zoran llalloviq • (:edomir cupiq edukata qytetare · zoran llalloviq • (:edomir cupiq edukata...
TRANSCRIPT
Zoran Llalloviq • (:edomir Cupiq
Edukataqytetareper klasen e 7e te shkolles fillore nentevje~are
Teksti mesimor
Enti i Teksteve dhe i Mjeteve MesimorePODGORICE, 2007
PlrmbaJtjaHyrje •.••••••••••••••••••••••••••••.••..••.•••.••.•.••......••••••.•••••.••..••.•••..•.•.•••.•••••...••...••.••....3
Autorltetl dhe fual. ••.•••••......................•.......••.......••.....••••.••..•..•.......•....•........ 8C;'eshte autorlteti~C;'eshte fuqla?C;'forma fuqle ka autoriteti?
Autorltetet; rreth e rrotull nesh 12Autoritetet ne famlljeAutoritetet ne shkolleAutoritetet ne organizateAutoritetet politlkeAutoritetet profesionale, shkencore dhe artistike
Autorltatet dhe Idollt , 1 •• 1 ••••••••••••••••••••••• 1 •••••• "1 ••••••••••••••••••••••••••• 1 •••••••••• 17Autorltetet e vertetaAutoritetet e rremeNjerezit autoritare
I dretta plr tI zgJedhur Idol In ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••22CiR:!tjane idolet e tu?A i zgjedh gjithnje Iirisht idolet e tu?A duhet t'i ngjash ne gjithc;ka idolit tend?
28
TI aJlthl tl ndryshlm, por tl gJlthl tl barabartl 30~ e shohim vetveten?Si i shohim te tjeret?Te gjithe te ndryshem, ndersa te gjithe te njejte
Deilimet kulturoN •..••.•••..•.•.....•••..• 1 •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 35C;'eshte kultura?Si mesohet kultura?Pse dallohen kulturat nga njera-tjetra?Kulturat ndryshojneDallime ekzistojne edhe brenda kulturaveIndividi dhe kultura
Multlkulturalltetl ••••.•••••.....••..•.••••••.•...••.•...•.•••..••..••.••.•...••.......••..•................• 41C;'eshte multikulturaliteti?Jeta; njeri kunder tjetritJeta; njeri prane tjetritNjeri me tjetrin; toleranca aktive
D.llim t nl bre.8 51Pse njerezit, pjesetare te brezave te ndryshem, dallohen midis tyre?Karakteristikat e njerezve ne periudhat e ndryshme te jetes'Raporti midis brezave
TI rlnJtl dh tl rrlturlt 58Te rinjte duan te mevetesohen, kurse te rriturit kane frike t'ua japin Iirine e plote!Te rinjte duan te provojne gjithc;ka, kurse te rriturit merakosen per femijet e vet!Te rinjte duan te mesojne, kurse te rriturit kane frike, se mos mesojne ndonje gje gabim!Te rinjte duan qe fjala e tyre te degjohet, kurse te rriturve kjo gje mund t'u duket sikundervenie!Te rinjte duan dic;ka te re, kurse te rriturit u permbahen me shpesh shtigjeve te sprovuara!Te rinjte i duan te drejtat, kurse prinderit duan t'i mesojne, qe te jene te pergjegjshem!Shihe boten edhe me syte e prinderve te tu dhe ndihmoju prinderve qe edhe ata tashohln boten ne menyren tende!
Kultur. tI rln.tv •••••••••••••••••••.••••••.•••••••••••••••••••••...•••••••••.•••••••••••.•.••••••••..••.•13Te rlnjte ja ne t~ vec;ante, njelloj sot sikurse edhe dikur!Te rinjte kudo ne bote jane thuajse te njejte!!
68Drejt.1 hoqlrore 70
C;'eshte e drejte dhe c;'eshte e padrejte?
TI dreJtat e njerlut •••••.•••••.••.•.••..••••••••••••••...••.•1 ••••••••••••••••••••••••••••••••••••• , •••••• 76Kush t'i jep te drejtat e njeriut?Kush t'i siguron te drejtat e njeriut?Me ke kane te bejne te dreltat e njeriut?
Respektlmll tl dreJtave te nJerlut ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••7'Kush kujdeset per realizimin e te drejtave te njeriut ne bote?Si respektohen te drejtat e njeriut?Te drejtat e graveE drejta e punesE drejta e shkollimitNdalimi i tortures dhe i keqtrajtimitDhuna midis femijeve
TI dreJtat e flmlJe. .•.........................•..........................•...........•...................86Koje cy Hajsa>t<HHjeOAJlYKecaAP>t<aHeY KOHseH'-'HjH0 npasHMa AjeTeTa?
Respektlml Itl drejtave tl 'Imljls •.••••.•••..••••••••••••.•••••...••••••••••••••••••••••••••••••89Si respektohen te drejtat e femijes?E drejta e femijes per shendet dhe standardTe drejtat e femijeve dhe te familjeve te tyreTe drejtat e femijeve per shkollim dhe per kohe te lireTe drejtat civile dhe Iirite e femijeveE drejta e femijeve per mbrojtje te vec;anteLJrl ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••ttaKur eshte e mundshme Iiria?Liria "nga" dhe Iiria "pir"
PlrgjegJI81a ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••1•••••••••••• 1••••••• ,'
C'eshte pergjegjesla?Pergjegjesia jote per komunitet te drejte; pergjegjesia qytetare
104Procedura demokratlke •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••101
Kush duhet te sundoje; te vendose?C'eshte pushteti demokratik?Cjane procedurat demokratike?
Shoqlrla clvlle ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••114C'eshte shoqeria civile? ,Si e ndihmon shteti zhvillimin e shoqerise civile?Si e ndihmojne qytetaret zhvillimin e shoqerise civile?
PushtetI autorltllr ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••120Si eshte pushteti autoritar?SI ja ne njerezit autoritare?Si drejtohet; qeveriset me autorltet?Demokratizimi i shoqerise
51ta mbrojml dhe ta plrmlrlsojml demokraclnl? •••••••••••••••••••••••••••••••••••••124Pse jane te rendesishme zgjedhjet?Pergjegjesia jote per demokraeine
128Ndlrvarl8la •••••••••••••••1•••••••••••••••••••••••••••••••• I' •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 130
C'eshte ndervaresia?E kaluara; si eshte jetuar dikur?E ardhmja; ne ~'drejtim zhvillohet bota?
Ndry hlmet nl tiotl ••••••••••1I ••• I •••••••••••••• I" I I I •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 135Ndryshimet rreth tejeNdryshimet ne bote
Uni dhe hoq rla e d arclhm ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••140C'te pret ty ne boten e ndryshuar?Si te pergatitesh per te ardhmen?
Deklarata e Plrtdlth hme plr tI Drebt e NJerlut(·tI dre.ttat e nJ.rlut •••••••••l•••5hkolla e voglle zgJedhJ- paqlda."'" tI konti ktev. n komunltet ••••••••15.Fj.lorl •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••17'
5