ทักษะการขยายอาชีพ ม.ปลาย อช31002

หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ

รายวชา ทกษะการขยายอาชพ

(อช31002)

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2554)

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

ลขสทธเปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

หามจาหนาย

เอกสารทางวชาการลาดบท 29/2555

หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ

รายวชา ทกษะการขยายอาชพ (อช31002)


ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2554

ลขสทธเปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

เอกสารทางวชาการลาดบท 29/2555

สารบญ

หนา

คานา

คาแนะนาการใชหนงสอเรยน 4

โครงสรางรายวชาทกษะการขยายอาชพ 5

บทท 1 ทกษะในการขยายอาชพ 7

เรองท 1 ความจาเปนในการฝกทกษะอาชพ 8

เรองท 2 ทกษะการใชนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการขยายอาชพ 22

บทท 2 ตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมความมนคง 31

เรองท 1 การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมนคง 32

บทท 3 การพฒนาตนเองเพอการขยายอาชพ 50

เรองท 1 การวเคราะหทาความเขาใจและรจกตวตนทแทจรง 51

เรองท 2 การพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย 55

บทท 4 ความหมาย ความสาคญของการขยายอาชพ 60

เรองท 1 ความหมายของการจดการขยายอาชพ 61

ตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เรองท 2 ความสาคญของการจดการขยายอาชพ เพอความมนคง 66


บทท 5 ความรเบองตนเกยวกบการบรหารจดการในการขยายอาชพ 73

บทท 6 การจดทาและพฒนาระบบการขยายอาชพ 95

ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เรองท 1 องคประกอบของระบบขยายอาชพตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 96

เรองท 2 การจดทาแผนธรกจ 103

บทท 7 การขบเคลอนธรกจเพอการขยายอาชพ 138

เรองท 1 การควบคมใหการขยายอาชพเปนไปตามแผนกลยทธ 139

เรองท 2 การตรวจสอบใหการปฏบตการขยายอาชพเกดผลตามแผนปฏบตการ 146

บทท 8 โครงการขยายอาชพ 150

เรองท 1 การจดทาโครงการขยายอาชพเพอนาเสนอแหลงทน 151

คาแนะนาการใชหนงสอเรยน

หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ รายวชาทกษะการขยายอาชพ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เปนแบบเรยนทจดทาขน สาหรบผเรยนทเปนนกศกษานอกระบบ

ในการศกษาหนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ รายวชาทกษะการขยายอาชพ ผเรยนควร

ปฏบตดงน

1. ศกษาโครงสรางรายวชาใหเขาใจในหวขอและสาระสาคญ มาตรฐานการเรยนรระดบ และ

ผลการเรยนรทคาดหวง และขอบขายเนอหาของรายวชานน ๆ โดยละเอยด

2. ศกษารายละเอยดเนอหาของแตละบทอยางละเอยด และทากจกรรมตามทกาหนด ถาผเรยน

ไมเขาใจควรกลบไปศกษาและทาความเขาใจในเนอหานนใหมใหเขาใจ กอนทจะศกษาเรองตอ ๆ ไป

3. ครควรทบทวนสาระสาคญของรายวชาชองทางการขยายอาชพ (อช 31001) ใหผ เรยน

สามารถเชอมโยงระหวางรายวชาได ทาใหเกดความเขาใจตอเนองกบรายวชาทกษะการขยายอาชพ

4. หนงสอเรยนเลมนเนนการจดการเรยนรในลกษณะกระบวนการสวนใหญ จะยกตวอยาง

อาชพเกษตรกรรมแตอาชพอนๆ กสามารถนากระบวนการไปใชได

5. หนงสอเรยนเลมนม 8 บท คอ

บทท 1 ทกษะทเกยวของกบการขยายอาชพ

บทท 2 ตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมความมนคง

บทท 3 การพฒนาตนเองเพอการขยายอาชพ

บทท 4 ความหมาย ความสาคญของการขยายอาชพ

บทท 5 ความรเบองตนเกยวกบการบรหารจดการในการขยายอาชพ

บทท 6 การจดทาและพฒนาระบบการขยายอาชพ


บทท 7 การขบเคลอนธรกจเพอการขยายอาชพ

บทท 8 โครงการขยายอาชพ

โครงสรางรายวชาทกษะการขยายอาชพ (อช31002)


มาตรฐานการเรยนรระดบและผลการเรยนรทคาดหวง

มาตรฐานการเรยนรระดบ

1. มความร ความเขาใจ ทกษะในการขยายอาชพ เพอสรางความมนคงบนพนฐานความรใน

กระบวนการผลต กระบวนการตลาด ท ใชนวตกรรม เทคโนโลยท เหมาะสม มความ

หลากหลายทางชวภาพ พฒนาตอยอดและประยกตใชภมปญญา

2. มความร ความเขาใจ และสามารถจดทาแผนงานและโครงการธรกจเพอขยายอาชพเขาส

ตลาดการแขงขน ตามแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอสความมนคง

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายทกษะทเกยวของในกระบวนการผลตและการตลาดทใชนวตกรรม เทคโนโลยในการ

ขยายอาชพทตดสนใจเลอก

2. ตรวจสอบระบบความพรอมในการขยายอาชพใหมความมนคง

3. ปฏบตการวเคราะหตนเองและพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย

4. อธบายความหมาย ความสาคญของการจดการอาชพ เพอการขยายอาชพได

5. ดาเนนการจดทาและหรอปรบปรงแผนธรกจดานการจดการการผลตหรอ การบรการและ

ดานการจดการ การตลาด ตามแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงได

6. ตรวจสอบระบบธรกจเพอการขยายอาชพได

7. ปฏบตการจดทาแผนและโครงการขยายอาชพได

ขอบขายเนอหา

บทท 1 ทกษะในการขยายอาชพ

บทท 2 ตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมความมนคง

บทท 3 การพฒนาตนเองเพอการขยายอาชพ

บทท 4 ความหมาย ความสาคญของการขยายอาชพ

บทท 5 ความรเบองตนเกยวกบการบรหารจดการในการขยายอาชพ

บทท 6 การจดทาและพฒนาระบบการขยายอาชพ


บทท 7 การขบเคลอนธรกจเพอการขยายอาชพ

บทท 8 โครงการขยายอาชพ

7

บทท 1

ทกษะในการขยายอาชพ


อธบายทกษะทเกยวของในกระบวนการผลตและการตลาดทใชนวตกรรม เทคโนโลยในการ

ขยายอาชพทตดสนใจเลอก


เรองท 1. ความจาเปนในการฝกทกษะอาชพ

เรองท 2. ทกษะการใชนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการขยายอาชพ

สอประกอบการเรยนร

1. เอกสารหมายเลข 1 ใบความรเรองทกษะการทางานบนฐานขอมล

2. เอกสารหมายเลข 2 ใบความรเรองการตอยอดภมปญญายกระดบความรใหสงขน

3. เอกสารหมายเลข 3 ใบความรเรองการสรางความหลากหลาย เพอความมนคงในอาชพ

4. เอกสารหมายเลข 4 ใบความรเรองการประเมนประสทธภาพ นวตกรรม เทคโนโลย

5. เอกสารหมายเลข 5 ใบความรเร องการวเคราะหเพอจาแนกบทบาท หนาท นวตกรรม

เทคโนโลยg

8

เรองท 1 ความจาเปนในการฝกทกษะอาชพ

ลกษณะบงชความสาเรจของการเรยนร

1. มความเขาใจทกษะการทางานบนฐานความร

2. เขาใจการเรยนรตอยอดภมปญญา ยกระดบความรใหสงขน

3. เขาใจความหลากหลายทางชวภาพ และกจกรรม เพอความมนคงของอาชพ

แผนปฏบตการเรยนร

ลกษณะบงชความสาเรจ

ของการเรยนร กจกรรม การวดผล ประเมนผล สอการเรยน

1. มความเขาใจทกษะ

การทางานบนฐานความร

เรยนดวยตนเอง

1. ผเรยนแตละคนทาความเขาใจ

เรองทกษะการทางานบน

ฐานขอมลจากเอกสารใบความร

2. ทบทวนประสบการณการ

ทางานบนฐานขอมลของ

ตนเองแลวบรณาการความร

เขาดวยกน หาแนวทาง

วธการทางานบนฐานขอมลเพอ

ขยายขอบขายอาชพของตนเอง

1. การระบเหตการณของ

การประกอบอาชพท

ตองใชความรขอมล

สารสนเทศ

เอกสารหมายเลข 1

ใบความรเรองทกษะการ

ทางานบนฐานขอมล

2. เขาใจการเรยนรตอ

ยอดภมปญญา

ยกระดบความรใหสงขน


1. ผเรยนแตละคนทาความเขาใจ

เรองการตอยอดภมปญญา


เรยนโดยกลม

2. ใหคณะผเรยนทเปนกลมอาชพ

ลกษณะเดยวกน รวมกลมกน

คนหาภมปญญาทจะตองใชเปน

ความสามารถหลกและกาหนด

แนวทางยกระดบความรใหสงขน

1. การระบภมปญญาท

จะใชเปนความสามารถ

หลกของการขยาย

ขอบขายอาชพ

2. การกาหนดแนวทาง

การยกระดบความร

ใหสงขน


ใบความรเรองการ

ตอยอดภมปญญา


3. เขาใจความ

หลากหลายทางชวภาพ

และกจกรรมาเพอความ

มนคงของอาชพ

เรยนรดวยตนเอง

ทาความเขาใจเรองการสราง ความ

หลากหลายในอาชพ เพอความ

มนคง ลดอตราเสยงของตลาด

1. ไมคดเชงเดยว

2. การบรณาการความ

หลากหลาย สราง

ความมนคง


ใบความรเรองการสราง

ความหลากหลาย เพอ

ความมนคงในอาชพ

9

เอกสารหมายเลข 1 : ใบความร เรอง ทกษะการทางานบนฐานขอมล

การขยายอาชพหลายคนใชวธทาตามกระแสความนยม เหนเขาไดดกจะทาตามเขาดวย

คดตดสนใจดวยความรสก บางคนกประสบผลสาเรจแตหลายคนพบความลมเหลว แตหากเราหนมามอง

คนประสบความสาเรจอาชพมนคง เราจะเหนวาบคคลเหลานจะทาอะไรตองคดอยางถถวน หาความร

ขอมลมากมายมาใชคดชงนาหนกโอกาสความสาเรจ จดระบบทาการทดลองสรปผลจนมนใจจงจะมการ

ลงทน การกระทาลกษณะนเปนลกษณะของคนทางานบนฐานขอมล ผเรยนการศกษานอกระบบจงม

ความจาเปนทจะตองพฒนาทกษะการทางานบนฐานขอมล เพอใหการขยายอาชพเรมตนไดเหมาะสม

เฉพาะกบตนเอง

กรอบแนวคดการทางานบนฐานขอมล

แผนภมกรอบแนวคดการทางานบนฐานขอมล

จากแผนภมกรอบแนวคดการทางานบนฐานขอมล แสดงใหเหนวา การทางานบน

ฐานขอมลจะมกจกรรมอยางนอย 3 กจกรรมทจาเปนสาหรบการพฒนาตนเองของผเรยนทจะตองเรยนร

สรางเปนพฤตกรรมใหเปนลกษณะนสยในอนทจะเปลยนแปลงหรอขยายขอบขายอาชพสความมนคง

ฐานขอมลอาชพ

การดาเนนการทางธรกจ มองคประกอบรวม 4 องคประกอบดวยกน คอ

(1) องคประกอบดานทน

(2) องคประกอบดานผลตภณฑ

(3) องคประกอบดานลกคา

(4) องคประกอบดานตนเอง

องคประกอบดงกลาวเปนฐานขอมลอาชพทผเรยนจะตองจดระบบขอมลไวใชทางาน

โดยมรายละเอยดดงน

ทน

ฐานขอมลอาชพ ผลตภณฑ

ลกคา

ตนเอง

สรางแบบจาลอง

อาชพสาหรบตนเอง

ปฏบตการใชและ

สรปบทเรยน

10

1. องคประกอบดานทน ประกอบดวย

1.1 ทนอสงหารมทรพย ไดแก บาน ทดน โรงงาน ของทเรามอย หรอตองจดซอ จดทา

ไวใชทาธรกจ

1.2 ทนเงน มหรอยง ถายงไมมแหลงเงนทนอย ทไหน จะเขาถงไดอยางไร จะส กบ

ดอกเบยไดหรอไม

2. องคประกอบดานผลตภณฑ ประกอบดวย

2.1 คณภาพของผลตภณฑ ตลาดตองการอยางไร

2.2 กระบวนการผลตทตองใช

2.3 นวตกรรม เทคโนโลย การลดตนทน เปนอยางไร

2.4 นวตกรรม เทคโนโลย การผลตจะเขาถงไดระดบใด

2.5 บรรจภณฑ

2.6 การเกบรกษา

3. องคประกอบดานลกคา ประกอบดวย

3.1 คานยมเปนอยางไร

3.2 ชองทางเขาถงลกคา

3.3 การสรางความภกดใหเกดกบลกคา

3.4 การสงเสรมการขาย

4. องคประกอบดานตนเอง ประกอบดวย

4.1 ความรทกษะการดาเนนงาน ตองมอะไรบาง

4.2 การพฒนาทมงาน คนงาน จะตองทาอะไร อยางไร

4.3 ความนาเชอถอของเรา

4.4 สงคมสงแวดลอม กบสถานประกอบการของเรา

จากรายละเอยดพอสงเขปดงกลาวขางตน ผเรยนจะตองสบคน เรยนร ทาความเขาใจ

อยางลกซง สาหรบตดสนใจออกแบบระบบทางานหรอจะคอย ๆ ศกษา สรางความมนใจดานการจดทา

แบบจาลองอาชพแลวทดลองทาเพอสรปผล ตดสนใจกาหนดขนาดธรกจ หรอจะยกเลกเปลยนความคด

11

การสรางแบบจาลองอาชพ

แบบจาลองอาชพ เปนเหมอนสมมตฐาน เพอการพสจนของการทาอาชพ โดยมขนตอน

ดาเนนการดงน

ขนตอนท 1 การศกษาเบองตนเพอสรปขอมล สรางแบบจาลองอาชพ

โดยเรมตนวเคราะหฐานขอมลอาชพท เราจะทาทง 4 องคประกอบแลวนาขอมลมา

กาหนดรปแบบเบองตน เพอการทดลองสรปขอมลสารสนเทศ ดงตวอยาง

ปลกมะเดอฝรงอบแหง - ขยายพนธ 1. ใหผลผลตลกสด 1. มะเดอฝรงสาย

เขาสตลาด - งานผลตปยหมก 5 กก./ตน/ป พนธญปน

- งานผลตจลนทรย 2. ไดผลผลตแหง 2. ขไกทาปยหมก

- งานปลกบารงรกษา 1.5 กก./ตน/ป 3. จลนทรย พด. 1

- งานอารกขาตนพช 3. พนท 1 ไรสามารถ พด. 2 และ พด. 3

- งานเกบเกยว ปลกได 400 ตน 4. พนทดน 1 ไร

- งานอบแหง

- งานบรรจหบหอ

ขนตอนท 2 การจดทาแบบจาลอง

หลงจากการศกษาเบองตน ผลการทดลองไดขอมลสารสนเทศตามทกาหนดแลวนามาจดทา

แบบจาลองธรกจการผลตลกมะเดอฝรงอบแหง (Fix) เขาสตลาดใหไดสปดาหละ 200 กก. ดงตวอยางน

1. รปแบบการดาเนนงาน

ผลตมะเดอฝรงอบแหง 1. ผลผลตสดได 5กก./ 1. ขยายพนธโดยวธปกชา 1. สารเคมเรงรากพช

(Fix) เขาสตลาด ตน/ป แปรรปเปน 2. ผลตปยหมกจากมลไก 96 ตน/ป 2.ถงและขยมะพราว ปกชา

สปดาหละ 200 กก. ผลแหงได 1.5 กก./ตน/ป 3. งานผลตจลนทรย 9,600 ลตร/ป 3. มลไก 96 ตน

2. ตองปลกตนมะเดอฝรง 4. งานปลกบารงรกษา 16 ไร 4. จลนทรย

จานวน 6,400 ตน 5. งานอารกขาพช - พด. 1

3. ใชพนท 16 ไร 6. งานเกบเกยว - พด. 2

7. งานอบแหง - พด. 3

8. งานบรรจหบหอ 5. ทดนพฒนา

คณภาพแลว 16 ไร

ธรกจเปาหมาย กจกรรม วธการทางาน สมมตฐาน ปจจยนาเขา

เปาหมาย เกณฑชวด

ความสาเรจ

กจกรรมวธการทางาน ปจจยดาเนนงาน

12

2. เอกสารขนตอนการทางาน เปนการนากจกรรมวธการไปจดทารายละเอยดวธการ

ขนตอนการทางานเปนเอกสาร เพอใหคนทางานไดใชปฏบตตาม ปฏบตการใชและสรปบทเรยน

ขนตอนนเปนการปฏบตการเรมตนทดลองเตมรปแบบการทาธรกจจรงดานการวางแผน

ปฏบตการ(Plan) ทางานตามแผนปฏบตการ(Do) ตดตามตรวจสอบหาขอบกพรอง (Check) ปฏบตการ

แกไขขอบกพรอง (Action) เปนวงจร PDCA โดยในทกขนตอนตองมการจดบนทกขอมลเกยวกบ

ปรากฏการณ ผลทเกดและผลกระทบอยางเปนระบบ เพอนามาสรปบทเรยนพฒนาระบบธรกจใหม

ประสทธภาพอยางตอเนองเขาสความมนคง

สรป

การประกอบธรกจทงภาคการผลต ภาคบรการ เปนอาชพอสระทผ ประกอบการตอง

สรางภมคมกนใหกบธรกจของตนเอง จะตองอาศยขอมลสารสนเทศทางอาชพมากมาย ซงสามารถจากด

ขอบเขตลงได 4 องคประกอบ คอ (1) ทน (2) ผลตภณฑหรอบรการทจะทา (3) ลกคา และ (4) ตนเอง มา

ใชตงแตเรมตนคดตดสนใจ กาหนดแบบจาลองอาชพใหเหมาะสมกบตนเอง และปฏบตการใชสรป

บทเรยนเปนองคความรทจะตองถกพฒนาใหสงสดเปนระยะ ๆ ดวยตนเอง การกระทาดงกลาวหรอเรอง

ของการใชขอมลสารสนเทศเขามาใชทางานทงสนจาเปนทผ เรยนจะตองพฒนาทกษะการทางานบน

ฐานขอมลไปอยางตอเนอง

13

กจกรรมท 1

1. ผเรยนพจารณาอาชพของตนเอง หรออาชพทสนใจวามความจาเปนตองฝกทกษะเพอขยายอาชพ

ดานใดบาง อยางไร

2. ผเรยนสรางแบบจาลองอาชพทตนเองประกอบอย หรออาชพตามความสนใจ หรอถอดบทเรยน

การจาลองอาชพจากภมปญญามา 1 อาชพ โดยมองคประกอบ 2 ขนตอน คอการศกษาเบองตน

เพอสรปขอมล สรางแบบจาลองอาชพ และการจดทาแบบจาลอง

14

เอกสารหมายเลข 2 : ใบความร เรอง การตอยอดภมปญญายกระดบความรใหสงขน

การถายทอดภมปญญาจากเจาขององคความรไปสบคคลทรบการถายทอด สวนใหญจะ

ใหความสาคญกบเทคนค ขนตอน วธการของการทางานหรอการแกปญหา แตในความเปนจรงแลว ภม

ปญญายงมองคประกอบอน ๆ อกมากมาย เปนองครวมทจะนาไปสความสาเรจ มนคง ยงยนได แตผรบ

การถายทอดมกจะมงไปรบเทคนควธการมากกวา เชน ภมปญญาแยกอนทรยกจะใหความสาคญกบ

วธการทาปยหมก ปยนา เทานน ทง ๆ ยงมสวนประกอบอน ๆ ทสาคญมากมาย ดงนน การตอยอดภม

ปญญาจงเปนเรองทจะตองมกระบวนการคดวเคราะหอยางเปนระบบ เพอยกระดบความรใหสงขน

สอดคลองไปกบยคสมย

กรอบความคด

การถายทอดภมปญญานาจะมกรอบแนวคด ดงน

1.1 วเคราะหภมปญญาระบภารกจ ระบความรสารสนเทศ ตอยอดภมปญญา

1.2 วเคราะหภารกจระบกจกรรม และขอมล ศกษาทบทวน ปรบ แต งพฒนา เข า ส ย ค

สมย

1.3 วเคราะหกจกรรมระบขนตอนระบบ ทาความเขาใจใหกระจาง

1.4 วเคราะหขนตอนระบบ ระบเทคนควธการ

ขนตอนการวเคราะห

ภมปญญา

ขนตอนศกษา

เจาะลก

ขนตอนพฒนา

15

1. กรอบการคดวเคราะห ภมปญญาและการศกษาเจาะลก กรณการผลตผลมะเดอฝรงอบแหง

ผลตผลสด

1.1.2 ใชมดขวนรอบกง

1 การขยายพนธ 1.1 การขวนกง 1.1.1 เลอกตาแหนงใตตา

1.1.3 ขดเยอเจรญออก

1.4 ทาฮอรโมนเรงราก ชนดของฮอรโมน

ใหปดทบรอยแผล เรงรากและวธใช

ดานบน ทมจาแหนายใน

ทองตลาด

2 การปลกบารงรกษา 1.2 การหอวสดตอน

3 การอารกขาพช

ผลตผล 1 การเกบเกยว

อบแหง

3 การบรรจภณฑ

2 การแปรรป

2. กรอบการคดพฒนาตอยอดภมปญญาเขาสยคสมย

1. ภารกจของภมปญญา 1. ความเหมาะสมของ 1.1 บทบาทหนาทของ

การบรหารจดการคณภาพ ผประกอบการธรกจ

1.2 การบรหารทรพยากรดาเนนงาน

1.3 การบรหารการผลต

1.4 การควบคมคณภาพ

2. กจกรรม ขนตอนระบบ 2. ความเหมาะสมของ 2.1 คณภาพผลผลต

ของภมปญญา ระบบการผลต 2.2 ประสทธภาพของกระบวนการผลต

2.3 ความสามารถของปจจยนาเขา

3. เทคนควธการ 3. ความเหมาะสมของ 3.1 ความสามารถลดตนทนและเวลา

เทคนควธการ 3.2 มความถกตอง เสยหายนอย

3.3 สงแวดลอมปลอดภย

ภารกจ กจกรรม ขนตอนระบบของภมปญญา เทคนควธการ สารสนเทศ

ความรทจาเปน

ภมปญญา ทฤษฎแนวคดยคใหม

16

จากกรอบแนวคดดงกลาว ผเรยนจะพบวา การขยายอาชพหรอพฒนาอาชพเขาสความ

มนคงเปนเรองของการคด วเคราะห การใชสารสนเทศขอมล การประยกตใชความร เปนเรองสาคญของ

การตอยอดภมปญญามายกระดบความรใหสงขน

การตอยอดภมปญญายกระดบความรใหสงขน

เปนกระบวนการข นตอนการวเคราะหภมปญญาทองถ น เพ อใหมความรเกดความ

กระจางในองคความรของภมปญญานาไปสการวเคราะห ระบ ทฤษฎแนวคดยคใหมใชยกระดบความร

ใหสงขนดงแผนภมน

17

ภมปญญาผลตผลมะเดอฝรงอบแหง การวเคราะหระบบ เพอระบทฤษฎแนวคด

ยคใหมใชยกระดบความรใหสงขน

ภารกจ ความเหมาะสมของ

การบรหารจดการ

1. การผลตผลสด

2. การผลตผลแหง

- บทบาทเจาของธรกจ

- การบรหารทรพยากร

- การบรหารการผลต

- การควบคมคณภาพ

ขอมลสารสนเทศ


1. การบรหารจดการคณภาพ

ISO 90001/2000 กจกรรมระบบ

การดาเนนงาน

ความเหมาะสมของระบบ

- คณภาพผลผลต

- ประสทธภาพของ

กระบวนการ

- ความสามารถของ

ปจจยดาเนนการ

ขอมลสารสนเทศ


1. การกาหนดมาตรฐานผลผลต

2. การจดการระบบ ISO

3. การควบคมเชงกลยทธ

1. การขยายพนธ

2. การปลก

3. การอารกขาพช

ปจจย

นาเขา

การขวน

กง

กงพนธ

พรอมปลก

การหอ

วสด

ขนตอน

วธการ

ทางาน

1. เลอกตาแหนงใตตา

2. ขวนเปลอกใตตา

3. ขดเยอเจรญ

4. ทาฮอรโมนเรงราก

1. นาถงขนาด 2” บรรจขย

มะพราว

มความชนมดปากถงใหแนน

2. ผาถงมความยาวหมรอยแผล

ใหมดชด

3. มดตมดวยเชอกฟางตดกบกง

ใหแนน

4. ทาฮอรโมนเรงราก

ความเหมาะสมของ

เทคนควธการ

18

เอกสารหมายเลข 3 : ใบความร เรอง การสรางความหลากหลายเพอความมนคงในอาชพ


รปแสดงผงความสมพนธของการสรางความหลากหลายสความมนคงในอาชพ

การสรางความหลากหลาย

การสรางความหลากหลายในอาชพเปนภมปญญาเพอใชสรางภมคมกนใหกบการดารง

อาชพตามหลกทฤษฎใหมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบน มพระราชประสงคทจะให

อาชพเกษตรกรส ความเขมแขงมนคงยงยน ดวยการใหปลกขาว ปลกผก ผลไม และเล ยงไก ไวกนใน

ครอบครวเหลอขาย เล ยงหมไวเปนเงนเกบ เงนออม ปลกไมใชงาน ใชเปนเชอเพลง ใหรมเงา จดการ

บานเรอนใหสะอาด ชวตกจะรารวยความสข (จากความจาของผเขยน เมอครงเขาเฝาถวายงานโครงการ

เกษตรธรรมชาตถาวรนมตอนเนองมาจากพระราชดาร จงหวดนครนายก พ.ศ. 2537 โดยมพระมหาถาวร

จตตภาวโรวงศมาลยเปนผอปถมภ)

พระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวบงชถงการสรางความหลากหลายทาง

ชวภาพ การหมนเวยนเปลยนรปบนความหลากหลายไดผลผลตพอเพยงกบการกนอย และเหลอขายเปน

รายไดใชดารงชวต

ความหลากหลาย

ทางชวภาพและ

กจกรรม

การหมนเวยน

เปลยนรปบน

ความหลากหลาย

ผลผลตเพม มรายได อาชพ

มนคง

ยงยน

19

ตวอยาง การหมนเวยนบนความหลากหลายทางชวภาพของอาชพเกษตรกร

การหมนเวยนระหวางชวภาพ

ประโยชนจากการหมนเวยน ผให ผรบ

ชวภาพ สงทได

ขาว

ราขาว

ฟางขาว

ผก

ไมผล

ไมใชงาน

- ราขาวใชเปนอาหารจลนทรย พฒนาดน

- ฟางขางเปนอนทรยวตถใชทาปยหมก

ราขาว

ฟางขาว

เปด

ไก

หม

ปลา

- หมนเวยนเปนอาหารสตว

ผก

ไมผล

เศษผกผลไม

สวนกนไมได

ขายไมได

เปด

ไก

หม

ปลา

- หมนเวยนเปนอาหารสตว


(ไมปาตระกลถว)

ใบรวงหลนลงหนาดน ขาว

ผก

ไมผล

- ใบตกลงดนยอยสลายเปนปยอนทรย

เปด

ไก

หม

อจจาระ

ปสสาวะ

ขน

ขาว

ผก

ไมผล


- ใชทาปยหมกบารงดนใหธาตอาหาร

แกพช

จากตวอยางการหมนเวยนดงกลาวทาใหเกษตรกรสามารถลดตนทนลงได หากมการ

จดการวางแผนการทางานตามสตรพระราชทาน 3 + 3 + 3 + 1 ประกอบดวยพนทนา 3 สวน ใชกกเกบนา

เลยงปลา พนททานา 3 สวน จะมผลผลตพอเพยงหมนเวยนระหวางชวภาพ พนทปลกผกผลไมและไมใช

งาน 3 สวน และพนทอยอาศย เลยงสตวและทางเดนอก 1 สวน โครงสรางสตรพระราชทานดงกลาวจะ

สามารถจดระบบการผลตทพงพาปจจยภายนอกไดนอยทสด

20

ตวอยาง การเปลยนรป แปรรป ยกระดบมลคาผลผลต

ชวภาพ ผลผลต การแปรรปยกระดบมลคา

ขาว

ขาวเปลอก - ขาวกลอง

- ขาวขาว

รา - ธญพชเพอสขภาพ

แกลบ - เชอเพลงแทง

ผก

- หวผกกาดขาว - หวไชโปวหวาน

- ผกกาดเขยว - เกยมฉาย

- กงฉาย

- ผกกาดดอง

- พรกชฟา

- หวหอม

- หวกระเทยม

- นาพรกเผา

- นาพรกตาแดง

- กระเทยมดอง

ไมผล

ผลไม - ผลไมอบแหง

- ผลไมกวน

- นาสมสายชหมก

ไมโตเรว

ไมเชอเพลง - ถาน

- นาสมควนไม

ไมใชงาน - เครองเรอน

- กระดาน

หม

เนอหม - หมสม

- หมแหนม

- หมกนเชยง

มนหม - สบเหลวอาบนา

- สบลางชาม

- แคบหม

จากตวอยาง จะเหนวา การแปรรปทาใหเกดความหลากหลายทางกจกรรมมากมายทจะ

ทาใหเกดการเพมผลผลตและผลตภณฑสามารถใชอย ใชกนเหลอขาย เพมมลคาสรางใหเกดรายไดส

ความมนคงยงยนได

21

ปจจยแหงความสาเรจ

ปจจยแหงความสาเรจของการสรางความหลากหลายทางชวภาพและกจกรรมทจะ

จดการใหความหลากหลายตาง ๆ นนลงตว คงไมมสตรสาเรจเปนเรองทผเรยนจะตองเรยนรคนพบได

ดวยตนเองจากวธการตาง ๆ เชน

1 การสบคนขอมลสารสนเทศตาง ๆ นามาวเคราะหหาความลงตวแลวจดระบบการ

ดาเนนงาน

2 การถอดบทเรยนจากผประสบความสาเรจนาขอมลสารสนเทศทไดมาจดระบบให

เหมาะสมกบตนเอง

3 การทดลอง เพอตรวจสอบระบบการดาเนนงานท ไดมาจากขอมลสารสนเทศวา

เกดผลตามความรเพยงใดจะตองเพมเตมพฒนาอะไร

จงอาจจะสรปไดวา ปจจยแหงความสาเรจของการใชความหลากหลายทางชวภาพและ

กจกรรมมาสรางความม นคงย งยนในอาชพไดอยางลงตว คอ การทางานบนฐานขอมลและใช

กระบวนการวจยมาเปนเครองมอของผเรยนนนเอง


ใหผเรยนบอกการหมนเวยนบนความหลากหลายทางชวภาพ หรอกจกรรมในอาชพของตนเอง

หรอสมภาษณผประกอบอาชพทสนใจมา 1 อาชพ ตามรปแบบ ดงน

การหมนเวยนระหวางชวภาพหรอกจกรรม ประโยชนจากการ

หมนเวยน ผให

ผรบ ชวภาพ สงทได

22

เรองท 2 ทกษะการใชนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการขยายอาชพ


1. ประเมนประสทธภาพตดสนใจยอมรบหรอปฏเสธนวตกรรมหรอเทคโนโลยได

2. มความร ความเขาใจและจาแนกบทบาทหนาทของนวตกรรมหรอเทคโนโลยได

3. ปฏบตการใชนวตกรรมและเทคโนโลยไดอยางคลองแคลว



ของการเรยนร กจกรรม การวดผล ประเมนผล สอการเรยนร

1. ประเมนประสทธภาพ

ตดสนใจ ยอมรบ หรอ

ปฏเสธนวตกรรมหรอ

เทคโนโลยได


1. ผเรยนทาความเขาใจเกยวกบ

การประเมนประสทธภาพ

นวตกรรมหรอเทคโนโลยจาก

เอกสารใบความร

2. ปฏบตการประเมนนวตกรรม

เทคโนโลยทภาครฐและ

เอกชนเสนอใหใช

1. ความสามารถตอบสนอง

วตถประสงค

2. ประหยดคาใชจาย

3. ทาใหงานดาเนนไปอยาง

รวดเรว


เรอง การประเมน

ประสทธภาพ

นวตกรรมเทคโนโลย

2. มความเขาใจ สามารถ

จาแนกบทบาท หนาท

ของนวตกรรมหรอ

เทคโนโลยได


1. ผเรยนนานวตกรรมหรอ

เทคโนโลยทตดสนใจใชมา

วเคราะห ศกษา บทบาท หนาท

เพอทราบรายละเอยดและ

ประยกตใชใหถกตองไดดวย

การศกษาตวอยางการวเคราะห

จากเอกสารใบความร

1. บอกบทบาท

2. บอกหนาท


เรอง การวเคราะหเพอ

จาแนก

บทบาทหนาทของ

นวตกรรมเทคโนโลย

3. ปฏบตการใชนวตกรรม

และเทคโนโลยไดอยาง

คลองแคลว


ใหผเรยนศกษาขนตอนการทางาน

ของนวตกรรม เทคโนโลย แลว

ทาตาม ตรวจสอบหาขอบกพรอง

ของตนเองในการใชนวตกรรม

เทคโนโลย แลวฝกการใชงานจน

คลองแคลว

1. ใชนวตกรรม เทคโนโลย

อยางคลองแคลว

-

23

เอกสารหมายเลข 4 : ใบความร เรอง การประเมนประสทธภาพนวตกรรม เทคโนโลย


จากแผนภมสามารถอธบายไดวา ประสทธภาพมองคประกอบรวมอยางนอย 3

องคประกอบ คอ (1) ความถกตองเปนไปตามวตถประสงค (2) มความรวดเรว และ (3) สามารถลด

ตนทนรายจายได นอกจากนนในแตละองคประกอบจะตองมความสมพนธตอกน หากนากรอบแนวคดน

มาอธบายกบประสทธภาพของนวตกรรมหรอเทคโนโลยอาจจะสรปไดวา

ประสทธภาพของนวตกรรม เทคโนโลยการประกอบอาชพขนอยกบองคประกอบ ดงน

1 ความสามารถทางานไดถกตองตามวตถประสงคและมของเสยนอย

2 ประหยดคาใชจาย

3 ทางานไดรวดเรว

ความถกตองได

ตามวตถประสงค

ประสทธภาพ

ลดตนทน

รวดเรว

24

ประเมนการทางานใหถกตองตามวตถประสงคของเทคโนโลย

การประเมนความสามารถทางานไดตามวตถประสงคของนวตกรรม เทคโนโลย ผเรยน

ตองคดลกษณะบงชความสาเรจ และตวชวดความสาเรจดวยตนเอง ดงตวอยางน

ตวอยาง การประเมนการทางานใหถกตองตามวตถประสงค

องคประกอบการประเมน ลกษณะบงชความสาเรจ เกณฑชวดความสาเรจของงาน

1. การทาไดตามวตถประสงค 1. เนองานทนวตกรรม เทคโนโลย

ทาได

1. ความสามารถขนตาทยอมรบได

รอยละ 90 ของเนองาน

2. ความเสยหายของผลงาน 2. ผลงานทเสยหายหรอไมผาน

คณภาพ

2. ความเสยหายขนสงสดทยอมรบ

ไดรอยละ 5 ของงาน

จากตวอยางเกณฑการประเมน เพ อใหเหนรปธรรมจงขอยกตวอยางการกาหนดเกณฑการ

ประเมนการทางานไดถกตองของนวตกรรม เทคโนโลย ดงน

ตวอยาง เกณฑการประเมนการทางานไดถกตองของนวตกรรมจลนทรย

องคประกอบการประเมน ลกษณะบงชความสาเรจ เกณฑชวดความสาเรจของงาน

1. การหมกสงเคราะห

อนทรยวตถใหเปนปยหมก

หลงจากปรงสวนผสมกบจลนทรย

เสรจแลว กระบวนการหมกตอง

ดาเนนการแลวเสรจภายใน 5 – 7

วน โดยกระบวนการของจลนทรย

กระบวนการหมกตองแลวเสรจ

ภายใน 5 – 7 วน โดยกระบวนการ

จลนทรย 100%

2. ความเสยหายของปยหมก อนทรยวตถควรจะไดรบการยอย

สลายใหมากทสด

จะมอนทรยวตถทยงไมยอยสลาย

ไดไมเกนรอยละ 10

ตวอยาง การประเมนเทยบเคยงการทางานไดตามจดประสงคของจลนทรย 2 สานก

องคประกอบการประเมน เทคนคการใช พด.1 + พด.2 จลนทรยเอกชน

กระบวนการหมกตอง

ดาเนนการแลวเสรจภายใน

5 – 7 วน โดยกระบวนการ

ของจลนทรย

กระบวนการหมกความรอน

35°C - 40°C และเยนลงทงหมด

ภายใน 5 – 7 วน เปนกระบวนการ

ทางานของจลนทรย 100%

กระบวนการหมกความรอนสงมาก

ตองใชแรงงานคนเขาไปกลบกอง

ปยทก ๆ 6 ชวโมง เพอรกษา

อณหภมตอง 35°C - 40°C

อนทรยวตถควรจะไดรบ

การยอยสลายใหมากทสด

มอนทรยวตถทราเดนมากกวา

รอยละ 95

มอนทรยวตถทราเดนไดเพยงรอย

ละ 70

จากตาราง บงช ใหเหนวา จลนทรย พด.1 + พด.2 สามารถทางานไดถกตองตาม

วตถประสงคมากกวาชนดอน

25

ประเมนความประหยดคาใชจาย

เปนการประเมนเทยบเคยงระหวางนวตกรรมเทคโนโลยอนใหมท จะนาเขามาใช

เทยบเคยงกบนวตกรรม เทคโนโลยเกา โดยมตวแปรการประเมนประกอบการ

1 ราคานวตกรรม เทคโนโลยตองจายเทาไร

2 คาใชจายระหวางการใชเทาไร

3 ลดรายจายจากเดมเทาไร

ตวอยาง การประเมนเทยบเคยงคาใชจายนวตกรรม เทคโนโลย

เปาหมาย : พรวนดนใหละเอยดบนพนท 3 ไร ใหแลวเสรจไมเกน 6 ชวโมง (1 วน)

