zbigniew herbert - hermes pies i gwiazda (1957).pdf

7/23/2019 Zbigniew Herbert - Hermes pies i gwiazda (1957).pdf

1/59

Zbigniew Herbert

Hermes pies i gwiazda

Wiersze

ChrzestU wrt dolinyDotykChciabym opisa

GosAnkhenaton

NefertitiPodr do KrakowaCienie i reCo robi nasi umarliPrzypowieKoatkaWybracy gwiazdTrzy studia na temat realizmu

Nigdy o tobieNiepoprawnoDojrzaoBiay kamieBalkonyPokj umeblowanyDeszcz

Pan od przyrodyZbieracz bambuswMadonna z lwemSidmy anio

Pudeko zwane wyobraniaO tumaczeniu wierszyRowe uchoEpizodJedwab duszyMoje miastoPiciuyciorysDo piciProbaOrnamentatorzy

Pie o bbnieMay ptaszekPrzypowie o emigrantach rosyjskichJak nas wprowadzonoSubstancjaOdpowiedWgrom


2/59

Proza poetycka

SkrzypceGuzikKsiniczkaMatka i jej synekPijacyKlawesynPrzedmiotyMuszla

KrajKotKrasnoludkiStudniaEpizod w biblioteceOsaWariatkaRaj teologwUmarliKryptaPo koncercie

PiekoHotelSiedmiu aniowMiasteczkoMurWojnaWilk i owieczkaBallada o starych kawalerachWieaKawiarnia

Niedwiedzie

HarfaPiraciDziadek

DrnikOd kocaW drodze do DelfWiatr i raKuraKlasykMalarzPejzae kolejowe

Hermes,pies i gwiazdaSzwaczkaOgrd botanicznyLasCesarzonierzSoMartwa naturaRybyywot wojownikaPogrzeb modego wieloryba

Ofiarowania IfigeniiGabinet miechuW szafieSamobjcaRwnowagaMagielZ technologii ezBajka japoskaSen cesarzaOrganistaKsiyc

Luneta kapitanaBajka ruskaFotoplastikon


3/59

Chrzest

Weterani czterdziestodniowych potopwdowiadczeni urwaniem niebaktrzy widzieli mier gr

i zbawienie myszysiedz teraz w przyzbie

patrz na falujce zboepikne jak opadanie wd

- to by bardzo szczliwy pomyspowierzy nadzieje ptakomodtd ich wiara jest mocna

jak gobnik

ocaleni z poncych domwgdzie czowiek pali si jak pierze

zagldaj we wntrza czaszekw bezmylne zwoje rowej anatomii

oni ktrzy znaj wag ciaamwi

dobrze zasuyli na nieruchomozbrodniarz kot i astronom

zych i dobrychporwna pytki d

na koniec my z tczujc grudk ziemi pod powiekaktrzy dostrzegamy ruch w gr i,ruch w d

wznoszenie si ofiari opuszczenie powiek

mwimyjedni i, drudzy maj racj

chrzczonych z wodychrzczonych z ognia

pogodzi nico

lub miosierdziei tylko nas przeciwko ktrym

ojcowie kocioa pisaliby broszurycontra academicos

tylko nas spotka los strasznypomie i lament

bowiem przyjwszy chrzest ziemizbyt mni bylimy w niepewnoci


4/59

U wrt doliny

Po deszczu gwiazdna ce popiow

zebrali si wszyscy pod stra aniow

z ocalaego wzgrzamona obj okiem

cae beczce stado dwunogw

naprawd jest ich niewieludoliczajc nawet tych ktrzy przyjd

z kronik bajek i ywotw witych

ale do tych rozwaaprzeniemy si wzrokiem

do garda dolinyz ktrego dobywa si krzyk

po wicie eksplozjipo wicie ciszy

ten gos bije jak rdo ywej wody

jest to jak nam wyjaniajkrzyk matek od ktrych odczaj dziecigdy jak si okazuje

bdziemy zbawieni pojedynczo

anioowie stre s bezwzgldnii trzeba przyzna maj cik robot

ona prosi- schowaj mnie w okuw doni w ramionach

zawsze bylimy razemnie moesz mnie teraz opuci

kiedy umaram i potrzebuj czuocistarszy anio

z umiechem tumaczy nieporozumienie

staruszka niesiezwoki kanarka

(wszystkie zwierzta umary troch wczeniej)by taki miy - mwi z paczem

wszystko rozumiakiedy powiedziaam -

gos jej ginie wrd oglnego wrzasku


5/59

nawet drwal

ktrego trudno posdzi o takie rzeczystare zgarbione chopisko

przyciska siekier do piersi

- cae ycie bya mojateraz te bdzie mojaywia mnie tam

wyywi tunikt nie ma prawa

- powiada -nie oddam

ci ktrzy jak si zdajebez blu poddali si rozkazom

id spuciwszy gowy na znak pojednania

ale w zacinitych piciach chowajstrzpy listw wstki wosy ucite

i fotografiektre jak sdz naiwnienie zostan im odebrane

tak to oni wygldajna moment

przed ostatecznym podziaemna zgrzytajcych zbamii piewajcych psalmy

Dotyk

Podwjna wszystkich zmysw prawda-

przez oczy idzie karawana obrazws jak widok w wodzie

i midzy czerni midzy bielkolorw sypie si niepewno

i chwieje si w powietrzu czystymnasz wzrok jest lustrem albo sitem

przez ktry sczy si po kropliwilgotnych oczu chwiejna mdro

na dnie sodyczy gorycz drzemiewic krzyczy obkany jzyk

a w muszli suchu gdzie ocean


6/59

jak kbek nici gdzie milczeniebiaego cienia cignie kamiejest tylko gwiazd i lici zamt

ze rodka ziemi zapach w kbachwiat midzy wchem a zdziwieniem

wtedy przychodzi pewny dotykrzeczom przywraca nieruchomo

nad kamstwo uszu oczu zamtdziesiciu palcw ronie tamanieufno twarda i niewiernaukada palce w ranie wiatai od pozoru rzecz oddziela

o najprawdziwszy ty jedyniepotrafisz wypowiedzie mio

ty jedynie moesz mnie pocieszybomy oboje gusi lepi

- na skraju prawdy ronie dotyk

Chciabym opisa

Chciabym opisa najprostsze wzruszenierado lub smutek

ale nie tak jak robi to innisigajc po promienie deszczu albo soca

chciabym opisa wiatoktre we mnie si rodzi

ale wiem e nie jest ono podobnedo adnej gwiazdy

bo jest nie tak jasnenie tak czyste

i niepewne

chciabym opisa mstwonie cignc za sob zakurzonego lwa

a take niepokjnie potrzsajc szklank pen wody

inaczej mwicoddam wszystkie przenonie


7/59

za jeden wyrazwyuskany z piersi jak ebro

za jedno sowoktre mieci si

w granicach mojej skry

ale nie jest to wida moliwe

i aby powiedzie - kochambiegam jak szalony

zrywajc narcza ptakwi tkliwo moja

ktra nie jest przecie w wodyprosi wod o twarz

i gniew rny od ognia

poycza od niegowielomwnego jzyka

tak si mieszatak si miesza

we mnieto co siwi panowie

podzielili raz na zawszei powiedzieli

to jest podmiota to przedmiot

zasypiamyz jedn rk pod gow

a z drug w kopcu planet

a stopy opuszczaj nasi smakuj ziemi

maymi korzonkamiktre rano

odrywamy bolenie

Gos

Id nad morzeaby usysze ten gos

midzy jednym uderzeniem falia drugim

ale gosu nie ma


8/59

jest tylko starcza gadatliwo wodysone nic

skrzydo biaego ptakaprzyschnite do kamienia

id do lasugdzie trwa nieprzerwanyszum ogromnej klepsydry

przesypujcej licie w czarnoziemczarnoziem w licie

potne uchwy owadwtrawi milczenie ziemi

id na polepyty zielone- i te

przytwierdzone szpilkami owadzich istnie

dwicz za kadym dotkniciem wiatru

gdzie jest ten gospowinien odezwa sigdy na chwil zamilknie

niezmordowany monolog ziemi

nic tylko szmeryklaskanie wybuchy

wracam do domui dowiadczenie przyjmuje

posta alternatywyalbo wiat jest niemyalbo jestem guchy

ale by moeobaj jestemy

napitnowani kalectwem

musimy zatem

wzi si pod rki przed siebieku nowym widnokrgomku skurczonym gardomz ktrych wydobywa siniezrozumiae bulgotanie

Ankhenaton


9/59

Inskrypcja

Dusza Ankhenatona, pod postaci ptaka,usiada na brzegu czoa,aby odpocz przed daleka podr. Lecz zamiast patrze w ho-ryzont, spojrzaa w twarz zmarego. A twarz ta bya jak lustro

bogw.

Prba rekonstrukcji

Po co mam wdrowa-pomylaa dusza-

przez zawie pytaniaku bstwom szczekajcym

po co ciemnym korytarzemi przez donie szorstkie

ku wagom wom i skarabeuszom

tutaj zostanpoznam sekret uszu

ktre le przy gowiepasko jak psy

przytrzymam odziesodkich powiek

aby nie wypynyku wklsym skroniom

wejd w nozdrzaa do miejsca

gdzie przysechostatni zapach ziemi

i zetr ten lad

uwij dwa gniazdaw kcikach ust

ktre milcz

i nabrzmiewaj paczembd pracowaa

aby pogodziAnkhenatona z cieniem

tak mwia dusza

ale myktrzy kamienn gow Ankhenatona

trzymamy na kolanachczujemy

jak ona wszyjak ona tucze


10/59

jak ona krzyczy

Nefertiti

Co si stao z duszpo tylu miociach

ach to ju nie ptak olbrzymibiaymi skrzydami bijcy

do witu kadej nocy

motylwylecia przez ustaumarej Nefertiti

motyljak kolorowy

oddech

jake daleka jest drogaod ostatniego westchnieniado najbliszej wiecznoci

lata motyl nad gowaumarej Nefertiti

osnuwa j w kokonjedwabny

Nefertitilarwo

jak dugo czekana twj odlot

na uderzenie skrzydektre poniesie ciebie

w dzie-jedenw noc-jedn

nad wszystkie bramy przepacinad wszystkie urwiska niebios

Podr do Krakowa


11/59

Jak tylko pocig ruszyzacz wysoki bruneti tak mwi do chopcaz ksik na kolanach

- kolega lubi czyta

- A lubi - odpowie tamten-czas szybciej leci

w domu zawsze robotatu w oczy nikogo nie kole

-No pewnie macie racjea co czytacie teraz

- Chopw - odpowie tamten -bardzo yciowa ksika

tylko troch za dugai w sam raz na zim

Wesele take czytaemto jest waciwie sztuka

bardzo trudno zrozumieza duo osb

Potop to co innegoczytasz i jakby widziadobra - powiada - rzecz

prawie tak dobra jak kino

Hamlet- obcego autorate bardzo zajmujcy

tylko ten ksi duskitroch za wielki mazgaj

tunel

ciemno w pocigurozmowa si nagle urwaaumilk prawdziwy komentarz

na biaych marginesachlad palcw i ziemi

znaczony twardym paznokciemzachwyt i potpienie


12/59

Ciernie i re

wity Ignacybiay i pomienny

przechodzc koo ryna krzak si rzucakaleczc ciao

dzwonem czarnego habitupragn zaguszy

urod wiataktra tryskaa z ziemi jak z rany

i kiedy lea na dniekoyski kolcw

zobaczye krew spywajca z czoa

zastyga na rzsachw ksztat ry

i lepa rkaszukajca cierniprzebita zostaa

sodkim dotykiem patkw

paka oszukany witypord szyderstwa kwiatw

ciernie i rere i ciernie

szukamy szczcia

Co robi nasi umarli

Pan przyszed dzisiaj ranoni mi si ojciec

mwi

jecha w dbowej trumnieja blisko karawanuid a ojciec do mnie:

