บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคด ทฤษฎ

และแนวทางการพฒนาศกยภาพในการจดการเรยนการสอนของครดงน

1. แนวคดทฤษฎ ปรชญา การจดการเรยนการสอน

1.1 แนวคด ทฤษฎ ปรชญาการเรยนร

1.2 ความหมายของการจดการเรยนสอน

1.3 ความส าคญของการจดการเรยนการสอน

1.4 การจดการเรยนการสอนของอาจารย

2. บรบทของวทยาลยครสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

3. งานวจยทเกยวของ

3.1 งานวจยในประเทศ

3.2 งานวจยตางประเทศ

แนวคด ทฤษฎ ปรชญาการจดการเรยนการสอน

1. แนวคด ทฤษฎ ปรชญาการเรยนร

ทศนา แขมมณ (2550, หนา 50 - 76) ไดกลาวถงทฤษฎเกยวกบการเรยนร

ในชวงครสตศตวรรษท 20 และหลกการจดการศกษาและการสอนไวดงน

1.1 ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism)

นกคดในกลมนมองธรรมชาตของมนษยในลกษณะทเปนกลางคอไมด

ไมเลว (neutral - passive) การกระท าตางๆ ของมนษยเกดจากอทธพลของสงแวดลอม

ภายนอก พฤตกรรมของมนษยเกดจากการตอบสนองตอสงเรา (stimulus - response)

การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง กลมพฤตกรรมนยม

ใหความสนใจกบพฤตกรรมมาก เพราะพฤตกรรมเปนสงทเหนไดชด สามารถวดไดและ

ทดสอบได ทฤษฎการเรยนรในกลมน ประกอบดวยแนวคด ส าคญๆ 3 แนวดวยกนคอ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

14

1.1.1 ทฤษฎการเชอมโยงของธอรนไดค (Thorndike’s Classical

Connectionism) ทฤษฎการเรยนรธอรนไดค (ค.ศ.1814 - 1949) เชอวาการเรยนรเกดจาก

การเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ซงมหลายรปแบบ บคคลจะมการลองผด

ลองถก (trial and error) ปรบเปลยนไปเรอยๆ จนกวาจะพบรปแบบการตอบสนอง

ทสามารถใหผลทพงพอใจมากทสด เมอเกดการเรยนรแลว บคคลจะใชรปแบบการ

ตอบสนองทเหมาะสมเพยงรปแบบเดยวและจะพยายามใชรปแบบนนเชอมโยงกบสงเรา

ในการเรยนรตอไปเรอยๆ กฎการเรยนรของธอรนไดค สรปไดดงน (Hergenhahn and

Olson, 1993, pp. 56 – 57 อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 51 – 52)

1.1.1.1 กฎแหงความพรอม (Law of Readiness) การเรยนรจะ

เกดขนไดดถาผเรยนมความพรอมทงทางรางกายและจตใจ

1.1.1.2 กฎแหงการฝกหด (Law of Exercise) การฝกหดหรอ

กระท าบอยๆ ดวยความเขาใจจะท าใหการเรยนรนนคงทนถาวร ถาไมไดกระท าซ าบอยๆ

การเรยนรนนจะไมคงทนถาวรและในทสดอาจลมได

1.1.13 กฎแหงการใช (Law of Use and Disuse) การเรยนรเกด

จากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ความมนคงของการเรยนรจะเกดขน

หากไดมการน าไปใชบอยๆ หากไมมการน าไปใชอาจมการลมเกดขนได

1.1.1.4 กฎแหงผลทพงพอใจ (Law of Effect) เมอบคคลไดรบ

ผลทพงพอใจยอมอยากจะเรยนรตอไป แตถาไดรบผลทไมพงพอใจ จะไมอยากเรยนร

ดงนนการไดรบผลทพงพอใจ จงเปนปจจยส าคญในการเรยนร

1.1.2 ทฤษฎการวางเงอนไข (Conditioning Theory) ทฤษฎการวาง

เงอนไขแบบอตโนมต (Classical Conditioning ) ของพาฟลอฟ (Pavlov) ไดท าการทดลอง

ใหสนขน าลายไหลดวยเสยงกระดง โดยธรรมชาตแลวสนขจะไมมน าลายไหลเมอ ไดยน

เสยงกระดง แตพาฟลอฟ ไดน าเอาผงเนอบดมาเปนสงเราคกบเสยงกระดง ผงเนอบดถอวา

เปนสงเราตามธรรมชาต (unconditioned stimulus) ท าใหสนขน าลายไหลได เขาใชสงเราทง

สองคกนหลายๆ ครง แลวตดสงเราตามธรรมชาตออกเหลอแตเสยงกระดง ซงเปนสงเราท

วางเงอนไข ปรากฏวาสนขน าลายไหลเมอไดยนเสยงกระดงอยางเดยว สรปไดวาการเรยนร

ของสนขเกดจากการรจกเชอมโยงระหวางเสยงกระดง ผงเนอบดและพฤตกรรมน าลายหล

พาฟลอฟ จงสรปวาการเรยนรของสงมชวตเกดจากการตอบสนองตอสงเราทวางเงอนไข

(conditioned stimulus)การทดลองของพาฟลอฟ สรปเปนกฎการเรยนรไดดงน (Hergen

Hahn, 1993, pp. 160 -196 อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 52 – 54)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

15

1.1.2.1 พฤตกรรมการตอบสนองของมนษยเกดจากการวาง

เงอนไข ทตอบสนองตอความตองการทางธรรมชาต (สนขน าลายไหลเมอไดรบผงเนอ)

1.1.2.2 พฤตกรรมการตอบสนองของมนษยสามารถเกดขน

ไดจากสงเราทเชอมโยงกบสงเราตามธรรมชาต (สนขน าลายไหลเมอไดยนเสยงกระดง)

1.1.2.3 พฤตกรรมการตอบสนองของมนษยทเกดจากสงเรา

ทเชอมโยงกบสงเราตามธรรมชาตจะลดลงเรอยๆ และหยดลงในทสดหากไมไดรบการ

ตอบสนองตามธรรมชาต (เมอสนกระดงโดยไมใหผงเนอตดๆ กนหลายครงสนขจะหยด

น าลายไหล)

1.1.2.4 พฤตกรรมการตอบสนองของมนษยตอสงเราท

เชอมโยงกบสงเราตามธรรมชาตจะลดลงและหยดไปเมอไมไดรบการตอบสนองตาม

ธรรมชาตและจะกลบปรากฏขนไดอกโดยไมตองใชสงเราตามธรรมชาต (เมอผานไปชวง

ระยะเวลาหนง สนกระดงใหมโดยไมใหผงเนอเชนเดม สนขจะน าลายไหลอก)

1.1.2.5 มนษยมแนวโนมทจะรบรสงเราทมลกษณะคลายๆ กน

และจะตอบสนองเหมอนๆ กน (เมอสนขเรยนรโดยมเสยงกระดงเปนเงอนไขแลว ถาใชเสยง

นกหวดหรอระฆงทคลายเสยงกระดงแทนเสยงกระดง สนขกจะมน าลายไหลได)

1.1.2.6 บคคลมแนวโนมทจะจ าแนกลกษณะของสงเราให

แตกตางกนและเลอกตอบสนองไดถกตอง (เมอใชเสยงกระดง เสยงฉง เสยงประทด หรอ

เสยงอนเปนสงเรา แตใหอาหารสนขพรอมกบเสยงกระดงเทานน สนขจะน าลายไหล

เมอไดยนเสยงกระดง สวนเสยงอนๆ จะไมท าใหสนขน าลายไหล)

1.1.2.7 กฎแหงการลดภาวะ (Law of Extinction) พาฟลอฟ

กลาววา ความเขมของการตอบสนองจะลดลงเรอยๆ หากบคคลไดรบแตสงเราทวาง

เงอนไขอยางเดยว หรอความสมพนธระหวางสงเราทวางเงอนไขกบสงเราทไมวางเงอนไข

หางกนออกไปมากขน

1.1.2.8 กฎแหงการฟนคนสภาพเดมตามธรรมชาต (Law of

Spontaneous Recovery) กลาวคอ การตอบสนองทเกดจากการวางเงอนไขลดลง สามารถ

เกดขนไดอก โดยไมตองใชสงเราทไมวางเงอนไขมาเขาค

1.1.2.9 กฎแหงการถายโยงการเรยนรสสถานการณอน

(Law of Generalization) กลาวคอ เมอเกดการเรยนรจากการวางเงอนไขแลว หากมสงเรา

ทคลายๆ กบสงเราทวางเงอนไขมากระตน อาจท าใหเกดการตอบสนองทเหมอนกนได

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

16

1.1.2.10 กฎแหงการจ าแนกความแตกตาง (Law of

Discrimination) กลาวคอ หากมการใชสงเราทวางเงอนไขหลายแบบ แตมการใชสงเราทไม

วางเงอนไขเขาคกบสงเราทวางเงอนไขอยางใดอยางหนงเทานนกสามารถชวยใหเกดการ

เรยนรไดโดยสามารถแยกความแตกตางและเลอกตอบสนองเฉพาะสงเราทวางเงอนไข

เทานนได

1.1.3 ทฤษฎการวางเงอนไขของวตสน (Watson)วตสน (Watson)

ไดท าการทดลองโดยใหเดกคนหนงเลนกบหนขาว กท าเสยงดงจนเดกตกใจรองไห หลงจาก

นนเดกกจะกลวและรองไหเมอเหนหนขาว ตอมาทดลองใหน าหนขาวมาใหเดกด โดยแมจะ

กอดเดกไวจากนนเดกกจะคอยๆ หายกลวหนขาวจาการทดลองดงกลาว วตสนสรปเปนกฎ

การเรยนรไดดงน

1.1.3.1 พฤตกรรมเปนสงทสามารถควบคมใหเกดได โดยการ

ควบคมสงเราทวางเงอนไขใหสมพนธกบสงเราตามธรรมชาต และการเรยนรจะคงทนถาวร

หากมการใหสงเราทสมพนธกนนนควบคกนไปอยางสม าเสมอ

1.1.3.2 เมอสามารถท าใหเกดพฤตกรรมใดๆ ไดกสามารถลด

พฤตกรรมนนใหหายไปได

1.1.4 ทฤษฎการวางเงอนไขแบบตอเนอง (Contiguous Condition-

ing) ของกทธร (Guthrie ค.ศ. 1886-1959) ไดท าการทดลองโดยปลอยแมวทหวจดเขาไป

ในกลองปญหา มเสาเลกๆ ตรงกลาง มกระจกทประตทางออก มปลาแซลมอนวางไว

นอกกลอง เสาในกลองเปนกลไกเปดประต แมวบางตวใชแบบแผนการกระท าหลายแบบ

เพอจะออกจากกลอง แมวบางตวใชวธเดยว กทธร อธบายวา แมวใชการกระท าครง

สดทายทประสบผลส าเรจเปนแบบแผนยดไวส าหรบการแกปญหาครงตอไป และการ

เรยนรเมอเกดขนแลว แมเพยงครงเดยวกนบไดวาเรยนรแลว ไมจ าเปนตองท าซ าอก

กฎการเรยนรของกทธร สรปไดดงน (Hergenhahn and Olson,1993, pp. 202 – 222

อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 55 – 57)

