zijn de controlemonsters “nieuwe stijl” echt beter? aldy kuypers klinisch chemicus...

Zijn de controlemonsters “Nieuwe Stijl” echt beter?

Aldy KuypersKlinisch chemicus

Maasziekenhuis PanteinBoxmeer

Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

Hoe was het?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

Tussenlab precisie 1980-2000

0

2

4

6

8

10

Ch Ura Kr Ur G P TE Ca Cl K Na

% C

V 1980

2000

Wat is er veranderd aan de monsters?


• Van gevriesdroogde naar bevroren monsters

Stabiliteit gevriesdroogde monsters


30

50

70

90

110

130

150

0.25 1 2 3 6 12 24

lifetime (months)

% o

f in

itia

l val

ue

Sodium

Potassium

Chloride

Magnesium

Calcium

Phosphate

Fe-binding cap.

Urea

Creatinine

Uric acid

Bilirubine

Cholesterol

Triglycerides

Glucose

Alkaline phosphatase

AST

ALT

LDH

Gamma GT

CK

Amylase

Albumin

Tot. Protein

30

50

70

90

110

130

150

0.25 1 2 3 6 12 24

lifetime (months)

% o

f in

itia

l val

ue

Sodium

Potassium

Chloride

Magnesium

Calcium

Phosphate

Fe-binding cap.

Urea

Creatinine

Uric acid

Bilirubine

Cholesterol

Triglycerides

Glucose

Alkaline phosphatase

AST

ALT

LDH

Gamma GT

CK

Amylase

Albumin

Tot. Protein

Zonder succrose Met succrose

Complicatie droge chemieSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

0

200

400

600

800

1000

0 200 400 600 800

reference activity (U/L)

liqu

id c

hem

istr

y an

alyz

er (

U/L

)

Reference Liquid chem. Serum 1 339 362Serum 2 340 357Serum 3 538 564Serum 4 473 506Serum 5 676 706Serum 6 336 362Serum 7 402 432Serum 8 316 337Serum 9 296 317Serum 10 734 760

Calibrator 712 745 (U/L)

0

200

400

600

800

1000

1200

0 200 400 600 800

reference activity (U/L)

dry

ch

emis

try

anal

yzer

(U

/L)

Reference Dry chem.Serum 1 339 459Serum 2 340 459Serum 3 538 725Serum 4 473 677Serum 5 676 925Serum 6 336 479Serum 7 402 562Serum 8 316 443Serum 9 296 425Serum 10 734 1062

Calibrator 712 725 (U/L)

Bevroren monstersSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Om transportkosten te beperken is er 1 droogijs zending per jaar

• Aanschaf van -80 °C vriezer

Wat is er veranderd?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Van gevriesdroogde naar bevroren monsters• Oorsprong materiaal van de monsters

Oorsprong materiaalSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Volgens NCCLS C37-A vervaardigd natief humaan serum• Gespiked met bekende hoeveelheden zuivere substraten en electrolyten of humane recombinant enzymen• Dit alles in het kader van de Europese wetgeving (IVD Guideline) m.b.t. traceerbaarheid


• Van gevriesdroogde naar bevroren monsters• Oorsprong materiaal van de monsters• Commuteerbare monsters

Commuteerbaarheid LDSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

0

100

200

300

400

500

600

700

800

0 200 400 600 800 1000 1200

U/L

U/L

P DIM-HIT

Test 2

Test 3

Test 5

Test 6

Test 7

Test 8

Test 10

Test 12

Test 13

Commuteerbaarheid LDSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

Syx Normalized Residuals LD

0

2

4

6

8

10

Test2 Test3 Test5 Test6 Test7 Test8 Test10 Test12 Test13

CommuteerbaarheidSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

External Quality Assessment in The Netherlands: Time to introduce commutable survey specimens.

Lessons from the Dutch “Calibration 2000” project

Henk Baadenhuijsen, Aldy Kuypers, Cas Weykamp, Christa Cobbaert, Rob Jansen

Clin Chem Lab Med. 2005; 43: 304-307


• Van gevriesdroogde naar bevroren monsters• Oorsprong materiaal van de monsters• Commuteerbare monsters• Monsters worden, waar mogelijk, voorzien van referentiewaarde

ReferentiewaardeSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Voor 18 van de 27 analytes is met een erkende referentiemethode een referentiewaarde vastgesteld • Voor 10 van deze 18 is ook de inweeg nauwkeurig bekend (berekenen toevoeging!)• Voor 4 analytes alleen de inweeg bekend• Voor 5 analytes hebben we alleen een consensuswaarde


• Van gevriesdroogde naar bevroren monsters• Oorsprong materiaal van de monsters• Commuteerbare monsters• Monsters worden, waar mogelijk, voorzien van referentiewaarde• Systematische concentratie reeks

Concentratie reeksSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• 1 basispool natief humaan materiaal• Na splitsing zijn basispool A en B gespiked met verschillende analytes • Basispool A en B zijn in voor ons bekende verschillende hoeveelheden gemengd• 11 lineair samenhangende levels met relevante range voor elk van de analytes• Van ieder level zijn 2 monsters afgevuld

Concentratie reeksSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• De lineaire samenhang maakt aan het eind van het jaar berekening van de lineariteit mogelijk

• Uit de duplo monsters kan, aan het einde van het jaar, de reproduceerbaarheid berekend worden


• Van gevriesdroogde naar bevroren monsters• Oorsprong materiaal van de monsters• Commuteerbare monsters• Monsters worden, waar mogelijk, voorzien van referentiewaarde• Systematische concentratie reeks• Standaardisatie mbv kalibratorsets

StandaardisatieSectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

0

2

4

6

8

10

12

Betw

een

-lab

CV

(%

)

ALP

AST

ALT

LD

CK

GGT

Regularcalibration

Calibration2000 calibrated

Processed Fresh frozenQC samples QC samples

Zijn de controlemonsters “Nieuwe Stijl” echt beter?


Hoe is het?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

Tussenlab precisie 2004 vs 2007

0

2

4

6

8

10

12

AF ASAT ALAT GGT CK Ch TE HDLc Na TG K Albu

% Tu

ssen

lab CV

2004.5

2007.3

Met een kromme stok...Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Wij zijn afhankelijk van de resultaten en informatie zoals de deelnemers deze aanleveren

• Voorbeelden van discrepanties tussen aangeleverde informatie en werkelijkheid

BNP: Eenheden?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• BNP uitslag kan gerapporteerd worden in:• ng/l• pmol/l

• Om geen appels met peren te vergelijken worden alle uitslagen in rondzending omgerekend naar pmol/l met de factor 0,288

BNP: Eenheden?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

HDL: Juiste methode?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Deelnemers worden ingedeeld in methode en methode groepen

• Resultaten worden vergeleken met gemiddelden van resultaten uit dezelfde methode groep

• Statistiek wordt “vervuild” als deelnemer resultaten van “verkeerde” methode in stuurt

HDL: Juiste methode?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

Amylase: Juiste waarden?


Hoe verder?Sectie Algemene ChemieSectie Algemene Chemie

• Continue verbetering van de kwaliteit van de rondzendmonsters• Waar mogelijk meer analytes targetten met referentiemethode• Er is nog een lange weg te gaan, hopelijk met zo min mogelijk……….

En dan is het nu eindelijk tijd voor …………


zijn de controlemonsters “nieuwe stijl” echt beter? aldy kuypers klinisch chemicus...

Documents