uluslararası seminerCOĞRAFİ İŞARETLERDE

AFYONKARAHİSAR BULUŞMASI4-5 Ekim 2018

Türk Gastronomisinde

Coğrafi İşaretler

Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu

Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler

Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) Başkanı

COĞRAFİ İŞARETLER ve GASTRONOMİ

• Coğrafi İşaretler kültürel öz varlıkların, geleneksel üretim yöntemlerinin ve doğal

kaynakların korunması , geliştirilmesi ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlar..

• Bu bakımdan Coğrafi İşaretler ülke gastronomilerinin kaldıraçlarıdır..

• Türkiye, derin tarihi kökenlerinden gelen, gelişmiş bir mutfak kültürü ve otantik

üretim biçimleri ile zengin bir yöresel üretim becerisine (know-how) sahiptir.

• Topraklarımız üzerinde yaşayan çeşitli uygarlıklar kültür mirasının bir sentezi olan

ve Anadolu’muzun öz varlığını oluşturan bütün bu özellikler ülkemize olağanüstü

kalitede ve çok sayıda yerel yemek kazandırmıştır.

• Kalite ve zengin çeşitliliği ile tanınan Türk gastronomisi yüzlerce yılık istisnai bir

mirasın meyvesi olup, şeflerimizin sayesinde sürekli gelişim halindedir

• Türk Devleti, gastronomik özvarlığına Coğrafi İşaretler koruması ile sahip çıkmaya

çalışmaktadır..

TÜRK GASTRONOMİSİNDE TESCİLLİCOĞRAFİ İŞARETLER

ÜRÜN GRUPLARI TESCİL

SAYISI

%

TAZE VE İŞLENMİŞ MEYVE, SEBZE VE TAHILLAR 78 28,1PEYNİRLER 16 5,8

ZEYTİN YAĞLARI 7 2,5ET BAZLI ÜRÜNLER 7 2,5

ŞEKERLEME, FIRIN VE PASTACILIK ÜRÜNLERİ 67 24,1HAYVANSAL KAYNAKLI DİĞER ÜRÜNLER 6 2,1

YEREL YEMEKLER 97 34,9TOPLAM 278 100,0

Kaynak: TÜRK PATENT

TÜRK GASTRONOMİSİNDE COĞRAFİ İŞARETLER

TARIMSAL ÜRÜNLER

Taze meyveler

Kuru meyve ve yemişler

Sebzeler

Zeytinler

Baharat

Buğday, pirinç ve türevleri

.

(32)

T A Z E M E Y V E L E R• Üzümler Çimin üzümü, Ege sultani üzümü, Tarsus beyazı üzüm

Topacık, İsabey çekirdeksiz üzümü, Kalecik karası üzüm, Elazığöküz gözü üzümü, Arapgir köhnü üzümü, İncesu karaevreküzümü,Çimin üzümü, Adıyaman besni üzümü

• Elmalar : Bayramiç elması, Piraziz elması, Kağızman uzun elması

• Kayısılar: Malatya kayısısı, Mut kayısısı, Iğdır Kayısısı

• İncirler : Ege inciri, Aydın inciri, Melli inciri

• Kirazlar : Akşehir kirazı, Salihli kirazı, Malatya dal bastı kirazı

• Diğerleri : Anamur muzu, Çay ilçesi vişnesi, Finike portakalı,Kırkağaç kavunu, Diyarbakır karpuzu, Bodrum mandarini,Bayramiç beyazı, Gemerek gilaburusu, Alanya yenidünyası,Korkuteli karyağdı armudu

.

KURU MEYVELER (18)Fıstıklar: Osmaniye yer fıstığı, Antep fıstığı, Siirt fıstığı, Bergama kozak çam fıstığıİncirler: Ege inciri, Aydın inciri , Meli inciriCevizler: Çağlayan cerit cevizi, Niksar ceviziLeblebiler: Çorum leblebisi, Denizli leblebisi, Tavşanlı leblebisi, Ağın leblebisi Diğerleri: Aydın kestanesi, Ege sultani üzümü, Giresun tombul fındığı, Tomarza kabak çekirdeği, Malatya kayısısı

gggS E B Z E L E R SEBZELER (23)Biberler : Şanlıurfa biberi, Maraş biberi, Kale biberi

