1

บทท 1 ความรเบองตนเกยวกบสถต

ความหมายของสถต ค าวา สถต (Statistics) มาจากภาษาเยอรมนวา Statistik มรากศพทมาจาก Stat หมายถง ขอมล หรอ สารสนเทศ ซงจะอ านวยประโยชนตอการบรหารประเทศในดานตาง ๆ เชน การท าส ามะโนครว เพอทราบพลเมองในประเทศทงหมด ตอมา สถต หมายถงตวเลขหรอขอมลทไดจากการเกบรวบรวม เชน จ านวนผประสบอบตเหตบนทองถนน อตราการเกดของเดกทารก ปรมาณน าฝนในแตละป สถตในความหมายน เรยกวาขอมลทางสถต (Statistical data)

อกความหมายหนง สถต หมายถงวธการทวาดวยการเกบรวบรวมขอมล การน าเสนอขอมล การวเคราะหขอมล และการตความหมายขอมล ประเภทของสถต สถตแบงออกเปน 2 ประเภทคอ 1.สถตพรรณนา (Descriptive Statistics) เปนสถตทใชอธบายคณลกษณะของสงทตองการศกษากลมใดกลมหนง ไมสามารถอางองไปยงกลมอน ๆ ได สถตทอยในประเภทน เชน คาเฉลย คามธยฐาน คาฐานนยม สวนเบยงเบนมาตรฐาน พสย ฯลฯ 2. สถตอางอง (Inferential Statistics) เปนสถตทใชอธบายคณลกษณะของสงทตองการศกษากลมใดกลมหนงหรอหลายกลมแลวสามารถอางองไปยงกลมประชากรได โดยกลมทน ามาศกษาจะตองเปนตวแทนทดของประชากร ตวแทนทดของประชากรไดมาโดยวธการสมตวอยาง และตวแทนทดของประชากรเรยกวากลมตวอยาง สถตอางองสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

2.1 สถตมพารามเตอร (Parametric Statistics) เปนวธการทางสถตทจะตองเปนไป ตามขอตกลงเบองตนดงน

1. ขอมลตองอยในระดบชวงขนไป 2. ขอมลทไดจากกลมตวอยางจะตองมการแจกแจงเปนโคงปกต 3. กลมประชากรแตละกลมทน ามาศกษาตองมความแปรปรวนเทากน

สถตประเภทนเชน t-test, Z-test, ANOVA, Regression ฯลฯ 2.2 สถตไรพารามเตอร (Nonparametric Statistics) เปนวธการทางสถตท

สามารถน ามาใชไดโดยปราศจากขอตกลงเบองตน สถตทอยในประเภทน เชน ไคสแควร, Median test, Sign test ฯลฯ โดยปกตแลวนกวจยนยมใชสถตมพารามเตอรทงนเพราะผลลพธทไดจากการใชสถตมพารามเตอรมอ านาจการทดสอบ (Power of Test) สงกวาการใชสถตไรพารามเตอร สถตมพารามเตอรเปนการทดสอบทไดมาตรฐาน ม

2

ขนตอนตาง ๆ ทสมบรณ ดงนนเมอขอมลมคณสมบตทสอดคลองกบขอตกลงเบองตนในการใชสถตมพารามเตอรจงไมมผใดคดทจะหนกลบไปใชสถตไรพารามเตอรในการทดสอบสมมตฐาน ระดบการวด การวดเปนการก าหนดตวเลขใหกบสงทตองการศกษาภายใตกฎเกณฑทแนนอนการวดแบงออกเปน 4 ระดบคอ ระดบท 1 ระดบนามบญญต (Nominal Scale) เปนระดบทใชแยกความแตกตางของสงทตองการวดออกเปนกลม เชน เพศ แบงออกเปนกลมเพศชาย และกลมเพศหญง โดยใหเลข 1 แทน เพศชายและเลข 2 แทนเพศหญง หรอระดบการศกษาแบงออกเปนกลมทมการศกษาต ากวาปรญญาตร ใหแทนดวยเลข 1 กลมทมการศกษาระดบปรญญาตรใหแทนดวยเลข 2 และกลมทมการศกษาสงกวาระดบปรญญาตรใหแทนดวยเลข 3 เปนตน ซงตวเลข 1,2,3 ทใชแทนกลมตางๆ ถอเปนตวเลขในระดบนามบญญตไมสามารถน ามาบวก ลบ คณ หาร หรอหาสดสวนได ระดบท 2 ระดบอนดบท (Ordinal Scales) เปนระดบทใชส าหรบจดอนดบทหรอต าแหนงของสงของทตองการวด เชน ด าสอบไดท 1 แดงสอบไดท 2 เขยวสอบไดท 3 ซงตวเลข 1, 2, 3 เปนตวเลขในระดบอนดบทสามารถน ามาบวก ลบกนได ระดบท 3 ระดบชวง (Interval Scales) เปนระดบทสามารถก าหนดคาตวเลขโดยมชวงหางระหวางตวเลขเทาๆ กน แตไมม 0 (ศนย) แท มแต 0 (ศนย) สมมต เชน นายวชยสอบได 0 คะแนน มไดหมายความวาเขาไมมความร เพยงแตเขาไมสามารถท าขอสอบซงเปนตวแทนของความรทงหมดได ระดบนสามารถน าตวเลขมาบวก ลบ คณ หาร กนได