ใชแรงงานคน ขด พรวนดวยจอบ ใชเครองจอบหมนแบบเดนตามเครองยนต 5 แรงมา

1. ราคานวตกรรมเทคโนโลย

- ตองใชคน 15 คน คาแรงงาน

1 คน/200 บาท/วน ตองจาย

คาแรงงาน 3,000 บาท

1. ราคานวตกรรมเทคโนโลย

- รถพรวนแบบเดนตามราคาคนละ 40,000 บาท ทางานได

4,000 ชวโมง คดคาใชจายชวโมงละ 100 บาท

- พนทขนาด 3 ไร ใชเวลาทางาน 3 ชวโมง

ตองเสยคาใชจาย 300 บาท

2. คาใชจายระหวางการใชงาน

- เครองดมชกาลง 15 ขวด 150 บาท

- นาเยน 50 บาท

รวม 200 บาท

2. คาใชจายระหวางใชงาน

- คานามนเชอเพลง 3 ชวโมง ขนาด 6 ลตร

เปนเงน 180 บาท

- คาใบมดพรวนเสยหาย ประมาณ 300 บาท

- คาแรงคนงาน 1 คน 200 บาท

รวม 680 บาท

รวมรายจายทงหมด 3,200 บาท รวมรายจายทงหมดเปนเงน 980 บาท

4. ลดรายจายจากเดม

คาใชจายโดยแรงงานคน 3,200 บาท

คาใชจายโดยเครองจอบหมนแบบเดนตาม 980 บาท

จงสามารถลดรายจายได 2,220 บาท

26

ประเมนความรวดเรว

เปนการประเมนเทยบเคยงหรอเปรยบเทยบระหวางการใชเวลาทางานจากนวตกรรม

เทคโนโลยทจะนาเขากบนวตกรรม เทคโนโลยทใชอยเดม ดงตวอยางการพรวนดนการใชแรงงานคนกบ

เครองจกรกลขนาดเลก พบวา เครองจกรกลขนาดเลกพรวนดน ใชเวลาเพยง 3 ชวโมง แตแรงงานคน

จะตองใชเวลาถง 6 ชวโมง ตองพบกบความยงยากในการจดการคนใหทางานไปตามเปาหมาย

สรป

การตดสนใจนานวตกรรม เทคโนโลยเขามาใชประกอบอาชพ จาเปนตองประเมนให

มองเหนเหตผลการนาเขามา ความคมคา และศกยภาพในการเปนภมคมกนใหอาชพมนคงยงยน จงตองม

การประเมนดวยองคประกอบทง 3 ดานและตวแปรรวมตาง ๆ จงมความจาเปนทจะตองแสวงหาความร

ขอมลใหมากพอทจะใชประเมนตดสนใจ ดงนน การประเมนประสทธภาพนวตกรรม เทคโนโลยจงเปน

สวนหนงของการทางานบนฐานความร

27

เอกสารหมายเลข 5 : ใบความร เรอง การวเคราะหเพอจาแนกบทบาทหนาทของนวตกรรม เทคโนโลย

การเขาสอาชพเมอดาเนนธรกจไปจนประสบผลสาเรจ มกจะถกจบตามอง ทาตามกน

มาก สวนแบงการตลาดจงมขนาดเลกลงโดยลาดบ จนถงวนหนงจะเกดวกฤต จงมความจาเปนทจะตอง

พฒนาหรอขยายขอบขายอาชพออกไปหรอเรยนรทาในสงทคนอนทาไมได เพอใหอยไดอยางมนคง

ยงยน การพฒนาหรอขยายอาชพจะตองใชนวตกรรม เทคโนโลยเขามาชวย

ปญหาดงกลาวสามารถแสดงใหเหนขนตอนของพฒนาการไดดงน

4 ถาไมมการพฒนาธรกจจะเปน

ขาลง จาเปนตองขยายขอบขาย

จงมความตองการใชนวตกรรม

เทคโนโลยเขามาใชงาน

3 ธรกจในอนาคตจะมผคนเขามาเรยนรทาตาม

ทาใหเกดวกฤตสวนแบงตลาด

2 ธรกจอยในชวงพฒนาขยายตว

จะมคนจบตามองพรอมทาตาม

1 ธรกจระยะฟกตวของ

การเขาสอาชพ

แผนภมแสดงวงจรชวตของอาชพ

ปญหาทตองการคาตอบของผประกอบธรกจ

ปญหาการเลอกนวตกรรม เทคโนโลยของผ ประกอบอาชพ การตดสนใจเลอก

นวตกรรม เทคโนโลยไดตรงกบปญหาความตองการในธรกจใหมากทสด ตรงนเปนจดกาเนดภมปญญา

แตเรายงอยในสภาวะททาเองไมไดอาศยการนาเขาดวยตวเราเอง เพอใหไดนวตกรรม เทคโนโลยท

เหมาะสมลงตวกบงานอาชพของเรามากทสด

28

กรอบแนวคด

กรอบแนวคดการจดการใหไดนวตกรรมเทคโนโลยทเหมาะสมลงตวกบธรกจมากทสด

มกรอบแนวคดการดาเนนการดงน

1. กาหนดความตองการ

1 ระบสงทจะตองทาตอง 2 แสวงหาความร 3 ประเมนความสามารถ 4 ตดสนใจ

ใชนวตกรรม เทคโนโลย ความเขาใจ เพอระบ ในการทางานไดแทจรง นาเขามาใช

เขามาทางาน นวตกรรม เทคโนโลย ของนวตกรรมให งานใหเหมาะสม

กระจางดวยตนเอง

วธการกาหนดความตองการ

1. ระบสงทจะตองทาและจาเปนจะตองใชนวตกรรม เทคโนโลยเขามาใช เพอลดตนทน ลด

ระยะเวลา การทางานและสรางงานใหมของเสยหายเกดขนนอยทสด

ตวอยาง สงทจะตองทา และจาเปนตองใชนวตกรรม เทคโนโลย

(1) การพรวนดนใหละเอยดและผสมป ยหมกคลกเคลาลงดนใหกระจายสม าเสมอตองใช

แรงงานคนจานวนมาก คาใชจายสง งานหนก คนงานสไมไหว ทงงานลาออก จาเปนตองใชเทคโนโลย

การพฒนาดน

(2) ชวงฤดหนาวเบญจมาศไมออกดอก ถาสามารถทาใหออกดอกไดจะทาใหการปอนสนคาเขา

ตลาดไมขาดชวง จาเปนตองใชเทคโนโลยการบงคบพชใหออกดอกนอกฤดกาล

2. บอกบทบาทหนาททจะตองนานวตกรรม เทคโนโลยเขามาใช

ตวอยาง

(1) ทาใหแสงของวนในชวงเดอนธนวาคม – กมภาพนธ มความยาวขน เพอกระตนตาดอกเบญจมาศ

(2) เกษตรอนทรยพชขาดไนโตรเจน แตขอกาหนดหามใชป ยเคม จาเปนตองใชไนโตรเจนจาก

ธรรมชาต

แสวงหาความร ความเขาใจเพอระบนวตกรรม เทคโนโลยทเหมาะสม

ดวยการนาผลการวเคราะห (1) ระบส งท ตองทาและ (2) บทบาทหนาท ท จะตองนา

นวตกรรมเทคโนโลยเขามาใชไปสบคนขอมลสารสนเทศและศกษา สงเกตจากผรภมปญญาตาง ๆ ตองสรป

ดวยตนเองวา ควรจะใชเทคโนโลยอะไรและจาแนกบทบาทหนาทใหชดเจน ดงตวอยาง

ตวอยางท 1 เทคโนโลยการหมกดอง

เทคโนโลย บทบาท หนาท

ลกแปงขาวหมาก ยอยแปง สรางนาตาล

ลกแปงเหลา ยอยนาตาล สรางแอลกอฮอล

แลคโตบาซลลสในเครองดม

ยาคลท

ยอยโปรตน ยอยถวเหลองใหเปนกรดยรค

ยอยปลาใหเปนนาปลา

29

ตวอยางท 2 เทคโนโลยบงคบพชออกผลนอกฤดกาล


แสงหลอดฟลออเรสเซนท สรางแสงใหวนยาวขน กระตนใหพชตองการวนแสงยาว

ออกดอก

นาหมกพชผกผลไม เรงใบพชใหสะสมอาหารแกตว

อยางรวดเรว

กระตนผกกนดอกใหออกดอก

สมาเสมอทงแปลง

ฮอรโมนเรงการออกดอก เรงใบไมผลใหแกเรวขน กระตนไมผล (มะมวง) ออกดอก

นอกฤดกาล

การงดนาตนไม ทาใหตนโทรม ใบรวง กระตนใหตนสมทงใบออกจาก

ดอกพรอมกน

ตวอยางท 3 เทคโนโลยพฒนาดนดวยแทรกเตอร


ผานกระทะ ไถบกเบก พลกหนาดนจากลางขนบน

ผานหวสว ไถแหวกดนระดบลก สลายดนดานใหแตกนาซมลกลง

ในดนได

โรตาร ตสบดน สบดนใหละเอยด เพอการปลก

ผกและนาขาว

ประเมนความเหมาะสมและตดสนใจ

เมอไดศกษาบทบาทหนาทของนวตกรรม เทคโนโลยแลวเปนข นตอนการประเมนความ

เหมาะสมดวยการเทยบเคยงกบเทคโนโลยทเคยใชวาจะทาใหดขนแตกตางจากเดมไดมากหรอปานกลาง

ดงตวอยาง

ตวอยางท 1 มะมวงนาดอกไม ถาเกษตรกรใหนาใหอาหารพชอยางตอเนองอยางสมบรณมะมวง

นาดอกไมจะออกลกตอเนองใหลกตอเนองใหลกรนพ รนนองในปรมาณพอเหมาะนาเขาสตลาดไดเปนระยะ ๆ

อยางตอเนองกบการทเราตองลงทนใหสารเคมบงคบใหออกดอกตดผลพรอมกนนอกฤดกาลเหมาะสมกบ

ลกษณะตลาดทเรามอยหรอไม

ตวอยางท 2 หมกนาปลา เดมเพยงเตมเกลอกบปลาในอตราสวนทเหมาะสม หมกทงขามปกจะได

นาปลา แตถาเราใชเทคโนโลยจลนทรยแลคโตบาซลลสทตองบดปลาใหละเอยดผสมแลคโตบาซลลส

เพ มเขามาจะใชเวลาหกเดอนไดนาปลา แบบใดจะเหมาะสมกวากน เพราะถาใชเทคโนโลยแลคโต

บาซลลสจะตองเพมคาใชจายบดปลาและคาจลนทรย

30

สรป

การตดสนใจนานวตกรรม เทคโนโลยเขามาใชโดยไมผานการวเคราะหเพ อศกษา

บทบาทหนาทและความเหมาะสมมโอกาสทจะเสยงตอความเสยหายสนเปลองได หากเราหนมาให

ความสาคญเกยวกบขอมลสารสนเทศของนวตกรรม เทคโนโลย เรยนรทาความกระจางกจะลดอตราการ

เสยงไดด


1. ผเรยนปฏบตการประเมนนวตกรรม เทคโนโลยทภาครฐและเอกชนเสนอใหใช

2. ผเรยนนานวตกรรมหรอเทคโนโลยทตดสนใจใชมาวเคราะห ศกษา บทบาท หนาท เพ อ

ทราบรายละเอยดและประยกตใชใหถกตองไดดวยการศกษาตวอยาง

3. ผ เรยนศกษาข นตอนการทางานของนวตกรรม เทคโนโลย แลวทาตาม ตรวจสอบหา

ขอบกพรองของตนเองในการใชนวตกรรม เทคโนโลย แลวฝกการใชงานจนคลองแคลว

4. ผเรยนวางแผนการฝกทกษะทจาเปนตอการขยายอาชพ โดยรวมแหลงฝกความรทตองการฝก

วธการฝก และผลการฝก

31

บทท 2

ตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมความมนคง


สามารถตรวจสอบระบบความพรอมในการขยายอาชพใหมความมนคง


เรอง การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมนคง


1. เอกสารหมายเลข 6 ใบความร เรอง ความหมายและลกษณะองคประกอบในขอบขายอาชพ

2. เอกสารหมายเลข 7 ใบความร เรอง การวเคราะหชมชน

3. เอกสารหมายเลข 8 ใบความร เรอง ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

4. เอกสารหมายเลข 9 ใบความร เรอง การวเคราะห ตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง

อาชพ

32

เรองท 1 การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพใหมนคง


1. เขาใจขอบขายระบบธรกจ

2. เขาใจขอบขายระบบเศรษฐกจพอเพยง

3. เขาใจการวเคราะหตรวจสอบปฏสมพนธระหวางองคประกอบในขอบขายระบบ

ธรกจกบเศรษฐกจพอเพยงเพอประเมนระบความพรอมการสรางอาชพใหมนคง



ของการเรยนร กจกรรม

การวดผลและ

ประเมนผล สอการเรยน

1. เขาใจขอบขายระบบ

ธรกจ


ใหผเรยนศกษาความหมายและ

ลกษณะองคประกอบรวมใน

ขอบขายระบบอาชพจาก

ใบความร

การระบองคประกอบ

รวมในขอบขายระบบ

ธรกจ


ใบความร เรอง

ความหมายและ

ลกษณะของ

องคประกอบใน


2. เขาใจขอบขายระบบ

เศรษฐกจพอเพยง


ใหผเรยนศกษาความหมายและ

ลกษณะองคประกอบการคดใน

ระบบเศรษฐกจพอเพยงจาก

ใบความร

การระบองคประกอบ

การคดในระบอบ



ใบความร เรอง ปรชญา


3. เขาใจวเคราะห

ตรวจสอบปฏสมพนธ

ระหวางองคประกอบ

ในขอบขายระบบ

เศรษฐกจพอเพยง เพอ

ประเมนระบความ

พรอมการสรางอาชพ

ใหมนคง


1. ใหผเรยนศกษา วเคราะหการ

ประกอบอาชพ โดยยดหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ความคดรวบยอดของ

ปฏสมพนธระหวาง

องคประกอบในอาชพ

กบเศรษฐกจพอเพยง


ใบความร เรอง การ

วเคราะห ตรวจสอบ

ระบบความพรอมใน

การสรางอาชพ 2. ผเรยนทาบนทกความพรอมใน

การสรางอาชพตามความคดรวบ

ยอดของปฏสมพนธ ระหวาง

เศรษฐกจพอเพยงกบ

องคประกอบการทาอาชพ

การระบปฏสมพนธบอก

ขอบกพรองทตองพฒนา

ใหเกดความพรอม

33

เอกสารหมายเลข 6 : ใบความร เรอง ความหมายและลกษณะองคประกอบในขอบขายอาชพ

องคประกอบในระบบอาชพ

แผนภมแสดงความสมพนธองคประกอบภายในระบบอาชพ

จากแผนภมความสมพนธองคประกอบภายในระบบอาชพ มองคประกอบทสาคญและสงผล

กระทบความมนคงของอาชพ 4 องคประกอบดวยกนคอ (1) ทน (2) ผลผลต (3) ลกคา และ (4) การ

เรยนรพฒนาตนเองของสถานประกอบการ

ทน

ในการประกอบอาชพ การจดการทนเปนเรองสาคญ เพราะทนจะตองผนแปรสาคญตอความ

มนคงของอาชพ ทนมหลายประเภททผประกอบอาชพจะนาเขามาบรณาการใชลงทนประกอบการ เชน

1. เงนทน ไดมาจากการออม จากการสะสมทน จากการกยมสถาบนการเงน

2. ทนทดน เปนทตงสถานประกอบการ เปนฐานการผลตทจะตองมการจดการใหการใชทดน

เปนไปอยางมประสทธภาพ

3. ทนทางสงแวดลอม เชน การเกษตรอนทรย ตงบนพนทปาเขาโดยลอม ทาใหไดความชนและ

ปยธรรมชาตมาตามลมและไหลมากบนาฝน ทาใหลดตนทนเกยวกบปยหมกและจลนทรยลงได

ทน

การพฒนา

ตนเอง ผลผลต

ลกคา

อาชพมนคง

34

ผลผลต

เปนตวเปาหมายการประกอบอาชพทจะตองมมาตรฐาน ขอกาหนดในรปแบบตาง ๆ ทงในรป

ลายลกษณอกษร ในรปของคานยมทยอมรบกนทวไปทผผลตจะตองทาใหไดตามมาตรฐานในการจดการ

ใหเกดผลผลตมองคประกอบรวมอยหลายประการ เชน

1. คณภาพผลผลต ตองเปนไปตามมาตรฐาน คานยมของลกคา

2. กระบวนการผลต ตองสามารถลดตนทนได

3. การจดการผลผลตสงมอบใหลกคาในสภาพทมคณภาพใหมากทสด

4. ความปลอดภยของผลผลต

ลกคา

เปนองคประกอบท สาคญเพราะถาไมมลกคากจะไมเกดการหมนเวยนทางรายได รปแบบ

เศรษฐกจจะเปนการทาเพออยเพอกน แบงปนกนในชมชน ประเทศชาตคงไมมรายไดมาพฒนาประเทศ

การประกอบอาชพจงใหความสาคญกบลกคาทจะตองสรางความผกพนภกดตอกนและขยายวงกวาง

ออกไป ทาใหผลผลตจาหนายไดปรมาณสงขน ซงสงผลกระทบโดยตรงตอความมนคง ยงยนของอาชพ

สวนบคคลและสงคมประเทศชาต

การพฒนาตนเอง

การประกอบอาชพธรกจ ผประกอบอาชพจาเปนตองศกษาวเคราะหสภาพการผลต การตลาด

การลงทน คานยม นวตกรรมเทคโนโลยตาง ๆ ใหสามารถจดการพฒนาธรกจใหกาวหนาสมพนธกบการ

เปลยนแปลงของสงคมโลก เพอสรางความมนคงในอาชพใหเตบโตขนไมใหอาชพตกตาและตายลง

ตวอยางท 1 อาชพเขยนปายประกาศถาพฒนาตนเองไมใชคอมพวเตอรและองคเจทกยงสามารถ

ดาเนนธรกจตอไปได แตถาหากไมยอมรบการเปลยนแปลงและเรยนรอาชพเขยนปายประกาศกจะตายลง

ทงหมดแลว

ตวอยางท 2 รานโชหวยทเรยนรพฒนาตนเอง วจยระบสนคาจาเปนของคนในชมชน ตองใช

ประจาและจานวนมาก แลวจดรานใหมบรรจสนคาทจาเปน ทาใหรานคาไมรกรงรง ถาหากราคาขายท

เปนจรงไมเอาเปรยบ คนในชมชนกเตมใจซอไมเสยเวลาไปศนยการคาทตองมการเดนทาง รานโชหวยท

ไมเรยนรพฒนาตนเอง จงตายไปจากทองถน

35

เอกสารหมายเลข 7 : ใบความร เรอง การวเคราะหชมชน

วเคราะหชมชน

การขยายงานอาชพ เปนแนวทางการดาเนนงานอาชพ ใหมความเขมแขงและเกดความมนคงใน

การประกอบอาชพ ทมความสอดคลองกบความตองการของตลาด

การขยายงานอาชพ จะประสบความสาเรจหรอไมนน ขนอยกบศกษาและการวเคราะหขอมล

สถานการณของชมชนทงภายในและภายนอก ใหตรงกบสภาพความเปนจรงตามสภาพการณทมการ

เปลยนแปลง เพอสรางความเชอมนและกาหนดเปาหมายการขยายงานอาชพทชดเจน

ดงนน การดาเนนการขยายงานอาชพใหประสบความสาเรจ แมวาผดาเนนการอาชพ จะไดม

การพฒนางานอาชพมาแลวอยางตอเนอง พรอมทงไดวเคราะหความเปนไปได รวมถง ไดศกษาขอมล

องคประกอบทเกยวของมาแลวกตาม

ในการขยายงานอาชพใหเกดความมนคง จาเปนตองใหความสาคญตอการวเคราะหขอมล

สถานการณของชมชน ใหเหมาะสมและมความสอดคลองกบสภาพบรบทของพนท ไดแก

ทรพยากรธรรมชาต ลกษณะภมอากาศ ภมประเทศ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต และ

ทรพยากรมนษย

ดงนน เพอเปนการสรางความเชอมนและสามารถกาหนดเปาหมายในการดาเนนงานขยาย

อาชพเพอความมนคงไดอยางเหมาะสม จงควรไดมการวเคราะหชมชนเกยวกบสภาพบรบทของพนทกบ

งานอาชพทตดสนใจจะดาเนนการพฒนา

การดาเนนการวเคราะหชมชน โดยทวไปนยมใชเทคนค SWOT ในการประเมน เพราะ เปน

เทคนคสาหรบการวเคราะหสภาพแวดลอมทมผลกระทบวา มผลดหรอผลเสยอยางไรตอสงทจะกระทา

มรายละเอยด ดงน

S (Strength) จดแขง หมายถง ความสามารถ หรอสถานการณภายในชมชนทเปนเชง

บวก ซงสามารถนามาใชประโยชนในการทางาน เพอใหงานบรรลวตถประสงค หรอกอใหเกดประโยชน

ตอการทางาน สงผลใหงานททาเกดความเขมแขง

W (Weakness) จดออน หมายถง สถานการณภายในชมชนทเปนเชงลบ ซงไมสามารถ

นามาใชเปนประโยชนในการทางาน เพอใหงานบรรลวตถประสงค หรอไมกอใหเกดประโยชนตองาน

อาจสงผลใหงานททาเกดคงวามลมเหลวได

O (Oportunity) โอกาส หมายถง ปจจยและสถานการณภายนอกชมชน ทเออ

ประโยชนในการทางานใหบรรลวตถประสงค หรอหมายถง สภาพแวดลอมภายนอกทเปนประโยชนตอ

การดาเนนงาน

36

T (Treat) อปสรรค หมายถง ปจจยและสถานการณภายนอกชมชน ทขดขวางหรอไม

สนบสนนตอการทางานใหบรรลวตถประสงค หรอหมายถง สภาพแวดลอมภายนอกทเปนปญหาตอการ


ในการดาเนนการวเคราะหชมชนตามสภาพบรบทของพนท ไดแก ทรพยากรธรรมชาต

ลกษณะภมอากาศ ภมประเทศ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต และทรพยากรมนษย กบงาน

อาชพทตดสนใจจะดาเนนการพฒนา ดวยเทคนค SWOT เพอการเขาสอาชพ มขนตอนการดาเนนงานดงน

1. กาหนดประเดนสภาพบรบทของพนททมความสมพนธตองานอาชพทตดสนใจทจะ

ดาเนนการพฒนา เพอการนามาวเคราะห เชน

1.1 กลมอาชพเกษตรกรรม ประเดนสภาพบรบททควรนามาวเคราะห ไดแก

ทรพยากรธรรมชาต ลกษณะภมอากาศ ลกษณะภมประเทศ และทรพยากรมนษย

1.2 กลมอาชพอตสาหกรรม ประเดนสภาพบรบททควรนามาวเคราะห ไดแก

ทรพยากรธรรมชาต ลกษณะภมประเทศ สภาพภมอากาศ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต

1.3 กลมอาชพพาณชยกรรม ประเดนสภาพบรบททควรนามาวเคราะห ไดแก

ทรพยากรธรรมชาต ภมอากาศ ภมประเทศ และทาเลทตง

1.4 กลมอาชพความคดสรางสรรค ประเดนสภาพบรบททควรนามาวเคราะห

ไดแก ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรมนษย

1.5 กลมอาชพอานวยการและอาชพเฉพาะทาง ประเดนสภาพบรบททควร

นามาวเคราะห ไดแก ทรพยากรธรรมชาต ลกษณะภมอากาศ ภมประเทศ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ

และวถชวต และทรพยากรมนษย

2. กาหนดรายละเอยดยอยทจะทาการวเคราะหในแตละประเดนของสภาพบรบทแตละ

ดานกบงานอาชพทกาหนดจะดาเนนการพฒนา เชน

ประเดนของสภาพบรบท รายละเอยดของประเดน

1. ทรพยากรธรรมชาต 1.1 ความเหมาะสมและคณภาพของทรพยากรธรรมชาต

1.2 ทรพยากรธรรมชาตในชมชน และ/หรอ ชมชนขางเคยงท

เออตองานอาชพ

1.3 ปรมาณและคาใชจายในการซอทรพยากร

1.4 ปรมาณนา / แหลงนา ทตองใชในงานอาชพ

1.5 รายละเอยดของประเดนอนๆ ทเกยวของ

37

ประเดนของสภาพบรบท รายละเอยดของประเดน

2. ลกษณะภมอากาศ 2.1 ลกษณะภมอากาศ

2.2 สภาพภมอากาศกบการสนบสนนงานอาชพ

2.3 ความสมพนธของภมอากาศกบสภาพพนท

2.4 ความสมพนธของภมอากาศกบทรพยากรธรรมชาต


3. ภมประเทศ 3.1 ลกษณะภมประเทศ

3.2 สภาพภมประเทศกบการเกอหนนงานอาชพ

3.3 ความสมพนธของภมประเทศกบงานอาชพ

3.4 ความสมพนธของภมประเทศกบทรพยากรธรรมชาต


4. ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ

และวถชวต

4.1 งานอาชพสอดคลองกบศลปะของชมชน

4.2 งานอาชพมความสมพนธกบวฒนธรรมของชมชน

4.3 งานอาชพมความสมพนธกบประเพณของชมชน

4.4 งานอาชพมความสมพนธกบวถชวตของคนในชมชน


5. ทรพยากรมนษย 5.1 ความร ในการประกอบอาชพของตนเอง

5.2 ผรในชมชน ทมความรเกยวกบงานอาชพ

5.3 แรงงานในชมชนทจาเปนตองใชในงานอาชพ

5.4 การบรหารงานบคคล / แรงงาน

5.5 ความสมพนธของคนในชมชนกบผประกอบการ


3. เมอสามารถกาหนดรายละเอยดยอยไดในแตละประเดนของสภาพบรบทแลว ในการ

วเคราะห ใหดาเนนการวเคราะหในแตละดานของการวเคราะหดวยเทคนค SWOT ตามตารางวเคราะห

ดงน

38

อาชพทตดสนใจเลอก .................................................

สถานการณภายในชมชน

จดแขง จดออน

1. ทรพยากรธรรมชาต

2. ลกษณะภมอากาศ

3. ภมประเทศ

4. ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต

5.ทรพยากรมนษย






สถานการณภายนอกชมชน

โอกาส อปสรรค




4. ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต \







4. ดาเนนการวเคราะหระบขอมลตามความเปนจรง ตามหวขอของรายละเอยดยอยในแต

ละประเดนของสภาพบรบทชมชนวา มความสมพนธกบงานอาชพทจะดาเนนการพฒนาอยางไร ทงน

ในการวเคราะหระบขอมล ผดาเนนการไดแกผทตดสนใจขยายอาชพเพอความมนคง เปนผดาเนนการเอง

โดยตองวเคราะหระบขอมลดวยความเปนจรง

ในการวเคราะหระบขอมลสถานการณภายในชมชน เปนการวเคราะหระบ

ขอมลเกยวกบรายละเอยดยอยในแตละประเดน แยกขอมลภายในชมชนทเปนเชงบวกหรอเปนสวน

สนบสนน เกอหนนใหงานอาชพประสบความสาเรจ ในดานจดแขง และระบขอมลในชมชนทเปนเชงลบ

หรอเปนขอมลทอาจจะเปนปญหาไดกบงานอาชพ ในดานจดออน

ในการวเคราะหระบขอมลสถานการณภายนอกชมชน เปนการวเคราะหระบ

ขอมลเกยวกบรายละเอยดยอยในแตละประเดน แยกขอมลภายนอกชมชนทเปนเชงบวก หรอเปนสวน

สนบสนน เออประโยชนในการทางานอาชพใหบรรลวตถประสงค หรอเปนประโยชนตอการดาเนนงาน

ในดานโอกาส และระบขอมลภายนอกชมชนทเปนเชงลบ หรออาจจะเปนสงทขดขวางหรอไม

39

สนบสนนตอการทางานอาชพใหบรรลวตถประสงค หรอเปนปญหาตอการดาเนนงานอาชพ ในดาน

อปสรรค

ตวอยางการวเคราะหระบขอมล

อาชพ การขยายผลตภณฑจากนามนมะพราวกลนเยน



1. ทรพยากรธรรมชาต ในพนทตาบลเกาะกด ม

มะพราวเปนจานวนมาก

2. ลกษณะภมอากาศ ลกษณะภมอากาศ มความ

เหมาะสมตอการทองเทยว มนกทองเทยวทงชาว

ไทยและชาวตางประเทศนยมเดนทางมาเทยว

เปนจานวนมาก จงเกอหนนในการดาเนนงาน

อาชพ

3. ภมประเทศ ตาบลเกาะกด มภมประเทศเปน

เกาะทมธรรมชาตสวยงาม มนกทองเทยวทงชาว

ไทยและชาวตางประเทศเดนทางมาเทยวเปน

จานวนมาก จงเกอหนนในการดาเนนงานอาชพ


นามนมะพราว เปนผลตภณฑทสามารถนาไปใช

รวมในการผลตเปนผลตภณฑอนๆได

5. ทรพยากรมนษย ดาเนนการดวยสมาชก

ภายในครอบครว และสามารถจางแรงงานใน

พนทได

1. ทรพยากรธรรมชาต ไมมทรพยากรธรรมชาต

เปนวตถดบสวนผสมในการผลต

2. ลกษณะภมอากาศ อาจมปญหาไดในชวงฤด

มรสม เพราะเรอโดยสารอาจจะไมออกเรอ

3. ภมประเทศ ตาบลเกาะกดหางจากฝงรวม 80

กโลเมตรทางทะเล อาจจะมปญหาในการขนสง

และการจาหนายผลผลตได

4. ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต ไม

มขอมลเปนจดออน

5. ทรพยากรมนษย ไมมขอมลเปนจดออน

40



1. ทรพยากรธรรมชาต ไมมขอมลเปนโอกาส

2. ลกษณะภมอากาศ นกทองเทยวทงชาวไทย

และชาวตางประเทศนยมเดนทางมาเทยวเปน

จานวนมาก เพราะมลกษณะภมอากาศ มความ

เหมาะสมตอการทองเทยว จงเกอหนนในการ

ดาเนนงานอาชพ

3. ภมประเทศ ภมประเทศของตาบลเกาะกด ม

มะพราวเปนจานวนมาก และมธรรมชาต

สวยงาม มนกทองเทยวทงชาวไทยและชาว

ตางประเทศเดนทางมาเทยวเปนจานวนมาก จง

เกอหนนในการดาเนนงานอาชพ\

4. ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต การ

ดารงชวต สามารถใชนามนมะพราวกลนเยน

นามาเปนสวนผสมหลกในการผลตผลตภณฑ

เพอใชในชวตประจาวนได

5. ทรพยากรมนษย ไมมขอมลเปนโอกาส

1. ทรพยากรธรรมชาต จะตองสงวตถดบ

สวนผสมในการผลตจากภายนอกทองถน มาใช

ในการผลต

2. ลกษณะภมอากาศ อาจมปญหาไดในชวงฤด

มรสม เพราะเรอโดยสารอาจจะไมออกเรอ

3. ภมประเทศ ตาบลเกาะกดหางจากฝงรวม 80

กโลเมตรทางทะเล อาจจะมปญหาในการขนสง

และการจาหนายผลผลตได

4. ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถชวต ไมม

ขอมลเปนอปสรรค

5. ทรพยากรมนษย มผผลตในทองถนอน ท

ดาเนนการผลต อาจสงผลตอการจาหนายได

5. เมอดาเนนการวเคราะหระบขอมลตามหวขอของรายละเอยดยอยในแตละประเดน

ของสภาพบรบทชมชนแลว ผวเคราะหขอมลตองวเคราะหสรปขอมลทงหมด เพอใหมองเหน

สภาพการณทงหมด พรอมทจะนาไปกาหนดเปาหมายและทศทางทจะดาเนนการขยายอาชพ โดยควร

สรปเปนขอเพอความชดเจน

ตวอยางการวเคราะหสรปขอมล

จากผลการวเคราะหระบขอมล สามารถสรปขอมลไดดงน

1. จากขอมลสภาพการณภายใน สรปไดวา การขยายผลตภณฑจากนามนมะพราวกลน

เยน สามารถนานามนมะพราวกลนเยน ไปใชเปนสวนผสมหลกในการผลตผลตภณฑ สาหรบนาไปใช

41

ในชวตประจาวนได ประกอบกบ ตาบลเกาะกด เปนแหลงทองเทยว ทมภมประเทศ อดมไปดวยมะพราว

และธรรมชาตสวยงาม มลกษณะภมอากาศ ทเหมาะสมตอการทองเทยว ทาใหมนกทองเทยวทงชาวไทย

และชาวตางประเทศ นยมเดนทางมาเทยวเปนจานวนมาก จงเกอหนนในการดาเนนงานอาชพ โดย

สามารถดาเนนการไดดวยสมาชกภายในครอบครว และสามารถจางแรงงานในพนทได

ทงน หากมการดาเนนงานการขยายผลตภณฑจากนามนมะพราวกลนเยน ตอง

คานงถงวสดสวนผสมในการผลต เพราะในพนทตาบลเกาะกดไมมทรพยากรธรรมชาต เพอใชในการ

ผลต รวมทง ระยะทางของตาบลเกาะกดหางจากฝงรวม 80 กโลเมตรทางทะเล และสภาพภมอากาศ

ในชวงฤดมรสม เพราะเรอโดยสารทจะฝากผลผลตไปจาหนายอาจจะไมออกเรอ

2. จากขอมลสภาพการณภายนอก สรปไดวา การขยายผลตภณฑจากนามนมะพราวกลน

เยน สามารถใชนามนมะพราวกลนเยน นามาเปนวสดหลกในการผลตผลตภณฑเพอใชในชวตประจาวน

เพอการจาหนายได เพราะตาบลเกาะกด เปนแหลงทองเทยว ทมภมประเทศ อดมไปดวยมะพราว และ

ธรรมชาตสวยงาม มลกษณะภมอากาศ ทเหมาะสมตอการทองเทยว ทาใหมนกทองเทยวทงชาวไทยและ

ชาวตางประเทศ นยมเดนทางมาเทยวเปนจานวนมาก จงเกอหนนในการดาเนนงานอาชพ

ทงน การขยายผลตภณฑจากนามนมะพราวกลนเยน ตองคานงถงวสด

สวนผสมในการผลต เพราะตองสงซอจากภายนอกพนท รวมทง ระยะทางของตาบลเกาะกดหางจากฝง

รวม 80 กโลเมตรทางทะเล และสภาพภมอากาศในชวงฤดมรสม เพราะเรอโดยสารทจะฝากซอวสด

สวนผสมในการผลต และฝากผลผลตไปจาหนายอาจจะไมมการออกเรอ

3. ภาพรวมการวเคราะหสภาพการณสรปไดวา

1. มความเหมาะสมและเปนไปได ในการการขยายผลตภณฑจากนามน

มะพราวกลนเยน เพราะสามารถนานามนมะพราวกลนเยน ไปใชเปนสวนผสมหลกในการผลตผลตภณฑ

สาหรบนาไปใชในชวตประจาวนได

2. ดาเนนการขยายอาชพเพอความมนคง ใชการบรหารจดการอาชพในลกษณะ

ครอบครว และสามารถจางแรงงานเพอสนบสนนการผลตได ตามจานวนการผลตในแตละชวง

6. เมอสามารถวเคราะหกาหนดเปาหมายและทศทางทจะดาเนนการขยายอาชพไดแลว

เพอใหเกดเปาหมายสงสดและเสนทางการดาเนนการขยายอาชพใหเกดความมนคง ผประกอบการควร

จดทาแผนพฒนาธรกจชมชน เพอใหการบรหารจดการงานอาชพเปนไปอยางมระบบและเปาหมายท

ชดเจน

42


ใหผเรยนวเคราะหชมชน ตามสภาพบรบทของพนท ไดแก ทรพยากรธรรมชาต

ลกษณะภมอากาศ ภมประเทศ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณและวถชวต และทรพยากรมนษย กบงาน

อาชพทกาหนดจะขยายงานอาชพ ดวยเทคนค SWOT เพอการขยายอาชพเพอความมนคง

อาชพทตดสนใจเลอก .................................................

























