Найдыш В.М. - Концепции современного естествознания....

542
OCR: Ихтик (г.Уфа) ihtik.lib.ru Найдыш В.М. Н20 Концепции современного естествознания: Учебник. — Изд. 2-е, перераб. и доп. – М.: Альфа-М; ИНФРА-М, 2004. — 622 с. (в пер.) ISBN 5-98281-006-1 (Альфа-М) ISBN 5-16-001660-0 (ИНФРА-М) Естествознание, являясь основой всякого знания, всегда оказывало на развитие гуманитарных наук значительное воздействие своими методами, методологическими и мировоззренческими установками и представлениями, образами и идеями. В учебнике раскрывается история естествознания и основные элементы современной естественно-научной картины мира, мировоззренческие и методологические представления, формирующиеся в нашу эпоху в недрах естествознания. В отличие от первого издания (М.: Гардарики, 1999) учтены некоторые характеристики биотехнологии, экологии, генной инженерии и др. Для студентов вузов, обучающихся по гуманитарным специальностям и направлениям. Представляет интерес для преподавателей и специалистов в гуманитарных областях знаний. В.М. Найдыш Концепции современного естествознания Издание 2-е, переработанное и дополненное Допущено Министерством образования Российской Федерации в качестве учебника для студентов высших учебных заведений, обучающихся по гуманитарным специальностям и направлениям подготовки Москва • Альфа-М • ИНФРА-М • 2004 УДК 50(075.8) ББК 20 Н20 Рецензенты: доктор философских наук, профессор А.В. Кезин (Московский государственный университет им. М.В. Ломоносова) доктор философских наук, профессор В.Н. Князев (Московский педагогический государственный университет)

Upload: aram-yurievich

Post on 29-Jul-2015

85 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

OCR: (.) ihtik.lib.ru .. 20 : . . 2-, . . .: -; -, 2004. 622 . ( .) ISBN 5-98281-006-1 (-) ISBN 5-16-001660-0 (-) , , , , . - , , . (.: , 1999) , , . , . .

.. 2-, , - - 2004 50(075.8) 20 20 : , .. ( . .. ) , .. ( )

.., 2003 -; -, 2004

(. )

...............................................................................................13 . .................16 .1. ...........................................................................16 .2. ..............................................18 .3. ....................................20 .4. : .............22 .5. - .................................26 I 1. ..............34 1.1. , - .........................34 1.2. .......................................................37 1.3. .......................................................................................42 2. ........................................................52 2.1. .............................................................52 2.1.1. ....................................................................52 2.1.2. ...............................59 2.1.3. ...............................63 2.1.4. .............................................................67 2.1.5. ...........71 2.2. ..........75 2.2.1. ()....................................................................75 2.2.2. .........................................................................78 2.2.3. , .........................79 2.2.4. ......................................................................81 2.2.5. ........................................................................86 3. - ..........90 3.1. ...............................90 3.1.1. .....................................90 3.1.2. - ..........................................92 3.1.3. - ...............................................95 3.1.4. ...............................................................................97 3.2. ....................................................................99 3.3. ............................................................................... 102 3.3.1. ...........................................................................102 3.3.2. - ........103 3.4. - .......... 107 3.4.1. ..................................................................107 3.4.2. ................................................................110 3.4.3. ................................................................112 3.5. ............................................... 114 3.5.1. .............................................114 3.5.2. ......................................................................116 3.5.3. ....................117

3.6. - ................ 118 3.6.1. .............................................................................118 3.6.2. .........................................121 3.6.3. ...........................123 3.7. .................................................................... 125 3.7.1. .......................................125 3.7.2. ..................................................129 3.8. ................................ 131 3.8.1. ..........131 3.8.2. ..............................................133 3.8.3. ..........136 3.8.4. ....................139 3.9. ................................................................ 140 4. ............................................ 142 4.1. ....................... 142 4.1.1. ........................142 4.1.2. ......................................................146 4.1.3. .....................................148 4.2. - .......... 153 4.2.1. .............................................................155 4.2.2. ..........................................................................157 4.2.3. - ..........................................................159 4.3. ............................. 161 4.4. ................................................ 163 4.5. ........................ 165 4.6. ..................... 167 4.7. ................... 170 5. ......................................... 171 5.1. ........................... 172 5.2. .................................................... 178 5.3. ........................................................ 183 5.3.1. ......................................................183 5.3.2. . : .........191 6. XVII .: ........................ 194 6.1. XVII . .......... 195 6.2. : .................................. 198 6.3. - .........................................................202 6.3.1. : .......202 6.3.2. .........................................................................204 6.3.3. ...................................207 6.4. .........................................................208 6.4.1. ................................................................209 6.4.2. .............................................................211 6.4.3. ..........................................................................213 6.5. ........................214 7. XVIII XIX ...........................217 7.1. ...................................237 7.1.1. ................217 7.1.2. ...................................................................219 7.1.3. .................................................................................220 7.1.4. XVIII ............221

7.1.5. XIX .: ..............223 7.1.6. .........................................................................225 7.1.7. ...................................................................................227 7.1.8. ..................................................229 7.1.9. ......................................232 7.1.10. ...............................................233 7.1.11. ( XVII XX .)..............237 7.2. .................................240 7.2.1. ..........................................240 7.2.2. ............................................242 7.2.3. ..............................................................243 7.2.4. .............................................................245 7.2.5. ..............248 7.3. ......................................... 252 7.3.1. .............................................................252 7.3.2. : .............................................................254 7.3.3. - .............................................255 7.4. .................................................................................................257 7.4.1. , , XVIII ...................257 7.4.2. .................260 7.4.3. .............................................................................................263 7.4.4. .............................................................................,.........265 7.4.5. . ............................................268 7.4.6. ....................................................................270 7.4.7. ...................274 8. XIX .: ............279 8.1. ............................................................................................279 8.1.1. ...................................................................................279 8.1.2. . : ....................280 8.1.3. ........................284 8.1.4. ........................................................287 8.1.5. ................................................................................290 8.1.6. ......................................................292 8.2. ....................................................................................295 8.2.1. ... .........295 8.2.2. : ..... 296 8.3. ........................................................................................297 8.3.1. . .....................................297 8.3.2. ()......................301 II - 9. XX .: ...................308 9.1. .......................308 9.1.1. ..............308 9.1.2. . ()..........313 9.2. ..............318 9.2.1. ..........318 9.2.2. .... 324 9.2.3. ........ 325