ระดบท 4 ระดบอตราสวน (Ratio Scales) เปนระดบทสามารถก าหนดคาตวเลขใหกบสงทตองการวด ม 0 (ศนย) แท เชน น าหนก ความสง อาย เปนตน ระดบนสามารถน าตวเลขมาบวก ลบ คณ หาร หรอหาอตราสวนกนได ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร คอ กลมของการวดทงหมดทสนใจศกษา ตวอยาง คอ สบเซตของการวดทมาจากประชากรทสนใจศกษา พารามเตอร คอ คาจรงหรอคาประชากร ซงโดยทวไปไมทราบคา ตวแปร ตวแปร คอ คณลกษณะทเปลยนแปลงได ขนอยกบความแตกตางเฉพาะบคคลหรอกลมตวอยาง เชน อณหภมของรางกายคอตวแปรทเปลยนแปลงไปในแตละบคคล การนบถอศาสนา รายได อาย ความสง ตวแปรคณลกษณะเหลานขนอยกบแตละบคคล

3

ชนดของตวแปร 1. ตวแปรเชงคณภาพ เปนตวแปรทขอมลไมใชตวเลขแตเปนขอมลทมลกษณะเปนการแบงประเภทใหเหนถงความแตกตางของกลมตวอยางแตละกลม เชน ศาสนา อาชพ สถานภาพสมรส ระดบการศกษา 2. ตวแปรเชงปรมาณ เปนตวแปรทถกวดมามคาเปนตวเลข เชน จ านวนบตร รายได คะแนนสอบ ราคาสงของ การเกบรวบรวมขอมลและการสมตวอยาง งานวจยในสาขาวชาตางๆ เปนกระบวนการเชงวทยาศาสตร มการวางแผนหรอการก าหนดแนวความคด สมมตฐานของการวจย ตวแบบทท าวจย ขอมลทตองการเกบรวบรวม วธการทดลองหรอเทคนคการส ารวจ ขนาดตวอยาง และวธวเคราะหขอมล ตลอดจนวธรายงานผล เพอประเมนผลลพธและตอบปญหาของการวจยตอไป ขอมล คอความจรงทใหความรความเขาใจในเรองทวจยได ขอมลอาจเปนตวเลขหรอไมเปนตวเลขทเกยวกบเรองทสนใจศกษา ขอมลจ าเปนตองมคณภาพ เพอน าไปวเคราะหหาสารสนเทศทใหความรหรอชวยในการตดสนใจใหถกตอง วธการเกบรวบรวมขอมล กอนอนผวจยควรศกษาและก าหนดขอมลทใชหรอทสนใจเกบรวบรวมวามอะไรบาง ซงอาจก าหนดในรปของแบบบนทกขอมลหรอการสรางแบบสอบถามไวกอนแลวจงเลอกวธการเกบรวบรวมขอมล โดยวธการเกบรวบรวมขอมลม 4 วธดงน 1. วธส ามะโนครว คอ การเกบรวบรวมขอมลจากทกหนวยของประชากร 2. วธส ารวจตวอยาง คอ การเกบรวบรวมขอมลจากหนวยตวอยาง ซงโดยทวไปควรอาศยเทคนคการสมตวอยาง เพอเลอกหนวยตวอยางทเปนตวแทนทดของประชากร 3. วธการทดลอง คอ การเกบรวบรวมขอมลหรอสงเกตการณจากงานทดลองดานตาง ๆ ทอาจท าในหองปฏบตการหรอนอกหองปฏบตการของการทดลอง 4. วธเกบรวบรวมจากทะเบยน คอ การเกบรวบรวมขอมลทมผบนทกรวบรวมขอมลไวเสรจแลว ผใชไปศกษาคนควาและน ามาใชอกตอหนง

การสมตวอยาง คอ การเลอกตวอยางและเทคนคการประมาณคาพารามเตอรทสนใจ เชน คาเฉลย คาสดสวน เปนตน ภายใตทฤษฎการสมตวอยาง และนยมใชในกรณทประชากรมขนาดใหญ ซงการเลอกตวอยางแบงเปน 2 วธหลก ๆ คอ

1. การเลอกตวอยางทใชความนาจะเปน เปนเทคนคการหาขอมลทเปนตวอยางเชงความนาจะเปน ซงมคณสมบตวาแตละหนวยประชากรมคาความนาจะเปนทไมเทากบศนยทจะถกเลอกมาเปนตวอยาง เชน

การเลอกตวอยางสมแบบงาย เชน จบฉลาก ตารางเลขสม ใชคอมพวเตอร การเลอกตวอยางแบบมระบบ เชน เสนตรง วงกลม

4

การเลอกตวอยางแบบเปนชนภม เชน อยางงาย แบบกลม หลายขน 2. การเลอกตวอยางทไมใชความนาจะเปน เปนการเลอกตวอยางทไมค านงถงโอกาสทหนวยตาง ๆ ใน

ประชากรจะถกเลอกขนมาอยางไร วธการนบางหนวยของประชากรอาจไมมโอกาสจะถกเลอกเลย จะไมสามารถน าผลสรปจากระดบตวอยางไปอนมานเพอหาขอสรปถงระดบประชากรได เชน การเลอกตวอยางแบบบงเอญ การเลอกตวอยางแบบสโนวบอล การเลอกตวอยางแบบโควตา

