zdrowe odżywianie
TRANSCRIPT
Spis treści
1. Piramida zdrowego żywienia…….....32. Grupy produktów spożywczych…....4-73. Tabela kalorii………………………...8-154. Białka………………………………...16-175. Witaminy…………………………….18-276. Choroby z powodu złego
odżywiania…………………………..28-40
Grupa zbóż
Są to przede wszystkim produkty zbożowe iwarzywa strączkowe. Zaleca się spożywaćje podczas każdego posiłku, szczególniepod postacią ciemnego pieczywa razowego,ponieważ zapewnia uczucie sytości ireguluje pracę przewodu pokarmowego(zapobiega zaparciom). Ważne! Warto jest ograniczyć jedzenie białego pieczywa,one bardzo dużo cukrów, wywołujące międzyinnymi stłuszczenie wątroby.
Grupy produktów mięsnych
Zawiera produkty białkowe( produkty białkowe mogą być pochodzenia zarówno zwierzęcego jak i roślinnego); najzdrowsze w tej grupie są mięsa i ryby chude (dorsz, mintaj, szczupak, pstrąg i flądra).
Grupa warzyw i owoców
Należy je spożywać zarówno surowe jak i
gotowane, najlepiej na parze, ponieważ nie
tracą swoich witamin i swoich właściwości
odżywczych; regulujących procesy trawienne
(błonnik). Dostarczają witamin i błonnik,który
reguluje procesy trawienne i ma działanie
antykwantowe.
Grupa produktów mlecznych
Stanowią główne źródło wapnia, białka i
niektórych witamin; należy pamiętać, że z tej
grupy, największą ilość tłuszczu zawiera ser
żółty.
Produkty zbożoweNAZWA PRODUKTU Ilość [gram] 1 porcja 100g
chleb biały 50 108 kcal 216 kcal
chleb żytni razowy (na miodzie) 60 118 kcal 197 kcal
bułka paryska 20 45 kcal 226 kcal
kajzerka 50 113 kcal 226 kcal
chleb chrupki 10 37 kcal 372 kcal
kasze:
kasza gryczana na sypko 40 53 kcal 132 kcal
kasza jęczmienna na mleku 40 25 kcal 63 kcal
ryż na sypko 40 54 kcal 135 kcal
makaron suchy 2 jajeczny 20 73 kcal 364 kcal
bułka grahamka 50 129 kcal 258 kcal
płatki pszenne 8 28 kcal 351 kcal
Płatki kukurydziane 4 15 kcal 363 kcal
Mleko i przetwory mleczneNAZWA
PRODUKTU Ilość (gram) 1 porcja 100 g
mleko 3,2% tłuszczu 250 145 kcal 58 kcal
mleko 2% tłuszczu 250 118 kcal 47 kcalmleko 0,5% tłuszczu 250 108 kcal 43 kcal
jogurt naturalny 2% tłuszczu 150 113 kcal 75 kcal
jogurt owocowy 1,5% 100 94 kcal 94 kcal
ser twarogowy chudy 50 52 kcal 104 kcal
ser twarogowy tłusty 50 80 kcal 160 kcalser twarogowy homogenizowany pełnotłusty 200 322 kcal 161 kcal
ser ementaler tłusty 20 66 kcal 330 kcaljajko 50 67 kcal 134 kcal
Mięso, wędliny, drób i rybyNAZWA PRODUKTU Ilość [gram] 1 porcja 100g
wołowa pieczeń bez kości 50 60 kcal 120 kcal
pierś lub udko z kurczaka – bez skóry 100 138 kcal 138 kcal
kotlet schabowy panierowany 100 350 kcal 350 kcal
kotlet mielony 100 284 kcal 284 kcal
parówki lub frankfuterki 75 260 kcal 342 kcal
szynka wieprzowa gotowana 20 46 kcal 230 kcal
szynka drobiowa 20 25 kcal 125 kcal
kiełbasa sucha cienka /np. myśliwska/ 10 33 kcal 330 kcal
filet z ryby smażony 50 136 kcal 272 kcal
ryba z rusztu 50 86 kcal 172 kcal
ryba po grecku 50 75 kcal 150 kcal