43

เอกสารหมายเลข 8 : ใบความร เรอง ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


เช อวา คนไทยสามารถพฒนาศกยภาพการคด การกระทาใหเขมแขงข น เพอสราง

เศรษฐกจแกปญหาความยากจนดวยการสรางลกษณะนสยประจาใหเปนบคคลทจะทาอะไรตองคดหา

เหตผล คดตดสนใจระบบความพอดสาหรบตนเองหรอชมชน กาหนดแนวทางสรางภมค มกนใหกบ

อาชพทจะทา เรยนร สรางความรอบรใหกระจางพงพาตนเองได และมคณธรรม จรยธรรม สงผลใหการ

พฒนาเศรษฐกจของบคคล สามารถสรางความพอเพยงอยดมสข และกาวถงความมงมศรสข ดารงชวต

อยางพอเพยงเกอกลสงคมได

การเรยนรเพอพฒนาศกยภาพ การคด การกระทา ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจะ

มงเนนองคประกอบแหงคณคา 5 ประการ คอ

1. การพฒนาทกษะการคดหาเหตผล

2. การพฒนาทกษะการคดตดสนใจระบความพอดสาหรบตนเองและชมชน

3. การพฒนาทกษะการคดกาหนดแนวทางสรางภมคมกนใหกบเรองทจะทา

4. การพฒนาทกษะการแสวงหาความรและสรปองคความรในเรองทจะทา

5. การพฒนาเจตคตเพอการคดการกระทาใหเกดคณคาในคณธรรมและจรยธรรม

การประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนการนาองคประกอบแหงคณคา 5 ประการ

ไปบรณาการกบเหตการณสาระทนาเขามาเกยวของดวยการนามาวเคราะหความสมพนธระบลกษณะ

ปฏสมพนธทนาจะเกดใชเปนขอมลสารสนเทศในการตดสนใจกาหนดแผนพฒนาระดบตาง ๆ

การวดผลประเมนผล ความสาเรจของการใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ควรจะเปนการ

ประเมนตนเองเพอการพฒนา เพราะผลสาเรจของแตละบคคลแตกตางกน จงเปนการวดผล ประเมนผล

เพอบอกตนเองวา ขณะนเราอยตรงไหน แลวเราพอหรอยง มใชการตดสนใจวาเกงกวาใคร

ความหมายและลกษณะองคประกอบแหงคณคา 5 ประการ

ความมเหตผล หมายถง การทเราจะทาอะไร เราจะตองศกษาวาอะไรเปนเหตและลกษณะ

ผลทเกดเปนอยางไรดวยการจาแนกออกใหไดวา ถาเราตองการใหเกดอะไร มอะไรเปนเหตททาใหเกด

เหตท 1

เหตท 2 ผลทเกดจากความคด

เหตท 3

ตวอยาง

รสชาตถกปากคนไทยอยแลว

กลวยตากม มกระแสและผลการวจยวา

คนนยมกนมาก กลวยตากเปนอาหารมคณคาสง

เปนอาหารราคาถกหาซองาย

44

ความพอด หมายถง สงทเราจะทามความพอดอยตรงไหนทเราสามารถเขาถงไดจรง

อยางไมทกขยากเดอดรอนมากนก ซงเปนเรองของเอกตบคคลดงตวอยาง

ตวอยางท 1 นางลอยตดสนใจปลกกลวยนาวาพนธมะลออง เพอใชทากลวยตากบน

พนท 3 ไร โดยมขอมลในการระบความพอด ดงน

1. ตองใชแรงงานของตวเองเพยงคนเดยว

2. มความรวา กลวยเมอปลกแลวจะใชเวลา 12 เดอน จงใหผลผลต ถาปลกเดอนละ 100

ตารางวา เมอครบ 12 เดอน จะเตมพนท 3 ไร มผลผลตออกมาในปรมาณพอดกบการจดการตากแหงได

เปนระยะ ๆ

3. ผลผลตกลวยตากอบแหงจะมปรมาณพอดกบการจดจาหนายดวยตนเอง

ตวอยางท 2 นายเขม ชายพการเดนไมได แตนงเคลอนทได ตดสนใจปลกหนอไมฝรง

200 ตารางวา (ครงไร) โดยมขอมลในการระบความพอด ดงน

1. ตองการมรายไดเพยงวนละ 300 บาท ใชเลยงตนเอง และคณแม

2. มทดนของตนเอง 2 ไร อยทามกลางพนทปลกหนอไมฝรง มบรษทจดจาหนายมารบ

ซอถงชมชนทกวน

3. ถาเรมตนใชพนท 200 ตารางวาในการผลตจะพอดกบสภาพรางกายทาไดสบาย ๆ

4. พนท 200 ตารางวาสามารถใหผลผลตไดวนละ 8 – 10 กโลกรม

5. หนอไมฝรงราคากโลกรมละ 40 บาท วนหนงจะมรายได 300 – 400 บาท คอนขางแนนอน

6. การปฏบตการดแลตนหนอไมฝรง คนปกตนงทา คนพการจะตองนงอยแลว การ

เคลอนตวกใชวธการถดไป จงเปนกจกรรมทเหมาะสมทสดขณะน

ภมคมกน หมายถง การกาหนดแนวทางการจดการปองกนความเสยหาย ไดแก การ

ออมสะสมทนเพอปองกนสภาพคลองทางการเงนและเปนทนขยายกจกรรม เมอไดจงหวะเวลาทสมควร

มาถง การสรางศรทธาใหลกคายอมรบไมทอดทงเลกซอขายกบเรา การสรางคณภาพผลผลตใหลกคา

เชอถอไดวา ผลผลตทซอมคณภาพแนนอน การสรางความรกภกดตอคนรวมงานใหมความรสกวา ทางาน

อยกบเรามชวตปลอดภยมอยมกนแนนอน

ความรอบร หมายถง เมอเราคดหาเหตหาผลวาเราจะทาอะไรแลวคดตดสนใจวาควรทา

เทาไร จะพอดกบสภาพทเปนจรงและเขาถงได ดงนน เมอตดสนใจไดและทาจรงเราจาเปนตองเรยนร

รายละเอยดตาง ๆ แสวงหาความร ตรวจสอบความรจนกระจางบรณาการเขากบประสบการณของตนเอง

สรปเปนองคความรเพอใชดาเนนการจรงได

คณธรรม หมายถง ความคด เจตนาทเกยวของกบการประกอบอาชพเปนไปอยางมคณคา

สอดคลองกบศลธรรม กฎระเบยบ ขอกาหนด และไมสรางความเดอดรอนแกสงคม

45

สรป

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนเรองของความรสก ความมงมน การรทนและเขาใจในสงทจะทา

คดสรางสรรคและรบรโลกกวาง เพอการดารงชวตอยอยางพอเพยงในสงคม ชมชนของงาน และกาวเขาส

โลกแหงการแขงขนทางเศรษฐกจในระบบทนนยมไดอยางมสตปญญา

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไมไดปฏเสธทนนยม แตจะใชพลงแหงสตปญญา พฒนาตนเอง สงคม

ชมชน รวมกน สรางทนนยมใหม นาพาประเทศเขาสความเปนมหาอานาจแหงสนตสขทมนคงยงยน


ใหผเรยนวเคราะหการประกอบอาชพของตนเอง หรอสมภาษณภมปญญาในชมชน วาไดยดหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนแนวทางในการประกอบอาชพหรอไม โดยวเคราะหใหครบท ง 5

องคประกอบ

46

เอกสารหมายเลข 9 : ใบความร เรอง การวเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรางอาชพ


ใชตารางสมพนธสองทาง

วเคราะหความสมพนธ

แผนภมแสดงกรอบแนวคดการวเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรางอาชพ

จากแผนภมดงกลาว จะเหนวา การวเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง

อาชพมภารกจทจะตองทา 2 ขนตอน คอ

1. การนาองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยงและองคประกอบการทาอาชพมาวเคราะห

โดยตารางสมพนธสองทาง เพอคดหาปฏสมพนธทเกดขนระหวางองคประกอบ

2. นาปฏสมพนธทวเคราะหไดมาตรวจสอบกบสภาพจรงวา มอะไรบางทยงไมพรอม

แลว สรปลกษณะความพรอมและสงทจะตองสรางใหเกดความพรอม

การวเคราะหระบปฏสมพนธระหวางองคประกอบ

ดวยการนาองคประกอบของเศรษฐกจพอเพยงมาบรรจในตารางสมพนธสองทางตาม

แนวตงแลวนาองคประกอบทางอาชพมาบรรจในตารางสมพนธสองทางตามแนวนอน แลวระบความคด

รวบยอดของปฏสมพนธทควรจะเปน ดงน

องคประกอบของ


1. เหตผล

2. ความพอประมาณ

3. ภมคมกน

4. ความรอบร

5. คณธรรม

องคประกอบของ

การทาอาชพ

1. ทน

2. ผลผลต

3. ลกคา

4. การเรยนรพฒนา

ตนเอง

ปฏสมพนธ

ทควรจะเปน

ตรวจสอบกบ

สภาพจรง

สรปความพรอม

47

ตวอยาง : การวเคราะหความสมพนธเพอกาหนดความคดรวบยอดของปฏสมพนธทควรจะเกด

องคประกอบ

เศรษฐกจ ของการ

พอเพยง ทาอาชพ

1. ทน 2. ผลผลต 3. ลกคา 4. การเรยนรพฒนา

ตนเอง

A

ความมเหตผล

A1

เอาจากไหน

A2

คณภาพเปน

อยางไร

A3

เปนใคร

ขายใหใคร

A4

ความสามารถ

ยกระดบคณภาพ

อยางตอเนอง

B

ความพอประมาณ

B1

เทาไร

B2

จะทาเทาไร

B3

ขายแบบไหน

B4

ความสามารถท

จาเปนตองพฒนา

ใหเกดมอะไรบาง

C

ภมคมกน

C1 การออม

- การสะสมทน

C2

ลกคายอมรบ

C3

ความเชอทจะได

ผลตภณฑทด

C4

ความภกดของ

บคลากรรวมงาน

D

ความรอบร

D1

- แผนธรกจ

- แผนการลงทน

D2

วธการผลต

D3

วธการบรโภค

D4

- การผลต

- การตลาด

- การกระจายสนคา

E

คณธรรม

E1

ระเบยบวนยการ

ใชเงน

E2

คณภาพไดตาม

ขอกาหนด

E3

ผลผลตปลอดภย

E4

อนรกษ

สภาพแวดลอม

จากตารางสมพนธสองทางเราจะเหนความคดรวบยอดของปฏสมพนธทง 20 รายการ ท

ผเรยนผประกอบอาชพจะตองคดหาคาตอบในทกรายการ (ตงแต A1 ไปจนถง E4) กบสภาพทเปนจรง

ของตนเองแลวจาแนกรายการทมความพรอม และรายการทไมพรอม กจะเปนการตรวจสอบความพรอม

ในการสรางอาชพจาก 20 คาถาม แลวจดทาบนทกสภาพความพรอมในการสรางอาชพ

48

ตวอยาง บนทกความพรอมในการสรางอาชพ การผลตผลมะเดอฝรง (Fix) อบแหง

ความคดรวบยอดของปฏสมพนธ สภาพทเปนจรง

A1 เหตผลเกยวกบทน : ใชทนจากแหลงใด A1 ทนจากการออมของตนเอง

B1 ความพอประมาณเกยวกบทน : จะตองใชเทาไร B1 เรมตนท 20,000 บาท

C1 ภมคมกนเกยวกบทน : การออม การสะสม C1 -

D1 ความรอบรเกยวกบทน : แผนการลงทน D1 -

E1 คณธรรมทเกยวกบทน : ระเบยบวนยการใชเงน E1 มนใจในการฝกอบรมจากครอบครว และไปรบการ

อบรมสมมนาเกยวกบการจดการทนแลว

A2 เหตผลเกยวกบผลผลต : คณภาพเปนอยางไร A2 ผลผลตลกโตขนาด 6 ลก/กก. เนอหวานนมกลน

แบบกหลาบ

B2 ความพอประมาณเกยวกบผลผลต : จะทาเทาไร B2 จะทาผลผลต 2 ไร

C2 ภมคมกนเกยวกบผลผลต : ลกคายอมรบ C2 -

D2 ความรอบรเกยวกบผลผลต : วธการผลต D2 แสวงหาความรศกษาดงานสรปองคความรไดแลว

E2 คณธรรมเกยวกบผลผลต : คณภาพไดตาม


E2 -

A3 เหตผลเกยวกบลกคา : ขายใหใคร A3 ขายกบกลมผรกษาสขภาพ

B3 เหตผลเกยวกบลกคา : ขายไดไหม B3 ขายตรงกบผรกสขภาพ

C2 ภมคมกนเกยวกบลกคา : ความเชอถอผลตภณฑ C3 มเอกสารรบรองคณภาพเกษตรอนทรยของกรม

วชาการเกษตร

D3 ความรอบรเกยวกบ : มาตรฐานคณภาพผลผลต D3 จดทาเอกสารคณคาผลผลต และวธการบรโภค

กากบสนคา

E3 คณธรรมเกยวกบลกคา : ผลผลตปลอดภย E3 ใชกระบวนการเกษตรอนทรยไมใชสารพษ

A4 เหตผลเกยวกบการพฒนาตนเอง : ความสามารถ

ยกระดบคณภาพอยางตอเนอง

A4 -

B4 ความพอประมาณเกยวกบการพฒนาตนเอง :

ศกยภาพทตองพฒนา

B4 -

C4 ภมคมกนเกยวกบการพฒนาตนเอง : ความภกด

ของผรวมงาน

C4 มการพฒนาทกษะการทางาน มสวสดการรานคา

ประกนความอดอยาก

D4 ความรอบรเกยวกบการพฒนาตนเอง : การผลต

การตลาด ความสมพนธกบชมชน

D4 การขยายพนธ การบารงรกษาตน การแปรรป

อบแหง (Fix)

E4 คณธรรมเกยวกบการพฒนาตนเอง : การอนรกษ

สงแวดลอม

E4 กระบวนการเกษตรอนทรยเปนกระบวนการ

อนรกษสงแวดลอมอยแลว

49

จากตารางตวอยาง ทาใหเราทราบวา การเขาสอาชพผลตมะเดอฝรงอบแหง ยงมรายการทตอง

ดาเนนการเรยนรคดเพมเตม 6 รายการ

สรป

การวเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรางอาชพ เปนกระบวนการวเคราะห

ดวยตารางสองตาราง เพอสรปความคดรวบยอดของปฏสมพนธระหวางองคประกอบทางเศรษฐกจ

พอเพยง กบองคประกอบในระบบอาชพ จากสภาพทเปนจรงของผประกอบอาชพจะสะทอนใหรจก

ตนเองมองเหนสภาพทตองเสรมเตมใหเกดความพรอม


ใหผ เรยนจดทาบนทกความพรอมในการสรางอาชพทตนเองประกอบอย หรออาชพทผ เรยน

ตองการประกอบการมา 1 อาชพ ตามความคดรวบยอดของปฏสมพนธระหวางเศรษฐกจพอเพยงกบ

องคประกอบการทาอาชพ (ตงแต A1 ไปจนถง E4)

50

บทท 3

การพฒนาตนเองเพอการขยายอาชพ


ปฏบตการวเคราะหตนเองและพฒนาทกษะ การขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย


เรองท 1. การวเคราะหทาความเขาใจและรจกตวตนทแทจรง

เรองท 2. การพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย


1. เอกสารหมายเลข 10 ใบความร เรอง ตวตนทแทจรงของตนเอง

2. เอกสารหมายเลข 11 ใบความร เรอง การพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย

51

เรองท 1. การวเคราะหทาความเขาใจและรจกตวตนทแทจรง


1. รจกและจาแนกองคประกอบตวตนทแทจรงของตนเองได

2. บอกหนาทองคประกอบของตวตนได




1. รจกและจาแนก

องคประกอบตวตน

ทแทจรงของตนเองได


1. ใหผเรยนศกษาเอกสาร

ใบความร เรองตวตนทแทจรง

ของตนเองใหเขาใจ

ความเขาใจองคประกอบ

รวมในตวตนของเรา ใบความรเรองตวตนท

แทจรงของตนเอง


2. บอกหนาทองคประกอบ

ตวตนของตนเองได

2. ใหผเรยนวเคราะห

ความเขาใจตวตน ตามเอกสาร

ใบความรอยางเครงครด

3. ประเมนตนเองวา ความรทเกด

จากใจของตนเองเปนจรง

หรอไม

บอกหนาทและ

ปรากฎการณความคดตอ

องคประกอบตวตนท

แทจรงของตนเองได

52

เอกสารหมายเลข 10 : ใบความร เรอง ตวตนทแทจรงของตนเอง


ตวตนของเราประกอบดวย กายและใจ

โครงสรางของตวตนทแทจรงมการทางานทสอดประสานกนทงทางบวกและทางลบท

ทาใหคนเรามความแตกตางกน คนทประสบความสาเรจมกจะเปนบคคลทมความสามารถควบคมกาย

และใจใหอยกบสมมตคานยมของสงคมชมชนได ผทไมสามารถควบคมไดมกจะเปนบคคลทตกอยใน

สภาพคลอยตามความอยากของกายและใจ พ งพาตนเองไดจากความคดดงกลาวอาจสรปไดวา

องคประกอบทง 5 ประการน สามารถพฒนายกระดบคณคาขนไดดวยตนเองดวยการเรยนรทาความรจก

และรเทาทนตลอดเวลา

รปกาย

เปนองคประกอบของอวยวะตาง ๆ ทงภายนอกและภายใน ทาหนาทสอดประสานกน

พรอมทางานตามทใจสงการ โดยคณภาพของการกระทาเปนตวบงชสมรรถภาพทางใจ

ความรสก

เปนองคประกอบแรกของใจทจะตอบสนองออกมาเปนความรสกพอใจ ความรสกเฉย ๆ

และความรสกไมพอใจตอสภาวะแวดลอมทเปนอย

ชอบ – สข – พงพอใจ

เฉย ๆ

ไมชอบ – ทกข – โกรธ

รปกาย ใจ


ความจาได หมายร

การคดปรงแตง

การรบร

1

2

3

4

5


53

ความจาไดหมายร

เปนองคประกอบของใจททาหนาทจดจาหรอลมความรสกตาง ๆ ทกระทบเขามาทง

ทางบวกและทางลบ

ชอบ – สข – พงพอใจ

จาได

ไมชอบ – ทกข – โกรธ

จาไมได

การคดปรงแตง

เปนองคประกอบของใจ ทาหนาทคดปรงแตงสรางสรรคออกมาเปนทางบวกหรอทางลบ

ปรงแตงเชงบวก

ปรงแตงเชงลบ

การรบร

เปนองคประกอบสดทายททาหนาทรบรจากการเหน การไดยน การไดกลน การรรส และการ

สมผส

การเหน

การไดยน

การไดกลน

การรรส

การสมผส

ปฏบตการวเคราะหทาความเขาใจตวตน

จากความเขาใจในองคประกอบของตวตนทแทจรง เปนความเขาใจแบบรจาได แต

ความร ความเขาใจตองเกดจากภายในตวตนทแทจรงของเราดวยตนเอง โดยมขนตอนดงน

1. องคประกอบทเราจะเรยนรตนแบบดานการนกคดตรกตรองจากตวเราเอง คอ

1.1 ความรสก

1.2 การจาได หมายร

1.3 การคดปรงแตง

1.4 การรบร

2. การเตรยมการ ควรใชสถานทสงบ สภาพอากาศสงแวดลอมสบาย ๆ มสงรบกวนนอย

3. วธการ

จาได หมายร

คดปรงแตง

การรบร

54

3.1 ความรสก

พงพอใจ – โกรธ หรอวาเฉย ๆ ใชหรอไม ทาหลาย ๆ กรณ ใจเรามคาตอบใหเราวา สงกระทบนรสก

อยางไร เชน ร สกชอบ พอใจ จากนน กเปรยบเทยบไปฟงเสยงตาง ๆ ท จะเกดข นวา มความรสก

เชนเดยวกบการมองหรอไม

ใหผเรยนมองสภาพแวดลอม (กลมคน ตนไม ทศนยภาพ) เมอสายตา

กระทบสงสนใจ ใจเราจะเกดความรสก ชอบ – ไมชอบ หรอเปน ความสข – ความทกข หรอ

3.2 การจาได หมายร

ใหผเรยนนกถง บคคล เหตการณทเราพงพอใจ หรอไมพอใจ

เราจะนกเหนเปนภาพในใจ ปรากฎการณนนเปนสงทเรามความจาไดหมายร

3.3 การคดปรงแตง

ใหผเรยนมองหรอฟงเสยง บคคล สถานท สงแวดลอมตาง ๆ จะ

เกดความรสก จากนนปรงแตงตอไปวาสงทคดนน จะเปนทางบวกหรอทางลบ ปรากฏการณนจะเปนการ

นาส งท รบร มาประมวลกบประสบการณเดม ผลการปรงแตงมกจะอาศยความจาไดหมายร ของ

ประสบการณเดม

3.4 การรบร

ใหผ เรยนสงเกต การมอง การฟงของตนเอง จะเปนกระบวนการ

ตอเนอง

4. สรปปรากฏการณของตนเอง ทาเปนเชนนหรอไม

4.1 รจกเขาใจอยางกระจางเกยวกบองคประกอบทางใจของตวเราเอง

4.2 องคประกอบทางใจสามารถฝกใหตอบสนองออกมาทางบวก หรอทางลบได โดย

ใชกรณศกษาทเปนจรงในสภาวะแวดลอมของเราเปนเครองมอในการเรยนร

4.3 ถาใจเราตอบสนองออกมาเชงบวกมาก ๆ เราสามารถพฒนาตนเองอยกบอาชพ

สงคม สงแวดลอมตาง ๆ ไดอยางยงยน


ใหผเรยนวเคราะหความเขาใจ ตวตนตามเอกสารใบความรและประเมนตนเองวาความรทเกดจากใจ

ของตนเองเปนจรงหรอไม

ตารบรภาพ การจาไดหมายรจะประมวลใหใจบอกตนเองวาคออะไร

55

เรองท 2 การพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย


1. สามารถพฒนาใชชองทางการรบร และกระบวนการตอบสนองการรบรได

2. สามารถพฒนาทกษะการขยายอาชพและอนๆ ทมคณคาใหเปนลกษณะนสยได




1. สามารถพฒนาใชชอง

ทางการรบรและ

กระบวนการ

ตอบสนองการรบรได

ใหผเรยนศกษาทาความเขาใจ

เกยวกบชองทางการรบร และ

กระบวนการตอบสนองการรบร

จากเอกสารใบความร

- ชองทางการรบรทาง

ตาและห

- กระบวนการตอบสนอง

การรบร



พฒนาทกษะการขยาย

อาชพใหเปนลกษณะ

นสย

2. สามารถพฒนาทกษะ

การขยายอาชพและ

อน ๆ ทมคณคาใหเปน

ลกษณะนสยได

1. ใหผเรยนทาความเขาใจระบบ

การพฒนาสอการรบรทม

คณคาใหเปนลกษณะนสย

2. ปฏบตการวเคราะหและพฒนา

ทกษะการขยายอาชพใหเปน

ลกษณะนสย

- ผลการวเคราะหและ

พฒนาทกษะการขยาย

อาชพใหเปนลกษณะ

นสย

56

เอกสารหมายเลข 11 : ใบความร เรอง การพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย

ความคดรวบยอด การสรางลกษณะนสยใหกบตนเอง

จากแผนภม บอกภาพคดรวบยอดไดวา การสรางลกษณะนสยใหเกดในตนเอง ตองเรมตนท

ปจจยนาเขา คอ ความรทกษะในอาชพ หรอสงทมคณคาตอชวต จากนนกระบวนการสรางลกษณะนสย

จะเรมตนทตวตนของเราตองเปดชองทางการเรยนร ไดแก การมอง การรบฟง การรกลน การรรส และ

การรสมผสชองทางเหลานจะทาใหเราไดขอมล ขอมลเหลานจะถกนาเขามาสกระบวนการตอบสนองการ

รบรทเรมตนจากสมองรบขอมลเขามาสองคประกอบดานความรสกจะรบรและแสดงออกในความพอใจ

(เฉย ๆ หรอไมพอใจ กจะหลดออกไป) สงตอไปยงองคประกอบดานการจาได หมายร จะประมวลวาม

ความจาอะไรทเกยวของจะตอบสนองแสดงออกจาไดเหนความสาคญ (จาไมได สาระทเขามากจะหยดลง

หรอหลดออกไป) แลวสงตอไปยงองคประกอบดานนกคดปรงแตง จะประมวลคดสรางสรรค เปนสง

ใหมหรอแนวทางการทางาน ดงนน ถาเราไดยอนกลบมาเรมตนใหมอกครง เราจะพบวากระบวนการ

ตอบสนองการรบร จะทางานอยางรวดเรว ถาทาซาอก อตราความเรว ในการตอบสนองจะรวดเรวขนโดย

ลาดบจนตวตนตดยด ถาจะทาอะไรเกยวกบเรองนจะตอบสนองอยางเปนอตโนมตหรอเปนลกษณะนสย

- ความรทกษะ

ในอาชพ

- สงมคณคาตอชวต

เปดชองทางการรบร

ห – รฟง

ตา – รเหน

จมก – รกลน

ปาก – รรส

กาย – รสมผส

ตวตน ใชกระบวนการ

ตอบสนองการรบร

ขอมล สมอง

เกด


จาได

หมายร

นกคด

ปรงแตง

พอใจเหนคณคา

เฉย ๆ

ไมชอบ

จาได

ไมจา

คดสรางสรรคเชงบวก

คดเชงลบ

- ประมวลผล

ตดสนใจ

- ทาจนมความ

ชานาญยดตด

เปนลกษณะนสย

57

วธการสรางลกษณะนสย

เปดชองทางการเรยนร ตอบสนองการเรยนร

1. ตารเหน มองวเคราะห 1. ความรสก 2. จาได หมายร 3. คดปรงแตง

วเคราะหใหเหนโครงสราง เมอรบรแลว จาสงทรสกชอบ สงทรเหนรบวา

โครงสรางหลกและ เกดความรสก ไมชอบเกยวของกบ มความสาคญ

ความสมพนธเชอมโยง ชอบ ไมชอบ อะไร อยางไร จงสรางสรรค

ไปยงองคประกอบตาง ๆ บนฐานของใจ สาคญแคไหน ใหคณคาสงขน

สรปเปนความร ทมอคตนอยทสด

2. หฟง ฟงอยางจบ

ประเดน เชอมโยง

ความสมพนธ

ระหวางประเดน

สรปเปนความร

จากแผนภม จะพบวา เครองมอสาคญของการสรางลกษณะนสย คอ (1) ความมวจารณญาณ และ

(2) การควบคมอคตภายในตนเองใหลดนอยทสด จงเปนตวผนแปรตอการสรางลกษณะนสย

1. การเปดชองทางการเรยนร โดยผานทางดวงตา หฟง จมกรกลน ลนรรส กายรสมผส

ตวเราจะตองรวบรวม สบคนขอมลใหละเอยดรอบคอบอยางมวจารณญาณ โดยเฉพาะสงรบรทเปนทาง

ธรรม คอ การรบรส การรบกลน และการรบสมผส จะตองแยกคณลกษณะทโดดเดนและคณลกษณะรอง

และผลกระทบใหชดเจน

ตวอยาง การชมนาทบทมเปนรปธรรมและนามธรรม

1. รปธรรม สของนาทบทม สแดงสดใส กระทบกบความรสกราเรง

2. นามธรรม

(1) รสฝาด ทาหนาเปรยวตามมาและอมหวานในตว ใหความรสกมนคง

(2) กลนนาออกมาตอนแรกเปนกลนของดอกการเวก หอมสดใส เมอลมหายใจ

สะทอนกลบมาเปนกลนออนโยนคลายดอกกหลาบ ทาใหจตใจ สดชนและ

อบอน

ตวอยาง การรบรในการชมนาทบทม เปนการรายงานขอมล อยางมวจารณญาณใหความละเอยด

เพยงพอตอการตอบสนองทมความเทยงตรงตอไปได

อยางมวจารณญาณ บนฐานทมอคตนอยทสด

- ดารงงานอาชพ

ขยายให

ความมนคง

- ดารงสงคม

อยางสนตสข

58

2. การตอบสนองการรบร

เมอขอมลจากการรบรผานเขามาทางสมอง กระบวนการตอบสนองจะทางานทนท โดย

1. ความรสก เมอขอมลเขามากระทบความรสก จะตอบสนองออกมาวาพอใจ หรอไมพอใจ

2. ความจาได หมายร เมอขอมลเขามาพรอม ๆ กน องคประกอบความจาจะตอบสนองประมวล

วาขอมลใหมเขามามความเกยวของกบขอมลเกาอะไรบาง

3. การคด ปรงแตง เมอขอมลเขามาผานขนตอนความรสกและความจา ผลตอบสนองจะกระทบ

กบการคดปรงแตงในอนทจะปรงแตงในทางสรางสรรคหรอในทางกลบกน

กระบวนการตอบสนองการรบรดงกลาวจะตองเปนกระบวนการทมอคตนอยทสดหรอไมมเลย

การทาใหอคตมนอยหรอไมมนน สามารถทาไดดวยการวางจตใจใหสงบลง คดไตรตรองอยกบ

กระบวนการตอบสนองการรบร เพยงอยางเดยว จะเกดสมาธให เราดาเนนการคดท ง 3

องคประกอบไดอยางเทยงตรงมากขนโดยลาดบ

จงอาจสรปการใชทกษะขยายอาชพใหเปนลกษณะนสย ไดดงน

แผนภมสรป ดงกลาว เปนกระบวนการทางสมาธทจะสรางใหเรามทกษะการคดอยางม

วจารณญาณและรอบดาน จะทาใหความคดของเราปราศจากอคต ผลการคด วเคราะห จะมโอกาสถกตอง

มากขน ถาใชกระบวนการนมความถมากยงขน ตวตนของเราจะพฒนาทกษะการทางานใหเกดเปน

ลกษณะนสยได และปรบไปสสงใหมทดกวาไดงายใหการคดมประสทธภาพสงสงเขาสภมปญญาในทสด

เปดชองทางการรบรดาน

การอาน ศกษา ความร

ทกษะการขยายอาชพ

ปฏบตการวเคราะห

ระบบทกษะการขยาย

อาชพอยางม

วจารณญาณ ดวยการ

อยในทสงบใน

อรยาบถทสบาย ๆ

เรมตนนกคดในใจ

วเคราะหระบบอยาง

เปนขนเปนตอน

กระบวนการตอบสนองการรบรจะเรม

ไปพรอม ๆ กบการวเคราะหระบบอาชพ

- องคประกอบดานความรสก จะเกดนกร

ในใจวาเหนดวย หรอไมเหนดวยกบการวเคราะห

- พรอมกนนนองคประกอบดานความจา

หมายร กจะประมวลประสบการณภมหลงทจาได

- ขณะเดยวกนองคประกอบดานการคด

ปรงแตง กจะนกคดเหนวาควรสรางสรรค

อยางไร

59


ใหผ เรยนวเคราะหและพฒนาทกษะการขยายอาชพใหเปนลกษณะนสยในอาชพของตนเอง

หรออาชพทสนใจมา 1 อาชพ

60

บทท 4

ความหมาย ความสาคญของการขยายอาชพ


อธบายความหมาย ความสาคญ ความจาเปนในการขยายอาชพใหมผลตภณฑหรองาน

บรการ สรางรายไดพอเพยงตอการดารงชวต มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ


เรองท 1. ความหมายของการจดการขยายอาชพ ตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เรองท 2. ความสาคญของการจดการขยายอาชพเพอความมนคงตามแนวคดปรชญา



1. เอกสารหมายเลข 12 ใบความรเรอง ความหมายของการจดการขยายอาชพเพอความ

มนคงตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2. เอกสารหมายเลข 13 แบบประเมนความเขาใจเกยวกบความหมายของการจดการ

ขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

3. เอกสารหมายเลข 14 ใบความรเรอง ความสาคญของการจดการขยายอาชพตาม

แนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

4. เอกสารหมายเลข 15 ใบความรเรองการประเมนตนเองเกยวกบการรบไดของ

ความสาคญในการจดการขยายอาชพ ตามกระบวนการคดเปน

61

เรองท 1 ความหมายของการจดการขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


1. บอกความหมายของการจดการขยายอาชพ

2. บอกความหมายของความมนคง

3. บอกความหมายของการจดการขยายอาชพ เพอความมนคงตามแนวคดปรชญา



ลกษณะบงชความสาเรจของ

การเรยนร กจกรรม การวดผล ประเมนผล สอการเรยนร

1. บอกความหมายของการ

จดการขยายอาชพ

อานเอกสารหมายเลข 11 : ใบ

ความรเรอง ความหมายของ

การจดการขยายอาชพ เพอ

ความมนคงตามแนวคด


ทดสอบความเขาใจ

ความหมายของการจดการ

ขยายอาชพ เพอความมนคง

ตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

ใบความรเรองความหมาย

การจดการขยายอาชพ เพอ

ความมนคงตามแนวคด



2. บอกความหมายของความ

มนคง

ประเมนความเขาใจตนเอง

ตามเอกสารหมายเลข 12

ผลการประเมนความเขาใจใน

กรณตวอยางในเอกสาร

หมายเลข 12

แบบประเมนความเขาใจ

เกยวกบความหมายของการ

จดการขยายอาชพ ตาม

แนวคดปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง


62

เอกสารหมายเลข 12 : ใบความร เรอง ความหมายของการจดการขยายอาชพ เพอความมนคง

ตามแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ความหมายตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ดงน

1. การจดการ หมายถง กรรมวธในการสงงาน ควบคมงาน ดาเนนงาน

2. ขยายอาชพ หมายถง การทาใหการทามาหากน แผกวางออกไป

3. ความมนคง หมายถง เกยวกบการเกดความแนน และทนทานไมกลบเปนอน

4. การจดการขยายอาชพเพอความมนคง

หมายถง กรรมวธในการควบคมการดาเนนงานทามาหากนใหแผกวางออกไปดวยความ

ทนทานไมกลบเปนอน

5. เศรษฐกจ หมายถง งานเกยวกบการผลต การจาหนายจายแจกและการบรโภค

ใชสอยสงตาง ๆ ของชมชน

6. พอเพยง หมายถง เทาทตองการ ควรแกความตองการ เตมความตองการ

7. ปรชญา หมายถง วชาดวยหลกแหงความร ความจรง

8. เศรษฐกจพอเพยงตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

หมายถง หลกแหงความร ความจรงของงานเกยวกบการผลต การจาหนายจายแจกและ

การบรโภคใชสอยสงตาง ๆ ของชมชนเปนไปตามตองการ

ดงนน การจดการขยายอาชพ เพอความมนคงตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงอาจ

ใหความหมายไดวา “กรรมวธในการควบคมการดาเนนงานทามาหากนใหขยายกาวออกไปใหเกดความ

แนนและทนทานไมกลบเปนอนตามหลกความร ความจรงของงานเกยวกบการผลต การจาหนายจายแจก

และการบรโภคใชสอยสงตาง ๆ ของชมชนเปนไปตามตองการ”

63

เอกสารหมายเลข 13 : แบบประเมนความเขาใจเกยวกบความหมายของการจดการขยายอาชพ


1. อานกรณตวอยางแลวตอบคาถามดวยตนเอง

“ ลงอนปลกขาวโพดหวาน ขนาดรองกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สปดาหละ 5 รอง

อยางตอเนองไดผลผลตสปดาหละ 250 กโลกรม ขายใหกบลกคาประจา มรายได 2,500 บาทคอนขาง

แนนอน แตปนลกเขาเรยนระดบอดมศกษา 2 คน จะตองมรายจายเพมอกเดอนละ 10,000 บาท

ลงอนหาตลาดขาวโพดหวาน ไดลกคาเพมสามารถรบซอขาวโพดหวานตามปรมาณท

เพมขนไดตามตองการ อยมาไมนานเพอนบานหลายครอบครวเอาอยางปลกขาวโพดหวานขาย ทาให

ขาวโพดมปรมาณมาก ราคาตก

ลงอน เหนวา เพอนบานตางกยากจน หากปลอยใหสภาพเหตการณเปนเชนนกจะพากน

ขาดทน เสยหาย ลงอนประเมนปรมาณขาวโพดหวานทผลตไดและมคณภาพปานกลางกบของลงอน

ประมาณสปดาหละ 3,000 กโลกรม จงตดสนใจไปพบพอคาขายสงรายใหมตองการขาวโพดหวาน

ปรมาณมาก หากลงอนสามารถรวบรวมผลผลต ควบคมคณภาพใหไดมาตรฐานทตองการและจดการสง

มอบใหไดจะรบซอกโลกรมละ 15 บาท ลงอนจงเจรจารบซอขาวโพดหวานของเพอนบานใหราคา

กโลกรมละ 10 บาท หกคาขนสงกโลกรมละ 1 บาท ลงอนไดกาไรกโลกรมละ 4 บาท เดอนหนงจะม

รายได 48,000 บาท พอเพยงใชจายดารงชวต สงลกเรยนได ทดนทเคยปลกขาวโพดและวางเปลา จานวน

20 ไร ลงอนปลกไมปาตนยางนา ตนสก เปนไมโตไวได 2,000 ตน อก 15 ปขางหนาจะสามารถตดโคน

ขายไดตนละ 5,000 บาท คาดวาจะไดเงนประมาณ 10 ลานบาท ”

จากเรองราวของลงอน ทานมความเขาใจอยางไร

1. การดาเนนงานปลกขาวโพดหวานขนาดรองกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สปดาหละ 5 รอง

