zehİrlenmeler
DESCRIPTION
ZEHİRLENMELER. PLAN. Tanım Epidemiyoloji Sınıflama Klinik ve Laboratuvar Tanı Tedavi Prognoz Sık karşılaşılan zehirlenmeler. ZEHİR. Oral, inhale,deri,mukoza ,konjoktiva ve paranteral yolla alındığında organizmaya zarar veren, toksik belirtilere yol açan - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
PLANPLAN
• Tanım
• Epidemiyoloji
• Sınıflama
• Klinik ve Laboratuvar Tanı
• Tedavi
• Prognoz
• Sık karşılaşılan zehirlenmeler
ZEHİRZEHİR
Oral, inhale,deri,mukoza ,konjoktiva ve paranteral
yolla alındığında
•organizmaya zarar veren,•toksik belirtilere yol açan•yaşamı tehdit eden bir maddedir.
• Toksik veya toksik dozda alınan nontoksik • Vücuda zarar verecek miktarda • Organizmada bazı belirti ve bulgular
’Bütün maddeler zehirdir. Zehirli olmayan bir madde yoktur. Doğru kullanım (doz) ilaçla-toksin arasındaki farkı gösterir’’
Paracelsus 1493-1541
ZEHİRLENMEZEHİRLENME
• Çevresel (bitkisel,hayvansal)
• Endüstriyel
• Ev kazaları
• Mesleksel
• İntihar amaçlı
• Cinayet
• Savaş
• Kaza
OLUŞ ŞEKLİ
ZEHİRLENMELERZEHİRLENMELER
Gelişmiş ülkelerdeGelişmiş ülkelerde
1.Trafik kazaları
2.Boğulma, suda
3.Düşme
4.Zehirlenmeler4.Zehirlenmeler
ZEHİRLENMELER
Gelişmekte olan ülkelerdeGelişmekte olan ülkelerde
1. Yanıklar
2.2. Zehirlenmeler %80 kaza sonucuZehirlenmeler %80 kaza sonucu
3. Trafik kazaları
Türkiye’de
1. Trafik kazası
2. Düşme
3. Yanıklar
4. Zehirlenmeler
• Ölen / Kurtarılan -sakat 1/200-900
ZEHİRLENMELERZEHİRLENMELER
1997 yılında
• 5077 zehirlenme olgusu
• Zehirlenme/ toplam acil olgu %0,9
• %54,7’sinin erkek
Türk Pediatri Arşivi 1998;33(3):148-153
ZEHİRLENMELERZEHİRLENMELER
• %80’i <5 yaş
• en sık 1,5-3 yaş erkekte sık
• İntihar amaçlı %6,7
• %71,4 kız
Türk Pediatri Arşivi 1998;33(3):148-153
ZEHİRLENMELERZEHİRLENMELER
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Acil servisinde izlenen zehirlenme olguları
Halit Çam*, Evrim Kıray**, Yücel Taştan*, Hilda Çerçi Özkan**2003, Cilt 38, Sayı 4, Sayfa(lar) 233-239
% KIŞ İLKBAHAR YAZ SONBAHAR
İlaç 48,5 45 44,8 53
Besin 20 3,5 -
CO 2,8 - - -
Temizlik mad 31 15 34 17
Hidrokarbon 3 12,5 10 3
Organofosfor - - 3,5 6,6
Mantar - - - 6,6
Diğer 14 7,5 3,5 6,6
TÜRKİYE’DE ZEHİRLENMELER
43%
6%
5%
7%
8%
9%
22%
ağrı kesici
besin
insektisit
CO
temizlik
hidrokarbon
nedeni bilinmeyen
Sakarya bölgesindeki zehirlenmelerin geriye dönük incelenmesi,Çocuk sağlığı ve hastalıkları Dergisi 2006;49;301-306
52%
27%
5%
4%
12%
ilaç
korozic
co
pesticid
diğer
31%
13%9%9%
38%MSSilaçları
analjezik
vitamin
antihipertansif
diğer
Çocuk yoğun bakım ünitesinde 2004-2005 tarihleri arası zehirlenme olguları Poyrazoğlu H.M Erciyes Üniversitesi
10%
90%
zehirlenme
diğer0
20
40
60
erkek kız
cinsiyet
020406080
il ilçe köy
merkez62%12%
12%
14%tıbbi
veteriner
tarım
beslenme
Amitriptilin en sık
• 1 Ocak 2000-31 Aralık 2002
• 354 hastanın 198( % 56)’i erkek, 156 (%44)’sı kız
• % 63.5’ini 13 ay-4 yaş
• İlaçlar (%44.9), temizlik maddeleri (%26.2), hidrokarbonlar (%7.3), besinler (%7), insektisid-pestisid (%6.7), karbonmonoksit (%1.7)ve diğer maddelerler (%5.9)
• MSS etkili ilaçlar (% 44.6) analjezik-antipiretik ilaçlar (%15.7) • Vakaların büyük bölümü ilk iki saat içerisinde getirilmiş
başvurular en çok 19-24 saatleri arasında yapılmıştır. • Olguların çoğunluğu 24 saat içinde taburcu edilmiştir.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Acil servisinde izlenen zehirlenme olgularıHalit Çam*, Evrim Kıray**, Yücel Taştan*, Hilda Çerçi Özkan**2003, Cilt 38, Sayı 4, Sayfa(lar) 233-239
ZEHİRLENMEDEN KORUNMA
İlaçlar• Bütün ilaçlar kilitli dolaplarda saklanmalıdır.• Çocuklara ilaç verirken asla şeker diye verilmemelidir.
Misafirliğe gittiğiniz yerlerde çocuğunuzun ilaçlardan uzak olduğuna emin olun.
• Çocukların açamayacağı paketler, çocuklar için güvenli paket demek değildir.
• İlaçları daima orjinal paketlerinde bulundurun.• Çocuklarınıza asla karanlıkta ilaç vermeyin.• Çocuklarınıza herhangi bir ilacı verdikten sonra uygun
şekilde kaldırıldığına emin olun.
ZEHİRLENMEDEN KORUNMATemizlik Malzemeleri• Temizlik malzemeleri ve aerosolleri çocukların
uzanamayacakları dolaplara koyun.• Asla lavoba altına yada alçak dolaplara temizlik
malzemeleri ve deterjanları koymayın.• Temizlik malzemelerini asla kullandığınız eski içecek
şişelerine koymayın.• Temizlik malzemelerini kullandıktan sonra kutularını
asla ortada bırakmayın.• İnsektisitleri ve rodentisitleri asla döşeme üzerine
açıkta bırakmayın.• Otomobil ve bahçe malzemelerini mutlaka güvenli bir
yere kilitleyin.
ZOR AÇILAN AMBALAJ UYGULANMASI
1960'larda aspirin zehirlenmesinden yılda
140 civarında ölüm olurken, 1987 yılında
aspirine bağlı hiçbir ölüm görülmemiştir.
Goodman and Gilman's Pharmacology. 8 edi. sayfa 55. (1990).
• Anamnez • Çevrede araştırma yapmak • Sistemlerle ilgili bulguların araştırılması
ZEHİRLENMELER TANIZEHİRLENMELER TANI
ZEHİRLENMELER TANIZEHİRLENMELER TANI
Örnek alma
• Kan
• İdrar
• Mide içeriği
• Saç ve tırnak
• Otopsi
• Toksik maddenin cinsi • Alınan miktar• Zehirlenme yolu• Alınış zamanı• Önceden mevcut hastalık varlığı• Zehirlenme belirtileri• Yapılmış olan sağaltımlar• Daha önce zehirlenme olup olmadığı• Zehirlenme nedeni• Birlikte zehirlenmiş olabilecek kişiler
ANAMNEZANAMNEZ
MUNCHAUSEN BY PROXY SENDROMU
• tekrarlayan asidoz
• polimikrobiyal sepsis
• tekrarlayan malabsorbsiyon sendromları
• hipoglisemi
• büyüme geriliği
• bir çocukta birden fazla zehirlenme öyküsü olduğunda akla gelmelidir.
