sposób.Wygodny i bezpieczny – dane do drukarki są wysyłane przez jeden program, pozwalając na bezpieczne drukowanie przez wielu użytkowników równocześnieAbstrakcyjny – system operacyjny oferuje abstrakcyjne pojęcie pliku zwalniając programy i użytkowników z potrzeby znajomości fizycznego położenia danych na dysku (głowice, cylindry, sektory, rozkazy sterownika)Efektywny – system operacyjny zawiesza działanie programów czekających na ukończenie wejścia/wyjścia, oszczędzając czas procesora
![Page 2: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Lata 50 – początki systemów operacyjnych, programy batch, minimalizacja przestojów między kolejnymi programamiLata 60 – pierwsze systemy operacyjne interaktywne. Kilku użytkowników korzystało z tego samego komputera równocześnie. Podział czasuWiele różnych zespołów, wiele projektów, jednym z nich był Multics, koniec lat 60, general Electric, MIT, Bell Labs
![Page 3: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Bell Labs opuścił zespół pracujący nad systemem Multics i stworzył własny system operacyjny, Unix. Początkowo rozprowadzany za darmo, zdobył dużą popularność w uniwersytetachLata 90 – pozycja Unixa stała się mocna, ale został produktem komercyjnym i drogim. Tani, podobny do Unixa system Minix był ubogi, napisany w celach dydaktycznych. 386BSD, prekursor systemów NetBSD, FreeBSD, OpenBSD był niedojrzały i potrzebował mocnego sprzętu
![Page 4: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/4.jpg)
4
UNICS 1969
Siódma edycja 1978
Szósta edycja 1976
Piąta edycja 1973
BSD 1979SYSV (5) 1983
Solaris/SUNOS 5.x (SUN)
AIX (IBM)IRIX (SGI)
HP-UX (HP)Digital Unix (DEC)SCO UNIX (SCO)
SUNOS 4.x (SUN)NextStep (NeXT)
FreeBSD (Open Source)OpenBSD (Open
Source)NetBSD (Open Source)
Linux (Open Source) 1991
![Page 5: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Użytkownicy
Aplikacje Programysystemowe
Shell, GUI
Biblioteki systemowe
Jądro (kernel)
Sprzęt (procesor, pamięć, dyski itp.)
![Page 6: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Jądro systemu – tworzy wirtualny komputer dla procesów użytkowychInterfejs do sprzętu (kart sieciowych, pamięci RAM, dysków itp)Ładowalne moduły do obsługi urządzeń, sieci, systemu plików itp.Pracuje w trybie uprzywilejowanymCały kod i struktury danych w jednej przestrzeni adresowejInterfejs do bibliotek systemowych (system libraries)
![Page 7: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Procesy użytkowe chcąc skorzystać z jadra wywołują funkcje bibliotek systemowych. Biblioteki systemowe nie działają w trybie uprzywilejowanym, wykonują te funkcje systemu, które tego trybu nie wymagają, na przykład buforowanie wejścia/wyjściaPełnią też zadania, które nie mają odpowiedników w funkcjach jądra, np. sortowanie, operacje matematyczneZapewniają zgodność ze standardami – POSIX, UNIX itp.
![Page 8: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Aplikacje – np. Arkusz kalkulacyjny, edytor tekstu, przeglądarka internetowaProgramy systemowe – dostarczane wraz z systemem operacyjnym, np. wyszukiwanie wzorca w plikach, konwersja formatu pliku, sortowanieShell – tekstowy interfejs między człowiekiem a programami systemowymi i aplikacjamiGUI (Graphical User Interface) graficzny interfejs między człowiekiem a programami systemowymi i aplikacjami
![Page 9: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/9.jpg)
9
shell – sh, ksh, csh, tcsh, bash... Programy obsługujące zewnętrzne polecenia
systemowe – ls, ps, netstat, grep .... Programy działające w tle – daemony Kompilatory i biblioteki Aplikacje użytkowników
![Page 10: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Podajemy nazwę użytkownika Podajemy hasło System sprawdza poprawność nazwy i hasła
(rozróżnia duże i małe litery!) Wyświetla 'prompt” (interfejs tekstowy) lub
uruchamia windows manager (interfejs graficzny) Koniec pracy – exit (logout, ctrl-d) – interfejs
znakowy, lub pozycja w menu (ikona) – interfejs graficzny
![Page 11: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Po pierwszym zalogowaniu się, a potem okresowo, lub w miarę potrzeb zmieniamy swoje hasło:
[test@kempny ~]$ passwd
Changing password for user test.