9.3. ..........................328 9.3.1. ..................................................................................328 9.3.2. . . ................................330 9.3.3. . ..............333 9.3.4. . ..........337 9.4. .............. 339 9.4.1. ....................339 9.4.2. .........................340 9.4.3. . .............343 9.5. ............345 10. .......................................................................348 10.1. ...............................348 10.1.1. .........348 10.1.2. .........................................................................................350 10.1.3. .............................................................................351 10.1.4. ....................................................................353 10.1.5. ..................................................................354 10.1.6. .............................................................355 10.2. ..............................................357 10.2.1. ...............................................357 10.2.2. .............................................................................................359 10.2.3. ...............................................................................................361 10.2.4. ......................................361 10.3. ...............................................................362 10.3.1. ............................................................362 10.3.2. ..................................................................................364 10.3.3. . ......................................367 10.3.4. ...............................................................373 10.3.5. .................................................374 10.3.6. ...............................................................................376 11. XX .......................................................380 11.1. XX ...............380 11.2. .........................................383 11.3. .....................................................................384 11.3.1. ....................................................................384 11.3.2. ...............................................................................386 11.3.3. ....................................................................388 11.3.4. . ..........................................390 11.4. ....................................................................391 11.4.1. ............................................................391 11.4.2. ................................................................393 11.4.3. ............................................................................394 11.5. : ....................................396 11.5.1. ...........................................................396 11.5.2. .............................................................397 11.5.3. .............399 11.5.4. : ................401 11.5.5. : ............403 11.5.6. ..............404 11.5.7. ......................................................................................407 11.6. : ...........................................................413

11.6.1. .......................413 11.6.2. .............................415 11.6.3. () ........417 11.6.4. ...................................................................420 11.7. ...............................................................................422 11.7.1. ............................................422 11.7.2. ...............................425 11.7.3. ............................................................................427 11.7.4. ..............................................................429 11.8. ..........................................................................430 11.8.1. ................430 11.8.2. . : ................433 11.8.3. . : .............435 11.8.4. ... 438 11.8.5. ........................................................440 11.8.6. ..........................................................................441 11.9. : .........443 11.9.1. ....................................................443 11.9.2. ..................445 11.9.3. ............................447 11.9.4. ......................................................449 11.9.5. ?..................................................451 11.10. XX ...................453 12. XX .................................458 12.1. ..................................................458 12.1.1. ..............................................458 12.1.2. ..........................................459 12.2. : ..............462 12.2.1. ....................................462 12.2.2. ...............463 12.2.3. ..................................................465 12.3. ....................................468 12.4. XXXXI ..............................................469 12.4.1. .....................................469 12.4.2. XX ..................471 13. ......................................................................................474 13.1. ......................................................474 13.1.1. .........................................474 13.1.2. ......................................................476 13.2. ..............................................478 13.2.1. - ................................................478 13.2.2. ....................................................................480 13.2.3. - ......................................................481 13.2.4. ............................................................482 13.3. ............................................................486 13.3.1. .........................486 13.3.2. .............488 13.3.3. ......................490 13.3.4. ......................................492 13.3.5. ......................................493 13.4. ..............................................................495 13.4.1. .............................495 13.4.2. .................................................496

13.4.3. ......................498 13.4.4. .................................................................................501 13.4.5. ...............................503 13.4.6. .................................................................505 14. ()........507 14.1. XVII XIX . ...........507 14.1.1. ..................507 14.1.2. ............510 14.2. ..........................................511 14.2.1. ..............................................................511 14.2.2. ............................................................515 14.3. ............................................................................ 521 14.3.1. ..............................................................................521 14.3.2. .........................................524 14.4. .................................................527 14.4.1. .................. 527 14.4.2. .....................................................528 14.5. .....................................................................530 14.5.1. ...................................530 14.5.2. ..................................................................................534 III XXI . 15. XXI .............................538 16. ()........................................541 16.1. ...................541 16.2. ........................542 16.2.1. .........................................................................................542 16.2.2. .....................................................................................544 16.2.3. . ...................546 16.3. (, .)..........547 16.4. .......................................................549 17. ......................................553 17.1. ......................553 17.1.1. ....... 553 17.1.2. ..........................554 17.1.3. ..............556 17.1.4. .............560 17.2. ..................................564 17.2.1. ....................................................................564 17.2.2. ...........................................................564 17.2.3. ...............566 17.2.4. ...........................568 17.2.5. .............................................................569 17.2.6. : ..............571 17.2.7. : ...........574 . ......579 ...........................................................................582 ..............................................................................................585 ..........:.....................................................589 ..................................................................................602

................................................620 .....................................621

, , , . , , , , . , , . , . - , , , , . - - . , - , , . , , , , . , , 14 , , , , , , , , ; , . , . , , . , : + - , , ;

+ - - ; + , , , ; + , ; + ; + ; + - , , ; + , , , .. 15 , - , - . ( ) XXI . . , (1999), , - (, ). , . , , , , , , , .

, . , . , . , -,

, , , . , , . , . . , , , , , , .

. 1. , . , , .. , , . . , , , . 17 , , ( , ), , , .. , . , , , , . , . , . , . . , ( ), , , , , , , , , , , , , . , , (, ..) ( , .) , (, , ..), , , , , , , . , , . . , . , , ( ) . , , , -

18 , , . , , , , , , , , . , .

.2. . , . . , (, , , , , ..) , , . , , , . , , . , , , . , , , . , , , , ( , , .). . . , , , , , , , , .. . , , , , , . 19 , . , , , , , , , , , . . , , . , , , , , , , , , ..,

: ( ), ( , ), (, , .), , . : . , (.. ) , , . ( , , ..), , , , , , . , . , . . . , . . 20 : , , , , , , , . , , , ( ) . -, , . , , , , , .. , , , , . . . , , , , , .

.3. . , , - . -, . , . . . , . .

(, .). ( ) , , , . 21 , , , . , , , . , , , , , , , .. , . (, .) , , . , , .. , , . , .. , , . ( , , ..) . , , , , , , , . , XVII ., XVIII ., XIX . .. 22 . . , , : , , , , , . .

.4. : . , : . . : , (, , , , , , , , , , , ,

.), (, , , , , , , , .), ( , , , .). , , , . . : , ( , , , , - , , , , , .), (, ); ; .. , , , . 23 . , , , , , , , , . , , , , , ; , , , - , .. , . , , , , .. . - . . , , - [1]. , . , , . , , . , . 1 . . ., 1973. 24 , - . , , ; , , . , , , . , -, , .. 1960 1970- .

, , , ( , ), , , , - . , , . , . . - - . , , , [1]. , , , , , . , . , - , - . . , , , 25 , , . , , . , . , , , . 1 .. . . ., 1992. . , ( ) . . , , , . , XX . , . . . - . , , , . , , , - , (). . - . 26 . , , ,

(, , , .), , , .. , . , , , , .