rybki w oleju lub śledź 100 150 kcal 150 kcal
Tłuszcze
NAZWA PRODUKTU Ilość [gram] 1 porcja 100g
oliwa z oliwek 5 44 kcal 880 kcal
oleje roślinne 5 45 kcal 900 kcal
masło 14 106 kcal 757 kcal
margaryna miękka 5 20 kcal 405 kcal
majonez 5 36 kcal 720 kcal
Owocenazwa produktu ilość (gramy) 1 porcja 100g
agrest 100 59 kcal 59 kcaltruskawki 100 35 kcal 35 kcal
jabłko 100 42 kcal 42 kcalgruszka 100 47 kcal 47 kcal
winogrona 100 73 kcal 73 kcal
pomarańcza 250 93 kcal 37 kcal
śliwki węgierki 100 65 kcal 65 kcal
brzoskwinia lub nektarynka 130 60 kcal 46 kcal
banan 130 - 140 130 kcal 95 kcal
grapefruit 200 72 kcal 36 kcal
czereśnie 100 54 kcal 54 kcal
wiśnie 100 50 kcal 50 kcal
WarzywaNazwa Produktu Ilość (gramy) 1 porcja 100g
Ziemniaki 100 59 kcal 59 kcal
papryka 40 15 kcal 35 kcalpomidor 100 28 kcal 28 kcalmarchewka 50 13 kcal 25 kcal
ogórek 80 20 kcal 25 kcalgroszek
konserwowy 20 14 kcal 72 kcal
burak 50 17 kcal 34 kcal
pieczarki 100 28 kcal 28 kcalrzodkiewki 45 16 kcal 36 kcal
fasolka szparagowa 100 38 kcal 38 kcal
kapusta biała, czerwona 100 25 kcal 25 kcal
kapusta kiszona 150 25 kcal 17 kcal
Łakocie, słodyczeNAZWA PRODUKTU Ilość [gram] 1 porcja 100g
cukier 10 40kcal 399 kcal
dżem niskosłodzony z czerwonej porzeczki 20 34 kcal 171 kcal
miód pszczeli 10 32 kcal 31 kcal
cukierki landrynki 10 39 kcal 392 kcal
cukierki czekoladowe 25 106 kcal 424 kcal
czekoladki orzechowe 25 133 kcal 533 kcal
pączek 60 200 kcal 400 kcal
baton czekoladowy 50 285 kcal 475 kcal
czekolada gorzka 50 277 kcal 554 kcal
czekolada mleczna 50 275 kcal 549 kcal
ciastka – wafle całe pokryte czekoladą 50 275 kcal 550 kcal
chipsy 600 kcal
frytki 300 kcal
Napoje
NAZWA PRODUKTU Ilość [ml] 1 porcja 100g
herbata bez cukru lub woda mineralna 200 0 kcal 0 kcal
napój gazowany słodki 330 138 kcal 42 kcal
sok owocowy 200 96 kcal 48 kcal
sok pomidorowy 200 26 kcal 13 kcal
kakao na mleku 3,2% tłuszczu 200 186 kcal 93 kcal
napój mleczny jogurtowy 200 164 kcal 82 kcal
Czym są białka?Białko stanowią materiał budulcowy, przyspiesza regeneracyjne mięsni i korzystnie wpływa na samopoczucie. Ponadto dostarcza cennych aminokwasów potrzebnych do katalizowania wielu reakcji enzymatycznych w organizmie. Dzięki Białkom możliwy jest możliwy jest skurcz mięśni, regeneracja tkanek, gojenie ran.Specjalne białka- immunoglobuliny, uczestniczą w odpowiedzi obronnej organizmu na działanie czynników chorobotwórczych. Białko jest niezbędnym składnikiem diety.
Białko w jadłospisie można komponować zgodnie z potrzebami. Jeśli chcesz stracić na wadze, włącz do swojej diety bogatobiałkowe, niskokaloryczne produkty. Sycą one bardziejniż tłuszcze i węglowodany. Ponadto zapobiegają utracie masy mięśniowej podczas stosowania diety odchudzającej. Na poprawę humoru, uspokojenie i poprawę snu najlepszy jest twaróg i mleko. W nabiale znajduje się bowiem dużo tryptofanu - aminokwasu odpowiedzialnego za syntezę "hormonu szczęścia", czyli serotoniny.