Changing password for test
(current) UNIX password:
New UNIX password:
Retype new UNIX password:
passwd: all authentication tokens updated successfully.
[test@kempny ~]$
![Page 12: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Ogólna postać komend UNIX
nazwa_komendy opcje cel_komendy
Nazwa_komendy (zwykle krótka, ze względów historycznych) to polecenie wbudowane w shell, nazwa aplikacji lub nazwa programu systemowego
opcje modyfikują działanie komendy
cel – obiekt, którego komenda dotyczy
Przykład:
ls -l /etc
![Page 13: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/13.jpg)
13
ĆwiczeniaZalogować się do systemu, zmienić hasłoWydać poniższe komendy i zinterpretować ich wynik:
cal 2000 cal 9 1752 echo Dzien dobry
uname uname -a date pwd
dmesg|more man dmesg ls /etc ls -l /etc
uptime who whoami history
id last w arch
echo $SHELL echo ala\ ma\ {kota,psa}
clear echo 5+4 echo 5+4|bc
![Page 14: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Jedno drzewo zawierające pliki na wszystkich urządzeniach
Urządzenia (dyski, partycje, pamięci flash) dołączane do filesystemu w punktach montowania
Punkt montowania to kartoteka, z chwila zamontowania urządzenia dotychczasowa zawartość jest przesłaniana
System plików
![Page 15: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Kartoteki Zwykłe pliki Link symboliczny, zwykły Pipe Pliki urządzeń – znakowych i blokowych
System plików
![Page 16: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Filesystem Hierarchy Standard (FHS) 2.329 stycznia 2004
![Page 17: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Musi zawierać wszystko, co potrzebne do uruchomienia systemu, jego odtworzenia lub naprawienia
Nie powinien być duży Musi umożliwić zamontowanie pozostałych
systemów plików
System plików - / (Root)
![Page 18: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/18.jpg)
18
System plików - /bin Zawiera podstawowe polecenia używane przez
administratora i wszystkich użytkowników Musi zawierać polecenia niezbędne do
zamontowania filesytemów
![Page 19: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/19.jpg)
19
System plików - /boot
Zawiera wszystko, co niezbędne do uruchomienia systemu, dane potrzebne zanim jądro systemu rozpocznie działanie
Jadro systemu może być w kartotece /boot lub w kartotece /
![Page 20: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/20.jpg)
20
System plików - /dev
Zawiera pliki specjalne lub pliki urządzeń Jeśli w kartotece /dev możliwe jest
tworzenie nowych plików urządzeń, musi zawierać polecenie MAKEDEV do ich tworzenia
![Page 21: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/21.jpg)
21
System plików - /etc
Zawiera pliki konfiguracyjne Nie może zawierać programów binarnych Zawiera podkartoteki na konfiguracje
aplikacji
![Page 22: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/22.jpg)
22
System plików - /home
Zawiera pliki użytkowników Nie musi występować w systemie
![Page 23: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/23.jpg)
23
System plików - /lib
Zawiera podstawowe biblioteki systemu Musi występować w systemie Musi zawierać zbiory: libc.so.* podstawowa biblioteka C ln (linker/loader)
![Page 24: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/24.jpg)
24
System plików - /media
Zawiera punkty montowania dla mediów wymiennych, CDROM, dyskietki, taśmy itp.
System plików - /mnt
Zawiera punkty montowania dla filesystemów montowanych tymczasowo
![Page 25: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/25.jpg)
25
System plików - /sbin
Programy używane przez administratora systemu
Inne lokalizacje tych programów - /usr/sbin, /usr/local/sbin
![Page 26: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/26.jpg)
26
System plików - /tmp
Kartoteka na zbiory tymczasowe Dostępna do zapisu dla wszystkich
użytkowników Podczas przeładowania systemu jej
zawartość może i powinna być usunięta Alternatywnym miejscem dla zbiorów
tymczasowych jest /var/tmp – zawartość tej kartoteki nie jest kasowana przy przeładowaniu systemu
![Page 27: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/27.jpg)
27
System plików - /usr
Kartoteka na pozostałe zbiory systemu Nie powinna być używana do zapisu przez
użytkowników i aplikacje Podkartoteki bin, sbin, share, lib, include,
local Może zawierać inne podkartoteki, np,
X11R6, src
![Page 28: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/28.jpg)
28
System plików - /var
Kartoteka na zmieniające się pliki, np. logi systemowe, kolejki drukarek, kolejki poczty
Zawiera podkartoteki cache, lib, local, lock, log, opt, run, spool, tmp
Może zawierać opcjonalnie np. mail, games
![Page 29: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/29.jpg)
29
System plików - /proc Opcjonalny, lecz często występujący w
systemach Unix Zawiera informacje o stanie systemu –
procesach, urządzeniach, pamięci, przerwaniach itp.