ZEHİRLİ OLMAYAN MADDELER
• tükenmez kalem boyaları • sabun• şampuan• pil• mum• kil• nem giderici paketler• makyaj malzemesi
• mürekkep, • el ve tıraş losyonu -krem• gazete• ayakkabı boyası• kibrit kutusunun sürtünme
yüzeyi • tatlandırıcılar, • diş macunu,• termometre civası
FAZLA MİKTARI TOKSİK OLANLAR
• kolonya ve benzerleri
• deodorant
• saç spreyleri
• saç boyaları
• kibrit çöpü (20’den fazla)
• oral kontraseptifler
• güneş yağları
TEK DOZU FATAL OLABİLENLER
• kalsiyum kanal blokerleri
• benzokain• klorokin • siklik antidepresanlar• hipoglisemik ajanlar • metil salisilat
• kinidin• beta blokerler• kamfor • klonidin• difenoksilat HCL/
atropin sülfat (lomotil) • fenotiazindir
• Akut başlangıç• Pika hikayesi• 1-5 yaş• Zehirlenme öyküsü• Psikososyal sorunlar• Birden fazla sisteminin tutulması• Bilinç değişikliği• Çözülemeyen klinik tablo
ZEHİRLENMEDEN ŞÜPHELENMEZEHİRLENMEDEN ŞÜPHELENME
• Gastrointestinal sistem
• Solunum sistemi
• Deri ve Mukozalar
• Parenteral
ZEHİRİN VUCUDA GİRİŞ YOLLARIZEHİRİN VUCUDA GİRİŞ YOLLARI
• Vital bulgular
• Pupilla büyüklüğü ve reaktivitesi
• Bilinç durumu
• Cilt rengi, kusmuk ve nefesin kokusu
FİZİK MUAYENEFİZİK MUAYENE
SEMPATOMİMETİKLER
• Ajitasyon, delirium,psikoz, konvülsiyon• Taşikardi,ateş,hipertansiyon(bradikardi)• Taşipne• Reaktif pupil,midriatik• Terli cilt,mukoza kuru olabilir.• Bağırsak sesleri canlı
KOKAİN-AMFETAMİN-FENSEKLİDİN-EFEDRİN-PSÖDOEFEDRİN
ORGANOFOSFATLARKOLİNERJİKLER
• Somnolans, koma, delirium, fasikülasyon• Taşikardi(NİKOTİNİK),bradikardi• AKB N / ↑(NİKOTİNİK)• Ateş yok• Taşipneik,bronkospazm• Miyotik pupil• Kuru kızarık cilt• Barsak sesleri azalmış• Salivasyon,lakrimasyon,üriner inkontinans KARBAMAT-NİKOTİN-FİZOSTİGMİN
OPİAT-KLONİDİN
• Somnolans, koma• Hipotermi• Bradikardi• Hipotansiyon• Solunum yetmezliği• Pupil çok ufak(Nokta pupil)• Bağırsak sesleri azalmış• Deri normal
Klonidin intoksikasyonu uyarı ile solunumsal ve hemodinamik düzelme
geçici olarak uyandırılma vardır
Opiat zehirlenmesi
ağrılı uyaranlara rağmen uyanmaz
SEDATİF-HİPNOTİK/ BARBİTÜRAT
• Somnolans, koma• Kalp hızı normal• Solunum azalmış• Hipotermi• Hipotansiyon• Pupil normal• Bağırsak sesleri normal• Deri büllü
SALİSİLATLAR
• Somnolans, koma, konvülsiyon• Kalp hızı normal veya artmış• AKB normal• Taşipne,Hiperepne• Ateş• Pupil normal• Barsak seleri normal• Deri normal• Tinnitus
ANTİKOLİNERJİK SENDROM
• Ateş,taşikardi,hipertansiyon• Flushing• Kuru cilt • Kuru ağız • Midriasis • Delirium• Solunum yetersizliği,üriner kontinans• Bağırsak seslerinde azalması TSA-SKOPOLAMİN-ATROPİN-ANTİHİSTAMİNİK-AMANTADİN
ANTİKOLİNERJİK SENDROM
• Deli gibi delirmiş
• Yarasa gibi kör
• Pancar gibi kırmızı
• Kemik gibi kuru
• Hades gibi sıcak
Sempatomimetikler (Amfetaminler,Kokain)
Antikolinerjikler (Antihistaminikler, diğerleri)
Organofosfatlar (insektisitler, sinir gazı)Opiatlar /
Opiatlar / Klonidin
Barbitüratlar / sedatif hipnotikler
Salisilatlar Teofilin
Mental durum / MSS
Ajitasyon, delirium, psikoz, konvülziyon
Delirium, psikoz, koma, konvülziyon
Konfüzyon, fasikülasyon, koma
Öfori, somnolanş koma
Somnolans, koma
Letarji konvülziyon
Ajitasyon, tremor, konvülziyon
Kalp hızı Artma Artma Azalma (veya artma)
Azalma ----- ----- Artma
Kan basıncı Artma Artma ----- Azalma Azalma ----- Azalma
Isı Artma Artma ----- Azalma Azalma Artma -----
solunum ----- ----- Artma Azalma Azalma Artma Artma
pupil Geniş, rekatif
Geniş, harekette yavaşlama
Küçük Çok küçük ----- ----- -----
Barsak sesi Mevcut Azalma Hiperaktif ----- ----- ----- -----
deri Diaforez kırmızı, kuru Diaforez ----- ----- ----- -----
diğer ----- ----- ----- ----- ----- Kusma Kusma
TRİSİKLİK ANTİDEPRESANLAR
• Konvulsiyon,
• Koma,
• Asidoz,
• Taşiaritmi,
• QRS genişlemesi
• Hipotansiyon
NEFES KOKUSU
Nefesteki koku
Naftalin
Meyve kokusu
Sarımsak
Keskin acı bir koku
Badem veya tuzlu fıstık
Toksin
naftalin
isopropanol,aseton
arsenik, organikfosfor
siyanür
fare zehiri
Toksik madde öğrenilebildiyse
• toksik maddenin toksisite dozu• lethal dozu• yarılanma süresi • metabolizma ve itrah yolları• semptomları, klinik seyri, yol açabileceği
laboratuar değişiklikler • antidotu veya özgün tedavisi olup olmadığı• semptomatik tedavisinin bilinmesi gerekir.
• Tam kan sayımı
• Tam idrar tetkiki
• Pıhtılaşma testleri
• Sedimentasyon
• Radyolojik inceleme
• EKG, EMG, EEG
• Serum, dışkı, mide sıvısı, idrar, saç, tırnak, ve diğer dokularda toksik madde araştırması
İstanbul Çocuk Kln Der 1983; 28:85-100
LABORATUVARLABORATUVAR
• Kan gazları, pH
• Kan elektrolitleri
• Glisemi,
• Keton
DEMİR – 3 – KLORÜR TESTİ
Tüpte oluşan renk Yeşil renk
Mavi-yeşil renk
Yeşil-gri renk
Mor renk
Mavi-mor renk
ToksinFenilketonüri,tirozinemi,direktbil
Histidinemi,feokromasitoma
Akağaç şurubu idrarı hastalığı
Salisilatlar
Fenotiazinler
ANYON GAP
1. Laksatifler ve kolsişin AG normaldir
2. Lityum zehirlenmesinde AG düşük
3. Laktik asidoz(ethanol, İNH, Demir zehir)
Ketoasidoz (diabet komasında )
Eksojen organik asitlerin varlığında anyon gap artmıştır.
EKG
• Antiaritmik
• Beta-bloker
• Calsiyum kanal blokerleri
• Lityum
• Fenotiazinler
• Teofilin
• Trisiklik antidepresan
TEDAVİDETEDAVİDE
• Destek tedavileri
• Antidotlar
• Sık görülen zehirlenmelerin farmakolojisi
• Toksik maddenin eliminasyon yöntemleri
• Hasta ve yakınlarına yeterli emosyonel destek
• Zehirle Temasın Kesilmesi• Ortamdan uzaklaştırma• Dekontaminasyon• Emilimin azaltılması
• Spesifik Antidot Tedavisi• Emilen Maddenin Atılımının Arttırılması
• Adsorban maddelerin kullanımı• Diyaliz, hemoperfüzyon• İdrar atılımının arttırılması
• Destek Tedavisi• Gözlem• Karar Verme
İstanbul Çocuk Kln Der 1993; 28:85-100
TEDAVİ TEDAVİ
•
• Solunum hastanın ortamdan uzaklaştırılması(hareketsiz şekilde)
• Deri
derinin yıkanması, elbiselerin çıkarılması,venöz bandaj
• Oral
kusturma veya gastrik yıkama ,laksatif ,aktif kömür• Göz
serum fizyolojik ile yıkama
TEMASIN KESİLMESİTEMASIN KESİLMESİ
• Dilüsyon
• Mide boşaltma
• Aktif kömür
• Katartik (barsaklara geçenler için NaSO4, MgS04)
• Barsak yıkama
GİS DEKONTAMİNASYON
Mental durumda değişiklik veya öğürme
refleksi deprese olmuş hastalarda, gastrik
lavaj öncesi endotrakeal tüp yerleştirilmesi
gastrik lavajın aspirasyonunu önleyecektir.
• Travmatik değildir
• Daha büyük partiküller çıkartılabilir
• Ters peristaltizm ile duedonum ve jejunumdaki
maddeler çıkarılabilir
• İlk 1 saatte yapılırsa %30-40 atılır.
KUSTURMAKUSTURMA
• İpeka şurubu
• Apomorfin
• Farenksin parmakla uyarılması
• Tuzlu su
• Sıvı bulaşık deterjanı
KUSTURMA YÖNTEMLERİKUSTURMA YÖNTEMLERİ
İPEKA ŞURUBU
• Spontan kusma oluşmadığında
• Aktif kömüre bağlanmayan ilaçlar
• Bitki parçaları veya tohumları gibi taneli maddeler
Doz
6-12 ay 15ml temız sıvı/kg içinde 10ml ipeka
1-5yaş 120ml temız sıvı içerisinde 15ml ipeka
>5yaş 240-480ml temiz sıvı içerisinde 30ml ipeka
( 20 dk sonra tekrarlanabilir)
SIVI BULAŞIK DETERJANI
Bir su bardağına 3 çorba kaşığı sıvı
deterjan konur içilirse 6.5 dakika içinde
kusma gözlenir. Çocuklarda bu dozun
1/2-1/4’ü kullanılabilir.
GÜNLÜK UYGULAMA
• 28 hastane acil polikliniği ile görüşülmüş• %90’ mide yıkamayı sürdürüyor• % 76’sı aktif kömür veriyor• %19’u İpeka kullanıyor
McGuffie AC, Wilkie SC, Kerr GW.The treatment of overdose--time for a change?Scott Med J. 2000 Jun;45(3):
KUSTURMA İŞLEMİNİN KOMPLİKASYONLARI
• - Aspirasyon• - Durdurulamayan kusmalar• - Letarji• - Mallory-Weiss yırtılması• - Myokardiyal toksisite• - Noromüsküler zayıflık• - Pnömomediastinum• - Pnömotoraks
• Bilinç bozukluğu• Kuvvetli asit ve alkali ,narkotik alımı• Nörolojik belirtilerin ortaya çıkması• Hasta 6 aylıktan küçükse• Hidrokarbon zehirlenmesi• Gebeliğin son dönemleri• Ağır kalp ve solunum sistemi hastalıkları• Kontrol edilemeyen hipertansiyon• Kesici-keskin solid toksik maddelerin alınması• Konvulziyon geçirme veya eğilimi• Hızlıca oral antidot verilmesi gereken durumlarda
KUSTURMANIN KUSTURMANIN KONTRAENDİKASYONLARIKONTRAENDİKASYONLARI
GASTRİK LAVAJ
Bush F ve Jukes E tarafından birbirinden habersiz
şekilde 1822 yılında tarif edilmiştir.
GASTRİK LAVAJGASTRİK LAVAJ
• Büyük çaplı sonda 18-20 Fr,• İlk 4 saatte
• İlk alınan örnek tetkik için saklanmalı
• Yıkama materyali vücut ısısında• Küçük çocuklarda SF daha büyüklerde su
veya % 0.45 NaCl
• Her seferde 15 ml/kg (3-4 ml/kg/doz)
• Verilen geri alınmalı• En az 10-12 kez tekrar
GASTRİK LAVAJ
• Madde hızlı emiliyor ise 2 saatten fazla zaman geçmemeli
• Organik fosfor, arsenik, paraquot, sülfirik asit ve hidrosülfirik asit, siyanür hemen
• Salisilat, trisiklik antidepresan, antikolinerjikler gibi emilim süresi uzun olan hastalarda 12-24 saat sonra bile mide lavajı yapılmalı
• Dijital ve INAH zehirlenmelerinde antidot verildikten sonra lavaj
MİDE LAVAJI KOMPLİKASYONLARI
- Pulmoner aspirasyon- Larengospazm, solunum yetmezliği veya hipoksi- Oral travma (mukoza, diş v.s.)- Baş,boyun ve göğüste peteşiler- Ozefagus-midede laserasyon, hatta perforasyonlar, - mediastene aktif kömür geçmesi- Tüpün dönmesi ve hatta tıkanması- Ozefageal spazm olabilir. Tedavide sedatifler, glukagon
ve nitrogliserin kullanılır.- Hipotermi, elektrolit bozuklukları
• Gastrointestinal diyaliz (Aktif kömür)• Renal yolla atılımın hızlandırılması
- Forse diürez- Ozmotik diürez- İyonize diürez (asit, alkali)- Diüretikler
• Beden dışı yöntemler- Peritoneal diyaliz- Hemodiyaliz- Hemoperfüzyon (klerensi en yüksek yöntem)- Hemofiltrasyon
• Kan değişimi• Plazmaferez• BOS drenajı
ATILIMIN HIZLANDIRILMASI
Zorlu diürez:Zorlu diürez:
• Sıvı yükleyerek GFR artırmak• Diürezi 2-3 katına çıkarmak • Distal tübülde rezorpsiyon süresini kısaltmak
ATILIMIN HIZLANDIRILMASI
ZORLU DİÜREZ
• Aktif olarak böbrekten atılan ilaçlarda yararlıdır. • - Metabolize olarak atılan ilaçlarda
yararı yoktur. • - Büyük çocuklarda 5-7 L/m2/ gün,
» 80 ml/kg/8 saat SF verilir
» 5-10 ml/kg/saat idrar amaçlanır.