การวางแผนการส ารวจ ควรมการก าหนดขนตอนการท างานตามล าดบ ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ โดยสรปดงน

1. วตถประสงคและทรพยากร 2. ประชากรเปาหมายและประชากรของการส ารวจ 3. หนวยประชากรและหนวยตวอยาง 4. แผนแบบการสมตวอยางและวธการเลอกตวอยาง 5. วธการประมาณคาพารามเตอรและตวประมาณทใช 6. วธวเคราะหและการอนมานผลลพธ 7. การสรางเครองมอของการวจยหรอแบบบนทกขอมล แบบสอบถาม แบบทดสอบ 8. การท าการมทดลองเครองมอและการส ารวจทดลอง 9. ขนาดตวอยาง 10. วธเกบรวบรวมขอมล 11. งานสนามและงานเอกสาร 12. การประมวลผลและการวเคราะห 13. การประเมนผล 14. การรายงานผล 15. การสรปผล

การเตรยมขอมลเพอการวเคราะห การจะให SPSS วเคราะหขอมลให จ าเปนตองเตรยมขอมลใหอยในรปแบบทคอมพวเตอรสามารถอานไดกอน ◆ Case Variables และ Value Case คอหนวยสงเกตหรอหนวยวเคราะห เชน ในการสมภาษณความคดเหนของผใชยาสฟนยหอ งามฟน ผถกสมภาษณแตละคนคอหนวยสงเกต หรอ Case Variable คอลกษณะตาง ๆ ของหนวยสงเกตทวดหรอสอบถามมา คอตวแปร Value คอคาของลกษณะทวดมาได คอ คาของตวแปร

5

◆ การบนทกขอมล เมอตดสนใจวาจะเกบขอมลเกยวกบตวแปรใดแลว สงส าคญประการหนงคอ ตองตดสนใจวาจะบนทกขอมลอยางไร เชน อาย จะบนทกเปน วน เดอน ป ทเกด หรอบนทกเปนป หรอบนทกเปนชวงอาย ◆ การลงรหสขอมล (Coding) เปนการเปลยนรปแบบขอมลโดยใหรหสแทนขอมลเพอสามารถจ าแนกลกษณะของขอมล รหสทใชแทนอาจจะอยในรปตวเลข ตวอกษร หรอขอความ เชน อาชพ อาจใหรหส “1” แทนอาชพรบราชการ รหส “2” แทนพนกงานเอกชน รหส “3” แทนอาชพเกษตรกรรม รหส “4” แทนอาชพอน ๆ เปนตน

ผวจยควรท าสมดคมอก าหนดรหสใหตวแปร โดยในคมอจะตองก าหนดชอตวแปร ชนด และขนาดของตวแปร และก าหนดรหสตวแปรไวดวย

6

ตวอยางแบบสอบถาม แบบสอบถามการส ารวจ “ความพงพอใจของบรษทอาวไทยทวร”

ค าชแจง ใหทานท าเครองหมาย ลงในชองวางตามความเปนจรง สถานภาพสวนบคคล 1. เพศ ( ) 1. ชาย ( ) 2. หญง 2. อาย……………………ป 3. การศกษาสงสด ( ) 1. มธยมตน ( ) 4. ปรญญาตร ( ) 2. มธยมปลาย ( ) 5. สงกวาปรญญาตร ( ) 3. อนปรญญา ( ) 6. อน ๆ (ระบ)…………. 4. รายไดตอเดอน ( ) 1. ไมมรายได ( ) 4. 10,000 ‟ 15,000 บาท ( ) 2. ต ากวา 5,000 บาท ( ) 5. สงกวา 15,000 บาท ( ) 3. 5,000 ‟ 9,999 บาท การเดนทาง 1. ทานเดนทางปละกครง

( ) 1. 0 ‟ 1 ครง ( ) 3. 6 ‟ 9 ครง ( ) 2. 2 ‟ 5 ครง ( ) 4. ตงแต 10 ครงขนไป

2. ปจจยททานเลอกใชบรการของบรษททวร โดยเรยงตามล าดบความส าคญจากมากไปนอย ( ) ชอเสยงของบรษท ( ) ราคา ( ) ชวงเวลาทเหมาะสม (ชวงเวลาทวางตรงกบทบรษททวรจด) ( ) การบรการ

3. ทานรจกบรษททวรอนดามนจากแหลงใดบาง (เลอกไดหลายค าตอบ) ( ) 1. ทางทว ( ) 2. สอสงพมพ เชน หนงสอพมพ นตยสาร ใบปลว ( ) 3. เพอน / ญาต แนะน า

7

ความพงพอใจในการบรการของบรษททวรอนดามน

ความพงพอใจ มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยมาก

1. การบรการดานการจอง ค าแนะน า 2. คณภาพและรสชาตของอาหาร 3. การบรการของไกด 4. บรการดานพาหนะ

8

ตวอยางคมอลงรหส สวนท 1 สถานภาพสวนบคคล ค าถามท ชอตวแปร รายการขอมล ขนาดตวแปร ความหมาย ขอสงเกต