.5. - . . , , , . (, , .) . , . , . . , , , , . . . , , . (, , , .) , . . . , , . , : , , , . , . 27 . , . , . : , , , , , , , , , , , , - , , . . . , . , , , - .

, , . , , , , , . . , , , ( , .). , . 28 , . , , , - . . , , , ( , ). , , ; ; , .. . - , . , . , , , . : , , , . , . , . , . . , . 29 , . , . - , , . . . .

, , . , , ( ) . , , . - - . . . , , . XVII . . XX . . , - . , . , , . 30 ? , - , , . , , (, - ), (, , .). -. (, , , .) ( , , .), (, ), (, , , , .). - (, , .). (, ) , . . , , , . . . , , . . ( ) ,

(, ). : (, 31 , , .), (, ), ; , , ; . , . (, , ..) , - . . . , , , XIXXX . . , . , , , , . , [1]. 1 .. : - . ., 1987. (, , ) . . . 32 . (.. , ), . . , . , , , , . , .

(, ), .

I 1. . , , , , - , . . . -, , . ( ) , , . , , [1]. 1 - . . ., 1994. . 114115. , , , , .. , : 1) , , ; 2) () , .

1.1. , - , . , , , ( ) . 35

. , , , , , . , , , , , , .. , . , . , . , , , , , .. , () , , , . , , , , . , , : , , , . : , , . , , , (). , . ( .) 36 , . . , , , , , 200 , 40% . . , () 2000 ; 108 , [1]. . 1 -, 2000 , , , (- . . . . 233). . , , : , , , . . , , ( , ,

.). , . , , , - . . -. . , , , : , ... . , . , . 37

1.2. . , . , , , , . , , . . . , , ( XX .) [1]. 1 .: .. . , 1974. , :

+ , ( , , .) ( , ..). , ; + , ( ) ; + , . . 38

, ( ) . , , . ( 2 ) . ( , , , .) , , , , . , , . ( ) , () , . ( ) () . (, ). ( ) , (.. ). , : , ( , , ..), , , . , , 39 . , .. . , . . , , , , , .. -, . , , . - , , -, . , ( ) . , , . , . , 3 2 + 1, 4 2 + 2, 5 2 + 2 + 1 .. , . (, ), . : , ,

( .. - [1]). , , ( ). , , , , ( 4, 5, 10, 20 ). , . . 5, 10, 12, 15, 20, 40, 60 . 1 .: - .. . . .; ., 1950. . 1. . 141. 40 . . (IV III . ..). 4050 , , . ( 10040 . ) , . ( ) (, , .). , 100 . , , (, , ). (4010 . ..) , , . 20 . . , , , .. . , . , (10 280 ). , , 7, 7 . -, (15 10 . ) . , . , . 41 , , , , . ( ), . . , . . : , . , ( ), . ( ) ( ) , . , ,

. , . ( , ) 25 . . , , , , . , . , . , . , , , - , . , 7 ( ) : ( ); ( + , .. , , ); . 42 . , 7 : 7 ( 7 2). 1 : 0,62. , ( ). , ( ) . , , : 10 , ; 10 , , . , , ( ), , , , , . , , , .

1.3. . . - , , .

43 . , , , -, . . , , , - . . . (). , , ; - . , . . ; ; , ; ; ; . , , . , - . , , , . - , , , - . , . ( ) . . , . , . 44 , , , , , . , (, .), . . , . ( + = , ), . , - . - : + ; + ; + ( ) ; + ; + , , , , . : ( ); ;

, , ( ) . , , . , -, , ; -, ; -, , , . , . 45 . , . - , , , . ( ) , . , . , . , , , , . , . . . , . , , , .. , , . . , . , , , , , , , , ( , ). , , . : . 46 . , . , . . , , . . - : ( , , , .); ( , .); ( , .); ( .) ..

(, , , , , .) , . . . . , . - , . - , . , , . , , , . - , , . , , ( ). , , , , , .. () . , . 47 , : , , ... , , , ... , , , , , , [1]. . , , . , , . , . 1 . ., 1964. . 67. . . , : ( ), ( ) ( , ). ; , , . , ( , , , ). , , (, , , ). , , , .. : , , -, - , , , [2]. 2 .. : 6 . ., 1952. . I. . 57. 48

, , , , , . , .. . . . , . , , , , , , , . - , . , .. , , , , , . , , - . , , . , , , . . . , , , . , , . , , , . . () (). () (-). , . (), . 49 , , . . : ; (); (); (); , ; ( , , , ) . , - . , , , . , . , , , - . , . . . , . . ( , , -) , . ( ) - (. . 14), . , , , . . , ( ) , .

. , , , , , , , . 50 ( ) , ( , ..), . , . - , , ; , . ( ) , , . , . - . (.. ) , (), . , , . . , . , , ( ) (, , .). (, ), . : ( ); , - , , . , , . , , , , . 51 , . , , . - , [1]. - . , , , (, , .), . . . . . 1 . , , , ,

. , , .

2. , , . , , , .

2.1. 2.1.1. . XIX . .. , . . , , . , . . (, , ). . . ( , , , ..) (, ..) . , ( , , , , ), 53 . . , , , . , .. . , , , ( , , , , , .). ( ) . , ; , . , , .

, ( ) : , - , , () . , . , , , , -, . XVIII . .. , . - ( VII VI . ..) 14 , , . . . 4000 . 54 - . ( ) (- ). 2000 , , , ; . . ( , ) VIIIVII . .. , , , , . VII-VI . .. , ( , , , .). , (, , , ), . II . .. . - , . , ( ) ( ), . ( ) , . , , , , . - - . , ( VII . ..) . 1200-1400 /. ( 1 55 , 40-50 .) ( ). , .

( , , , , ..), - (V-IV . ..). . . . , -, (, , .), (, , ). , . ; (). , , , , . , , ( , .). . , , , ( IV . .., V . ..). III . .. 56 . 10 ( 3,7 3538 /), , . , ( , .). , : , , , . VII . .. ( ) , , , . , . , , , . . , . , , . , , , , . , , , II . .., : ? , ... , , , , , , , ... , , , [1].

1 . . . . . . ., 1984. . 8. 57 , .. , , . ( , , ). , , , ( ). , VIII IV . .. 5 90 ; 57 1000 100 [1]. , 20 , 400600 . ; . 1 . , , , , , , , . (, . : , , .) , , . , , - , , . , , , , , . , . . 58 ( 20 . ) - . . , , . , , . . , . . , (- ), VII . .. V . .. , , , . -, V

. .. , , . V IV . .. ( , ). (, , ), , , , .. ; , . , V . .. () IV . .. (). IV III . .. ( [1]). 1 , , . 59 , . , , ( II . .., ), . , . . , . . , , , , . . (, ) , . , , . , .