• - Küçük çocuklarda 3-5 ml/kg/ saat idrar amaçlanır (3000 ml/m2/gün)
ZORLU DİÜREZ
• Nötral
• Asidik
• Alkali• non-iyonize = lipofilik• iyonize =hidrofilik
Alkali maddeler asit, asit maddeler ise alkali idrarda iyonize hale dönüşmektedir.
NÖTRAL DİÜREZİN YARARLI OLDUĞU ZEHİRLENMELER
- Alkoller (ethanol, - Disopramid - Neostigmin
methanol, etilenglikol) - Etiklorvinol - Paraquat
- Amonita falloides - Etosüksimid - Pindolol
- Arsenik - İndometazin - Primidon
- Asebutolol - İodin - Prokainamid
- Atenolol - Kaptopril - Ranitidin
- Atropin - Klonidin - Simetidin
- Baryum - Klorakin - Terbutalin
- Bromid - Metildopa - Toksalbümin
- Digoksin - Nadolol - Tolmetin
ALKALİ DİÜREZ
• NaHCO3, 0.5-2 mEq/kg/saat i.v. verilir .(4-5 mEq/kg/h)
• idrar pH’sı 7.8-8’de tutulur.• alkaloz, hipernatremi ve hipopotasemi yakından izlenmelidir
• Bu yüzden solusyonlar 20-40 mEq /l K içermelidir.
ALKALİ DİÜREZİN YARARLI OLDUĞU
ZEHİRLENMELER - Arsin - Kumarinler
- Borik asit - Lityum
- Diflunisal (aspirin - Methotreksat
benzeri NSAİD) - Nalidiksik asit
- Epdantoin - Nitrofurodantin
- Fenilbutazon - Penisilinler - Fenobarbital - Primidon
- Florid - Salisilatlar
- Formaldehit - Sulfodiazin
- 2,4 D (Herbisid) - Tesbih ağacı
- İbuprofen - Tetrasiklinler
- İzoniazid - Toksalbüminli bitkiler (Hindyağı v.s.)
- Kinolonlar - Tolbutamid
- Klorpropamid - Uranyum
ASİT DİÜREZ
• C vitamini, 0.5-1 g verilerek • Amonyum klorür, 75 mg/kg/gün 4-6 dozda p.o • idrar pH’sı 5’in altında tutulur.
• Asit diürez tehlikelidr.
ASİT DİÜREZİN YARARLI OLDUĞU
ZEHİRLENMELER - Amantadin -Haloperidol
- Amfetamin* - Kinidin
- Difenhidramin -Mupivakain, lidokain
- Fenfluramin - Nikotin
- Fenilproponolamin * - Orfenadrin
- Fenotiazinler - Striknin
- Fensiklidin * - Teofillin
- Trisiklik antidepresanlar**
*Rabdomyoliz ve myoglobinüri nefrotoksisitenin engellenmesi için alkali diürez
**Kardiak aritmi için alkali idrar öncelikli
RABDOMYOLİZ VE MYOGLOBİNÜRİ
• Uzayan koma, konvulziyon ve doku hipoksisinde (CO zehirlenmesi)
• sıvı yüklemesi ve diüretik yapılır. • İdrar pH’sı 6.5 ve üzerinde tutulmalıdır. • Myoglobinüri durumunda loop diüretikleri yerine
mannitol kullanılmalıdır (750 mgr/kg iv)
ATILIMIN HIZLANDIRILMASI
• DiyalizDiyaliz
Yağda eriyen ve proteine bağlananlara etkisiz
1. Barbitürat, alkol, parasetamol
2. Ağır salisilat zehirlenmesi
3. Metanol-etanol >20 mg/dl +asidoz
4. Semptomatik teofilin • Hemoperfüzyon Hemoperfüzyon yağda eriyen ve proteine bağlananyağda eriyen ve proteine bağlanan
• Periton dializi
ANTİDOTANTİDOT
- Spesifik Antidotlar
- Lokal Antidotlar
“ En iyi antidot eğitimdir”Tüm toksinlerin ancak % 2’sinde spesifik antidot vardır.
SPESİFİK ANTİDOTLAR Toksin Antidot Asetaminofen N-asetilsistein
Arsenik BAL, Penisilamin, DMSA
Benzodiazepinler Flumazenil, Aminofilin
Civa BAL
Demir Deferoksamin
Digitalis Spesifik Fab antikor
Etilen glikol Ethanol, 4-metilpirazol
Fenotiazinler Difenhidramin, Biperiden
Heparin Protanin sülfat (100 IU:1mg)
INAH Pridoksin (g:g)
Karbon monoksit Hiperbarik oksijen
Kumadin Vit K1
Kurşun CaNa2EDTA, DMSA, BAL, Penisilamin
Methemoglobinemi Metilen mavisi
Narkotikler Naloksan
Organofosfatlar Atropin-Oksimler
Sokmalar (yılan, akrep, örümcek) Özel antivenomlar
Sodyum nitrat-Sodyum tiyosülfat
• Siyanür zehirlenmesi
• Sodyum nitrat 0,33 mg/kg/doz %3 lük solusyon iv 2,5-5 ml
• 15 dk da sodyum tiyosülfat %25 lik 1,65 ml/kg iv 2,5-5 ml/dk 30-60 dk da tekrarla
Atropin-pralidoksim
Kolinesteraz inhibitörleri için
• Atropin 1-4 mg veya 0,05 mg/kg iv 2-5 dk aralarla
2 mg lık dozlar muskarinik etki düzelene kadar tekrarlanır.
• Pralidoksim 20-50 mg/kg iv yavaş,sonra 10-20 mg/kg/saat sürekli infüzyon
Desferoksamin
• Demir 50mg/kg im max 1 g 8 saatte bir
• Ağır zehirlenmede
15 mg/kg /saat iv infüzyon
24 saatte 6 gr aşma.
Dimerkaprol
• Kurşun,Arsenik,Krom,Kobalt,Bakır
• 2-4 mg/kg/doz 4-8 saatte bir 5 gün IM
• 3 mg/kg/doz 12 saatte bir IM
Dimerkaptosüksinik asit
• Kurşun
• 30 mg/kg/gün 3 dozda 5 gün po
• Sonra 20 mg/kg/gün 2 doz 14 gün po
Etanol
• Metanol-etilen glikol
• 600 mg/kg yükleme (iv %10 )
(po %50 ) RAKI
• 100-200 mg/kg/saat infüzyon iv
• Etanol düzeyi 100 mg/dl olmalıdır
Etilendiamin tetra asetat
Kurşun,bakır,cıva,nikel,çinko,kobalt,berilyum
Manganez
25-50 mg/kg/gün im 2-4 dozda
veya iv sürekli infüzyon 5 gün
Flumazenil
• Benzodiazepin doz aşımında
• 0,02 mg/kg iv max 0,2 mg
• Total doz 3 mg kadar tekrarlanır.
• TSA alımında kontraendike
Metilen mavisi
• Methemoglobinemi
• 1-2 mg/kg/doz iv %1 lik
• Gerekirse 4 saat içinde tekrarlanabilir.
• Süt çocukları 4 mg/kg/gün geçmemeli
AKTİF KÖMÜR
• Toksini efektif olarak emer ve sistemik emilimini önler
• 1gr/kg dan PO veya NG max 50-60 gr
• 10 gr kömür/gr alınan ilaç• Aktif kömürün etkinliği partiküllerin küçüklüğüne
ve total yüzey alanına bağlıdır.• % 20-25’ lik solüsyonlar halinde içirilir
AKTİF KÖMÜR
• Orta derecede zehirlenmelerde ilk 1 saat içinde başka bir işlem yapılmadan sadece aktif kömür verilmesi yeterli olabilir.
AKTİF KÖMÜR Amerika ve Avrupa Zehirlenme Kurulları Ortak Görüşü
(J Toxicol Clin Toxicol 2000;37:731-751)İNTESTİNAL DİALİZ
• Teofilin-KİNİN• Karbamezepin• Fenitoin• Fenobarbital• Digoksin• Salisilatlar• Siklosporin• Nortriptilin• Dapson
• Amitriptilin• Propoksifen- Morfin• Amfetamin türevleri• Fensiklidin• İzopropil alkol• Mepivekain
Multipl dozlarda verilmesi gereken ilaçlar (Her 2-4 saatte bir yapılır)
• 2 saatte bir yapılırsa aktif kömür 0.5 g/kg, • 4 saatte bir yapılırsa 1 g/kg dozunda (maksimal
50-60 g). • Genellikle 1 g/kg ile başlanır, 3 kez 0,5 g/kg verilir
• Oniki ay altındaki çocuklarda sorbitol ve aktif kömürle tekrarlayıcı işlem yapılmaz. Çocuklarda hipernatremi ve ağır diare tablosu gelişebilir.
İNTESTİNAL LAVAJ
• Polietilen glikol ile hazırlanan sodyum, potasyum, klor sülfat ve bikarbonattan oluşun özel bir solüsyonla yapılır.
• ilaç dolu paket yutulması,• uzun etkili yavaş çözünen ilaçlar, • demir sülfat, • lityum, çinko, civa, kurşun tuzlarında (olta yutulması), • disk pil yutulması • paraquat
İNTESTİNAL LAVAJ
• 9 ay 5 yaş arası 500 ml/saat,• 6-12 yaşya, 1000, • 12 yaş üzerinde 1500-2000 ml/saat dozunda yaklaşık 6-
8 saat süreyle nazogastrik yolla verilir.
• Rektal atık berraklaşıncaya kadar verilir.• Bu sıvıyla barsaklar yıkanmış ve toksik maddelerden
temizlenmiş olmaktadır.