Rola białaka w organizmie
WitaminyWitaminy – grupa organicznych związków chemicznych o różnorodnej budowie, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego. Mogą być pochodzenia naturalnego lub otrzymywane syntetycznie. Dla człowieka witaminy są egzogenne (ludzki organizm ich nie syntezuje), w związku z czym muszą być dostarczane z pokarmem (najczęściej w postaci prowitamin). Przeciwne działanie do witamin wykazują antywitaminy. Brak określonej witaminy w organizmie to awitaminoza, niedobór – hipowitaminoza, zaś nadmiar – hiperwitaminoza.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
WITAMINA Uczestniczy w procesie widzenia- przekształca się w retinal, wchodzący w skład rodopsyny (purpury wzrokowej), która utrzymuje wrażliwość pręcików siatkówki oka na przyćmione światło. Wpływa na właściwy wzrost i rozwój kości, wzmacnia żuchwę i zapobiega krzywego zgryzu. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie nabłonka skóry, rogówki, przewodu pokarmowego i oddechowego(chroni nabłonek przed zakażeniami ropnymi). Stymuluje błony śluzowe do produkcji śluzu. Jest ważnym przeciwutleniaczem.
SKUTKI NIEDOBORU WITAMINY „A”:•Kseroftalmia- wysychanie spojówek i rogówek.•Kruche, wolno rosnące paznokcie.•Suchość skóry, czasem objawiająca się zaczerwienionymi obszarami •Brak apetytu•Ślepota zmierzchowa (tzw. „kurza ślepota”)•Pogorszenie wzroku•Zahamowanie wzroku•Znikanie nabłonków•Łuszczyca•Rogowiec dłoni i stóp•Trądzik pospolity•Łysienie plackowate•Skłonności do biegunek•Złe samopoczucie
grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych, które wywierają wielostronne działanie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kośćca. Przyczynami niedoboru są: małe spożycie w połączeniu z małą ekspozycją na słońce (UVB) i różne zaburzenia, w tym rzadko dziedziczne, takie jak zaburzenia wchłaniania, choroby zakłócające przemianę witaminy D w wątrobie i nerkach, w jej aktywne biologicznie metabolity.
Witamina
Skutki nadmiaru witaminy D: Nie jest możliwe wywołanie hiperwitaminozy przy zwykłej diecie lub intensywnej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Nadmierna ilość promieni UV rozkłada witaminę D do suprasterolu, zapobiegając nadprodukcji. Do przedawkowania witaminy D podawanej doustnie dochodzi rzadko, ponieważ wymaga podawania przewlekle dużych dawek tej witaminy – ok. 50 tys. j.m. na dobę lub więcej. W niektórych chorobach np. sarkoidozie, gruźlicy czy idiopatycznej hyperkalcemii o wiele mniejsze dawki niewiele przekraczające dawki terapeutyczne (np. powyżej 1000 j.m. na dobę) mogą już spowodować objawy zatrucia. Poziom witaminy D przekraczający 200 ng/ml (500 nmoli/L) uważa się za potencjalnie toksyczny prowadzący do hiperkalcemi i hiperfosfatemii. Tolerowalny wyższy poziom przyjmowania witaminy D został określony na 2000 j.m.
Witamina E, grupa organicznych związków chemicznych, w skład której wchodzą tokoferole i tokotrienole. Ich wspólną cechą jest dwupierścieniowy szkielet 6-chromanolu oraz łańcuch boczny zbudowany z 3 jednostek izoprenowych. Stosowana jako dodatek do żywności o numerze E306 (ponadto syntetyczne tokoferole noszą numery E307-309).
WITAMINA
Skutki niedoboru witaminy „E”:Witamina E występuje powszechnie, praktycznie nie spotykamy się z jej niedoborem. Jednakże awitaminoza może powodować: rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Skutki nadmiaru:W przypadku spożywania codziennie przez dłuższy okres dawki większej niż 1000 mg mogą wystąpić następujące objawy:•Zmęczenie•bóle głowy•osłabienie mięśni•zaburzenia widzenia. W świetle opublikowanych w 2007 w Journal of the American Medical Association, wyników badań polegających na przejrzeniu baz danych (do badania włączono 68 randomizowanych badań, obejmujących 232 606 osób) stosowanie witaminy E (podobnie jak witaminy A, beta-karotenu) może zwiększać śmiertelność wśród osób je stosujących.
grupa związków chemicznych, będących pochodnymi 2-metylo-1,4-naftochinonu. Organizm człowieka potrzebuje około 2 mg witaminy K na dobę. W organizmie podlega ona procesowi regeneracji w wątrobie w cyklu witaminy K. Może być również produkowana przez bakterie znajdujące się w jelicie grubym.