Fasulyeler : İspir kuru fasulyesi- Akkuş şeker fasulyesi, Hınıs fasulyesi ,

Göynük bombay fasulye, Çamoluk şeker kuru fasulyesi,Çameli

fasülyesi

Patlıcanlar : Yamula patlıcanı, Birecik patlıcanı, Antep kuruluk patlıcanı

Soğanlar : Kapıdağ mor soğanı, Kırıkkale Kılıçlar soğanı, Karacabey

soğanı

Diğerleri : Ödemiş patatesi, Tarsus şalgamı, Taşköprü sarımsağı-, Ereğli

siyah havucu,, Urla sakız enginarı, Tokat yaprağı,, Erbaa Narince bağ

yaprağı, Amasya çiçek bamyası

ZEYTİNLER (7)

Gemlik zeytini, Akhisar Uslu zeytin,

Akhisar Domat zeytini, Edremit körfezi

yeşil çizik zeytin, Tarsus sarıulak zeytini,

Antalya tavşan yüreği zeytini

hh

BAHARAT

Safranbolu safranı

VE sOSLAR

Arapkir mor reyhanı

Maraş sumat ekşisi akıtı

.

• .

BuĞday, pİrİnç ve türevlerİ

İpsala pirinci

Tosya pirinci

Karacadağ pirinci

Antep bulguru

Antep firiği

.

HAYVANSAL VE BİTKİSEL KAYNAKLI

İŞLENMİŞ ÜRÜNLER

Peynirler 16

Bal-kaymak 6

Zeytinyağları 7

Et bazlı ürünler 7

.

PEYNİRLER (16)Diyarbakır örgü peyniriEdirne beyaz peyniriErzincan tulum peyniriErzurum civil peyniriErzurum küflü civil peyniri (göğermiş pey.)Ezine peyniriGrana PadanoYozgat çanak peyniri

.PEYNİRLER (13)HellimKars kaşarıKaraman Divle ObruğuMalkara eski kaşar peyniriParmigiano ReggianoAntep peyniriAntakya sürküAntakya küflü sürkü

.

Afyon kaymağ

Şanlı urfa sade yağı

BAL-KAYMAK -YAĞ

Pervari Balı

Ardahan Çiçek Balı

Kars Balı, Muğla çam balı

.

ZEYTİNYAĞLARI (7)Ayvalık zeytinyağıEdremit körfez bölgesi zeytinyağlarıGüney Ege zeytinyağlarıNizip zeytinyağıMilas zeytinyağıEdremit zeytinyağı, Mut zeytinyağı

ET ve et BAZLI ÜRÜNLER (7)

Kangal koyunu, Balıkesir kuzu etiKayseri pastırması, Kayseri sucuğuAfyon pastırması, Afyon sucuğu, Parma jambonu

yemeklerY E M E K L E R

•

.

Ç O R B A L A R (8)

Andırın tirşiği, Maraş tarhanası, Yozgat

arabaşısı, Uşak tarhanası, Bolu kızılcık

tarhanası, Pınarbaşı kara çorba, Bayburt tatlı

çorba, Urfa lebenisi

İskilip dolması ,

Mardin kibe (işkembe dolması)

Mardin kaburga dolması, Bayburt lor dolması

Şımşıpe

D O L M A L A R (5)

.YEREL YEMEKLER (38)

Adapazarı dartılı keşkekEdirne tava ciğeriKayseri mantısıSamsun kaz tiridiMerzifon keşkeğiAntep beyranıAntep yuvarlamasıTurhal yoğurtmacı, Dalama tandırı, Ankara döneriEdirne tava ciğeri, Tarsus humusu, Van keledoşu,Ankara tava, Murtuğa, Yakakent mantısı

.

YEREL YEMEKLER (38)Urfa frenk çömleği,Urfa isot çömleği, Urfa su kabağı yemeği, Kırşehir çullaması,Iğdır taş köfte yemeği,Hakkari doleme,Hakkari doğaba, Hakkari kıris, Şımşıpe, PuçukoEflani hindi bandırması, Bingöl çobanbaşı kavurması, Düzce acıkası, Kırıkkale keskin tava, Çayeli kuru fasulyeYemeği, Antalya piyazı, Urfa pencer boranisi, Bor söğürmesiUluborlu banağı, Antep şiveydizi, Isparta kabune pilavı, Adıyaman etsiz çiğ köfte, Urfa tiridi