• Depolanan toksik maddenin parçalanmasını sağlamak,
• Parçalanarak toksik metabolit oluşturanların da
parçalanmasını engellemektir.
TOKSİK MADDENİN METABOLİZMASININ DEĞİŞTİRİLMESİ
• Parasetamol alımında simetidin enzim inhibitörü olarak verilir.
• Methanol ve etilenglikol alımında ise metabolitlere çevrilmesini engellemek için alkol dehidrogenaz enzimi etanol verilerek engellenir
• Ayrıca enzim inhibisyonu için metilpirazol türevleri de denenmektedir.
• Vücutta biriken maddelerde ise (digitoksin, D vitamini gibi) enzim indüksiyonu yararlıdır. Bu amaçla fenobarbital ve epdantoin verilir.
1. Hastayı stabilize et (havayolu, solunum, dolaşım)2. Nedeni bilinmeyen bilinç değişikliği ile gelen hastalara oksijen ve glukoz uygula3. Hastadan, yakınlarından, hastayı getiren doktorlardan ayrıntılı öykü al. 4. İlacın ismi, ne kadar aldığı, ne zaman aldığı, yapılan girişimleri ayrıntılı şekilde
öğren DAİMA EN KÖTÜ SENARYOYU DÜŞÜN5. Hastayı ayrıntılı muayene et6. İlacın yan etkileri, toksik dozu, yarılanma ömrü hakkındaki bilgiyi dosyasına ekle7. Ölçülebilinen ilaçların kan düzeyi için kan al8. Aktif kömür etkisiz değilse her zehirlenme olgusuna ilk 4 saatte aktif kömür uygula9. Antidotu varsa uygula10. Hastaneye yatırmak açısından değerlendir11. Toksik madde dializabl ise iyonize diürez uygula12. Psikiyatrik konsültasyon açısından değerlendir.13. Aileyi eğitmek ve zehirlenmeleri önlemek amacıyla bilgi ver14. Adli rapor yaz
SEMPTOMATİK VE SUPPORTİF TEDAVİ
- Solunum desteği- Kardiyovasküler destek- Konvülziyonların önlenmesi- Termoregülasyonun sağlanması- Su, elektrolit, asit-baz dengesi- Organ yetmezliği tedavisi (karaciğer, böbrek, kalp v.s.)- Hematolojik problemlerin tedavisi (trombosit, K vitamini, DİK tedavisi gibi)- Karın ağrısı-kolik tedavisi yapılır. Örümcek sokması, kurşun ve kolşisinde damardan kalsiyum yararlıdır.- Anafilaksi ve benzer reaksiyonların tedavisi- Enfeksiyonların önlenmesi- Psikiatri konsültasyonu
Glaskow Koma Skalası(1-4 yaş)
Göz açma Sesli yanıt Motor yanıt
4.Kendisi 5.uyumlu 6.kendiliğinden hareket
3.sözle 4.anlamlı dalgın yanıt 5.Ağrılı yeri gösterme
2.ağrıyla 3.anlamsız yanıt 4.Ağrıyla geri çekme
1.Yanıt yok 2.anlamsız ses,saldırgan 3.üst flex,alt ext
1.yanıt yok 2.üst alt ext
1.yanıt yok
• Merkezi sinir sistemi:
Bilinç ve refleks kontrolü yapılmalı,
antikonvülsan fenitoin, fenobarbital,benzodiazepin,pridoksin
beyin ödemi manniol 0,5-1 g/kg/doz
• Solunum sistemi:
Mekanik ventilasyon,Entübasyon,O2,hava yolu
• Hipotermi:
Hastada hipotermi varsa müdahele edilmelidir.
SEMPTOMATİK TEDAVİ
Kardiyovasküler sistem:
• İV yol açılmalı, CVP kateteri konmalı
• monitörize edilmelidir.
• volüm kaybı varsa yerine koymak,
• aritmi ile mücadele ve kalp yetmezliği ve şok yönünden dikkat
• Sıvı-elektrolit, asit-baz dengesi, hipoglisemi, hiperglisemi gibi
metabolik bozukluklar yönünden dikkatli olunmalıdır
Hematolojik
• Anemi düzelt, eritrosit süspansiyonu
SEMPTOMATİK TEDAVİ
ZEHİRLENMELERDE DİYAGNOSTİK İLAÇ
UYGULAMALARI Toksin Kullanılan Ajan ve Dozu Yol Pozitif Cevap
Benzodiazepinler Flumazenil i.v. Şuur düzelmesi
0.02 mgr/kg
Dijitalis Spesifik Fab antikoru i.v. Disritmi kaybolur,
hiperpotasemi azalır,
ve şuur açılır
İnsülin Glukoz 1 gr/kg i.v. Şuur düzelir
Demir Deferoksamine
40 mg/kg i.m. Pembe idrar gözlenir
INAH Pridoksin 5 g i.v. Konvulziyon durur
Opiatlar Naloksan 0.1 mg/kg i.v. Şuur düzelir
Fenotiazinler Difenhidramin i.v. Distini ve tortikolis
1 mg/kg çözülür
Organofosfatlar Atropin i.v. Atropine cevap yavaştır
0.05 mg/kg (tolerans)
Genel mortalite %0.04,
Hastanelere baş vuran hastalarda %0-2
Yoğun bakım ihtiyacı acil servise
başvuran hastaların %10-20
PROGNOZPROGNOZ
PROGNOZPROGNOZ
Zehirlenmelerde prognozu belirleyen en
önemli faktörlerden birisi başlangıçla
tedavi arasında geçen süredir. Bu
nedenle hasta oyalanmamalıdır
• Akut zehirlenmeler hızlı ve doğru karar vermeyi
gerektirir
• Hastaların %80’i herhangi bir sağlık kuruluşunda,
%15-18’i acil servislerde veya normal servislerde
tedavi edilebilir
• Sadece %2-5’i yoğun bakım ünitelerinde tedavi
ihtiyacı göstermektedir
ASETAMİNOFEN ZEHİRLENMESİASETAMİNOFEN ZEHİRLENMESİ
• Tek seferde 200 mg/kg
• Arka arkaya 20-30 mg/kg/doz
• Günlük 160 mg/kg olan durumda
• Birkaç gün 90 mg/kg/gün üstüste
N -Asetil benzokinonimine oluşumu artar.
Glutatyona bağlanarak detoksifiye edilir.
Miktarı artarsa eşik değeri aşar KC hasarı yapar.
Asetaminofen zehirlendirilmesinde 3 evresi:
• Evre 1: (½-24 saat) Sıklıkla asemptomatik
Bulantı kusma, terleme ve solukluk görülür
• Evre 2: (24-72 saat):
Ek olarak sağ üst kadran ağrısı, AST, ALT,Bil ve ALP ↑
• Evre 3: (72-96 saat sonra)
Sarılık, trombositopeni, uzun Aptt
Fulminan karaciğer yetersizliği (<12 yaş nadir)
Hepatik ensefalopati
Böbrek yetersizliği ve kardiyomyopati
• Asetaminofen için 4. Saatteki muhtemel toksisite seviyesi 200mg/l ,12.
saatte 50 mg/l KC hasar olasılığı(ALT AST >1000)
• Riskli olan P 450 enzim indükleyici alan veya kötü beslenenler yüksek risk
altındakiler gibi kabul edilmelidir.
• 2 saate kadar gastrik lavaj
• Aktif kömür 6 saate kadar uygulanabilir.
• NAC için yükleme dozu 140 mg /kg dır, en etkili olduğu dönem ilk 8
saattir.4 saatte bir 70 mg/kg dozunda 17 doza tamamlanır.(40 mg/ml)
• NAC tedavisinden sonra INR,KC fonks,kreatinin,elektrolitler için kan
alınmalıdır.
• Anormal sonuç varlığında 16 saatlik NAC tedavisi tekrarlanır.
Diğer tedavi rejimleri:• 20 saatlik uygulama;
150 mg/kg 15 dakika yükleme,50 mg/kg/4
saatte,100 mg/kg/16 saatte,toplam 300 mg/kg
• 48 saatlik uygulama;
140 mg/kg 1 saatte,70 mg/kg 1 saatte,4 saat ara
ile 12 kez ;toplam 980 mg/kg
• NAC allerjisinde bulantı kusma flushing ürtiker
• 30 dk içinde gelişir.
• 4 saat içinde 50 mg/kg dozda infüzyona tekrar başlanır.
Olgu sunumu
• 11 aylık kız • İştahsızlık kusma ateş çok su içme• Yakınmaları 5 aydır var• 4 ay AS,20 günlük İS,40 günlük mama• Ca değeri 18mg/dl bulunmuş• PTH 1,84pg/ml(14-70) 25 OH 200ng/ml(10-40)• İdrar Ca 10 mg/kg/gün(N <4)• Renal USG nefrokalsinozis• Uzun kemiklerin distal, metastatik kalsifikasyon• 5,5 ve 9 aylıkken iki kez 300000 Ü oral almış.400 Ü
damlaya devam etmiş.
• Serum fizyolojik(3000ml/m2) +furosemid
• Metilprednizolon,fosfat,kalsitoninden fayda görmedi
• Metilprednizolon 0,25 mg/kg/günaşırı
• Bifosfonata 5 mg/günaşırı
• Kalsitonin akut tedavide tercih
Olgu sunumu
• 3 yaşında kız olgu
• 10 draje kolşisin
• bilinci uykuya meyilli
• bilinç letarjik
• KN: 130/dk, SS:30/dk, TA: 90/60 mmHg
• diğer muayene bulguları olağan
• AST 154 LDH 1141 CPK -MB 22 CPK 33• PZ 22 APTT 90 fibrinojen 208• Beyin CT Normal• EKG aritmi EKO normal• 8 . Saatte bilinç açılmış• 14. saatte aniden ex olmuş.
• Hücre bölünmesini inhibe eder • GİS ve kemik iliği• Hipovolemik şok, nöromusküler paralizi, böbrek
yetmezliği, kalp yetmezliği, aritmi, solunum depresyonu ve konvulsiyonlardır.
• Hiponatremi, hipokalemi ve metabolik asidos gelişebilir. • Yüksek dozlarda ölüm görülebilmektedir • Subakut ve kronik toksisitede solukluk, letarji, güçsüzlük,
myalji, eritema büllozum ve eritema nodozum benzeri deri lezyonları, alopesi
• Kolşisin intoksikasyonu hayatı tehdit eden nadir görülen bir durumdur ve
• 1.5 mg/gün fazla dozlarda toksik etki. • Fatal dozu ise çok değişkenlik gösterir. 7 mg gibi
çok düşük dozlar öldürücü olabildiği gibi çok yüksek dozlar yaşamı tehdit etmeyebilir.