Witamina
Niedobór witamin „K”:•słabą krzepliwość krwi,•łatwość powstawania krwotoków wewnętrznych i zewnętrznych,•problemy z gojeniem się ran,•trudności w mineralizacji kości,•zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów, zapalenie jelita, biegunki.• Skutki nadmiaru•Nadmiar witamin K może powodować:•rozpad krwinek czerwonych,•niedokrwistość,•nadmierne wydzielanie potu,•uczucie gorąca,
Anoreksja
Anoreksja nazywana jest również jadłowstrętem psychicznym. Wśródosób chorujących na nią 95% to kobiety. Osoby cierpiące na tęchorobę postrzegają siebie jako zbyt grubych i dążą do utraty wagi, copróbują osiągnąć poprzez skrajne ograniczenie ilości przyjmowanychpokarmów i ich wartości kalorycznej, wycieńczające i wielogodzinnećwiczenia fizyczne, a także używanie środków przeczyszczających. Natej podstawie można wyróżnić dwa typy osób: powstrzymujący się iprzeczyszczający się. Obu towarzyszy silny lęk przed przytyciem(mimo niedowagi) i zakłócenie postrzegania własnego ciała, tj. jegokształtu lub wagi. Widoczna jest także duża zależność samoocenyodwagi i odmowa utrzymywania masy ciała na poziomieprzynajmniej minimalnej wagi dla określonego wieku, wzrostu orazpłci.
Anoreksja to bardzo poważna choroba,
która wywołuje wiele szkód w organizmie:
• obniżenie ciśnienia krwi
• obniżenie temperatury ciała
• nieregularna praca serca
• anemia
• opóźnienie wzrostu kości
• u kobiet zatrzymanie miesiączkowania.
W skrajnych przypadkach anoreksja może prowadzić do śmierci.
Bulimia
Bulimia nazywana jest inaczej żarłocznością psychiczną. Jest onarównież częstsza u kobiet. U osób cierpiących na tę chorobę występująepizody niekontrolowanego spożywania bardzo dużych ilości pokarmu,którym towarzyszy poczucie nieumiejętności zapanowania nad tym cobędzie się jadło i w jakiej ilości. Po nich pojawia się poczucie winy izachowania, które mają zapobiec przybraniu na wadze – wymioty,lewatywa, stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych,głodówki, intensywne ćwiczenia fizyczne. Epizody obżarstwa inastępujące po nich zachowania kompensacyjne pojawiają się u tychosób co najmniej dwa razy w tygodniu. Z czasem przekształcają się wnawyk i mogą zajmować nawet kilka godzin dziennie. U chorych, takjak i w przypadku chorych na anoreksję, waga i kształt ciała pozostająw ścisłym związku z samooceną. Jednak w tym przypadku zwykle nieodnotowuje się niepokojącej niedowagi, a waga często pozostaje wprzedziale normy.
Bulimia, a szczególnie wymioty, które są jejnieodłączną częścią, wywołuje wiele bardzopoważnych szkód w organizmie:• próchnica zębów• utrata płynów organicznych• zachwianie równowagi elektrolitów
regulujących pracę serca• uszkodzenia serca• u kobiet zaburzenia cyklu miesiączkowegoW skrajnych przypadkach bulimia, tak jak iomawiane wcześniej anoreksja, możeprowadzić do śmierci.
Insulina co to jest?
Insulina to hormon produkowany i wydzielany do krwi przez komórkibeta (B) znajdujące się w trzustce. Gdy tylko zaczynamy jeść, trzustkauwalnia niewielkie ilości zmagazynowanej insuliny i w tym samymczasie przystępuje do wytwarzania nowych cząsteczek tego hormonu.Lekarze często porównują insulinę do klucza, dlatego, że – mówiącobrazowo - otwiera drzwi do wszystkich komórek naszego organizmu.Te drzwi, a fachowo mówiąc receptory komórkowe, otwiera po to, by
downętrza komórek mogła się przedostać glukoza (cukier prosty). Topaliwo, bez którego nie mogłyby żyć, odbudowywać się i wykonywaćpracy, do której są stworzone. Glukoza wytwarza się w procesietrawienia pokarmu i z przewodu pokarmowego szybko przedostaje siędo krwi.