2.1.2. . , , , . , , , . , . , : , , , , -

60 , . , - , - . , , , , . , , , . , . , , . , , , ( ) , . , , , . : , , , . [1], . 1 , , , . . , . 61 , , , . , , , , . , [1]. , , , , . 1 , -, , ( ). , , . . , , , , , . . . ; , .

, (, , ) (). , , . , , . , , , . . , .. 62 . , , .. . , , . - , , . : , , ; , . , : , , . , , - . , , , . . , , . , - , ( ) . , . , , 63 ( ) . , , , , , , -, . , , , .

2.1.3. . [1]. , , -, , . , . , , . . 1 , -, ( ) , -, ( ). : ( , ) ( , ). : + , , , , ; + - ; + - ; + ; . 64 , , , , , ( ) , ( ) . - , , , . , . ( ) ( ). , , , . . ; , , . , -, , , , .

, . , II . .. 65 . ; , , . , . , , . , , , . , . -, (-) , - . -, , , , , . (). -, ( ), ( , ) . - , ( ) . , , . , , , , . (, , .), , , , , IV III . .. , , , , . 66 , , , , , . , , , . , , , , , , , .

, . . , . -, , . : + , , , ; + , , , - . , - , , , .. 67 , , , . ( ) , , , , . , , . . , , , . -, - , . -, , , ( ) , , , , , , , . . , . -, (, , , ) . , , , , , , . 68

2.1.4. . . , , . - . , , . . 4000 , , : , , , , . , , . ( ) . , : (, , ). , . , , () . , , ( ) ( ) - (). , , , , , . , . , , , , , . 69 , , . , . , . , , . , , [1]. . 1 : , ( ) , - , , , ; ; ( ) , , (. . ., 1972. . 219220). : , , , , , , , , , , , ( . . 220).

. . . . , , , , . , , . : + ; + , , ; + , . 70 : , ( ) (, ); , ( , , , , ); , , , , . , , , , . . , , . (, ) . (, ), , , (, ). IVIII . .. , 2400 . .. - . , . . . III . .. . , II . .., , , , , . . , , , . 71 , , .

2.1.5. . IV . .. , , , , . , , , (, , , , .), , - , , , . ( , ) : + , , - , - ; + (-) ( , ), -, . - , . 72 , , , . , () . . - ( ) , . , , . , . . . , , . ; , ; , ; , , . , , , .

III . .. ! , I . .. 250 . , 100 . . : VII . .. ( 8,5 , 2,1 ), ( 1,6 , 4 ) , ( 8 ). 73 , , , , , , , , , , , , . , , , , , - , , , , . , . III . .., . ; , , . II . .. , . ( ) , . , , ; . : () (), , , . 74 , , . , . , , , - ( ) . , , , , . , , , , , , . , , , , , , , . , . , , . , , . , ,

-. , , , . ( XIX . ..). , . , , , , , . . , , .

75

2.2. 2.2.1. (). . , . . , , , -, . , , , . , . . () . (. 1.3), . , , , . ( , , , , , .), ( , , , , .). . , (, , , .) , . , 76 , ( ; , .. , , ; .) , . , , , . , , , , .

. . , , , , , , . . , , , , , , . . ( ) . , . , , , . , , . . , , . 77 , , . (): , , , , , [1]. (, ) . 1 .: ... . ., 1985. : + , ; + ; + . ( , , ), , ( ), , , , , . (.. ) . ( , , ) . ( ) .

78

2.2.2. . , , , , , , , . , ( ) , , , - (, ). .. : ... ... . , . . , , , , [1]. 1 .. , . ., 1983. . 3233. , , ., , . , , .. , . - ( , , .), , , , , , , . . , . 79 , , . ( , , .), , ( , ). - .

2.2.3. , . ( ) .

, (). , . . , . , , , ( ) . , . , XVIII . .. , , [1]. ( XVII .) II . .. . , , , . . XIV . .. : , . VIII . .. ( 250 ). 1 .. . ., 1988. . 31. 80 . . . , , , (- , .), , . . , , , . . , . , (, XX, 514-515): : , . , . (, , , .) (, .). , , , , , (, .). . (. , 1500 ..). , -

81 877 . . VIII . .. , , , [1]. , , . . 1 . , . ., 2000. . 526. , . , , , , ; . , , -, . [2]. 2 .: .. . ., 1994. . 45. . : (, , ); ( ), , , , ; . . , , , , . , , , , .

2.2.4. . . 82 . , ( ), , (, , ). , 12 , 354,36 ( 11 ). ( ) . , , , , . ,

, . . , , , . ( , ), ( , ) . -, , . , [1]. 1 .: ., . . ., 1984. , , . 83 , , . , . . , , (26642155 . ..). . ( ) ( 20 ), , , .. . . (20521786 . ..) () , . : , . , , . , . . , , . , III . .. , - . (12 , 354 ) , (365,24 ). () , 8 90 19 (6940 ) 235 [1]. 2 , 30 V . .. 1 ( , 433 . ..).

84 ( 540 470 . ..) , . . . , ., , , ( , , , .). , -, - [1]. 1 .: .. II. . ., 1991. . 6, 7. , . . . . , ( , ) , (, .). ( ) V . .. , , , , , , , . , . 85 . . , , , , , , , . , , . IV . .. . , . . , . , , , ; [1]. , . XVII . , .

: .

1 . , // . ., 1996. . 92-131. , . (, , , , , , .) ( ) . . 86 . , . , , ( , , ), , , , ( , ) .

2.2.5. . . -, , 100 1000, 10 000 . -, . , (4,5, 10). -, , , . -, . , , ( ). , , .. . , .. . , , . , , , . 87

. , (, , .). , (18941595 . ..). , , , , , , [1]. 1 .: .. . , . ., 1959; .. . 2- . ., 1974; . ( ). . (2 1,24; 3,125). , . , (, , .), , . ( ) , . , -, , . , . , . 88 : = ; X2 = ; X2 + = ; X2 = ; 3 = ; 2 ( + 1) = ; XY = B, X + Y = A; X2+Y2 =, Y = ; Y = B, X Y = A; X2+Y2=B, X + Y = A. : ( + )2 = 2 +2 + 2; ( + )( ) = 2 2; 1 + 2 + 4 + ... + 2n = 2n+(2n 1); 12 + 22 + 32 +... + N2 = ( + N) (1 + 2 + 3 + ... + N) . : ; ; ; S 3R2;

L 6R; ; : 1/2 (3R2 + 3r2) ( 1/3 (R2 r2); H, : 1/2 (2 + 2). 1/3 (2 + + 2) . . . , , . , 89 . : - -. . . . () , , .