เปรยบไดกบขอใด

ก. ความมนคง

ข. การขยายอาชพ

ค. การจดการ

ง. ความพอเพยง

2. มรายได สปดาหละ 2,500 แนนอน สอดคลองกบขอใดมากทสด





64

3. ลงอนหาตลาดขาวโพดหวานเพมขนเกยวของกบขอใด





4. เพอนบานเอาอยางปลกขาวโพดหวานกนมาก ราคาตก เกยวของกบขอใด

ก. ความไมมนคง




5. ลงอนไปพบพอคาขายสงรายใหญ เกยวของกบขอใด



ค. เศรษฐกจ


6. การรวบรวมผลผลต การควบคมคณภาพผลผลต การจดการรายไดกบสมาชกเพอนบาน

ขอใดถกตองมากทสด





7. ลงอนใหราคาขาวโพดหวานของเพอนบาน กโลกรมละ 10 บาท ขอใดถกตองมากทสด





8. รายไดเดอนละ 48,000 บาทของลงอน สอดคลองกบขอใดมากทสด





65

9. รายไดจากการปลกไมปา 20 ไร เปนเงน 10 ลานบาท อก 15 ปขางหนาของลงอนตรงกบขอ

ใดมากทสด






ใหผ เรยนรวมกนอภปรายทาความเขาใจแบบประเมนกรณตวอยางหมายเลข 12 แลวสรปให

เหตผลเปนขอๆ

66

เรองท 2 ความสาคญของการจดการขยายอาชพเพอความมนคงตามแนวคดปรชญาของ





1. ยอมรบวา การขยายอาชพ

ทาใหตนเอง เพมผลผลต

เพมรายไดและชองทาง

อาชพเปดกวางออกไป

1. อานเอกสารหมายเลข 13

เพอทาความเขาใจเกยวกบ

ความสาคญของการจดการ

ขยายอาชพตามแนวคด


2. ผเรยนวเคราะหกาหนดวล

ความสาคญการจดการ

ขยายอาชพ

1. ทดสอบความเขาใจ

ความสาคญของการจดการ



2. ผลการวเคราะหกาหนดวล

ความสาคญการจดการ


ใบความรเรองความสาคญ

ของการจดการขยายอาชพ

ตามแนวคดปรชญา



2. เหนวาการขยายอาชพทา

ใหมสงบรโภคสรางความ

พอเพยงใหกบชมชน ชวย

ลดรายจาย สรางงาน สราง

รายไดใหกบชมชน

อานเอกสารหมายเลข 14 ให

เขาใจ แลววเคราะหผลการ

ประเมนตนเองเกยวกบสาระ

การรบได ความสาคญการ

จดการขยายอาชพตาม

กระบวนการคดเปนพรอมทง

สรปผล

ผลการวเคราะห

ผลการประเมนตนเอง ใบความรเรองการประเมน

ตนเองเกยวกบการรบได

ของความสาคญในการ

จดการขยายอาชพตาม

กระบวนการคดเปน



เรยนรดวยตนเอง ดงน

1. อานเอกสารหมายเลข 13 : ใบความร เรอง ความสาคญของการจดการขยายอาชพ


2. ประเมนตนเองตามเอกสารหมายเลข 14 : แบบประเมนตนเองเกยวกบการรบไดของ

ความสาคญในการจดการขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

67

เอกสารหมายเลข 14 : ใบความร เรอง ความสาคญของการจดการขยายอาชพตามแนวคด


ความร ความเขาใจเกยวกบความสาคญของการจดการขยายอาชพในเชงวชาการมผกลาว

ไวมากพอสมควรแลว ผเรยนสามารถคนควาได แตการระบความสาคญในเรองใด ๆ ยอมผนแปรไปตาม

ประสบการณเชงประจกษของแตละบคคลหรอกล มคนไมมอะไรแนนอน เรามหนาท จะตองระบ

ความสาคญในสงขางหนาและประเมนตดสนใจดวยตวเราเอง

เชนเดยวกบการระบความสาคญของการจดการขยายอาชพเพอความมนคงไมมใครบอก

สงทถกตองใหใครได เราจงมความจาเปนทจะตองนาตนเอง ระบความสาคญไดดวยตนเองมากกวาการใช

ขอมลจากภายนอก ตามเอกสารใบความรฉบบน จงขอนาเสนอหลกการคด วเคราะห หาความสาคญของ

การจดการขยายอาชพดวยตนเอง ดงน

1. ตองเรมตนจากความหมายของภาษาโดยยดพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ. 2525 พบวา

“ ความสาคญ” มความหมายตามลกษณะคาวเศษณ คอ

(1) เปนพเศษกวาธรรมดา

(2) มคณคา

(3) มชอเสยง

“ การจดการขยายอาชพเพอความมนคง” มความหมาย คอ

(1) การสงงาน ควบคมงาน ดาเนนงาน

(2) ทาใหขยายกวางออกไป

(3) ทาใหมนคง

2. ใหนาองคประกอบความหมายของคาทงสองประโยคมาวเคราะหระบความสมพนธ

ดงตวอยางน

ตวอยาง : ตารางวเคราะห สรางวล เหตการณจากความสมพนธระหวางประโยชน

ความสาคญ

การจดการ

ขยายอาชพ มนคง

ลกษณะท ตางออกไปเปน

พเศษกวาธรรมดา มคณคา เกอกล ชอเสยง ยอมรบ

การสงงาน

ควบคมงาน

และดาเนนงาน

การทาใหขยาย

กวางออกไป

ทาใหมนคง

68

ตารางดงกลาวขางตน ใชดาเนนการวเคราะหความสมพนธแลวระบเปนวล เหตการณ

บนฐานของเหตและผลตามประสบการณของผเรยน ดงตวอยางน

ตวอยาง การวเคราะห กาหนด วล ความสาคญของการจดการขยายอาชพตามเหตผลและ

ประสบการณของผเรยน


การจดการ

ขยายอาชพ มนคง

ลกษณะทตางออกไป

เปนพเศษกวาธรรมดา มคณคา เกอกล ชอเสยง ยอมรบ

การสงงาน

ควบคมงาน

และดาเนนงาน

เปนการเพมกจกรรมบน

ฐานการควบคมดาเนน

กจกรรมหลกททาอย

ทาใหประสทธภาพการ

ใชทรพยากรการ

ดาเนนงานไดผลผลต

สงขน

การยอมรบของบคลากร

ในองคกรสงขน

การทาใหขยาย

กวางออกไป

- มผลตภณฑออกส

ตลาดเพมขน

- ฐานลกคาขยาย

มพนธมตรทางธรกจ

เพมขน

การยอมรบในธรกจ

ขยายกวางออกไป

ทาใหมนคง กลยทธธรกจถก

ปรบเปลยนใชสราง

ความมนคงในธรกจ

เครอขายลกคามความ

เชอมน มความภกดใน

การซอขายมากขน

องคความรการผลต

การตลาด ยกระดบ

คณคาเปนทนในการ

แขงขน

3. นาผลการวเคราะห กาหนด วล ความสาคญของการจดการขยายอาชพทวเคราะห

ไดมาพจารณาทบทวนหาขอบกพรองและพฒนา เรากจะพบวา ความสาคญของการ

พฒนาอาชพประกอบดวย

(1) เปนการเพมกจกรรมอาชพบนฐานการจดการอาชพหลกททาอย

(2) ทาใหประสทธภาพการใชทรพยากรดาเนนงาน สามารถสรางผลผลตเพมสงขนได

(3) ทาใหผรวมงานมความเชอมนวา ธรกจเจรญกาวหนา สามารถอยรวมทางานได

อยางมนคง

(4) มผลตภณฑเพมขน สามารถขยายฐานลกคาออกไปไดกวางขน

(5) มพนธมตรทางธรกจเพมขน

(6) วงการธรกจยอมรบกวางออกไป

(7) กลยทธทางธรกจถกปรบเปลยนใชสรางความมนคงในธรกจ

(8) เครอขายลกคาและพนธมตรทางธรกจ มความเชอมน มความภกดในการซอขาย

มากขน

(9) องคความรดานการผลตและการตลาดยกระดบคณคาใชเปนทนในการแขงขน

69

สรป

จะเหนวาการคดการพจารณาความสาคญนน จาเปนทเราจะตองมองเหนดวยตวเราเอง

และนาไปเทยบเคยงกบความเหนทางวชาการกจะทาใหเรามโอกาสตดสนใจไดถกตองมากยงขน นาไปส

ความสาเรจทยงยนได


ใหผเรยนวเคราะห กาหนด วลความสาคญการจดการขยายอาชพตามเหตผลจากประสบการณของตนเอง

หรอสมภาษณพดคยกบผประสบความสาเรจในอาชพทสนใจ โดยบนทกลงในตารางดงตวอยางหนา 56

70

เอกสารหมายเลข 15 : ใบความร เรอง การประเมนตนเองเกยวกบการรบไดของความสาคญ

ในการจดการขยายอาชพตามกระบวนการคดเปน

การประเมนเพอตดสนใจรบ ความคดเหนเกยวกบความสาคญของการจดการขยายอาชพ

ตามกระบวนการคดเปนทผเรยนวเคราะหขนเองนน สามารถทาไดหลายวธ เชน

(1) การนาผลวเคราะหไปแลกเปลยนเรยนรกบผมประสบการณแลวสรปขอบกพรอง

ความคดเหนทรบไดมาพฒนาสาระความสาคญ

(2) ประเมนตนเองดวยการวเคราะหขอมลดานตนเอง สงคมสงแวดลอมและวชาการ

ในเอกสารใบความร นจะใหความคด ความเขาใจ การประเมนและพฒนาสาระ

ความสาคญของการจดการขยายอาชพดวยตนเอง ดงน

1. กรอบการประเมนตดสนใจ ตามกระบวนการคดเปนประกอบดวย

1.1 ขอมลดานตนเอง มตวแปรทใชคด ตดสนใจ 2 เรอง คอ

(1) ความมนใจทจะทาได

(2) ความมคณคา ประโยชนตอการขยายอาชพ

1.2 ขอมลดานสงคมสงแวดลอม มตวแปรทใชคด ตดสนใจ 2 เรอง คอ

(1) ผเกยวของเหนสอดคลอง

(2) ผเกยวของสวนใหญยอมรบ

1.3 ขอมลดานวชาการ มตวแปรทใชคด ตดสนใจ 2 เรอง คอ

(1) ความสอดคลองกบความเหนทางวชาการ

(2) มขอมลและแหลงเรยนรเพยงพอ

2. ลกษณะแบบประเมนอยางงาย โดยใชตารางมตสมพนธระหวางกรอบการประเมน

กบสาระความสาคญทผเรยนวเคราะหขน ดงตวอยางน

71

เอกสารตวอยาง : การวเคราะหผลการประเมนตนเองเกยวกบการรบไดของสาระความสาคญในการ

จดการขยายอาชพทผเรยนวเคราะหขนเอง

สาระความสาคญของการ

จดการขยายอาชพทผเรยน

วเคราะหได

ดานตนเอง ดานสงคม ดานวชาการ รวม

คะแนน ความมนใจ

ทจะทาได

มคณคา

ประโยชนตอการ


ผเกยวของเหน

สอดคลองดวย

ผเกยวของสวน

ใหญยอมรบ

สอดคลองกบ

ความเหนทาง

วชาการ

มขอมลและ

แหลงเรยนร

เพยงพอ

ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช 54

1. เปนการเพมกจกรรม

อาชพบนฐานอาชพหลก

ททาอย

- - - - - - 5

2. ทาใหประสทธภาพการ

ใชทรพยากรดาเนนงาน

สามารถสรางผลผลต

เพมขน

- - - - - - 6

3. ทาใหผรวมงานมความ

เชอมนวา ธรกจกาวหนา

อยรวมงานได

- - - - - - 6

4. มผลตภณฑเพมขน

ขยายฐานลกคาออกไปได

กวางขน

- - - - - - 6

5. มพนธมตรทางธรกจ

เพมขน - - - - - - 6

6. วงการธรกจยอมรบ

กาวออกไป - - - - - - 4

7. เกดกลยทธทางธรกจ

ใชสรางความมนคงใน

ธรกจได

- - - - - - 5

8. เครอขายลกคาและ

พนธมตรทางธรกจ ม

ความเชอมน ภกดในการ

ซอขาย

- - - - - - 6

9. องคความรยกระดบ

คณคาใชเปนทนในการ

แขงขน

- - - - - - 6

รวม 9 9 8 7 9 8

50 ตนเอง = 18 สงคม = 15 วชาการ = 17

72

3. การแปรผลและใชผล มตวอยางดงน

3.1 การแปรผล จากตารางตวอยางขางตนและสามารถแบงผลจากการวเคราะหได

ดงน

(1) มตทางดานสงคม สงแวดลอม สรปไดวา มสาระทผ เก ยวของเหนวา ไม

สอดคลองและไมนาจะยอมรบได 2 สาระ คอ

ก. ทาใหประสทธภาพการใชทรพยากรดาเนนงานสามารถสรางผลผลต

เพมขน

ข. วงการธรกจยอมรบกวางขวางออกไป

(2) มตทางวชาการ พบวา ขอมลแหลงวชาการทเกยวของกบการเพมกจกรรม

อาชพบนฐานอาชพหลกททาอย มไมพอเพยง

(3) หากพจารณาภาพรวม จะพบวา มคะแนนรวม 48 คะแนน เปนคะแนนใน

ระดบสง คดเปนรอยละ 88.8 จงอาจสรปไดวา ความสาคญของการขยาย

อาชพทผเรยนวเคราะห สามารถรบไดวา เปนความสาคญจรง

3.2 การนาไปใช ผลการวเคราะห พบวา สามารถรบเปนความสาคญจรง ทาใหม

ความมนใจมองเหนคณคาประโยชนนาไปกาหนดเปาหมายการบรหารจดการ

ขยายอาชพไดอยางเชอมน

จงอาจสรปไดวา การบงชความสาคญของการดาเนนกจกรรมใด ๆ ควรจะเปนการระบ

โดยตรงของผประกอบการหรอผเรยน การใชความคดของผร ความคดทางวชาการ ควรเปนเพยงขอมลท

นามาใชเปรยบเทยบกบการคด วเคราะหของเราเอง


ใหผเรยนวเคราะหผลการประเมนตนเองเกยวกบการรบไดของสาระความสาคญการจดการขยาย

อาชพของตนเอง หรออาชพทผ เรยนสนใจตามกระบวนการคดเปน พรอมแปรผลและสรปผลโดยยด

ตารางและรปแบบตามตวอยางหนาท 60

73

บทท 5

ความรเบองตนเกยวกบการบรหารจดการในการขยายอาชพ


มความร ความเขาใจเกยวกบการบรหารจดการ ไดแกการทาแผนธรกจ การจดการความเสยง การ

จดการการผลต การจดการตลาด และบญชธรกจเพอสามารถนาสการปฏบตทาแผนธรกจในบทตอไป


การบรหารจดการ

1) การทาแผนธรกจ

2) การจดการความเสยง

3) การจดการการผลต

4) การจดการการตลาด

5) บญชธรกจ


1. เอกสารหมายเลข 16 ใบความรเรองการบรหารจดการในการขยายอาชพ

74

เอกสารหมายเลข 16 ใบความรเรองการบรหารจดการในการขยายอาชพ

1) การทาแผนธรกจ

1.1 ความหมายของแผนธรกจ

แผนธรกจ คอแผนงานทางธรกจท แสดงกจกรรมตางๆ ท ตองปฏบตในการลงทน

ประกอบการ โดยมจดเรมตนจากจะผลตสนคาและบรการอะไร มกระบวนการปฏบตอยางไรบาง และผล

จากการปฏบตออกมาไดมากนอยแคไหน ใชงบประมาณและกาลงคนเทาไร เพอใหเกดเปนสนคาและ

บรการแกลกคา และจะบรหารธรกจอยางไรธรกจจงจะอยรอด

(แหลงทมา : มาณพ ชวธนาสนทร, แผนธรกจ SMEs, สานกพฒนาธรกจอตสาหกรรมและผประกอบการ,

กรมสงเสรมอตสาหกรรม, กระทรวงอตสาหกรรม, 2547)

1.2 การศกษาวเคราะหชมชนเพอการพฒนาอาชพ

การวเคราะหชมชน หมายถง การนาเอาขอมลทวไปของชมชนทเราอาศยอย ซงอาจจะเปน

หมบาน ตาบล หรออาเภอกไดขนอยกบการกาหนดขอบเขตของชมชนวาจะนาขอมลของชมชนในระดบ

ใดมาพจารณา โดยการจาแนกขอมลดานตางๆ เพอใหทราบถงประเดนปญหา และความตองการทแทจรง

ของชมชน เพอจะนามากาหนดแนวทางการขยายอาชพใหตอบสนองตรงกบความตองการของคนใน

ชมชน โดยเฉพาะเกยวกบการประกอบอาชพ รายไดของประชากรตอคน ตอครอบครวเปนอยางไร

ลกษณะของการประกอบอาชพของประชากรเปนอยางไร รวมถงขอมลอนทเกยวของ ไดแก ขอมลดาน

การตลาด แนวโนมของความตองการของการตลาด นโยบายของรฐทจะเออประโยชนตอการผลตหรอ

การประกอบอาชพ เปนตน ขอมลเหลานจะชวยใหเราวางแผนการดาเนนการพฒนาอาชพไดรอบคอบ

ขน

การวเคราะหขอมล โดยวเคราะหสภาพการภายใน ภายนอกของชมชน โดยใชเทคนค

SWOT (SWOT Analysis)

การศกษาความตองการของชมชนเปนการสารวจความตองการของชมชนเพอใหทราบถง

จดเดน จดดอย อปสรรคหรอความเสยงและโอกาสในดานตางๆ ของขอมลและความตองการของชมชน

ทงนโดยใชเทคนค SWOT ในการวเคราะหชมชน มดงน

S (Strengths) จดแขงหรอจดเดนของชมชน

W (Weaknesses) จดออนหรอขอดอยของชมชน

O (Opportunities) โอกาสทจะสามารถดาเนนการได

T (Threats) อปสรรคหรอปจจยทเปนความเสยงของชมชนทควรหลกเลยง

ในการปฏบต

75

ในการวเคราะหชมชน อาจจะเขยนเปนตารางวเคราะหไดดงน

ปจจยภายใน S (จดแขง ) W (จดออน)

ปจจยภายนอก O (โอกาส) T (อปสรรคหรอ

ความเสยง)

การวเคราะหขอมล ผวเคราะหควรพจารณาจาแนกขอมลในดานตางๆ โดยใหสมาชกใน

ชมชนหรอกลมอาชพนนรวมกนชวยวเคราะห หากพบขอมลสวนใดทเปนจดเดนของชมชนหรอกลม

อาชพนนใหใสขอมลในชอง S หากพบขอมลใดทเปนจดออนหรอขอดอยของชมชนหรอกลมอาชพใหใส

ขอมลในชอง W หากสวนใดทเปนโอกาสชองทางของชมชน เชน ความตองการสนคาของประชาชน

นโยบาย หรอจดเนนของรฐหรอของชมชนทเปนโอกาสดใหใสในชอง O และในขณะเดยวกนขอมลใดท

เปนความเสยง เชน ขอมลเกยวกบการกระทาผดกฎหมาย หรอความตองการของชมชนไมมหรอมนอย

ขาดแคลนวตถดบหรอปจจยการผลต เปนตน ใหนาขอมลใสในชอง T ทาเชนนจนครบถวน หากสวนใด

ขอมลไมชดเจนเพยงพอกตองสารวจขอมลเพมเตมได จากนนนาขอมลไปวเคราะหเพอกาหนดทางเลอก

ในการพฒนาอาชพหรอทางเลอกในการแกปญหาอกครงหนง กอนทจะกาหนดเปนวสยทศนตอไป

1.3 การกาหนดวสยทศน พนธกจ เปาหมายและกลยทธในการวางแผนขยายธรกจของชมชน

วสยทศน เปนการกาหนดภาพในการประกอบอาชพในอนาคต มงหวงใหเกดผลอยางไร

หรอกลาวอกนยหนงคอการมองเปาหมายของธรกจวาตองการใหเกดอะไรขนขางหนา โดยมขอบเขตและ

ระยะเวลากาหนดทแนนอน ในการกาหนดวสยทศนเปนการนาเอาผลการวเคราะหขอมลชมชนและขอมล

อาชพของผประกอบการ มาประกอบการพจารณาอยางรอบคอบเพอการตดสนใจทด มความเปนไปได

เพอนาไปสความสาเรจของธรกจในทสด

พนธกจ คอ ภาระงานทผ ประกอบการจะตองดาเนนการใหเกดผลสาเรจตามวสยทศนท

กาหนดไวใหได ผประกอบการจะตองสรางทมงานและกาหนดภารกจของสถานประกอบการใหชดเจน

ครอบคลมทงดานการผลตและการตลาด

การวเคราะหพนธกจ ของสถานประกอบการ สามารถตรวจสอบวาพนธกจใดควรทากอน

หรอหลง หรอพนธกจใดควรดารงอยหรอควรเปลยนแปลง ผประกอบการและทมงานจะตองรวมกน

วเคราะห เพอกาหนดพนธกจหลกของสถานประกอบการ ผประกอบการและทมงานจะตองจดลาดบ

ความสาคญของพนธกจและดาเนนการใหบรรลเปาหมายใหได

เปาหมายหรอเปาประสงค เปาหมายในการขยายอาชพ คอการบอกใหทราบวาสถาน

ประกอบการนนสามารถทาอะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซงอาจจะกาหนดไวเปนระยะสน หรอระยะ

ยาว 3 ป หรอ 5 ปกได การกาหนดเปาหมายของการขยายอาชพตองมความชดเจนสามารถวดและ

76

ประเมนผลได การกาหนดเปาหมายหากสามารถกาหนดเปนจานวนตวเลขไดกจะยงด เพราะทาใหมความ

ชดเจนจะชวยใหการวางแผนมคณภาพยงขน และจะสงผลในทางปฏบตไดดยงขน

กลยทธในการวางแผนขยายอาชพ เปนการวางแผนกลยทธในการขยายอาชพหรอธรกจนนๆ

ใหสาเรจตามเปาหมายทวางไวการวางแผนจะตองกาหนดวสยทศน เปาหมายระยะยาวใหชดเจน มการ

วเคราะหสงทจะเกดขนในอนาคต และมการทางาน วางระบบไวคอนขางสงเพอใหมความคลองตวในการ

ปรบเปลยนไดตามสถานการณทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ทงน เพอใหผประกอบการและทมงานสามารถ

พฒนาอาชพใหมประสทธภาพและมความกาวหนาไดในอนาคต

ขนตอนกระบวนการวางแผน

ขนตอนของกระบวนการวางแผนในการขยายธรกจของชมชน มดงน

1. ขนการกาหนดวตถประสงคตองใหชดเจน เพ อเปนแนวทางการปฏบตหรอการดาเนน

กจกรรมตางๆ

2. ขนการกาหนดวตถประสงคการกาหนดวตถประสงคตองมความชดเจนวาจะทาเพออะไร

และวตถประสงคนนจะตองมความเปนไปไดหรอไม และสามารถวดผลได

3. ขนการตงเปาหมาย เปนการระบเปาหมายทจะทาวาตงเปาหมายในการดาเนนการไวจานวน

เทาใด และสามารถวดไดในชวงเวลาสนๆ

4. ขนการกาหนดขนตอนการทางาน เปนการคดไวกอนวาจะทากจกรรมอะไรกอน หรอหลง

ซงการกาหนดแผนกจกรรมนจะทาใหการดาเนนงานบรรลตามวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพ

5. ขนปฏบตกจกรรมตามแผน ซงจะตองดาเนนการอยางตอเนองจงจะไดผล

6. ขนการปรบแผนการปฏบตงาน ในบางครงแผนทวางไวเมอไดดาเนนการไประยะหนง

อาจจะทาใหสถานการณเปลยนไป ผประกอบการจงควรมการปรบแผนบางเพอใหสอดคลองกบความ

เปนจรงมากขน และการดาเนนงานตามแผนจะมประสทธภาพขน

1.4 การวางแผนปฏบตการ

การวางแผนปฏบตการเปนขนตอนสดทายของการทาแผนธรกจเพอการพฒนาอาชพ ทม

รายละเอยดมาจากแผนกลยทธ มากาหนดเปนโครงการ/กจกรรมทจะตองดาเนนการ โดยจะตองกาหนด

วตถประสงค เปาหมาย ระยะเวลา และผรบผดชอบ โดยผเรยนและผนาชมชนตองชวยกนกาหนด

2) การจดการความเสยง (Risk Management)

ความเสยง คอ ความไมแนนอนตอการประสบกบเหตการณ หรอ สภาวะทเราตองเผชญ

กบสถานการณอนไมพงประสงคโดยมความนาจะเปน หรอโอกาสในส งน น ๆ เปนศนย

2.1) ความหมาย

การจดการความเสยง (Risk Management) หมายถง กระบวนการในการระบ

วเคราะห(en:risk analysis) ประเมน (en:risk assessment) ดแลตรวจสอบและควบคมความเสยงทสมพนธ

77

กบกจกรรม หนาทและกระบวนการทางาน เพอใหองคกรลดความเสยหายจากความเสยงมากทสด อน

เนองมาจากภยทองคกรตองเผชญในชวงเวลาใดเวลาหนงหรอเรยกวา อบตภย (accident )

ความเสยง (Risk) มความหมายในหลากหลายแงมม เชน

- ความเสยงคอโอกาสทเกดขนแลวธรกจจะเกดความเสยหาย (chance of loss)

- ความเสยงคอความเปนไปไดทจะเกดความเสยหายตอธรกจ (possibility of loss)

- ความเสยงคอความไมแนนอนของเหตการณทจะเกดขน (uncertainty of event)

- ความเสยงคอการคลาดเคลอนของการคาดการณ (dispersion of actual result)

- ความเสยง คอ ความไมแนนอนของเหตการณ ซงไมสามารถคาดเดาไดวาจะ

เกดขนเมอใด แตความเสยงนน ๆ จะมแนวโนมทเกดขนไมมากกนอย

ภย (peril) หมายถง สาเหตของความเสยหายซงภยสามารถเกดขนไดจากภยธรรมชาต

เชน เกดพายสนาม นาทวม แผนดนไหว เปนตน ภยนอกจากจะเกดขนไดจากภยธรรมชาตแลว ภยนนยง

เกดขนจากการกระทาของมนษย เชน อคคภย จราจล ฆาตกรรม เปนตน สาหรบสาเหตสดทายทจะเกดภย

ไดนนคอภยทเกดขนจากภาวะเศรษฐกจ เพราะภยทเกดจากภาวะเศรษฐกจ เปนอกสาเหตทสาคญ เพราะ

เมอเกดขนแลวคนทงประเทศ หรอทงภมภาคจะไดรบผลกระทบอยางกวางขวาง

สภาวะทจะทาใหเกดความเสยหาย (hazard) หมายถง สภาพเงอนไขทเปนสาเหตททา

ใหความเสยหายเพมสงขน โดยสภาวะตาง ๆ นน สามารถแบงออกไดเปนสภาวะทางดานกายภาพ

(physical) คอ สภาวะของโอกาสทจะเกดความเสยหาย เชน ชนดและทาเลทตงของสงปลกสราง อาจเออ

ตอการเกดเพลงไหม สภาวะทางดานศลธรรม (moral) คอ สภาวะของโอกาสทจะเกดขนจากความไม

ซอสตยตอหนาทการงาน เชน การฉอโกงของพนกงาน และสภาวะดานจตสานกในการปองกนความ

เสยง (morale) คอ สภาวะทไมประมาทและเลนเลอ หรอการไมเอาใจใสในการปองกนความเสยง เชน

การทพนกงานปลอยใหเครองจกรทางานโดยไมควบคม

2.2) องคประกอบการจดการความเสยง

2.2.1) การระบชวาองคกรกาลงมภย เปนการระบชวาองคกรมภยอะไรบางทมา

เผชญอย และอยในลกษณะใดหรอขอบเขตเปนอยางไร นบเปนขนตอนแรกของการจดการความเสยง

2.2.2) การประเมนผลกระทบของภย เปนการประเมนผลกระทบของภยทจะมตอ

องคกรซงอาจเรยกอกอยางหนงวา การประเมนความเสยงทองคกรตองเตรยมตวเพอรบมอกบภยแตละ

ชนดไดอยางเหมาะสมมากทสด

78

2.2.3) การจดทามาตรการตอบโตตอบความเสยงจากภย การจดทามาตรการตอบ

โตตอบความเส ยงเปนมาตรการท จดเรยงลาดบความสาคญแลวในการประเมนผลกระทบของภย

มาตรการตอบโตทนยมใชเพอการรบมอกบภยแตละชนด อาจจาแนก ได 5 มาตรการ ดงน

(1) มาตรการขจดหรอลดความรนแรงของความอนตรายของภยทตอง

ประสบ

(2) มาตรการท ปองกนผ รบภยมใหตองประสบภยโดยตรง เชน

* ภยจากการทตองปนไปในทสงกมมาตรการปองกนโดยตองตดเขมขด

นรภย กนการพลาดพลงตกลงมา

* ภยจากไอระเหยหรอสารพษกปองกนโดยออกมาตรการใหสวม

หนากากปองกนไอพษ เปนตน

(3) มาตรการลดความรนแรงของสถานการณฉกเฉน เชน กรณเกดเพลงไหม

ในอาคาร ไดมการขจดและลดความรนแรง โดยออกแบบตวอาคารใหมผนงกนไฟ กนเพลงไหมรนลาม

ไปยงบรเวณใกลเคยง และมการตดตงระบบสปรงเกอร กจะชวยลดหรอหยดความรนแรงของอบตภยลง

ได

(4) มาตรการกภยกเปนการลดความสญเสยโดยตรง

(5) มาตรการกลบคนสภาพ กเปนอกมาตรการในการลดความเสยหาย

ตอเนองจากภยหรออบตภยแตละครงลงได

การรบมอกบภย 5 มาตรการ

(1) การเตรยมความพรอม ( Readiness)องคกรตองเตรยมความพรอมระบบการ

บรหารความเสยงใหมความพรอมในการจดทามาตรการขจดหรอควบคมภยตาง ๆ เอาไวลวงหนา

(2) การตอบสนองอยางฉบไว( Response)เมอเกดอบตภยขนระบบตองมสมรรถนะท

ดพอในการตอบโตภยแตละชนดอยางไดผลและทนเวลา

(3) การชวยเหลอกภย( Rescue)เปนกระบวนการปกปองชวตและทรพยสนของ

องคกร ทไดผลและทนเวลา

(4) การกลบเขาไปทางาน ( Rehabilitation)เมออบตภยสนสดลงแลวตองกลบเขาไป

ทเดมใหเรวทสดเพอ การซอมแซม การเปลยนใหม หรอการสรางขนใหม (rebuild) เพอใหอาคารสถานท

พรอมทจะดาเนนกจการตอไปได อาจรวมไปถงการประกนภยดวย

79

(5) การกลบคนสสภาวะปกต (Resumption)องคกรสามารถเปดทาการ หรอ ดาเนน

ธรกจตอไปตามปกตไดเสมอนวาไมมอบตภยมากอน

การตอบสนองอยางฉบไว( Response) กบการชวยเหลอกภย( Rescue) อาจดเหมอน

เปนเรองเดยวกน แตความจรงแลวแตกตางกน เชน กรณเกดอคคภย อปกรณดบเพลงอตโนมตรวมถง

fire alarm คอขนตอนของการตอบสนองอยางฉบไว(Response )แตไฟฉกเฉนและเครองชวยหายใจ

เพอใหพนกงานสวม เพอหนออกจากอาคาร เปนขนตอนของ การชวยเหลอกภย(Rescue)

2.3 การ วเคราะหปจจยความเสยงทางธรกจ การวเคราะหปจจยความเสยง

ทางธรกจ จะใชธรกจทเราอยเปนตวตง แลวมองสงแวดลอมรอบธรกจและตวธรกจเองวา มอะไรบางท

เปนจดสาคญ และถาจดนนสาคญถงขนาดทเรยกวา ถาเกดผลกระทบเลวรายแลวกบจดนแลว ธรกจของ

เราอาจมปญหาได จดนคอ Critical point

ประโยชนของการวเคราะหปจจยความเสยง

การวเคราะหปจจยความเสยงนอกจากเกดประโยชนกบธรกจแลวยงสงผลถงองคกรและ

ลกคาทมาใชหรอขอรบบรการอกดวย ซงพอสรปได ดงน

1. สามารถสรางเสรมความเขาใจการดาเนนการของธรกจและจดทาแผนธรกจท

ใกลเคยงความเปนจรง มากขนในเรองการประมาณการคาใชจาย และระยะเวลาดาเนนการ

2. เพมพนความเขาใจความเสยงในธรกจมากขน โดยเฉพาะอยางยงผลกระทบทจะเกด

กบธรกจหากจดการความเสยงไมเหมาะสมหรอละเลยการบรหารความเสยงนน

3. มอสระในการพจารณาความเสยงของธรกจซงจะชวยใหการตดสนใจจดการความ

เสยงใหมประสทธผลและประสทธภาพมากขน

4. ทาใหยอมรบความเสยงไดมากขน และสามารถไดประโยชนจากการยอมรบความ

เสยงนนไดมากขนดวย

2.4 การประเมนความเสยง กระบวนการประเมนความเสยง มดงตอไปน

2.4.1 กาหนดความเสยง โดยตรวจสอบวาในธรกจของเรามเรองใดทเปนความเสยง

บาง ซงมประเดนตาง ๆทสามาถวางกรอบในการกาหนดความเสยงเปนดาน ๆ 5 ดาน ดงน

1) ดานการตลาด เชน การเปลยนแปลงของสนคา การเปลยนแปลงราคาสนคา

อตราดอกเบย อตราแลกเปลยน ความผนผวนราคาหน การแขงขนทางตลาด

2) ดานการผลต เชน วตถดบ กาลงการผลต ตนทนการผลต เทคโนโลย

เครองจกร ความปลอดภย ความผดพลาดในขนตอนการผลต

80

3) ดานการเงน เชน ความเปลยนแปลงดานสนเชอ ความเปลยนแปลง

สนทรพยทใชคาประกนสนเชอ สภาพคลอง

4) ดานบคลากร เชน ความรความสามารถ ทกษะ ทศนคต ความรบผดชอบ

การทจรต ความสามคค อตราการลาออก

5)ดาน 5 ศกยภาพ เชน ทรพยากรธรรมชาต ภมอากาศ ภยธรรมชาต ทาเลทตง

ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ วถชวต ทรพยากรมนษย

2.4.2 เมอสามารถกาหนดความเสยงไดแลว ตองประเมนอกครงวาความเสยงนน

รนแรงระดบใด และ จดลาดบความเสยง ตามลาดบความรนแรง

1) การประมาณระดบความรนแรงของความเสยง การประมาณระดบของความ

เสยงเพอประกอบการตดสนใจในการดาเนนการแกไข เมอประเมนแลวนาขอมลมาเรยงลาดบความเสยง

ซงการประมาณความเสยงดไดจาก การเรยงลาดบของความรนแรงของสงทจะเกดขน(ผลกระทบ) และ

การเรยงลาดบของโอกาสทจะเกดขนของเหตการณ ดงน

1.1) ความรนแรงของอนตราย ลกษณะความรนแรง

- ระดบความรนแรงมาก

- ระดบความรนแรงปานกลาง

- ระดบความรนแรงนอย

การพจารณาระดบความรนแรง ระดบความรนแรงหรอผลกระทบทเกดจากเหตการณท

เกดขน หรอคาดคะเนวาจะเกดเหตการณนน ๆ และเมอเกดขนแลวจะเกดความรนแรง หรอผลกระทบกบ

สงตาง ๆ และความเสยหายทจะเกดขนในดานตาง ๆ เชน ดานทรพยสน/เงน ดานเวลา ดานบคคล ดาน

ลกคา และดานภาพลกษณ แลวพจารณาวาความรนแรงอยในระดบใด

81

ตวอยาง การกาหนดเกณฑในการพจารณาระดบความรนแรง

ความเสยหาย ระดบความรนแรง

มาก ปานกลาง นอย

1. ดานทรพยสน/

เงน

1,000,000 บาทขนไป 100,000 บาทขนไปแต

ไมเกน 1,000,000 บาท

ตากวา 100,000 บาท

2. ดานเวลา < 15 วน 3- 5 วน 1-3 วน

3. ดานบคคล - บ า ด เ จ บ ส า ห ส /

พการ

- โทษใหออกขนไป

-บาดเจบไมสาหส

- โทษตดเงนเดอน

- บาดเจบเลกนอย

- โทษตกเตอน

4. ดานลกคา ความพงพอใจ

ตากวา 60%

ความพงพอใจ

60 – 74 %

ความพงพอใจ

75 – 79 %

5. ดาน

ภาพลกษณ

สงผลในระดบองคกร สงผลในระดบฝาย สงผลในระดบพนกงาน

1.2) โอกาสทจะเกดอนตราย

- โอกาสมาก

- โอกาสปานกลาง

- โอกาสนอย

โอกาสทจะเกดหมายถงความนาจะเปนทจะเกดเหตการณทนามาพจารณาเกดขนมาก

นอยเพยงใด ซงจะมโอกาสทจะเกด ดงน

ตวอยาง การกาหนดเกณฑในการพจารณาระดบของโอกาสทจะเกดขน

ระดบของโอกาส ความนาจะเปน โอกาสทจะเกด

1. โอกาสมาก

2. โอกาสปานกลาง

3. โอกาสนอย

1:100

1:1000

< 1 : 100000

-เกดภายใน 1 ป

- เกดภายใน 1 – 2 ป

- เกดภายใน 2 – 5 ป

82

ตวอยาง การประเมนเพอจดลาดบของระดบของความรนแรงของความเสยง

ความเสยง ระดบความรนแรงของความเสยง

มากทสด มาก ปานกลาง นอย

1.ดานการตลาด

2.ดานการผลต

3.ดานการเงน

4.ดานบคลากร

5.ดาน 5 ศกยภาพ

ตวอยาง การกาหนดเกณฑการประเมนเพอจดลาดบความสาคญของความเสยง

ลาดบท

1

ความเสยงจะตองถกขจดใหหมดสนไป หรอลดความเสยงนนในทนททนใด

(ระดบมากทสด)

2 ความเสยงทจาเปนตองตรวจสอบอยางใกลชด และอาจตองมแผนปฏบตการเพอปองกน

ไมใหเกดผลกระทบตอธรกจ(ระดบมาก)

3 ความเสยงทจาเปนตองตรวจสอบ แตเขมงวดนอยและแผนการลดความเสยงมความ

เรงดวนนอย(ระดบปานกลาง)

4 ความเสยงในระดบนอยในระดบตาสด และตองการความเอาใจใสนอย แตไมควร

ละเลยทงหมด(ระดบนอย)