adniecie mnie ubrali


13/59

i pogrzeb bardzo piknytyle kwiatw o tej porzeto musi duo kosztowa

niech tam si ojciec nie martwi

mwi - niech ludzie widzemy kochali ojcaniczego nie aujemy

szeciu w czarnych liberiachidzie adnie po bokachojciec si zastanowi

i mwi - kluczyk od biurkajest w srebrnym kaamarzuw drugiej szufladzie po lewejjest jeszcze troch pienidzy

za te pienidze - mwi -kupimy ojcu pyt

du z czarnego marmuru

nie trzeba - mwi ojciec -lepiej rozdajcie biednym

szeciu w czarnych liberiachidzie adnie po bokachdwiga ponce latarnie

znw jakby si zastanowi- pilnujcie kwiatw w ogrodzie

nakryjcie je na zimnie chc aby zmarniay

ty jeste najstarszy - mwi -z woreczka za obrazem

we spinki z prawdziw perniech ci przynios szczcie

dostaem je od matkikiedy zdaem maturpotem ju nic nie mwizasn widocznie mocniej

tak to troszcz si o nasnasi umarli

napominaj przez senodnosz zgubione pienidze

staraj si nam o posadszepcz numery losw

albo gdy tego nie mogstukaj palcem w okno


14/59

a my im z wdzicznoci wielkiej

wymylamy niemiertelnozaciszn jak norka myszy

Przypowie

Poeta naladuje glosy ptakwwyciga dug szyja wystajca grdyka

jest jak palec niezgrabny na skrzydle melodii

piewajc wierzy gbokoe przyspiesza wschd socaod tego zaley ciepo piewu

i czysto wysokich tonw

poeta naladuje sen kamieniz gow w ramionach

jest jak kawaek rzebyoddychajcej rzadko i bolenie

pic wierzy e on jedenzgbi tajemnic istnieniai e bez pomocy teologw

chwyci w spragnione usta wieczno

czym byby wiatgdyby nie napeniaa go

nieustanna krztanina poetywrd ptakw i kamieni

Koatka

S tacy ktrzy w gowiehoduj ogrody

a wosy ich s ciekamido miast sonecznych i biaych


15/59

atwo im pisazamykaj oczy

a ju z czoa spywajawice obrazw

moja wyobraniato kawaek deski

a za cay instrumentmam drewniany patyk

uderzam w deska ona mi odpowiada

tak - taknie - nie

innym zielony dzwon drzewaniebieski dzwon wody

ja mam koatkod nie strzeonych ogrodw

uderzam w deska ona podpowiada

suchy poemat moralistytak-taknie-nie

Wybracy gwiazd

To nie anioto jest poeta

nie ma skrzyde

ma tylko upierzonpraw do

bije t doni w powietrzeulatuje na trzy calei zaraz znw opada

kiedy jest cakiem niskoodbija si nogami

na chwil zawisa w grzewymachujc upierzon doni

ach gdyby oderwa si od przycigania glinymgby zamieszka w gniedzie gwiazd


16/59

mgby skaka z promienia na promiemgby

ale gwiazdyna sam myl

e byyby jego ziemiprzeraone spadaj

poeta przesania oczyupierzon doni

nie marzy ju o locieale o upadku

co kreli jak byskawicaprofil nieskoczonoci

Trzy studia na temat realizmu

1

Ci ktrzy maluj mae lusterka jezioroboki i abdzie sceny przy strumieniu

ci ktrzy jak nikt potrafi odda sodycz snu

nagie rami pod gow otwarty li i nieboa jeli ju odwa si opowiada morze

atwo mieszcz to sowo w ustach o brzegach rowych

oni nosz nas w maych koszykach z wiklinyi skadaj na piersi z ktrej pilimy ongi

nie krzyczmy na nich e wiat ich bez burzyzwidnie jak kwiat zerwany o zachodzie soca

ich maa krga ciepa rzeczywistojak policzek pasterza kiedy gra na flecie

oni myleli e znajdziemy szczcie

w zacisznym sercu krajobrazu z tcz

2ci ktrzy maluj wntrza golarni

niechlujne staruszki osy i warzywasceny pijackie brutalnych odakw

wszystko to cikim i brzowym ugrema promie wiata ktry si przedziera

midzy belkami okopconej izbyna st upada na nim porzuconesoczyste cie omglone bkity

promie jest na to aby na nim ostrzysurowy pdzel zgarbionego mistrza


17/59

wic przenikaj wntrza czynszowych kamienici zagldaj w serce jak w mieszek srebrnikw

i tylko widz lepca ktry liczy perydziewczyn pohabion bitych oszukanych

ciemny pacz nisko i sznury na strychu

o jasn wod potopwuprasza pdzel

3na koniec oni

autorzy pcien podzielonych na praw stron i lew stronktrzy znaj tylko dwa kolory

kolor tak i kolor niewynalazcy prostych symbolw

otwartych doni i zacinitych picipiewu i paczu

ptakw i pociskwumiechw i szczerzenia zbw

ktrzy mwipotem kiedy zamieszkamy w owocach

bdziemy uywali subtelnego koloru "moe"i "pod pewnym warunkiem" o perowym poysku

ale teraz wiczymy dwa chryi na pust scen

pod olepiajce wiatorzucamy ciebie

z okrzykiem: wybieraj pki czaswybieraj na co czekasz

wybieraj

I aby ci pomoc nieznacznie popychamy jzyczek wagi

Nigdy o tobie

Nigdy o tobie nie omielam si mwiogromne niebo mojej dzielnicy

ani o was dachy powstrzymujce wodospad powietrzapikne puszyste dachy wosy naszych domwmilcz take o was kominy laboratoria smutku

porzucone przez ksiyc wycigajce szyjei o was okna otwarte-zamknite


18/59

ktre pkacie w poprzek gdy umieramy za morzem

Nie opisz nawet domuktry zna wszystkie ucieczki i moje powroty

cho may jest i nie opuszcza powieki zamknitej

nic nie odda zapachu zielonej portieryani skrzypienia schodw po ktrych wnosz zapalon lampani licia nad bram

Chciabym waciwie napisa o klamce furtki tego domuo jej szorstkim ucisku i przyjaznym skrzypieniu

i cho wiem o niej tak wielepowtarzam tylko okrutnie pospolit litani sw

Tyle uczu mieci si midzy jednym uderzeniem serca a drugimtyle przedmiotw mona uj w obie rce

Nie dziwcie si e nie umiemy opisywa wiatatylko mwimy do rzeczy czule po imieniu

Niepoprawno

Oto jest moje pikno niepowanea kruche jest jak wosy i jak szko

ukadam swe przyrzdy piewnena brzegu stolic przeddzie grozy

tu may kubek upojeniai struna jak zabity wierszcz

lutnia nie wiksza ni do dzieckafaszywy cie zmylony miech

oto szkatuka barw zachodupuzderko pieszczot ez flakonik

muzyki pukiel i modoci

to bd nis jak chleb i miomijajc ciaem tor elaza

oto jest moje kruche piknoukadam swe przyrzdy piewnena brzegu mrz na lotnym piasku


19/59

a fala widzc moj pochokamie podaje zamiast kwiatu

Dojrzao

Dobre jest to co minodobre jest to co nadchodzi

a nawet dobra jestteraniejszo

W gniedzie uplecionym z ciaa

y ptakbil skrzydami o sercenazywalimy go najczciej : niepokj

a czasem: mio

wieczoramiszlimy nad rwc rzek alu

mona si byo przejrze w rzeceod stop do gw

teraz

ptak upad na dno chmuryrzeka utona w piasku

bezradni jak dziecii dowiadczeni jak starcyjestemy po prostu wolni

to znaczy gotowi odej

W nocy przychodzi miy staruszekujmujcym gestem zaprasza

- jak si nazywasz - pytamy strwoeni

- Seneka - tak mwi ci ktrzy koczyli gimnazjuma ci ktrzy nie, znaj aciny

woaj mnie: umary

Biay kamie

Oczy tylko zamkn-


20/59

krok mj oddala si ode mniejak guchy dzwon pochonie go powietrzei gos mw wasny gos ktry z daleka woa

zamarza w kbek paryrce opadaj

zoone wok woajcych ust

lepe zwierz dotykcofnie si w gb

w pieczary ciemne i wilgotnezostanie zapach ciaa

palcy si wosk

wtedy ronie we mnienie strach nie mio

ale biay kamie

wic to tak si spenialos co rysuje nas na lustrze paskorzeby

widz zaklsn twarz wypuka pier i guche muszle kolanstopy zadarte wizk suchych palcw

gbszy ni ziemi krewbujniejszy ni drzewo

jest biay kamieobojtna penia

lecz znw krzycz oczy

kamie si cofaznw jest ziarenkiem piaskuzatopionym pod sercem

poykamy obrazy wypeniamy pustkgos si zmaga z przestrzeni

uszy rce usta dr pod wodospadamiw muszl nozdrzy wpywaokrt wiozcy aromat Indii

i zakwitaj tcze od nieba do oczu

czekaj biay kamieniuoczy tylko zamkn

Balkony

Balkony eheu nie jestem pasterzemnie dla mnie gaj mirtowy strumie i obokizostay mi balkony wygnany arkadyjczyk