3. - . , 1200 ( VIII . .. V . ..), , . : - . , , , , , ( , ) , , , . , . , - . , . , (-,

, , .) (- ) , .

91

3.1. 3.1.1. . I . .. 2000- , , . - . . - , . , III . .. . , (- ). , ( , ), , . , . . , , , , . . , , , . 92 XV . .. - , . , . , . . , - , , . - , , -, , . - , . , .

XIII . .. (-, , ) . , , , , . XIIIXII . .. , , , . , . , . . . ( XII IX . ..), .

3.1.2. - . XIIX . .. , . . , 93 , (, ) . , , . . , . , . , , , , . , . , . , - . . () , , . ( , ). , . , , . . . . . - , . , , . , . , .

. 94 VIIIVI . .. . , , , (, , .) . , . , , . : ( , , , , ), ( , , ), - ( , , ). , . , . , . . , . , . , , 95 , - , , . , . , , , , . (), , , () . ( 200 - 50 . IV . ..) , . , , , , , , , , . . , , , .

3.1.3. - . : + , ( ); + , , ( , - , ); + , ; + (-), , , ; 96 + , ; + , ; + , , ; + (, ), .. , ; + , , , ; ; ; + , ; + , ( , , , , ). , , , , , , , , .. : , , , , , (), (). , .. , , . : 97 + ; + , ; + , ; + , ; + , , .

, , .

3.1.4. . ( ) . , , , . , , , . , , , , , - . , , ( , ). , , - . , . ( , ) . , - . , ( , 116 128): 98 , (), , , (). . () . () ... , , ... , , , , . , . , , , . - : + , , , (, , );

+ , , , , ( ); + , ; () (); + , , , . . 99 , , . , , , . , , , , , , . . . , . . -, . VI . .. , , , , . -, .

3.2. , , , . , . (, , ) -, . 100 , , , , , , , .. , () , , . , , ? , , . .

. . , , , , , , . , , , , . . , . . ( , ) -, , , . : 1) ; 2) ; 3) ; 4) , . 101 , ? , , (.. , ) . [1] , , , , (.. ). , . . 1 , , , (). , , . . , , , , , , . , ( ) . , . , - . , - . - . . , . , . , . , , . , . , , , , , . , , , ( ,

, , .); , - . 102 , , , ? , . ( , , , , , .) , , , , , . .

3.3. 3.3.1. . VI . .. , . , -, ( ) --- . VI . IV . .. , , . . , , , . , , , , . , , , . . , , 103 . , , , , , , , , , , , , . ( , , ) . , , , , . - , , -, , , . , , . , , , , . , ( ),

() . - .

3.3.2. - . ( , ) - . : + , ( ); + , ( 1, 2, 3 4); + . 104 . . (, , : 6 = 1+2 + 3), ( , 220 284: 1 + 2 + 4 + 5 + 10 + 20 +11+22 + 44 + + 55 + 110 = 284 1 +2 + 4 + 71 + 142 = 220), ( , ..) , . ,

. , , : , , . , 2 + 2 = 2. , .. ( ) , ( 2). , , . , , , , , . , . , . , . XIX .

105 : ; ; , . . ( , ). , . , .. ( , ). (, ) , , . . , X2 = 2 , . : , . , , . , . . . , , . ( ). . . , . 106 : , ; ; ; . , . , . . , , ( ), , , . . , [1]. , ( ). . . (, V . ..) , , , : , (. 3.7.1). (IV . ..) , , , , , , , . ( ).

1 .. . ( - .) ., 1980. . 3. 107 - . , , . , , , . . . , . , ( ) . . . , , , : . , - .

3.4. - 3.4.1. . (. ). ; , , ; , , , . . . 108 , , , , . , , [1]. ; ( , -) - . , . . - ( ) . 1 ., : .. . ., 1988.

, , . , . , (, .), - (), - . , . , () , , -, , . , . : , ... , ; , : [2]. 2 . . ., 1989. . 1. . 296. 109 , . , , . . , , , , , . , . , - . (, ) , , . ( : ; , ; , .) ? V . .. : , , . , , . , , , , . , , , -, , , , . . . : . , . , , , ( () , ..). , , , , , , . , 110

, , . . , , - . - .

3.4.2. . , . , . , ; . , ( ) . , , , , . , , . , , , , , , -, . . . , , , . , (). , , . , , . ; , . , , ( ). 111 , . , , , - ( , , ), , , , . . , , , , .. . , . . . ; () . , . , : , , , , , . , , . , , , .

, . . , , . , . . . . . : , , . (). , . , . , , , , . , , , ( ) . , . , - . , , . , XVIXVII ., . , - . , 2500 , ( , , ) , .

3.4.3. . , . , , , , , ( ) ( ), , . , , , ; . , ; , ; , . 113 ( , ) , . , : , , . , , , , . , -, - . , . , , , , .

, , , , , , , , . ( ) , , , . . , , . . , , , , .. , , , , . , , , . , , , . , , . , , , , , .. 114 . , , . , , : . . , , , . , , , , . , , , . . . , , . : (, , ) (, ). , , .

3.5. 3.5.1. . - . : ( , ); ; (); (). - . , , , - .

, , ; . . 115 , , 20 , , ( , ). . , . . : , , , , ... , , ( )? [1] , , . , . , . - , . . 1 . // .: 4 . ., 1976. . I. . , , ( ) , . : , ( ), , . . , . , , : , .. , , . , , , , , . , . , . 116 , . , (, , , , ..), . , . , . , , . , , . , : , , (. ).

, .

3.5.2. . . , . , . . . , , . - . , , , . . , . 117 , . , , , . , , , , , , . , . ; , . . ( .) , , , . - . , , . , , . ( , ( ) ). XVII . - .

3.5.3. . , . . . : ; , . . , , . , , ; , . 118 ; , . : . , , . , , , , , . , . . . , , , . : , , . , . : Ft = mL, F , ; t ; (); L [1]. 1 , , . , , . , . ? .

119

3.6. -

3.6.1. . 10 323 . .. , , . , ( ) ( IV . .. Vb. ..). , , . . , - . , , , , . - . , , , . . , . , , . . ( , , ) ( ) . . , . . , , . ( , ) . , . 120 ( , ) , , , , , . , , . , I . .. , , , . , III . ..; 700 . , . ( ), , , , . - , . , , . , , . ; . (-, ) (-, , , ) . ,

, , , , - . , , , , , . , . 121 , . - . 3.6.2. . . V IV . .. , (), ( ), . , ( ), , , , , , . , . . , . . IV III . .. , . , ] 3 , . ( .) ; ; , , ; ; ; , , 122 .; , , , . , . , , , , , . , . , ( , ). . . , ( ). , ,

, , . , ( p = + / cos), . . , . , ( ) . . , . . 123 , , , -, . , , , , , , , .