การจดลาดบความสาคญของความเสยงชวยใหเจาของธรกจ และสมาชกทมงานให

ความสนใจหรอเนนการบรหารความเสยงทมผลกระทบตอธรกจมากทสด

2.5 การกาหนดมาตรการแกไขและปองกนความเสยง เมอจดลาดบความสาคญของความ

เสยงไดแลว ใหพจารณาจดวกฤตแตละประเดนทเปนความเสยง ดงน

2.5.1 สาเหตของการเกดจดวกฤตนน ๆ

2.5.2 ผลกระทบของจดวกฤตทจะเกดกบธรกจเปนอยางไร

2.5.3 การเกดจดวกฤตนนจะมอะไรเปนตวบอกเหต

2.5.4 มแนวโนมวาจะเกดจดวกฤตนนกบธรกจของเรา องคกรจะปองกนอยางไร

2.5.5 ถาจดวกฤตนนมาถงแลว องคกรจะมมาตรการอะไรมาแกไข

83

2.6 การ ประเมนผลของมาตรการแกไขและปองกน ควรใหทมงานททาแผนธรกจ

วเคราะห ประเดนตอไปน

2.6.1 ความเสยงเรองใดทเราผานเลยไปแลว และเราผานไปไดอยางไร และม

มาตรการอะไรทเคยใชไดผล

2.6.2 ความเส ยงเรองใดท กาลงเผชญอย และมาตรการแกไขท เราใชอย มการ

ประเมนหรอไมวา มาตรการแกไขนน ใชไดผลหรอไม ถาใชไมไดผลเราตองปรบกลยทธอยางไร

2.6.3 ความเสยงเรองใดทกาลงจะมาถง มาตรการปองกนทวางไวไดลงมอทาแลว

หรอยง ถาทาแลวเปนอยางไร ตองปรบกลยทธใหมหรอไม

2.6.4 ความเสยงเรองใดทยงมาไมถง องคกรไดศกษาความเปนไปไดหรอไมวา

มาตรการปองกนทเตรยมไว จะไดผลดหรอไม หรอเคยใชไดผลในองคกรอน ๆ หรอไม

2.6.5 กาหนดความถในการประเมนผลมาตรการแกไขและปองกนเปนระยะ ๆ เพอ

จะไดคอยปรบแผนกลยทธใหม เมอเหนวาไมไดผล

2.7 การวางแผนการบรหารความเสยง (Risk Management Planning)

การวางแผนการบรหารความเสยง มวตถประสงคทสาคญคอ การตดสนใจเลอก

วธการและแผนกจกรรมจดการความเสยงของธรกจ ดงนนกจกรรมจะครอบคลมและมความสมพนธกบ

การบรหารความเสยง เพอใหการดาเนนการธรกจบรรลเปาหมายทกาหนดและเพอใหการดาเนนการ

ธรกจเกดประสทธภาพและประสทธผล จงตองมการวางแผนกจกรรมบรหารความเสยง พรอมทงจดสรร

งบประมาณและทรพยากรตาง ๆในการดาเนนงาน เพอใหการบรหารความเสยงบรรลวตถประสงคและ

เปาหมายทตงไว

องคประกอบของแผนบรหารความเสยง

องคประกอบ รายละเอยด

1.ชอความเสยง เขยนอธบายสน ๆวาประเดนทเปนความเสยงคอ

อะไร

2. ลาดบความเสยงเพอการปฏบต ระบระดบของความเสยง

3.ประเภทของความเสยง ระบวาเปนความเสยงประเภทใด

4.การควบคมความเสยงในปจจบน ระบแนวทางการควบคมความเสยงในปจจบน

5.แผนปฏบตการเพอควบคมความเสยง ระบแนวทางการดา เนนงาน เป าหมาย เวลา

ผรบผดชอบ

84

องคประกอบ รายละเอยด

6.ตวชวดความคบหนาและความสาเรจ ระบวาถาทาตามตวชวดแลวความสาเรจจะลดลง

หรอไม

7.แนวทางการตรวจสอบและรายงาน ระบความคบหนาในการดาเนนการ (รอยละ)

ตวอยาง แผนการบรหารความเสยง

ลาดบ

ท

รายการความเสยง ผ ล เ ส ย /

ผลกระทบ

กจกรรม ต ว ช ว ด


ร ะ ย ะ เ ว ล า

ดาเนนการ

ผรบผดชอบ

2.8 การตดตามประเมนผลการบรหารความเสยง ซงเปนขนตอนสาคญในการศกษาปญหา

และอปสรรค ในการปฏบตตามแผนบรหารความเสยง และชวยใหทมงานบรหารความเสยงไดขอมล

เพมเตม เพอนาไปปรบปรงวธการจดการความเสยงใหมประสทธภาพสงขน

ทงน การบรหารความเส ยงเปนงานทตองทาอยางตอเนอง ความเสยงแตละประเภท

เปลยนไปตามความเปลยนแปลงของโลก การบรหารความเสยงจงตองไดรบความประเมนผล และ

ปรบปรงใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน การประเมนผลจงไมใชขนตอนสดทายของการบรหาร

ความเสยง แตเปนขนตอนทนาไปสระบบการบรหารความเสยง ทมความตอเนองและทนตอเหตการณ

3) การจดการการผลต

ความหมายของการจดการการผลต การบรการ และการควบคมคณภาพ

การจดการการผลต หมายถง กระบวนการทดาเนนงานผลตสนคาตามขนตอนตางๆ อยาง

ตอเนองและมการประสานงานกน เพอใหบรรลเปาหมายขององคกรหรอกจการ

การบรการ หมายถง กระบวนการทเนนการใหบรการแกลกคาโดยตรง โดยการทาใหลกคา

ไดรบความพงพอใจ มความสขและไดรบผลประโยชนอยางเตมท

85

การควบคมคณภาพ หมายถง การจดกจกรรมตางๆ เพ อใหผลตภณฑตอบสนองความ

ตองการและสามารถสรางความพงพอใจใหกบลกคาบนแนวคดพนฐานวา เมอกระบวนการด ผลลพธท

ออกมากจะดตาม

การจดการเกยวกบการควบคมคณภาพการผลต

การควบคมคณภาพนน มวตถประสงคเพอใหสนคาหรอผลตภณฑหรอการบรการบรรล

จดมงหมายดงตอไปน

1. สนคาทสงซอหรอสงผลตมคณภาพตรงตามขอตกลงหรอเงอนไขในสญญา

2. กระบวนการผลตดาเนนไปอยางถกตองเหมาะสม

3. การวางแผนการผลตเปนไปตามทกาหนดไว

4. การบรรจหบหอดและเหมาะสม หมายถงสามารถนาสงวสดยงจดหมายปลายทางใน

สภาพด

ขนตอนการควบคมคณภาพการผลต แบงออกเปน 4 ขนตอน คอ

1. ขนการกาหนดนโยบาย ในขนนจะเปนการกาหนดวตถประสงคกวางๆ เชน ระดบสนคา

ขนาดของตลาด วธการจาหนาย ตลอดถงการรบประกน ขอกาหนดเหลานจะเปนเครองชนาวากจการ

จะตองทาอะไรบาง เพอใหบรรลวตถประสงคทไดวางเอาไว

2. ข นการออกแบบผลตภณฑ การออกแบบผลตภณฑในท น หมายถง การกาหนด

คณลกษณะของผลตภณฑ การออกแบบผลตภณฑจงตองมความสมพนธกบระบบการผลต

3. ขนตอนการควบคมคณภาพของการผลต การควบคมคณภาพการผลต แบงออกเปน

ขนตอนยอย 3 ขน คอ การตรวจสอบคณภาพของชนสวน การควบคมกระบวนการการผลตและการ

ตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑ โดยในการตรวจสอบทง 3 ขนน สวนใหญจะใชเทคนคการสมตวอยาง

เพราะผลตภณฑทผลตไดนนมจานวนมากไมอาจจะทาการตรวจสอบไดอยางทวถงภายในเวลาจากด

4. ขนการจาหนาย การควบคมคณภาพ จะมลกษณะเปนการใหบรการหลงการขาย ซงใน

ระบบการตลาดสมยใหมถอวาเปนเรองสาคญมาก เพราะสนคาบางชนดโดยเฉพาะอยางยงสนคาประเภท

เครองมอ เครองจกรหรออปกรณทางอเลกทรอนกส ซงมวธการใชและการดแลรกษาทคอนขางยงยาก

ผผลตหรอผขายจะตองคอยดและเพอใหบรการหลงการขายแกผซออยเสมอ เพอสรางความพงพอใจ ซง

จะมผลตอความเชอมนและความกาวหนาทางธรกจในอนาคต

การใชนวตกรรมและเทคโนโลยในการผลต

การใชนวตกรรมและเทคโนโลยในการผลต เปนการพฒนาความสามารถในการผลต

ผลตภณฑของมนษย ชวยในการแกปญหาและสนองความตองการของมนษยอยางสรางสรรค โดยนา

ความรมาใชกบกระบวนการเทคโนโลย เพอสรางและใชสงของเครองใช วธการใหการดารงชวตม

คณภาพดยงขน

86

นวตกรรม หมายถง ความคด การปฏบต หรอสงประดษฐใหม ทยงไมเคยมใชมากอนหรอ

เปนการพฒนาดดแปลงมาจากของเดมทมอยแลว

เทคโนโลย หมายถง สงทมนษยพฒนาขน เพอชวยในการทางานหรอแกปญหาตางๆ เชน

อปกรณ เครองมอ เครองจกร วสด หรอแมกระทงสงทไมไดเปนสงของทจบตองไดหรออาจเปนระบบ

หรอกระบวนการตางๆ เพอใหการทางานบรรลผลเปาหมาย

เทคโนโลยจะมประโยชนอยางมาก เมอผใชมการนาไปใชไดอยางถกวธและเหมาะสม และ

จะเกดผลกระทบอยางมากมาย เมอผใชนาเทคโนโลยไปใชแบบผดๆ ดวยความไมร หรอใชเทคโนโลย

มากเกนกวาความจาเปน

กระบวนการเทคโนโลยในการผลต

กระบวนการเทคโนโลยเปนกระบวนการทเกยวของกบการแกปญหา โดยการใชความคด

รเรมอยางสรางสรรคและรอบคอบ เพอสรางผลตภณฑทกอใหเกดประโยชนตามความตองการของมนษย

อยางมประสทธภาพ

หลกการเบองตนของกระบวนการทางเทคโนโลยการออกแบบผลตภณฑ สามารถแบง

ออกเปนขนตอน ไดดงน

1. กาหนดปญหาหรอความตองการ

4. ออกแบบและลงมอสราง

2. สรางทางเลอกหรอวธการ

3. เลอกวธการทเหมาะสม

5. ทดสอบและประเมนผล ปรบปรงแกไข

แผนภม กระบวนการเทคโนโลยในการออกแบบผลตภณฑ

87

การเลอกใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค

การเลอกใชเทคโนโลยอยางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอมและงานอาชพ มหลกการ

ดงตอไปน

1. การวเคราะหเปรยบเทยบผลตภณฑหรอวธการทไดจากเทคโนโลยตางๆ ทงทางดาน

คณภาพ รปแบบ วสด ความสะดวกในการใช ความคมคา โดยกอนทจะตดสนใจเลอกเทคโนโลยใดมาใช

นน ผ ประกอบการหรอเจาของกจการ ควรนาคณลกษณะทวไป คณลกษณะเฉพาะของเทคโนโลยมา

ศกษาเปรยบเทยบกอนการตดสนใจเลอก

2. เมอมการเลอกใชเทคโนโลยสาหรบการสรางและพฒนาผลตภณฑ เพอสนองตอความ

ตองการของมนษยแลว ยอมตองมผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอมตามมาดวย ดงนนผประกอบการ

หรอเจาของกจการตองศกษาทบทวนวาเทคโนโลยทกาหนดใชนนม ขอด ขอเสยและผลตอสงคมและ

สงแวดลอมทจะไดรบนนเปนอยางไร

3. ตดสนใจเลอกและใชเทคโนโลยทมผลดตอสงคมและสงแวดลอมในทางสรางสรรคมาก

ทสด

การลดตนทนการผลตและการบรการ

การดาเนนงานธรกจทกประเภท ใหสามารถดารงอยไดอยางมนคง จาเปนทผ ประกอบการ

หรอเจาของธรกจตองหาวธการลดตนทนการผลตและการบรการ โดยแนวคดในการลดและควบคม

ตนทนการผลตนน มหลกการดงน

1. ศกษาวเคราะหและสารวจสถานภาพปจจบนของการผลต คอแรงงาน วตถดบ ตนทน

การผลต เมอรปจจยการผลตแลวทาใหสามารถหาขอบกพรองและหาวธลดตนทนได

2. วเคราะหหาสาเหตของตนทนสญเปลาท เกดข นจากการผลตสนคา และการบรการ

หมายถง การเสยคาใชจายแตไมไดกอใหเกดประโยชนตอธรกจ

3. ปฏบตการลดและควบคมตนทนการผลตในสวนของคาใชจายทไรประสทธภาพ มความ

สญเปลา โดยดาเนนการตอเนองใหบรรลผลสาเรจ

การดาเนนธรกจตองเผชญกบขอจากดหลายอยางทเปนอปสรรคและเปนเหตใหตนทนการ

ผลตสงขน จากหลายปจจย คอ ตนทนแรงงานมแนวโนมสงขน ตนทนวตถดบแพงขน โดยเฉพาะการนา

วตถดบจากภายนอกเขามา ทาใหตนทนการผลตสงขน เชน คานามน คาไฟฟา คแขงขนมมากขนและทว

ความรนแรงมากขน จาเปนทผประกอบการหรอเจาของธรกจตองลดตนทนการผลตตอหนวยสนคาทผลต

จะมผลใหไดกาไรมากขน ดงนนผประกอบการตองปรบวธการทาธรกจ เพอลดตนทนการผลตใหตาลง

โดยกาหนดเปาหมายการผลตใหเหมาะสมเพอความอยรอด มการปรบปรงโครงสรางในการประกอบ

ธรกจพฒนาระบบการสงเสรมการขาย ซงเปนกญแจสาคญสความสาเรจ

88

ปจจยในการลด และควบคมตนทนการผลต

ในการผลตสนคา ตนทนการผลตจะสงหรอตานน ขนอยกบปจจยตางๆ หลายประการดงน

1. ผบรหารตองมนโยบายและโครงการเพอลดตนทนการผลตอยางจรงจงและชดเจนไมวา

จะเปนนโยบายดานคณภาพมาตรฐานระดบสากล เชน ISO , การสนบสนนศกยภาพของบคลากร ฯลฯ

หรอระบบและวธการลดตนทน ซงตองดาเนนการอยางจรงจงและตอเนอง

2. สรางจตสานกพนกงาน ใหมจตสานกทดตอโครงการลดตนทนการผลต จงจะไดรบ

ความรวมมอและประสบความสาเรจได

3. มมาตรการเพมประสทธภาพและคณภาพของการบรหารจดการธรกจอยางจรงจง

ทกปจจยทกลาวมามความสาคญเทากนหมด แตการดาเนนการใหบรรลเปาหมายอยางม

คณภาพผบรหารธรกจตองกาหนดเปาหมายและการดาเนนงานอยางจรงจง และตองมการจดทาขอมลและ

วดประสทธภาพของการลดตนทนอยางตอเนอง

4) การจดการการตลาด

การจดการการตลาด หมายถง การดาเนนกจกรรมตางๆ ดานธรกจ ซงจะตองมการวางแผนการ

ผลต การโฆษณา การประชาสมพนธ การวจยการตลาด การสงเสรมการขาย การทาฐานขอมลลกคา การ

กระจายสนคา การกาหนดราคา การจดจาหนาย ตลอดจนการดาเนนกจการทกอยางเพอสนองความ

ตองการ และบรการใหแกผซอหรอผบรโภคพอใจ ทงในเรองราคาและบรการ

การจดการการตลาดเกยวของกบเรองตางๆ ดงน

1. การโฆษณา หมายถง การนาเสนอหรอสงเสรมความคดในการขายสนคาหรอบรการผานสอ

ตางๆ มผอปถมภเปนผเสยคาใชจายในการโฆษณา โดยมวตถประสงคของการโฆษณา เพอใหเกดความร

ความเขาใจเกยวกบสนคาและงานบรการ เปนการใหขาวสารและชกจงใหซอสนคาและซอบรการสอทใช

ในการโฆษณามหลายประเภท เชน นตยสาร หนงสอพมพ วทย โทรทศน ปายโฆษณา การโฆษณาทาง

ไปรษณย เปนตน ส อโฆษณาแตละประเภทจะมจดเดนและจดดอยแตกตางกน ดงนน การเลอกส อ

โฆษณาควรคานงถงวตถประสงค ดงน

1) สามารถเขาถงกลมเปาหมายใหมากทสดเทาทจะมากได

2) สอนนมประสทธภาพและไดผลสงสด

3) เสยคาใชจายตาทสด

2. การประชาสมพนธ หมายถง การตดตอสอสารเพอสงเสรมความเขาใจทถกตองรวมกน

ตลอดจนสรางความสมพนธอนดตอกนระหวางลกคากบผผลต เพอใหเกดความเชอถอศรทธา ความ

คดเหน ทศนคตทดตอองคการ การประชาสมพนธ ไดแก ขาวแจกสาหรบเผยแพร การแถลงขาว

3. การสงเสรมการขาย หมายถง กจกรรมการสงเสรมการตลาดนอกเหนอจากการโฆษณาการ

ขายโดยบคคล และการประชาสมพนธ เปนการชวยกระตนความสนใจ การซอของผบรโภคหรอบคคล

89

อนในชองทางการจดจาหนาย การจดแสดงในงานแสดงสนคา การแจกของแถม การลดราคา การชงโชค

การแขงขน การแจกคปอง

4. การวจยการตลาด หมายถง การศกษาปจจยภายนอกและภายในเกยวกบการตลาด ทาให

ผ ประกอบการมขอมลในการวางแผนการตลาดไดอยางม นใจและสามารถบอกรายละเอยดในการ

ดาเนนงานไดอยางชดเจน การวจยการตลาดหรอการศกษาตลาดควรวเคราะหพฤตกรรมผบรโภคมาปรบ

ใช ดงน

1. ผบรโภคของกจการคอใคร ใชหลกการแบงสวนตลาดเขามาประกอบการพจารณา คอ หลก

ภมศาสตร หลกประชากรศาสตร หลกจตวทยา หลกพฤตกรรมศาสตร

2. ตลาดตองการซออะไร ผประกอบการจะตองศกษาวาผบรโภคตองการอะไรจากผลตภณฑท

ซอ เชน บางคนใชรถยนตราคาแพง เพราะตองการความภาคภมใจ บางคนเลอกรบประทานอาหารในราน

หรหรา นอกจากเขาตองการความอรอยจากรสชาตของอาหารแลวเขายงตองการความสะดวกสบาย การ

บรการทด เปนตน นกการตลาดจะตองวเคราะหดวาผบรโภคตองการซออะไรเพอทจะจดองคประกอบ

ของผลตภณฑใหครบถวนตามทเขาตองการ

3. ซออยางไร ผประกอบการตองศกษาถงกระบวนการตดสนใจในการซอของผบรโภค

กระบวนการการตดสนใจในการซ อน จะเร มจากความรสกวาตองการสนคาน น จนไปถง

ความรสกหลงการซอ กระบวนการดงกลาวนจะกนเวลามากหรอนอย ยากหรองายเพยงใดขนอยกบชนด

ของสนคา ตวบคคลททาการซอ ผตดสนใจซอ การสงเสรมการตลาด ฯลฯ แตละขนของกระบวนการซอ

ใชเวลาไมเทากนและบางครงการซออาจจะไมไดดาเนนไปจนจบกระบวนการกได เพราะผบรโภคเปลยน

ใจหรอเกดอปสรรคมาขดขวางทาใหเลกซอหรออาจตองทอดระยะเวลาในการซอออกไป

4. ทาไมผบรโภคจงซอเปนการพจารณาถงวตถประสงคหรอจดมงหมายของการซอ

5. เม อไรผ บรโภคจะซอ นกการตลาดจาตองทราบถงโอกาสในการซอของผบรโภค ซงจะ

แตกตางกนตามลกษณะสนคานนๆ เพอวางกลยทธทางตลาดไดเหมาะสมกบพฤตกรรมการซอของ

ผบรโภค

6. ผบรโภคจะซอทไหน เปนการถามเรองชองทางการจาหนาย แหลงขายทเหมาะสมกบสนคา

โดยพจารณาดวาสนคาชนดนผบรโภคมกจะซอจากทไหน ซอจากหางสรรพสนคาใหญ หรอจากรานขาย

ของชาใกลบาน เปนตน

7. ใครมสวนรวมในการตดสนใจซอ เปนการถามเพอใหทราบถงบทบาทของกลมตางๆทม

อทธพลหรอมสวนรวมในการตดสนใจซอ

โดยสรปผประกอบการและนกการตลาดจะตองศกษาปจจยทมอทธพลตอผบรโภค เพอทราบ

ลกษณะความตองการของผบรโภค เพอจดสวนประสมทางการตลาด ไดแก ดานผลตภณฑ ดานการ

สงเสรมการตลาด ดานแผนการจดจาหนายและแผนราคาใหเหมาะสม

8. การวางแผนการตลาด หมายถง การกาหนดกลมลกคาเปาหมาย สรางความนาเชอถอใหกบ

กจการและผทจะรวมลงทน สามารถอธบายวธการทจะดงดดและรกษาลกคาทงรายเการายใหมไวได

90

9. การทาฐานขอมลลกคา หมายถง ขอมลจะชวยในการกาหนดสวนตางของการตลาด การ

กาหนดกลยทธ การตลาดทางตรงไมวาจะเปน กลยทธการสรางสรรคงานโฆษณา กลยทธสอ ตลอดจนใช

ในการวเคราะหขอมลตางๆ เปนสงสาคญสาหรบการทาตลาดทางตรง เพราะกจการจะไมสามารถสอสาร

หรอเขาใจถงกลมลกคาทคาดหวงได หากปราศจากขอมลลกคา

วตถประสงคการทาฐานขอมลลกคา มดงน

1) เพอใหทราบถงความสาคญของการจดทาบญชรายชอลกคา

2) เพอใหทราบถงวธการเบองตนในการจดทาบญชรายชอลกคา

3) เพอใหเขาใจถงประเภทของฐานขอมล

4) เพอใหทราบถงองคประกอบของฐานขอมลลกคา

10. การกระจายสนคา ในวงการธรกจปจจบนนกการตลาดใหความสาคญเกยวกบการกระจาย

สนคา ไมนอยกวาตวแปรอนๆ ในดานการตลาด หากผลตภณฑเปนทตองการของตลาด แตระบบการ

กระจายสนคาไมด เชน สงสนคาผดพลาด ลาชา ผดสถานท เปนตน เปนความสญเสยอนยงใหญ เพราะทา

ใหยอดขายลดลงและสญเสยลกคา

จดประสงคของการกระจายสนคา คอการจดสงสนคาใหลกคาไดถกตอง ไปยงสถานททถกตอง

ในเวลาทเหมาะสม โดยเสยคาใชจายนอยทสด ตลอดจนการใหบรการลกคาทดทสด

บทบาทและความสาคญของการกระจายสนคา เปนการเชอมโยงระหวางผผลตกบผบรโภค หรอ

กลาวไดวาการทนาสนคาออกจาหนายใหผบรโภคทนตามเวลาทตองการกระจายสนคา จงมความสาคญท

ผประกอบการจะตองระมดระวงในเรองตอไปน

1) สนคาทถกตอง

2) เวลาทถกตอง

3) จานวนทถกตอง

4) สถานททถกตอง

5) รปแบบทตองการ

การจดการกระจายสนคา คอการนาสนคาไปถงมอผบรโภคหรอลกคา ซงกระจายสนคาเกยวของ

กบการงานในหนาท อ นๆ ไดแก การเรมตนจากการพยากรณการขายซงเก ยวกบการวางแผนการจด

จาหนาย และวางแผนการผลต สวนการกระจายสนคา หมายถง การบรหารระบบการขนสงระบบชอง

ทางการจดซอ ระบบชองทางการจดจาหนาย ระบบสนคาคงคลง เพอใหไดมาซงประสทธภาพในการ

จดซอวสด วตถดบเพอการผลต และเพอใหไดมาซงประสทธภาพทางการตลาดทจะขายสนคาสาเรจรป

และบรการสมอผบรโภค

2) การวางแผนการตลาดเชงกลยทธ

การวางแผนการตลาดเชงกลยทธ จะทาใหพนกงานทกคนไดรวา จะปฏบตใหบรรลเปาหมายใน

ระยะเวลาไดอยางไร แผนการตลาดเปนเอกสารทเขยนขน เพอใชเปนเสมอนหนงสอนาทางสาหรบ

กจกรรมทางการตลาดแกผจดการฝายการตลาด

91

แผนการตลาดจะระบวตถประสงค และกจกรรมทตองทาเพอใหบรรลวตถประสงคนน การตลาด

ถอเปนกจกรรมทยากทสด ทพนกงานและผบรหารเขาใจรวมกนและทาเพอนาไปสเปาหมายรวมกน การ

เขยนแผนการตลาดทชดเจนเปนงานทตองใชเวลา แตเปนพนฐานในการสอสารภายในองคการ แผนการ

ตลาดจะทาใหพนกงานทกคนทราบวาตนมความรบผดชอบอะไร ตองทาอะไร มกรอบเวลาในการ

ปฏบตงานอยางไร แผนการตลาดบงบอกวตถประสงคและแนวทางการจดสรรทรพยากรเพอใหบรรล

วตถประสงค แผนการตลาดเปนกรอบความคดและใหทศทางเชงกลยทธ สวนการนาไปปฏบตเปนการ

ทางานในลกษณะทจดการกบปญหา โอกาส และสถานการณ แผนการตลาดแสดงขนตอนงานทเรยงเปน

ลาดบกอนหลงกจรง แตขนตอนเหลานนอาจเกดขนพรอมกนหรอประสานกนกได การเขยนแผนมหลาย

รปแบบ ขนอยกบองคกร พนธกจ วตถประสงค กลมเปาหมาย และสวนประสมทางการตลาดขององคกร

นน

การนาแผนไปปฏบตและการควบคม เปนกระบวนการทผ ทาการตลาด ตองดาเนนงานตาม

แผนการตลาดทวางไว ดวยความมนใจวาสามารถบรรลวตถประสงคได ซงรายละเอยดในแผนจะระบ

กจกรรม เวลา งบประมาณ ซงตองมการสอสารทด

เมอนาแผนการตลาดไปปฏบตแลว จะตองมการประเมน เพอใหทราบวาไดดาเนนการบรรลตาม

วตถประสงคเพยงใด มอะไรทควรแกไข การวางแผนมความสมพนธใกลชดกบการควบคม เนองจากแผน

ไดระบถงสงทองคกรตองการบรรล

3) บญชธรกจ

5.1 ความหมายของบญชธรกจ

บญชธรกจ หมายถง ระบบประมวลขอมลทางการเงน การจดบนทกรายการคาตางๆ ท

เกยวกบการรบ – จายเงน สงของ และสทธทมมลคาเปนเงนไวในสมดบญชอยางสมาเสมอ เปนระเบยบ

ถกตองตามหลกการและสามารถแสดงผลการดาเนนงานและฐานะการเงนของกจการในระยะเวลาหนง

ได

5.2 ความสาคญของการทาบญช

1. เปนเครองมอวดความสาเรจในการดาเนนธรกจ โดยพจารณาจากผลการดาเนนงาน

ฐานะทางการเงนของธรกจ และความมนคงของธรกจ จะบนทกบญชรายการตางๆ ทเกดขนในการ

ดาเนนธรกจ เชน การลงทน การรบ การจาย โดยไมนาสวนทเปนของสวนตวเขามาบนทกดวย สงท

บนทกไวจะสามารถนามาจดทาเปนรายงานทางการเงนได เชน งบดล งบกาไร ขาดทน ซงเปนภาพ

สะทอนในการดาเนนธรกจ

2. เปนเครองมอชวยในการวางแผนและตดสนใจธรกจ สามารถนามาวเคราะหความ

เปนไปไดของการลงทนทจะเกดขนในอนาคต ดงนน หากมการบนทกทถกตอง จะทาใหสามารถพฒนา

กจการใหเจรญกาวหนาอยางยงยน

92

3. เปนเครองมอในการวางแผนกาไร และควบคมคาใชจายของบรษท ชวยในการ

ตดสนใจกาหนดราคาสนคา ชวยในการควบคมตนทนการผลต และสามารถวเคราะหปรบปรงรายจายท

ไมจาเปนออก รวมถงชวยในการวางแผนการดาเนนงานไดอยางถกตอง เหมาะสมกบทรพยากรทมอย

5.3 ประเภทและขนตอนของการทาบญชธรกจ

บญชรบ – จาย การทาบญชรายรบ – รายจาย หมายถง การจดบนทกเหตการณตางๆ เกยวกบ

การเงนหรออยางนอยทสดบางสวนเกยวของกบการเงน โดยผานการวเคราะห จดประเภทและบนทกไว

ในแบบฟอรมทกาหนดเพอแสดงฐานะการเงน และผลการดาเนนงานของกจการในชวงระยะเวลาหนง

การจดบนทกการปฏบตงานและการทาบญชรายรบ – รายจาย เปนการชวยความทรงจา และ

ถามการจดบนทกกจการตางๆ อยางมระบบ การลงบญชทด มความเขาใจในการจดบนทก และการสรป

ขอมลใหเหมาะสมแลวสามารถนาขอมลท ไดรบมาใชประโยชนในการตดสนใจทาการปลกพชให

สอดคลองกบความตองการของตลาด แนวโนมของราคา ตลอดจนเหตการณตางๆ ทมผลกระทบตอการ

ดาเนนกจกรรมไดอยางเหมาะสมยงขน ทาใหผ ผลตทราบไดวากจการของตนเปนอยางไร และวธการ

อยางหนงทจะแสดงฐานะทางการเงนและผลการดาเนนงานวามรายรบ – รายจายอยางไร ชวยในการ

ประเมนผลการดาเนนงานวามกาไร หรอขาดทนอยางไรอกดวย รปแบบการบนทกการทาบญชรายรบ –

รายจาย ดงตวอยาง

ตวอยาง แบบฟอรมการทาบญชรายรบ – รายจาย

แบบบญชรายรบ - รายจาย

วนเดอนป รายรบ จานวนเงน

วนเดอนป รายจาย จานวนเงน

บาท สต. บาท สต.

บญชทรพยสน – หนสน

เปนการบนทกรายการทรพยสน หนสนตางๆ เชน ทดน เครองมอ เครองจกรกลตางๆ อปกรณ

การเกษตร ปจจยการผลต จานวนผลผลต ผลผลตท คงเหลอ ตลอดจนหนสนตางๆ ท เกดข นในการ

ดาเนนการผลต ในการบนทกทรพยสน – หนสนตางๆ เพอจะนาไปใชสรปฐานะทางการเงนของตนเอง

และเปนขอมลทจะใชในการคานวณหารายไดตอไป โดยสรปเปนฤดกาลเพาะปลก หรอสนปใหกาหนด

เปนมลคาจานวนเงน ดงตวอยาง บญชทรพยสน – หนสน

93

บญชทรพย – หนสน

รานขายขนมเบเกอร

ทรพยสน หนสน

ว / ด / ป รายการ จานวน

หนวย

จานวน

เงน ว / ด / ป รายการ

จานวน

หนวย

จานวน

เงน

1 ม.ค. 53

15 ม.ค. 53

25 ม.ค. 53

30 ม.ค. 53

รถยนต

ทดน

รานคา

อปกรณทาเบเกอร

ฯลฯ

1

100 ต.ร.ว

1

1 ชด

300,000

400,000

500,000

5,000

5 ม.ค. 53 กเงนซอทดน

ฯลฯ

100 ต.ร.ว 400,000

94


ใหผเรยนศกษาใบความร เรองการบรหารจดการในการขยายอาชพใหเขาใจ แลวสรปแตละเรอง

ใหสอดคลองกบอาชพของตนเองหรออาชพทสนใจมาพอสงเขป

1. การทาแผนธรกจ

……………………………………………………………………………………………………

…..………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

2. การจดการความเสยง

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

3. การจดการการผลต

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

4. การจดการการตลาด

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

5. บญชธรกจ

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

95

บทท 6

การจดทาและพฒนาระบบการขยายอาชพตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


สามารถดาเนนการจดทาหรอปรบปรงแผนธรกจดานการจดการการผลตหรอการบรการ และ

ดานการจดการการตลาด ตามแนวคดของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


เรองท 1. องคประกอบของระบบขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

เรองท 2. การจดทาแผนธรกจ


1. เอกสารหมายเลข 17 ใบความรเรอง องคประกอบของระบบขยายอาชพตามแนวคดปรชญา


2. เอกสารหมายเลข 18 ใบความรเรองการประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงกบประสบการณ

ตนเอง จดทากรอบความคดเหนธรกจทเหมาะสมกบตนเอง

3. เอกสารหมายเลข 19 คมอจดทาแผนธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหเหมาะกบ

ตนเอง

96

เรองท 1. องคประกอบของระบบขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


1. ชแจงภาพรวมขององคประกอบในระบบการขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

2. บอกความสมพนธระหวาง ความมเหตผล ความพอด และภมคมกนทนาไปสการจดทาแผน

ธรกจของการขยายอาชพ

3. บอกเหตผลเชงสมพนธในการใชความรอบรเพอจดการการตลาดและการผลต

4. บงชลกษณะการใชคณธรรมขบเคลอนธรกจ



1. ชแจงภาพรวมของ

องคประกอบในระบบการ



2. บอกความสมพนธระหวาง

ความมเหตผลความพอด

และภมคมกนทนาไปสการ

จดทาแผนธรกจของการ


3. บอกเหตผลเชงสมพนธใน

การใชความรอบร เพอ

จดการการตลาดและการ

ผลต

4. บงชลกษณะการใช

คณธรรมขบเคลอนธรกจ


เรององคประกอบของระบบ

ขยายอาชพตามแนวเศรษฐกจ

พอเพยง แลวคดความคดรวบ

ยอดเปนของตนเอง เกยวกบ

1.1 ความพรอมของระบบ

การขยายอาชพตามปรชญา


1.2 ความสมพนธระหวาง

ความมเหตผล ความพอด และ

ภมคมกนกบการจดตาแหนง

ธรกจการขยายอาชพ

1.3 เหตผลเชงสมพนธในการ

ใชความรอบร เพอจดการ

การตลาดและการผลต

1.4 สาระคณธรรมทใช

ขบเคลอนธรกจ

2. ผเรยนนาความรทสรปจาก

เอกสารหมายเลข 16 ไป

แลกเปลยนเรยนรกบผร

ผเชยวชาญแลวผประกอบการ


2. สงเกต การแสดงความ

คดเหน

3. ประเมนความเปนไปไดใน

การนาไปใชจรง

4. องคความรทเกดขนใหม

ใบความรเรององคประกอบ

ของระบบขยายอาชพตาม

แนวคดปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง


97



กบประสบการณของตนเอง

เปนความรใหม

3. ผเรยนนาความรใหมทเกด

จากการบรณาการมา

ตรวจสอบ ทดลองปฏบตการ

หาความร ความจรงกบตนเอง

4. ผเรยนดาเนนการประเมน

ความเปนไปไดในการ

นาไปใชจรง แลวสรปเปน

องคความรของตนเอง

98

เอกสารหมายเลข 17 : ใบความรเรอง องคประกอบของระบบขยายอาชพตามแนวคดปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

1. ภาพรวมขององคประกอบระบบการขยายอาชพตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

ระบบตางๆ ทวไปมกจะประกอบดวยการจดปจจยนาเขา กระบวนการดาเนนงานผลผลต

และการประเมนพฒนา ดงนนการจดทาระบบขยายอาชพตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง เพอพฒนา

เศรษฐกจของผเรยน ครอบครวชมชนใหมความพอเพยงไดดวยการนาเปาหมายความคดของปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงมาอางอง ประยกตเปนระบบดาเนนการ ซงมลกษณะภาพรวมดงน

แผนภม : แสดงระบบการขยายอาชพตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง

จากแผนภมขางตนทาใหทราบวา ระบบการขยายอาชพตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง มขนตอนดงน

