zaya hatig

Бие даалт

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Хатиг(Furunculus)Үсний уут, түүний эргэн тойрон байгаа

зөөлөн эдийн хамт идээлж үхжин үрэвсэхийг

хатиг гэнэ. Үүсгэгч нь стафилококк юм.

Биеийн дархлаа сулрах, витамин

дутагдах, сахарын шижин, давтан өвдөх зэрэг

нь хатиг үүсэхэд нөлөөлнө.


Шинж тэмдэг:

Үсний уутны эргэн тойрон жижиг үрэвсэл бүхий цэврүү үүсч, энэ нь бага зэрэг загатнаж мэдэгдэнэ.

1-2 хоносны дараа нэвчдэс тогтож, арьсны гадаргуугаас дээш конус хэлбэртэй овойно.

7 дахь хоногоос голоосоо эхлэн идээлж, үхжиж гадагшаа идээ бээр гарна.


Хатиг нь голдуу шилэн хүзүү, дал, өгзөг,

шуунд гардаг.

Гарын алга, гар хөлийн хурууны завсар,

хөлийн тавхайн уланд хатиг гардаггүй.

Хамрын нугалаас, дээд уруул, нүүрэнд

байрласан хатиг венийн судсаар дамжин

венийн судасны үрэвсэл менингит болж

хүндрэх аюултай.


Эмчилгээ.

Хатигний орчинг фурациллин (1:5000), 70%-ийн

спирт, 2%-ийн салицилийн спирт, эсвэл спирт-

бриллиантын ногоон уусмалаар арчина.

Хагараагүй байгаа үед тос , эмтэй боолт тавихыг

хориглоно.

Идээлсэн үед Х зүслэг хийж идээ бээр, гэрийг

гаргаад 10%ийн хлот натрийн уусмалаар угааж

цэвэрлээд хуурай болгоод соллюкс, кварцын аль

нэгээр нь шарна.


Мундас (Carbunculus)Үсний хэд хэдэн уут цочмог үрэвсэж, идээлж

үхжин тосны булчирхай, арьс арьсны доорхи

эслэгийг хамарсан нэвчдэс буй болно.

Үүсгэгч нь алтан шарга стафилококк,

заримдаа стафилострептококк хамтран

үүсгэнэ.


шинж тэмдэг

Ихэвчлэн шилэн хүзүү, хоѐр далны хооронд, ууц

нуруу, өгзгөнд гарах бөгөөд гар хөлөнд хааяа гарна.

Мундас гарсан хэсгийн арьс хар хүрэн өнгөтэй

болж, арьсны өнгөн давхарга нимгэрч идээлж

буглана.(үмхий ногоон идээ гоожино)

Мундас шаналгаа ихтэй, өвчтөн 40 хүртэл халуурч,

дотор нь муухайрч, хоол нойронд муудана.


Эмчилгээ.

1. Хүндрэл өгөхөөс болгоомжилж өвчтөнг мэс

заслын тасагт хэвтүүлж эмчилнэ.

2. Аль болох эрт антибиотик сульфаниламидын

эмийг уулгаж, шарлага, УВЧ хийлгэнэ.

3. Х зүслэг хийнэ. Идээг гаргаад антисептикийн

уусмал 10%ийн натрихлорид, фурациллин,

марганцын уусмалаар сайтар угааж марлин чихээс

тавина.


Хөлсний булчирхайн үрэвсэл

(hydradenitis)

Хөлсний булчирхайн идээт үрэвслийг

гидраденит гэнэ. Тунгалгийн урсгалаар эсвэл

хөлсний булчирхайн сувгаар дамжин

стафилококк орж үүсгэнэ. Голдуу суга, цавь,

хөхний товчны оролцоох хөлсний

булчирхай үрэвсэнэ.

Гидраденит 10-15 хоног орчим үргэлжилнэ.


Эмчилгээ.

Антибиотик хэрэглэнэ.

Дахин гараад байвал дархлалын эмчилгээ

стафилаанатоксин, стафиловакцин,

аутовакцин хийнэ.

Үрэвсэж, хавдаж байгаа үед пенициллиныг

новокайнд найруулж хавдсан хэсгийг

тойруулан тарих нь үр дүн сайтай байна.


Буглаа(Abscessus)

Арьсан доор, эсвэл биеийн аль нэг хэсэгт гадна

талаараа бүрхүүлтэй хязгаарлагдмал идээ

хуралдахыг буглаа гэнэ.

Буглааг стафилококк, стрептококк голдуу

үүсгэх бөгөөд гэдэсний болон хөх идээн

савханцар мөн үүсгэнэ.


Шинж тэмдэг

Буглаа нь хэмжээ, байрлалаар харилцан адилгүй, олон янз. Халдвар орсон хэсэгт үхшил бүхий идээт үрэвсэл явагдаж, идээний гадна талаар холбох эдээс бүрдсэн идээрхэг гэр тогтож идээг тархахаас хамгаална

Буглах үед халуурч, нойр хоолондоо муудах, бие сульдах, хөдөлмөрийн чадвар буурах шинжүүд илэрнэ.


Эмчилгээ

Буглааны байрлал, хэмжээ, үе шалтгаалан эмчилгээг тохируулж хийнэ. Пенициллин, оксициллин, метоциллин, тетрациклин зэрэг эмүүдийг хэрэглэнэ. УВЧ-ээр шарна.

Шаардлагатай бол зүслэг хийж цэвэрлээд эхний 1-2 өдөр 5%ийн хлорт натрийн уусмал бүхий марлиар чихээс гоожуурга тавина.