Wirtualny, tworzony podczas pracy systemu.
Poprzez modyfikację zbiorów w tym systemie plików można zmienić działanie systemu, np. włączyć routing
![Page 30: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/30.jpg)
30
pwd - podaj bieżącą kartotekę
ls - wyświetl zawartość kartoteki
ls ścieżka - wyświetl zawartość wskazanej kartoteki
ls -a -l – wszystkie pliki, ze szczegółami
cd scieżka – zmień kartotekę (bez ścieżki – do kartoteki 'home')
mkdir nazwa – utwórz kartotekę
rmdir nazwa – usuń kartotekę (pustą)
cp co gdzie – kopiuj plik(i) kartotekę(i)
mv co gdzie – przenieś lub zmień nazwę pliku (kartoteki)
![Page 31: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/31.jpg)
31
rm plik(i) – usuń plik(i) (Uwaga! Nie da się odzyskać!)
rm -i pliki – usuń pliki pytając przy każdym, czy na pewno
rm -rf pliki – usuń pliki i kartoteki z podkartotekami, nie pytaj o nic
touch nazwa – utwórz pusty plik o podanej nazwie (jeśli istnieje, zmień czas dostępu i modyfikacji na bieżący)
pushd ścieżka - przejdź do wskazanej kartoteki, powrót komendą popd (nie każdy shell)
df – wyświetla zajętość filesystemów
du – wyświetla wielkość podkartotek
![Page 32: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/32.jpg)
32
ln plik nazwa_linku – tworzy twardy link do wskazanego pliku
ln -s plik nazwa_linku – tworzy miękki link do wskazanego pliku
Twardy link tworzy nowy wpis w kartotece wskazujący na zbiór, musi wskazywać na istniejący plik w tym samym filesystemie, usunięcie oryginału nie spowoduje usunięcia linku
![Page 33: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/33.jpg)
33
? * - zastępują jeden i wiele znaków w nazwie
[abxeo3-8] zastępuje pojedynczy znak jednym z wymienionych w nawiasach(znak '-' podaje przedział znaków)
{ala,ola}.txt – iloczyn kartezjański łańcuchów w nawiasach
. .. - bieżąca kartoteka, nadrzędna kartoteka
![Page 34: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Pewne znaki mają znaczenia specjalne. Aby to znaczenie specjalne wyłączyć, należy:
poprzedzić go znakiem \
ująć tekst w pojedynczych apostrofach ' ' - wyłącza specjalne znaczenie wszystkich znaków
ująć tekst w podwójnych apostrofach ” ” - wyłącza specjalne znaczenie większości znaków
Uwaga, apostrofy ` ` działają inaczej!
![Page 35: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Ćwiczenia. Wykonaj i zaobserwuj działanie:
[kempny@kempny ~]$ cat -> akuku
to jest zawartosc zbioru akuku
[kempny@kempny ~]$ cat akuku
[kempny@kempny ~]$ cd tmp
[kempny@kempny tmp]$ ln ../akuku kopia
[kempny@kempny tmp]$ ls -l ../akuku kopia
[kempny@kempny tmp]$ cat kopia
[kempny@kempny tmp]$ cat ->> kopia
a to dopisane do kopia
![Page 36: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/36.jpg)
36
[kempny@kempny tmp]$ cat kopia
[kempny@kempny tmp]$ cat ../akuku
[kempny@kempny tmp]$ ls -l ../akuku kopia
[kempny@kempny tmp]$ rm ../akuku
[kempny@kempny tmp]$ ls -l
[kempny@kempny tmp]$ cat kopia
[kempny@kempny tmp]$
Wykonaj to samo dla linku miękkiego
![Page 37: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/37.jpg)
37
[kempny@kempny tmp]$ cp /etc/passwd .