1.1.4.1 กฎแหงความตอเนอง (Law of Contiguity) เมอมกลม

สงเรากลมใดกลมหนงมากระตนจะกอใหเกดการเคลอนไหว ของรางกายอยางใดอยางหนง

ขน และเมอกลมสงเราเดมกลบมาปรากฏอกอาการเคลอนไหวอยางเกากจะเกดขนอก

พฤตกรรมทกระท าซ านนไมใชเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง

แตเกดจากการทกลมสงเราทกอใหเกดพฤตกรรมแบบเกานนกลบมาอก

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

17

1.1.4.2 การเรยนรเกดขนไดแมเพยงครงเดยว (One trial

learning) สนองออกมา ถาเกดการเรยนรขนแลวแมเพยงครงเดยว กนบวาไดเรยนรแลว

ไมจ าเปนตองท าซ าอก หรอไมจ าเปนตองฝกซ าอก

1.1.4.3 กฎของการกระท าครงสดทาย (Low of Decency)

หากการเรยนรเกดขนอยางสมบรณแลว ในสภาพการณใดสภาพการณหนง เมอม

สภาพการณใหมเกดขน บคคลจะกระท าเหมอนทเคยไดกระท าในครงสดทายทกอใหเกด

การเรยนรนนไมวาจะผดหรอถกกตาม

1.1.4.4 หลกการจงใจ (Motivation) การเรยนรเกดจาการจงใจ

มากกวาการเสรมแรง

1.1.5 ทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนต (Operant

Condition-ing) ของสกนเนอร (Skinner) สกนเนอร (Skinner) ไดท าการทดลอง ซงสามารถ

สรปเปนกฎการเรยนรได ดงน (Hergenhahn and Olson,1993, pp. 80 -119 อางถงใน

ทศนา แขมมณ 2550, หนา 57 – 58)

1.1.5.1 การกระท าใดๆ ถาไดรบการเสรมแรง จะมแนวโนมทจะ

เกดขนอก สวนการกระท าทไมมการเสรมแรง แนวโนมทความถของการกระท านนจะลดลง

และหายไปในทสด (จาการทดลองโดยน าหนทหวจดใสกลอง ภายใจมคานบงคบใหอาหาร

ตกลงไปในกลองได ตอนแรกหนจะวงชนโนนชนน เมอชนคานจะมอาหารตกมาใหกน

ท าหลายๆ ครงพบวาหนจะกดคานท าใหอาหารตกลงไปไดเรวขน)

1.1.5.2 การเสรมแรงทแปรเลยนท าใหการตอบสนองคงทนกวา

การเสรมแงทตายตว (จากการทดลองโดยเปรยบเทยบหนทหวจด 2 ตว ตวหนงกดคานจะ

ไดอาหารทกครง อกตวหนงเมอกดคาน บางทกไดอาหาร บางทกไมไดอาหารแลวหยดให

อาหารตวแรกจะเลกกดคานทนท ตวท 2 จะยงกดตอไปอกนานกวาตวแรก)

1.1.5.3 การลงโทษท าใหเรยนรไดเรวและลมเรว (จากการ

ทดลองโดยน าหนทหวจดใสกรงแลวชอตดวยไฟฟา หนจะวงพลานจนออกมาได เมอจบหน

ใสเขาไปใหมมนจะวงพลานอก จ าไมไดวาทางไหนคอทางอออก)

1.1.5.4 การใหแรงเสรมหรอใหรางวลเมออนทรยกระท า

พฤตกรรมทตองการ สมารถชวยปรบหรอปลกฝงนสยทตองการได (จาการทดลองโดย

สอนใหหนเลนบาสเกตบอล เรมจาการใหอาหารเมอหนจบลกบาสเกตบอล จากนนเมอมน

โยนจงใหอาหารตอมาเมอโยนสงขนจงใหอาหาร ในทสดตองโยนเขาหวงจงใหอาหาร การ

ทดลองนเปนการก าหนดใหหนแสดงพฤตกรรมตามทตองการกอนจงใหแรงเสรม วธน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

18

สามารถดดนสยหรอปรบเปลยนพฤตกรรมได)

1.1.6 ทฤษฎการเรยนรของฮลล (Hull’s Systematic Behavior

Theory) ฮลล (Hull) ไดท าการทดลองโดยฝกหนใหกดคาน โดยแบงหนเปนกลมๆ แตละ

กลมอดอาหาร 24 ชวโมงและแตละกลมมแบบแผนในการเสรมแรงแบบตายตวตางกน

บางกลมกดคาน 5 ครง จงไดอาหาร ไปจนถงกลมทกด 90 ครง จงไดอาหารและอกพวก

หนงทดลองแบบเดยวกน แตอดอาหารเพยง 3 ชวโมง ผลปรากฏวายงอดอาหารมาก

คอมแรงขบมาก จะมผลใหเกดการเปลยนแปลงความเขมของนสย กลาวคอจะท าใหการ

เชอมโยงระหวางอวยวะรบสมผส (receptor) กบอวยวะแสดงออก(effector) เขมแขงขน

ดงนนเมอหนหวมากจงมพฤตกรรมกดคานเรวขน

1.1.6.1 กฎแหงสมรรถภาพในการตอบสนอง (Law of Reactive

InHibition) กลาวคอถารางกายเมอยลา การเรยนรจะลดลง

1.1.6.2 กฎแหงการล าดบกลมนสย (Law of Habit Hierachy)

เมอมสงเลามากระตน แตละคนจะมการตอบสนองตางๆ กน ในระยะแรกการแสดงออก

มลกษณะงายๆ ตอเมอเรยนรมากขน กสามารถเลอกแสดงการตอบสนองในระดบทสงขน

หรอถกตองตามมาตรฐานของสงคม

1.1.6.3 กฎแหงการใกลบรรลเปาหมาย (Goal Gradient

Hypothesis) เมอผเรยนยงใกลบรรลเปาหมายมากเทาใดจะมสมรรถภาพในการตอบสนอง

มากขนเทานน การเสรมแรงทใหในเวลาใกลเปาหมายจะชวยท าใหเกดการเรยนรไดดทสด

1.2 ทฤษฎการเรยนรกลมพทธนยม (Cognitivism)

กลมพทธนยมหรอกลมความรความเขาใจหรอกลมทเนน

กระบวนการทางปญญาหรอความคด นกคดกลมนเรมขยายขอบเขตของความคดทเนน

ทางดานพฤตกรรมออกไปสกระบวนการทางความคด ซงเปนกระบวนการภายในของ

สมอง นกคดกลมนเชอวาการเรยนรของมนษยไมใชเรองของพฤตกรรมทเกดจาก

กระบวนการตอบสนองตอสงเราเพยงเทานน การเรยนรของมนษยมความซบซอนยงไป

กวานน การเรยนรเปนกระบวนการทางความคดทเกดจาการสะสมขอมล การสราง

ความหมาย และความสมพนธของขอมลและการดงขอมลออกมาใชในการกระท าและ

การแกปญหาตางๆ การเรยนรเปนกระบวนการทางสตปญญาของมนษยในการทจะสราง

ความร ความเขาใจใหแกตนเองทฤษฎในกลมนทส าคญๆ ม 5 ทฤษฎ คอ 1) ทฤษฎ

เกสตลท (Gestalt Theory) นกจตวทยาคนส าคญของทฤษฎน คอ แมกซ เวอรไทเมอร

(Max Wertheimer) วลแกงค โคหเลอร (Wolfgang Kohler) เครท คอฟฟกา (Kurt Koffka)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

19

และเครท เลวน (Kurt Lewin) 2)ทฤษฎสนาม(Field Theory) นกจตวทยาคนส าคญ คอ

เครท เลวนซงไดแยกตวจากกลมทฤษฎเกสตลท ในระยะหลง3)ทฤษฎเครองหมาย

(Sign Theory) ของทอลแมน(Tolman)4)ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา (Inlellectual

Development Theory) นกจตวทยาคนส าคญคอ เพยเจต (Piaget) และบรนเนอร (Bruner)

5)ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (A Theory of Meaningful Verbal Learning)

ของออซเบล (Ausubel)

1.2.1 ทฤษฎเกสตลท (Gestalt Theory)เกสตลท เปนศพท

ในภาษาเยอรมนมความหมายวา “แบบแผน” หรอ “รปราง”(form or pattern) ซงใน

ความหมายของทฤษฎ หมายถง .”สวนรวม” (Whole-ness) แนวความคดหลกของทฤษฎน

กคอ สวนรวมมใชเปนเพยงผลรวมของสวนยอย สวนรวมเปนสงทมากกวาผลรวมของ

สวนยอย ( the whole is more than the sum of the parts) กฎการเรยนรของทฤษฎนสรป

ไดดงน (Bigge, 1982, pp. 190-202 อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 57 – 58)

1.2.1.1 การเรยนรเปนกระบวนการทางความคดซงเปน

กระบวนภายในตวของมนษย

1.2.1.2 บคคลจะเรยนรจากสงเราทเปนสวนรวมไดดกวา

สวนยอย

1.2.1.3 การเรยนรเกดขนได 2 ลกษณะ คอ 1) การรบร

(perception) การรบรเปนกระบวนการทบคคลใชประสาทสมผสรบสงเราแลวโยนเขาส

สมองเพอผานเขาสกระบวนความคด สมองหรอจตจะใชประสบการณเดมตความหมาย

ของสงเราและแสดงปฏกรยาตอบสนองออกไปตามทสมอง/จต ตความหมาย

2) การหยงเหน (insight) เปนการคนพบหรอการเกดความเขาใจในชองทางแกปญหา

อยางเฉยบพลนทนท อนเนองมาจากผลการพจารณาปญหาโดยสวนรวม และการใช

กระบวนการทางความคดและสตปญญาของบคคลนน

1.2.1.4 กฎการจดระเบยบการเรยนร (perception) ของทฤษฎ

เกสตลทมดงน

1) กฎการรบรสวนรวมและสวนยอย (Law of Pragnanz)

ประสบการณเดมมอทธหลตอการรบรของบคคล การรบรของบคคลตอสงเราเดยวกนอาจ

แตกตางกนไดเพราะการใชประสบการณเดมมารบรสวนรวมและสวนยอยตางกน

2) กฎแหงความคลายคลง (Law of Similarity) สงเราใดทม

ลกษณะเหมอนกน หรอคลายคลงกน บคคลมกรบรเปนพวกเดยวกน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

20

3) กฎแหงความใกลเคยง (Law of Proximity) แมสงเราทม

ความใกลเคยงกนบคคลมกรบรเปนพวกเดยวกน

4) กฎแหงความสมบรณ (Law of Closure)แมสงเราทบคคล

รบรยงไมสมบรณ แตบคคลสามารถรบรในลกษณะสมบรณไดถาทกคนมประสบการณ

เดมในสงเรานน

5) กฎแหงความตอเนอง สงเราทมความตอเนองกนหรอ

มทศทางไปในแนวเดยวกน บคคลมกรบรเปนพวกเดยวกนหรอเรองเดยวกนหรอเปน

เหตผลกน

6) บคคลมกมความคงทในความหมายของสงทรบรตาม

ความเปนจรง กลาวคอ เมอบคคลรบรสงเราในภาพรวมแลวจะมความคงทในการรบร

สงนนในลกษณะเปนภาพรวมดงกลาว ถงแมวาสงเรานนจะไดเปลยนแปรไปเมอรบร

ในแงมมอน เชน เมอเหนปากขวดกลมเรามกจะเหนวามนกลมเสมอ ถงแมวาในการมอง

บางมม ภาพทเหนจะเปนรปวงรกตาม

7) การรบรของบคคลอาจผดพลาด บดเบอน ไปจาก

ความเปนจรงได เนองมาจากลกษณะของการจดกลมสงเราทท าใหเกดการลวงตา

1.2.1.5 การเรยนรแบบหยงเหน (insight) โคหเลอร (kohler)