• Semptomlar ilaç alımından sonra 24 saat içinde görülür
• Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ilk belirtilerdir.
• antikolşisin antikoru ?• Sonuç olarak:
1. Kolşisin masum bir ilaç değildir,
2. Terapötik ve toksik doz aralığı birbirine çok yakındır,
3. Akut toksisiteye bağlı ani kardiyopulmoner arrest
• 150 mg/kg ve üzeri(300 mg/kg ağır zehirlenme)• Kronik 100 mg/kg/gün iki günden fazla alınması • Solunum merkezini uyarıcı etkisi var.
• Evre 1: Respiratuar alkaloz ve alkali idrarİdrardan Na ,K,HCO3 kaybı
• Evre 2: Respiratuar alkaloz ve asidik idrar (Potasyum deplesyonu)K/H değişimi
• Evre 3: Metabolik asidoz ve asidik idrar(ilaç alımından 4-6 saat)Dehidratasyon,hipopotasemi,laktik asit
SALİSİLAT ZEHİRLENMESİSALİSİLAT ZEHİRLENMESİ
• Emilim pasif difüzyonladır.Fazla aspirin alınınca çözülmez ve aspirin kitlesinden sürekli salınım olur.Ağır toksisitede plazma düzeyi artar.Asidozdada noniyonize forma geçerek dokulara yerleşir.
• Karaciğerde metebolize olup böbrekten atılan salisilat karaciğer doyunca t½ 4 saatten 36 saate kadar çıkabilir.
• 6 . saaatte ilacın doruk seviyesine bakılmalıdır.• Ağır zehirlenmede saatlik idrar ph ve miktarı
ölçülmelidir.• Plazma Ph,rutin,APTT,TK bakılmalıdır.• Fe Cl3 testi sadece ilacın varlığını gösterir.
TEDAVİ
• Kusturmayın -lavaj uygulayın• Aktif kömür• Hiperpirekside soğuk uygulama• Sıvı elektrolit için %5 DW+KCL(20-40 Meq/l)• HCO3 1-2 Meq iv saatte• Amaç idrar alkalileştirilmesi• İdrar akımı 2 ml/kg/h olmalıdır.• Kan glukozunu dikkatli izle• Hemodializ en son çare• Konvulziyonda diazepam
Hemodializ endikasyonları
• Akut zehirlenmede >100 mg/dl
• Kronik zehirlenmede >60 mg/dl+asidoz
• Dirençli asidoz
• Bilinç değişikliği
• Böbrek yetmezliği
• Konjestif kalp yetmezliği
• MSS bozuklukları varsa
SALİSİLAT ZEHİRLENMESİSALİSİLAT ZEHİRLENMESİHafif Orta Ağır
Plazma düzeyi <350 mg/l >350 mg/l >700mg/l
Sıvılar oral iv iv
Bikarbonat+idrar alkalileştirme
√ √
Yinelene aktif karbon
Hemodializ√ √
√
• Gözlem olarak enterik kaplı olmayanlarda en az 12 saat,enterik kaplılarda 24 saat gözlem yapılmalıdır.
METHEMOGLOBİNEMİ
• Hb okside şeklidir.Normali <%1• Fonksiyonel anemidir.O2 taşıyamaz.• Kan koyu kahverengidir.• Hipoksi ve siyanoz olabilir.Pa O2 normaldir.• Başağrısı,başdönmesi,bulantı,taşipne,taşikardi,
hipotansiyon,konfüzyon olabilir.• Hemoliz oluşabilir.• G6PD de hemoliz daha belirgindir.
TEDAVİ
• Yüksek akımlı O2
• Oksidan madde kusturulur.Lavaj.Kömür.
• Dapsonda aktif kömür verilmeye devam edilir.
• >%25-30 metilen mavisi %1 1 mg/kg 1-2 dk 1 kez tekrarlanabilir.
• Yanıt yoksa kan değişimi
NARKOTİKLER
• Solunumdepresyonu,hipotansiyon,myosis,hipotoni,idrar azalması,şok,konvulziyon
• Solunum ve tansiyon desteği• Nalokson 0,01 mg/kg iv• Yanıt yoksa 2-3 dk tekrar• Çok yüksek alınmışsa 0,1-0,2 mg/kg iv
• Brimodine %0,2 yanlışlıkla buruna damlatılmış,destek tedavisi ve naloksan kullanılabilir.
METİL ALKOL
• Sindirim,solunum,cilt yolu ile• Formik asit veya formaldehite dönüşür.• Latent evre 6-40 saat• Görme bozukluğu ve asidoz• Halsizlik,başağrısı,kusma,bulanık görme• Ağır vakalarda yüzeyel solunum,siyanoz,konvulziyon• Tam körlüğe ilerleyebilir
TEDAVİ
• Kusturulur• %2 Na HCO3 ile mide lavajı• Hidrasyon• 1 kısım SF+2 kısım %5 DW+25 Meq /l Na
HCO3 iv 20 dakikada• %50 etil alkol 1-1,5 ml/kg po• 4 saat ara ile 0,5-1 ml/kg iv 4 gün• Hemodializ,periton dializ
KARBAMEZAPİN
• GİS motilitesini azaltır.• 14 µg/ml konfüzyon,eksitasyon,agresyon,ataksi,
nistagmus,bulantı,kusma• Kardiak ritm bozukluğu• Midriasis • Hiperrefleksi→ hiporefleksi • Uygunsuz ADH sendromu yapabilir.• EKG ve glisemi takibi yapılır.
ETİL ALKOL
• Kusma bulantı(GİS irritasyonu)• 150 mg/dl üzeri taşkınlık vb• 300 mg/dl koma• Hipoglisemi,hipotermiTedavide;• Gastrik lavaj• %25 glukoz 2 ml/kg bolus• >500 mg/l dializ
Kişinin Kilosu (kg) : 70Aldığı Alkol Miktarı (ml) : 100 ml
Alkol Cinsi : BiraRakı-Viski-Voltka-Cin-Rom-Tekila
Şarap Likör Brendi
Proof Değeri : 12 90 40 60 80
50 Promil olması için
yeterli alkol miktarı (ml) :392 ml 52 ml 118 ml 78 ml 59 ml
Alınan alkol miktarına göre kan alkol düzeyi (P) 13 P 96 P 43 P 78 P 59 P
ALKOL ALIMI İLE KAN DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
D = Proof / 2 x ml x 0,789 Vd = kg x 0,53 Cd = D / Vd
METANOL
6-12 saatlik latent peryod olabilir: Non spesifik halsizlik
Baş ağrısı, kusma Abdominal ağrı Visüel değişikliklerTedavi edilmeyen hastalarda:
Koma Metabolik asidoz Solunum arresti Dolaşım sisteminde kollapsEn sık kalıcı sekel :
Optik nöropati, körlük Parkinsonizm Toxik ensefalopati Polinöropati
GÖZ ETKİLERİ• GEÇİCİ ANORMALLİKLER :
– Çift görme, görme bulanıklığı– Renk saptamada değişiklikler– Vizüel alanda daralmalar– Göz arkasında spot noktalar– Görme keskinliğinde azalma– Nistagmus
• EŞ ZAMANLI GEÇİCİ OKÜLER DEFEKTLER :– Peripapiller ödem– Optik disk hiperemisi– Pupiller ışık reaksiyonunda bozulma– Santral scotomota
• KALICI DEFEKTLER :
– Optik disk solukluğu
– Retinal arteriollerde daralma, sertleşme
– Pupiller ışık reaksiyonunda bozulma
– Görme keskinliğinde azalma
– Santral scotomota
– Optik sinir lif demetlerinde defektler
– Optik atrofi ve körlük
• CVS – Bradikardi– Kardiak yetmezlik– Hipotansiyon
• NÖROLOJİK SİSTEM– Extrapiramidal bozukluklar – Cerebellar infarktlar – Cerebeller hemoraji– Nöropati – Optik atrofi– Cerebrovasküler bozukluk– Opistotonus
• GİS ETKİLERİ : – Bulantı, Kusma, Abdominal ağrı– Anorexia – Diare (% 10)– Şiddetli kanstipasyon ve obstipasyon – Akut nekrotizan Pankreatitis
• GÜS ETKİLERİ : – Akut Renal yetmezlik– Hematüri
• ASİD-BAZ : – Geniş anyon gaplı metabolik asidoz klasiktir.– Asidoz 18-24 saat hatta daha fazla (48 saat)
gecikebilir.
• PHENOBARBİTAL:
Yükleme: 15-20 mg/kg
Devam: 5-10 mg/kg
• PHENYTOIN:
Yükleme: 15-20mg/kg
Devam: 5 mg/kg
ETANOL TEDAVİSİ
Etanol endikasyonları :
• Anyon gap metabolik asidoz
• Peak kan metanol düzeyinin >20 mg / dl
• Metanol alımı hikayesi olan semptomatik hasta olması
ETANOL DOZU
• 600 mg/kg yükleme (iv %10 )
(po %50 ) RAKI
• 100-200 mg/kg/saat infüzyon iv
• Etanol düzeyi 100 mg/dl olmalıdır
1. Metanol <10 mg / dl
2. Asidoz, klinik, elektrolit anormallikler, serum amilaz ve osmolal gap’ın düzelmesi.
ETANOL TEDAVİSİ SONLANDIRMA KRİTERLERİ
FOMEPİZOL TEDAVİSİ
1. Yükleme dozu: 15 mg / kg
2. İdame başlangıç dozu: 10 mg / kg (12 saatte bir 4 doz)
3. İdame devam dozu: 15 mg / kg (12 saat aralıklarla)
• Kan metanol düzeyi > 30 mg / dl
• Konvensiyonel terapiye rağmen şiddetli
asid baz ve sıvı elektrolit anormallikleri
• Renal yetmezlik,
• Vizüel semptomlar.
HEMODİALİZHEMODİALİZ
ENDİKASYONLARIENDİKASYONLARI
INH
• 1 gr toksik,>80 mg/kg letal
• Bulantı,kusma,görme bozukluğu
• baş dönmesi,tinnitus,parazi,hiperrefleksi,
• el ayakta karıncalanma,konvulziyon,koma
• Hepatit,böbrek nekrozu,solunum durması
• rabdomyoliz
Tedavi
• INH kes• Mide lavajı• Konvulziyon(>30mg/kg INH) diazem-fenitoin• Alkali diürez• Alınan doza eşit pridoksin• Pridoksin İV:(50-357 mg/kg güvenli )• Periton dializiAkut isoniazid intoksikasyonu,konvulsiyon,rabdoyoliz,metabolik asidoz
Şişli Etfal Hastanesi,Tübitak Türk J Med 2006;36(6)-397-399
Olgu sunumu
• 16 yaşında kız hasta
• şiddetli kusma ve böğür ağrısı
• 2 yıldır giderek sıklaşan kusma atakları
• idrar yolu enfeksiyonu tanısı almış
• ajite 136/dk 25/dk
• batında yaygın hassasiyeti
• kostovertebral açı hassasiyeti
• Hiperglisemisi, hipokalemi ve tekrarlayıcı kusma
• Baba astım teofilin kullanıyor.