1. ขนตอนการใชเหตผล วเคราะห ปญหาความตองการ ของการขยายอาชพ เพอได

ขอมลสารสนเทศทเปนเหตเปนผล ดวยการศกษาสารวจ ตรวจสอบเหตการณ สรปจาแนกขอมลเชง

เหตผลดานตางๆ เชน (1) ลกคา (2) คณภาพผลตภณฑทลกคาตองการ (3) ชองทางการตลาดเพอการจด

จาหนาย (4) ทนทมอย ทงเงนทน อปกรณ ทดน แรงงาน และองคความรทจะตองใช

2. ขนตอนการใชหลกความพอประมาณความพอด กาหนดแผนธรกจทเหมาะสม ทา

ไดจรง ตองการนาขอมลเชงเหตและผลมาเปนฐานในการคด

ใชเหตผล

วเคราะหปญหา

ความตองการ

- ลกคา

- ผลตภณฑ

- ชองทางตลาด

- ทน

- องคความร

1

ใชหลกความ

พอดจดทาแผน

ธรกจทเหมาะสม

ใชหลกภมคมกน

วเคราะหความเสยง

ทประเภทตางๆ

สรางความ

รอบร

ใหกบ

ตนเอง

ใชหลกคณธรรม

ขบเคลอน ควบคม

ประเมน และพฒนา

แผนธรกจ


วเคราะหและ

จดการความเสยง

ดานแผนกลยทธ

แผนจดการ

การตลาด

แผนจดการ

การผลต

การ

ขบเคลอน

ธรกจ

- ผลตภณฑ

เขาสตลาด

- ฐาน

ลกคา

ขยายตว

- พนธมตร

ทางธรกจ

เพม

2 3 4 5

99

3. ขนตอนการใชหลกภมคมกน สรางความมนคงลดความเสยงทจะเกดขนกบการขยาย

อาชพดวยการวเคราะหศกยภาพ เพอจดการความเสยงกบผลการดาเนนงาน เชน (1) สภาวะแวดลอม

ภายในจดออน จดแขง ของการดาเนนงานทเกยวของกบ ผลตภณฑ คาใชจายตางๆ ของกาไร คแขง สวน

แบงตลาด และสมรรถนะของธรกจ (2) สภาวะแวดลอมภายนอกดานโอกาสและอปสรรคทเกยวของ

นโยบาย ของฝายปกครอง คแขงขน กฎหมายระเบยบตางๆ

4. ขนตอนการใชหลกความรอบร เพอวางระบบการจดการการตลาดและการจดการการ

ผลต ขนตอนนเปนการกาหนดกจกรรมและขนตอนดาเนนกจกรรมเปนรายละเอยดของการทางานท

จะตองใหผรวมงานไดรเทากนทกฝาย จงมรายละเอยดของความรมากมายทจะตองเรยนร ทาความเขาใจ

จดเปนเอกสารคมอดาเนนงาน

5. ขนตอนการใชหลกคณธรรม เพอการขบเคลอน ควบคม ประเมนและพฒนาผลได

ทางธรกจทมลกษณะสงคมชนชมยนดและเปนไปในทางทตองการ

100

2. ความสมพนธ ระหวางความมเหตผล ความพอด และภมคมกน เพอนาไปสการจดทาแผนธรกจของ

การขยายอาชพ

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มความประสงคทจะใหประชาชนดาเนนการประกอบอาชพไป

อยางม เหตผล มความพอด มภมค มกนใหปลอดจากอนตราย ดงน นแผนพฒนาธรกจจงตองม

ความสมพนธกบหลกการดงกลาวดงแผนภม

- ทน

- ผลตภณฑ วสยทศน ความถกตอง

- ลกคา พนธกจ ความพอดกบทตองการ

- ความสามารถของตนเอง กลยทธ

- ความรในจดออน จดแขง โอกาสและอปสรรค

ของธรกจ

- ระวงความคาดหวงทคดวาตนเองไปถงและ

ความกลาเผชญหนากบสงทไมตองการใหเกด

- ไมเอาตวเองเปนศนยกลาง ยดหลกการทางาน

รวมกนทใหทกคนรเทากน

จากแผนภมดงกลาวทาใหมองเหนวา การขยายหรอพฒนาอาชพจะตองเรมมาจากการใช

ขอมล สารสนเทศของเหตผล หรอสงททาใหเกดผลทางธรกจไดแก ทน ลกคา ผลตภณฑ และความสามารถ

ของกลมหรอบคคลทประกอบการอาชพ มากาหนดวสยทศน พนธกจ และกลยทธดาเนนงานของแผนธรกจ

ทมความถกตอง มความเทากบความตองการ หรอความพอดทควรจะเปน โดยผประกอบการอาชพจะตอง

เขาถงจดออน จดแขง โอกาสทควรจะไดรบและอปสรรคตางๆ ทขวางหนา ไมคาดหวง ทะเยอทะยานเกน

ตนเอง มความกลาทจะเผชญหนาแกปญหากบสงทไมตองการใหเกด และยดหลกการทางานรวมกนทใหทก

คน รเทาทนกนซงเปนภมคมกน ใชเปนหลกในการกาหนดแผนพฒนาธรกจ

เหตผลททาใหเกด

ผลสาเรจของอาชพ

แผนธรกจขยาย

อาชพ

ความพอดของ

อาชพ

1 2

ภมคมกนใหปลอด

จากอนตราย

3

101

3. ความรอบรกบการทาแผนขนตอนการจดการการตลาดและการผลต

ขนตอนตอไปจากการทาแผนธรกจเปนขนตอนการจดทาแผนปฏบตการธรกจ เปนการ

กาหนดกจกรรมและขนตอนการดาเนนงานของการจดการการตลาดและการผลต เปนขนตอนทผ

ประกอบอาชพจะตองมประสบการณ ความรทหลากหลายและซบซอนไปตามลกษณะธรกจใหเพยงพอ

ผประกอบอาชพจาเปนทจะตองพฒนาตนเองใหเปนบคคลรอบร

1. ความรในบทบาทหนาทของผประกอบอาชพ

2. ความรการบรหารจดการทรพยากรดาเนนงาน

อาชพ

3. ความรการจดการการผลตและการตลาด

4. ความร การควบคม การวดผล ประเมนผล

คณภาพในอาชพ

จากแผนภมดงกลาวขางตน จะพบวา หากวเคราะหกลมความรทง 4 ดานดงกลาวขางตน จะม

ความรมากมายทผประกอบอาชพจะตองเรยนรสรางภาวะความเปนผรอบรอยางตอเนอง

4. ลกษณะการใชคณธรรม ขบเคลอนธรกจ

คณธรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หมายถง สภาพคณงามความดของการทามา

หากน การผลต การจาหนายจายแจก การบรโภค การใชสอยทมความขยน ความประหยด ความซอสตย

และความอดทนเปนหลกในการทางาน

ผประกอบการ

การใชทรพยากรการดาเนนงาน

การจดการการผลตและการตลาด

การควบคมคณภาพการดาเนนงาน

การผลต /

ความขยน

ความประหยด

ความอดทน อดกลน

ความซอสตย

102

จากแผนภม จะมองเหนลกษณะการใชคณธรรมขบเคลอนธรกจ เชน

1. การเปนผประกอบการลาดบแรกตองเปนผขยนขนแขงในการเรยนร ทางานอยางเขมแขง

เปนปกต

2. การใชทรพยากรปจจยการดาเนนงานจะตองใชหลกประหยด ยบยง ระมดระวง ทจะควบคม

ใหของเสยนอยทสดและนาของเสยกลบมาเปลยนรปใหเกดมลคาใหมากทสด

3. การจดการการผลตและการตลาด ตองเปนไปดวยความซอสตยประพฤตตรง และจรงใจ ท

จะผลตสนคามคณภาพตามขอตกลง สงมอบสนคาตามขอกาหนด ยดมนความปลอดภยและสรางขวญ

กาลงใจใหกบผรวมงาน

4. การควบคมคณภาพการดาเนนงานตองใชความอดทน อดกล นในการขบเคลอนการ

ดาเนนงานใหเปนไปตามขอกาหนด ถงแมจะมแรงกดดนจากภายใน และภายนอกทกระทบเขามา


ใหผเรยนปฏบตดงน

1. นาความรทไดจากการศกษาในเอกสารหมายเลข 16 ไปแลกเปลยนเรยนรกบผร ผเชยวชาญ

แลวบรณาการกบประสบการณของตนเองเปนความรใหม

2. นาความรใหมทเกดจากการบรณาการมาตรวจสอบ ทดลอง ปฏบตการหาความร ความจรง

กบตนเอง

3. ดาเนนการประเมนความเปนไปไดในการนาไปใชจรง แลวสรปเปนองคความรของตนเอง

103

เรองท 2 การจดทาแผนธรกจ


ลกษณะบงชความสาเรจชองการ

เรยนร กจกรรม การวดผล ประเมนผล สอการเรยนร

1. จาแนกโครงสรางของแผน

ธรกจตามแนวเศรษฐกจ

พอเพยงได

2. ประยกตหลกเศรษฐกจ

พอเพยงและประสบการณ

ตนเอง จดทากรอบความคด

ของแผนธรกจเพอขยายอาชพ

ได


สรปกรอบความคด ดงน

1.1 ลกษณะโครงสราง

แผนธรกจระดบพออยพอ

กน ระดบอยดมสข และ

ระดบมงมศรสข

1.2 การประยกตใชหลก

เศรษฐกจพอเพยงกบ

ประสบการณของตนเอง

2. ผเรยนบรณาการความคด

จากประสบการณการ

ประกอบอาชพ สงเคราะห

เปนกรอบความคดในการ

จดทาแผนธรกจตามแนวคด



2.ผลการประยกตใช

ประสบการณของตนเอง

ตามแนวคดปรชญา


ใบความรเรอง การ

ประยกตหลกเศรษฐกจ

พอเพยงกบ

ประสบการณตนเอง

จดทากรอบความคดแผน

ธรกจทเหมาะสม


3. กาหนดขนตอนของการจดทา

แผนธรกจตามแนวคด

เศรษฐกจพอเพยงได

ใหผเรยนศกษาเอกสาร

หมายเลข 18 แลวใชกรอบ

ความคดทสรปไดพฒนา

ตนเอง โดยประเมน

เทยบเคยงความคดและ

ตวอยางตามเอกสาร

หมายเลข 18 ทมความ

เปนไปไดทจะใชในชวตจรง

ไดหรอไม มขอบกพรอง

อะไรแลวควรปรบปรง

พฒนาการจดทาแผนธรกจ

ของตนเองแบบใด

ผลการประเมน

เทยบเคยง คมอจดทาแผนธรกจตาม

หลกเศรษฐกจพอเพยง

ใหเหมาะสมกบตนเอง


104

เอกสารหมายเลข 18 : ใบความรเรอง การประยกตหลกเศรษฐกจพอเพยงกบประสบการณตนเอง จดทา

กรอบความคดแผนธรกจทเหมาะสมกบตนเอง

1. โครงสรางแผนธรกจตามแนวเศรษฐกจพอเพยง

การทาธรกจ หมายถง การงานประจาเก ยวกบการทามาหากน คาขายแลกเปลยน

จากความหมายดงกลาว ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงได ระบพฒนาการของการทามาหากนไวเปนระดบ

ตงแต (1) ทาใหพออยพอกน (2) ทาใหอยดมสข และเขาส (3) ความมงมศรสข การทามาหากน คาขาย

แลกเปลยนหรอทเรยกวา ธรกจนน จาเปนทจะตองมแผนในทกระดบ เชน

1.1 แผนธรกจเศรษฐกจพอเพยงระดบพออยพอกน เปนการทาธรกจเพอนาพาชวต

ครอบครวใหรอดพนจากความขาดแคลนและอดอยากสชวตใหอยไดรวมกนของคนในชมชน

สารวจวาตอง

กนใชอะไร

จาแนกวา

อะไรทาได

แผนการผลต

แผนการ

แจกจาย

เอออาทร

ทางานให

เปนไปตาม

ขนตอน

ลาดบ

ขนตอนและ

วธการทางาน

เหตผล ความ

พอด

ภมคมกน ความรอบร คณธรรม

105

1.2 แผนธรกจเศรษฐกจพอเพยงระดบอยดมสข เปนการทาธรกจหารายไดทใชความเอออาทร

ของสงคมเปนฐานในการขบเคลอนมลกษณะในการสรางทางธรกจดงน

สารวจสภาพ

- การกนอย

- สขภาพ

- การศกษา

- เอออาทร

กาหนดความ

พอด

- การกนอย

สขภาพ

การศกษา

- การเอออาทร

ทางสงคม

- รายจาย รายได

แผนพฒนาชวตการ

ทากน การอยสขภาพ

และการศกษา

แผนหารายได

ยกระดบความมนคง

ขบเคลอน

แผนให



วธทางาน

จดลาดบ


วธการทางาน

ความม

เหตผล ความ

พอด ภมคมกน

ความรอบร คณธรรม

แผนเอออาทร

สงคม

106

1.3 แผนธรกจเศรษฐกจพอเพยงระดบมงมศรสข เปนธรกจทตองมความเฉพาะตวตรงกบความ

ตองการของลกคา ตองเชอมโยงกบสถาบนทางการเงน ตองสรางพนธมตรทางธรกจ ตองเทยบเคยงแขงด

กบธรกจประเภทเดยวกนเพอยกระดบคณภาพผลผลต ขยายตลาดและสวนแบงตลาดใหมรายไดพอเพยง

กบการดารงและขยายธรกจออกไปอยไดอยางมนคงตอเนองไป ซงมลกษณะโครงสรางของแผนธรกจ

ดงน

ขอมล

ทศทางธรกจ แผนกลยทธ แผนปฏบต การขบเคลอน

- ผลผลต

- ลกคา

- ทน

- ความสามารถ

ของตนเอง

และทมงาน

- วสยทศน

- พนธกจ

- กลยทธ

เปาหมายกลยทธ

ตวบงชความสาเรจ

ปจจยนาเขา

กจกรรมโครงงาน

- การลงทน

- ผลผลต

- ลกคา - การพฒนา

ตนเอง

- บทบาทเจาของ

ธรกจ

- การบรหาร

ทรพยากร

- การดาเนนงาน

- การควบคม

คณภาพ

เหตผล ภมคมกน ความพอด ความรอบร คณธรรม

- เหตผลททา

ใหเกดผล

สาเรจของ

อาชพ

- ความถกตอง

- ความเหมาะสม

ทตองการดาน

เวลา ทน และ

คณภาพ

สงททาให

ปลอดภยตอ

ความลมเหลว

- สภาวะ

แวดลอม

ภายในธรกจ

- สภาวะ

แวดลอม

ภายนอก

- ความอยาก


- ความยดมน

ในตนเอง

- ในบทบาท

หนาทของผ

ประกอบอาชพ

- การบรหาร

จดการ

ทรพยากร


- การจดการผลต

และการจดการ


- การควบคม

การวดผล

ประเมนผลและ

พฒนาคณภาพ

ในอาชพ

- การพฒนา

ศกยภาพ

องคกร

- ความขยนของ

ผประกอบ

อาชพ

- ความประหยด

ในการใช

ทรพยากรให

คมคา

- ความซอสตย

ในการผลต

การตลาดให



- ความอดทนท

จะควบคม

ตดตามผลและ

พฒนาคณภาพ

อาชพอยาง

ตอเนอง

1 2 3 4 5

1 2 5 4 3

107

จากโครงสรางแผนธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทง 3 ระดบ ตงแตทาเพอใหพอเพยง

กบการดารงชวตใหอยรอดไมอดอยาก ไปสการยกระดบความคดการกระทาใชชวตอยดมสข ซงจะตองม

รายได เพอมาพฒนาความเปนอยทดขน และการสงบตรหลานเขารบการศกษา และระดบสดทายทคน

สวนใหญควรจะกาวไปใหถงความมงมศรสขทสมพนธกบสภาพเปนจรงของตนเอง ซงจะตองเรยนร

ระบบธรกจทมความซบซอนขนไป


ใหผเรยนทาโครงงานถอดแบบเรยนในการประกอบอาชพของตนเองหรอผประสบความสาเรจ

ในการประกอบอาชพเกยวกบการจดทาแผนธรกจเศรษฐกจพอเพยง ระดบมงมศรสข ในประเดนตอไปน

1. ขอมลสารสนเทศ

2. ทศทางธรกจ

3. แผนกลยทธ

4. แผนปฏบตการ

5. การขบเคลอนแผน

โดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงเปนตวอธบายในแตละประเดน ตามแผนภมธรกจและผ เรยน

จะตองเรยนร บทท 5 ใหจบเสยกอนจงคอยดาเนนการ

108

2. การประยกตใชหลกเศรษฐกจพอเพยง และประสบการณตนเองจดทากรอบความคดแผนธรกจ

การจดทาแผนธรกจในการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการเรยนรเพอการขยายอาชพ

ใหเปนไปตามหลกเศรษฐกจพอเพยงในระดบมงมศรสขทมแผนงานโครงการขยายอาชพ สรางรายได

พอเพยงไปสความมนคงได มกรอบแนวคดตามหลกความมเหตผล ความพอด มภมคมกน ความรอบร

และคณธรรมดงน

2.1 กรอบแนวคดในการใชหลกความมเหตผล

เปนการประยกตความมเหตผลทจะทาใหการขยายอาชพประสบผลสาเรจ ตองการองคประกอบ

ในการขยายอาชพมาวเคราะหดวยตวแปรดานตนเอง สงคม วชาการ มาหาเหตผลใหกบตนเอง ดงน

ความมเหตผล

เหตผลทจะทา

ใหเกดผลสาเรจ

ขอมล


ขอมล


ขอมล


ขอมล


ตนเอง ผลตผลทจะทาเปนธรกจครอบครวรบไดหรอไม

สงคม ตลาดมความตองการเพยงใด เจตคตของชมชนเปนอยางไร คแขงเปนใคร อยางไร

วชาการ สามารถผลตไดในทองถนหรอไม กระทบตอสงแวดลอมเพยงใด มองคความร

แหลงวทยาการพอเพยง

ตนเอง เราปรบตวเขากบลกคาไดหรอไม

สงคม ลกคาเปนกลมบคคลระดบใดอยางไร

วชาการ รสนยม วฒนธรรม สงแวดลอมและสงคมของลกคา

ตนเอง เงนทน แรงงาน ทนทางปญญาเพอการแขงขน

สงคม แหลงเงนทน ความเชอถอตอเรา

วชาการ ความรเกยวกบการบรหารจดการทน

ตนเอง ความสามารถหลกของเราสมพนธกบการผลตการตลาดทจะทาหรอไม

สงคม ความสามารถหลกของชมชนจะนามาประยกตใชไดหรอไม

วชาการ ทเกยวของกบความพอเพยงใหแก การสรางความหลากหลายทางชวภาพ

การหมนเวยนเปลยนรป การเพมผลผลต และการจดการรายได

1

2

109

2.2 กรอบแนวคดในการใชหลกความพอด

เปนการนาผลการคดวเคราะหเหตผลทจะนาไปสความสาเรจมาคดสงเคราะห กาหนด

แผนทศทางธรกจใหมความถกตองพอดกบสภาพทเปนจรงของตนเอง สงคม และวชาการ โดยมกรอบ

แนวคดของการกาหนดทศทางธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ความพอด

- ความถกตอง

- ความสมควรทจะเปน

วสยทศน

พนธกจ

กลยทธ

ทาอะไร

ถงไหน

เมอไร

ทาอะไร

ทาไมตอง

ทา

เปาหมายการ

กระทา

วธการสาคญ

ความตองการโดยรวมสดทายปลายทาง

ของการขยายอาชพทตองการใหเกดและ

ไปถงไดจรง

พนธะอนเปนภาระสาคญทตองทาให

เกดผลตามวสยทศน

เปาหมายเชงกลยทธสความสาเรจท

ถกตองสมควรทจะเปนตามวสยทศน

110

กรอบแนวคดในการใชหลกภมคมกน

เปนการประยกตหลกภมคมกนของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาวเคราะหกลยทธของแต

ละพนธกจออกมาเปนแผนกลยทธทถกตอง ธรกจมความปลอดภย โดยมกรอบแนวคดดงน

ภมคมกน

สงททาใหปลอดภย

ตอความลมเหลว

สภาวะแวดลอมภายใน

สภาวะแวดลอมภายนอก

ความอยากของตนเอง

ความยดมนในตนเอง

รเทาทน สภาวะแวดลอม

ภายในทเปนจดออน จดแขง

รเทาทน สภาวะแวดลอม

ภายนอกทเปนโอกาสใช

ประโยชน และอปสรรคตอง

ระมดระวง

ระมดระวงความอยากได

เปนของตนเองใหอยใน

ความพอด

ระมดระวงความยดมน

ถอมนของตนเอง ตองยด

หลกการทางานรวมกนท

ผรวมงานรเทาทนกน


ตวบงช



กจกรรมโครงการ

111

กรอบแนวคดในการใชความรอบร

เปนการประยกตหลกแหงความรอบรทจะนาไปสความสาเรจของการจดการของอาชพ

ดวยวาเกณฑองคประกอบในระบบการบรหารจดการคณภาพกบแผนงานดานตางๆ ทจะนาไปสการ

ปฏบตการวาจะตองเกยวของกบความรอะไรทเราจะตองแสวงหาความรใหเกดความรอบรพอเพยงทจะ

ใชขบเคลอนธรกจไปสความสาเรจโดยมกรอบดงน

- บทบาทของผประกอบอาชพ

- การบรหารจดการทรพยากร

- การบรหารจดการผลต

- การบรหารจดการตลาด

- การควบคมการวดผล ประเมนผล

และพฒนาคณภาพชวต

ความรอบร

การบรหาร

จดการคณภาพ

การลงทน

การผลต


การพฒนาทมงาน

112

กรอบแนวคดในการใชคณธรรม

เปนการประยกตหลกแหงคณธรรมทจะสรางความเขมแขงใหกบการดาเนนธรกจท

ประกอบดวยความขยนขนแขง ความประหยดใชทรพยากร ความซอสตยตอการดาเนนงาน และความ

อดทนตอการควบคมประคบประคองธรกจ โดยมกรอบแนวคดดงน

มงมนแสวงหาความรเพอพฒนาสความเปนเลศ

ตรวจการดาเนนงานหาขอบกพรอง

ตดตามผลการดาเนนดานตางๆ

ประเมนธรกจในแงมมตางๆ เปนระยะๆ

สรางความเขาใจใหกบผรวมงาน

วางแผนการใชทรพยากรอยางรดกม

ควบคมการใชทรพยากรใหเกดประสทธผล

ลดของเสย

เปลยนรปของเสยและเศษวสดสรางมลคาเพม

สรางคณภาพผลผลตตามขอตกลง

สงมอบผลผลตตามขอตกลง

กาหนดราคาทลกคารบได

ธรกจไมสรางปญหาใหกบชมชนและสงแวดลอม

งดเวนสงทจะทาใหผลผลตไมเปนไปตามขอตกลง

อดกลนตอผลกาไรทไมสมควร

สทนแกไขขอบกพรอง

ความขยนขนแขงของผดาเนนธรกจ

ความประหยดใชทรพยากรคมคา

ความซอสตยตอการดาเนนงาน

อดทนควบคมธรกจสเปาหมาย

113

3. สรป

การดาเนนการธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตงแตระดบทาใหพออยพอกน

พนความอดอยาก แบงปนผทยงอดอยากไดกาวไปสการสรางความอยดมสขทจะตองเพมผลผลต สราง

รายไดใหพอเพยงกบการดารงและพฒนาคณภาพชวต และเกบออมสรางทนเพอกาวยางไปสความมงมศร

สขทสามารถขยายธรกจออกไปสตลาดการแขงขน สรางงานสรางรายไดใหกบคนในชมชนของตนเอง

เปนสวนหนงของการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจชองชมชน

การดาเนนธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หากพจารณาความสมพนธระหวาง

หลกเศรษฐกจพอเพยงกบขนตอนทางธรกจจะสรปไดวา

1. การเรมตนธรกจจะตองเรมตนทความมเหตมผล ซงเปนเรองของขอมลสารสนเทศ

ตาง ๆ ทผทาธรกจจะตองศกษาความตองการ แสวงหาความเขาใจจนบอกไดวาจะทาอะไร เพราะอยางไร

2. เมอรวาทาอะไร อยางไร กจะตองกาหนดความพอดของภารกจทจะทาแตใหสมพนธ

กบสภาพชวต ทนตางๆ ทมอยไมทาอะไรเกนเลยจนสรางความเดอนรอนสความลมเหลวใหกบตนเอง

3. เมอรวาทาอะไรแคไหน จะตองทาอยางมภมคมกนใหปลอดภยไมลมเหลว ดวยการ

วางเปาหมายการดาเนนงานและความคาดหวงตางๆ ในรปแบบธรกจใหสอดคลองกบจดแขง จดออน

โอกาส อปสรรคตางๆ และทบทวนตรวจสอบความอยาก ความตดยดในตวเราใหถองแท

4. เมอกาหนดเปาหมายความคาดหวงตางๆ ของธรกจท คาดวามความปลอดภยไม

ลมเหลวชดเจนแลว กถงขนตอนการปฏบตการในธรกจ จะตองทาแผนปฏบตการเขาสการปฏบตจรง

ขนตอนนจะตองใชองคความรตางๆ ในรปของสหวทยาการ ผประกอบอาชพจะตองมความรอบรดวยการ

แสวงหาความร ทดลองตรวจสอบความรอยางกระจางทกดานทจะนาเขามาใชดาเนนการ

5. การดาเนนปฏบตการสความสาเรจใหผประกอบการจะตองยนอยบนฐานคณธรรมท

เรมจากความขยน ความประหยด ความซอสตยและความอดทน


เมอศกษาเอกสารหมายเลข 17 เขาใจดแลว ใหผเรยนวเคราะหจากประสบการณของตนเองหรอ

ของผ ประสบความสาเรจในอาชพ จดทากรอบความคดในการจดทาแผนธรกจตามแนวคดปรชญา


114

เอกสารหมายเลข 19 : คมอจดทาแผนธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหเหมาะสมกบตนเอง

ในเอกสารค มอจดทาแผนธรกจตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหเหมาะสมกบตนเอง

ประกอบดวยสาระสการปฏบตดงน

ตอนท 1 บทนา

ความคดรวบยอด

นยามศพท

องคประกอบของแผนธรกจ

ตอนท 2 วธคด หาเหตผล ของการขยายอาชพ


ขนตอนการดาเนนงาน

รายละเอยดการดาเนนงาน

ตอนท 3 วธการกาหนดทศทาง กลยทธการขยายอาชพใหมความพอด และภมคมกน


ขนตอนดาเนนงาน


ตอนท 4 การจดทาแผนปฏบตการ และสรางความรอบร



รายละเอยดขนตอนการดาเนนงาน

ตอนท 5 การขบเคลอนแผนสความสาเรจ




115

ตอนท 1 บทนา


แผนธรกจเปนกรอบความคดการทามาหากนของประชาชนบรณาการกบปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง ทใหความสาคญกบสงทเปนอย มอยของผประกอบอาชพใหสามารถขบเคลอนเขาส

ความสาเรจไดดวยตนเอง ดงนนแผนธรกจของชาวบานจงเปนองครวมของการดาเนนงาน ไมใชแผน

ธรกจทวไปทเปนเอกสารกาหนดการลงทน ระยะเวลา ผลกาไร แตแผนธรกจของชาวบานทจะทาตอไปน

เปนแผนวถชวตการทามาหากนทมการคดและดาเนนการอยางเปนระบบบนเสนทางของความพอด

นยามศพท

เพอใหเขาใจตรงกน จงขอนยามศพททสาคญดงน

1. ขอมลสารสนเทศเพอการขยายอาชพ หมายถง ขอมล สารสนเทศทเกยวของเปนเหตเปนผล

ทจะทาใหการพฒนาหรอขยายอาชพเกดผลสาเรจไดแก

1.1 ผลผลต เราจะทาอะไรแลวขายไดแนๆ

1.2 ลกคา คอใครทจะมาซอหรอใชบรการของเรา มมากนอยเทาใด วฒนธรรมชวตพวกเขา

เกยวของกบผลตผลทเราจะทาขายใหอยางไร ซอใชบอยๆ หรอนานๆ จะใชท สงผลกบการขายผลผลต

ของเราใหหมด มรายไดพอเพยงกบการดารงชวตและขยายธรกจไดหรอไม

1.3 ทน ถาเราจะทาผลผลตหรอบรการ เรามทนดานตางๆ เพยงใดเชน

(1) เงนทนมพอทจะเดนธรกจไปไดหรอไม ถาไมพอจะมแหลงสารองเงนทนจากทใด

มาใหใช

(2) ทดน มขนาดเทาใด ถาจะทาผลตผลทคดเอาไว จะไดผลผลตพอเพยงหรอไม

(3) อปกรณ เครองมอทมอยจะสามารถใชดาเนนการไดเพยงใด จะตองมอะไรเพมเตม

หรอจะดดแปลงของทมอยใชไดหรอไม

1.4 ความสามารถของตนเองและทมงานสมพนธหรอไปกนไดกบผลตผลหรอบรการทจะ

ทา ถาไมพอจะไปเรยนรทไหน และพนฐานของเราเรยนรไดหรอไม จะตองเตรยมและพฒนาทกษะ

ความรพนฐานดานใด อะไรบาง

2. ทศทางธรกจ หมายถง การพฒนาหรอการขยายอาชพเราจะไปทางไหน แบบไหน ตองม

ภาระสาคญอะไรบาง และในแตภาระเราจะมกลวธหรอวธการอยางไร ทมความพอดกบสภาพทเปนอย

ของเรา

3. วสยทศน หมายถง ความตองการใหเกดข นโดยรวมสดทายปลายทางของแผนธรกจท

ตองการใหเกดและไปถงไดจรง

4. พนธกจ หมายถง พนธะอนเปนภาระสาคญทจะตองทาเพอใหเกดผลตามวสยทศนทกาหนดไว

5. กลยทธสความสาเรจ หมายถง กลวธ วธการทจะนามาใชใหการดาเนนงานเกดความพอดส

ความสาเรจตามวสยทศน

116

6. แผลกลยทธ หมายถง กรอบของการจดการใหการดาเนนงานพฒนาหรอขยายอาชพ เปนไป

ตามวสยทศนทจะชวยชนาถงกระบวนการในการจดทาแผนปฏบตตอไป

7. แผนปฏบต หมายถง การนากรอบการจดการในแผนกลยทธมาจดทากระบวนการปฏบตงาน

ตงแต การลงทน การผลตหรอบรการ ลกคาและการตลาด ตลอดทงการพฒนาตนเอง เปนเอกสารขนตอน

การดาเนนงาน การตรวจสอบหาขอบกพรองและการปฏบตการแกไขขอบกพรอง

8. การขบเคลอนแผน หมายถง การดาเนนงานตามแผนปฏบตการวาผประกอบการอาชพ ควร

จะมบทบาทอะไร อยางไรบาง จะดาเนนการบรหารจดการทรพยากรอยางไรใหเปนไปตามขนตอนของ

แผนปฏบต และการควบคมคณภาพ

9. เหตผล หมายถง เหตททาใหเกดผลสาเรจของการพฒนาขยายอาชพ

10. ความพอด หมายถง ความถกตอง ความพอดกบทตองการดานทน เวลาและคณภาพ

11. ภมคมกน หมายถง สงททาใหปลอดภยตอความลมเหลว

12. ความรอบร หมายถง ภมปญญาทจะเขาถงองคความรท งระบบของการพฒนาและขยาย


13. คณธรรม หมายถง หลกดาเนนวถธรกจเขาสความเขมแขงถกตองตามทานองคลองธรรมของสงคม

องคประกอบของแผนธรกจ

องคประกอบของแผนธรกจประชาชนควรประกอบดวย องคประกอบของวถธรกจตงแตการคด

หาเหตผลของการขยายอาชพ กาหนดทศทางกลยทธของการขยายอาชพใหมความพอดและมภมคมกน

กาหนดแผนปฏบตสรางความรอบรตามแผนและขบเคลอนแผนไปอยางมคณธรรม ดงน

องคประกอบทง 4 ขอดงกลาวใหเปนองคประกอบในการจดทาแผนธรกจตามแนวคด

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจะตองเรยนรฝกทาตอไป

การคดจดระบบขอมล

สารสนเทศดานผลผลต

ลกคา ทน และ

ความสามารถของตนเอง

1. การกาหนดวสยทศน

2. การกาหนดพนธกจ

3. การกาหนดกลยทธ

4. การจดทาแผนกลยทธ

1. การจดทาแผนดานทน

2. การจดทาแผนการผลต

3. การจดทาแผนดานลกคา

4. การจดทาแผนพฒนา

ตนเอง

1. การศกษาทาความเขาใจ

แผนปฏบตการ

2. การปฏบตการตามแผน

3. การตรวจสอบหาขอบกพรอง

4. การปฏบตการแกไข

ขอบกพรอง

1 2 4 3

คดหาเหตผลของ


กาหนดทศทาง

กลยทธของการ

ขยายอาชพใหม

กาหนดแผนปฏบต

สรางความรอบร

ตามแผน

ขบเคลอนแผนส

ความสมพนธ

อยางมคณธรรม

117

ตอนท 2 วธคดหาเหตผลของการขยายอาชพ


วธการคดหาเหตผลการขยายอาชพ ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอใหไดขอมล

สารสนเทศ เกยวกบผลตผลหรอบรการทจะทา ลกคาและตลาดทจะขายผลตภณฑ ทนดานตางๆ ทจะ

นามาใชและมอยจรงตลอดทงความสามารถของผประกอบอาชพเอง ทจะเปนเหตเปนผลเพยงพอ ใช

ตดสนใจขยายอาชพใหเกดผลสาเรจได


ขนตอนการดาเนนการดงกลาวอาจไมจาเปนทจะตองทาครบทกขนตอน เพราะขอมล

บางตวทไดมามความสาคญ สามารถลดขนตอน ขามขนไปอภปรายนาไปสความเปนเหตเปนผลได


1. การรวบรวมขอมล เปนขนตอนการแสวงหา รวบรวมความร โดยใชเครองรบรในกายของ

เรา

1.1 การรบรดวยตา เชน การสงเกต จบตามอง การอาน ทสามารถรและใหเหตผลทถกตอง

แลวจดบนทก

1.2 การรบรดวยห เชน การฟงอยางวเคราะห แยกประเดนสาคญออกมาใหได

1.3 การรบรดวยจมก คอการรบรกล น หรอดมกล นแลวใครครวญแยกประเภทอธบาย

ลกษณะเทยบเคยงกบกลนทคนเคยหรอบอกความแปลก แยกได

1.4 การรบรดวยลน คอการชมรสคดใครครวญ เทยบเคยงกบรสทค นเคยหรอบอกความ

แปลก แยกได

1.5 การรบรดวยกาย คอการทตนเองเขาไปสสภาวะแวดลอมทสามารถรบรบอก ความเยน

ความรอน ความแขง ความออนนม หรอสมผสทพงพอใจหรอแปลกแยกออกไป

จากรายละเอยดขางตนดงกลาว เปนการเกบภาพรวมขอมลทใชชวตของตนเองเปนฐาน

การเรยนรทาไดตลอดเวลา เพยงแตผเรยนใหความสาคญตอสงทรบรใหสามารถรและใหเหตผลทถกตอง

ดวยการแยกใครครวญแยกประเดนเทยงเคยงกบประสบการณและบอกความแปลกแยกออกไปได และ

จดบนทกใหตนเองสามารถเขาใจและระลกถงได

การ

รวบรวม

สรปผล

วเคราะห

ประเมนตดสนใจ

เลอกเหตผล

สาคญ

จดทาเอกสาร เหตผล


1

3

2

4

5

118

2. การวเคราะหขอมล เปนขนตอนทนาผลการรวบรวมขอมลมาศกษาพจารณาดวยตนเอง โดย

มขนตอนดงน

2.1 จดขอมลเขาพวกดวยการนาขอมลทจดบนทกไวมาพจารณาแยกเปนหวขอแลวจดเขา

กลมพวกเดยวกน

2.2 จดลาดบความสาคญของขอมลดวยการนาขอมลแตละกลมมาพจารณาวามหวขอใดทม

ความสาคญมากทสดเรยงลาดบไปจนถงความสาคญนอย

2.3 จดกลมขอมลทมความสมพนธ บงชถงเหตผลของการขยายอาชพในแตละเหตผล

3. สรปผล เปนขนตอนการนากลมขอมลทมความสมพนธบงชถงเหตผลในแตละกลมเหตผล

มาพจารณาเชอมโยงกบประสบการณของตนเอง และปรากฏการณตางๆ เขยนเปนเหตผลของการขยาย

อาชพเปนขอๆ

4. ประเมนตดสนใจเลอกประเดน เปนขนตอนตดสนใจวาการขยายอาชพครงนควรมเหตผลท

สาคญจรงๆ ดวยการนาเหตผลตางๆ ทสรปไดมาศกษาพจารณาวาควรจะมเหตผลทสาคญจรงกเหตผลใน


5. จดทาเอกสารเหตผลการขยายอาชพ เปนขนตอนนาผลการสรปและประเมนเลอกเหตผล

การขยายอาชพมาจดเขยนเปนเอกสารนาทางในการดาเนนกจกรรมขยายอาชพตอไป

ตวอยางเอกสาร เหตผลของการขยายอาชพ

เหตผลการขยายอาชพเกษตรอนทรย

ของ

นายขนต หนแดง

ไรทนเหนอย เลขท 19 หม 8 ตาบลหนองแขม

อาเภอโคกสาโรง จงหวดลพบร

ผลการศกษาเหตผลในการขยายอาชพเกษตรอนทรย พบวามเหตผลท นาไปส ความสาเรจ

4 องคประกอบดวยกนคอ

1. องคประกอบดานผลตผล

2. องคประกอบดานลกคา

3. องคประกอบดานตนทน

4. องคประกอบดานความสามารถของผดาเนนงาน

119

องคประกอบดานผลตผล

ผลตผลเกษตรอนทรยท วๆ ไปพบปญหาการปนเป อนของโลหะหนก และเชอโรค

ทางเดนอาหาร ดงนนเหตผลทจะนาไปสความสาเรจ คอ การจดการระบบการผลตใหปราศจากการ

ปนเปอนสารโลหะหนกและเชอโรคทางเดนอาหารจงมปจจยเหตทจะตองดาเนนการประกอบดวย

1. ยกเลกการใชปยคอกทาปยหมก เพราะปจจบนเกษตรกรผเลยงสตวใชอาหารสาเรจรปทผาน

กระบวนการทางอตสาหกรรม ซงมโลหะหนกปนเปอน เลยงสตว การทาเกษตรอนทรย ไมสามารถหา

มลสตวจากการเลยงโดยธรรมชาตในจานวนทเพยงพอตอการพฒนาคณภาพดนได

2. พฒนาปยอนทรยทาใหปลอดภยจากจลนทรยบดเนา และมคณคาทางอาหารสง

จงสรปเหตผลการพฒนาเพอการขยายอาชพในองคประกอบดานผลผลตคอ ผลผลต

เกษตรอนทรยไมปนเปอนสารโลหะหนกและจลนทรยบดเนา

องคประกอบดานลกคา

ลกคาผบรโภคอาหารเกษตรอนทรย มเจตคตทดตอผลตผลเกษตรอนทรย แตไมรจก

และเขาถงกระบวนการผลตของเกษตรกรได บรโภคไปบนความกงวลใจวาใชของจรงหรอไม จงอาศย

ความเชอถอผจดจาหนายเปนสาคญ ดงนนการขยายอาชพของไรทนเหนอย จาเปนตองสรางความรความ

เขาใจ และการเหนคณคาอาหารเกษตรอนทรยทอางองระบบนเวศนธรรมชาตเปนฐานการผลต

องคประกอบดานทน

การขยายอาชพเกษตรอนทรย จาเปนตองขยายพนทการผลต การเพมปรมาณนา และ

การพฒนาคณภาพดน จาเปนตองใชทนดานตางๆ เพมขนรวมจานวน 870,000 บาท ดงน

1. เงนสารองจายคาแรงงานเพม 10 คน จนกวาจะไดผลตอบแทนคนละ 6,000 บาท ตอเดอน

รวม 3 เดอนเปนเงน 180,000 บาท

2. ซอรถไถพรวนดนขนาด 30 แรงมา เปนเงน 360,000 บาท

3. คาสารวจเจาะนาบาดาลขนาด 6" จานวน 1 บอ เปนเงน 120,000 บาท

4. คาระบบกระจายและใหนา 30 ไร เปนเงน 210,000 บาท

รวมเปนเงนทนทจะตองใชเพมอกจานวน 870,000 บาท

องคประกอบดานความสามารถ

การนาเสนอความร ความเขาใจใหกลมผบรโภค ชองทางทตนทนตาทสดคอ การเปด

เวบไซดไรทนเหนอย เพอนาเสนอสาระเนอหาและการแลกเปลยนเรยนร จะตองพฒนาเวบไซดเปน

ระยะๆ ในสาระทนตอการเขามาเรยนรของลกคาและผสนใจ จงตองทาเอง

120

สรปเหตผลเพอความสาเรจของการขยายอาชพ

จากองคประกอบทง 4 ดานดงกลาวไรทนเหนอย มเหตผลทจะทาใหการขยายอาชพ

ประสบความสาเรจ 5 ดานดงน

1. ตองพฒนาคณภาพของดนไมใหมโลหะหนกอนตรายปนเปอน

2. ตองควบคมระบบการหมกสงเคราะหในกจกรรมตางๆ ใหจลนทรยบดเนาลดตาลง

3. ตองใหความรความเขาใจและการเหนคณคาอาหารเกษตรอนทรย แกลกคาและผสนใจ

4. ตองระดมทน 870,000 บาท ใชขยายการดาเนนงาน

5. ตองพฒนาบคลากรภายในใหมความสามารถพฒนาเวบไซดไดดวยตนเอง

เหตผลทง 5 ประการจะเปนเหตผลนาไปสความสาเรจของการขยายอาชพทจะทาให

คณภาพผลผลตสงขน ตรงกบความตองการของลกคา และสามารถขยายสวนแบงของตลาดออกไปได

121

ตอนท 3 วธการกาหนดทศทาง กลยทธ การขยายอาชพใหมความพอดและมภมคมกน


การทาธรกจไมวาจะทาระดบใด จาเปนตองมทศทางใหมองเหนผลสาเรจ ภาระงานท

จะตองทาและกลยทธสความสาเรจใชเปนความคดสการปฏบตจรง จะทาใหเราวางธรกจอยในความพอด

อยางมภมคมกน ไมใชทาไป คดไป ลงทนไป อยางไรทศทาง


จากแผนภม ทาใหมองเหนวาการกาหนดทศทาง กลยทธ การขยายอาชพ ประกอบดวย

1. การคดเขยนทศทางธรกจ ประกอบดวยวสยทศนทตองการใหเกดอยางมความพอด และ

ภารกจสาคญทจะนาไปสความสาเรจ

2. การคดเขยนกลยทธหรอวธการสรางความสาเรจตามพนธกจ ซงจะมเปาหมายอยางชดเจน

3. การคดเขยนแผนกลยทธดวยการนาเปาหมายกลยทธมาวเคราะหใหมองเหนตวบงช

ความสาเรจ ปจจยนาเขาทสาคญ และกจกรรมทจาเปนตองทาเปนแผนทศทางไปสความสาเรจของการ

ดาเนนธรกจ

ทศทางธรกจ 2. กลยทธ 3. แผน

วสยทศน

ภารกจ

กลยทธ แผนกลยทธ

1 2 3

122


1. การกาหนดทศทางธรกจ เปนการคดใหมองเหนอนาคตของการขยายอาชพใหมความพอด

จะตองกาหนดใหไดวาในชวงระยะขางหนาควรจะไปถงไหน อยางไร ซ งประกอบดวย ขอความ

วสยทศนวาจะไปถงไหน และขอความพนธกจวาจะไปอยางไร โดยมวธการคดและเขยนดงน

1.1 การเขยนขอความวสยทศน การขยายอาชพ มลกษณะโครงสรางการเขยนทประกอบดวย

ก. ชวงระยะเวลาทเราไปสดทางของการขยายอาชพในชวงน จะเปนระยะเวลา กป พ.ศ.