1. SEX เพศ 1 1 ชาย 2 หญง 9 ไมตอบ

เลอกได ค าตอบเดยว

2. AGE อาย 2 15 - 80 (เลขจ านวนเตม)

ระบอายตามจรง

3. EDUCA การศกษา 1 1 มธยมตน 2 มธยมปลาย 3 อนปรญญา 4 ปรญญาตร 5 สงกวาปรญญาตร 6 อน ๆ 9 ไมตอบ

เลอกได ค าตอบเดยว

4. INCOME รายไดตอเดอน

1 1 ไมมรายได 2 ต ากวา 5,000 บาท 3 5,000 ‟ 9,999 บาท 4 10,000 ‟ 15,000 บาท 5 สงกวา 15,000 บาท 9 ไมตอบ

เลอกไดค าตอบเดยว

9

สวนท 2 การเดนทาง

ค าถามท ชอตวแปร รายการขอมล ขนาดตวแปร ความหมาย ขอสงเกต 1. V1 จ านวนครงท

เดนทาง 1 1 0 ‟ 1 ครง

2 2 ‟ 5 ครง 3 6 ‟ 9 ครง 4 10 ครงขนไป 9 ไมตอบ

เลอกไดค าตอบเดยว

ปจจยในการเลอกบรษททวร 2. V2 ชอเสยง 1 1 เลอกเปนล าดบ 1

2 เลอกเปนล าดบ 2 3 เลอกเปนล าดบ 3 4 เลอกเปนล าดบ 4 9 ไมตอบ

V3 ราคา 1 1 เลอกเปนล าดบ 1 2 เลอกเปนล าดบ 2 3 เลอกเปนล าดบ 3 4 เลอกเปนล าดบ 4 9 ไมตอบ

V4 ชวงเวลาทเหมาะสม

1 1 เลอกเปนล าดบ 1 2 เลอกเปนล าดบ 2 3 เลอกเปนล าดบ 3 4 เลอกเปนล าดบ 4 9 ไมตอบ

V5 การบรการ 1 1 เลอกเปนล าดบ 1 2 เลอกเปนล าดบ 2 3 เลอกเปนล าดบ 3 4 เลอกเปนล าดบ 4 9 ไมตอบ

10

แหลงทรจกบรษท ค าถามท ชอตวแปร รายการขอมล ขนาดตวแปร ความหมาย ขอสงเกต

3. V6 ทว 1 0 ไมเลอก 1 เลอก

V7 สอสงพมพ 1 0 ไมเลอก 1 เลอก

V8 เพอน/ญาต 1 0 ไมเลอก 1 เลอก

สวนท 3 ความพงพอใจในการบรการ

ค าถามท ชอตวแปร รายการขอมล ขนาดตวแปร ความหมาย ขอสงเกต 1. U1 การจอง 1 1 นอยมาก

2 นอย 3 ปานกลาง 4 มาก 5 มากทสด 9 ไมตอบ

สเกลแสดงล าดบความพอใจ

2. U2 อาหาร 1 1 นอยมาก 2 นอย 3 ปานกลาง 4 มาก 5 มากทสด 9 ไมตอบ

สเกลแสดงล าดบความพอใจ

3. U3 บรการของไกด 1 1 นอยมาก 2 นอย 3 ปานกลาง 4 มาก 5 มากทสด

สเกลแสดงล าดบความพอใจ

11

9 ไมตอบ ค าถามท ชอตวแปร รายการขอมล ขนาดตวแปร ความหมาย ขอสงเกต

4. U4 พาหนะ 1 1 นอยมาก 2 นอย 3 ปานกลาง 4 มาก 5 มากทสด 9 ไมตอบ

สเกลแสดงล าดบความพอใจ

◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆

12

การใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS

SPSS เปนโปรแกรมส าเรจรปทางสถต เพอการวเคราะหขอมลทางสถตโดย SPSS ยอมาจาก Statistical Package for the Social Sciences ซงเปนลขสทธของบรษท SPSS จ ากดแหงประเทศสหรฐอเมรกา SPSS เปนโปรแกรมคอมพวเตอรทสามารถใชกบเครองไมโครคอมพวเตอร (Personal Computer) หรอเครองขนาดใหญกได โดย SPSS เปนโปรแกรมทมการพฒนาและเปลยนแปลงปรบปรงมาโดยตลอด

1. SPSSx เปนโปรแกรมทใชกบเครองขนาดใหญทเปนประเภท Main ‟ frame computer 2. SPSS/PC เปนโปรแกรมทใชกบเครองไมโครคอมพวเตอร (Personal Computer) ทท างานบนระบบ Dos 3. SPSS for Windows เปนโปรแกรมประเภทเดยวกบ SPSS/PC เพยงแตท างานบนระบบ Windows โปรแกรม SPSS for Windows ไดถกพฒนาใหสามารถท างานบนโปรแกรมควบคม

ระบบ Microsoft Windows โดยมการปรบปรงรปแบบการใชงานใหดงายส าหรบผใชและม ประสทธภาพสง สะดวกในการท างานและวเคราะหขอมลทางสถตไดอยางละเอยด พรอมกนนสามารถน าเสนอขอมลในรปกราฟและตารางทหลากหลาย และสามารถรบขอมลทสรางจากโปรแกรมประเภทอนไดดวย เชน Microsoft Excel , LOTUS ฯลฯ โปรแกรม SPSS for Windows ปจจบนโปรแกรม SPSS มการพฒนาโปรแกรมรนใหมออกมาอยเปนประจ า และมขอบเขตงานวเคราะหทางสถตทครอบคลมกวางขวางมากขน ไมวาจะเปนงานการวเคราะหขอมลทางดานธรกจ การตลาด การควบคมการผลต ตลอดจนการวเคราะหขอมลทางดานวทยาศาสตร ทางอตสาหกรรม เปนตน