3.6.3. . (, , ) ( ). . , . . . , ( ), . , , . , , . . . . . , . , .

124 (, , , , ). VI . . , , , , . , XVXVI . . . : + ( ), ( , , , ..); + ; + , . (, .) , . , ( ) ; , , . . , . III . .. , ( ). , . , ; , ; ; , , .. 125 , : . , . , [1]. 1 .: .. . ., 1988.

3.7.

3.7.1. . , -, , -, , . . . VIV . .. , , , . V . .. . . , , . , -. () , . , , , . . V . .. . ; (, , ) ( 24); - ; , , , . , . 126 , . . . . ( ) , , . , , (, ). : -, () , ; -, , ; -, , . . , , . . . ( ) , ( ) . 127 IV . .., , [1].

. , , , . , . , . , . . , . . , . 1 , , , , , 365 , (. . ., 1964. . 743). . 34 . , , . , (). , , . 55-. 128 - . , . . , . , , ( , ), ( ), , () . , , . , . . , . . , ( , , , ), () ( , ).

. , . . , ( 1-2 ). 129 134 . .. , . , 850- , . , ( ), , , , , .. , - ( ). , . . , , . , , . , , ( , ). (46,8" , 50,3"). , 15 ( , 20 ).

3.7.2. . , . , XIII (). , . , . 130 . : ; ; ; ; . . , () , (). , , , (). . , .. . ( , ).

( 10'). , , . -, . -, . ( ), ( ) , .. . . , , . , , . , , . , , . , . 131 -, ( ), , , , . . ( ). , , . - . , , .

3.8. 3.8.1. . , , . . , . , . . , -, , , , ; (), , (vis vitalis), ().

132 , , , . . , , , . , , . , , , , , , , . . , . , , -, . , , . . () (, , ), , , , () () . . : , ; ; ; , , , , ; , , , , , , , , , , . 133 - : , , . , , , , , , . . , . , . , , . , . , . . , , . , . , . . , , , , , .

3.8.2. . . . 134 . , , , , , . : ... , . , , , [1]. . 1 . . ., 1937. . 1. . 49. , , , , , -, , , - . . , . , , , . , . , , , (, , .). , . , , , . , , , , , , , , , , . , . . , . , . 135 , , . , , , , , . , ; 500 , , ,

; , , . , , ; , . . , , . . ( .) : + , , .., , ; + , (, ), . : + (); + (); + ( ); + , . . , , , , (): , (), (). . , : ( ), , . , 136 , , .. , (, ) . . . , 400 , , . (). 3.8.3. . , . , . - , . , . , (, ) . , , , , . (, ) , , . - , VI . .. ( .).

. ( ) . , , , . 137 , , , - , . , , . , , , () , . , , , , . ; . . , , , , , . , , , . . , , , . , , . , , , .. . , . 138 , , III . .. , , . , . , , , . , ( ), . , . , , , . , , , , , . - . , , , 162 . . . 125 , 80-. . , , , , , . , ,

. . , , . , . , , . . 139 - , , ; , , . , , , .

3.8.4. . . , , , .. , . , , (, ) (, ). , .. , , ( ); , , . , , ( , 112118): ... , , , , . . . , , . . . , , , . 140 , . , (, ) , : , (

). , . , , .. , , , , , , . , , , . , : , () ( , V, 12831287), : , , , , , . - , , , . , 19 .

3.9. -, , . V . , , . . , . 141 , , , . , , , , , . , , . . , . , . . , , . , , . . ,

, . . , . . , , . , , , , , . , , - . VI . .

4. , - , , , - XVI XVIII ., . , , ; ( ) . , . , , , , , . , ; ( ), . , , . , , , -, , , , , . , - , , , , . , , , , , .

4.1. 4.1.1. . 143 , , . , , , ; , . , . . , (, , , .). , , . - , . , , .. , : ; (, , , ) . (, 27 700 . 42 1000 . 73 1300 .). , V . VIII ., IXXII ., . . . () : , , ; , . . () ( ) , , , , , . XIV . , (1347, 1360, 1369, 1374...), . 1300 . XVI . , , , . 144 . , - - (-, .), . - ; . . -, , - . . : . . , . . .

. , . (, ..) ( ..). (, , ..) . , , . . . , , , . . , , , . (, , ), - : , , .. 145 , , , , , . , , , . . - , . , . : , , , , , , [1]; .. 1 .: .. . ., 1965. , . , , , . , , ( , , ..). , , , . , , , , , . . 146 . -. . , , , , . , , , . . , .

(, ) (, , ) . , ( , -). , , , , , , [1], , , , . . 1 . // . : , , . ., 1996. . 325.

4.1.2. . , , . , . . , , , , ( , , , ). 147 , , . . , , . , , . . : ( . ..) , , , ; . , , .. . . , . , : , , ( ), , ( ), . , , , , , , , , [1].

1 . . . . ., 1988. . 112. 148 , , . ( , , , , .) . , - ( ), , , . - . - . (), . - . , .. , . . , .. (, , .), ( , ) (, , .) .

4.1.3. . , , . . : ; - ; . , : , (- ); 149 -, - ( ); . . (, ) , - , , , . , ,

. , , , , , , . , , . . ( ), , . , , , . , , - , . , , , ; (ars magna). . - , . , , , . , ; 150 , . , , . , , , , , (, , .) , , . , , . . . , . . . , , . , . . - , , , , , , , , (, .. ) . , . . , , , , . , , , , . , -

151 , , .. . , , . -. . [1], , , . , . : ; , ; , ; ( , ); , ( ); , ; , ; . 1 , IIIII . ( ), , , -, . , , . - . , , , , , , - , ( , , , , , .). XIII . , , - . 152 ( . nomen ), , , , . , , , , , .. , (), () , . , , . - , ( ). - , - . , , . , , . . , , , , ,

; , , . - . - , , . , , , , ; , 153 ; , ; , ; , , , . , . . , , .

4.2. - - . , ( ) ( XII .) , . VII . , . , ( , ), , . . IX . . . , 823 . - II . . . 154 . - ( -), . - , , , , . - , , , , , . - , . - .

- - . (), () . . ( ), . ( ) , , , . - : , , . - . VIIIXI . - . , . ( ), . ( ) XII . 70 17 . - , . . 155

4.2.1. . , . , , . (224641), , . - , XII . , . ( ) . , , - 17 . . , :

, :

156

( .), . ( , IX .)