• Teofilin düzeyi 63,2 µg/ml (N: 10-20µg/ml)
• EKG'sinde sinüs taşikardisi mevcuttu
• pH: 7.57, HCO3 25.4 mmol/L
TEDAVİ
• aktif kömür ve sıvı desteği
• kez kısa süreli JTK nöbet diazepam
• kusma, taşikardi ve ajitasyon
• glikoz, Ca, CPK, myoglobin lökosit ↑
• magnezyum, potasyum ve fosfor ↓
Olgu sunumu
• 11 yaşında kız• Kusma, çift görme, bayılma• intrakranial kitle operasyonlusu • Epanutin tablet 200 mg/gün • Diğer bir doktor tarafından Epdantoin suspansiyonu
( 200 mg/gün) da Epanutin tb ile birlikte 20 gün süreyle kullanmış
Fizik incelemede
• vertikal ve horizontal nistagmus
• alt ekstremitelerde DTR artmış
• Fenitoin intoksikasyonu düşünülmüş
• 1 gr/kg’ dan aktif kömür
• >30mcgr/mmol hayati tehlike • normal düzey çocuklarda 10-20mcg/mmol
1. MSS depresyonu, aritmi, ataksi,
2. Görme bozuklukları,nistagmus
3. Tremor,distoni,
4. Bulantı, karaciğer enzimlerinde yükselme,
5. Deri döküntüleri,hematopoetik bozukluklar
SONUÇ:iyi öykü alımının hayati öneme sahip olabileceği
Olgu sunumu
• 14 günlük erkek hasta,VSD
• Eczane tb vermiş
• Anne 0,25 mg iki tb eritip içirmiş
• Hipoaktif dispneik YDR azalmış
• KAH 68/dk SS 42/dk TA 60/25
• Mide lavaj aktif kömür
• 0,02 mg/kg atropin
• Serum digoksin 5 ng/ml(0,8-2)
• EKG AV tam blok,RR düzensiz
• P 150 QRS 140
• Digoksin tedavisi öncesi Na K Ca bak.Çünkü hipokalemi ve hiperkalsemi toksikasyonu kolaylaştırır.
• Dehidratasyondada toksisite artar.• VSD diüretik+digoksin alan ve G6PD
nedeni ile sarılık için fotterapi alan bebekte bradikardi,VF tespit edilince digoksin seviyesi 14 ng/ml gelmiş.
Combonie ve arkadaşları
• Terapotik ve toksik doz aralığı dar
• İştahsızlık bulantı kusma huzursuzluk
• Uyuklama,renk algılamada bozulma
• EKG AV blok sinüs bradikardi,ST,VF
• Bizim hastamızda emmeme,inleme
• Tedavi digoksin kes,• AV blok varsa atropin,• AV blok yoksa KCl 3-5 Meq/kg yada 0,5 MEq/kg/saat
disritmi kaybolana kadar• Disritmi varsa lidokain,propranolol veya difenilhidantoin• İleri derece AV blokta pace• Tedaviye yanıtsız durumda FAB Ab
DİGİTALİS
Akut aşırı doz ,kronik kullanım
Bulantı,kusma
Bradikardi,hiperpotasemi
Dağılım hacmi küçük
KC den metabolize olup renal atılım
Enterohepatik resirkülasyon fazla
TEDAVİ
• Gastrik lavaj,aktive kömür• Bradikardi,AV blok Atropin • Başarısızsa geçici pace• Ventriküler aritmi lidokain fenitoin• Hiperpotasemi tedavisi.Ca verme• Digoksin Ab 40 mg Ab 0,6 mg digoksin bağlar
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİKARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ
CO DÜZEYİ SEMPTOMLAR
% 10 Asemptomatik, azalmış egzersiz toleransı
% 20 Halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma, diare, titreme
% 30 Görsel bozukluklar, dispne, bayılma, konfüzyon, taşipne
% 40 Nörolojik bulgular, konvülsiyon, taşipne
% 50 Koma, Cheyne-Stokes solunumu, deprese kardiyovasküler sistem
% 60 Derin koma, bradikardi, hipotansiyon, sık konvüsiyon
% 70 Solunum yetmeliği, ölüm
Takip% 10'un altı
HAFİF
COHb <% 15 (Ham ile)COHb <% 25 (Diğer)
Sem ptom lar % 10-20 ile uyum lu
ORTA
COHb >% 15 (Ham ile)COHb >% 25 (Diğer)
Sem ptomlar >% 30 ile uyum lu
AĞIR
COHb >% 40Renal-respiratuvar yetm ezlik
Kardiyak aritm i, serebral ödemKom a
ÇOK AĞIR
CO TOKSİKASYONU SINIFLAMASI
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİKARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ
• COHb seviyesinin > %40 olması
• Hamilelerde fetal distres olması, COHb seviyesinin > %15
olması
• Şuur değişikliği
• Nörolojik bozulma
• 4-6 saatlik oksijen tedavisine rağmen nörolojik bulguların
devam etmesi
• Aritmi, anjina, EKG’ de iskemik değişiklikler
• Kalp hastalığı öyküsü ve COHb seviyesinin > %20 olması
HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİSİ ENDİKASYONU
YAŞ CİNSİYET NOROLOJİK MUAYENE
MR PROGNOZ
12 E uykuya meyilli, sözel uyandırılamıyor, ağrılı uyarıyı lokalize ediyor
Bilateral nükleus kaudatus ve putamende intensite artışı
Sekelsiz iyileşti, geç nörolojik defisit gelişti
14 K uykuya meyilli, sözel uyandırılamıyor, ağrılı uyarıyı lokalize ediyor
Normal Sekelsiz iyileşti, geç nörolojik defisit gelişti
• Taşikardi
• Ateş ve AKB normal
• Rutin kan ve biokimyasal tetkikler normal
• EEG zemin ritmi düzensizliği
• Destekleyici oksijen 1. Kız baş, kol ve bacaklarda fazla şiddette
olmayan düzensiz, aritmik, kısa süreli, istemsiz sıçrayıcı hareketler görüldü.(KORE)
Pergolid tedavisi 2. Erkek sol elde belirgin her iki elde tik benzeri
hareketler, yersiz ve zamansız gülmeler vardı. Ağzından “çık”, “çık” sesleri çıkarıyordu, konuşamıyordu. (TİK)
Haloperidol başlanıldı
• Sekelsiz iyileşen olgularda intoksikasyondan 10 gün sonra geç nörolojik bulgu ( koreatetoz ve tik bozukluğu ) görüldü.
• Sonuç olarak karbon monoksit intoksikasyonu hem erken ve hem de geç nörolojik sekele neden olabilir.
• Nörolojik sekel magnetik rezonans görüntülemesi normal olan olgularda da görülebilir.
NEUROLOGICAL SYMPTOMS AFTER CARBON MONOXIDE INTOXICATION* Zekeriya ALİOĞLU, Ahmet SARI, Müjgan AYNACI, Sibel K.VELİOĞLU, Mehmet ÖZMENOĞLUKaradeniz Technical University School of Medicine Dept.(s) of Neurology (ZA, SKV, MÖ), Radiology(AS) and
Pediatrics (MA), Trabzon, Turkey SUMMARY NOROL BIL D 16: 4 , 1999
KOSTİK MADDE ALIMIKOSTİK MADDE ALIMI
• Kuvvetli asid ve alkaliler
• Saç spreyleri, lavabo açıcıları, bulaşık deterjanı kristalleri.
• Herhangi bir semptom veya orofaringea yanık olmasa bile havayolu ödemi ve ösefagusta perforasyon yapabilir
BULGU VE SEMPTOMLAR
• stridor, ses kısıklığı,
• dispne, afoni,
• göğüs ağrısı, karın ağrısı,
• kusma (kan veya doku ile beraber)
• devamlı ağızdan salya gelmesi
12-24 saat sonra özafagoskopi?
TEDAVİ VE YAKLAŞIM
• Havayolunu stabilize fleksbl fiberoptik entübasyon • Entübasyon zarar görmüş alanı dahada travmatize
edebilir veya farinkste perforasyon gelişebilir• Kör nazotrakeal entübasyon kontrendikedir. • Krikotirotomi gerekebilir• Göğüs grafisinde özefagial perforasyon veya serbest
intraperitoneal hava görülebilir• Kostik ajanın nötralize edilmesi ineffektiftir ve
endoskopinin yapılmasını geciktirir. • İpeka veya lavaj kontrendikedir
TEDAVİ
• Asit veya alkali ile nötralizasyon yapma• Karbonat veya bikarbonat verme.(gaz-perforasyon)• Ösefagus yanığı beslenme kes• Perforasyon =TPN• Süt veya su ile nötralizasyon yapılabilir.
DEMİR
• 25mg/kg/doz semptom• 50mg/kg/doz ağır toksisite• 75mg/kg/doz ciddi bulgu belirti• Demir koroziftir.(GİS ülserleri-KC nekroz)
• Plazma demir bağlama kapasitesini aşınca tubüler nekroz ,pulmoner ödem,hipotansiyon,beyin koma
,venodialatasyon
• Evre 1 : hemorajik gastroenterit• Evre 2 :6-12 saat sonra kısmi iyileşme• Evre 3 : 12 saat sonra hücresel hasar,hipoglisemi,asidoz• Evre 4 : 2-4. gün KC nekrozu• Evre 5 : GİS nedbe,stenoz
TANI
• A-FM• ADBG demir tabletleri• Hiperglisemi >150• Lokositoz >15000• 4. saatte demir >500μg/dl ağır toksik bulgu• Test deferoksamin dozu
15 mg/kg 50-100 cc %5 DW içinde bir saatte verilince idrar kırmızı şarap rengi
TEDAVİ
• Kusturma• Aktif kömür etkisiz• İntestinal irrigasyon• Desferoksamin(demir >500 μg/dl )
400 μg/dl olana kadar devam edilir• Böbrek yetmezliğinde şelasyon sonrası hemodializ • Paranteral sıvı ve asidoza karşı HCO3
KURŞUN
• Öykü:Pika öyküsü• Alım:Sindirim-solunum-cit-enjeksiyon• Birikim:Kan-YD-kemik-beyin-böbrek• Belirtiler:GİS ,MSS bozuklukları,anemi• Tipi:Akut(GİS böbrek)-kronik
BELİRTİLER(KRONİK)
• Kusma,halsizlik,baş ağrısı,metalik tat• Diş eti kurşun çizgileri• Becerilerin bozulması• Anemi• İnkoordinasyon• Karın ağrısı• Duyu bozuklukları• Adet bozukluğu• Parazi,düşük el ayak
LABARATUAR
• Kan kurşun düzeyi 80 μg/dl • Eritrosit protoporfirin 190 μg/dl • Serbest eritroporfirin 250 μg/dl • Mikrositer hipokrom anemi• Basofilik noktalanma• İdrar koproporfirin artar• Aminoasidüri,glukozüri• Diz bölgesi metafiz dansitesi artar• Suturlarda genişleme• EEG diffüz bozukluk,sinir iletim uzama
TANI
• Kurşun mobilizasyon testi
• Ca 2Na EDTA 50 mg/kg/gün İM İV
• 24 saatlik idrar toplanır• İdrar kurşun/uygulanan Ca 2Na EDTA >1 anlamlı
TEDAVİ
• Kurşunlu ortamdan uzaklaştır.