ไดสงเกตการณเรยนรของลงในการทดลอง ลงพยายามหาวธทจะเอากลวยซงแขวนอยสง

เกนกวาทจะเออมถงได ในทสด ลงเกดความคดทจะเอาไมไปสอยกลวยทแขวนเอามากนได

สรปไดวา ลงมการเรยนรแบบหยงเหน การหยงเหนเปนการคนพบ หรอเกดความเขาใจใน

ชองทางแกปญหาอยางฉบพลนทนท อนเนองมาจากผลการพจารณาปญหาโดยสวนรวม

และการใชกระบวนการทางความคดและสตปญญาของบคคลนนในการเชอมโยง

ประสบการณเดมกบปญหาหรอ สถานการณทเผชญ ดงนนปจจยส าคญของการเรยนร

แบบหยงเหนกคอ ประสบการณ หากมประสบการณสะสมไวมาก การเรยนรแบบหยงเหน

กจะสะสมไวมาก การเรยนรแบบหยงเหนกจะเกดขนไดมากเชนกน

1.2.2 ทฤษฎสนาม (Field Theory) เครท เลวน (Kurt Lewin)

เปนผเรมทฤษฎน ค าวา “field” มาจากแนวคดเรอง “field of force”

1.2.2.1 พฤตกรรมของคนมพลงและทศทาง สงใดทอยในความ

สนใจและความตองการของตนจะมพลงเปนบวก สงทนอกเหนอจากความสนใจจะมพลง

เปนลบ ในขณะใดขณะหนงคนทกคนจะม “โลก”หรอ “อวกาศชวต” (life space) ของตน

ซงจะประกอบไปดวยสงแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) อนไดแก คน สตว

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

21

สงของ สถานท สงแวดลอมอนๆ และสงแวดลอมทางจตวทยา(psychological environment)

ซงไดแกแรงขบ (drive) แรงจงใจ (motivation) เปาหมายหรอจดหมายปลายทาง (goal)

รวมทงวามสนใจ (interest)

1.2.2.2 การเรยนรเกดขนเมอบคคลแรงจงใจหรอแรงขบทจะ

กระท าไปสจดหมายปลายทางทตนตองการ

1.2.3 ทฤษฎเครองหมาย (Sign Theory) ทอลแมน (Tolman)

กลาววา “การเรยนรเกดจากการใชเครองหมายเปนตวชทางใหแสดงพฤตกรรมไปส

จดหมายปลายทาง” ทฤษฎของทอลแมนสรปไดดงน

1.2.3.1ในการเรยนรตางๆ ผเรยนมการคาดหมายรางวล

(reward expectancy)หากรางวลทคาดวาจะไดรบไมตรงตามความพอใจและความตองการ

ผเรยนจะพยายามแสวงหารางวลหรอสงทตองการตอไป

1.2.3.2 ขณะทผเรยนพยายามจะไปใหถงจดหมายปลายทาง

ทตองการ ผเรยนจะเกดการเรยนรเครองหมาย สญลกษณ สถานท (place learning)

และสงอนๆ ทเปนเครองชทางตามไปดวย

1.2.3.3 ผเรยนมความสามารถทจะปรบการเรยนรของตนไป

ตามสถานการณทเปลยนไป จะไมกระท าซ าๆ ในทางทไมสามารถสนองความตองการหรอ

วตถประสงคของตน

1.2.3.4 การเรยนรทเกดขนในบคคลใดบคคลหนงนน บางครง

จะไมแสดงออกในทนท อาจจะแฝงอยในตวผเรยนไปกอนจนกวาจะถงเวลาทเหมาะสมหรอ

จ าเปนจงจะแสดงออก (Talent learning)

1.2.4 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญา (Intellectual Development)

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต ไดศกษาเกยวกบพฒนาการทางดานความคด

ของเดกวามขนตอนหรอกระบวนการอยางไร เขาอธบายวา การเรยนรของเดกเปนไปตาม

พฒนาการทางสตปญญา ซงจะมพฒนาการไปตามวยตางๆ เปนล าดบขน พฒนาการเปน

สงทเปนไปตามธรรมชาต ไมควรทจะเรงใหเดกขามจากพฒนากรขนหนงไปสอกขนหนง

เพราะจะท าใหเกดผลเสยแกเดก แตการจดประสบการณสงเสรมพฒนาการของเดกในชวง

ทเดกก าลงจะพฒนาไปสขนทสงกวา สามารถชวยใหเดกพฒนาไปอยางรวดเรว อยางไรก

ตามเพยเจตเนนความส าคญของการเขาใจธรรมชาต และพฒนาการของเดกมากกวา

การกระตนเดกใหมพฒนาการเรวขนทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต มสาระ

ดงน (Lall and Lall, 1983, pp. 45-54 อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 59 – 61)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

22

1.2.4.1 พฒนาการทางสตปญญาของบคคลเปนไปตามวย

ตางๆ เปนล าดบขนดงน

1) ขนรบรดวยประสาทสมผส (Sensorimotor Period)

เปนขนพฒนาการในชวง 0-2 ป ความคดของเดกในวยนขนกบการรบรและการกระท าเดก

ยดตวเองเปนศนยกลาง และยงไมสามารถเขาใจความคดเหนของผอน

2) ขนกอนปฏบตการคด (Preoperational Period)

เปนขนพฒนาการในชวงอาย 2-7 ป ความคดของเดกวยนยงขนอยกบการบรเปนสวนใหญ

ยงไมสามารถทจะใชเหตผลอยางลกซง แตสามารถเรยนรและใชสญลกษณได การใชภาษา

แบงเปนขนยอยๆ 2 ขนคอ

2.1) ขนกอนเกดความคดรวบยอด (Pre-Conceptual

Intellectual Period) เปนขนพฒนากรในชวง 2-4 ป

2.2) ขนการคดดวยความเขาใจของตนเอง(Intuitive

Thinking Period) เปนพฒนากรในชวง 4-7 ป

3) ขนการคดแบบรปธรรม (Concrete Operational Period)

เปนขนพฒนากรในชวงอาย 7-11 ป เปนขนทการคดของเดกไมขนกบการรบรจากรปราง

เทานน เดกสามารถสรางภาพในใจ และสามารถคดยอนกลบได และมความเขาใจเกยวกบ

ความสมพนธของตวเลขและสงตางๆ ไดมากขน

4) ขนการคดแบบนามธรรม (Formal Operation Period)

เปนพฒนาการในชวงอาย 11-15 ป เดกสามารถคดสงทเปนนามธรรมได และสามารถคด

ตงสมมตฐานและใชกระบวนการทางวทยาศาสตรได

1.2.4.2 ภาษาและกระบวนการคดของเดกแตกตางจากผใหญ

1.2.4.3 กระบวนการทางสตปญญามลกษณะดงน

1) การซมซบหรอการดดซม (assimilation)

เปนกระบวนการทางสมองในการรบประสบการณ เรองราว และขอมลตางๆ เขามาสะสม

เกบไวเพอใชประโยชนตอไป

2) การปรบและจดระบบ (accommodation) คอ

กระบวนการทางสมองในการปรบประสบการณเดมและประสบการณใหมใหเขากนเปน

ระบบหรอเครอขายทางปญญาทตนสามารถเขาใจได เกดเปนโครงสรางทางปญญาใหมขน

3) การเกดความสมดล (equilibration) เปนกระบวนการท

เกดขนจากขนของการปรบตว หารการปรบเปนไปอยางผสมผสานกลมกลนกจะกอใหเกด

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

23

สภาพทมความสมดลมากขน หากบคคลไมสามารถปรบประสบการณใหมและ

ประสบการณ เดมใหเขากนได กจะเกดภาวะความไมสมดลขน ซงจะกอใหเกดความขดแยง

ทางปญญาขนในตวบคคล

1.2.5 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรนเนอร (Bruner)

เปนนกจตวทยาทสนใจและศกษา เรองของพฒนาการทางสตปญญาตอเนองจากเพยเจต

บรนเนอร เชอวามนษยเลอกทจะรบรสงทตนเองสนใจและการเรยนรเกดจากกระบวนการ

คนพบดวยตวเอง(discovery learning)แนวคดทส าคญๆ ของบรนเนอร มดงน

(Brunner,1963, pp. 1-54 อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 62 – 65)

1.2.5.1 การจดโครงสรางของความรใหมความสมพนธและ

สอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของเดก มผลตอการเรยนรของเดก

1.2.5.2 การจดหลกสตรและการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบ

ระดบความพรอมของผเรยน และสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนจะชวย

ใหการเรยนรเกดประสทธภาพ

1.2.5.3 การคดแบบหยงร(intuition)เปนการคดหาเหตผลอยาง

อสระทสามารถชวยพฒนาความคดรเรมสรางสรรคได

1.2.5.4 แรงจงใจภายในเปนปจจยส าคญทจะชวยใหผเรยน

ประสบวามส าเรจในการเรยนร

1.2.5.5 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของมนษยแบงไดเปน

3ขนใหญๆคอ

1) ขนการเรยนรจากการกระท า(Enactive Stage) คอขนของ

การเรยนรจากการใชปะสารทสมผสรบรสงตางๆ การลงมอกระท าชวยใหเดกเกดการ

เรยนรไดด การเรยนรเกดจากการกระท า

2) ขนการเรยนรจากความคด(Iconic Stage)เปนขนทเดก

สามารถสรางมโนภาพในใจได และสามารถเรยนรจากภาพแทนของจรงได

3) ขนการเรยนรสญลกษณและนามธรรม (Symbolic

Stage)เปนขนการเรยนรสงทซบซอนและเปนนามธรรมได

1.2.5.6 การเรยนรเกดขนไดจากการทคนเราสามารถสราง

ความคดรวบยอด หรอสามารถจดประเภทของสงตางๆ ไดอยางเหมาะสม

1.2.5.7 การเรยนรทไดผลดทสดคอการใหผเรยนคนพบการ

เรยนรดวยตนเอง (discovery learning)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

24

1.2.6 ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (A Theory of

Meaningful Verbal Learning)ของเดวด ออซเบล(David Ausubel) ออซเบล เชอวาการ

เรยนรจะมความหมายแกผเรยน หากการเรยนรนนสามารถเชอมโยงกบสงใดสงหนง

ทรมากอน(Ausubel,1963, pp. 77-97อางถงในทศนา แขมมณ 2550, หนา 66 – 67)

การน าเสนอความคดรวบยอดหรอกรอบมโนทศนหรอกรอบความคด(Advance Organizer)

ในเรองใดเรองหนงแกผเรยน กอนการสอนเนอหาสาระนนๆ จะชวยใหผเรยนไดเรยน

เนอหาสาระนนอยางมความหมาย

1.3 ทฤษฎการเรยนรกลมมนษยนยม (Humanism)