อะไร

ข. ความคด เปาหมาย ลกษณะความสาเรจทเราจะไปถงอยางมความพอด และทาทาย

ความสามารถของเรา คออะไร

จากขอความวสยทศน ตวอยางขางตน สามารถจาแนกใหมองเหนโครงสรางการเขยนไดดงน

ก. ชวงระยะเวลาทจะไปสดทาง คอ ป พ.ศ. 2551

ข. ขอความ ความคดลกษณะความสาเรจทจะไปถงอยางมความพอดและทาทาย คอไรทน

เหนอยสามารถผลตผกสด ผลไม เกษตรอนทรยเขาสตลาดคณภาพประเทศสงคโปรได

จงอาจสรปไดวาการกาหนดวสยทศนไมใชเปนการกาหนดเพ อความนาสนใจ แตเปนการ

กาหนดใหมองเหนทศทางของธรกจทเราจะตองฝาฟนอปสรรคตางๆ ไปใหถงได

1.2 การเขยนภารกจ การเขยนขอความภารกจเปนการดาเนนการตอเน องจากการกาหนด

วสยทศน วาเราจะตองมภารกจทสาคญ อะไรบาง ทเราทาใหการขยายอาชพบรรลผลสาเรจไดตาม

วสยทศน โดยมแนวทางการคดและเขยนดงน

1.2.1 การวเคราะหวา หากจะใหเกดความสาเรจตามวสยทศน จะตองมภารกจอะไรบาง

ในทางธรกจมภาระทสาคญ 4 ประการ คอ

ก. ภารกจดานทนดาเนนการ

ข. ภารกจดานลกคา

ค. ภารกจดานผลผลต

ง. ภารกจดานการเรยนรพฒนาตนเองและองคกร

ดงนน การดาเนนการขยายอาชพ อาจใชภารกจทง 4 กรณมาคดเขยนภารกจนาไปสความสาเรจได

1.2.2 โครงสรางการเขยนภารกจมองคประกอบรวม 3 ดาน คอ

ก. ทาอะไร (บอกภาระสาคญทกระทบตอความสาเรจ)

ข. ทาไมตองทา (บอกเหตผลหรอจดประสงค)

ค. ทาอยางไร (บอกวธดาเนนการทสาคญ และสงผลตอความสาเรจจรง)

ตวอยางขอความวสยทศน

“ พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอยผลตผกสดผลไมเกษตรอนทรยเขาสตลาดคณภาพประเทศสงคโปร

123

จากตวอยางขอความภารกจของไรทนเหนอย นามาจาแนกขอความตามลกษณะโครงสรางการ

เขยนไดดงน

ทาอะไร ทาไมตองทา ทาอยางไร

1. ขยายพนทการผลต 20 ไร เพอใชผลตผกสดอนทรย โดยการพฒนาคณภาพดนดวยปย

พชสด เพมแรงงาน 10 คน จดหา

นาวนละ 300 ลกบาศกเมตร

2. สรางความเชอถอใหกบลกคา เพอใหลกคามนใจวาไดบรโภค

อาหารคณภาพ สะอาด ปลอดภย

ดวยการจดทาเวบไซดของตนเอง

จดทาสารคดเผยแพรสปดาหละ

1 เรอง และเวบบอรดแลกเปลยน

เรยนรกบลกคา

3. ยกระดบคณภาพผลผลตให

เปนไปตามมาตรฐานเกษตร

อนทรยยโรป

เพอใหสามารถสงออกไปส

ประเทศสงคโปรได

ดวยการพฒนาดนไมใหปนเปอน

โลหะหนกตามมาตรฐานพฒนา

ระบบนเวศแปลงเกษตรใหเปน

ระบบนเวศธรรมชาต

4. พฒนาคนงานใหทางานตาม

ขนตอนได

เพอใหสามารถตดตามหา

ขอบกพรองและปฏบตการแกไข

ขอบกพรองได

ดวยการสรางความตระหนกให

เหนความสาคญของมาตรฐาน

คณภาพผลผลตและรวมเขยน

เอกสารขนตอนการทางาน

ตวอยางขอความภารกจของไรทนเหนอย

1. ขยายพนทการผลต 20 ไร เพอใชผลตผกสดอนทรย ดวยการพฒนาคณภาพดนดวยปยพชสด

เพมแรงงาน 10 คน จดหานาใหไดวนละ 300 ลกบาศกเมตร

2. สรางความเชอถอใหกบลกคา เพอขยายการตลาดดวยการจดทาเวบไซดของตนเอง จดทาสารคด

เผยแพร สปดาหละ 1 เรอง และเวบบอรดแลกเปลยนเรยนรกบลกคาและผสนใจ

3. ยกระดบคณภาพผลผลตใหเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนทรยยโรป เพอใหสามารถสงออก

ตางประเทศได ดวยการพฒนาคณภาพดนไมใหปนเปอนโลหะหนก และจดการแปลงเกษตรให

เปนระบบนเวศนธรรมชาต

4. พฒนาคนงานใหทางานตามขนตอน เพอตดตามหาขอบกพรองและปฏบตการแกไข

ขอบกพรองไดดวยการสรางความตระหนกใหเหนความสาคญของมาตรฐานคณภาพ และรวม

เขยนเอกสารขนตอนการทางาน

124

จงสรปไดวาการขยายอาชพใหเกดความพอดนน เปนไปตามศกยภาพของผประกอบ

อาชพ แตการกาหนดทศทางขยายอาชพนนตองมองเหนทศทางทจะไปถงและรวามภารกจอะไรบาง ตอง

ทาอยางไรใหมองเหนรปธรรมของการขยายอาชพทกาวออกไปขางหนา

2 การระบกลยทธ การทจะขยายอาชพใหบรรลตามวสยทศน ตองมแนวทางปฏบตส

ความสาเรจ เพอชยชนะเราเรยกวา กลยทธ ดงนนการกาหนดกลยทธเพอใหการขยายอาชพสความสาเรจ

จงกาหนดกลยทธจากภารกจทจะทาทง 4 ดานตามแนวคดดงน

2.2 นาขอความภารกจในสวนทาอยางไรมาพจารณาวามกจกรรมทจะตองทาอะไรบาง

2.3 คดพจารณาวา กจกรรมใดเปนกจกรรมทยงยากและเปนแกนหลกสาคญของความสาเรจใน

ภารกจน จะตองใชเทคนควธอะไรเขามาเปนกลยทธในการทางานดงตวอยาง

กจกรรม สรปผลการพจารณา ลาดบ


เทคนควธการทจะใช

เปนกลยทธ

1. พฒนาคณภาพดน

ดวยปยพชสด

เปนกจกรรมทตองทากรอบการ

ผลตเปนระยะๆ อยางตอเนอง 1

ใชจอบหมนฟนดนและ

วชพชเขาดวยกน

2. เพมแรงงาน 10 คน เพยงประกาศรบสมครแลวชแจงให

ทางานตามขนตอน 3 -

3. จดนาเพมวนละ 300

ลกบาศกเมตร

วาจางผรบเหมา สารวจ เจาะหานา

ทาเสรจแลวกใชไดเลย 2 -

2.4 สรป ระบกลยทธ และเปาหมายกลยทธดวยการนาผลการวเคราะหกาหนดเทคนควธการมา

เปนกลยทธ และนาขอความสวนทบอกวาทาอะไรมาเปนเปาหมายกลยทธ ดงตวอยางน

2.4.2 กลยทธดาเนนการคอ การใชจอบหมนพฒนาคณภาพดน

2.4.3 เปาหมายกลยทธคอ การพฒนาคณภาพดน 20 ไร

ตวอยาง การพจารณาในสวน ทาอยางไรของภารกจท 1 มกจกรรมทตองทาดงน

1. พฒนาคณภาพดนดวยปยพชสด

2. เพมแรงงาน 10 คน

3. จดใหมนาใชเพมวนละ 300 ลกบาศกเมตร

125

ตวอยางผลการพจารณากาหนดกลยทธขยายอาชพเกษตรอนทรยของไรทนเหนอยดงน

ผลการพจารณาขอความทา

อยางไร และกาหนดเทคนควธใน

กจกรรมทสาคญสงผลตอ

ความสาเรจของภารกจ

ขอความภารกจในสวน ทา

อยางไร นามาใชกาหนด


ขอความกลยทธสความสาเรจ

ของการขยายอาชพ

1. ใชจอบหมนพฒนาคณภาพ

ดน

ขยายพนทการผลต 20 ไร ใชจอบหมนพฒนาคณภาพดน

ในการขยายพนทการผลตจานวน

20 ไร

2. ใชเวบไซดเผยแพร สรางความเชอถอใหกบลกคา ใชเวบไซดเผยแพรความร

ความเขาใจเกษตรอนทรย

ทางอนเตอรเนต

3. ใชองคความรระบบนเวศ

ธรรมชาต พฒนาระบบนเวศ

แปลงเกษตร

ยกระดบคณภาพผลผลตใหได

ตามมาตรฐานคณภาพเกษตร


ใชองคความรระบบนเวศ

ธรรมชาตยกระดบคณภาพ

ผลผลตเขาสมาตรฐานเกษตร


4. พฒนาคณะทางานใหรเทากน พฒนาคนงานใหทางานตาม

ขนตอนได

ใชเทคนคการบรหารคณภาพให

คณะทางานรเทาทนกน รวมกน

ทางานตามขนตอนได

3 แผนกลยทธ ใชเปนแผนภาพรวมของการขยายอาชพ เปนเครองมอควบคม ภาพรวม

ของการจดการขยายอาชพทประกอบดวยเหตผลทจะทาใหการขยายอาชพสาเรจกบองคประกอบดานการ

ควบคมเชงกลยทธ ทาใหเกด 16 ตาราง บรรจเงอนไขสความสาเรจไวสาหรบจดทาแผนปฏบตการ และ

ควบคมภาพรวมของการดาเนนงาน

ก. องคประกอบดานเหตผลสความสาเรจของการขยายอาชพประกอบดวย

(1) ดานการลงทน

(2) ดานลกคา

(3) ดานผลผลต

(4) ดานการเรยนรพฒนาตนเอง

ข. องคประกอบดานการควบคมเชงกลยทธประกอบดวย

(1) เปาหมายกลยทธ

(2) ตวบงชความสาเรจ

(3) ปจจยนาเขาดาเนนงาน

(4) กจกรรม / โครงการทตองทา

126

3.1 การเขยนแผนกลยทธท งหมดจะตองบรรจอย ในเอกสารหนาเดยว เพ อใหมองเหน

ความสมพนธรวมระหวางตารางทง 16 ตารางดงตวอยาง

ตวอยางเอกสาร แผนกลยทธ

วสยทศน “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอยผลตผกสด ผลไมเกษตรอนทรยเขาสตลาดอาหารคณภาพ

ประเทศสงคโปรได”

เงอนไข ภารกจดานการลงทน ภารกจดานลกคา ภารกจดานผลผลต ภารกจดานการ

พฒนาตนเอง

เปาหมายกลยทธ ขยายพนทการผลต 20 ไร สรางความเชอถอใหกบ

ลกคา

ยกระดบคณภาพ

ผลผลตใหไดตาม

มาตรฐานการเกษตร


พฒนาคนงานใหทางาน

ตามขนตอนได

ตวบงชความสาเรจ - พฒนาคณภาพเปนดน

อนทรยครบ 20ไร

- โครงสรางดนเปนเมลดกลม

สนาตาล

- ยอดสงซอเพมขนจนเตม

ปรมาณการผลต

- ลกคาเขามาแลกเปลยน

ความเขาใจเกษตรอนทรย

ในเวบเพจส

- ผลการวเคราะห

ผลผลตไมพบธาต

โลหะหนกทระบใน

มาตรฐาน

- ปราศจาก

จลนทรยบดเนา

- คนงานยดการทาตาม

เอกสารคมอดาเนนงาน

- คนงานรเทาทนกน



- จอบหมนขนาดหนากวาง 120

ซม.

- เมลดพนธปยพชสด

- จลนทรย พด.1 พด.2 และ

พด.3

- สารคดการผลตเกษตร

อนทรยไรทนเหนอยภาค

ภาษาองกฤษและไทย

เมลดพนธ

ออรแกนค

- เอกสารขนตอนการ

ทางาน

- เอกสารตรวจตดตาม

คณภาพ

กจกรรมโครงการ - กจกรรมการพฒนาดนดานปย

พชสด

- สารวจขดเจาะบอนาบาดาล

ขนาด 300ม3/วน

- จดทาสารคดความรและ

แสดงผลงานเกษตรอนทรย

เดอนละ 1 เรอง

- ตดตงเวบไซด

- จายแจก DVD ความร

เกษตรอนทรยไรทนเหนอย

- ผลตเมลดพนธพชผก

ตวทสามารถทาได

- ฝกอบรมการทางาน

รวมกน เพอใหม

ความสามารถเทาทนกน

- จดทาเอกสารขนตอน

การทางานในแตละ

กจกรรม

- ฝกการใชเอกสาร

ขนตอนการทางาน

จากเอกสารตวอยาง ทาใหมองเหนสาระสาคญทเปนเหตเปนผลตอความสาเรจของการ

ขยายอาชพเกษตรอนทรยไรทนเหนอย

127

ตอนท 4 การจดทาแผนปฏบตการและการสรางความรอบร


การทาแผนปฏบตการเปนการดาเนนงานตอเน องจากแผนกลยทธ ดวยการจดทา

รายละเอยดใหเหนแนวปฏบต ในแตละภารกจทจะนาไปสความสาเรจตามวสยทศนทตงไว


กาหนดเปาหมายของธรกจ

กาหนดจดประสงคการดาเนนงาน

กาหนดลกษณะบงชความสาเรจ

กาหนดผลทเกด

กาหนดกจกรรมและเหตการณ

กาหนดทรพยากรดาเนนงาน

1

2

3

4

5

6

จดทาเอกสารแผนปฏบตการ

สารวจความรอบรของตนเอง

7

8

128

รายละเอยดขนตอนดาเนนงาน

1. การกาหนดเปาหมายของภารกจ ดวยการวเคราะหแผนกลยทธในสวนเปาหมายกลยทธของ

แตละภารกจมาใชกาหนดเปนเปาหมายแผนปฏบตการดงตวอยางน

1.1 ภารกจดานการลงทน เปาหมายปฏบตการ คอ

“ขยายพนทการผลตเกษตรอนทรยเพม 20 ไร”

1.2 ภารกจดานลกคา เปาหมายปฏบตการ คอ

“สรางความเชอถอใหกบลกคา”

1.3 ภารกจดานผลผลต เปาหมายปฏบตการ คอ

“ยกระดบคณภาพผลผลตใหไดมาตรฐานเกษตรอนทรยยโรป”

1.4 ภารกจดานการพฒนาตนเอง เปาหมายปฏบตการคอ

“พฒนาความสามารถและทศนคตคนงานใหทางานตามขนตอนในเอกสารค มอ

ปฏบตการเกษตรอนทรยไรทนเหนอย”

2. กาหนดจดประสงคการดาเนนงาน ดานเกณฑเปาหมายวาควรจะมจดประสงคดาเนนงานท

สาคญอะไรบาง ตวอยางเชน

จากแผนภมทาใหมองเหนไดวา เปาหมายการขยายพนทการผลต 20 ไร มจดประสงค

การดาเนนงาน 2 ดานคอ การพฒนาคณภาพดน และการจดการนาใหเพยงพอและเขยนเปนจดประสงค

การดาเนนงานไดดงตวอยางน

เปาหมายขยายพนทการผลต 20 ไร มจดประสงคดาเนนงานดงน

1. เพอพฒนาคณภาพดนใหเปนดนอนทรยได

2. เพอสารวจและขดเจาะนาบาดาลใหเพยงพอได

3. กาหนดลกษณะบงชความสาเรจ ดวยการวเคราะหจดประสงคดาเนนงานวาลกษณะบงช

ความสาเรจเปนอยางไร ดงตวอยางน

จดประสงคดาเนนงาน ลกษณะบงชความสาเรจ

1. เพอพฒนาคณภาพดนใหเปนดนอนทรยได 1.1 มอนทรยวตถในดน

2. เพอสารวจขดเจาะนาบาดาลไดนาเพยงพอ 2.1 พบนาใสสะอาด

ขยายพนทการผลต 20 ไร

พฒนาคณภาพดน

จดหานาใหเพยงพอ

129

4. กาหนดผลทเกด ดวยการวเคราะหลกษณะบงชความสาเรจรวมกบความตองการจาเปนท

แทจรงแลวระบผลทเกดดงตวอยางน

จดประสงคดาเนนงาน ลกษณะบงชความสาเรจ ผลทเกด

1. เพอพฒนาคณภาพดนใหเปน

ดนอนทรย

1.1 มอนทรยวตถในดน - ซากพชยอยสลายเปนสนาตาล

พรอมปลดปลอยธาตอาหารให

พช

- โครงสรางดนเปนกอนกลม

- ดนมกลนหมกเหมอนเหดหรอ

ตะไครนา

2. เพอสารวจขดบอบาดาลไดนา

เพยงพอ

2.1 พบนาใสสะอาด - นามคา PH 6.8

- ปรมาณนาทได 15ม3/ชม.

5. กาหนดกจกรรมและเหตการณ ดวยการวเคราะหผลทเกดวาถาจะใหเกดผลดงกลาวจะตอง

ทากจกรรมและมเหตการณอะไรบางและสามารถทาไดจรง ดงตวอยางน

จดประสงคการ

ดาเนนงาน ลกษณะบงชความสาเรจ ผลทเกด กจกรรมและเหตผล

1. เพอพฒนา

คณภาพดนให

เปนดนอนทรย

1.1 มอนทรยวตถในดน - ซากพชยอยสลายเปนส

นาตาลพรอมปลดปลอยธาต

อาหารใหพช

- โครงสรางเปนดนกอนกลม

- ดนมกลนหมกเหมอน

เหดหรอตะไครนา

1. ปลกปยพชสดประกอบดวย

เหตการณทจะตองทาดงน

(1) ไถบกเบกพรวนดน

(2) หวานเมลดปอเทอง

(3) ใหนาทก 3 วน

(4) บารงดแลรกษาจนอายครบ

40 วน

2. สบพรวนปยพชสดคลกเขา

กบดนประกอบดวยเหตการณ

ดงน

(1) สบพรวนตนปอเทองคลก

ลงดน

(2) ใหนาผสมจลนทรย พด.2

ทก 2 วน

(3) ครบ 15 วน ตรวจสอบการ

หมกสลายของดน

130

จดประสงคการ

ดาเนนงาน ลกษณะบงชความสาเรจ ผลทเกด กจกรรมและเหตผล

(4) สบพรวนใหซากยอยสลาย

กระจายตวอยางสมาเสมอ

(5) เมอกระบวนการหมกครบ

25 วน ทาการตรวจสอบวา

เปนไปตามผลทเกดหรอไม

6. กาหนดทรพยากรการดาเนนงาน ดวยการวเคราะหกจกรรมและเหตการณวาจะใชทรพยากร

วสด แรงงาน และระยะเวลา เทาไร

กจกรรมและเหตการณ ระยะเวลา

ของงาน

แรงงานท

ตองใช วสด เครองจกรกล

1. การปลกปยพชสด

(1) ไถบกเบกจากหนาดน 20 ไร

(2) ไถแปรยอยดน 20 ไร

(3) หวานเมลดปอเทอง 20 ไร


(5) บารงดแลรกษาจนอาย 40 วน

1 วน

1 วน

1 วน

14 วน

45 วน

1 คน

1 คน

4 คน

1 คน

1 คน

นามนดเซล 100 ลตร


เมลดปอเทอง 100 กก.

-

-

รถแทกเตอร 35 Hp


-

-

-

2. หมกปยพชสด

(1) ไถสบพรวน ปอเทองคลกลง

ดน

(2) ใหนาผสมอนทรย พด.2 ทก 2

วน

(3) ตรวจสอบการหมกสลายของ

ซากปยพชสดเขากบดน

(4) ไถสบพรวนใหซากพชยอย

สลายกระจายตวอยาง

สมาเสมอ

(5) เมอการหมกครบ 25 วน ทา

การตรวจสอบวาเปนไปตาม

ผลทเกดทกาหนดไวหรอไม

1 วน

8 วน

1 วน

1 วน

1 วน

1 คน

1 คน

1 คน

1 คน

1 คน


จลนทรยขยายจาก พด.2

จานวน 3,200 ลตร

-


-


พวงจอบหมนขนาด

1.20 เมตร

-

-


พวงจอบหมนขนาด

1.20 เมตร

-

131

แผนปฏบตการขยายอาชพเกษตรอนทรย

ไรทนเหนอย

เลขท 19 หม 8 ตาบลหนองแขม อาเภอโคกสาโรง จงหวดลพบร

วสยทศน

“พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอยผลตผกสด ผลไมเกษตรอนทรยเขาสตลาดคณภาพประเทศสงคโปร”

ภารกจการขยายอาชพ

1. ขยายพนทการผลต 20 ไร เพอใชผลตผกสดอนทรย ดวยการพฒนาคณภาพดนโดยปยพชสด

เพมแรงงาน 10 คน และจดหานาใชวนละ 300ม3

2. สรางความเชอถอใหกบลกคาเพอขยายตลาดดวยการจดทาเวบไซต จดทาสารคดเผยแพร

และเวบบอรดแลกเปลยนเรยนรกบลกคาและผสนใจ

3. ยกระดบคณภาพผลผลตใหเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนทรยยโรป เพอใหสามารถสงออก

ตางประเทศดวยการพฒนาคณภาพดนไมใหปนเปอนโลหะหนก และจดการแปลงเกษตรใหเปนระบบ

นเวศธรรมชาต

4. พฒนาคนงานใหทางานตามข นตอน เพ อตดตามหาขอบกพรองและปฏบตการแกไข

ขอบกพรองดวยการสรางความตะหนกใหเหนความสาคญของมาตรฐานคณภาพและรวมเขยนเอกสาร


กลยทธสความสาเรจของการขยายอาชพ

เพอนาไปสความสาเรจจงกาหนดกลยทธดาเนนการดงน

1. ใชจอบหมนเปนหลกพฒนาคณภาพดนในการขยายพนทการผลตจานวน 20 ไร

2. ใชเวบไซตเผยแพรความรความเขาใจเกษตรอนทรยทางอนเตอรเนต

3. ใชองคความรระบบนเวศธรรมชาตยกระดบคณภาพผลผลตเขาสมาตรฐานเกษตรอนทรยยโรป

4. ใชเทคนคการบรหารคณภาพใหคณะทางานรเทาทนกนรวมกนทางานตามขนตอนได

ตวอยางบางสวนของแผนปฏบตการขยายอาชพเกษตรอนทรยไรทนเหนอย

132

เงอนไข ภารกจดานการลงทน ภารกจลกคา ภารกจดานผลผลต ภารกจดานพฒนา

ตนเอง

เปาหมายกลยทธ ขยายพนทการผลต 20

ไร

สรางความเชอถอ

ใหกบลกคา

ใชมาตรฐานเกษตร

อนทรย

พฒนาคนงานให

ทางานตามขนตอนได

ตวบงชความสาเรจ - ดนมคณภาพเปนดน

อนทรยครบ 20 ไร

- โครงสรางคดเปน

เมลดกลมสนาตาล

- ยอดสงซอเพมขนจน

เตมปรมาณการผลต

- ลกคาเขามา

แลกเปลยนเรยนร

เกษตรอนทรยในเวบ

บอรด

- ไมพบธาตโลหะ

หนกตามมาตรฐานใน

ผลผลต

- ปราศจากจลนทรย

บดเนา

- คนงานยดการทางาน

ตามเอกสารคมอ


- คนงานรเทาทนใน

กจกรรมตางๆ ทางาน

แทนกนได



- จอบหมนขนาด 120

ซม.

- เมลดพนธปยพชสด

- จลนทรย พด.1

พด.2 และพด.3

สารคดเกษตรอนทรย

ไรทนเหนอยภาค

ภาษาไทย – องกฤษ

เมลดพนธจากแปลง

ออรแกนค

- เอกสารคมอ


- เอกสารตรวจตดตาม

คณภาพ

กจกรรมโครงการ - การพฒนาดนเปน

ปยพชสด

- สารวจขดเจาะนา

บาดาลขนาด 300ม3/วน

- จดทาสารคดความร

และแสดงผลงาน

เกษตรอนทรยเดอนละ

1 เรอง

- ตดตงเวบไซต

- แจกจาย DVD

ความรเกษตรอนทรย

ไรทนเหนอย

ผลตเมลดพนธบางสาย

พนธทสามารถทาได

- ฝกอบรมการทางาน

รวมกน รเทาทนกน

- จดทาเอกสาร

ขนตอนการทางานใน

แตละกจกรรม

- ฝกการใชเอกสาร


7. การจดทาเอกสารแผนปฏบตการ ดวยการทาสาระจากผลการวเคราะหทง 6 ดานมาจดเปน

เอกสารแผนปฏบตการทสามารถใชเปนเอกสารคมอบรหารจดการของผประกอบการขยายอาชพ โดยม

โครงสรางการจดเอกสารดงตวอยางน

1. ชอแผนขยายอาชพ

2. วสยทศนการขยายอาชพ

3. พนธกจการขยายอาชพ

4. กลยทธดาเนนการ

133

5. แผนกลยทธขยายอาชพ

6. แผนปฏบตการดานทน

- เปาหมายดาเนนงาน

- จดประสงคดาเนนงาน

- แผนปฏบตการ

7. แผนปฏบตการดานผลผลต



- ลกษณะบงชความสาเรจ


8. แผนปฏบตการดานลกคา




9. แผนปฏบตการดานการพฒนาตนเอง

- เปาหมายการดาเนนงาน

- จดประสงคการดาเนนงาน


แผนปฏบตการดานทน

1. เปาหมายดาเนนงาน

“จะดาเนนการขยายพนทการผลตเกษตรอนทรยเพม 20 ไร”

2. จดประสงคการดาเนนงาน

เพอใหบรรลเปาหมายการดาเนนงานจงกาหนดจดประสงคการดาเนนงานดงน

- เพอพฒนาคณภาพดนใหเปนดนอนทรยได

- เพอสารวจขดเจาะนาบาดาลใหเพยงพอตอการดาเนนงาน

3. แผนปฏบตการดานทน

จดประสงคท 1 เพอพฒนาคณภาพดนใหเปนดนอนทรย

134

ลกษณะ

บงช


ผลทเกด กจกรรมและเหตการณ

เวลา

ของ

งาน

แรงงาน

ทตองใช วสด เครองมอ

ม

อนทรยวตถ

ในดน

1. มปย

พชสด

เพยงพอ

1.1 การปลกปยพชสด

(1) ไถบกเบกตากหนาดน 20 ไร

(2) ไถแปรยอยดน 20 ไร

(3) หวานปอเทอง 20 ไร


(5) บารงรกษา

1 วน

1 วน

1 วน

14 วน

45 วน

1 คน

1 คน

4 คน

1 คน

1 คน

นามนโซลา 100

ลตร


ลตร

เมลดปอเทอง

100 กก.

-

-

รถไถ 35 แรงมา


-

-

-

2. ซาก

พชยอย

สลายเปน

สนาตาล

1.2 สบพรวนปยพชสดคลกหมกลง

ดน

(1) ไถสบพรวนปยพชสดคลกลงดน

(2) ใหนาผสมจลนทรย พด.2 ทก 2 วน

(3) เมอครบ 15 วน ตรวจสอบการ

สลายของซากพชในดน

1 วน

8 วน

1 วน

1 คน

1 คน

1 คน


ลตร

จลนทรย พด.2

ขนาด 3,200 ลตร

-


-

-

3. เกด

อนทรยม

กลนหอม

เหมอน

เหด

โครงสราง

ดนรวมตว

เปนกอน

กลม

1.3 หมกสงเคราะหดนใหม


(1) ไถสบพรวนซากพชใหกระจาย

สมาเสมอ

(2) หมกสงเคราะหตออก 25 วน โดย

ใหนาทก 2 วน

(3) ตรวจสอบการยอยสลายและการ

เกดอนทรยวตถ

1 วน

12 วน

1 วน

1 คน

1 คน

1 คน


ลตร

-

-


-

-

135

จดประสงคท 2 เพอสารวจขดเจาะนาบาดาลใหเพยงพอตอการดาเนนงาน

ลกษณะ

บงช


ผลทเกด กจกรรมและเหตการณ เวลา

งาน

แรงงาน

ทตอง

ใช

วสด เครองมอ

1.

ปรมาณ

นาทได

15ม3/ชม.

1.1 สารวจขดเจาะนาบาดาล

(1) จางบรษทขดเจาะ

(2) ตรวจสอบปรมาณนาทไหล

ยอนกลบมาใหไดไมตากวา 15ม3/

ชม.

7 วน

-

120,000 บาท

ระบบใชลมดน

หวเจาะกระแทก

หน

2.

กระจาย

นาเตม

พนท 20

ไร

1.2 จดระบบการกระจายนา

(1) ตดตงหวสบนาระดบลก

(2) ตดตงเครองดนนา

(3) จดระบบจายนาในแปลง

เกษตร

1

1

10 วน

4 คน

1 คน

4 คน

ทอ PVC หนา 2 นว

10 เสน

-

หวสบนาขนาด

2 แรงมา

เครองดนนา

ขนาด 2 แรงมา

สงออก 2 นว

ความดน 4.5 – 5

บาร

8. สารวจความรอบรของตนเอง เมอทาแผนปฏบตการเสรจผขยายอาชพควรทบทวนตนเองวา

มความรอบรเพยงพอหรอไมดวยการ พจารณาตนเองในชองกจกรรมและเหตการณวามขอใดทยงไม

ชดเจนหรอรไมจรง กควรแสวงหาความรใหพอเพยงทจะทาใหการดาเนนงานผดพลาดนอยลง

136

ตอนท 5 การขบเคลอนแผนสความสาเรจ


การขบเคลอนแผนสความสาเรจอยางมคณธรรม เปนการจดการดาเนนงานอยางเปนระบบ เปน

วงจรหมนเวยนทเรมตนจากการศกษาทาความเขาใจแผนกาหนดแนวปฏบต (P) แลวดาเนนการทางาน

ตามแนวปฏบตทกาหนด (D) ระหวางปฏบตงานตามแนวปฏบตตองดาเนนการตรวจสอบหาขอบกพรอง

(C) และปฏบตการแกไขขอบกพรองใหหมดไป (A) การจดการตามวงจร PDCA ดงกลาวจะตองอยบน

ฐานคณธรรมทประกอบดวย ความขยน ความประหยด ความซอสตย และความอดทน จะนาไปสการ

ขบเคลอนแผนสความสาเรจอยางมคณธรรม



1. การศกษาแผนและกาหนดแนวทางปฏบต ดวยการนาแผนปฏบตการมาศกษาทบทวน วาจะ

ทาอะไร อยางไร ตองปรบปรงแกไขแผนในสวนใด กาหนดแนวทางปฏบตบนฐานของความขยน

ประหยด ซอสตย และอดทน

2. ทางานตามแนวปฏบต ดวยการนาแนวปฏบตมาเขยนเปนเอกสารใบสงงาน ใชสรางความ

เขาใจกบผรบผดชอบ แลวมอบหมายใหทาตามแนวปฏบต

3. ตรวจสอบหาขอบกพรอง เปนการทางานของผประกอบการหรอผรบมอบหมายดาเนนการ

ตดตามการทางานของผรบผดชอบ วาทาตามขนตอนหรอไมทา และเกดผลเสยหายอยางไร ลกษณะความ

รนแรงเปนอยางไร เกดผลกระทบอะไรบาง

4. ปฏบตการแกไขขอบกพรอง เปนการทางานรวมกนระหวางผ ประกอบการกบผ รบ

มอบหมายใหทางาน รวมกนคดหาแนวทางแกไขขอบกพรองลดความเสยหาย

P

A D

1. ศกษาแผนกาหนดแนวปฏบต (P)

2. ทางานตามแนวปฏบต (D)

3. ตรวจสอบหาขอบกพรอง(C)

4. ปฏบตการแกไขขอบกพรอง (A)

ขยน

ประหยด

ซอสตย

อดทน

5 ประเมน

C

137

5. การประเมนพฒนา เปนการประเมนเทยบเคยงผลการดาเนนงานทเกดจรงกบผลทเกดตาม

แผนกาหนดวาสอดคลองเกดไดจรงหรอเกดไมได เปนเพราะการวางแผน หรอวาเปนเพราะบคลากร ถา

ความผดพลาดเกดจากแผนกดาเนนการพฒนาแผน แตถาความผดพลาดเกดจากบคลากรจะตองทบทวน

วาเกดจากอะไร เชน เกดจากความรความเขาใจสบสน กดาเนนการทบทวนใหความรสรางความเขาใจให

ชดเจน แตถาเกดมาจากทศนคตตอการทางานไมด ไมใหความสาคญตอการทางานตามขนตอน กควรจะ

สบเปลยนหนาทไมตองมความรบผดชอบมากนก


ผ เรยนศกษาเอกสารหมายเลข 18 แลวใชกรอบความคดท สรปได พฒนาตนเองตามขอ 3

ประเมนเทยบเคยงความคดและตวอยางตามเอกสารหมายเลข 18 มความเปนไปไดทจะใชกบชวตจรงได

หรอไม มขอบกพรองอะไรและควรปรบปรงพฒนาการจดทาแผนธรกจของตนเองแบบใด

138

บทท 7

การขบเคลอนธรกจเพอการขยายอาชพ


สามารถตรวจสอบระบบธรกจเพอการขยายอาชพได


เรองท 1. การควบคมใหการขยายอาชพเปนไปตามแผนกลยทธ

เรองท 2. การตรวจสอบใหการปฏบตการขยายอาชพเกดผลตามแผนปฏบตการ


1. เอกสารหมายเลข 20 แบบบนทกระบบรายการกฎ ระเบยบทสาคญ

2. เอกสารหมายเลข 21 ใบความรเรอง การจดทากฎ ระเบยบการดาเนนงาน

3. เอกสารหมายเลข 22 ใบความรเรอง การกากบ ดแลการขยายอาชพ

4. เอกสารหมายเลข 23- ใบความรเรอง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทางานตามแผนปฏบตการ

5. เอกสารหมายเลข 24 แบบบนทกผลการตรวจสอบหาขอบกพรอง และสรปผลขอบกพรอง

139

เรองท 1 การควบคมใหการขยายอาชพเปนไปตามแผนกลยทธ


1. จดระเบยบการทางานได

2. กากบดแลใหการดาเนนงานเปนไปตามแผนกลยทธได




1. จดระเบยบการทางานได เรยนรดวยตนเอง

1. ใหผเรยนคดวเคราะหวา

การดาเนนงานรวมกนหลาย

ฝาย ควรจะมกฎระเบยบ

ทสาคญอะไรบาง แลวเขยน

บนทกลงในเอกสารหมายเลข 19

1. ผลการคดสวนตววา

การทางานรวมกน

ควรจะมกฎระเบยบท

สาคญดานใดบาง


กฎ ระเบยบทสาคญ

แบบบนทกรายการ


หมายเลข 20 ใบความรเรอง

การจดทากฎระเบยบ

การดาเนนงาน แลวคด

เปรยบเทยบกบสงทตนเองคด

เอาไวตามเอกสารหมายเลข

20 แลวดาเนนการพฒนา

กฎ ระเบยบการทางานให

เหมาะสมกบสภาพการ

ดาเนนงานขยายอาชพของ

ตนเอง

2. ผลการคดกฎ ระเบยบ

การทางานให

เหมาะสมกบสภาพ

การขยายอาชพของ

ตนเอง



จดทากฎ ระเบยบการ


2. กากบ ดแลใหการ

ดาเนนงานเปนไปตาม

แผนกลยทธ



หมายเลข 21 ใบความร

เรองการกากบ ดแล


3. ผลการจดทาผงการ

ไหลของงานทใช

กากบ ดแลการ

ดาเนนการขยายอาชพ


ใบความรเรองการกากบ

ดแลการขยายอาชพ

2. ใหผเรยนทดลองจดทาผง

การไหลของงานการขยายอาชพ

140

เอกสารหมายเลข 20 : แบบบนทกรายการกฎ ระเบยบทสาคญ

ขอเสนอแนะ ขอใหผเรยน คดพจารณาวาในการขยายอาชพ เราจะตองมผรวมงานระดบตาง ๆ เพมเขา

มามากมาย เราควรคานงถงอะไรบางทจะตองนามาเปนกฎ ระเบยบของการทางาน

รวมกน ขบเคลอนแผนการขยายอาชพไปสความสาเรจ

อะไรทจะตองนามากาหนดเปนระเบยบ ขอกาหนดเกยวกบระเบยบทควรจะม

ตวอยาง

1. การเขาปฏบตงาน

1.1 เวลาการเขา – เลก งาน …………………..