patrze musz na dachy jak na pene morze


21/59

gdzie okrtw toncych skarga dymi duga

c mi zostao c krzyk mandolinlot krtki i upadek na kamienne dno

gdzie si czeka wrd gapiw na przypyw wiecznoci

oddajc w zamian troch krwi

nie tego czekaem nie to nie jest modosta z gow w bandaach i rce przyciskai mwi gupie serce przestrzelony ptaku

zosta tu na urwisku jest w zielonej skrzyncegroszek pachncy i kwiaty nasturcji

idzie wiatr przedwieczorny od strzyonych ogrodwz upieem na konierzu bryza chromy sztorm

sypie si tynk na pokad na pokad balkonu

z gow w bandaach szcztkiem liny jak kosmykiem woswstoj wrd kamiennej powagi starczych ywiow

tak zegarze tak trucizno to bdzie jedyna podrpodro promem na drugi brzeg rzeki

nie ma tam cienia morza ani cienia wysps tylko cienie naszych bliskich

tak tylko podr promem tylko prom na konieco balkony jaki bl ebracy piewaj na dnie

i do ich zawodzenia przycza si gosgos pojednania przed podr promem

- wybaczcie nie do was kochaemtrwoniem modo szukajc prawdziwych ogrodw

i wysp prawdziwych w grzmocie fal

Pokj umeblowany

W tym pokoju s trzy walizkiko nie moje

szafa z pleni lustra

kiedy otwieram drzwisprzty nieruchomiej

ogarnia mnie zapach znajomypot bezsenno i pociel

jeden obrazek na cianieprzedstawia Wezuwiusza


22/59

z piropuszem dymu

nie widziaem Wezuwiuszanie wierz w czynne wulkany

drugi obrazto wntrze holenderskie

z mrokukobiece rce

nachylaj dzbanekz ktrego sczy si warkocz mleka

na stole n serwetachleb ryba pczek cebuli

idc za zotym wiatemwchodzimy na trzy schody

przez uchylone drzwiwida kwadrat ogrodu

licie oddychaj wiatemptaki podtrzymuj sodycz dnia

nieprawdziwy wiatciepy jak chlebzoty jak jabko

odrapane tapetymeble nie oswojone

bielma luster na cianachto s wntrza prawdziwe

w pokoju moimi trzech walizek

dzie si roztapiaw snu kauy

Deszcz

Kiedy mj starszy bratwrci z wojny

mia na czole srebrn gwiazdka pod gwiazdk

przepa


23/59

to odamek szrapnelatrafi go pod Verdun

a moe pod Grunwaldem(szczegw nie pamita)

mwi duowieloma jzykamiale najbardziej lubi

jzyk historii

do utraty oddechupodrywa z ziemi polegych kolegw

Rolanda Feliksiaka Hannibalakrzycza

e to ostatnia wyprawa krzyowae wkrtce Kartagina padniea potem wrd szlochu wyznawa

e Napoleon go nie lubi

patrzylimyjak blednie

zmysy go opuszczaywolno obraca si w pomnik

w muzyczne muszle uszu

wstpi kamienny las

a skra twarzyzapita zostaa

na niewidome i suchedwa guziki oczu

zosta mu tylkodotyk

co za historie

opowiada rkamiw prawej mia romanse

w lewej wspomnienia onierskie

zabrali mego bratai wywieli za miasto

wraca teraz co jesieszczupy i cichy

nie chce wchodzi do domupuka o szyb bym wyszed

chodzimy sobie po ulicach


24/59

a on mi opowiadaniestworzone historie

dotykajc twarzylepymi palcami paczu

Pan od przyrody

Nie mog przypomnie sobiejego twarzy

stawa wysoko nade mnna dugich rozstawionych nogach

widziaemzloty acuszek

popielaty surduti chud szyj

do ktrej przyszpilony bynieywy krawat

on pierwszy pokaza namnog zdechej aby

ktra dotykana iggwatownie si kurczy

on nas wprowadziprzez zloty binokular

w intymne ycienaszego pradziadka

pantofelka

on przynisciemne ziarno

i powiedzia: sporysz

z jego namowyw dziesitym roku ycia

zostaem ojcemgdy po napitym oczekiwaniu

z kasztana zanurzonego w wodzieukaza si ty kieek

i wszystko rozpiewao siwokoo

w drugim roku wojnyzabili pana od przyrody


25/59

obuzy od historii

jeli poszed do nieba -

moe chodzi teraz

na dugich promieniachodzianych w szare poczochyz ogromn siatki zielona skrzynk

wesoo dyndajc z tyu

ale jeli nie poszed do gry -

kiedy na lenej ciecespotykam uka ktry gramoli si ;

na kopiec piasku

podchodzszastam nogami

i mwi:- dzie dobry panie profesorze

pozwoli pan e mu pomog -

przenosz go delikatniei dugo za nim patrz

a giniew ciemnym pokoju profesorskim

na kocu korytarza lici

Zbieracz bambusu

Jak gsta mgaszary opar nad gowa

tylko prty bambuswwidz przed oczyma

gdzie jest niebopotrzsajce obokami

i wiatem

pikni panowiena tarasie soca

ogldaj sowika i rna nitkach jedwabiu

pikni panowierecytuj modlitwy


26/59

przed oczami ich dyndazoty warkocz pogody

krzyk dzikich ptakwgsta mga

widz rzsisty szary

deszcz bambusw

Madonna z lwem

Przez ziemi mona na osiokuale naprawd jedzie Maria

na ksiycu tustym jak karpi byszczcym jak talerz golibrodyDrzewa Rodzaju podnosz gowy

inicjaowe kwiaty wzdychaj cudniebd pochwalona - woaj ptacy

- dzie dobry - odpowiada krlowa prorokwona cieli

Maria

ale najbardziej lubi podrowa

na powym i wygimnastykowanym lwiektry idzie agodnie i lekkoa kiedy grzyw potrzsa

strzelaj oswojone piorunyTen lew jest nieludzko dobry

wszystko bierze powaniepod kadym drzewem wszy symbole

za Mari kroczy Angiel obosiecznypeen sw ostatecznych

a troch za nim ulubieniec Marii - Janio

niesie za ni paszcz i cie jej zoony we czworoJanio jest pulchny i dobrodusznynie ma tylko suchu

Ju dojedajlew porykuje czujc obor pen marchwi

na kocu bukszpanowego szpalerukolorowa bariera raju


27/59

Sidmy anio

Sidmy aniojest zupenie inny

nazywa si nawet inaczejSzemkel

to nie co Gabrielzocisty

podpora tronui baldachim

ani to co Rafaelstroiciel chrw

ani takeAzraelkierowca planet

geometra nieskoczonocidoskonay znawca fizyki teoretycznej

Szemkeljest czarny i nerwowy

by wielokrotnie karanyza przemyt grzesznikw

midzy otchania niebem

jego tupot nieustanny

nic nie ceni swojej godnocii utrzymuj go w zastpie

tylko ze wzgldu na liczb siedem

ale nie jest taki jak inni

nie to co hetman zastpw

Michacay w uskach i piropuszach

ani to co Azrafaeldekorator wiata

opiekun bujnej wegetacjize skrzydami jak dwa dby szumice

ani nawet to coDedrael

apologeta i kabalista

Szemkel Szemkel


28/59

- sarkaj anioowiedlaczego nie jeste doskonay

malarze bizantyscykiedy maluj siedmiu

odtwarzaj Szemkelapodobnego do tamtych

sdz bowieme popadliby w herezjgdyby wymalowali go

takim jak jestczarny nerwowy

w starej wyleniaej aureoli

Pudeko zwane wyobrani

Zastukaj palcem w cian -z dbowego klocka

wyskoczykukuka

wywoa drzewajedno i drugiea stanie

las

zawistaj cienko -a pobiegnie rzeka

mocna niktr zwizanogry z dolinami

chrzknij znaczco -oto miasto

z jedn wieszczerbatym muremi domkami tymijak kostki do gry

terazzamknij oczyspadnie nieg

zgasizielone pomyki drzew

wie czerwon


29/59

pod niegiem

jest nocz byszczcym zegarem na szczycie

sow krajobrazu.

O tumaczeniu wierszy

Jak trzmiel niezgrabnysiad na kwiecie

a zgia si odyga wiotkaprzeciska si przez rzdy patkw

podobnych sownikowym kartkomdo rodka dy

gdzie aromat i sodycz jesti cho ma katari brak mu smaku

jednak dya bije goww ty supek

i tu ju koniectrudno wnikn

przez kielich kwiatwdo korzeni

wic trzmiel wychodzibardzo dumny

i gono brzczy:byem w rodku

tym zaco mu nie cakiem wierz

nos pokazujez tym pyem

Rowe ucho

Mylaemznam j przecie dobrze

tyle lat yjemy razem

znam


30/59

ptasi gowbiae ramiona

i brzuch

a pewnego razu

w zimowy wieczrusiada przy mniei w wietle lampypadajcym z tylu

ujrzaem rowe ucho

mieszny patek skorymuszla z yjc krwi

w rodkunic wtedy nie powiedziaem -

dobrze byoby napisawiersz o rowym uchu

ale nie taki eby powiedzielite sobie temat wybrapozuje na oryginaa

eby nawet nikt si nie umiechneby zrozumieli e ogaszam

tajemnic

nic wtedy nie powiedziaemale noc kiedy leelimy razem

delikatnie prbowaemegzotyczny smakrowego ucha

Epizod

Idziemy nad morzemtrzymajc mocno w rkach

dwa koce staroytnego dialogu- kochasz mnie

- kocham

ze cignitymi brwiamistreszczam ca mdro

dwu testamentwastrologw prorokwfilozofw z ogrodw

i filozofw klasztornych


31/59

a brzmi to bez maa tak:

- nie pacz- bd dzielna

- popatrz wszyscy ludzie

wydymasz wargi i mwisz- powiniene by kaznodziej -

i zagniewana odchodzisznie kocha si moralistw

c mam powiedzie nad brzegiemmaego martwego morza

woda powoli wypenia

ksztaty stp ktre zniky

Jedwab duszy

Nigdynie mwiem z ni

ani o mioci

ani o mierci

tylko lepy smaki niemy dotyk

biegay midzy namigdy pogreni w sobie

leelimy blisko

muszzajrze do jej wntrza

zobaczy co nosiw rodku

gdy spalaz otwartymi ustami

zajrzaem

i coi co

jak mylicieco zobaczyem

spodziewaem si


32/59

gazispodziewaem si

ptaka

spodziewaem si

domunad wod wielk i cich

a tamna szklanej pyciezobaczyem par

jedwabnych poczoch

mj Boekupi jej te poczochy

kupi

ale co zjawi si wtedyna szklanej pycie

maej duszy

czy bdzie to rzeczktrej nie dotyka si

ani jednym palcem marzenia

Moje miasto

Ocean ukada na dniegwiazd soli

powietrze destylujebyszczce kamienieuomna pami tworzy

plan miasta

rozgwiazd ulicplanety dalekich placwogrodw zielone mgawice

emigranci w zamanych kaszkietachskar si na ubytek substancji

skarbce z dziurawym dnemroni drogie kamienie pozostali w sile wieku

nio mi si e idz domu rodzicw do szkoy


33/59

wiem przecie ktrdy id

po lewej sklep Paszandytrzecie gimnazjum ksigarnie

wida nawet przez szyb

gow starego Bodeka

chc skrci do katedrywidok si nagle urywanie ma dalszego cigu

po prostu nie mona i daleja przecie dobrze wiem

to nie jest lepa ulica

ocean lotnej pamicipodmywa kruszy obrazy

w kocu zostanie kamiena ktrym mnie urodzono

co nocstaj boso

przed zatrzanit brammego miasta

Piciu

1

Wyprowadzaj ich ranona kamienne podwrzei ustawiaj pod cian

piciu mczyzn

dwu bardzo modychpozostali w sile wieku

nic wicejnie da si o nich powiedzie

2

kiedy pluton podnosibro do oka

wszystko nagle staje

w jaskrawym wietleoczywistoci


34/59

ty murzimny bkit

czarny drut na murzezamiast horyzontu

jest to moment

buntu piciu zmyswktre rade by uciec

jak szczury z toncego okrtu

zanim kula dojdzie do miejsca przeznaczeniaoko zauway nadlatujcy pocisk

such utrwali stalowy szelestnozdrza napeni si ostrym dymem

munie podniebienie patek krwia dotyk skurczy si i rozluni

teraz ju le na ziemicieniem nakryci po oczy

pluton odchodziich guziki rzemienie

i stalowe hemys bardziej ywe

od tych lecych pod murem

3nie dowiedziaem si dzisiajwiem o tym nie od wczoraj

wic dlaczego pisaemniewane wiersze o kwiatach

o czym mwio piciuw nocy przed egzekucja

o snach proroczycho przygodzie w burdelu

o czciach samochodwo morskiej podry

o tym, e jak mia pikinie trzeba byo zaczyna

o tym e wdka najlepszapo winie boli gowa

o dziewczynachowocach

yciu

a zatem monauywa w poezji imion greckich pasterzy

mona kusi si o utrwalenie barwy porannego niebapisa o mioci

a take

jeszcze razze miertelna powaga


35/59

ofiarowa zdradzonemu wiatur

yciorys

1Napisa pierwszy wiersz o ryi sztuczn obmy w deszczu ez

gimnazjumklasa II A

przysiga na jedyne serce

e zawsze bdzie piknej bronii nie ulknie si przemocy

e nigdy nigdyzawsze zawsze

pod pulpitem awkiley ten chopak

przyciskajc do piersinieporadne wyznanie

na pulpicie jego nazwisko

wzr na objto stokaodmianapuer bonusi sowo Jadzia

2tercjan wybieg z wielkim dzwonkiem

otworzy ustai zadzwoni na poar

odwracay si szybko obrazy

biay budynek sta si czerwony

a potem w obraz wstpiy drzewaktre stay za szkoa

na podwrzegdzie bawili si chopcy

wbiegli uzbrojeni mczynii rozpocza si apankaci ktrym udao si uciec

zbiec do lasubawili si dalej

w andarma i zbjw

3


36/59

ten z II A-ale waciwie by to

zupenie inny chopiec

handlujcy walutami

bity po twarzy

wieziony na stracenielezc na betonie

uparcie czogajcy siza misk napenion

godem yciaobdarty do kocia jednak ywy

kiedy go wyzwolonopaka e wstydu

zapaka po raz drugi

4trzeba mu odda sprawiedliwo

nieprdko zgodzi si na ycie

przybiera wartki strumie zdarzeon sta na pustkowiu i zawodzi

szuka pamitek po ruinachmodli si imionami zmarych

poezja crka jest pamici

stoi na stray cia w pustkowiu

szelesty wierszy tyle warteile jest w nich oddechu tamtych

siedzi samotny przy stolikubbni palcami woa pustk

5przysiad si yczliwy

i mwi

nie mona patrze jak si mczysz

i nawet piszesz gorzejwypij ciebie

chciwe usta umarych

na jednej struniewygrasz tylko skarg komara

odrzuc ciebiechciwe rce ywych

wiemtrudno si z tym zgodzi

nie wszystko jest tak


37/59

jak by powinno

zwr jednakkroki ku przyszociwyjd ze wspomnie

do ziemi nadziei

prbowae przekrzycze czaszwracajc si do zmarychsprbuj przekrzycze czas

zwracajc si do nienarodzonych

nikt nie chceaby zdradza siebie

pozosta w swojej sferzepisz o tym czego nie ma

6czyta poeta nocbroszurki z ekonomii

noc buduje poetaraj dla swoich umarych

jest to biay blokjak kawa sera

w ktrym kady bdzie mia swj otwrtusty cichy i ciepy

ten raj bdzie gotowy

gdy skoczy si wielka walka klasi gdy z hektara bdziemyotrzymywa tyle a tyle

zabynie wtedymiliard arwek

i goniki zanios si pieni

7znw poeta pisze

przyzywa nienarodzonych

do raju przyszoci

ponad kamienna przepacirozpina most ze somki

przebiega po nimlekkomylny jak nadzieja

8odbudowano poecie

stolik w rodku miasta

odbudowano kawiarnieakwarium dla artystw


38/59

teraz ju nie jest samsiedzi z nim mody muzyk

pewien rzebiarzrudy krytyk

i dwie modelki

jak dobrze i z ludem-myli poeta-i przebiera pod stolikiem nogami

czasem dyskutuj o tymczy dyktatura proletariatu

nie wyklucza prawdziwej sztuki

potem patrz na siebiei wybuchaj miecheme jeszcze nie odwykliod pyta retorycznych

Do pici

Piec palcw co po strunach chodzzegna si jak elazo w ogniuw owoc granatu martwy splot

i dziesi palcw pazie pieszczotuklkn zedr czuy jedwab

i umr jak umiera li

tysice palcw kwiatw doniotwarta przyja ziarno wai dnia dugiego snuj kokon

wtedy przychodzi wielki rzdcamci si nitka przyja plcze

i pustych sw makwka dzwonipotem zakrzepa krew w sztandarach

i palcw wze ponad gowtaki sam wze w mzgu pi

Proba

Naucz nas take palce zwija


39/59

i drzwi podpiera z tamtej stronypokojw prnej ju mioci

niech kiedy trzeba bdzie picito co marzyo tak o szczciu

i osaniao chudy pomyk

a potem po skoczonej walcepozwl nam rozprostowa palce

choby ju bya tylko pustka

gdy w do otwart przyjmiesz klskgdy czaszk w czue palce wemiesz

zacznie si wtedy jeszcze raz

otwartych doni wielka sprawa

po strunach podro po zabawachostatnie ziarno ocalenia

Ornamentatorzy

Pochwaleni niech bd ornamentatorzy

ozdabiacze i sztukatorzytwrcy aniokw fruwajcych

i ci take ktrzy robi wstkia na wstkach napisy krzepice

(pod wstkami wiatr od wyschych rzek)

a take skrzypkowie i fleciciktrzy dbaj aby ton by czysty

oni strzeg arii Bacha na strunie G

no i ma si rozumie poecibowiem staj w obronie dzieci

mwi umiech donie i oczy

oni maj racj nie jest spraw sztukiprawdy szuka to s rzeczy nauki

sztukatorzy czuwaj nad ciepem serca

eby bya nad bram mozaikagob ga albo soce w kwiatach

(kto za bram cignie symbole za sznurek)

s ju takie sowa kolory i rytmy


40/59

co si miej i pacz jak ywesztukatorzy przechowuj te sowa

e si pdzi przy tym ciemne mynymy si o to sztukatorzy nie martwimy

my jestemy parti ycia i radoci

na ulicy radosnych pochodwszary mur wizienny w oczy kuje

brzydka plama w krajobrazie idealnym

sztukatorw co najlepszych wezwalica noc sztukatorzy malowali

nawet plecy tych co siedz z tamtej strony na rowo

Pie o bbnie

Odeszy pasterskie fletniezoto niedzielnych trbek

zielone echa waltorniei skrzypce takie odeszy

pozosta tylko bbeni bben gra nam dalejodwitny marsz aobny marsz

proste uczucia id w taktna sztywnych nogach

dobosz grai jedna myl i sowo jedno

gdy bben wzywa strom przepa

niesiemy kosy lub nagrobekco mdry nam wywry bben

gdy w skr brukw bije krokten hardy krok co wiat przemieni

na pochd i na okrzyk jeden

nareszcie idzie ludzko caanareszcie kady trafi w krok

cielca skra paki dwierozbiy wiee i samotnoi stratowane jest milczenie

a mier niestraszna kiedy tumna

kolumna prochu nad pochodemrozstpi si posuszne morze


41/59

zejdziemy nisko do czeluci

do pustych piekie oraz wyejnieba sprawdzamy nieprawdziwo

i wyzwolony od przestrachw

w piasek si zmieni cay pochdniesiony przez szyderczy wiatr

i tak ostatnie echo przejdziepo nieposusznej pleni ziemi

zostanie tylko bben bbendyktator muzyk rozgromionych

May ptaszek

O drzewo rozoyste jak drzewo rodzajunam ptakom przeznaczone na zielony dom

pod oddechem wstrzymanym wirujcych sferpord piasku i gliny pord gliny i piaskuw rodku pusty do ktrych miujcy wiatr

przynosi tylko suchy deszcz popiow

jake mieszka gdzie indziej ni na drzewie jedynymgdy sycha gste krople spadajcych pszcz

i szumi lici peny dzban

ja may ptaszek znam swe miejsce znamprzykuty do gazi chciabym liciem by

najmniejszym listkiem ktry dry

- bo mwi mdry w ktry na drzewie mieszkaktry drzewo oplata ktry drzewem rzdzi

e zginie ten ktry opuci drzewood pragnienia i godu ze strachu przed sobchoby swoj ucieczk nazwa piknie wolno