, - , . XVI . 2- 3- ; 4- . - () (), XII . , 1- 2- : =, 2 + =; 2 = , 2 + = ; 2 = , + = 2.

, . , . 14 ; . , . 157 (, ), . - , . , . . - - , ( .). .

4.2.2. . , . , , , , . , . , . , . -, , - (XII .). , , . . , - 13,56 / 3 ( 13,557); 10,30 /3 ( 10,49), -19,05 /3 ( 19,27), 8,86 /3 ( 8,94) .. : , , , . 158 . , , , , , . -, , - -, , , .

. - . . , . , ( , ), ( -), .. (.. , , .), . . , . - - () , XI ., (1080); . , , . , - 159 , ( , , -, .). , 1018 , , . , , , , . . - , ( ) . ( , -, -) ( -, , -) , , .

4.2.3. - . - . . -, . -,

, - , , , , . -, , , . ( , ; .) , , -, (, , ). 160 - : , , ( .), , , , , , , , . ( ) . XIII . ( , ) ( -) ( , , , ). - , . , , ( , , , .). - 1500 , 70-. , -, . , , . - - . , . , , ( , ), , , . , 161 , , . , , .. , (.. , , ), , ( , ). , , .

4.3. XII XIII . - . , , . ( , ). : , , , 34 , , - , ( ) . . ( ). , . . (, ), -. , , . . , , . 162 . . XII . , 1200 . . XIIIXIV . : (1224), (1229), (1349), (1365), (1385) .. . ; . , , ( ), , , . , , . , . , . XIIIXV . ( ) , - , XVI . XIII . , , ( (). XIVXV . , , . . . , . . . () . 163

4.4. (XIVXV .) - , , , . , , , , , . , - , : ? . , ( ; , ..), , . , , . . -, , , , ( , , ). -, . , ( ) ; , . -, . 164 -, . - . : , ; ; , . , , , , . -, (, ), , . , . : . , .

. , , ( -). , , . . , , , , , . (. impetus , ), , . - (XIV .) . , , . , , , , . ; , . 165 , , . : , , , . . , . , , . , . (), , . , . , .. (mv), . [1]. 1 .: .., .A. . . ., 1989. . III.

4.5. , ( , , , ..) (IIVI .) , - () (. 4.1.3). . , , , , . ( , , ),

(, ) . , [1]. 1 .. . ., 1979. . 1. . 1. 166 ( XV .) . , ( , ) ( , () , , ). , ; , . . . : , , , , , , . . , , , . , . . () ( ); XV . (). , 167 , , , , , , , , . , , , , [1]. : ( ), ( ), ( ), ( ), ( ). , . 1 . // . ., 1995. . 36. , , , , , -, . , , , . . . ,

. , . , 296 ., , , . 1317 . XXII . , ( XVIII .) .

168

4.6. . , . , . , . , . ; , . . (, , , , , ) , : ... . , , . ( ) , . . () . , . , . , 5509 . .. [1] . , , , , , . , (.. ) , , .. .. 1 , , 1700 . , 21 5509 . .. 169

, . , (), (.. , , ), ( ), ( , ) . [1]. , , . . , 1450 . , , , . XIX . , , XIX . , , . 1 : , , , . , , , . , , ; , .. , ; , , ; , , ; , , (skiapodes); , ; , ; , ; , ( . . . . 245-248).

170

4.7. , , , . , , . . , , , . , (.. , , , , .) (.. , - , .). , - , , , - .

, , .

5. , XIV XVII . , , - , , , , , , , , . - : , , , , -, , . . , , , , , , , , , . , , . , , , , , . , , , . - . . . , , , , . . . . - . 172

5.1. , . , , , , .

. : , . . - , . - . , , , , , (, , , , , ), , ( , , ), , , . [1] 1 , ( ) . , , , , ; , , . . (Anima mundi). , , , , ; (flos coeJi), . - . 173 , , , . . : . , - , , . ( , ... .) , , , . , , . . . ? , , .. . . : , , [1]. , , , , , ( ) , . 1 : 4 . .; ., 1939. . 2. . 104.

, , . . : . 174 ? - , , . . ? - , , . - . . ; ; ( , , , , , , , .. ..). , , , . , , . ; , ; ; ; , . , , ( , , , . , . .), , , , , , , , , . (.. , , 175 , , ..) (.. , - , ..). - - , . ( ). , , , , . . , , . , , . . , , , . - .

, . . , . . - , , , , : , , , , . , , . ; , . , - . 176 . . , : . , : ... . , ... [1]. ; ( ), . . , -, , [2]. , , , ( , , , .) . 1 . ., 1969. . 1. . II. . 96. 2 .. . ., 2000. . 112. , , , , , , (, ) . . , . , , , , [1]. 1 . . ., 1994. . III, . III. 177 , , , , , . , , . , , . , . .

. , , - : , ( ) . , , . . , , , , [2]. - , , ( ) . [3], - , . 2 1517 ., . 95 , . . 3 , , , . ( .) , , . 178 , , . , . , , , , . , , , . 1560 1630 ., .. , . , . XVIXVII ., , , , , , .

5.2. - . . .

, , , , , - , , , , , , , , . . 179 . XVI . . . , , , , . , . . , , : ... XVI [1]. ; . , , . 1 . . ., 1937. . 48. XVIXVII . , , , , , , . - , . , , . XV XVI . , , ; . 180 . XVI . . . . . . , ... ... , [1]. 1 . . . ., 1996. . 192. , . , , , , . . , . , , , . (, , , , , , , , .). , .

, XVIXVII . , . -, . (. , . , . .) , . , . ( 6000 ) . 181 ( . . , XVII XVIII .), . , . . , . -, . . . (. ), (. ), (. ). . . , . , . -, XVI XVII . . . , . , . , . . , , . . . ; . ( 1717 .) ( ). , . . , 29 , . , , . . , , . . , , 182 , . , . , , . . . , . - (. ). XVII . , - (. , . , . , . .). -, . , , , . , .

. , , . , . . . . -, , , , , . , . (. , ., . , .. , . .) , , . : , (. , . .), , , (. , . , . .). 183 , (. , . , , , .) , . , , . , (, : , , , , ). XVIXVII . ; , . .

5.3. 5.3.1. . . . . , . . ( 80.) XIII . X , , . 184

, : ; , , . . , . , ( ) ; , . , . . , . , . , IV . .. 21 325 . , XVI . 10 . VIII . , . , 15121517 . , , . . , , . . 185 , , , , . , , , . . . . ( 1474 .) , , ( ), , , . , . , . , , , , , , , [1]. 1 Kuhn . The Copernican Revolution: Planetary Astronomy in the Development of Western Thought. Cambridge, 1957. P. VIII.