.K Ö F T E L E R (15)

Adapazarı Islama köftesiAkçaabat köftesi Burdur Şiş Köftesiİnegöl köfteMardin İkbebet (haşlama içli köfte)Salihli odun köftesi, Düzce köftesiSivas köftesi, , Urfa yumurtalı köfteŞanlıurfa çiğ köftesi, Doğu Bayazıt Abdigor köftesi,Akhisar köfte, Muğla köftesii, Urfa içli köftesi

Adıyaman etsiz iç köfte

.KEBAPLAR (10)

Adana kebabıKeşan satır et (Kebap), Oltu cağ kebabı, Siirt büryan kebabı, Urfa haşhaş kebabı,Yozgat tandır kebabı, Taşköprü kuyu kebabıTokat kebabı, Urfa ciğer kebabı,Şanlıurfa patlıcan kebabı

.EKMEK P İ d e ve Lahmacunlar(16)Develi cıvıklısı Vakfıkebir ekmeği Daday etli ekmek Afyonkarahisar patatesli ekmeğiKadınhanı tahinli pidesi Daday etli ekmeğiMardin sembusekTerme pidesiTurhal yoğurtmacıAntep tırnaklı pidesi, Akçakoca mancalı pide, Dere pazarı pidesi, Şanlıurfa tırnaklı pide,

Çarşamba pidesi,Konya etli ekmekUrfa lahmacunu

.sİmİt, börek, KATMER , lahmacun,Ve DİĞERLERİ

Samsun simidi, Batman şam böreğiAnkara simidi Eskişehir çiğ böreğiİzmir boyozu,İzmir kumrusu Antep köy kahnesiSusurluk tostu, Beypazarı kurusuGümüşane sironu, Şanlıurfa açık ekmeğiAntep katmeri, Kilis katmeri Urfa külünçesiGaziantep lahmacunu Yozgat parmak çöreğiMersin tantunisi, Bafra nokulu, Sinop nokuluMaraş Çöreği, Antep Nuskası, Manisa taban simidi

.

Konya etli düğün pilavı

Siirt perde pilavı

Urfa üzlemeli pilav

Isparta kabune pilavı

PİLAVLAR (4)

.TURŞULAR (6)

Çubuk turşusu

İskilip turşusuUrfa eşkiliMuş çorti turşusuGedelek turşusu, Ordu yayla pancarıturşusu

.

T A T L I L A R

.HAMUR TATLILARI (15)Antakya künefesiAntep baklavası, Tavas baklavası Diyarbakır burma kadayıfı, Akçakoca melengücceği tatlısı, Bafra nokulu, Sinop nokuluÇankırı yumurta Tatlısı, Erzurum kadayıf dolmasıİzmir Şambalisiİzmir lokması, Urfa şıllık tatlısı, Muğla

saraylısı, Antep muskası, Sivrihisar muska baklavası

.

• .

SÜTLÜ TATLILAR ve HELVALAR (10)Hamsiköy sütlacı, Balıkesir höşmerim Tatlısı,Kırşehir höşmerim tatlısı, Urfa zerdesiEskişehir med helvası,Kabataş helvasıOrdu Perşembe ceviz helvasıBilecik Pazar yeri helvasıNazilli kar helvası, Maraş dondurması

DİĞER TATLI VE ŞEKERLEMELER (9)

Bozdağ kestane şekeri,Burdur ceviz ezmesi,

Antep fıstık ezmesi, İzmit pişmaniyesi

Mersin Cereryesi,

Safranbolu lokumu,, Mardin imlebbes

Manisa mesir macunu,

.PEKMEZ, PESTİL VE KÖMELER (6)

Gümüşane dut pestili

Gümüşane kömesi

Tarsus yayla bandırması

Karnavas dut pekmezi

Zile pekmezi

Antep muskası

•

İ Ç K İ L E R

.

RAKILARRakı

Türk rakısı

LİKÖRL E R

Geleneksel Türk

ahududu likörü Geleneksel Türk vişne likörü

Geleneksel Türkçilek likörü

Geleneksel Türk gül likörü

Geleneksel Türk kayısı likörü

CHAMPAGNE-ŞAMPANYA

ALKOLSÜZ İÇECEKLER

Urfa meyan şerbeti, Kırklareli hardaliyesi

Susurluk ayranı

DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

.