[kempny@kempny tmp]$ ls
[kempny@kempny tmp]$ mv passwd ..
[kempny@kempny tmp]$ ls
[kempny@kempny tmp]$ ls ..
[kempny@kempny tmp]$ mv ../passwd .
[kempny@kempny tmp]$ mv passwd haselka
[kempny@kempny tmp]$ ls
[kempny@kempny tmp]$rm haselka
![Page 38: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Utwórz dwie kartoteki o nazwach kot i pies
W kartotece kot utwórz pusty plik o nazwie myszSkopiuj kartotekę kot z jej zawartością do wnętrza kartoteki pies
Komendą ls -laR wyświetl zawartości wszystkich podkartotek
Usuń utworzone kartoteki z ich zawartością
Utwórz zbiór o nazwie #gwiazdy, następnie usuń go
Korzystając z komendy man wypróbuj działanie różnych opcji komendy ls
![Page 39: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/39.jpg)
39
[kempny@kempny tmp]$ touch ala{1,2,3,4}
[kempny@kempny tmp]$ ls
[kempny@kempny tmp]$ touch ala{1,2,3,4}nowe
[kempny@kempny tmp]$ ls
[kempny@kempny tmp]$ ls ala[12]
[kempny@kempny tmp]$ ls ala?
[kempny@kempny tmp]$ ls ala?n*
[kempny@kempny tmp]$ ls ala[23]n*
[kempny@kempny tmp]$ ls ala[1-3]
[kempny@kempny tmp]$ ls ala[1-24]
![Page 40: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/40.jpg)
40
System plików - prawa do plików Prawo do zapisu, odczytu, wykonania Grupy praw dla właściciela, grupy i pozostałych
użytkowników Zapisywane często ósemkowo, kolejne bity
oznaczają kolejno czytanie, zapis, wykonanie. Kolejne cyfry ósemkowe odnoszą się do właściciela, grupy i pozostałych. Na przykład754 oznacza:7 – czytanie, zapis i wykonanie dla właściciela5 – czytanie i wykonanie dla grupy4 – czytanie dla pozostałych
![Page 41: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Sticky bit Dla plików dawniej nakazywał
przechowywanie w swap, obecnie w Linuxie ignorowany
Dla kartotek – kasować i zmieniać nazwę zbiorów w nich może tylko root lub właściciel. Używane np. w kartotece /tmp
![Page 42: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/42.jpg)
42
set-UID set-GID uruchomienie pliku przez zwykłego
użytkownika spowoduje nadanie procesowi praw jego właściciela (grupy)
Niezbędne dla niektórych programów, np. passwd – modyfikuje shadow
Niebezpieczne, jeśli użytkownik podstawi własny program (np. shell) z set-UID
![Page 43: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/43.jpg)
43
Kolejne bity:4 set-UID2 set-GID1 sticky bit4 odczyt – właściciel2 zapis – właściciel1 wykonywanie – właściciel4 odczyt – grupa2 zapis – grupa1 wykonywanie – grupa4 odczyt – wszyscy2 zapis – wszyscy1 wykonywanie - wszyscy
![Page 44: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/44.jpg)
44
Chmod maska plik(i)
Inny zapis:chmod [ugoa...][[+-=][rwx]
u – user – właściciel
g- group – grupa
o, a other, all – pozostali
r, w, x – odczyt, zapis, wykonywanie (dostęp do kartoteki)
+ dodaj
- usuń
= usuń wszystkie i pozostaw tylko te podane
![Page 45: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/45.jpg)
45
file nazwa – wyświetla informacje o pliku
head, tail plik – wyświetla poczatek/koniec pliku
tail -f plik – wyświetla ciągle koniec pliku (dodawane linie)
more plik – wyświetla zawartość zbioru tekstowego ekran po ekranie
cat plik plik plik - wyświetla cały zbiór(y)(również binarne, może sklejać zbiory)
od plik – wyświetla ósemkowo (-x – szesnastkowo, -c znakowo) zawartość pliku binarnego
![Page 46: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/46.jpg)
46
find kartoteka -name nazwa – wyszukuje plik o podanej nazwie począwszy od wskazanej kartoteki
Na przykład:
find /home/kempny/ -name "*pdf" -exec ls -l {} \;
which plik – wyszukuje położenie pliku komendy
whereis komenda – wyszukuje położenie pliku binarnego, źródłowego i strony man komendy
![Page 47: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/47.jpg)
47