นกคดกลมมนษยนยม ใหความส าคญของการเปนมนษย และมอง

มนษยวามคณคา มความดงาม มความสามารถ มความตองการ และมแรงจงใจภายในท

จะพฒนาศกยภาพของตน หากบคคลไดรบอสรภาพและเสรภาพ มนษยจะพยายามพฒนา

ตนเองไปสความเปนมนษยทสมบรณ นกจตวทยาคนส าคญในกลมนคอ มาสโลว(Maslow)

รอเจอรส(Rogers) โคมส(Knowles) แฟร(Faire) อลลช(illich) และนล(Neil)

1.3.1 ทฤษฎการเรยนรของมาสโลว

1.3.1.1 มนษยทกคนมความตองการพนฐานตามธรรมชาตเปน

ล าดบขน คอ ขนความตองการางรางกาย(physical need) ขนความตองการความมนคง

ปลอดภย(safety need) ขนความตองกาความรก(love need) ขนความตองการยอมรบของ

ตนอยางเตมท (self-actualization) หากความตองการขนพนฐานดรบการตอบสนอง

อยางพอเพยง ส าหรบตนในแตละขน มนษยจะสามารถพฒนาตนไปสขนทสงขน

1.3.1.2 มนษยมความตองการทจะรจกตนเองและพฒนา

ตนเอง ประสบการณทเรยกวา “peak experience”เปนประสบการณของบคคลทอยใน

ภาวะดมด าจากการรจกตนเองตรงตามสภาพความเปนจรง มลกษะนาตนเตน

เปนความรสกปต เปนชวงเวลาทบคคลเขาใจเรองหนงอยางถองแท เปนสภาพทสมบรณ

มลกษณะผสมผสานกลมกลน เปนชวงเวลาแหงการรจกตนเองอยางแมจรง บคคลทม

ประสบการณเชนนบอยๆ จะสามารถพฒนาตนไปสความเปนมนษยทสมบรณ

1.3.2 ทฤษฎการเรยนรของรอเจอรสมนษยจะสามารถพฒนา

ตนเองไดดหากอยในสภาพการณทผอนคลายและเปนอสระ การจดบรรยากาศการเรยนท

ผอนคลายและเออตอการเรยนร(supportive atmosphere)และเนนใหผเรยนเปนศนยกลาง

(student-centered teaching)โดยครใชวธการสอนแบบชแนะ(non-directive)และท าหนาท

อ านวยความสะดวกในการเรยนรใหแกผเรยน(facilitator) และการเรยนรจะเนน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

25

กระบวนการ(process learning)เปนส าคญ

1.3.3 แนวคดเกยวกบการเรยนรของโคมส (Combs)ความรสกของ

ผเรยนมความส าคญตอการเรยนรมาก เพราะความรสกและเจตคตของผเรยนมอทธพลตอ

กระบวนการเรยนรของผเรยน

1.3.4 แนวคดเกยวกบการเรยนรของ โนลส(Knowles)

1.3.4.1 ผเรยนจะเรยนรไดมากหากมสวนรวมในการเรยนร

ดวยตนเอง

1.3.4.2 การเรยนรของมนษยเปนกระบวนการภายใน อยใน

ความควบคมของผเรยนแตละคน ผเรยนจะน าประสบการณ ความร ทกษะและคานยม

ตางๆ เขามาสการเรยนรของตน

1.3.4.3 มนษยจะเรยนรไดดหากมอสระทจะเรยนในสงทตน

ตองการและดวยวธการทตนพอใจ

1.3.4.4 มนษยทกคนมลกษณะเฉพาะตน ความเปนเอกลกษณ

บคคลเปนสงทมคณคา มนษยควรไดรบการสงเสรมในการพฒนาความเปนเอกลกษณ

บคคลของตน

1.3.4.5 มนษยเปนผมความสามารถและเสรภาพทจะตดสนใจ

และเลอกกระท าสงตางๆ ตามทตนพอใจ และรบผดชอบในผลของการกระท านน

1.3.5 แนวคดเกยวกบการเรยนรของแฟร (Faire)เปาโล แฟร

(Faire) เชอในทฤษฎของผถกกดข (Pedagogy of the oppressed) เขากลาววา ผเรยนตอง

ถกปลดปลอยจาการขดขของครทสอนแบบเกา ผเรยนมศกยภาพและมความคดรเรม

สรางสรรคทจะกระท าสงตางๆ ดวยตนเอง

1.3.6 แนวคดเกยวกบการเรยนรของอลส (Illich)อวาน อลลช

(Ivan Illich) ไดเสนอแนวคดเกยวกบการลมเลกระบบโรงเรยน (deschooling) ไววา สงคม

แหงการเรยนรเปนสงคมทตองลมเลกระบบโรงเรยน การศกษาควรเปนการศกษาตลอด

ชวตแบบเปนตามธรรมชาต โดยใหโอกาสในการศกษาเลาเรยนแกบคคลอยางเตมท

1.3.7 แนวคดเกยวกบการเรยนรของนล (Neil)นล (Neil) กลาววา

มนษยเปนผมศกดศร มความดโดยธรรมชาตหากมนษยอยในสภาพแวดลอมทอบอน

บรบรณไปดวยความรก มอสรภาพและเสรภาพมนษยจะพฒนาไปในทางทดตอตนเองและ

สงคม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

26

1.4 ทฤษฎการเรยนรกลมผสมผสาน (Eclecticism)

กานเย (Gagne) เปนนกจตวทยาและนกการศกษาในกลมผสมผสาน

ระหวางพฤตกรรมนยมกบพทธนยม (Behavior Cognitivist) เขาอาศยทฤษฎและหลกการท

หลากหลาย เนองจากความรมหลายประเภท บางประเภทสามารถเขาใจไดอยางรวดเรวไม

ตองใชความคดทลกซงบางประเภทมความวบซอนมาก จ าเปนตองใชความสามารถในขน

สง กานเยไดจดขนการเรยนรซงเรมจากงายไปหายาก โดยผสมผสานทฤษฎการเรยนรของ

กลมพฤตกรรมนยม และพทธนยมเขาดวยกน

1.4.1 การเรยนรของกานเย (Gagne) หลกการทส าคญของกาเย

สรปดงน ((Gagne and Briggs, 1974, pp. 121-136 อางถงในทศนา แขมมณ 2550,

หนา 70 – 73)

1.4.1.1 กานเย (Gagne) ไดจดประเภทของการเรยนร

เปนล าดบขนจากงายไปหายากไว 8 ประเภท ดงน

1) การเรยนรสญญาณ (signal-learning) เปนการเรยนร

ทเกดจากการตอบสนองตอสงเราทเปนไปโดยอตโนมต อยนอกเหนออ านาจจตใจ ผเรยน

ไมสามารถบงคบพฤตกรรมใหมใหเกดขนได การเรยนรแบบนเกดจากการทคนเราน าเอา

ลกษณะการตอบสนองทมอยแลวมาสมพนธกบสงเราใหมทมความใกลชดกบสงเราเดม

การเรยนรสญญาณ เปนลกษณะการเรยนรแบบการวางเงอนไขของพาฟลอฟ

2) การเรยนรสงเรา-การตอบสนอง(stimulus-

response)เปนการเรยนรตอเนองจากการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง

แตกตางจากการเรยนรสญญาณ เพราะผเรยนสามารถควบคมพฤตกรรมตนเองได ผเรยน

แสดงพฤตกรรม เนองจากไดรบแรงเสรม การเรยนรแบบนเปนการเรยนรตามทฤษฎการ

เรยนรแบบเชอมโยงของธอรนไคด และการเรยนรแบบวางเงอนไข (operant conditioning)

ของสกนเนอรซงเชอวาการเรยนรเปนสงทผเรยนเปนผกระท าเองมใชรอใหสงเราภายนอก

มากระท าพฤตกรรมทแสดงออกเกดจากสงเราภายในของผเรยนเอง

3) การเรยนรการเชอมโยงแบบตอเนอง (chaining) เปนการ

เรยนรทเชอมโยงระหวางสงเราและกาตอบสนองทตอเนองกนตามล าดบ เปนพฤตกรรมท

เกยวของกบการกระท า การเคลอนไหว

4) การเชอมโยงทางภาษา (verbal association) เปนการ

เรยนรในลกษณะคลายกบการเรยนรการเชอมโยงแบบตอเนอง แตเปนการเรยนรเกยวกบ

การใชภาษา การเรยนรการรบสงเรา-การตอบสนอง เปนพนฐานของกาเรยนร

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

27

แบบตอเนองและการเชอมโยงทางภาษา

5) การเรยนรความแตกตาง (discrimination learning)

เปนการเรยนรทผสมผสานสามารถมองเหนความแตกตางของสงตางๆ โดยเฉพาะ

ความแตกตางตามลกษณะของวตถ

6) การเรยนรความคดรวบยอด (concept learning) เปนการ

เรยนรทผเรยนสามารถจดกลมสงเราทมความเหมอนหรอแตกตางกน โดยสามารถระบ

ลกษณะทเหมอนหรอแตกตางกนได พรอมทงสามารถขยายความรไปยงสงอนท

นอกเหนอจากทเคยเหนมากอนได

7) การเรยนรกฎ (rule learning) เปนการเรยนรทเกดจาก

การรวมหรอเชอมโยงความคดรวบยอดตงแตสองอยางขนไป และตงเปนกฎเกณฑขน

การทผเรยนสามารถเรยนรกฎเกณฑจะชวยใหผเรยนสามารถน าการเรยนรนนไปใชใน

สถานการณตางๆ กนได

8) การเรยนรการแกปญหา (problem solving) เปนการ

เรยนรทจะแกปญหา โดยการน ากฎเกณฑตางๆ มาใช การเรยนรแบบนเปนกระบวนการ

ทเกดภายในตวผเรยน เปนการใชกฎเกณฑในขนสงเพอการแกปญหาทคอนขางซบซอน

และสามารถน ากฎเกณฑในการแกปญหานไปใชกบสถานการณทคลายคลงกนได

1.4.1.2 กานเยไดแบงสมรรถภาพการเรยนรของมนษย

ไว 5 ประการ ดงน

1) สมรรถภาพในการเรยนรขอเทจจรง (verbal

information) เปนความสามรถในการเรยนรขอเทจจรงตางๆ โดยอาศยความจ าและ

ความสามารถระลกได

2) ทกษะเชาวปญญา (intellectual skills) หรอทกษะทาง

สตปญญา เปนความสามารถในการใชสมองคดหาเหตผล โดยใชขอมล ประสบการณ

ความร ความคดในดานตางๆ นบตงแตการเรยนรขนพนฐาน ซงเปนทกษะงายๆ ไปสทกษะ

ทยากสลบซบซอนมากขน ทกษะเชาวปญญาทส าคญ ทควรไดรบการฝกคอ ความสามรถ

ในการจ าแนก (discrimination) ความสามารถในการคดรวบยอกเปนรปธรรม (concrete

concept) ความสามรถในการใหค าจ ากดความของความคดรวบยอด (defined concept)