• Şelasyon tedavi endikasyonları• 2 kez >50μg/dl kan kurşun düzeyi
• 25-49μg/dl +EP 125μg/dl • Kurşun mobilizasyon testi pozitif• EDTA• BAL• D penislamin• DMSA
A. ALİFATİK:
Gaz yağı,petrol,yakıcı gazlar,katran
(Pulmoner komplikasyonlar?)
B. AROMATİK:
Benzin,toluen,neft yağı
(Sistemik etki?)
C. HALOJEN:
Karbontetraklorid,metilenklorid,trikloretan,perkloroetilen
HİDROKARBON ALIMIHİDROKARBON ALIMI
KLİNİK İZLEM
1) Eğer çocuk 6 saat boyunca
asemptomatik ve göğüs grafisi normal ise taburcu et.
2) Eğer çocuk 6 saat içinde
semptomatik hale geliyorsa yatır
3) Eğer asemptomatik fakat göğüs filmi anormal ise daha ileri
gözlem için yatırmayı düşün.Eğer aile yakın takip edebilecekse
taburcu et
• Pnömoniyi oksijen ve PEEP ile tedavi et.
• Rutin antibiyotik ve steroid önerilmiyor
1) Kusturma ve lavajdan sakın
2) Eğer hidrokarbon toksik madde (ör.insektisit,ağır metal)
içermiyorsa ve toksik dozda alınmışsa lavajı takiben kaflı tüp ile
entübasyon düşün
3) Aktif kömür verme. Aktif kömür alifatikleri bağlamaz ve
aspirasyon riskini artırır
Akciğer semptomları olanlarda akciğer filmi çek ve kan gazı
takibi yap.
TEDAVİ TEDAVİ
Eğer aromatikler 1 ml/kg alifatikler 5 ml/kg dan fazla alınmışsa veya
toksik maddelerle beraberse kusturulmaya çalışılır.
Akciğer belirtilerinde O2,buhar,bronkodilatatör,süperekfeksiyon varsa
antibiotik.KS kullanılmaz
MSS belirtilerinde O2,hidrasyon,sedasyon
BARBİTÜRATLAR
• Mide lavaj• Fenobarbital aktive kömür verilmeye
devam edilir.• Diürezin arttırılması• Furosemid 1 mg/kg 6 saatte bir 3-6 ml/kg/h idrar akımı sağlanabilmeli• İdrar alkalileştirilmesi,mekanik ventilasyon• Hemoperfüzyon,hemodializ,periton dializi
ATROPİN
• 8 saat içinde kusturma,gastik lavaj
• Fisostigmin 0,05 mg/kg iv çok yavaş,1-2 dk ara ile yinelenir.
• Sakin loş odaya alınmalı
• Soğuk uygulama ateş varsa
• Paranteral sıvı
Literatürde Datura Stramonium zehirlenmesi mevcut.Hallusinasyon,flushing,midriasis
AMFETAMİN
• Kusturulur
• Mide yıkanır
• Hidrasyon
• Klorpromazin 0,5-1 mg/kg im
• Sakin loş oda
• Ateş varsa soğuk uygulama
• Yanıt yoksa dializ
YASSI PİLLER
• Yassı piller civa veya lityum gibi potansiyel olarak tehlikeli maddeleri içerebilirler
• Mukozal korozif olarak daha tehlikelidirler.
• Burun delikleri, kulak yolu ya da özofagusa yerleşen piller hemen çıkarılmalıdır.
• Mideye indiyse hemen hemen tehlike atlatılmış demektir.
• Alkali pil ile meydana gelen zehirlenmeler özefagus ve midede yanığa yol açabilir.
YASSI PİLLER
• Eğer ilk çekilen filmde, pil ösefagusa oturmuş ve ilerlemiyorsa, acil endoskopi yapılarak oradan alınmalıdır
• Eğer pil ösefagüste ilerliyorsa, hasta taburcu edilir
• 4-7 gün içinde çıkmadı ise radyolojik takip yapılır• Pil çapı >23mm ise 48 saat süre ile radyografik
takip yapılmalı ve endoskopik işlem için persistan gastrik pozisyon varmı kontrol edilmelidir
Olgu sunumu• Olgu 1 :3,5 yaşında 132/dk-80/50mmHg-36 C
Olgu 2 : 6 yaşında 120/dk-90/60mmHg-36,8C
• GD orta turgor bozuk Olgu 1 Olgu 2
Günler 1 5 20 1 5 20
AST 8229 6900 37 1269 657 30
ALT 964 849 279 854 700 12,9
DB 0,3 0,2 0,1 0,3 0,2 0,1
İB 0,5 0,5 0,2 0,5 0,3 0,3
PT 24,6 14 12 14,1 13 13,2
APTT 25,8 20 22 23,1 21 24,1
• Gastrik lavaj,aktif kömür,zorlu diürez
• Yüksek doz penisilin,TDP
• Proteinsiz diet
• Hemoperfüzyon/24-48 saat içinde
Amanita phalloides zehirlenmesinde hemoperfüzyon uygulaması Türk Nefroloji ve Dializ
Dergisi 2001,10(4):254-256
• ABD insidans 100000 de 5• 2002 yılı retrospektif çalışma• 11 kız ,10 erkek• 6 olgu (1-5 yaş),6 olgu(5-10yaş),9 olgu(>10 yaş)• %81 sonbaharda • %71 ev içi pişmiş ,%29 çiğ• 14 olguda 3 saatte,7 olguda 6 saatten sonra semptom• %81 kusma,%24 ishal,%33 kolinerjik,%14 Kc yetm,%28 norolojik• %14 A muskarina,%14 A.phalloides,%10 Inocybe• %14 hepatik transplantasyon gerekti(A.phall)Behçet Uz çocuk Hastanesi ADÜ T ıp Fak dergisi 2004;5(3)
Çiğdem Ecevit ve arkadaşları Acil servise başvuran mantar zehirlenmelerinin retrospektif incelenmesi
• Semptomların erken başlaması prognozun iyi olacağını ve GİS tutan toksinlerin ağırlıklı olduğunu gösterir.
• Çalışmada ex olanların latent periodu 6 saatten uzundu(A.Phall)
Behçet Uz çocuk Hastanesi ADÜ T ıp Fak dergisi 2004;5(3)
Çiğdem Ecevit ve arkadaşları Acil servise başvuran mantar zehirlenmelerinin retrospektif incelenmesi
Mantar zehirlenmesinde
• Tam kan
• TİT
• Rutin
• Koagulasyon çalışmaları
• Kan gazı
• Örnek alınmalı
Amanita Muskarin tipi:
Bulguları organik fosfor zehirlenmesine benzer.
(Terleme,lakrimasyon,myosis,inkontinans,bradikardi,bronkospazm)
Başlangıç hızlıdır.
Genellikle ölümcül değildir.
Tedavide; kusturma veya gastrik lavaj ve atropin (0,1mg/kg)kullanılır.
MANTAR ZEHİRLENMESİ MANTAR ZEHİRLENMESİ
Gimorin tipinde
• Konvulziyon,kusma,ishal,MSS deplesyon
• 6-24 saat sonra
• Piridoksin 25 mg/kg iv MSS belirtileri için
• Metilen mavisi methemoglobin >%30
Hallüsinojenik tip+antikolinerjik tip
Atropine benzer antikolinerjik etki
Delirium
30 dk-2 saat
Antikolinerjik etki varsa fisostigmin
Hiperkolinerjik etki varsa atropin
Amanitin tipi
• 12-24 saat sonra
• Karın ağrısı bulantı kusma ishal
• 24-48 saat sonra KC büyümesi
• Ölüm oranı %5-10
Tedavi(A.phalloides)• Hipoglisemi için dekstroz verilir• İlk 4 saatte gastric lavaj, tuzlu laksatifler• Sıvı replasmanı• Hepatositleri korumak amacıyla:
Sitokrom C, Thioctic asit ve Kristalize Penisilin• Anüri ile mücadele.Forse diürezden kaçın.• Konvülsiyonlarla mücadele• İnfeksiyon varsa tedavi edilmelidir• Hemodiyaliz yararlı olabilir.• Kanama varsa K vitamini
MANTAR ZEHİRLENMESİMANTAR ZEHİRLENMESİ
Silybin +NAC en etkili model düşünülüyor
36-48 saat içinde en etkili
KC yetmezliğinde transplantasyon
Behçet Uz çocuk Hastanesi ADÜ T ıp Fak dergisi 2004;5(3)
Çiğdem Ecevit ve arkadaşları Acil servise başvuran mantar zehirlenmelerinin retrospektif incelenmesi
Olgu sunumu
24 günlük kız bebek
Sık nefes morarma huzursuzluk
3 saat önce ada çayı yağını yanlışlıkla içirilmiş
Hiperepne hipertonisite takipne DTR artmış klonus
Opistotonus vertikal nistagmus
Mide irrigasyonu +aktif kömür
Tonik klonik konvulziyon görüldü
İv fenobarbital ile müdahale
Sarıcı ve arkadaşları Ada çayı yağının yanlış kullanımına bağlı neonatal konvulziyon Gülhane Tıp
Dergisi 2004
• Rezene papatya badem yağı anason
(kusma apne diare MSS depresyonu)
• Okaliptus ,ada çayı yağı,deve kulağı,kedi otu,kuş dili
(eksiyasyon,opistotonus,DTR artma)
Ada çayı yağı epileptojeniktir.