grep wzorzec plik – wyszukuje w pliku (plikach wskazany wzorzec
Na przykład:
grep kot *txt wyszuka słowo kot we wszystkich plikach o nazwach kończących się literami txt
Pożyteczne opcje:
-v – działanie odwrotne, znajdzie linie nie zawierające wzorca
-i – ignoruj duże/małe litery
-c – wyświetli tylko liczbę wystąpień wzorca
![Page 48: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/48.jpg)
48
wc – oblicz liczbę wierszy, wyrazów i znaków w zbiorzeuniq – pomiń powtarzające się wierszeuniq -c – jak wyżej, ale podaj liczbę wystąpieńsort -k pos1[pos2] sortuje linie według klucza od znaku pos1 do pos2 włącznie (liczone od 1)Na przykład:sort input.txt | uniq > output.txtsort input.txt | uniq | wc
![Page 49: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/49.jpg)
49
expand – zamień znaki tab na spacjecolrm [startcol [endcol]] – usuń znaki w zbiorze od kolumny startcol do endcol, liczone od 1ed – edytor liniowy, np. do zamiany łańcuchówvi – edytor ekranowy, makropolecenia do modyfikowania zawartości zbioru
![Page 50: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/50.jpg)
50
Kopie bezpieczeństwa systemu
Dump – składuje filesystem lub jego część na taśmę (opcjonalnie do zbioru lub pipe)Poziomy 0-9. 0 - składuj wszystkie pliki, n<>0 składuj tylko te pliki, które zostały utworzone lub zmienione od ostatniego dump niższego poziomuZbiór /etc/dumpdates zawiera informacje które filesystemy, kiedy i z jakim poziomem były składowaneTypowe użycie dump -0u -f /dev/st0 /usr
![Page 51: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/51.jpg)
51
restore – odtwarza filesystem lub pojedyncze zbiory z kopii utworzonej przez dumpz opcją -i wchodzi w tryb interaktywny umożliwiając odtworzenie pojedynczych zbiorówTypowe użycie:mke2fs /dev/sda1mount /dev/sda1 /mntcd /mntrestore rf /dev/st0
Jeśli były wykonywane częściowe dumpy, najpierw należy odtworzyć dump poziomu 0, później kolejno dumpy wyższych poziomów
![Page 52: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/52.jpg)
52
tar – program do składowania zbiorów na taśmę i odtwarzania ich. Może też składować do pliku.Użycie:tar opcje zbiory_do skopiowaniatypowe opcjec – utwórz archiwumx – odtwórz zbiory z archiwumt – wyświetl zbiory z archiwumv – verbose, wyświetlaj co jest wykonywanef – zbiór z archiwum (domyślnie /dev/rmt0)C kartoteka – odtwórz pliki do wskazanej kartoteki
![Page 53: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/53.jpg)
53
Typowe użycie:
tar -cvf /tmp/kopia /etcw zbiorze /tmp/kopia zostanie utworzone archiwum wszystkich zbiorów z kartoteki (i podkartotek) /etc
tar -vxf /tmp/kopiaw bieżącej kartotece odtworzy wszystkie zbiory z archiwum w /tmp/kopia
![Page 54: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/54.jpg)
54
Polecenia tar i dump mogą opcjonalnie poddawać pakowane zbiory kompresji. Jeśli składowanie odbywa się do zbioru, lepiej jest jednak poddać kompresji archiwum, jednym z dostępnych programów:compress, gzip, bzip2, zip, arj
![Page 55: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/55.jpg)
55
Polecenia tar i dump w przypadku składowania na taśmę działają powoli. Niewielkie ilości danych wygodnie jest zarchiwizować do pliku na dysku lokalnym i przesłać na dysk innego komputera (samba, nfs, ftp), składując na taśmie jedynie okresowe kopie.Składowanie najlepiej uruchamiać daemonem cronWażnym jest opracowanie i opisanie szczegółowych procedur wykonywania kopii bezpieczeństwa. Jest to bardzo przydatne podczas odtwarzania systemu po awarii.
![Page 56: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/56.jpg)
56
System plików – montowanie i odmontowanie
W dowolnym miejscu hierarchii systemu plików dołączyć możemy kolejny system plików
miejsce, gdzie nowy system plików dołączymy nazywa się punktem montowania.