ความสามารถในการเขาใจกฎและใชกฎ (rules) และความสามารถในการแกปญหา

(problem solving)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

28

3) ยทธศาสตรในการคด (cognitive strategies) เปน

ความสามารถของกระบวนการท างานภายในสมองของมนษย ซงควบคมการเรยนร

การเลอกรบร การแปลความ และการดงความร ความจ า ความเขาใจ และประสบการณ

เดมออกมาใช ผมยทธศาสตรในการคดสง จะมเทคนค มเคลดลบในการดงความร

ความจ า ความเขาใจ และประสบการณเดมออกมใชอยางมประสทธภาพ สามรารถ

แกปญหาทมสถานการณทแตกตางไดอยางด รวมทงสามารถแกปญหาตางๆ ได

อยางสรางสรรค

4) ทกษะการเคลอนไหว (motor skills) เปนความสามารถ

ความช านาญในการปฏบตหรอการใชอวยวะสวนตางๆของรางกายในการท ากจกรรมตางๆ

ผทมทกษะการเคลอนไหวทดนน พฤตกรรมทแสดงออกมาจะมลกษณะรวดเรว

คลองแคลว และถกตองเหมาะสม

5) เจตคต(attitudes) เปนความรสกนกคดของบคคลทมตอ

สงตางๆ ซงมผลตอการตดสนใจของบคคลนนในการทจะเลอกกระท าหรอไมกระท า

สงใดสงหนง

1.5 ปรชญาปฏรปนยม (Reconstructionism)เปนรปแบบและแนวคด

ทพฒนามาจากแนวคดพพฒนนยม องคประกอบของการศกษาม 3 ดานพอสรปไดดงน

1.5.1 หลกสตร ปรชญานเนนเรองสงคมเปนหลก หลกสตรจงเปน

เรองเกยวกบประสบการณและปญหาสงคมทเนนผเรยนเผชญอยแลวน ามาสมพนธกบ

สภาพของสงคมทคาดไวในอนาคต

1.5.2 ครในปรชญาน จะตองเปนนกบกเบก เปนนกแกปญหาสนใจ

และใฝรในเรองของสงคมและปญหาสงคมอยางกวางขวางและเอาจรงเอาจง ใน

ขณะเดยวกนกจะตองสนใจในวชาการควบคกนไป ครจะตองเปนผคอยกระตนใหผเรยน

เหนไดในขณะเดยวกนกแนะน า ใหผเรยนศกษาความเขาใจในเรองของสงคมรอบตวได

ลกษณะส าคญของครในปรชญานอกประการหนงกคอมความเปนประชาธปไตย ครไมใช

ผรคนเดยวไมใชผชทางแตเพยงคนเดยวแตควรใหทกคนมสวนรวมกนพจารณาเพอ

แกปญหาตางๆ และจะตองเหนความส าคญของการเปลยนแปลงแกไข

1.5.3 ผเรยน ผเรยนในปรชญากลมนแตกตางไปจากปรชญา

พพฒนนยมอยมาก ตรงทจะเหนประโยชนทเกดขนตวเองนอยลง แตเหนประโยชนของ

สงคมมากขนเดกจะไดรบการปลกฝงใหตระหนกในคมคาของสงคม เรยนรวธการท างาน

รวมกนเพอเปาหมายในการแกปญหาของสงคมในอนาคต ผเรยนจะไดรบการฝกฝนใหรจก

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

29

เทคนคและวธการตางๆ ทจะท าความเขาใจและแกปญหาของสงคมในแนวทางของ

ประชาธปไตย

1.6 ปรชญาพพฒนนยม (progressivism) ปรชญาสาขาน จดอยใน

กลมปรชญาการศกษากลมเสรนยม (Liberal View) เปนกลมปรชญาทมแนวคดไมยดตดกบ

เนอหาทตายตว ไมยดแบบแผนแนนอน การศกษาควรค านงถงความรใหมๆ ประสบการณ

ของผเรยนการเปลยนแปลงของสงคม ยงในสภาพสงคมปจจบนของประเทศไทยมการ

เปลยนแปลงดานวทยาศาสตรเทคโนโลย ตลอดจนระบบสารสนเทศตางๆ ดงนน ปรชญา

การศกษากลมเสรนยม จะเปนปรชญาการศกษาทสอดคลองกบสภาพปจจบนการศกษา

ไทยมากทสด ปรชญาในกลมนม 2 สาขาใหญๆ คอ พพฒนนยม (progressivism)และปฏรป

นยม (Reconstructionism)จดมงหมายของการศกษาตามปรชญาพพฒนนยมมองวา

การศกษาจะตองใหการศกษาทกดานทงทางดานรางการ อารมณ อาชพและสตปญญา

ควบคกนไปความสนใจ ความถนด คณลกษณะทพงประสงคและลกษณะพเศษของผเรยน

ควรไดรบความสนใจและไดรบการสงเสรมใหผเรยนไดรจกตนเองและสงคมเพอผเรยน

จะตองรจกและแกปญหาไดองคประกอบของการศกษาม 3 ดานพอสรปไดดงน

1.6.1 หลกสตร เนนสภาพปจจบนโดยเฉพาะการมชวตอยางม

ความสขและสมบรณในปจจบนและอนาคต มาตรฐานความดของสงคมกจะตองไดรบ

การทดสอบและปรบปรงเปลยนไปตามประสบการณการศกษาจงตองสงเสรมความสนใจ

แตละบคคลและเปนประชาธปไตย ประสบการณและความสนใจของคนกจะเปลยนไป

ตามประสบการณทไดรบใหม พพฒนานยมจงเนนทประสบการณทสมพนธกบสงคมและ

เดกไดมสวนรวมโดยตรงในประสบการณนน หลกสตรในแนวนจงเรยกวาเปนหลกสตร

Child Centered Currculumหรอ Activiy Centered Currculum เนอหาเปนสวนประกอบ

ของหลกสตรทท าใหเขาใจตวเอง สงคมและประเมนประสบการณของตนเองไดดขน

1.6.2 คร ครในปรชญานท าหนาทคอ การเตรยม การแนะน าและ

การใหค าปรกษาเปนหลกส าคญ ครควรจะเปนผรแตไมควรไปก าหนดหรอกะเกณฑ

(Dictate) ใหเดกท าตามอยางหรอควรเปนผสนบสนนใหเดกไดเรยนร เขาใจและเหนจรง

ดวยตนเองบทบาททส าคญของครคอ ครจะตองเปนผกระตน หนน ลกษณะของครตาม

ปรชญานจะตองมบคลกทด เหนอกเหนใจและเขาใจความแตกตางระหวางบคคลของเดก

รจกตดแปลงและปรบปรงสภาพหองเรยนใหเหมาะสมกบลกษณะของนกเรยนและ

กจกรรมในหองเรยน ครตองมความรบผดชอบ จะตองดแลความเรยบรอย

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

30

1.6.3 ผเรยน ปรชญาสาขานใหความส าคญกบผเรยนมากเพราะถอ

วาการเรยนรนนเกดไดดกตอเมอผเรยนไดประสบการณตรง หรอลงมอท าดวยตนเองม

สวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนการสอนและการมสวนรวมทจะเลอกเนอหาและ

กจกรรมทตนเองสนใจไดมากขน แตเปนการท างานรวมกน (Participation) เพอใหการเรยน

การสอนตรงตามความตองการของผเรยน เหมาะตามความถนดและความสามารถของ

ผเรยนมากขน

1.7 ปรชญาอตถภาวะนยม (Existentialism) ปรชญาการศกษาน

เหนวาในสภาวะของโลกปจจบนน มสรรสงหรอทางเลอกมากมายเกนความสามารถท

มนษยเราจะเรยนรจะศกษาและจะมประสบการณไดทวถง ฉะนน มนษยเราควรจะมสทธ

หรอโอกาสทจะเลอกเรยนหรอศกษาสรรพสงตางๆ ดวยตวของตวเองมากกวาทจะมสทธ

ใหใครมาปอนหรอมอบใหองคประกอบของการศกษาม 3 ดาน พอสรปไดดงน

1.7.1 หลกสตร ปรชญานมงเนนการเขาใจตนเอง การเลอกและ

การตดสนใจเอง หลกสตรจงไมเปนตายตวหรอถกก าหนดโดยผมอ านาจแตจะจดวชาตางๆ

ใหผเรยนไดเลอกอยางเสรไมมวชาบงคบ ถอวาทกวชามความส าคญเทากนเพราะเชอวา

วชาตางๆ เปนเพยงเครองมอใหผเรยนไดพฒนาความเปนตวของตวเองเทานน ดงนน

หลกสตรจะเปนเนอหาสาระทประกอบดวยทกวชา เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกเรยน

ตามความถนดและความสนใจของตนเอง

1.7.2 คร ครเปนเพยงผกระตนสงเสรมการเรยนร คอยใหก าลงใจยวย

ใหผเรยนเขาใจตนเองไมใชผออกค าสง ครจะตองเปนผเคารพในเสรภาพและศกดศรของ

ผเรยนและครจะตองมประสบการณอยางกวางขวาง

1.7.3 ผเรยน ผเรยนเปนผมบทบาททส าคญทสดในกระบวนการเรยน

การสอนผเรยนมอสระทจะเลอกสงทจะเรยนเลอกแนวทาง ในการพฒนาตนเองและ

เลอกแนวทางจรยธรรมทควรประพฤตดวยตนเอง แตผเรยนจะตองยอมรบและรบผดชอบ

ในสงทตนเองเลอก

1.8 ปรชญาการศกษาตามแนวพทธศาสตร (Buddhistic

Philosophy of Education) เปนปรชญาทอาศยหลกสกขา คอศล สมาธ ปญญา ในการ

อธบายเรองราวของชวต โลกและปรากฏการณตางๆ โดยมความเชอวามนษยมศกยภาพ

ทจะสามารถขจดกเลสและควบคมการประพฤตของตนเองใหเปนไปในทางทด การเรยน

การสอนมงใหผเรยนเปนผกระท าเอง เรยนรดวยตนเองและมการประยกตอรยสจ 4 คอ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

31

ทกข สมทย นโรธ มรรคมาใชในการจดการเรยนการสอนครมบทบาทเปนผคอยให

ค าปรกษาหรอชวยใหผเรยนเกดปญญาหรอเกดการเรยนรและท าตวเปนกลยาณมตรของ

ผเรยน

2. ความหมายของการจดการเรยนการสอน

จากกระแสโลกาภวตนทเปลยนไปอยางรวดเรว ในปจจบนความกาวหนา

ของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร การเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคมและ

การเมองการปกครอง กอใหเกดปญหาดานตามมา อาท การกระจายรายได ปญหาสงคม

และปญหาสงแวดลอม เปนตน ดงนนเพอใหประเทศมศกยภาพในการแขงขนกบนานา

ประเทศ แนวทางในการพฒนาประเทศจงตองใหความส าคญกบการพฒนาคน ควบคกบ

การพฒนาดานอนๆ ดวยการใชการศกษา พฒนาความรเปนรากฐานในการพฒนาคน

เพราะการศกษาเปนกระบวนการทชวยใหคนไดพฒนาในดานตางๆ ตลอดชวต ซงไดมผให

ความหมายไวแตกตางกนหลายทศนะดงน

คณ จนทรประทกม (2552, หนา 36) ไดกลาววา การจดกจกรรมการ

เรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เปนกระบวนการทเนนมงประโยชนสงสดแกผเรยน ผเรยนได

พฒนาเตมจามศกยภาพ มทกษะในการแสวงหาความรจากแลงเรยนรทหลากหลาย

สามารถน าความรไปใชแกปญหาในชวตจรงได

ทศนา แขมมณ (2552, หนา 4) ใหความหมายของการจดการเรยนรท

เนนผเรยนเปนส าคญไววาหมายถงการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนจดสนใจหรอเปนผม

บทบาทส าคญทสดกลาวคอผเรยนมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนรทางดานรางกาย

สตปญญาสงคมและอารมณ

สวมล นลผาย (2552, หนา 18) ไดกลาววา การจดกระบวนการเรยนรท

เนนนกเรยนเปนส าคญ หมายถง การก าหนดจดหมาย สาระ กจกรรม แหลงเรยนร สอการ

เรยนและความสามารถสอดคลองกบความถนด ความสนใจ และความตองการของผเรยน

ส านกงานคณะกรรมการสภาการศกษา (2552, หนา 71)ไดให

ความหมายของการจดการเรยนรไววาการจดการเรยนรหมายถงการเสรมสงหรอสราง

ประสานขนตอนวธการในการจดใหเกดการศกษาเรยนรของบคคลทงในระดบปจเจกและ

พหชนตลอดจนการสรางวตถปจจยแวดลอมใหเออตอการเรยนรในสถานศกษาชมชนและ

สงคม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

32

ปวรศา นามสพนธ (2553, หนา 27) ไดกลาววา การจดการเรยนการ

สอนทเนนผเรยนเปนส าคญหมายถง วธสอนทสามารถสรางพฒนาผเรยนใหเกด

คณลกษณะตางๆ ทตองการเปนการจดกาเรยนการสอนทใหความส าคญกบผเรยน ให

ผเรยนไดเรยนรดวยตวเอง สอดคลองกบความสามารถ ศกยภาพและความตองการของ

ตนเองอยางเตมทเปนวธการสอนทจะเนนเปนรายบคคลหรอทงกลม ครอาจจะใชวธการ

สอนหลากหลาย อาจใชการอภปรายการแสดงบทบาทสมมต การใชการจ าลอง

สถานการณการสอนแบบการแกปญหา โดยผเรยนมอสระในการใชความคด การคนควา

การทดลอง รวมไปถงการคดวเคราะห การสงเคราะห โดยผเรยนมสวนรวมและลงมอ

ปฏบตจรงทกขนตอนจนเกดเปนองคความรไดดวยจนเอง

ประกาศต อานภาพแสนยากร (2555, หนา 2) กลาววาการจดการ

เรยนรหมายถงกระบวนการพฒนาผเรยนทสอดคลองกบความสนใจความตองการความ

ถนดและความแตกตางของผเรยนเพอพฒนาผเรยนทงดานสตปญญารางกายอารมณและ

สงคมโดยผเรยนมบทบาทและมความส าคญมากทสดในชนเรยนเปนผลงมอปฏบตและ

รบผดชอบการเรยนรของตนเองสามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวนได

Good (1975, p.588) กลาววาการจดการเรยนรหมายถงการกระท าอน

เปนการอบรมสงสอนผเรยนในสถาบนการศกษา

Moore (1992, p. 4) กลาววาการจดการเรยนรคอพฤตกรรมของบคคล

หนงทพยายามชวยใหบคคลอนเกดการพฒนาตนในทกดานอยางเตมศกยภาพ

Ausubel (2006, p. 65-67) ใหความหมายการเรยนรอยางมความหมาย

(meaningful learning) วาเปนการเรยนทผเรยนไดรบมาจากการทผสอนอธบายสงทจะตอง

เรยนรใหทราบและรบฟงดวยความเขาใจผเรยนเหนความสมพนธของสงทเรยนรกบ

โครงสรางทางพทธปญญาทไดเกบไวในความทรงจ าและจะสามารถน ามาใชในอนาคต

ชใหเหนวาทฤษฎนมวตถประสงคเพอทจะอธบายเกยวกบพทธปญญา

จากความหมายทกลาวมา สรปไดวา การจดการเรยนการสอน คอ การ

จดการเรยนการสอนดวยวธการทหลากหลาย เหมาะสมกบผเรยนใหผเรยนเกดการเรยนร

จากการปฏบตของตนเอง เกดพฒนาการทงดานรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม

เชอวาทกคนสามารถพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ โดยใชกระบวนการจดการทม

ประสทธภาพทงของครผสอนและผเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

33

3. ความส าคญของการจดการเรยนการสอน

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550, หนา 2-3) ไดกลาวถงประโยชน

ของการจดการเรยนร ดงน 1)สงทเกดขนในชวตประจ าวนไมไดจ ากดวาจะเกยวของกบวชา

ใดวชาหนงโดยเฉพาะการแกปญหาตางๆ จ าเปนตองใชความรและทกษะจากหลาย

สาขาวชารวมกน 2)การจดการเรยนรแบบบรณาการชวยใหเกดความสมพนธเชอมโยง

ระหวางความคดรวบยอดในศาสตรตางๆ ท าใหเกดการเรยนรทมความหมาย 3)การ

จดการเรยนรทมความสมพนธเชอมโยงความคดรวบยอดจากหลายๆ สาขาวชาเขาดวยกน

ชวยใหเกดการถายโอนความรเขากบชวตจรง และสามารถเชอมโยงชวตจรงภายนอก

หองเรยนกบสงทเรยน ไดท าใหผเรยนเขาใจวาสงทตนเรยนมประโยชนสามารถน าไปใชได

จรงในชวตประจ าวน 4)กระบวนการเรยนรแบบบรณาการสอดคลองกบทฤษฎการสราง

ความรโดยตวผเรยนเองกระบวนการเรยนร จะชวยใหผเรยนมทกษะในการเรยนรสามารถ

สรางองคความรไดดวยตนเองสามารถด าเนนชวตอยในโลก ของการเรยนรไดอยางม

ประสทธภาพ

มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ (2553, หนา 3) กลาวถงความส าคญ

ของการจดการเรยนรไววา การจดการเรยนรเปรยบเสมอนเครองมอทสงเสรมใหผเรยน

รกการเรยน ตงใจเรยน และเกดการเรยนรขน การเรยนของผเรยนจะไปสจดหมาย

ปลายทาง คอ ความส าเรจในชวต หรอไมเพยงใดนน ยอมขนอยกบการจดการเรยนรทด

ของผสอน หรอผสอนดวยเชนกน หากผสอนรจกเลอกใชวธการจดการเรยนรทดและ

เหมาะสมแลว ยอมจะมผลดตอการเรยน ของผเรยนดงนคอ 1)มความรและความเขาใจ

ในเนอหาวชา หรอกจกรรมทเรยนร 2)เกดทกษะหรอมความช านาญในเนอหาวชา หรอ

กจกรรมทเรยนร 3)เกดทศนคตทดตอสงทเรยน 4)สามารถน าความรทไดไปประยกตใช

ในชวตประจ าวนได 5)สามารถน าความรไปศกษาหาความรเพมเตมตอไปอกได การท

ผสอนจะสงเสรมใหผเรยนมความเจรญงอกงามในทกๆ ดานทงทางดานรางกาย อารมณ

สงคม และสตปญญานน การสงเสรมทดทสดกคอการใหการศกษา ซงจากทกลาวมาจะ

เหนไดวาการจดการเรยนรเปนสงส าคญในการใหการศกษาแกผเรยนเปนอยางมาก

บญเลยง ทมทอง (2556, หนา 153-154) ไดกลาววาการจดการเรยนร

แบบบรณาการถอเปนนวตกรรมขนส าคญของครเมอด าเนนการจดท าจนเสรจหากน าไปใช

สอนจรงยอมเกดประโยชนและมความส าคญตอการจดการศกษาอยางยง 1)ชวยใหเกด

การวางแผนการสอนวธสอนวธเรยนทมความหมายยงขน 2)ชวยใหเกดความสะดวกสบาย

ในการจดการเรยนรตามสภาพทเปนจรง 3)ท าใหเกดการเรยนรแบบองครวมทผเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

34

สามารถเรยนไดหลากหลายในเวลาเดยวกน 4)ชวยใหเกดการเรยนรมคณภาพตรงตาม

เจตนารมณของหลกสตร 5)ผเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนรทงดานรางกายจตใจ

สตปญญาและสงคม 6)ชวยใหผเรยนเกดการพฒนาความคดในระดบสงคดใบตองคด

อยางมวจารณญาณ

สคนธ สนะพานนท และจนตนา วรเกยรตสนทร (2556, หนา 148)

ไดกลาววาการศกษามเปาหมายส าคญเพอพฒนาคนใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย

จตใจสตปญญาความรและคณธรรมมจรยธรรมในการด ารงชวตสามารถอยรวมกบผอน

ไดอยางมความสขการจดการเรยนรแบบบรณาการเปนวธการทสอดคลองกบแนวจด

การศกษาดงกลาวเปนสวนหนงในการปฏรปการเรยนรเพอพฒนาศกยภาพของผเรยน

การเปลยนแปลงทางสงคมและการเปลยนแปลงของโลกท าใหการจดการเรยนรตอง

เปลยนแปลงตามไปดวยการพฒนาคณภาพของผเรยนเปนสงส าคญในการจดการเรยนร

ดวยวธการทหลากหลายเพอใหผเรยนมทกษะกระบวนการทจ าเปนตอการด ารงชวต

อรทย มลค า (2544, หนา 11 อางถงใน อ าไพจตร ไชยพนธ 2557,

หนา 23) กลาววา ความส าคญของการจดการเรยนร คอการเรยนรของผเรยนเกดขนได

มากนอยเพยงใดยอมขนอยกบการจดการเรยนรเปนองคประกอบส าคญเพราะการจดการ

เรยนรเปนการจดกจกรรมประสบการณใหแกผเรยนโดยค านงถงองคประกอบหลายดาน

เชนการจดกจกรรมการเรยนการสอนลกษณะของกจกรรมวยของผเรยนเทคนควธการ

สอนบรรยากาศในชนเรยนเปนตนซงจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรทสมบรณ

กมล ภประเสรฐ (2545, หนา 44 อางถงใน อ าไพจตร ไชยพนธ 2557,

หนา 23) กลาวถงความส าคญและความจ าเปนในการจดการเรยนรดงน 1) ในการจดการ

เรยนรนนควรมความสอดคลองกบความถนดและความสนใจตลอดจนความตองการของ

ผเรยน 2) สงเสรมความสามารถในกระบวนการเรยนเพอใหมการเรยนรตอเนองตลอดชวต

หรอการเปนบคคลแหงการเรยนร 3) สงเสรมพฒนาการทกดานของผเรยนแตละคน

โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล 4) สงเสรมใหผเรยนเรยนรอยางมประสทธภาพ

โดยเนนกระบวนการคดการปฏบตจรงและสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอมสวนรวม

ในการเรยนรใหมากทสดถา5) สงเสรมการเรยนรรวมกนทงผเรยนผสอนและผเกยวของ

อ าไพจตร ไชยพนธ (2557, หนา 23) กลาววาความส าคญของการจดการ

เรยนรเปนหวใจของการเปลยนแปลงทระบบการศกษาไทยเพอเปนการพฒนากระบวนการ

เรยนรทมความตอเนองตลอดชวตหรอการพฒนาบคคลแหงการเรยนรเปนผรจกคด

วเคราะหอยางมเหตผลมความคดรเรมสรางสรรครจกการคนควาหาความรเพมเตมและ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

