Zagadjenost i zastita vazduha

Sta je vazduh?

• Vazduh je smeša gasova od kojih su neki u vrlo promenljivom sastavu: azota ima 78,08%, kiseonika 20,95%, argona 0,97% i u vrlo malim količinama kriptona, ksenona, helijuma, neona i drugih. U promenljivim količinama u vazduhu može biti vodene pare, ozona, ugljen dioksida,radona i drugih. Sastav vazduha varira na različitim visinama. Pri većoj visini smanjuje se sadržaj kiseonika, a povećava se sadržaj vodonika.

NISKA KONCETRACIJA VISOKA KONCETRACIJA

Osim ovih gasova, u vazduhu su stalno prisutne i primjese: vodena

para, čestice prašine, čađ, mikroorganizmi.

Te primese (čvrste, tečne i gasovite), koje su rastvorene u

vazduhu zovu se AEROSOLI.

Najveci izvori zagadjivanja vazduha su:

SAOBRACAJ

TOPLANE KUCNA LOZISTA

INDUSTRIJA

Proizvodi sagorijevanja čvrstih (uglja i nafte), tečnih (mazut i nafta) i gasovitih goriva (metan i butan) su: pepeo, SO, SO2 , CO2 i dr.

Iz automobila i fabričkih dimnjaka oslobađaju se: CO, SO2, oksidi azota (NO, NO2), ugljovodonici itd.

Posledice zagadjivanja vazduhaSmog je siva ili zuckasta masa

magle I zagadjujucih

gasova.Razlikuju se:

-Zimski smog – sadrzi cadj ,

SO2,okside azota I kiseline;

- Letnji smog – sadrzi ozon,

vodonik-peroksid I okside azota

Sta je ozonski omotac?

Ozonski omotač ili ozonski sloj je deo Zemljine atmosfere (stratosfera) koji sadrži relativno visoku koncentraciju ozona, a to je između 10 do 50 km iznad Zemljine površine. Premda je količina ozona u atmosferi relativno mala (maksimalne koncentracije ne prelaze 0,001 %), njegova važnost za život na Zemlji je ogromna. 

Nivo ozona u atmosferi

Ostecenja u ozonskom omotacu(rupe)

Ozonske rupe nastaju usljed šetnog djelovanja freona,odnosno gasova koje oslobađaju proizvodi u obliku sprejeva,kao što su dezodoransi,lakovi,farbe,itd.Naime,molekuli freona,tačnije hlorofluorokarbona,razbijaju molekule ozona (O3),od kojih je građen ozonski omotač,koji štiti Zemlju od štetnog UV zračenja,na molekule kiseonika (O2) i atome kiseonika (O).Na taj način nastaju rupe u ozonskom omotaču,propuštajući štetne UV zrake na Zemlju.

MOGUĆNOSTI ZAŠTITE VAZDUHA OD ZAGAĐIVANJA

A) Primjena kvalitetnijeg goriva za vozila (npr. bezolovnog benzina);

B) Premještanje industrije u posebne industrijske zone vana naselja – one ne bi smjele biti na visini većoj od visine naselja.

C) Postavljanje filtera na fabričkim dimnjacima;D) Podizanje parkova, drvoreda duž ulica,

autoputeva i oko industrijskih pogona (npr. od lipa, platana, borova i sl.).

Važni ekološki datumi:

1. Svjetski dan zaštite šuma - 21. mart2. Svjetski dan zaštite voda – 22. mart3. Dan planete Zemlje – 22. april4. Svjetski dan zaštite biodiverziteta – 22. maj5. Evropski dan parkova – 24. maj6. Svjetski dan zaštite životne sredine – 5. jun7. Svjetski dan zaštite ozonskog omotača – 16.

septembar8. Evropski dan bez automobila – 22. septembar9. Svjetski dan zaštite životinja – 4. oktobar10. Svjetski dan staništa – 6. oktobar

Autori

Bane(Dr.mr)

Zoki Dane Suba