1. หลกการใชงาน SPSS for Windows ในการใชงาน SPSS ผใชจะตองทราบกอนวาจะท าการวเคราะหอะไร นนคอตวแปรท

จะท าการวเคราะหมตวแปรอะไรบาง คาทเปนไปไดแตละตวแปรคออะไร ขอมลของแตละตวแปรเกบไวทใด และระเบยบวธสถตทจะใชเปนอะไร เมอทราบสงเหลานแลวขนตอนการใชงาน SPSS ในการวเคราะหขอมลกสามารถท าไดงาย ขนตอนของการวเคราะหขอมลดวย SPSS โดยทวไปจะเปนดงน

1. ขนการอานขอมลเขาระบบ เปนการนยามตวแปรวาจะมตวแปรอะไรบางทตองการวเคราะห รปแบบของขอมล

ส าหรบตวแปรนนเปนแบบใด ขอมลจะอานเขา SPSS โดยตรงหรออานจากไฟลขอมลทเกบไว 2. ขนการค านวณทางสถต

เปนการน าขอมลทอานเกบไวในระบบแลวมาวเคราะหดวยระเบยบวธทางสถตโดย

13

ใชค าสงใน SPSS เชน Descriptives Statistics ส าหรบค านวณคาสถตพรรณนา 3. ขนการอานผลลพธ

SPSS จะแสดงผลลพธของการวเคราะหขอมลในหนาตางแสดงผลลพธ ซงผใชสามารถสงพมพ ออกมาหรอน าไปใชในการน าเสนอรวมกบรายงานอน ๆ หรอบนทกเกบไวในไฟลเพอใชในภายหลงกได 2. การเรมเขาสโปรแกรม SPSS for Windows

จากหนาจอ Microsoft Windows เลอก : เรมใชโปรแกรม โดยไปท Start => Programs => SPSS for Windows ดงภาพ

จะปรากฏหนาตาง

Run the tutorial หมายถง การเปดบทเรยน ชวยสอนเรอง SPSS for Windows

Type in data หมายถง การเรมตนก าหนด ตวแปรและใหคาตวแกแปร

Run an existing หมายถง การท างาน SPSS รวมกบระบบฐานขอมล

Create new query using Database Wizard หมายถง การสรางสวนท างานรวมกบระบบ ฐานขอมล

Open an exitsting data source หมายถง การน า ขอมลโปรแกรม SPSS มาท าการแกไข เพมให คาตวแปร และ วเคราะหผล

Open another type of file หมายถง การน าขอมลโปรแกรมอนๆ มาท างานรวมกบโปรแกรม SPSS

14

ใหคลกเลอก “Type in data” และคลกปม “OK” เพอเลอกหนาตางวาง ๆ ส าหรบปอนขอมล จะไดหนาตางดงรป

เปนหนาตางของ Data Editor ซงเปนหนาตางส าหรบการสรางไฟลขอมล จากภาพทปรากฏบนจอ จะมสวนประกอบทส าคญ คอ

1. Title Bar แสดงสวนของชอโปรแกรมและชอไฟล 2. Menu Bar เมนค าสง 3. Icon Bar สญลกษณค าสง 4. Status Bar แถบแสดงสถานะ 5. SPSS Data Editor ตารางส าหรบการปอนขอมล ซงประกอบดวยตารางส าหรบ

การก าหนดเกยวกบขอมล 2 สวน คอ 5.1 Data View ส าหรบการปอนขอมล 5.2 Variable View ส าหรบการก าหนดตวแปรขอมล (การปอนไฟลครงแรก)

Title bar Menu bar Icon bar

Status bar

15

เมนบนหนาตางของ SPSS โปรแกรม SPSS มเมนใหผใชเลอกใชตามวตถประสงคการใชงาน ดงน

File เปนเมนค าสงทใชเปดแฟม สรางแฟม บนทกแฟมขอมล อานแฟมขอมลทสรางโดยโปรแกรมอน ๆ เชน excel พมพขอมลออกทางเครองพมพ และจบการใชโปรแกรม

Edit เปนเมนทใชแกไข คดลอก ตด คนหาขอมลภายในหนาตาง View เปนเมนทใชจดแบบตวอกษร และรปแบบตาง ๆ Data เปนเมนค าสงทใชในการเปลยนแปลงแฟมขอมล เชน การรวมแฟม

การสรางเซตยอยของแฟมเพอวเคราะหขอมล การเพมตวแปร การเพมขอมล การเรยงล าดบ

Transform เปนเมนทใชในการเปลยนแปลงตวแปรของแฟมขอมล ค านวณหาคา ตวแปรใหมโดยใชฟงกชนของตวแปรเดม การเปลยนแปลงนจะไมมผล ตอแฟมเดม

Analyze ใชเรยกค าสงในการวเคราะหขอมลทางสถตเชนการหาคาสถตเบองตน การเปรยบเทยบคาเฉลย หาความสมพนธ อนกรมเวลา การทดสอบทไม ใชพารามเตอร เปนตน