35

มการฝกทกษะโดยการปฏบตจรงจากประสบการณจรงพรอมทงปรบปรงเนอหาสาระและ

กระบวนการเรยนรในวชาส าคญโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน

เปนส าคญ

จากทกลาวมาสรปไดวา การจดการเรยนรมความส าคญอยางยงตอการ

พฒนาศกยภาพของผเรยนทงทางดานรางกายจตใจสตปญญาและสงคมการจดการเรยนร

ทมความหลากหลายมการบรณาการจะท าใหผเรยนไดพฒนาเตมศกยภาพของแตละคน

การจดการเรยนรมความส าคญอยางยงตอการบรรลเปาหมายของการจดการศกษาตาม

หลกสตรเพอพฒนาทรพยากรมนษยซงถอวาเปนการพฒนาทรพยากรทยงยนเพอความ

เจรญกาวหนาของชมชนสงคมและประเทศตอไป

4. การจดการเรยนการสอนของอาจารย

การจดการเรยนรของคร มนกวชาการหลายทานรวมถงมผวจยทศกษา

คนควาเกยวกบความส าเรจในการจดการเรยนรของครเพอเปนแนวทางในการก าหนดตว

แปรทใชศกษาการจดการเรยนรของครในงานวจยครงนผวจยไดศกษาหลกการและบทบาท

ในการจดการเรยนรของครดงตอไปน

ทศนา แขมมณ (2551, หนา 23 - 25) ไดกลาวถง บทบาทของครและ

ผเรยนในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ไวดงน

1. ดานการเตรยมการสอน

1.1 ศกษาและวเคราะหเรองทจะสอนใหเขาใจ

1.2 ศกษาแหลงความรทหลากหลาย

1.3 วางแผนการสอน

1.3.1 ก าหนดวตถประสงคใหชดเจน

1.3.2 วเคราะหเนอหาและความคดรวบยอดและก าหนด

รายละเอยดใหชดเจน

1.3.3 ออกแบบกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนส าคญทสดหรอ

เนนผเรยนเปนศนยกลาง

1.3.4 ก าหนดวธการประเมนผลการเรยนร

1.4 จดเตรยม

1.4.1 สอ วสดการเรยนการสอนใหเพยงพอส าหรบผเรยน

1.4.2 เอกสาร หนงสอหรอขอมลตางๆ ทจ าเปนส าหรบผเรยน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

36

1.4.3 ตดตอแหลงความรตางๆ ซงอาจจะเปนบคคล สถานท

หรอโสตทศน วสดตางๆ และศกษาหาความรเพมเตม

1.4.4 เครองมอประเมนผลการเรยนร

1.4.5 หองเรยนหรอสถานทเพอการจดกจกรรมการเรยนร เชน

การจดโตะ เกาอในลกษณะตางๆ

2. ดานการสอน

2.1 สรางบรรยากาศการเรยนรทด

2.2 กระตนผเรยนใหสนใจในการเขารวมกจกรรม

2.3 จดกจกรรมการเรยนรตามแผนทเตรยมไว โดยอาจมการปรบ

แผนใหเหมาะกบผเรยนและสถานการณทเปนจรง

2.3.1 ดแลใหผเรยนด าเนนกจกรรมตางๆ แกปญหาทอาจ

เกดขน

2.3.2 อ านวยความสะดวกแกผเรยนในการด าเนนกจกรรม

การเรยนร

2.3.3 กระตนผเรยนใหมสวนรวมในกจกรรมอยางเตมท

2.3.4 สงเกตและบนทกพฤตกรรมและกระบวนการเรยนรของ

ผเรยน รวมทงเหตการณทจะสงผลตอการเรยนรของผเรยนทเกดขนขณะท ากจกรรม

2.3.5 ใหค าแนะน าและขอมลตางๆ แกผเรยนตามความจ าเปน

2.3.6 บนทกปญหาและขอขดของตางๆ ในการด าเนนกจกรรม

เพอการปรบปรงกจกรรมใหดขน

2.3.7 ใหการเสรมแรงผเรยนตามความเหมาะสม

2.3.8 ใหความคดเหนเกยวกบผลงานการเรยนรของผเรยน

และใหขอมลเนอหา ความรเพมเตมแกผเรยนตามความเหมาะสม

3. ดานการประเมนผล

ในดานการประเมนผล ครตองมบทบาทและยดหลกการ

ประเมนผล ดงตอไปน

3.1 เกบรวบรวมผลงานและประเมนผลงานของผเรยน

3.2 ประเมนผลการเรยนรของผเรยนตามทก าหนดไวใน

แผนการสอน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

37

กษมา วรวรรณ ณ อยธยา (2550, หนา 39-41 อางถงใน ศรพร

กลสานต, 2557, หนา 41-43)ไดเสนอแนวคดในการพฒนาการจดการเรยนรของครผน า

การเปลยนแปลงเพอรองรบการกระจายอ านาจทางการศกษาสรปได 5 ดานดงน

1. ดานการพฒนาบทบาทในการจดการเรยนรของครประกอบดวย

1) ปรบบทบาทการจดการเรยนการสอนจากการถายทอดความรเปนผอ านวยความสะดวก

เปนผชแนะผกระตนจดสงเราใหค าปรกษาเพอใหผเรยนเกดการเรยนร 2) ครและผเรยนม

บทบาทรวมกนในการจดกจกรรมการเรยนรเพอบรรลวตถประสงคกระตนใหผเรยน

อยากคนหาความรดวยตนเองเปดโอกาสใหผเรยน

2. ดานการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาผเรยนใหเตมศกยภาพ

มความสมดลระหวางการเปนคนดคนเกงและมความสข

3. ดานการวดและประเมนผลเนนการประเมนผลเพอใหเกดการ

เรยนรเปนการทดสอบเพอดพฒนาการของผเรยนสามารถออกแบบการวดและประเมนผล

ผเรยนไดครอบคลมทกดาน

4. ดานการจดบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร

สรางบรรยากาศทงในและนอกหองเรยนทจงใจและเสรมแรงใหผเรยนเกดการเรยนร

5. ดานบคลกภาพ บคลกภาพครผน าการเปลยนแปลงในการปฏรป

การเรยนรควรเปนบคคลทมบคลกภาพดและมมนษยสมพนธทดใชค าพดและการ

แสดงออกทเปนกลยาณมตรสรางเครอขายการจดการเรยนรเพอนครและสรางระบบ

การท างานเปนทมในการพฒนาการเรยนรของผเรยน

คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร(2543, หนา36 – 37 อางถงใน

วลยภรณ บญโยทยาน,2553, หนา 31)กลาวไววา การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปน

ส าคญ จะประสบผลส าเรจตามจดมงหมายนกเรยนเกดทกษะในการเรยนร ครมบทบาท

ในการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยมกระบวนการ

ด าเนนการ ดงน

1. พฒนาตนเองอยเสมอ โดยการวจย ใหมความรความสามารถ

ในการจดการเรยนร

2. ออกแบบการจดการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ

3. การจดการเรยนรโดยกระบวนการวจย เพอการพฒนาและ

ปรบปรงการจดการเรยนการสอนของตน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

38

4. สรางบรรยากาศและสงแวดลอมทเออตอการเรยนร โดยยดหลก

วาทกสถานททกแหงเปนแหลงเรยนรและทกสงทพบลวนแลวแตเปนสอการเรยนร

5. ใหอสระแกนกเรยนในการแสวงหาความร ความคด ดวยการลงมอ

ปฏบตจรง

6. ใหค าปรกษา แนะน า เสรมสรางแรง และเปนตวแบบทดเพอให

นกเรยนเกดการเรยนรยอมรบและพฒนาตนเองไปสการเปนบคคลแหงการเรยนร

มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ (2553, หนา 5) ไดสรปหลกการ

พนฐานในการจดการเรยนรไว 4 ประการคอ

1. หลกการเตรยมความพรอมพนฐานไดแกการเตรยมตวผสอน

ดานความรดานทกษะการจดการเรยนรและดานการแกปญหาการจดการเรยนร

2. หลกการวางแผนและเตรยมการจดการเรยนรไดแกการเตรยม

เขยนแผนจดการเรยนรการผลตสอการเตรยมบททดสอบและซอมสอน

3. หลกการใชจตวทยาการเรยนรเชนหลกความแตกตางระหวาง

บคคลหลกการเราความสนใจหลกการเสรมแรง

4. หลกการประเมนผลและรายงานผลซงเกยวกบการก าหนด

จดประสงคการเรยนรการสรางและใชเครองมอการประเมนการตความหมายและ

การรายงานผลการประเมน

วฒนาพร ระงบทกข (2541, หนา 12-14 อางถงใน อมรรตน อปพงษ,

2560, หนา 55) ไดกลาววาบทบาทของครในการจดการเรยนการสอนทยดผเรยน

เปนส าคญมอย 3 ประการไดแก

1. บทบาทดานการเตรยมการประกอบดวยการเตรยมตนเองการ

เตรยมแหลงขอมลการเตรยมกจกรรมการเรยนการเตรยมสอวสดอปกรณการเตรยม

การวดและประเมนผล

2. บทบาทดานการด าเนนการประกอบดวยการเปนผชวยเหลอ

ใหค าแนะน าปรกษาการเปนผสนบสนน

3. การเปนผรวมท ากจกรรมเปนผรวมตดตามตรวจสอบเปนผ

สรางเสรมบรรยากาศทอบอนเปนมตร

4. บทบาทดานการประเมนผลโดยการวดและประเมนผลตามสภาพ

จรงจากการปฏบตและจากแฟมสะสมผลงาน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

39

สวทย มลค า และอรทย มลค า (2549, หนา 53 อางถงใน อมรรตน

อปพงษ, 2560, หนา 55) กลาวถงบทบาทของครผสอนไว 6 ประการ ไดแก

1. ศกษาหลกสตรใหเขาใจและปรบเนอหากระบวนการและทฤษฎ

การสอนตางๆ ใหเขากบสถานการณ

2. วางแผนจดกจกรรมการเรยนการสอนรวมกบผทเกยวของสาร

3. ก าหนดกจกรรมและวางแผนการสอนไวลวงหนารวมถงจดเตรยม

วสดอปกรณตางๆ

4. จดกจกรรมทสงผลใหผเรยนปฏบตอยางหลากหลายและเหมาะสม

สอดคลองกบสภาพทองถนและบรบทของโรงเรยน

5. ลดบทบาทจากผสอนเปนผก ากบหรอผจดการเพอสนบสนน

ในการใชสอวสดอปกรณตางๆ ใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสข

6.วดและประเมนผลผเรยนอยางเปนระบบตามสภาพจรงโดยใช

วธการเกบขอมลจากหลายๆ วธ

คอนสะหวน ไชยชมพ (2558, หนา 60) ไดท าการวจยเรองสภาพและ

ปญหาการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ในวทยาลยครสะหวนนะเขตสาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาวโดยศกษาบทบาทของครในการจดการเรยนร 3 ดาน ไดแก