zaprawd wam powiadam mwi mdry wjeli wy nie bdziecie posuszne jak licierwnie pokorne sabe i wiatrom powolnezginiecie i zaginie wszelki po was lad

ja may ptaszek znam sw warto znamnie jestem jak w wierszcz co pod kamieniem siedzi

swobodny lekkomylny bo ma tylko uskktra wkrtce zostanie - pusty pomnik po nim


42/59

a my mamy histori i ruiny gniazdi domy bardzo mdrze wyoone puchem

i szkol piewu ktra jak ufamyprzetrwa gwiazd roje nieme i niemuzykalne

- gdy zginie ptak to zaraz w niebie dziura

przez ktr sypie szary proch na ziele ziemi -

*ofiara skrzyde naprzd bolia z tego blu mona piewa

potem si kocha nieruchomoi strach dyktuje sowo pieni

t pieni oddalajc wyrokposuszni instynktowi yciana dnie skrywamy iskr buntu

kiedy chwalimy sodk przemoc

przez wskie gardo dugie odyod tego pewnie gardo pka

i pka serce gdy za bliskoprzybliy oczy nieruchome

ty co pod drzewem czytasz ksiki pord ludzi jeste ptakiemtobie to piro - jeli moesz

elegi napisz na mj zgon

piro zachowaj w nim kolorystrachu mioci i rozpaczy

moe napiszesz nim poemato doli ptakw w srogich czasach

Obudnym

Przypowie o emigrantach rosyjskich

Byo to w roku dwudziestyma moe dwudziestym pierwszym

przyjechali do nasrosyjscy emigranci

bardzo wysocy blondynio marzycielskich oczach


43/59

z kobietami jak sen

kiedy przez rynek przechodzilimwilimy - wdrowne ptaki

chodzili na ziemiaskie baleszeptano wok - co za pery

ale gdy gasy wiata zabawbezradni zostawali ludzie

szare gazety wci milczayi tylko pasjans si litowa

milky gitary za oknamii nawet blady oczy czarne

wieczorem do rodzinnych stacjizawozi ich samowar z gwizdkiem

po paru latach mwionotylko o trojgu

o tym ktry zwariowao tym ktry si powiesi

i o tej do ktrej chodzili mczyni

reszta ya na uboczui wolno obracaa si w proch

T przypowie opowiada Mikoajktry rozumie konieczno dziejw

aby mnie przerazi to znaczy przekona

Obudnym protektorom

Jak nas wprowadzono

Bawiem si na ulicynikt mn si nie zajmowa

robiem babki z piaskumruczc pod nosem Rimbauda

raz starszy pan to posyszajeste chopcze poet

my wanie teraz robimyoddolny ruch literacki


44/59

pogadzi po brudnej gwce

dal mi duego lizakaa nawet kupi ubranie

w ochronnej barwie modoci

takiego licznego ubranianie miaem od pierwszej komunii

krtkie spodenki i wielkimarynarski konierzyk

czarne lakierki z klamrbiae skarpetki do kolanwzi starszy pan za rk

i poprowadzi na bal

tam byli inni chopcytake w krtkich spodenkach

starannie wygoleniszurajcy nogami

no teraz bawcie si chopcydlaczego stoicie po ktach- pytali starsi panowie no zrbcie koo myskie

a mymy nie chcieli berkanie chcielimy ciuciu babki

do mielimy starszych panwbylimy bardzo godni

wic zaraz nas posadzonowok wielkiego stou

dano nam wody z sokiemi po kawaku tortu

teraz wstawali chopcy

przebrani za dorosychgrubym gosem chwalililub bili nas po apach

niczegomy nie syszeliniczegomy nie czuli

wpatrzeni wielkimi oczamiw kawaek tortu ktrycoraz bardziej si topi

w gorcych naszych rkachi sodycz ta pierwsza w yciu

gina w ciemnym rkawie


45/59

Substancja

Ani w gowach ktre gasi ostry cie proporcwani w piersiach otwartych poniechanych na rysku

ani w doniach dwigajcych zimne bero i jabkoani w sercu dzwonu

ani pod stopami katedrynie zawiera si wszystko

ci ktrzy tocz wzki po le brukowanym przedmieciui uciekaj z poaru z butl barszczu

ktrzy wracaj na ruiny nie po to by woa zmarychale aby odnale rur elaznego piecyka

godzeni - kochajcy yciebici w twarz - kochajcy yciektrych trudno nazwa kwiatem

ale s ciaemto jest yw plazm

dwoje rk do zasaniania gowydwoje ng szybkich w ucieczcezdolno zdobywania pokarmu

zdolno oddychaniazdolno przekazywania ycia pod murem wiziennym

gin ciktrzy kochaj bardziej pikne sowa ni tuste zapachy

ale jest ich na szczcie niewielu

nard trwai wracajc z penymi workami ze szlakw ucieczki

wznosi luk triumfalnydla piknych umarych

Odpowied

To bdzie noc w gbokim nieguktry ma moc guszenia krokww gbokim cieniu co przemienia

ciaa na dwie kaue mroku

leymy powstrzymujc oddechi nawet szept najlejszy myli


46/59

jeli nas nie wyledz wilki

i czowiek w szubie co koyszena piersi szybkostrzeln mier

poderwa trzeba si i biec

w oklasku suchych krtkich salwna tamten upragniony brzeg

wszdzie ta sama ziemia jestnaucza mdro wszdzie czowiek

biaymi zami paczematki koysz dzieci

ksiyc wschodzii biay dom buduje nam

to bdzie noc po trudnej jawie

ta konspiracja wyobranima chleba smak i lekko wdki

lecz wybr by pozosta tupotwierdza kady sen o palmach

przerwie sen nagle wejcie trzechwysokich z gumy i elaza

sprawdz nazwisko sprawdz strachi zej rozka w d po schodach

nic z sob zabra nie pozwolprcz wspczujcej twarzy stra

helleska rzymska redniowiecznaindyjska elbietaska woska

francuska nade wszystko chybatroch weimarska i wersalska

tyle dwigamy naszych ojczyznna jednym grzbiecie jednej ziemi

lecz ta jedyna ktrej strzee

liczba najbardziej pojedynczajest tutaj gdzie ci wdepcz w grunt

lub szpadlem ktry hardo dzwonitsknocie zrobi spory d

WgromStoimy na granicy


47/59

wycigamy rcei wielki sznur z powietrzawiemy bracia dla was

z krzyku zaamanego

z zacinitych piciodlewa si dzwon i sercemilczce na trwog

prosz ranne kamienieprosi woda zabitastoimy na granicystoimy na granicy

stoimy na granicynazywanej rozsdkiem

i w poar si patrzymyi mier podziwiamy

1956

PROZA POETYCKASkrzypce

Skrzypce s nagie. Maj chude ramionka. Niezdarnie chc si nimi zasoni. Pacz ze wstydui zimna. Dlatego. A nie, jak twierdz recenzencimuzyczni, eby byo pikniej. To nieprawda.

Guzik

Najadniejsze bajki s o tym, e bylimy mali. Ja lubi najbardziej t, jak to raz poknemkociany guzik. Mama wtedy pakaa.

Ksiniczka

Ksiniczka najbardziej lubi lee twarz do podogi. Podoga pachnie prochem, woskiem inie wiadomo - czym. W szparach ksiniczka ukrywa swoje skarby i czerwony koralik,srebrny drucik i jeszcze cos, o czym nie mog powiedzie, bo poprzysigem.

Matka i jej synek


48/59

W chatce na skraju lasu mieszkaa sobie matka i jej synek. Oni kochali si. Bardzo. Razemogldali zachody soca i hodowali oswojone godziny. Nie chcieli take umrze. Ale mamaumara.Synek zosta. Naprawd by to do stary dywanik przed ko.

Pijacy

Pijacy s to ludzie, ktrzy pij do dna i duszkiem. Ale krzywi si, bo na dnie widz znwsiebie. Przez szyjk butelki obserwuj dalekie wiaty. Gdyby mieli silniejsz gow i wicejsmaku, bylibyastronomami.

Klawesyn

Jest to waciwie szafka z orzechowego drzewa z czarnym obramowaniem. Mona by

pomyle, e przechowuj tam spowiae listy, cygaskie dukaty i wstki. A naprawd jesttam tylko kukuka zaplatana w gszczu srebrnych lici.

Przedmioty

Przedmioty martwe s zawsze w porzdku i nic im, niestety, nie mona zarzuci. Nie udaomi si nigdy zauway krzesa, ktre przestpuje z nogi na nog, ani ka, ktre staje dba.Take stoy, nawet kiedy s zmczone, nie odwa si przyklkn. Podejrzewam, e

przedmioty robi to ze wzgldw wychowawczych,aby wci nam wypomina nasz niestao.

Muszla

Przed lustrem w sypialni rodzicw leaa rowa muszla. Zbliaem si do niej na palcach inagym ruchem przytykaem do ucha. Chciaem zapa j kiedy na tym, e nietskni jednostajnym szumem. Chocia byem may, wiedziaem, e nawet jeli kogo bardzosi kocha, czasem zdarza si nam o tym zapomnie.

KrajNa samym rogu tej starej mapy jest kraj, do ktrego tskni. Jest to ojczyzna jabek,pagrkw, leniwych rzek, cierpkiego wina i mioci. Niestety wielki pajk rozsnu na nim sw

sie i lepk lin zamkn rogatki marzenia. Tak jest zawsze : anio z ognistym mieczem,pajk, sumienie.

Kot

Jest cay czarny, lecz ogon ma elektryczny. Gdy pi na socu, jest najczarniejsz rzeczka,jak sobie mona wyobrazi. Nawet we nie apie przeraone myszki. Pozna topo pazurkach, ktre wyrastaj mu z apek. Jest strasznie miy i niedobry. Zrywa z drzewptaszki, zanim dojrzej.


49/59

Krasnoludki

Krasnoludki rosn w lesie. Maj specyficzny zapach i biae brody. Wystpuj pojedynczo.Gdyby si dao zebra ich gar, ususzy i powiesi nad drzwiami - moe mielibymy spokj.

StudniaStudnia stoi na rodku placu wrd kamienic, gobi wie. W yle zimnej cembrowiny bijerdeko. Bije tak niespokojnie, jakby za chwil miao zamrze. Na grze wyrzebiono senkamiennego psa. Gowa z piaskowca ley midzy apami. pi mocno. Nic go nie obchodzikoniec wiata.