Kamica pęcherzyka żółciowego (kamica żółciowa) polega na obecności w pęcherzyku żółciowym złogów zbudowanych z substancji chemicznych, znajdujących się w żółci. W warunkach prawidłowych substancje te rozpuszczają się w żółci i są usuwane do przewodu pokarmowego. Przy nadmiernym zagęszczeniu żółci dochodzi do ich wytrącania w drogach żółciowych.Kamienie zbudowane są najczęściej z cholesterolu, barwników żółciowych, jonów nieorganicznych (np. wapniowych) i białek. Składniki te mogą występować w różnych proporcjach. Znaczną większość stanowią kamienie cholesterolowo-barwnikowe (mieszane).Złogi zbudowane wyłącznie z cholesterolu występują w populacjach krajów rozwiniętych – w Zachodniej Europie i w Stanach Zjednoczonych, podczas gdy barwnikowe (brązowe i czarne) – w krajach rozwijających się (m.in. Afryka, Azja). Złogi powstają najczęściej w pęcherzyku żółciowym (nazywa się je wtedy kamicą pęcherzykową); znacznie rzadziej tworzą się poza nim, w drogach (przewodach) żółciowych (mówi się wtedy o kamicy przewodowej). Kamienie występujące w drogach żółciowych są zwykle pochodzenia pęcherzykowego (dostają się do przewodów żółciowych z pęcherzyka żółciowego).
Czynnikami ryzyka powstania kamicy żółciowej są: • starszy wiek• płeć żeńska• czynniki hormonalne, np. liczne ciąże• predyspozycja genetyczna• cukrzyca• otyłość• hipertriglicerydemia (wysokie stężenie triglicerydów we krwi)• niektóre leki• czynniki jatrogenne (związane ze stosowanym wcześniej leczeniem)
powodujące zastój żółci – protezy, szwy chirurgiczne itp.• stan po zabiegach operacyjnych – resekcja żołądka, zespół
krótkiego jelita• szybka utrata masy ciała, przedłużające się głodzenie• mukowiscydoza• przewlekłe infekcje dróg żółciowych.
Co to jest i jakie są tego przyczyny?Uchyłki mają postać cienkościennych „woreczków” o średnicy około 1 cm, uwypuklających się na zewnątrz głównej części jelita grubego, nazywanej okrężnicą (zob. rycinę). Liczba uchyłków waha się od kilku do kilkudziesięciu. Powstają u osób dorosłych po wielu latach spożywania diety ubogoresztkowej, typowej dla współczesnych zwyczajów żywieniowych. Pokarm tego rodzaju słabo wypełnia jelito, zwiększa w nim ciśnienie i powoduje pogrubienie ściany jelita. Uchyłki nabyte uważane są za chorobę cywilizacyjną. Pewne znaczenie w ich rozwoju mogą mieć także czynniki genetyczne.
Uchyłki jelita grubego
Jak często się powtarza? Uchyłki jelita grubego należą do najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Częstość ich występowania zwiększa się z wiekiem. Wśród osób poniżej 40. roku życia tylko 5% ma uchyłki. Odsetek ten zwiększa się do 30% po 60. roku życia.
Jak się objawiają?U około 60% osób z uchyłkami nie stwierdza się żadnych objawów chorobowych (uchyłkowatość bezobjawowa). Uchyłki są u nich wykrywane przypadkowo, np. w trakcie kolonoskopii. Na pozostałe przypadki składają się pacjenci z objawową chorobą uchyłkową (20–30%) oraz pacjenci z powikłaniami (5–10%).Choroba uchyłkowa okrężnicy objawia się bólami brzucha, wzdęciem i zaburzeniami rytmu wypróżnień (biegunka lub zaparcie stolca). Niekiedy występują krótkotrwałe epizody zatrzymania stolca i gazów.Zapalenie uchyłków przebiega dodatkowo z gorączką i bolesnym guzem w lewej dolnej części brzucha. Inne powikłania to ropień wewnątrzbrzuszny, przedziurawienie jelita grubego i pełna niedrożność jelitowa. Odrębnym powikłaniem niezwiązanym z zapaleniem jest krwawienie z uchyłków, objawiające się dużą domieszką krwi w stolcu albo wypróżnieniami czystą krwią lub skrzepami.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów?Nawracające bóle, zwłaszcza w lewej połowie brzucha, połączone ze wzdęciem i zaparciem stolca, wymagają wizyty u lekarza, który pokieruje badaniami potwierdzającymi rozpoznanie choroby uchyłkowej okrężnicy.Cięższe objawy – silne bóle brzucha, gorączka oraz zatrzymanie wypróżnień i gazów – wymagają na ogół pilnej konsultacji chirurgicznej.