, , , . XV ., , , . , , , , [1]. 1 (, ), ( ), ( , , ) . , , (, , , .) . . 186 : , , , . , . , . , , , . . 15051507 . . 1530 . 1543 . , , , . , , . . - ; (.. ). 187 , . , 1582 . , , [1]. 1 5 ( 15-) 1582 . XIII.

, , . , , . , , , [2]. . , . , 1616 . , .. , , . , ? ? 2 .: . . . ., 1988. . 84. . . , . , , . 188 , . , , . , , , , . , , . , , , , . : ... , , . , , . , , , , , ... [1]. 1 . . ., 1964. . 12. , , .. , . . ( , , )

, , . , , , 189 . , . , , . . , - . ( , ) . , , , , . , , , . , ( ) , . , , . , ( , , ) . . (, , ) : , . , . . , , , . . 190 : , . , . , , [1]. ( .., ): 0,375 (0,387) 1,52 (1,52) 0,720 (0,723) 5,21 (5,20) 1,000 (1,000) 9,18 (9,54) 1 , , . , . , , , ,

. ; . . , : , , , . , , . . , . (, 34 80 ). , - . : 191 + ( ) - , () ; + , () ; + ( ) - ; + , . , , . , , , . , , ; ; , , .

5.3.2. . : . . : , , , , . 1570- ., ( 1572 . 1577 .) . , : . , . , . , . , . .

192 . , -, , . , . . . , , , . 1560- . , . , , , . , , . , , . , , , . , , . , , , . , -, , , , -, , , , , . 193 , , . : , , , , . , , , . , . 17 1600 . , , , : , ... XVII . . . , XVII . .

6. XVII .: , . , , . . . , . , , . , , - , , . , , , . , , . , . , , ( ) , , - . , - , . , - . , ( ) . . 195

6.1. XVII . , XVII . . , , , , , , , .. - , , , . , , , , , . - .

- , . , . : . , , , XVXVI ., , . . . , , , , , , .. 196 ( , , , , .). . .. . , . , ( .), . , , , , , , . (. .) , XIX ., . XVII . , , . (, , .) . . . ( , , ) XVII . (. , . X. ) , , , , ( , ). XVII-XVIII . . , ( ) , . , . 197 . XVII . , , , , , . XVII .

, . , , , , . , . - , , . XVI . XVII . ( ) , , , , . , (1560), (1603). , , 1662 . 1666 . . 1724 . I . : 1665 . Philosophical Transactions, Journal des Scavans; 1682 . Acta Eruditorum. XVII . , . 198

6.2. : , . . . . XVI ., 1580 . ( 20 ) , (). ( 2 , 1/6', , .) , , , . 1572 ., , , , ( ), [1]. , . , , . , , 1', 21 40''. 1 .

-, . . , . , . 199 , . , , , , . . . ( , ) . , , . , , . , , , [1]. , . , . 1 , : , , , , . . 1781 ., .. . 1846 ., 1930 . , , , . , , , , (1609) (1619). 200 XVII . , , . , , , , , . , . . . 1605 . 1609 . ( , ). . , , : , ,

- , ( ). . , ( ) ( ). , . . , , . - , , . , . . 201 1596 . , , , .. . : -, , - , ( ); -, , . , . (1619) , . , . , . . , . 1600 . . , , . . , 1609 . , , , . , . , ( ) . , , , . 202 . . , .

6.3. -

6.3.1. : . . (1564), . . . , ; [1]; , , . . , ; , ; . , . , , , . 1 , , . ( . ), , , , , . ( 1608 .) 30- , 203 : , , , , , , . : , . . . 1616 . , . , . . 1616 . . . , 1632 . . , 1633 . , . . . , , , .

, 22 1633 . Eppur si muove! ( - !) , , . , . . , , . 204 : + , ; + ( ); + , , ; + , , : S = 1/2 at2; + ( , , ); + ; + ( , (.. ) ); + ( ). . , X. , , . , . . .

6.3.2. . XVII . (. ). , . ( , ! .) (1637), . 205 .

. (, ) , . . . ; ( , .) . , . , . , , , . ..., , , [1]. , , ( ). , . , , . , , . 1 . // .: 2 . ., 1989. . 1. . 359. . , . , . , . . , , . 206 , . (); (); , (). . , , , . . [1] . 1 : ... , ( . , // .: 2 . . 1. . 200). , . . , , , , . , , . , . . ( ) , . .

, . . ( ) (. 7.1.2). . . , . , , . , . 207 . . XVIII . . , XVIII ., XIX ., XX . . : , , .

6.3.3. . XVII . . . , (1645) : , , . , , , , , . . . , . , 1666 . , , , , . . , , , . 208 1666 . . . , . , .

6.4. XVII . . . , , . ( ), . , , : . . . 5 1643 . . . . , , 1660 . . , 1665-1667 ., , . ( , .) : , , ( . ) , ; -, . 209

6.4.1. . : ; mv . . 1666 . , , . ; , , .

, , , , . , () . , :

210 () . , . . , . m : = G m/r. , , . , 28 1686 . . . , 1687 . . . , , ( ) , , . . , ( !). . ( ) , , , ; ; 211 [1] . , ( ), ; . . 1 . ( ). XVII . - . ( XVII . XX .)

, - . . (, , , .) (, .) , , ., , . , . ( 1671 ., 1736 .). . . , .

6.4.2. . , , . XVII . (. , . ). . (1666) , , , , . 212 . : , , . , , , , . , . . ( ), 1668 . . 1672 . . : 15 2,5 . . 1672 . . , . , . . . , , .

X. (1690), . , 213 . ( ). , - . XVII . , . . . , 1676 ., 300 000 /.

6.4.3. . !, . , , . . , , , : . : , ? , . . - . . XX ., . 214 . , . , . , , . , , . , , . , , . , , (. 7.2.3).

, , . . .

6.5. XVII . . XVII . , , , . . , [1], ( ), [2]. . . ; , , . 1 , . 2 , . 215 . XI . , . XII . . XIII . ( ), . , , .. . , . , XV . , . , .. , : , .. , . , , 1600 . : , ;

, ; . : , . : , , , . 216 , . : , , , , . , , , . XVII . , , , , . , , . . , . XVII . .

7. XVIII - XIX . XVIII . . . , , . , , . - .

7.1. 7.1.1. . XVIII . , XVII ., .

- . XVIII . , . . . . , . ', . , . . , , , , , , . . , . XVIII . , , , 218 , . , . . , XVIII . . . ; . .