Epizod w bibliotece

Jasna dziewczyna pochylia si nad wierszem. Ostrym jak lancet owkiem przenosi na biakartk sowa i zamienia je na kreski, akcenty, cezury. Lament polegego poety wyglda teraz

jak salamandra objedzona przez mrwki. Kiedy nielimy go pod ostrzaem, wierzyem, ejego ciepe jeszcze ciao zmartwychwstanie w sowie. Teraz, kiedy widz mier sw, wiem,ze nie ma granicy rozkadu. Pozostan po nas w czarnej ziemi rozrzucone goski. Akcenty nadnicoci i prochem.

OsaKiedy jednym ruchem skoszono ze stou kwiecisty obrus, mid i owoce, rzucia si do odlotu.Uwikana w dawicy dym firanki, brzczaa dugo. Wreszcie dotara do okna. Raz poraz uderzaa sabncym ciaem o zimne zestalone powietrze szyby. W ostatnim poruszeniuskrzyde drzemaa ta sama wiara, e niepokj cia zdolny jest obudzi wiatr nioscy nas kuupragnionym wiatom.

Wy, ktrzycie stali pod oknem ukochanej, wy, ktrzycie widzieli swoje szczcie nawystawie - czy potraficie wyjc do tej mierci?

WariatkaJej paajce spojrzenie trzyma mnie mocno jak w objciach. Mwi sowa pomieszane zesnami. Zaprasza. Bdziesz szczliwy, jeli uwierzysz i zaczepisz swj wzek o gwiazd. Jestagodna, kiedy karmi piersi oboki, a1e gdy opuci j spokj, biegnie nad morzem i wyrzucaramiona w niebo.

W jej oczach widz, jak u moich ramion staj dwaj anioowie: blady, zoliwy anio Ironii ipotny, miujcy anio Schizofrenii.

Raj teologwAleje, dugie aleje, wysadzane drzewami starannie przycitymi jak w parku angielskim.Czasem przechodzi tdy Anio. Wosy starannie utrefione, skrzyda szumice acina. Ma wrku zgrabny przyrzd zwany sylogizmem. Idzie szybko nie poruszajc powietrza i piasku.Mija w milczeniu kamienne symbole cnot, czyste jakoci, idee przedmiotw i wiele innychrzeczy zupenie niewyobraalnych. Nie znika nigdy z oczu, bowiem nie ma tu perspektyw.Orkiestry i chory milcz, ale muzyka jest obecna. Jest pusto. Teologowie mwi przestronnie.To te ma by dowd.

Umarli


50/59

Wskutek zamknicia w ciemnych i nie przewietrzanych pomieszczeniach twarze ich zostaydokadnie przenicowane. Bardzo chcieliby mwi, ale wargi zjad piasek. Czasemtylko zaciskaj w pici powietrze i prbuj podnie gow niezdarnie jak niemowlta. Nicich nie ciesz ani chryzantemy, ani wiece. Nie mog pogodzi si z tym stanem, stanemrzeczy.

KryptaMog jeszcze poprawi wity obrazek, aby wiadomym byo twoje pojednanie zkoniecznoci, a takie szarf, aby napis najdroszej" by rdem ez. Ale co zrobi z much,czarn much, ktra wazi do pprzymknitych ust i wynosi ocalae okruszynki duszy?

Po koncercieWisi jeszcze nad cit gow symfonii elazny miecz tutti. Puste pulpity-nagie szypuki, zktrych opada kantylena patek po patku. Wida trzy poziomy milczenia: koci-wystygakad huku, pk basw, ktre pi pod ciana jak pijani chopi, a niej, najniej ucity

smyczkiem pukiel.

PiekoLiczc od gry: komin, anteny, blaszany, pogity dach. Przez okrge okno wida zapltan wsznury dziewczyn, ktr ksiyc zapomnia wcign do siebie i zostawi na

pastw plotkarek i pajkw. Niej kobieta czyta list, chodzi twarz pudrem i znw czyta. Napierwszym pitrze mody czowiek chodzi tam i z powrotem i myli: jak ja wyjd na ulic ztymi pogryzionymi wargami i w rozlatujcych si butach. W kawiarni na dole pusto, bo torano.Tylko jedna para w kcie. Trzymaj si za rce. On mwi: "Bdziemy zawsze razem, Prosz

pana czarn i oranad". Kelner idzie szybko za kotar i tam dopiero wybucha miechem.

HotelDywan za mikki. Take palma w hallu niewiarogodne Maitre (bad) dugo patrzy nam wtwarz i obraca w rku paszport. "Takie podkrone oczy, takie podkr4ione oczy.Znalem jednego kupca ze Smyrny, te mia wstawiony zb na przodzie. W tych czasachtrzeba strasznie uwaa wszdzie s donosiciele i skorpiony". W windzie stajemynaprzeciw lustra, ale ju za pierwszym szarpniciem widzimy, j na miejscu twarzy pojawiasi srebrna ple.

Siedmiu aniowCo rano przychodzi siedmiu aniow. Wchodz bez pukania. Jeden z nich nagym ruchemwyjmuje mi z piersi serce. Przykada do ust. Inni robi to samo. Wtedy usychaj imskrzyda, a twarze ze srebrnych staj si purpurowe. Odchodz ciko tukc sabotami. Sercezostawiaj na krzele jak pusty garnuszek. Cay dzie trzeba napenia, aby nad ranemanioowie nie odchodzili srebrni i skrzydlaci.

Miasteczko

W dzie s owoce i morze, w nocy gwiazdy i morze. Ulica di Fiori to stoek wesoychkolorw. Poudnie. Sonce wali bia lask w zielone aluzje. W laurowym gaju osy piewaj


51/59

pochwal cienia. Oto pora, w ktrej postanowiem wyzna mio. Morze milczy, amiasteczko jest wypuke jak piersi malej sprzedawczyni fig.

MurStoimy pod murem. Zdjto nam modo jak koszul skazacom. Czekamy. Zanim tusta kula

usidzie na karku, mija dziesi, dwadziecia lat. Mur jest wysoki i mocny. Za murem jestdrzewo i gwiazda. Drzewo podwdza mur korzeniami. Gwiazda nagryza kamie jak mysz. Zasto, dwiecie lat bdzie ju mae okienko.

WojnaPochd stalowych kogutw. Chopcy malowani wapnem. Aluminiowe opiki burz domy.Wyrzucaj oguszajce kule w powietrze cakiem czerwone. Nikt nie uleci w niebo. Ziemia

przyciga ciao i ow.

Wilk i owieczkaMam ci - powiedzia wilk i ziewn. Owieczka obrcia ku niemu zazawione oczy. - Czymusisz mnie zje? Czy to naprawd jest konieczne?- Niestety musz. Tak jest we wszystkich bajkach: Pewnego razu nieposuszna owieczkaopucia mam. W lesie spotkaa zego wilka, ktry...Przepraszam, nie jest tu las, tylko zagroda mego gospodarza.

Nie opuciam mamy. Jestem sierot. Moj mam zjad takie wilk.Nic nie szkodzi. Po mierci zaopiekuj si tob autorzy pouczajcych czytanek. Dorobi to,motywy i mora. Nie miej domnie alu. Pojcia nie masz, jak to gupio by zym wilkiem. Gdyby nie Ezop, usiedlibymy

na tylnych apach i ogldalibymy zachd soca. Bardzo to lubi.Tak, tak, kochane dzieci. Zjad wilk owieczk, a potem obliza si. Nie naladujcie wilka,kochane dzieci. Nie powicajcie si dla morau.

Ballada o starych kawalerachGol si brzytw. Potem dugo szukaj spinki pod komod. Starannie wic krawat iumiechaj si do lustra. Bo teraz to jest agodny jedwab, a wtedy za pierwszej mioci bysznur. No c, wszystko mija. Przeyo si to i owo. Wystyg czowiek. Szelki wisz z tylu.Gdyby byy dzieci, biegayby za tymi szelkami."Rachelo, kiedy Pan..." - to zawsze przy nakadaniu kamizelki. Nieodzowne.

WieaWiea ma pidziesit okci w d i tyle w niebo. W lochu pod wie siedzi czowiek. Krl

przywiza go do sumienia acuchem. Po piknym yciu liczy dni, ale nie czeka.Na szczycie wiey mieszka astronom. Krl kupi mu lunet, aby przywiza go dowszechwiata. Astronom rachuje gwiazdy, ale nie boi si. Ten na grze i ten niziutkozasypiaj peni liczb. Dlatego rozumiej si. Nie maj gobia, ale za to czarny kot nosiwiadomoci z lochu na szczyt.- Przyby jeden dzie - mwi astronomowi.


52/59

A do zbrodniarza :- Urodzia si gwiazda.Wszyscy trzej maj zielone oczy. Od tego wypatrywania, nie od nadziei.

Kawiarnia

Nagle dostrzega si, e w szklance nie ma nic, e podnosi si do ust przepa. Marmurowestoliki odpywaj jak kra. Tylko lustra wdzicz si w lustrach, tylko one wierz wnieskoczono. Oto pora, gdy naley, nie czekajc na morderczy skok pajka, odej. Nocmona przyj znowu, aby przez zapuszczon krat obserwowa upiorny szlachtuz sprztw.Bestialsko pomordowane krzesa i stoliki le na grzbietach z nogami wycignitymi wwapienne niebo.

Niedwiedzie

Niedwiedzie dziel si na brunatne i biae oraz apy, gow i tuw. Mordy maj dobre, aoczka mae. One lubi bardzo akomstwo. Do szkoy nie chc chodzi, a1e spa w lesie - toprosz bardzo. Jak maj mao miodu, to api si rkami za gowy i s takie smutne, takiesmutne, e nie wiem. Dzieci, ktre kochaj Kubusia Puchatka dayby im wszystko, ale polesie chodzi myliwy i celuje z fuzji midzy tych dwoje maych oczu.

HarfaWoda nisko. W wodzie wiato zote i paskie. W srebrnych trzcinach palce wiatru oplataj

jedyn ocala kolumn. Czarna dziewczyna obejmuje harf. Jej wielkie egipskie okopynie wrd strun jak smutna ryba. Daleko za nim mae palce.

PiraciPiraci graj w krgle. Niebo jest przy tym czerwone. Zupenie. Kiedy krl chwieje si

podcity kul, na horyzoncie pojawiaj si biae okrty. Sycha wspaniay miech i grzmot.

Dziadek

By dobry. Kocha kanarki, dzieci i dugie msze. Jada lazowe cukierki. Wszyscy mwili:dziadek ma zote serce. A raz to serce zaszo mg. Dziadek umar. Porzuci to dobre,zatroskane ciao i stal si upiorem.