Punkt montowania musi być kartoteką, po zamontowaniu jej ewentualna zawartość zostanie przesłonięta nową zawartością.
Zamontować można dyskietkę, partycję dysku, cdrom, dysk udostępniany przez sieć itp
![Page 57: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/57.jpg)
57
Do zamontowana systemu plików służy komenda mount, do odmontowania - umount
Typowe użycie:mount -t typ urzadzenie punkt_montowaniaumount urzadzenieumount punkt montowania
urzadzenie to plik specjalny w /devpunkt to kartoteka, w której chcemy zamontować system plików
![Page 58: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/58.jpg)
58
typ określa fizyczny format zapisu na montowanym nośniku, może to być fat, vfat, cdfs, ntfs, ufs, ext2, ext3, nfs ....
Odmontować system plików można podając urządzenie lub punkt jego zamontowania. Nie można odmontować systemu plików, jeśli jest używany
![Page 59: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/59.jpg)
59
Podczas startu systemu automatycznie montowane są systemy wskazane w zbiorze /etc/fstab:
LABEL=/1 / ext3 defaults 1 1none /dev/pts devpts gid=5,mode=620 0 0none /proc proc defaults 0 0none /dev/shm tmpfs defaults 0 0LABEL=/usr1 /usr ext3 defaults 1 2LABEL=/var1 /var ext3 defaults 1 2/dev/hda2 swap swap defaults 0 0/dev/hda7 /home ext3 defaults 1 2
![Page 60: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/60.jpg)
60
Ćwiczenia. Wykonaj i obserwuj rezultat:
[kempny@kempny tmp]$ touch ala
[kempny@kempny tmp]$ ls -l
[kempny@kempny tmp]$ echo KUKU >>ala
[kempny@kempny tmp]$ cat ala
[kempny@kempny tmp]$ chmod 550 ala
[kempny@kempny tmp]$ ls -l
[kempny@kempny tmp]$ echo KUKU >>ala
[kempny@kempny tmp]$ rm ala
[kempny@kempny tmp]$
![Page 61: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/61.jpg)
61
find / -name *txt >ala&
tail -f ala
find /etc/sysconfig -name ”*” -exec wc {} \;
grep bash /etc/passwd
grep -c bash /etc/passwd
hostname
grep -R `hostname` /etc/sysconfig/*
![Page 62: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/62.jpg)
62
ls -R /etc | grep .conf$
ls -R /etc | grep .conf$ | wc
ls -R /etc 2>/dev/null | grep .conf$ | wc
ls -R /etc 2>/dev/null|grep .conf$ | sort |more
ls -R /etc 2>/dev/null|grep .conf$ | sort | wc
ls -R /etc 2>/dev/null|grep .conf$ | sort | uniqu | wc
ls -R /etc 2>/dev/null|grep .conf$ | sort | uniqu | more
![Page 63: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/63.jpg)
63
od /bin/ls | more
od -h /bin/ls | more
od -c /bin/ls |more
ls
tar -cvf kopia.tar /bin
tar -tf kopia.tar
tar -xvf kopia.tar
ls
ls bin
![Page 64: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/64.jpg)
64
Edytory ed, vi - edEd – edytor liniowy
operuje zawsze na pojedynczej linii tekstuoperuje na kopii zbioru w buforze, oryginalny zbiór
jest modyfikowany dopiero podczas zapisu buforadwa tryby pracy – komend i wprowadzaniaPrzydatny do obróbki bardzo dużych zbiorów, do
wielokrotnej zamiany tekstu w dużej części zbioru lub kiedy nie jest dostępny tryb pełnoekranowy (niektóre awarie systemu)
użycie – ed plik
![Page 65: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/65.jpg)
65
W trybie wprowadzania wszystko, co wprowadzimy z klawiatury jest wpisywane do pliku
wejście w tryb wprowadzania: i – przed zaadresowaną linią, a – za zaadresowaną linią
wyjście z trybu wprowadzania i powrót do trybu komend – linia zawierająca tylko jedną kropkę
![Page 66: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/66.jpg)
66
W trybie komend wszystko, co wprowadzimy z klawiatury traktowane jest jako polecenia.