Graphs ใชในการสรางกราฟ หรอชารทรปแบบตาง ๆ Utilities ใชในการก าหนดตวแปร กลมตวแปร หรอเรยกใชกลมตวแปรเหลานน Window ใชในการจดเรยงหนาตางในรปแบบตาง ๆ การเลอกแสดงสถานะและ การเลอกหนาตางใชงานปจจบน Help เปนค าอธบายชวยเหลอในการใชโปรแกรมหรอรปแบบค าสง

16

มมมอง (Overview)

วตถประสงคของมมมอง คอ เปนการแบงงานออกเปนสองสวนใหญ คอ สวนออกแบบก าหนดโครงสรางตวแปรและสวนก าหนดคาชดตวแปรมาใน SPSS โดยแบงเปน 2 มมมองดวยกน คอ ดงภาพ

1. Variable view 2. Data view

1. Variable view เปนสวนก าหนดคณสมบตของตวแปร Variable โดยการสรางและแกไขโครงสรางตวแปร ดงภาพ

Name = ก าหนดชอตวแปร Type = ก าหนดชนดของตวแปร Width = ก าหนดจ านวนของคาตวแปรหรอจ านวนความกวางของคาตวแปร Decimals= ก าหนดจ านวนของจดทศนยม Label= ก าหนดชอของตวแปรจะมผลเมอเราออกแบบรายงานเปนกราฟ Value= ก าหนดคาตวแปรโดยมตองไปก าหนดท Variable view

17

Missing = ก าหนดเมอไมพบคาตวแปรของชดตวแปรนน Columns = ก าหนดความกวางของชอง Columns ส าหรบกรอกขอมล Aligh = จดคาของชดตวแปรใหชดซาย กลาง หรอ ขวา Measure = ก าหนดมาตราวดของตวแปร

2. Data view เปนสวนก าหนดคาชดของตวแปรในแตละชดหรอ Data entry ดงภาพ

18

2. การใชภาษาไทยในโปรแกรม SPSS for Windows SPSS ในรนนสามารถเขากนไดดกบภาษาไทย โดยเราสามารถเลอกรปแบบอกษรและขนาดไดตาม

ตองการ วธการเลอก : View ------> Font…จะปรากฏหนาตางดงภาพ

เลอกรปแบบอกษรทเปนภาษาไทย และเลอกขนาดตามตองการ แลวคลกปม “OK” ใหกระท าการตงรปแบบภาษาไทยทง 2 หนาตาง คอหนาตาง “Data View” และหนาตาง “Variable View” 3. การนยามตวแปร จากขอมลทยกตวอยางมาขางตนมตวแปร ID, SEX, AGE, YEAR และ STATUS เราจะด าเนนการปอนขอมลในตวแปรตาง ๆ ภายในหนาตาง SPSS Data Editor จะมลกษณะเปนเซลลคลายโปรแกรม Excel ในแตละแถวแทนจ านวนขอมล ในแตละสดมภแทนจ านวนตวแปร ในเบองตนเราตองนยามขอมลเสยกอน โดยด าเนนการดงน 1. คลกท “Variable View” โดยจะอยบรเวณดานซายลางของโปรแกรม จะปรากฏหนาตาง ดงภาพ

19

ส าหรบหนาตางนจะใชในการนยามตวแปร โดยในแนวแถวนนจะเปนจ านวนตวแปร ในแนวสดมภจะเปนรายละเอยดของตวแปร 2. จากตวอยางขางตน เราจะนยามเพยง 4 ตวแปรคอ SEX, AGE, YEAR และ STATUS โดยในแถวท 1 ใหพมพดงน พมพ “เพศ” ในชอง Name คลกชอง Type จะปรากฏหนาตาง

ส าหรบใชในการเลอกชนดของตวแปร มใหเลอกอย 8 ชนด ดงน ◆ Numeric ส าหรบตวแปรทขอมลเปนตวเลขเชงจ านวน สามารถก าหนดต าแหนงทตองการปอนตวเลข (Width :) และจ านวนต าแหนงทศนยมได (Decimal Places :) ◆ Comma ส าหรบตวแปรทขอมลเปนจ านวนเงน โดยจะมเครองหมายจลภาค ทก ๆ 3 ต าแหนง ◆ Dot ส าหรบคาทเปนไปไดคอ ตวเลข รวมทงเครองหมาย +,- comma 1 ตว ส าหรบเปนตวบอกต าแหนงทศนยม และจดส าหรบใชเปนตวบอกหลกพน

20

◆ Scienctific notation ส าหรบใหแสดงคาขอมลดวยสญลกษณคณตศาสตร ◆ Date ส าหรบปอนขอมลในรปของวนท ซงมรปแบบการแสดงวนทใหเลอก

◆ Dolla ส าหรบปอนขอมลในรปของจ านวนเงนดอลลาร ◆ Custom currency ส าหรบสรางหนวยเงนตราของประเทศตวเอง สามารถก าหนดขนมาเปนรปแบบส าหรบแสดงผลได ◆ String ส าหรบขอมลแบบตวอกษร หรอขอมลจดกลม ขอมลชนดนไมสามารถน ามาใชในการค านวณได แตสามารถหาความถได

ชอง Width และ Decimal จะแปรเปลยนไปตามชนดของ Type ชอง Label ใชส าหรบอธบายตวแปร เชน “เพศของกลมตวอยาง”