DrnikNazywa si 176 i mieszka w duej cegle z jednym oknem. Wychodzi - may ministrant ruchui rkami cikimi jak z ciasta salutuje przelatujce pocigi. Na wiele mil wkoo - pustka.Rwnina z jednym garbem i grupa samotnych drzew porodku. Nie trzeba mieszka tutrzydzieci lat, aby wyliczy, e jest ich siedem.

Od kocaA potem ustawiono wszelki st i odbya si wspaniaa weselna uczta. Ksiniczka bya tegodnia jeszcze pikniejsza ni zwykle. Graa muzyka. Dziewczta liczne jak ksiyce taczyyna dole. No dobrze, ale co byo przedtem? Ach, nie mylmy nawet o tym. Czarna wrka bije

o okna jak ma. Czterdziestu rozbjnikw pogubio w ucieczce dugie noe i brody, a smokzamieniony w chrabszcza pi spokojnie na liciu migdau.


53/59

W drodze do DelfByo to w drodze do Delf. Wanie mijaem czerwon skal, kiedy z przeciwnej strony

pojawi si Apollo. Szed szybko nie zwracajc na nic uwagi. Kiedy zbliy si, zauwayem,e bawi si gow Meduzy skurczona i wyschnit od staroci. Szepta co pod nosem. Jeli

dobrze usyszaem, powtarza: "Sztukmistrz musi zgbi okruciestwo".

Wiatr i ra

W ogrodzie rosa rdza. Zakocha si w niej wiatr. Byli zupenie rni, on - lekki i jasny, ona -nieruchoma i cika jak krew.Przyszed czowiek w drewnianych sabotach i goymi rkami zerwa r. Wiatr skoczy zanim, ale tamten zatrzasn przed nim drzwi.

- Obym skamienia - zapaka nieszczliwy. - Mogem obej cay wiat, mogem niewraca wiele lat, ale wiedziaem,

- ze na zawsze czeka.- Wiatr rozumia, e aby naprawd cierpie, trzeba by wiernym.

KuraKura jest najlepszym przykadem, do czego doprowadza bliskie wspycie z ludmi.Zatracia zupenie ptasi lekko i wdzik. Ogon sterczy nad wydatnym kuprem jak za duykapelusz w zym gucie: Jej rzadkie chwile uniesienia, kiedy staje na jednej nodze i zaklejaokrge oczy boniastymi powiekami, s wstrzsajco obrzydliwe. I w dodatku ta parodiapiewu, podernite suplikacje nad rzecz niewypowiedzianie mieszn: okrgym, biaym,umazanym jajkiem. Kura

przypomina niektrych poetw.

KlasykWielkie drewniane ucho zatkane wat i nudziarstwami Cycerona. Wspaniay stylista - mwiwszyscy. Nikt ju dzisiaj takich dugich zda nie pisze. I co za erudycja. W kamieniu nawetumie czyta. Tylko nigdy nie domyli si, e yki marmuru w termach Dioklecjana to s

pknite naczynia krwionone niewolnikw z kamienioomw.

MalarzPod cianami biaymi jak las brzozowy rosn paprocie obrazw. W zapachu terpentyny i

olejw Miron odtwarza dramat cytryny skazanej na wspycie z zielon draperi. Jest tutakie jeden akt kobiety.- Moja narzeczona - mwi Miron. - Pozowaa mi w czasie okupacji. Bya zima bez chleba i

wgla. Pod jej bia skora krew zbiegaa si w sine plamki. Wtedy malowaem cieple roweto.

Pejzae kolejoweNa elaznych gaziach dojrzewaj czerwone i zielone owoce sygnaw. S tu takie cicheperony z wiszcymi w skrzynkach miniaturowymi ogrodami Semiramidy. Ale na nicnasturcje i zabkana pszczoa. Kiedy okrga gilotyna minut wskae 1231, poknie to

wszystko czarny potwr, ktry zblia si wanie w syku biaych atmosfer.


54/59

Hermes, pies i gwiazdaHermes idzie przez wiat. Spotyka psa.

- Jestem bogiem - przedstawia si grzecznie Hermes.- Pies wcha jego nogi.- Czuj si samotny. Ludzie zdradzaj bogw. Ale zwierzta niewiadome i miertelne, oto

czego podamy. Wieczorem po caodziennej wdrwce usidziemy pod dbem. Powiem ciwtedy, e czuj si stary i chc umrze. To bdzie kamstwo potrzebne, aby liza moje rce.- Owszem - odpowiada niedbale pies - bd liza twoje rce. S chodne i maj dziwny

zapach.Id, id. Spotykaj gwiazd.

- Jestem Hermes - mwi bg - i wydobywa jedn ze swych najpikniejszych twarzy. - Czynie chciaaby pj z nami na koniec wiata? Postaram si, aby tam byo przeraliwie iaby musiaa oprze gow na moim ramieniu.

- Dobrze - mwi szklanym gosem gwiazda. Wszystko mi jedno, dokd id. A z tymkocem wiata to naiwno. Niestety nie ma koca wiata. Id. Id. Pies, Hermes i gwiazda. Trzymaj si za rce. Hermes myli, e gdyby drugi raz

wyrusza szuka przyjaci, nie byby taki szczery.

Szwaczka

Od rana pada deszcz. Bdzie pogrzeb tej z naprzeciwka Szwaczki. Marzya o lubnympiercionku, a umara z naparstkiem na palcu. Wszyscy si z tego miej. Poczciwy deszczceruje niebo z ziemi. Ale z tego te nic nie bdzie.

Ogrd botanicznyTo jest pensjonat rolin, prowadzony bardzo surowo jak szkoy klasztorne. Trawy, drzewa i

kwiaty rosn przyzwoicie bez adnej wegetacyjnej bujnoci, wystrzegajc siniedozwolonych pieszczot z trzmielami. S wci skrpowane swoj acisk godnoci itym, e musz by przykadem. Nawet re sznuruj usta. Marz o zielniku. Staruszkowie

przychodz tu z ksikami i zasypiaj pod ospae tykanie sonecznych zegarw.

Lascieka biegnie boso do lasu. W lesie jest duo drzew, kukuka, Ja i Magosia i inne maezwierztka. Tylko krasnoludkw nie ma, bo wyszy. Jak si ciemni, sowa zamyka las duymkluczem, bo jakby si tam zakrad kot, to by dopiero narobi szkody.

CesarzBy sobie raz cesarz. Mia te oczy i drapien szczk. Mieszka w paacu penymmarmurw i policjantw. Sam. Budzi si w nocy i krzycza. Nikt go nie kocha. Najbardziejlubi polowania i terror. Ale fotografowa si z dziemi wrd kwiatw. Kiedy umar, nikt niemia zdj jego portretw. Zobaczcie, moe jest jeszcze u was w domu jego maska.

onierz

Idzie onierz na wojenk. Szarfa purpurow przepasa piersi. Sznurem iskier zwiza koniecszabli z ostrogami! Kapelusz z trzema pirami na lekk gow. Idzie onierz i piewa.

Spotyka chopa, ktry prowadzi konia na targ. Dzielny onierz kupuje konia za mocny kuaki jedno piro z kapelusza.


55/59

Noc zabra nieznanej dziewczynie sen, a zostawi jej nadziej kiekujc pod sercem i jednopiro z kapelusza.O wicie zabi onierza z niebiesk szarfa. Siedzia guptas na skraju drogi jak zajc nadmiedz.To wanie bya wojna. O spraw najwaniejsz. Czy sztandary maj by szyte z

purpurowego czy te z niebieskiego jedwabiu.A raz na rozstaju zobaczy kocist staruszk. Zdj kapelusz i z alem zobaczy, e trzecie iostatnie piro wolno opada na ziemi.

SoWaciwie sonie s bardzo wraliwe i nerwowe. Maj bujn wyobrani, ktra pozwala imniekiedy zapomnie o swoim wygldzie. Kiedy wchodz do wody, zamykaj oczy. Na widokwasnych ng wpadaj w rozdranienie i pacz. Sam znalem sonia, ktry zakocha si wkolibrze. Chud, nie spa i w kocu umar na serce. Ci, ktrzy nie znaj natury soni, mwili:

by taki otyy.

Martwa naturaZ przemyln niedbaoci wysypano na st te ksztaty przemoc odczone od ycia: ryb,

jabko, gar jarzyn przemieszanych z kwiatami. Dodano do tego martwy li wiata imaego ptaka o skrwawionej gowie. w ptak zaciska w skamieniaych szponach ma

planet, zoon z pustki i zabranego powietrza.

RybyNie mona wyobrazi sobie snu ryb. Nawet w najciemniejszym kcie stawu, wrd trzcin, ichspoczynek jest czuwaniem: wiecznie ta sama pozycja i absolutna niemono powiedzenia o

nich: zoyy gow. Takie ich Izy s jak krzyk w pustce - niepoliczone. Ryby nie moggestykulowa swojej rozpaczy. To usprawiedliwia tpy n, ktry skacze po grzbieciezdzierajc cekiny usek.

ywot wojownikaStan na progu pokoju, w ktrym lea jego umary ojciec, owinity jak jedwabnik wwoskow cisz - i krzykn. Od tego to si zaczo. Czepi si huku i pi si po nim w gr, gdy wiedzia, e cisza oznacza mier.Rytm podkutych butw, ttent kopyt na mocie - bkitne szarawary huzara. Grzmot bbnwi muszkieterowie wstpuj w chmur dymu - srebrna szpada oficera. Ryk armat, ziemia jczy

jak bben - trjktne czako marszaka. Wic kiedy umar, wierni onierze chc, aby podrabinie wrzawy wstpi w niebo. Sto dzwonnic rozkoysao miasto. W chwili gdy znajdujesi ono najbliej nieba, kanonierzy strzelaj. Ale nie mog odupa twardego lazuru na tyle,aby marszaek zmieci si cay ze szpad i trjktnym czakiem. Teraz znw si odklei ispad na twarz ziemi. Wierni onierze podnosz go i jeszcze raz strzelaj w gr.

Pogrzeb modego wielorybaKonie morskie o zadach tustych i oczach ironicznych, konie, odziane w kapy pomaraczowe,cign karawan - czarn cukiernic, ronic po drodze domowe pantofle z du

per zamszow, naszyt na ciemne to.


56/59

Wioz go alej wwozw wrd szelestu bezmiernej wody przeciekajcej kropla po kropli,wrd niezliczonych nieskoczonoci gwiadzisto-piaszczystych, piaszczysto-gwiadzistych,

piaszczystych.