1.2 การแตงกาย ...............................................

1.3 จรรยา มารยาท ...........................................

141

เอกสารหมายเลข 21 : ใบความร เรอง การจดทา กฎ ระเบยบการดาเนนงาน


การจดใหมกฎ ระเบยบการดาเนนงานเปนสวนหนงของการควบคมการดาเนนงานส

ความสาเรจ ตามหลกการบรหารจดการยคใหมทจะมขอกาหนดเปนแนวทางเดยวกนทเรมตนจากการม

ปรชญาอดมการณรวมกน ระเบยบวธการดาเนนงาน กฎแหงความปลอดภย และการสรางแรงจงใจ

รวมกน เพอใหทกคนถอปฏบตรวมกน

โครงสรางของกฎระเบยบการดาเนนงาน

โครงสรางของกฎระเบยบหรอขอตกลงการทางานรวมกนจะมองคประกอบหลก ดงน

1. แนวคดอดมการณของการขยายอาชพ

2. วถชวตในการทางาน

3. การใชวสดอปกรณ

4. การทางาน

5. ความปลอดภย

6. แรงจงใจ

องคประกอบทง 6 ประการ เราสามารถยดหยนปรบบางองคประกอบออกไปหรอจะเพม

องคประกอบอนเขามาใหเหมาะสมกบสภาพของบคลากร ซงสวนใหญจะประกอบดวยลกษณะคน

3 ประเภท คอ

1. ผรบผดชอบสง ตองการความเปนอสระการทางาน

2. ผรบระเบยบทาตามพรอมรบร เชอฟง

3. ผมความรบผดชอบตาตองไดรบการควบคมอยางใกลชด

ดงนน การจดทาระเบยบอาจตองใหความสาคญกบลกษณะบคลากรของเราวา อยใน

กลมใดมากทสด การออกระเบยบ จะตองสมพนธกบลกษณะคนสวนใหญ

รายละเอยดของโครงสรางกฎ ระเบยบการขยายอาชพ

การเขยนรายละเอยดกฎระเบยบจะตองบอกเหตและผล และแนวปฏบตทชดเจนเขาใจ

ตรงกนหมดทกคน มลกษณะการวเคราะหเพอการเขยนกฎระเบยบดงน

142

องคประกอบ ขอบงคบ แนวปฏบต

อดมการณ ทกคนตองรบรและทาความ

เขาใจตออดมการณ ดงน

1. สรางคณภาพผลผลต

2. สรางประสทธผลการทางาน

3. ทกชวตปลอดภย

- ทาตามขนตอนคมอปฏบตไมใหผดพลาด

- จตใจตองรบร ยอมรบวา เปนการกระทา

ทถกตอง

วถชวต 1. เวลาเรมตนและเลกงาน

2. การแตงกายรดกม

1. 08.00 – 17.00 น.

2. ใสเสอนงทบ กางเกง ใสผาคลมผม

ไมใหรมราม เกาะเกยว ผลผลตเสยหาย

การใชวสดอปกรณ 1. เบกรบวสดอปกรณเครองมอ

2. การใชวสด

3. การใชเครองมออปกรณ

1. ตามทระบไวในใบงานเทานน

2. ใชตามขอกาหนดในใบงานเทานน

3. ตรวจสอบความสมบรณกอนนาไปใช

หากนาไปใชแลวเกดเสยหายใหแจง

รายละเอยดความเสยหายเพอจดซอม

การทางาน 1. ทาความกระจางในขนตอน

การทางานของตนเองให

ชดเจน

2. ตรวจสอบหาขอบกพรองการ

ดาเนนงานในสวนของตนเอง

1. ศกษาเอกสารขนตอนการทางานในสวน

ทรบผดชอบ

2. ตรวจสอบจากแผนปฏบตการวา งาน

เกดผล

ตามทกาหนดไวในชองผลทเกดหรอไม

มขอบกพรองอะไร

ความปลอดภย 1. การพนจลนทรย

2. การทางานกลางแดด

3. การใชมดหวดทางาน

1. ตองสวมเสอผาปกปดรางกายใหรดกม

มดชด ไมใหจลนทรยกระทบรางกายได

2. ตองแตงกายมดชด สวมถงคลมศรษะ บา

หวไหล และสวมหมวกปก ปองกนแสง

3.1 ดามมดตองเจาะรรอยเชอก คลองขอมอ

กนมดหลด

3.2 กรณทางานรวมกนหลายคนตองแบง

พนท

และทางานเดนหนาทศทางเดยวกน

แรงจงใจ 1. ทางานขวญด

1.1 หามวากลาวตกเตอนระหวางคนงาน

ดวยกน

1.2 การวากลาวตกเตอนจะมบคคล

143

องคประกอบ ขอบงคบ แนวปฏบต

2. นาผลผลตไปบรโภค

3. การหยดพกระหวางทางาน

รบผดชอบเปนผตรวจทปรกษาดาเนนการ

เอง

1.3 ใชคาพดทไพเราะซงกนและกน

2 ควรจดแบงผลผลตทตกมาตรฐานไป

บรโภคเทานน

3 ใหหยดพกไดทงชวงเชาและบายรวม

2 ครง ครงละ 20 นาท โดยใหหยดและ

เลกพกพรอมกน เปนไปตามอธยาศย

ของ

แตละกลม


เมอผเรยนศกษาเอกสารหมายเลข 20 แลว ดาเนนการพฒนากฎ ระเบยบการทางานใหเหมาะสม

กบสภาพการดาเนนงานขยายอาชพของตนเอง หรออาชพของผประสบความสาเรจ

144

เอกสารหมายเลข 22 : ใบความร เรอง การกากบ ดแลการขยายอาชพ


การกากบ ดแลการขยายอาชพเปนกจกรรมของผ ประกอบการท จะตองมระบบ

สารสนเทศใหมองเหนความกาวหนาความสาเรจของงานในแตละภารกจวาไปถงไหน ดวยการทา

กจกรรมลกษณะความสาเรจในแผนกลยทธมากาหนดระยะเวลาทตองใชจรง เขยนเปนผงการไหลของ

งานใชเฝาระวงการดาเนนงาน

การดาเนนการกากบ ดแลการขยายอาชพ

1. การจดทาผงการไหลของงานของแตละภารกจ ดวยการ

1.1 นาขอความเปาหมายกลยทธออกมาเปนหวเรองสาคญ

1.2 นากจกรรมออกมาจดลาดบขนตอนกอนหลง

1.3 นาลกษณะบงชความสาเรจ ออกมากาหนดเปนผลการดาเนนงาน

จดทาผงของงานในรปแบบใดกไดทผประกอบอาชพมความเขาใจด (ตวอยางผงการไหล

ของงาน)

2. การใชผงการไหล กากบดแลการขยายอาชพ ดวยการ

2.1 นาผงการไหลของงานตดผนงใหมองเหน

2.2 ตดตามระยะเวลาตามผงการไหลของงานวา วนทกาหนดกจกรรมดาเนนการ

เสรจหรอไม ถาเสรจกทาเครองหมายบอกใหรวาเสรจ

พฒนา

คณภาพดน

20 ไร

1 ม.ค.53

ไถบกเบก

หนาดน

3 – 5 ม.ค.53

หวานเมลดพนธ

ปยพชสด

16 เม.ย.53

ไถพรวน

คลกปยพชสด

ลงดน

1 พ.ค.53 ตรวจสอบ

การสลายตวของซาก

พช ไถพรวนคลก

กระจายใหทว

2 ม.ค. 53

ไถแปรยอยดน

ใหแตกกระจาย

6 ม.ค. – 17 เม.ย.

ใหนาบารงรกษา

ตนปยพชสด

17 – 30 เม.ย.

ใหนาพรอม

จลนทรยยอย

สลายหมกดน

2 – 15 พ.ค.

ใหนาพรอม

จลนทรยจน

ซากพชยอย

สลายเปน


ดนมอนทรยวตถ

โครงสรางดนเปน

กอนกลม รวนซย

145

2.3 ถาไมเสรจผ ประกอบการจะตองตดตาม คนหาสาเหตแลวปฏบตการแกไข


2.4 ดาเนนการปรบระยะเวลาในผงการไหลของงานใหเปนความจรง

3. ประเมนผลการกากบ ดแลวา มสวนใดประสบผลสาเรจบาง และสาเรจไดเพราะ

อะไรเปนเหต จากนนดวา สวนใดทไมประสบผลสาเรจและมอะไรเปนเหต นาผล

ทงความสาเรจและความเสยหายมาสรปผล เพอนาผลกลบมาแกไขแผนกลยทธและ

แผนปฏบตการใหมประสทธภาพได


ใหผเรยนทดลองจดทาผงการไหลของงานการขยายอาชพของตนเอง หรออาชพของผประสบ

ความสาเรจจากการประกอบอาชพ

146

เรองท 2 การตรวจสอบใหการปฏบตการขยายอาชพเกดผลตามแผนปฏบตการ


1. ตรวจสอบหาขอบกพรองการทางานตามแผนปฏบตการได

2. ตดตาม แกไขขอบกพรองใหเปนไปตามแผนปฏบตการได




ตรวจสอบหาขอบกพรอง

การทางานตามแผน

ปฏบตการ


ใบความรเรองการตรวจสอบ

หาขอบกพรองการทางานตาม

แผนปฏบตการ

ความเขาใจในหลกการ

วธการตรวจสอบหา



ใบความร เรอง การ

ตรวจสอบหา

ขอบกพรองการทางาน

ตามแผนปฏบตการ

2. ใหผเรยนคดทบทวน

ประสบการณของตนเองแลว

พจารณาวา ความรจากเอกสาร

เรอง การตรวจสอบหา

ขอบกพรองการทางานตาม

แผนปฏบตการ มความจาเปน

ตอการขยายอาชพในระดบท

ตนเองทาหรอไม ถาไมจาเปน

เพราะอะไร แลวเขยนบนทก

ผลเกบเอาไวทบทวน เมอครง

ผเรยนมโอกาสขยายอาชพของ

ตนเอง

ทศนคต เหนดวยตอ

หลกการความรการ

ตรวจสอบหาขอบกพรอง

การทางาน

แบบบนทก ผลการ

ตรวจสอบ หา

ขอบกพรอง และ

สรปผลขอบกพรอง


147

เอกสารหมายเลข 23 : ใบความร เรอง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทางานตามแผนปฏบตการ

ความหมาย

การตรวจสอบ หมายถง การพจารณาหาขอเทจจรงวา ถกหรอผด ดหรอราย แตการ

ตรวจสอบในการขยายอาชพใหความสาคญไปทการหาขอบกพรองในการทางานตามแผนปฏบตการ ดวย

การตรวจสอบวา การดาเนนงานสามารถทาใหเกดผลสาเรจตามทกาหนดไวในแผนปฏบตการหรอไม ถา

ไมเกดเปนผลมาจากขอบกพรองอะไรบาง

ขนตอนดาเนนการตรวจสอบหาขอบกพรอง

ในการดาเนนการตรวจสอบหาขอบกพรอง มขนตอนทางานดงน

1. ผประกอบการขยายอาชพจะตองรวา ควรตรวจสอบเรองอะไรดวยการนาแผนปฏบต

การมาพจารณาหวขอผลทเกดทสาคญ มความจาเปนตองตรวจสอบอะไรบาง

2. จดทารายการตรวจ ดวยการนาหวขอผลทเกดทคดเลอกเอาไวมาจดทารายการตรวจท

ประกอบดวย รายการตรวจ รายละเอยดปฏบตการทตองตรวจดงตารางน

รายการตรวจ เกณฑการพจารณา ผลการตรวจ

ปรากฏการณขอบกพรอง ถก ผด

3. จดทาบนทกผลการตรวจ ดวยการนารายการตรวจมาจดเปนเอกสารบนทกผลการ

ตรวจทประกอบดวย รายการตรวจ (มาจากผลทเกดระบไวในเอกสารแผนปฏบตการขยายอาชพ) เกณฑ

พจารณาทผประกอบการจะตองกาหนดขนมาลวงหนา ผลการตรวจ การสรปผลขอบกพรองการประเมน

ความรนแรงของขอบกพรองและการกาหนดแนวทางแกไขขอบกพรอง ดงตวอยางน

148

เอกสารหมายเลข 24 แบบบนทกผลการตรวจสอบหาขอบกพรองและสรปผลขอบกพรอง

1. เอกสารบนทกผลการตรวจหาขอบกพรอง เกษตรอนทรยไรทนเหนอย ลพบร

2. รายการตรวจ 3. เกณฑการพจารณา

4. ผลการตรวจ 5. ปรากฏการณเกยวของ

ถก ผด ขอมลจากผรบผดชอบ ขอมลจากการสงเกต

ในแปลงเกษตร

6. สรปขอบกพรอง

6.1 สรปขอบกพรองเนองมาจากแผนปฏบตการ 6.2 สรปขอบกพรองเนองมาจากบคคลผรบผดชอบ

7. ผลการประเมนขอบกพรอง 8. แนวทางแกไขขอบกพรอง

รายการ

ตรวจ

ผลการประเมน ขอบกพรอง

รายแรงมาก รายแรง แกไขได

หมายเหต

รายแรงมาก = ไมเกดผลตามทกาหนดและไมทางานตามกจกรรมขนตอน

รายแรง = ไมเกดผลตามทกาหนด และทาตามกจกรรมขนตอนไมครบ

แกไขได = ไมเกดผลตามทกาหนด แตทาตามกจกรรมขนตอนครบถวน

4. ปฏบตการตรวจสอบการดาเนนงานขยายอาชพ ดงน

4.1 นาเอกสารบนทกผลการตรวจมาจดทารายการตรวจและเกณฑการพจารณาดวย

การเอาแผนปฏบตการมาพจารณาวา การจะตรวจสอบครงนจะตรวจสอบภารกจและผลทเกดอะไรบาง

โดยนาผลทเกดมาบรรจลงมาในชองรายการตรวจแลวกาหนดเกณฑการตรวจ

149

4.2 นาเอกสารบนทกผลการตรวจไปปฏบตการตรวจ 2 ขนตอน ดงน

4.2.1 ปฏบตการตรวจพดคย สอบถามกบผรบผดชอบเกยวกบเรองทจะตอง

ตรวจสอบเพอหาขอบกพรองและสรปบนทกผลการสอบถาม

4.2.2 ปฏบตการตรวจสอบบนงาน/ในแปลงเกษตรเพอสงเกตตรวจสอบหา


4.3 วนจฉยความสมพนธระหวางผลการสมภาษณและผลจากการสงเกตบนงานแลว

บนทกสรปผลขอบกพรองเนองมาจากแผนปฏบตการและเนองมาจากบคคลผรบผดชอบ

4.4 ประเมนผลขอบกพรอง จาแนกรายการทพบขอบกพรอง

4.5 กาหนดแนวทางแกไขขอบกพรอง

สรป

การตรวจสอบหาขอบกพรองเปนระบบการบรหารจดการอนหนงทมงมนทาเพอใหการ

ขยายอาชพบรรลผลไดตามวสยทศน แตทสาคญกระบวนการตรวจสอบน ผประกอบการขยายอาชพตอง

พงคดถงอยเสมอวา ระบบนเปนเครองมอการเรยนร ดงนน การดาเนนการจรงจะตองนาไปเพอพฒนา

แรงงานไมใชเพอการลงโทษ ดงนน ผ รวมงานควรจะไดรวมเรยนรเขาถงประโยชนของระบบการ

ตรวจสอบดวยกน


ใหผเรยนคดทบทวนประสบการณของตนเอง แลวพจารณาวาความรจากเอกสารหมายเลข 22

เรองการตรวจสอบหาขอบกพรองการทางานตามแผนปฏบตการ มความจาเปนตอการขยายอาชพใน

ระดบทตนเองทาหรอไม ถาไมจาเปน เพราะอะไร แลวเขยนบนทกผลเกบเอาไวทบทวน เมอผ เรยนม

โอกาสขยายอาชพของตนเอง

150

บทท 8

โครงการขยายอาชพ


ปฏบตการจดทาแผนและโครงงานขยายอาชพได


เรอง การจดทาโครงการขยายอาชพ เพอนาเสนอแหลงทน


1. เอกสารหมายเลข 25 ใบความร เรอง เหตผลของการทาโครงการขยายอาชพ

2. เอกสารหมายเลข 26 ใบความร เรอง การเขยนโครงการขยายอาชพ

151

เรองท 1 การจดทาโครงการขยายอาชพเพอนาเสนอแหลงทน



1. บอกความสมพนธ

ระหวางแผนธรกจขยาย

อาชพกบโครงการขยาย

อาชพได

2. รโครงสรางการเขยน

โครงการ

1. อานเอกสารหมายเลข 24 : ใบ

ความร เรอง เหตผลของการทา


2. อานเอกสารหมายเลข 25 : ใบ

ความร เรอง การเขยน


3. ใหผเรยนปฏบตการเขยน

เอกสารโครงการขยายอาชพ


4. ใหผเรยนนาเอกสารโครงการ

ขยายอาชพของตนเองไป

นาเสนอผร ผเชยวชาญใน

ทองถนแลกเปลยนเรยนรหา

ขอบกพรอง จดแขงตาง ๆ แลว

ปฏบตการพฒนาเอกสารแผน



ในการศกษาใบความร

2. ตรวจสอบเอกสาร


ใบความรเรองเหตผล

ของการทาโครงการ



152

เอกสารหมายเลข 25 : ใบความร เรอง เหตผลของการทาโครงการขยายอาชพ

ในการเรยนรทผานมาเปนเรองของการทาแผนธรกจตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทให

ความสาคญกบการใชเหตผล การกาหนดทศทางธรกจใหมความพอดและมภมค มกน การกาหนด

แผนปฏบตการสรางความรอบรและขบเคลอนแผนสความสาเรจอยางมคณธรรม ซงเปนเรองภายในของ

ผประกอบการขยายอาชพเทานน แตการทาธรกจทจะตองขยายตวออกไปจาเปนตองใชทนเพมเตมหรอ

ตองไดรบความชวยเหลอจากภาครฐหรอเอกชน การใหความชวยเหลอดงกลาวผ ใหตองการทราบ

รายละเอยดการดาเนนงาน มผลลพธเปนอยางไร มผลทเกดอะไรบาง และกระทบตอสงคมชมชนอยางไร

คมคาทจะใหการสนบสนนหรอไม หรอมโอกาสทจะสรางกาไร นารายไดมาคนสถาบนทางการเงนได

หรอไม

ดงนน จงมความจาเปนทจะตองมความร ความเขาใจในการเขยนโครงการขยายอาชพ

เพอนาเสนอขอรบความชวยเหลอหรอสรางความเชอมนใหกบแหลงทน

153

เอกสารหมายเลข 26 : ใบความร เรอง การเขยนโครงการขยายอาชพ

โครงการเปนเอกสารภาพรวมของแผนธรกจ เพอใชนาเสนอตอสงคมในการเผยแพร

ความคด หรอใชนาเสนอเพอขอความชวยเหลอ สนบสนนเงนทน ซงประกอบดวยสาระทแสดงใหเหน

ความสาคญและคณคาของการดาเนนงาน ซงประกอบดวย

1. ชอโครงการ

2. เหตผล หลกการ

3. เปาประสงค

4. วตถประสงค

5. ผลไดของโครงการ

6. วธดาเนนงาน

7. งบประมาณดาเนนการ

8. ผลดาเนนโครงการ

การเขยนโครงการ

1. การเขยนชอโครงการ

โดยทวไป ม 3 องคประกอบ คอ (1) ขอความบงบอกวาทาอะไร (2) ขอความวาเปนของ

ใครและ(3) นาเสนอใคร

“โครงการขยายอาชพเกษตรอนทรย ชมชนบานคลองหาด นาเสนอขอการสนบสนนจากทางอาเภอคลอง

หาด”

2. การเขยน ความสาคญและหลกการ

เปนสาระสวนทบอกความสาคญของการจดทาโครงการและหลกการดาเนนการ ซงม

โครงสรางการเขยน ดงน

2.1 โครงสรางการเขยนความสาคญ การเขยนความสาคญในการขยายอาชพ ควรจะเปน

สาระสาคญในธรกจ ซงประกอบดวย

2.1.1 เขยนบงบอกสภาวะแวดลอมอาชพ ไดแก

(1) สภาพทดน สงแวดลอมทสงเสรมการดาเนนโครงการ

(2) ผลตผลอะไรทเหมาะสมในการผลต

(3) ลกษณะคณภาพผลผลตทลกคาตองการ

(4) ลกคาเปนใคร อยางไร

(5) ขายใหกบใคร สวนแบงทางการตลาดเปนอยางไร

(6) จะสามารถเขาไปยดตลาดสวนแบงตลาดไดรอยละเทาไร

154

2.1.2 เขยนสรปใหเหนความสาคญทเกยวของกบ

(1) การสรางงาน สรางรายไดใหกบชมชน

(2) การมสวนรวมสรางความพอเพยงดานตาง ๆ ใหกบชมชน

2.2 การเขยนหลกการ เปนขอความตาง ๆ เพอบงบอกวา โครงการจะทาอะไร ใหใคร

ทาแคไหน และทาอยางไร ดงน

2.2.1 จะทาอะไร ใหใคร ดงตวอยาง

(1) มงเนนผลตผกผลไมระบบเกษตรอนทรย ขายใหกบกลมผรกษาสขภาพ

2.2.2 ทาอยางไรดงตวอยาง

(1) ใหความสาคญกบการประยกตระบบนเวศธรรมชาตเขาส ระบบ

การเกษตร

2.2.3 ทาทไหน ดงตวอยาง

(1) การดาเนนงาน จะเรมตนทแปลงเกษตรของผทาแลวสงเสรมการเรยนรขยาย

เครอขายการปลกผกอนทรยออกไป

2.3 ตวอยางการเขยนเหตผลและหลกการ

เหตผลและหลกการ

การตดสนใจดาเนนการจดทาเกษตรอนทรย มเหตผลมาจาก

1. สภาพทดนของหมบานคลองหาด เปนทดนเปดปาใหม เพอทาพชไรมาเพยง 5 ป เกษตรกรไมรจก

และไมเคยใชสารพษฆาแมลงและปราบวชพชเขามาใชเปนพนทสะอาดปราศจากสารพษ

2. ถาหากดาเนนการผลตพชผก ผลไมในระบบเกษตรอนทรย จะทาใหผลตผลทไดมา สะอาดไมม

สารพษตกคาง

3. ผกผลไมทตลาดตองการ จะเปนผลผลตทไรสารพษ มการเจรญเตบโตไปตามธรรมชาต และ

รสชาตเปนไปตามสายพนธ

4. ขณะนกล มผ รกสขภาพมจานวนมากขน เนองมาจากการประชาสมพนธความปลอดภยของ

อาหาร ทาใหกลมคนกลมนสนใจซออาหารไรสารพษบรโภคมากขนโดยลาดบ

5. มผคาอาหารสขภาพเขามารบซอถงไรนา จานวนไมจากด เพอกระจายสนคาเขาสรานคาอาหาร

สขภาพ

6. ผลการศกษาตดตามสวนแบงของตลาด อาหารสขภาพพบวา ขณะนมผกผลไมเขาสตลาด เพยง

รอยละ 0.25 ของพชผกผลไมทปลกในระบบเคม เทานน

จงอาจสรปไดวา สวนแบงของตลาดยงสงมาก สามารถทาแลวขายได จะเปนโอกาสในการสรางงาน

สรางรายไดใหกบคนในชมชนบานคลองหาดไดพฒนาเศรษฐกจเขาสความพอเพยงตามอตภาพของแตละ

ครอบครวทเขารวมโครงการได

155

จากเหตผลดงกลาว จงอาจสรปหลกการดาเนนงานไดดงน

1. เปนการดาเนนงานทมงเนนการผลตผก ผลไมในระบบอนทรยขายใหกบกลมผรกษาสขภาพ

2. การดาเนนงานใหความสาคญกบการประยกตระบบนเวศธรรมชาตเขาสระบบการเกษตร

3. การดาเนนงานจะเรมตนทแปลงเกษตรของผนาแลวสงเสรมการเรยนรขยายเครอขายการปลกผก

อนทรยออกไป

3. การเขยนเปาหมายโครงการ

3.1 โครงสรางการเขยนเปาหมายโครงการ ประกอบดวย

+ +

3.2 การเขยนขอความเปาหมายโครงการ ควรพจารณาสงตอไป

(1) ขอความบงชวาทาอะไร ตองเปนเรองสาคญ เปนหวเรองหลกของโครงการ

(2) ปรมาณงานทระบตองมขอความสามารถทาไดจรง

(3) ระยะเวลาสาเรจตองเหมาะสมกบปรมาณงาน และมความเปนไปไดจรงทจะทาสาเรจ

3.3 ตวอยางขอความเปาหมายโครงการ

จดตงครวเรอนบานคลองหาดใหทาเกษตรอนทรยครอบครวละ 2 ไร จานวน 200 ครอบครว ให

แลวเสรจในเดอนพฤษภาคม 2552

4. การเขยนวตถประสงคโครงการ

เปนขอความทขยายภาพของเปาหมายโครงการใหมองเหนภาระงานทจะตองทาให

สาเรจ โดยมรายละเอยดการคด การเขยน ดงน

4.1 วเคราะหเปาหมาย กาหนดภาระงานทควรทาแลวทาใหเกดความสาเรจตามเปาหมาย

โครงการได เชน

ขอความบงชวา

ทาอะไร

ปรมาณงาน บอกระยะเวลา

สาเรจ

วเคราะหเปาหมาย กาหนดภาระงานทควรทา

จดตงครวเรอน

เกษตรอนทรย

200 ครอบครว

1. ฝกอบรมศกษาดงาน

2. จดการสนบสนนการจดตง

ระบบเกษตรอนทรย

3. ตดตามควบคมการ


156

4.2 วเคราะหภาระงาน กาหนดลกษณะบงชความสาเรจ ดงตวอยางน

ภาระงานทจะทา ลกษณะบงชความสาเรจ

1. จดฝกอบรม

2. จดสนบสนน

3. ตดตามและพฒนา

- สามารถเขาใจเหนความสาคญอาชพเกษตรอนทรย

- สามารถดาเนนอาชพเกษตรอนทรยได

- อาชพมความเขมแขง

4.3 เขยนวตถประสงคโครงการตามโครงสรางน

เพอฝกอบรม เกษตรบานคลองหาด สามารถเขาใจเหน

ความสาคญอาชพ


ตวอยางวตถประสงคโครงการ

1. เพอฝกอบรมเกษตรกรบานคลองหาดใหสามารถเขาใจเหนความสาคญอาชพเกษตรอนทรย

ได

2. เพอสนบสนนเกษตรบานคลองหาดใหสามารถดาเนนการประกอบอาชพเกษตรอนทรยได

3. เพอตดตามพฒนาใหเกษตรผประกอบอาชพเกษตรอนทรย มความเขมแขงในอาชพได

5. การเขยนผลไดของโครงการ

การเขยนผลไดของโครงการเปนการเขยนสงทจะเกดขนอนเนองมาจากโครงการอยางม

เหตมผล ดวยการนาวตถประสงคโครงการมาวเคราะหกาหนดผลไดท ควรจะเกดตามตวอยาง

วตถประสงคท 1

1. ฝกอบรมเกษตร 1. มผผานการฝกอบรม 60 คน

2. เขาใจและเหนความสาคญของเกษตรอนทรย 2.1 บอกวธการพฒนาคณภาพดนได

2.2 บอกวธการเพาะปลกพชในระบบ

เกษตรอนทรยได

2.3 บอกวธการอารกขาพชในระบบ

เกษตรอนทรยได

ทาอะไร ใหใคร เปนอยางไร

ขอความในวตถประสงค ผลไดทควรจะเกด

157

6. การเขยนวธดาเนนงาน

เปนการเขยนเรยงลาดบในแตละจดประสงค โดยมขนตอนการเขยนดงน

6.1 ยกขอความ วตถประสงคและผลไดโครงการมาเปนตวตง

6.2 ดาเนนการวเคราะหผลไดแตละตวเพอกาหนด กจกรรม/ขนตอนวธการดาเนนงานท

เกดผลได

6.3 ระบเกณฑชวดความสาเรจของงาน

6.4 กาหนดระยะเวลาดาเนนงานทเปนจรง

ตวอยางการเขยนวธดาเนนงาน

6. วธดาเนนงาน

6.1 วธดาเนนงานตามจดประสงคท 1 : เพอฝกอบรมเกษตรบานคลองหาดใหสามารถเขาใจเหน

ความสาคญอาชพเกษตรอนทรย

ผลได กจกรรม/ขนตอนวธดาเนนงาน เกณฑชวดความสาเรจ

ของงาน (KPI) ระยะเวลา

1. มผผานการอบรม

60 คน

1. ประชาคมหมบานชแจงรบสมคร

ผสนใจเขารวมโครงการ

100% ประชาคม 2 ครง

2. ผเขาอบรมม

ความร ความเขาใจ

2.1 การพฒนาดน

2.2 การเพาะปลก

2.3 การอารกขาพช

1. จดสมมนาใหมองเหนภาพรวมของ


2. ศกษาดงานทไรทนเหนอย

2.1 ศกษา สงเกตคณภาพดน

2.2 ศกษา สงเกตวธการเพาะปลก

2.3 ศกษา สงเกตวธการอารกขาพช

3. เปดเวทสมมนาแลกเปลยนเรยนรกบ

บคลากรของไรทนเหนอย

4. สรปผลการศกษาสงเกตและการ

สมมนา

80% ของผเขารบการ

อบรมบอกวธการ

พฒนาดนได


อบรม บอกวธการ

เพาะปลกเกษตร

อนทรยได

80% ของผเขารวม

อบรม บอกวธการ

อารกขาพชได

2 วน

3. เหนความสาคญ

อาชพเกษตรอนทรย

3. ทบทวนสภาพเปนจรงของตนเองกบ

ประสบการณทไดรบมา แลวรวมกนหา

แนวทางของตนเอง


อบรมเหนความสาคญ

ของอาชพเกษตร

อนทรย

2 วน

158

7. การเขยนงบประมาณดาเนนการ

เปนการนากจกรรม/ขนตอนดาเนนการมาวเคราะหรายละเอยดของรายจาย แลวบรรจใน

โครงการ ดงตวอยาง

ตวอยางการเขยนรายละเอยดงบประมาณ

7. งบประมาณดาเนนการ

รวมงบประมาณดาเนนการทงสน 108,000 บาท

มรายละเอยดการจาย ดงน

รายการจาย รายละเอยดการจาย งบประมาณ

** การพฒนาดน คาจางไถบกเบก 120 ไร x 500 บาท

คาจางไถแปร 120 ไร x 300 บาท

คาเมลดพนธปยพชสด 120 ไรx 5 กก. X 20 บาท

60,000 บาท

36,000 บาท

12,000 บาท

8. การเขยนผลดาเนนโครงการ

เปนการนาผลไดมา คดวเคราะหวา ถาการดาเนนงานเกดผลไดตามทกาหนด จะมผลท

เกดอะไรบาง และมผลกระทบอยางไรททาใหมองเหนคณคาของโครงการ ดงตวอยางน

8. ผลดาเนนโครงการ

หากการดาเนนการเกดผลไดดงทกาหนดไว จะมผลทเกดตามมาและผลกระทบ ดงน

ผลได Output ผลทเกด Effect ผลกระทบ Impact

1. มผผานการอบรม 60 คน 1. โครงสรางความรเกษตรเปลยน 1. เกดชมชนแหงการเรยนรเกษตร

อนทรย

2. ผอบรมมความรความ

เขาใจเกษตรอนทรย

2. ความคดของเกษตรกรเหน

ความสาคญกบการประยกตใช

ปจจยภายในใหมคณคาสงขน

2. การลดรายจายของชมชน

3. ผเขาอบรมเหน

ความสาคญอาชพเกษตร

อนทรย

3. มการประกอบการอาชพเกษตร

อนทรยขนในชมชนบานคลองหาด

แบบขนานใหญ

3. ระบบเศรษฐกจยกระดบเขาสความ

อยดมสข

159


1. ใหผเรยนเขยนโครงการขยายอาชพ โดยอาจเปนอาชพของตนเองทประกอบการอย หรออาชพ

ทมความสนใจ โดยโครงการมสวนประกอบ

(1) ชอโครงการ

(2) เหตผล หลกการ

(3) เปาประสงค

(4) วตถประสงค

(5) ผลไดของโครงการ

(6) วธดาเนนงาน

(7) งบประมาณดาเนนงาน

(8) ผลดาเนนโครงการ

2. ใหผ เรยนนาเอกสารโครงการขยายอาชพของตนเองไปนาเสนอผร ผ เช ยวชาญ ในทองถน

แลกเปลยนเรยนรหาขอบกพรอง จดแขงตางๆ แลวปฏบตการพฒนาเอกสารของตนเอง

160

คณะผจดทา

ทปรกษา

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายวชรนทร จาป รองเลขาธการ กศน.

4. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ทปรกษาดานการพฒนาหลกสตร กศน.

5. นางรกขณา ตณฑวฑโฒ ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผเขยนและเรยบเรยง

1. นายอทย หนแดง ขาราชการบานาญ

ผบรรณาธการ และพฒนาปรบปรง

1. นายพชต แสงลอย ผอานวยการ กศน. อาเภอนครชยศร

จงหวดนครปฐม

2. นางดษฎ ศรวฒนาโรทย กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวเยาวรตน คาตรง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวศรญญา กลประดษฐ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผพฒนาและปรบปรงครงท 2 (วนท 4 - 10 พฤศจกายน 2554)

1. นางอญชล ธรรมวธกล 2. นางดษฎ ศรวฒนาโรทย 3. นายสธ วรประดษฐ 4. นางสาวกฤษณา โสภ 5. นายสภาพ เมองนอย

6. นางสาวทพวรรณ วงคเรอน

161

ผพมพตนฉบบ

1. นางสาวปยวด คะเนสม กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผออกแบบปก

นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ทักษะการขยายอาชีพ ม.ปลาย อช31002

Education