ชอง Value ใชส าหรบอธบายคาของตวแปร ชองนมกนยมใชกบตวแปรจดกลม เชน ใชตวเลข “1” แทนเพศชาย และ “2” แทนเพศหญง จะตงคาไดดงน

ชอง Missing ใชในกรณทคาดวาอาจจะมขอมลของกลมตวอยางบางคนไมสมบรณ คอไมตอบมา หรอตอบมาไมชดเจน

21

คาสญหายใน SPSS ม 2 ประเภท คอ 1. คาสญหายของระบบ เซลวางทอยในขอบเขตสเหลยมของขอมลของตวแปรเชงตวเลข SPSS จะถอวา

เปนคาสญหายของระบบซงแสดงดวยจด (.) ดงรป

4. คาสญหายของผใช ผใชอาจตองการก าหนดคาแทนขอมลทสญหาย เพอจะไดทราบวาท าไมขอมลถงหาย ในทนกรณเดกทเราไมรเพศของเดก เราจะใหคาเปน “ม” ยอมาจากค าวา “ไมร” แลวคลกปม “OK” ในกรณขอมลเปนคะแนนหรอตวเลข อาจจะก าหนดวาคา missing เปนเลข “9” หรอ “999” ขนอยกบจ านวนหลกของขอมลในตวแปรนน

Missing Value

22

การก าหนดคา Missing Values มประโยชนตรงเราสามารถก าหนดกลมตวอยาง ทมความผดพลาดมาใชในการค านวณหรอไมใชในการค านวณกได

ชอง Column คอชองส าหรบก าหนดความกวางของเซล โดยปกตจะตงคา เปน 8 ตวอกษรคอพมพตวอกษรหรอตวเลขไดไมเกน 8 ตวอกษร ซงคานเราสามารถปรบใหเพมขนหรอนอยลงกได

ชอง Align ส าหรบก าหนดต าแหนงของขอมลในตวแปร วาตองการให จดชดซาย ชดขวา หรอจดกลางกได

ชอง Measure ส าหรบก าหนดมาตราการวดของตวแปรวาจะเปน Nominal หรอ Ordinal หรอ Scale(Interval และ Ratio)

3. ตงคาในตวแปร age, year และ status โดยมคณลกษณะตาง ๆ ดงน

ตวแปร ชนด จ านวนหลก

ทศนยม Variable Label

Value Label

Missing Value

Column Width

Measure

เพศ String อาย Numeric 2 0 อาย - 99 8 Scale

ชนป Numeric 1 - ชนป 1 = ป1 2 = ป 2 3 = ป 3

9 12 Scale

สถานภาพ String 1 - สถานภาพ ป = ปกต พ =พเศษ

ม 9 Nominal

23

4. เมอตงคาคณลกษณะของตวแปรจนครบแลวใหปอนขอมลของกลมตวอยาง ทงหมดลงในแตละตวแปรจนครบ 20 คน เมอปอนขอมลครบ 20 คนแลวจะไดผลดงน

4. การบนทกแฟมขอมล เมอปอนขอมลเรยบรอยแลว (หรอยงไมเรยบรอยเนองจากขอมลมจ านวนมาก) เราสามารถบนทกขอมลทปอนเกบไวใช โดยเลอกเมน File ------> Save as… จะปรากฎหนาตางดงน

24

ผปอนขอมลอาจเลอกไดเรคทอรทตองการเกบขอมลโดยไปท Save in: แลวเลอก Drive และ Directory ทตองการแลวตงชอแฟมขอมล โดยพมพใสชอง File Name : แลวคลก OK โปรแกรมจะเตมนามสกล .sav ใหเองโดยอตโนมต 5. การเปดแฟมขอมล หากผวเคราะหตองการเรยกแฟมขอมลทมอยแลวออกมาแสดงเพอใชในการวเคราะห เลอกเมน File ----> Open ------> Data… จะปรากฏหนาตางดงน

จากนนไปท “Look in” เลอก Drive และ Directory ทเกบแฟมขอมลทตองการเปด และคลกเลอกแฟมขอมลทตองการ เมอไดแลวใหคลกปม “Open” กจะไดแฟมขอมลตามตองการ

25

6. การจดการขอมล การกรอกขอมล เมอไดก าหนดตวแปรทกตวแลว กสามารถปอนขอมล โดยขอมล 1 ชด (case) โดยตองเปลยนหนาจอเปน Data View กอน แลวท าการกรอกขอมลตอไปน ตวอยางเชน

คนท NO.

เพศ SEX

ชนป YEAR

ภมล าเนา HOME

คาใชจาย EXPENSE

เกรดเฉลย GPA

1 1 1 1 2500 2.25 2 2 2 2 3000 2.18 3 1 3 3 3500 3.17 4 2 4 1 2000 1.89 5 2 1 2 1850 2.63 6 1 2 3 2550 2.21 7 1 3 1 2678 2.48 8 1 4 2 3100 2.76 9 2 1 3 3500 3.10

10 2 2 1 3800 3.25 11 1 3 1 1980 3.60 12 1 4 2 1500 2.78 13 2 4 3 2850 2.48 14 1 2 1 2300 1.93 15 2 1 3 2400 2.30

26

การปรบปรงแกไขขอมล การด าเนนการปรบปรงแกไขขอมลในโปรแกรม SPSS สามารถด าเนนการแกไขในรปแบบและวธการเดยวกบการใชงานใน Microsoft Excel เชน