Тунгалгийн судасны

үрэвсэл(Lymphangiitis)

Ихэвчлэн идээт үрэвслийн дараа хүндрэл

байдлаар тохиолдоно.Халдвар, халдварын хор,

тунгалгийн урсгалаар дамжин, эхлээд

тунгалгийн жижиг судсыг үрэвсүүлнэ. Жижиг

судсуудаас дамжин тунгалгийн том судсуудад

зангилаа бөөгнөрөл үүснэ. Тунгалгийн жижиг

судас үрэвссэн үед арьс нийтдээ улайна. Том

судас үрэвссэн үед судсыг дагаж улайна.


Эмчилгээ.

Тунгалагийн судасны үрэвслийг үүсгэсэн идээт

голомтыг эмчилнэ. Гар хөлийг хөдөлгөөнгүй

болгож тостой боолт хийж,чиг барьж

бооно.Антибактерийн эмчилгээ

хийнэ.Цочмог үрэвсэл нь архаг байдалд

шилжэхгүй тунгалагийн судас бөглөрлөөс

хавдана.Энэ үед физик эмчилгээ хийнэ.


Тунгалагийн булчирхайн

үрэвсэл(lymphadenitis)

Биеийн аль хэсэгт идээт үрэвсэл буй болсноос нь хоѐрдогч байдлаар үүснэ. Стафилококк ,стрептококк голдуу үүсгэх боловч бусад нянгууд хааяа үүсгэнэ.

Тунгалагийн булчирхайн үрэвслийг цочмог, архаг гэж хуваана. Цочмог үрэвслийн явц харилцан адилгүй. Лимфаденитыг үүсгэсэн идээт голомтыг үгүй болгоход арьсны улайлт намдаж, шүүдэс шимэгдэж, тунгалгийн булчирхай хэмжээгээрээ багасна. Тунгалгийн булчирхайн энд тэнд идээлж, сүүлдээ нийлж тунгалгийн булчирхайн эргэн тойрон байгаа эдийг нийтэд нь хамарч аденофлегмон болно. Эмчилгээ хийсний дараа архаг байдалд шилжинэ.


Эмчилгээ.

Лимфаденитыг буй болгосон идээт голомтыг

эмчилнэ. Эмчилгээг 3 хуваана.

1. Халдварын эсрэг (үүсгэгчийн эсрэг) антибиотик,

сульфаниламидын эм уулгаж тарина.

2. Идээт голомтыг хагалж нээнэ. Тунгалгийн

булчирхай идээлсэн бол мөн нэгэн адил идээг

хагалж гаргана.

3. Биеийн дархлал нэмэгдүүлэх эмчилгээ хийнэ.

Антибиотикийн эмчилгээг эрт систэмтэй эхлэхэд

үр дүн сайтай.


Яс чөмөгний архаг идээт үрэвсэл

Цочмог идээт үрэвслийн үед идээ шүүсийг сайн

гаргаагүй, антибиотик эмчилгээг хожимдуулсан,

дутуу хийсэн, антибиотикийн мэдрэг чанарыг

тодорхойлоогүй зэрэг шалтгаануудаас үрэвслийн

процесс архагшина.

Яс чөмөгний архаг идээт үрэвслийн гол шинж

тэмдэг нь идээт цоорхой бөгөөд, тэр цоорхойгоор

байнга идээ шүүс гарч байхын хамт үхэжсэн сул яс

(секвестр) гардаг.


Яс чөмөгний архаг идээт үрэвслээс гадна Бродийн

буглаа, Гарригийн архаг үрэвсэл, Ольегийн архаг

үрэвслүүд байдаг.

Бродийн буглаа нь голдуу шилбэний ясны дээд

хэсэгт байрладаг хязгаарлагдмал эмгэг өөрчлөлт юм.

Гарригийн архаг үрэвслийн үед яс зузаарч

хатуурсан байна.

Ольегийн архаг үрэвслийн үед яс, чөмөгний

хязгаарлагдмал өөрчлөлт явагдаж, үүссэн хөндийд

идээ, уураг ихтэй шүүс, салиагаар дүүрсэн байна.


Цусан үжил(sepsis)

Сепсис нь хоѐрдогч шалтгаанаар үүсч, бичил

биетэн, түүний хоронд хүний биеийн

өвөрмөц хариу урвалаар илэрдэг хүнд

халдварт өвчин юм.

Сепсис нь стафилококк, стрептококк,

пневмококк, гэдэсний савханцарын,

агааргүйтэн, холимог г.м зүйлээр үүсгэгдэнэ.


Сепсис нь мэс заслын идээт өвчнүүдийн анхдагч

голомтоос шалтгаалж үүснэ.

Сепсисийн үед бичил биетэн, түүний хор анхдагч

голомтоос цус, тунгалгаар дамжин элэг, дэлүү,

тунгалгийн булчирхай зэрэг янз бүрийн эрхтнүүдэд

очно.

Сепсис нь заримдаа анхдагч идээт голомтоос

үсэрхийлж, биеийн янз бүрийн хэсэгт шинэ идээт

голомтуудыг үүсгэнэ. Сепсисийн үсэрхийлсэн

хэлбэрийг септикопиеми гэнэ. Сепсисийн

үсэрхийлээгүй хэлбэрийг септициеми гэнэ.


Сепсисийн шинж тэмдэг:

30-40 градус хүртэл халуурч удаан хугацаанд чичирч хөлс гоожиж халуурна.

Үсэрхийлэх хэлбэрийн үед 3-4 градусын хэлбэлзэлтэй өгсөж буурна.

Үсэрхийлэхгүй хэлбэрийн сепсисийн үед халуун хэлбэлзэхгүй.

Өвчтөн эцэж турна, элэг дэлүү томорно, нүд болон биеэр шарлана, шээсний хэмжээ багасч шээсэнд уураг дүрст элементүүд бий болно.


zaya hatig

Documents

www

zaluu