Olgu sunumu
15 yaş kız
Uyku hali,ekstremite ve boyunda kasılma
5 adet metpamid tb (50 mg)
El ayakta distoni
Sesli ağrılı uyaranlara yanıt az
Tükrük artmış
İv mayi+5 mg biperidon im
Metoklopamide bağlı gelişen akut distoni Gülhane Tıp Dergisi 2006-48:187-188
• Dopamin reseptörleri üzerinden etkilidir.• GİS pasajı hızlandırır.• Asteni diskinezi uyku hali galaktore• Akut distoni dozdan bağımsızdır.• Bazı çalışmalarda ensefalit ,tetani tanıları alan olgular
bahsedilmektedir ve öykü önemlidir.• %91 hospitalizasyon ihtiycı duyar
Metoklopamide bağlı gelişen akut distoni Gülhane Tıp Dergisi 2006-48:187-188
Olgu Sunumu
• 17 yaşında bayan, • intihar amacıyla chlorpyrifos • 7 gün süre ile bilinç kapalı izlendi ve multidisipliner yoğun
bakım ilkeleri doğrultusunda tedavi edildi. • 9 hafta sonra alt ekstremitelerde duyusal ve motor
denervasyon saptandı. • duyusal ve motor polinöropati tanısı alan olguya aktif
egzersiz programı önerildi, • 12 ay sonra kısmi düzelme görüldü.
• Sonuç olarak; geç dönemde periferik polinöropati
• Kolinesterazı irreversibl olarak inhibe ederler. Bulgular asetil kolin fazlalığı ile ilgilidir. Ülkemizde en fazla görülen ve en önemli zehirlenme nedenlerindendir.
• Organik fosfor irreversibl
• Karbamatlar reversibl
ORGANİK FOSFOR ZEHİRLENMESİORGANİK FOSFOR ZEHİRLENMESİ
• İçilirse 2 saat sonra
• Deri temasından 6 saat sonra
• Karbamatlar 24-36 saat sonra semptom düzelir.
261
216
276
415
542 552510
451
371335
220
269
0
100
200
300
400
500
600
NU
MB
ER O
F C
ASE
S
JANUARY MARCH MAY JULY SEPTEMBER NOVEMBER
MONTHS
Table 2: Distribution of Pesticide Poisoning Cases According to The Months Between The Years of 1995-1999
741
86
426
849
110
7
64
832
108
328
622
81
025
741
66
5 20
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900RO
UTE
OF E
XPOS
URE
1 2 3 4 5
YEARS
Table 6: Distribution of Pesticide Poisoning Cases According to Route of Exposure Between The Years of 1995-1999
ORAL INHALATION PARENTERAL OTHERS
• Dünya' da her yıl pestisitlerle 1- 5 milyon arasında zehirlenme olmaktadır. Her yıl 20 000 tarım çalışanı pestisit zehirlenmeleri sonucu ölmektedir. Dünya pestisit üretiminin % 25'i gelişmekte olan ülkelerde kullanılmasına rağmen ölümlerin % 99 'u bu ülkelerde olmaktadır.
• • "The United Nations Environment Programme:
Childhood Pesticide Poisoning : Information for Advocacy and Action.( 2004)"
KLİNİK
-Hipersekresyon
- Myozis
- Bradikardi
- Fasikülasyon
- Bronkospazm
- Kas güçsüzlüğü
- İshal
- Koma
TANI
• - Hikaye
• - Klinik bulgular
• - Kolinesteraz düzeyi veya aktivitesi
• - Lökositoz
• - Hiperglisemi
• Oral yolla alımlarda gastrik lavaj veya kusturma+kömür
• Deri ile zehirlenmelerde derinin yıkanması
• Atropin 0,02-0,05 mg/kg iv 3-8 dk bir(atropin bulgularına kadar)
• Oksim türevleri (PAM, Toxogonin)25-50 mg/kg iv 8 saatte bir
• Plazma verilmesi
• Plazma değişimi
• Mekanik ventilasyon
• Semptomatik tedavi DİKKAT:Aminofilin,fenotiazin,rezerpin Acoin düzeyini arttırdığı için kontreendike
TEDAVİTEDAVİ
Imipramine(Tofranil) amitriptyline(Laroxyl)
doxepin dothiepin
clomipramine desipramine,
nortriptyline protriptyline,
amoxapine
TRİSİKLİK ANTİDEPRESAN ZEHİRLENMESİTRİSİKLİK ANTİDEPRESAN ZEHİRLENMESİ
Amitriptilin
• depresyon tedavisi
• kronik ağrı sendromu
• okul fobisi
• nokturnal enüresis
• hiperkinezi
• uyku bozuklukları
• Antikolinerjik-adrenerjik-α blokan
• Kan/doku=1/10-1/30
• Forse diürez etkisiz.Dağılım hacmi yüksek
• t½:8-80 dk
• 10 mg/kg/doz intoksikasyon
• 15 mg/kg/doz ölüm
• Uyuklama,peltek konuşma,ataksi• Deri kızarması,midriasis,taşikardi• Delirium,huzursuzluk,halisünasyon• HT,hipertermi(kas kontraksiyonu)• Konvulziyon ,koma,solunum durması• Hipotansiyon,AV blok,QT-QRS uzaması• ORS >12 sn ciddi doz aşımı
TOKSİSİTE
• Tedavi dozunun 10 katı ciddi toksisite gösterir,
• Fatal olabilir
• Toksisite bulguları genelde ilaç alındıktan sonraki 4 saat İçinde
• Bu ilacı alan kişiler en az 6 saat gözlenmelidir.
• Ciddi aritmiler gelişebilir,
• İletim bozukluğu ilk 6 saatte mevcut ise hasta en az 12-24 saat
EKG monitörizasyonu yapılmalıdır
Tedavi• Destekleyici tedavi• Mide lavajı,kusturulmamalı• Aktif kömür 2-6 saatte tekrarlanır.• Konvulziyon diazepam 0,1-0,2 mg/kg• Myoklonik konvulziyon,psikoz,korea fisostigmin• QRS geniş,aritmi,hipotansiyon HCO3 1-2 Meq /kg iv• Ph 7,45-7,55 te tutulur• Ventriküler aritmi devam ederse 1 mg/kg/doz lidokain yükleme
sonra idame,yanıt yoksa MgSO4 uygula• VT izoproterenol• Supraventriküler aritmi fisostigmin• Hipotansiyon norepinefrin• Hipertansiyon fisostigmin
• Şeker ihtiva eden draje formatında olması
• Ambalajı kolay açılabilir.
• 2002 yılında Amerikan Zehir Kontrol Merkezi’ne kaza ile amitriptilin alan, 6 yaşın altında 923 vaka bildirilmiştir
• Jick ve arkadaşları suicidlerde antidepresanlar ile
zehirlenmeleri tüm suicidlerin %14 ü bulmuştur..
• Ocak 2000 - Haziran 2006 • Yaş ort 6,47±5,09 yıl (7ay -17)• 105 erkek, 161 kız • Mayıs (%14,3), Haziran (%13,9), Temmuz (%12,0) • En sık başvuru semptomu uykuya eğilim ( %54,1) idi
• Nörolojik semptomlar başvuru anında vakaların %85,4’ünde • %21,0gastrointestinal %20,7 solunum sistem %27,4 kardiyovasküler ,
• %15,4 başvuru anında hiçbir semptom yoktu • Mide lavajı (%95,9) aktif kömür (%94,7) • 2 vaka aritmi,konvulziyon,solunum arresti nedeni ile ex• Amitriptilin intoksikasyonunun %17,9 ile birinci sırada yer almış
Ondokuz mayıs üniversitesi tıp fakültesi çocuk acil polikliniğine başvuran amitriptilin zehirlenmesi olgularının değerlendirilmesiUzunosmanoğlu Engin1, Mutlu Birgül2, Dağdemir Ayhan3, Özkaya Ozan4, Bek Kenan4, AçıkgözYonca4, Baysal Kemal51Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim
Dalı,Samsun
• < 4 mg/kg almışsa hava yolu aç +alımdan 1 saat geçmemişse aktif karbon.Temel zehirlenme belirtileri varsa ikinci doz.
İNTOKSİKASYONLARDA YOĞUN BAKIM ENDİKASYONLARI(Brett ve ark)
• Entübasyon
• PaCo2>45 mmHg
• QRS kompleksinin süresi>0.12 saniye
• Aritmi
• 2. Ve 3. Derece AV blok
• Sistolik kan basıncı<80 mmHg
• Verbal uyarana cevapsızlık, kasılmalar
12-24 saat takip
H afif
D ikkat e t !!Entübasyon ve ventilasyon
N öbet tedavis iA ritm i tedavis i
O rta
Toksikasyon nedenlerin i gözden geçirm e
D am ar yo lu açılm ası ve h idrasyon(O ksijen, N alokson,% 25 D W bolus?)
H ospita lizasyon
Ş iddetli
D ikkat e t !!Entübasyon ve ventilasyon
N öbet tedavis iA ritm i tedavis i
H ospita lizasyon
O ksijen, do laşım desteğ i(N alokson ve % 25 D W bolus?)
Ç ok şiddetli
D eğerlendir !!D am ar yo lu açılm ası
G astrik lava jKatartik a jan lar
TedaviD ekontam inasyon ve D etoksifikasyon
Zehirlenm e ile ge len hastaAnamnez
Fizik muayene
DEĞERLENDİR!!Kan ve idrar toksikolojik taramaElektrolitlerKan glikozKaraciğer fonksiyon testleriKantitatif toksin testleriEKGKan gazlarıRie grafiAbdominal radyografi
Decision Making
N a lo ksonD e s te k te d a v isi
N a rko tik -sed a tif-h ip n o tik se n d rom
F izo s tig m in ?
A n tiko lin e rjik se n d rom
A tro p inP ra lid o ks im
K o lin e rjik se n d rom T o ks ik b u lg u la rM e ta b o lik as id o z , s iya no z , a ritm ile r
M e th e m og lo b in e m iN o n ka rd iyo je n ik p u lm o n e r ö d em
T o ks ika syo n t ip i
Plazma toksin düzeyi
Nonfatal Potansiyel olarak fatal
Monitör ile yakın takipTedavi:
Değerlendir !!
Diürez, diyaliz,, hemoperfüzyonDecision Making
TÜRKİYE’DEKİ İLAÇ VE ZEHİR DANIŞMA TÜRKİYE’DEKİ İLAÇ VE ZEHİR DANIŞMA MERKEZLERİMERKEZLERİ
Refik Saydam Hıfzısıhha İlaç ve Zehir Danışma Merkezi (0-800 314 79 00 (4 hat), 0-312 433 70 01)
Ankara Sağlık Bakanlığı Zehir Danışma Merkezine (Tel: 114)
Uludağ Üniversitesi İlaç ve Zehir Danışma Merkezi (0-224-442 82 93)
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İlaç ve Zehir Danışma Merkezi (0-232-277 73 33)
Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi(0 312 311 89 40, 0 312 310 35 45 / 2133-2134)