การแกไขขอมลใน cell - เลอก cell ทจะแกไข - คลกทคาทจะแกไข แลวท าการแกไข - กด Enter

การคดลอกขอมล - เลอกขอมลทตองการคดลอกแลวใชค าสง Edit Copy - เลอกต าแหนงทจะวางขอมลทคดลอก แลวใชค าสง Edit Paste การยายขอมล - เลอกขอมลทตองการยายคาแลวใชค าสง Edit Cut - เลอกต าแหนงทจะวางขอมลทยาย แลวใชค าสง Edit Paste การลบ case

- เลอกทหมายเลข case ของแตละแถว - ใชค าสง Edit Clear

การลบตวแปร หรอ Column - เลอกชอตวแปรซงอยทหว column - ใชค าสง Edit Clear

การคนหา Case - ใชค าสง Data Go to Case… จะไดหนาจอ

- ใสหมายเลข case ทตองการคนหา แลวเลอก

27

การเลอกเซตยอยของ case - สามารถเลอกเซตยอยของ case ไดโดยการก าหนดเงอนไข โดยใชค าสง

Data Selected Case… จะปรากฎหนาจอดงรป

- ถาตองการเลอกโดยก าหนดเงอนไข คาใชจาย หรอ expense มากกวา 3,000 บาท โดยใชค าสง If condition is satisfied เลอก if จะปรากฏหนาจอดงรป

- ใสเงอนไข โดยเลอก expense > 3000 เลอก Continue เลอก OK จะได

28

การแบงไฟลขอมลออกเปนกลม ๆ เพอการวเคราะห โดยใชค าสง Data -----> Split File… จะไดหนาจอ

การเปลยนแปลงรปแบบขอมลโดยใชค าสง Transform

ค าสง Transform มค าสงยอย ดงน ● ค าสง Compute

29

- ใชค านวณคาของตวแปรชนดตวเลข

- Target Variable ตองระบชอตวแปรใหม ซงเปนตวแปรทรบคาทไดจากการ ค านวณโดยใชค าสง Compute - Numeric Expression เปนค าสงทก าหนดคาให Target Variable เชน สมมตวาตองการค านวณ รายรบ รายจาย โดยตองใสขอมลรายได (income) กอน แลวค านวณคาโดยหาจาก รายได (income) ‟ คาใชจาย (expense) ดงนน ชอง Target Variable อาจใสตวแปร sume ชอง Numeric Expression ใสคา income ‟ expense เครองจะท าการค านวณคาของรายรบ รายจายให โดยอยในชอตวแปร sume - นอกจากนสามารถค านวณโดยใชฟงกชนทางคณตศาสตรอน ๆ ได เชน ABS(numexpr) เปนคา absolute ของตวแปร , LG10(numexpr) เปน log ฐาน 10 , SQRT(numexpr) เปนคารากทสอง เปนตน

30

● ค าสง Recode - เปนค าสงทใชในการเปลยนคาของขอมล เชน ตองการหาคาใชจายเฉลยของผทไดเกรด

เฉลยตงแต 3.00 ขนไป จะตองก าหนดคาของตวแปร expense ใหม

- Recode into Same Variables เปนการเปลยนคาของตวแปรเดม หรอใหคาของตวแปรเดมเปลยนไป - Recode into Different Variables เปนการสรางตวแปรใหมเพอเกบคาของตวแปรทเปลยนไป โดยตวแปรเดมยงมคาคงเดม

● ค าสง Rank Cases - เปนค าสงทใชส าหรบจดเรยงขอมลของตวแปรแบบ numeric variable แปลงขอมลใหมอนดบตาง ๆ จากนอยไปมากหรอจากมากไปนอย ภายใตรปแบบของการใชคะแนนมาจดอนดบ ดวยแบบตาง ๆ ทเรยกวา Rank Type และรปแบบของการจดอนดบของขอมลทมคาซ ากนดวยแบบตาง ๆ ทเรยกวา Rank Ties โดยใชค าสง Transform -----> Rank Cases…

31

● ค าสง Count - เปนค าสงทใชส าหรบนบคาของตวแปรทสนใจก าหนดคาใหนบวาในแตละ

case มคาดงกลาวหรอไม ถามหรอไมมเครองจะท าเครองหมายเชน 1 หรอ 0 ไว และเราสามารถหาผลรวมของ case ทมเครองหมาย 1 ตอไปได โดยใชค าสง Transform Count…

7. การวเคราะหขอมล

เมอไดขอมลแลว เรากมาเรมตนวเคราะหขอมลไดโดยใชเมนหลก Analyze จะปรากฎเมนรองชดของสถตใหเลอกมากมาย ในแตละเมนรองกจะมเมนยอยของแตละชดสถตใหวเคราะหดงภาพ

เลอกเมนรอง “Descriptive Statistics” เมนยอย “ Discriptive” จะปรากฏ

หนาตาง

32

เลอกสถตทตองการไดแลวคลกปม “Continue” และคลกปม “OK” โปรแกรมจะ ประมวลผลแสดงในหนาตาง Output

ผลทไดจะเปนตารางสถตพนฐานของตวแปรเพศ อาย และชนป

8. การปดโปรแกรม เมอสนสดการใชงานใหปดโปรแกรม โดยการคลกทเมนหลก “File” และเมนรอง

“Exit” โปรแกรมจะถกปดลง ◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