Sonce wie powietrze w mae kokardki. Motyle pilnuj go, aby nie ulecia. Sznury kwiatw

trzymaj, aby nie wypyn zzatoki aobnego wozu.

Pasikoniki morza - chitynowe, ale wyczulone na problem istnienia, pacz: co to komuszkodzio, e kpi dobrodusznie z okrtw, lubi gos trby powietrznej i mia pene

pudeko topielcw, ktrymi bawi si jak onierzami z oowiu. Co to komu szkodzio? Wiozgo przez ogromne polany zalane cytrynowym wiatem, przez paskie przestrzenie, z ktrychuchodzi syczc biay tlen jak nie domknity widok.

Teraz dopiero przychodz dzwony. Montuj na wysokociach wielkie krosna. Tkaj cienistypokrowiec na cay kondukt, ciao zmarego, a nawet kawaek alu.

Rzuc na ten pokrowiec pocztek poematu :O rowa gro sodkiego misa - egnaj,O melonie przedwczenie zerwanyze szklanej gazi oceanw-

Ofiarowanie IfigeniiAgamemnon jest najbliej stosu. Paszcz zarzuci na gow, ale oczu nie zamkn. Sdzi, e

przez tkanin dostrzee bysk, ktry stopi jego crk, jak szpilk do wosw. Hipiasz stoi wpierwszym szeregu onierzy. Widzi tylko mae

usta Ifigenii, ktre ami si od paczu, jak wtedy gdy zrobi jej straszn awantur o to, ewpina kwiaty we wosy i daje si na ulicy zaczepia nieznajomym mczyznom. Raz poraz widok Hipiasza wydua si niepomiernie i mae usta Ifigenii zajmuj ogromn przestrzeod nieba do ziemi. Kalchas, o oczach dotknitych bielmem, widzi wszystko w mtnymowadzim wietle. Jedyna rzecz, ktra go naprawd porusza, to obwise agle okrtwstojcych w zatoce, ktre sprawiaj, e smutek staroci wydaje mu si w tej chwili niedo zniesienia. Podnosi przeto rk, aby rozpoczto ofiar. Chr umieszczony na zboczuobejmuje wiat we waciwych proporcjach. Niewielki byszczcy krzak stosu, biaychkapanw,

purpurowych krlw, gon miedz i miniaturowe poary onierskich hemw, a wszystko tona tle jaskrawego piasku i niezmiernego koloru morza. Widok jest pyszny, jeli przywoa na

pomoc odpowiedni perspektyw.

Gabinet miechuHutawka, diabelski myn, strzelnica - to rozrywki ludzi pospolitych. Umysy subtelne, naturyrefleksyjne wol gabinet miechu. Jego celem wzniosym i ukrytym jest przygotowa nas nanajgorsze. Oto w jednym lustrze pokazuje ciao nasze zdjte z koa - nieforemny worek

poamanych koci, w innym ciao nasze zdjte z haka po dugotrwaej suchej destylacjipowietrza. Odwiedzajcie gabinet miechu. Odwiedzajcie gabinet miechu.To przedsionek ycia, przedpokj tortury.


57/59

W szafieZawsze podejrzewaem, e to miasto jest falsyfikatem. Ale dopiero w zamglone poudniewczesnej wiosny, kiedy powietrze pachnie krochmalem, odkryem na czym polega oszustwo.Mieszkamy we wntrzu szafy, na samym dnie zapomnienia, wrd poamanych lasek izatrzanitych pudeek. Sze brzowych cian, nogawki chmur nad gowa i to, co do

niedawna uwaalimy za katedr - ja jest smuka butelk zwietrzaych perfum.O, biedne noce, kiedy modlimy si do przelatujcej komety mola.

SamobjcaBy taki teatralny. Stan przed lustrem w czarnym ubraniu z kwiatem w butonierce. Woydo ust narzdzie, czeka, a lufa ociepli si i umiechajc si z roztargnieniem do swegoodbicia - strzeli. Spad jak paszcz zrzucony z ramion, ale dusza staa jeszcze jaki czas

potrzsajc gow coraz lejsz, coraz lejsz. A potem ocigajc si wesza w tozakrwawione u szczytu ciao w chwili, gdy wyrwnywaa si jego temperatura z temperatur

przedmiotw, co - jak wiadomo - wry dugowieczno.

RwnowagaBy to ptak, a waciwie aosny szcztek ptaka zjadanego przez pasoyty. Obdarty z pierza, osinej skrze, ktr wstrzsa dreszcz blu i obrzydzenia, prbowa si jeszcze broniwyskubujc dziobem biae robaki pokrywajce go ruchom gstw. Zawinem go w chustki zaniosem do znajomego przyrodnika. Chwile obserwowa, a potem powiedzia:-Wszystko w porzdku. Robaki, ktre go tocz, nosz w sobie niewidoczne dla oka pasoyty inajprawdopodobniej w komrkach tych ostatnich rozgrywa si proces wzmoonej przemianymaterii. Jest to zatem klasyczny przykad zamknitego ukadu o nieskoczonej drabiniewspzalenoci antagonistycznych, warunkujcych rwnowag caoci. Wbrew pozorom, to

co widzimy, jest rumianym owocem labo, psow ra ycia. Trzeba dba o to, by gstatkanina oddechu i duszenia nie pka w adnym miejscu, gdy wtedy ujrzelibymy coznacznie gorszego od mierci i bardziej przeraajcego od ycia.

MagielInkwizytorzy s wrd nas. yj w suterenach wielkich kamienic i tylko napis MAGIELTUTAJ zdradza ich obecno.Stoy o napitych brzowych miniach, potne walce, miadce wolno, ale dokadnie, koonapdowe, ktre nie zna litoci- czekaj na nas. Przecierada, ktre wynosz z magla, s jak puste ciaa czarownic i

heretykw.

Z technologii ezW obecnym stanie wiedzy tylko zy faszywe nadaj si do obrbki i dalszej produkcji. zy

prawdziwe s gorce, wskutek czego bardzo trudno oddzieli je od twarzy. Po doprowadzeniudo stanu staego okazao si, e s bardzo kruche. Nad problemem eksploatacji ez

prawdziwych gowi si technolodzy. zy faszywe przed mroeniem poddaje si zabiegowidestylacji, gdy z natury s mtne i doprowadza si je do stanu, w ktrym pod wzgldemczystoci nie ustpuj prawie zom prawdziwym. S bardzo twarde, bardzo trwale i nadaj sinie tylko do ozdb, ale takie do krajania szka.


58/59

Bajka japoskaKrlewna Idanaki ucieka przed smokiem, ktry ma cztery apy purpurowe, a cztery zote.Krlewicz Itanagi pi pod drzewem. Nie wie, w jakim niebezpieczestwie znajduj si maestopy Idanaki . A smok jest coraz bliej. Gna Idanaki do morza. W kadym okuma dziewi czarnych piorunw. Krlewicz Itanagi pi. Krlewna rzuca za siebie grzebie.

Staje siedemnastu rycerzy i rozpoczyna si krwawa walka. Gin jeden po drugim. Zbyt dugoprzebywali w czarnych wosach Idanaki . Zniewiecieli doszcztnie. Krlewicz Itanagiznalaz nad brzegiem morza ten grzebie. Zbudowa dla niego marmurowy grobowiec. Ktowidzia, aby dla grzebienia budowa grobowiec? Ja widziaem. Dziao si to w dzie drzewa irebca.

Sen cesarzaSzpara! - krzyczy przez sen cesarz, a dry nad jego gow baldachim strusich pir. onierze,ktrzy chodz wok sypialni z obnaonymi mieczami, sdz, e cesarz ni oblenie. Terazwanie dostrzeg szczelin w murze i chce, by przez ni wdzierali si do twierdzy.A naprawd cesarz jest teraz stonog, ktra biegnie po pododze w poszukiwaniu resztek

jedzenia. Naraz widzi nad gow ogromny sanda, ktry ju ju ma go zmiady. Cesarzszuka szpary, w ktr mgby si wcisn. Podoga jest gadka i liska.

Tak. Nie ma nic pospolitszego nad sny cesarzw.

OrganistaMieszka w lesie nagich pni. Zaszczepia im licie, gazie, cae korony zielone i pomienne.Uderza wiatrem. Niekiedy roznieca poar zwany fug albo choraem.

Ksidz may jak kornik przesuwa si w lusterku wiszcym nad nutami, a on smaga dowdziczniejszego taca, do wspanialszych upadkw.

Koczy spazmem archanielskich trb, schodzi po ciemnych, krconych schodach, kaszle i

spluwa w kraciast chustk gst flegm.

KsiycNie rozumiem, jak mona pisa wiersze o ksiycu. Jest tusty i niechlujny. Dubie w nosiekominw. Jego ulubione zajcie to wazi pod bika i wcha buty.

Luneta kapitanaKupiem j w Neapolu od ulicznego sprzedawcy. Miaa nalee do kapitana aglowca Maria,ktry zaton tu koo Zotego Wybrzea w soneczny dzie wrd tajemniczychokolicznoci.

Dziwny przedmiot. Na cokolwiek skierowa j, wida tylko dwa niebieskie pasy - jedenciemnoszafirowy, a drugi bkitny.

Bajka ruskaPostarza si car ojczulek, postarza. Ju nawet gobka wasnymi rkami nie mg zadusi.Siedzia na tronie zloty i zimny. Tylko broda mu rosa do podogi i niej.

Rzdzi wtedy kto inny, nie wiadomo kto. Ciekawy lud zaglda do paacu przez okno, aleKriwonosow zasoni okna szubienicami. Wic tylko wisielcy widzieli co nieco. W kocuumar car ojczulek na dobre. Dzwony biy, ale ciaa nie wynoszono. Przyrs car do tronu.

Nogi tronowe pomieszay si z nogami carskimi. Rka wrosa w porcz. Nie mona go byo

oderwa. A zakopa cara ze zotym tronem - al.


59/59

FotoplastikonWielka brzowa beczka, w ktr lej z gry bkit paryski, srebro arabskie, ziele angielsk.Dodaj jeszcze szczypt ru indyjskiego i mieszaj wielk chochl. Gsta ciecz wycieka

przez szpary, a ludzie, ktrzy obsiedli beczk jak muchy, zlizuj apczywie kropla po kropli.Ale nie trwa to dugo, niestety. Tramwaj, ironiczny transatlantyk, dzwoni na marzycieli.

zbigniew herbert - hermes pies i gwiazda (1957).pdf

Documents