Adresowanie linii:. bieżąca linia$ ostatnia linian linia n (liczona od 1)- poprzednia linia (-n – n-ta poprzednia linia)+ następna linia (+n – n-ta kolejna linia)/re/ (?re?) następna (poprzednia) linia zawierająca regular expression
Zakres linii – dwa adresy linii oddzielone znakiem ,
![Page 67: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/67.jpg)
67
Przykładowe komendy(.)a – dodaj tekst za zaadresowaną linią(.,.)d – usuń linie z zakresu(.)i - dodaj tekst przed zaadresowaną linią(.,.)s/wzor1/wzor2/ – w podanym zakresie w każdej linii zamienia pierwsze wystąpienie wzor1 na wzor2.(.,.)s/wzor1/wzor2/g – jak wyżej, ale zamienia wszystkie wystąpienia w każdej linii z zakresu.
![Page 68: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/68.jpg)
68
Podstawowe komendy
q – opuszczenie edytoraw [plik] - zapisanie zmian, opcjonalnie do innego pliku r plik -wczytanie zbioru i dopisanie za bieżącą linią
![Page 69: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/69.jpg)
69
Przykładowa sesja
>$ cd /etc>$ ed inittab1666/\:initdefaultid:5:initdefault:s/5/3/w1666q>$
![Page 70: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/70.jpg)
70
vi - edytor ekranowy (vim, vi IMproved) potężne możliwości rozumie składnię wielu języków programowania możliwość pracy w trybie liniowym makropolecenia pracuje na każdym terminalu ze sterowaniem
kursorem
![Page 71: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/71.jpg)
71
Uruchomienie:vi plik
:q! wyjście z anulowaniem zmian:wq lub ZZ – zapis zmian i wyjście:r zbiór wczytanie zbioru i dopisanie za bieżącą linią:w [plik] zapisanie zmian, opcjonalnie w innym pliku
![Page 72: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/72.jpg)
72
tryb wprowadzania tekstu tryb komend tryb liniowy
![Page 73: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/73.jpg)
73
W trybie liniowym można wprowadzać polecenia edytora ed
Wejście w tryb liniowy – poprzedzenie polecenia znakiem :
Przykłady::1,45s/zmienna_c/stala_c/g w liniach 1 – 45 zamieni łańcuch zmienna_c na stala_c:1,.d usunie linie od pierwszej do bieżącej:= wyświetli numer bieżącej linii:5 przeniesie kursor do linii 5
![Page 74: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/74.jpg)
74
Poruszanie się po tekście – strzałki lub klawisze:k – w góręh – w lewo l – w prawoj – w dół
w niektórych wersjach vi poruszanie się w górę i w dół nie działa w trybie wprowadzania tekstu
Wyszukiwanie tekstu:/wzor przeniesie kursor na początek wzoru. Kolejne pojedyncze / wyszukają jego kolejne wystąpienia
![Page 75: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/75.jpg)
75
Podstawowe komendyi – wejdź w tryb wprowadzania tekstu, ustaw kursor przed bieżącym znakiem (a – za nim, I – na początku linii, A – na końcu linii)esc – wyjście z trybu wprowadzania tekstur – zastąp jeden znak nowym[n]s – zastąp n znaków nowymi, pozostań w trybie wprowadzania[n]x – usuń znak (n znaków) pod kursorem (X – na lewo od niego) zapamiętaj je w buforze. powtórz ostatnia komendę:h – wyświetl help
![Page 76: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/76.jpg)
76
Podstawowe komendy
[n]dd usuń n linii (zapamiętaj je w buforze)[n]yy skopiuj do bufora n liniip - wstaw zawartość bufora pod bieżącą linię (P – nad nią). Jeśli w buforze są znaki usunięte komendą x, to wstaw zawartość bufora za kursorem (P - przed)
![Page 77: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/77.jpg)
77
Makropolecenia
Zapamiętanie makropolecenia:q{rejestr}ciag komend do zapamietaniaqjako rejestr może być użyta dowolna litera a -zWykonanie makropolecenia[n] @{rejestr}wykonane zostaną wszystkie zapamiętane poprzednio w rejestrze polecenia. n wskazuje, ile razy makropolecenie ma zostać wykonane
![Page 78: Zarządzanie zasobami komputera](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062501/56816793550346895ddcccc6/html5/thumbnails/78.jpg)
78
Ćwiczenia:skopiuj do własnej kartoteki zbiór konfiguracyjny inetrfejsu ethernet:/etc/sysconfig/network-scripts/ifcfg-eth0zmień adres IP korzystając z edytora vizmień linięDEVICE=eth0na DEVICE=eth1korzystając z edytora ed