Co to jest osteoporoza i jakie są jej przyczyny?Osteoporoza jest chorobą szkieletu prowadzącą do złamań kości, które mogą wystąpić nawet po niewielkim urazie (są to tak zwane złamania osteoporotyczne). Najczęściej dotyczą kręgosłupa, kości przedramienia i szyjki kości udowej, ale mogą wystąpić również w innych lokalizacjach. Nadmierna podatność kości na uszkodzenie w osteoporozie wynika ze zmniejszenia gęstości mineralnej kości i zaburzenia jej struktury
Osteoporoza pierwotna i wtórnaNajczęściej występuje osteoporoza pierwotna, będąca konsekwencją starzeniasię układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyznw podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnymprocesem związanym z wiekiem, rozpoczynającym się już około 40. roku życiau kobiet i 45. roku życia u mężczyzn. Istnieje jednak wiele czynników, któremogą przyspieszyć jej przebieg. Niektórym z nich można zapobiegać poprzezzmianę stylu życia. Rozwój osteoporozy przyspiesza: 1. zła dieta (głównie mała podaż wapnia, witaminy D, niedożywienie)2. palenie tytoniu3. nadużywanie alkoholu4. mała aktywność fizyczna5. niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.
Jak często występuje?Osteoporoza jest niezwykle powszechną chorobą u osób w wieku podeszłym. Ze względu na podstępny, często bezobjawowy przebieg nazywana jest „cichą epidemią”. Choruje na nią co trzecia kobieta po menopauzie. U kobiet 50-letnich ryzyko wystąpienia złamania kości w wyniku osteoporozy wynosi do końca życia około 40%, natomiast u mężczyzn 13–22%. Osteoporoza i jej powikłania są jednymi z najczęstszych przyczyn zgonów w krajach rozwiniętych - złamania kości powodują bowiem wiele powikłań takich jak przewlekły ból, zanik mięśni, unieruchomienie, odleżyny, zatorowość płucna, zwiększona zapadalność na zakażenia. Leczenie ich wymaga zwykle długiego pobytu w szpitalu i wytrwałej rehabilitacji a także często opieki długoterminowej osób drugich.
Jak się objawia osteoporoza?Osteoporoza początkowo nie daje żadnych zauważalnych objawów. Pojawiają się one dopiero gdy wystąpi złamanie kości, choć nawet wtedy mogą zostać przeoczone lub zbagatelizowane. Najczęściej dochodzi do złamań kręgów, których połowa przebiega skrycie, stopniowo doprowadzając do obniżenia wzrostu, garbienia się (tzw. wdowi garb), problemów z poruszaniem oraz pogorszenia nastroju, a nawet depresji. W konsekwencji prowadzi to do niesprawności i trwałego uzależnienia od pomocy innych osób.
Złamania trzonów kręgów powodują często przewlekły zespół bólowy kręgosłupa, traktowany zwykle jako „normalny” objaw starości i zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Z reguły chorzy nie potrafią przypomnieć sobie urazu, w wyniku którego doszło do złamania kręgu (może je wywołać niewielki ruch, kaszel, schylenie się, podniesienie jakiegoś przedmiotu). Rzadziej mamy do czynienia z nagłym wystąpieniem silnego bólu kręgosłupa – rozpoczyna się on w okolicy złamanego kręgu, może mieć charakter opasujący, towarzyszy mu napięcie przylegających mięśni; złamany krąg może uciskać okoliczne korzenie nerwowe, powodując np. ból, drętwienie i niedowład kończyny dolnej.Złamania kości długich najczęściej występują w sezonie jesienno-zimowym, co jest związane ze zwiększoną liczbą poślizgnięć i upadków. Typowe dla osteoporozy jest złamanie kości przedramienia (w nadgarstku - przy podparciu ręką), a także złamanie szyjki kości udowej. Złamaniom tym towarzyszy silny ból, ograniczenie ruchomości oraz zniekształcenie okolicznych tkanek. Chory po upadku może nie być w stanie się podnieść i wezwać pomocy, co może doprowadzić do wielu groźnych powikłań, a nawet zgonu.
Osteoporoza
Co robić w przypadku wystąpienia objawów osteoporozy?Osteoporoza początkowo przebiega skrycie, dlatego należy o niej myśleć, zanim dojdzie do złamania kości. Osoby zagrożone jej rozwojem (kobiety po menopauzie, mężczyźni powyżej 65. roku życia oraz osoby z innymi czynnikami ryzyka wystąpienia osteoporozy) powinny się zgłosić do lekarza w celu ustalenia dalszego postępowania.Szybka diagnostyka w kierunku osteoporozy konieczna jest u pacjentów, u których wystąpiły objawowe złamania osteoporotyczne lub ich pośrednie oznaki, takie jak obniżenie wzrostu, utrwalone garbienie się czy przewlekły ból kręgosłupa.