1. ดานการเตรยมการสอน

2. ดานการจดการเรยนการสอน

3. ดานการวดและประเมนผล

สรนธร สนจนดาวงศ (2553, หนา 5) ไดท าการวจยเพอพฒนารปแบบ

การประเมนการสอนของอาจารย เพอไดทราบสภาพการประเมนการสอนของอาจารย

ไดแนวทาง ในการพฒนาปรบปรงการประเมนการสอนของอาจารยเพอใหมรปแบบการ

ประเมนการสอนของอาจารย ทสอดคลองกบการประเมนของมหาวทยาลยศรปทม

ไดขอเสนอแนะเพอน าไปปรบปรงระบบการประเมนประสทธภาพการสอนของอาจารย

มหาวทยาลยศรปทม และสามารถน าไปประยกตใชในการประเมนอาจารยในสถาบนอนๆ

โดยศกษาจาก 4ดาน ไดแก

1. ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอน

2. ดานการวดและประเมนผล

3. ดานคณลกษณะอาจารย

4. ดานสอการเรยนการสอน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

40

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน

ของครผวจยเลอกศกษาการจดการเรยนการสอนตามแนวคดของ สรธร สนจนดาวงศ

(2553)ไดท าการวจยเพอพฒนารปแบบการประเมนการสอนของอาจารยเพอไดทราบ

สภาพการประเมนการสอนของอาจารยไดแนวทางในการพฒนาปรบปรงการประเมนการ

สอนของอาจารยเพอใหมรปแบบการประเมนการสอนของอาจารยทสอดคลองกบการ

ประเมนของมหาวทยาลยศรปทมไดขอเสนอแนะเพอน าไปปรบปรงระบบการประเมน

ประสทธภาพการสอนของอาจารยมหาวทยาลยศรปทมและสามารถน าไปประยกตใชใน

การประเมนอาจารยในสถาบนอนๆโดยศกษาจาก 4ดาน ไดแกดานการจดกจกรรมการ

เรยนการสอนดานการวดและประเมนผลดานคณลกษณะอาจารย และดานสอการเรยน

การสอน ดงรายละเอยดตอไปน

1. การจดกจกรรมการเรยนการสอน

1.1 การจดการเรยนการสอนดานคณธรรมจรยธรรม (ethics and moral)

เปนการจดการเรยนรเพอใหผเรยนเปลยนแปลงพฤตกรรมทแสดงออกทางคณธรรม

จรยธรรมซงคณธรรมเปนความดทอยภายในจตใจสวนจรยธรรมเปนการแสดงออก

ทางการประพฤตปฏบตตามคณธรรมการสอนตองมกลยทธและกระบวนการจดการเรยน

การสอนทพฒนาสงเสรมใหผเรยนมคณธรรมจรยธรรมตามแนวคดของ ทศนา แขมมณ

(2553, หนา 25-26) ดงรายละเอยดในตาราง 1

ตาราง 1 กระบวนการจดการเรยนการสอนทพฒนาสงเสรมใหผเรยนมคณธรรมจรยธรรม

หลกการเรยนรคณธรรมจรยธรรม แนวทางการจดการเรยนการสอน

1. การซมซบดดซมจากสงแวดลอม การจดสงแวดลอมทด

2. การเหนตวแบบการเลยนแบบ การเปนแบบอยางทด

3. การตระหนกรพฤตกรรมของตนและ

ไดรบการวางเงอนไขและการเสรมแรง

การปรบพฤตกรรมการมและไดรบการพฒนา

เหตผลเชงจรยธรรม

4. การจดกจกรรมฝกการใชเหตผลเชง

จรยธรรมความเขาใจและความกระจางใน

ความคดและคานยมของตน

การกระตนใหเกดการคดวเคราะหและท า

ความกระจางในคานยมของตน

5. ความศรทธาเชอถอหลกธรรมทาง

ศาสนาของตน

การสอนหลกธรรมทางศาสนาและอบรมบม

นสย

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

41

ตาราง 1 (ตอ)

หลกการเรยนรคณธรรมจรยธรรม แนวทางการจดการเรยนการสอน

6. การมจตใจทสงบและมสต การฝกสมาธและวปสสนา

7. การไดรบการสอนทมประสทธภาพชวย

สรางความเขาใจทกระจางชดความ

ตระหนกในคณคาและแนวทางปฏบตท

ชดเจน

การเลอกใชหลกการสอนรปแบบการสอนวธ

สอนและเทคนคการสอนทเหมาะสม

8. การเรยนรดานจตพสยประกอบดวย

การไดรบรการตอบสนองการเหนคณคา

การจดระบบคณคาและการประพฤต

ปฏบตตามคณธรรมจรยธรรมอยาง

ตอเนอง

การจดขนตอนการสอนตามกระบวนการ

เรยนรดานจตพสย

9. การฝกฝนและปฏบตอยางตอเนองจน

เกดเปนลกษณะนสย

การฝกใหปฏบตตนตามคณธรรมจรยธรรม

คานยมและตดตามผลอยางตอเนอง

10. การเหนความส าคญและความ

ตองการในการพฒนาตนเอง

การกระตนและฝกใหพฒนาตนเองโดยใช

รปแบบวธการและกจกรรมตางๆ

11. การคดวเคราะหคดสะทอน

ประสบการณทไดรบในชวตประจ าวน

การฝกใหคดวเคราะหคดสะทอน

ประสบการณตางๆ

12. การมกลยาณมตรใหค าชแนะให

ก าลงใจและความชวยเหลอ

การใหค าปรกษาชแนะและใหความชวยเหลอ

อยางเหมาะสม

13. เกดขนไดทกเวลาทกสถานท การสอนตามสถานการณทนททนใดไมจ ากด

เวลาสถานท

1.2 การเรยนรดานความร เนอหาสาระการเรยนรแตละประเภท

มความแตกตางกนกระบวนการจดการเรยนการสอนในแตละเนอหาสาระจงตอง

มความแตกตางกนดวยโดยสามารถจ าแนกความรออกไดเปน 4 ประเภทดงน

1.2.1 ความรเชงขอเทจจรงหมายถงความรพนฐานเกยวกบ

องคประกอบตางๆ ทจะตองทราบหรอตองแกปญหา ไดแกความรเกยวกบศพทเฉพาะ เชน

ค าศพทเทคนคสญลกษณทางดานดนตร สญลกษณทางดานคณตศาสตร เปนตน ความร

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

42

เกยวกบรายละเอยดเฉพาะขององคประกอบสวนตางๆ เชน องคประกอบของแตละสวน

เปนอยางไร แหลงเรยนรแตละแหลงมลกษณะอยางไร มหนาทอยางไร แหลงขอมล

สารสนเทศทเชอถอไดอยทใด แหลงทรพยากรธรรมชาตทส าคญนนอยทใด จะตอง

สอบถามจากใครทเชอถอได เปนตน

1.2.2 ความรเชงมโนทศนหมายถงความรทเกยวกบความสมพนธ

ระหวางองคประกอบพนฐาน ซงเปนสวนหนงขององคกรหรอโครงสรางใหญทท าใหเกด

หนาทรวมกน ไดแกความรเกยวกบการจดประเภท จดหมวดหม เชน การจดประเภท

ตามชวงเวลาตามกจกรรมความร เกยวกบหลกการและการสรางขอสรปอางอง เชน

ความรเกยวกบทฤษฎทางเรขาคณต กฎอปสงคอปทาน ความรเกยวกบทฤษฎแบบจ าลอง

และโครงสรางขององคกร เชน ทฤษฎววฒนาการโครงสรางการท างานของสภา

ผแทนราษฎรสรรวทยา สวนประกอบของเครองคอมพวเตอรหนาทของสวนประกอบ

แตละสวนของคอมพวเตอร

1.2.3 ความรเชงวธด าเนนการหมายถงความรเกยวกบวธด าเนนการ

ท างานแตละเรองวาจะท าอยางไร วธการแกไขปญหาและระเบยบวธการแสวงหาความร

ไดแก ความรเรองทกษะเฉพาะและหลกสตร ในการแกปญหาความรเรองเทคนคและ

ระเบยบวธเฉพาะในเนอหาวชาใดวชาหนง ความรเรองเกมส าหรบพจารณาการเลอกใช

วธการด าเนนการทเหมาะสมกบสถานการณ

1.2.4 ความรเชงอนมานหรอความรเชงพทธปญญาเปนความรเชง

พทธปญญา โดยทวไปของบคคลและความตระหนกเกยวกบภมปญญาของตนเองวา

ตนเองรอะไรไมรอะไร นนคอ ความรเชงพทธปญญาเกยวกบระดบพทธปญญาของ

แตละคนและการน าเอาความรนนมาใชไดแกความรเชงกลยทธความรเกยวกบงานเชงพทธ

ปญญาและการรตน การเรยนรดานความรสามารถสรปได ดงตาราง 2

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

43

ตาราง 2 ประเภทของความรและกระบวนการเรยนร

ประเภทของความร กระบวนการเรยนร

1. ขอเทจจรง แสวงหาขอมลรบขอมลสรางความเขาใจใน

ขอมลนนโดยใชกระบวนการทางปญญา

2. มโนทศน หรอความคดรวบยอด จดหลกประเดนส าคญหรอคนหา

องคประกอบลกษณะเฉพาะทเปนแกน

ส าคญของเรองนนหาความสมพนธของ

องคประกอบตางๆ ของเรองนน

3. กระบวนการหรอวธการ เหนการกระท าตามล าดบขนตอนของ

กระบวนการนนศกษาความรรายละเอยด

เฉพาะเกยวกบกระบวนการขนตอนการ

ด าเนนงานตางๆ ไดกระท าปฏบตตาม

กระบวนการขนตอนนน

4. ความรเชงอภมาน ตระหนกรในระบบการคดของตน

วางแผนการท างานตามเปาหมายและ

ควบคมก ากบตนเองใหด าเนนงานตามแผน

ทก าหนด

1.3 การเรยนรดานทกษะทางปญญาและทกษะความสมพนธระหวาง

บคคลทกษะทงสองดานเปนทกษะทางกระบวนการหมายถงทกษะหรอความช านาญ

ทางดานการท าสงใดสงหนงซงมลกษณะเปนวธการมล าดบขนตอนทน าไปสการบรรล

เปาหมายหรอวตถประสงคโดยมความรเปนพนฐาน

ทกษะกระบวนการทางปญญาหมายถงความรความช านาญใน

กระบวนการวธการการใชความสามารถทางสมองด าเนนการคดใหบรรลวตถประสงค

ทกษะกระบวนการทางสงคมหมายถงความรความช านาญในการ

ปฏสมพนธกบผอนเชนการสอสารการท างานรวมกบผอนการแกปญหาการขจดความ

ขดแยง

ทกษะกระบวนการท างานกลมหมายถงความรความช านาญในการ

ท างานรวมกบผอนการเปนผน าการเปนสมาชกกลมการด าเนนงานอยางเปนระบบทกษะ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

44

กระบวนการสอสารหมายถงความรความช านาญในการรบและสง

สารอยางมประสทธภาพ

ทกษะการปฏบตหมายถงความช านาญในการปฏบตหรอกระท าสงใด

สงหนงใหส าเรจตามวตถประสงคของการปฏบตหรอการกระท านนๆ

การเรยนรดานทกษะกระบวนการสามารถสรปไดดงตาราง 3

ตาราง 3 หลกการเรยนรและแนวทางการสอนทกษะกระบวนการ

หลกการเรยนรทกษะกระบวนการ แนวทางการสอนทกษะกระบวนการ

1. การไดเหนกระบวนการการศกษาการ

กระท าทเปนล าดบขนตอนชวยใหจดจ า

กระบวนการนนไดด

จดกจกรรมใหผเรยนไดสงเกตกระบวนการ

ทตองการสอนหรอฝก

2. การไดเปนหรอมตวแบบทดชวยใหเกดการ

เรยนรทถกตองชดเจน

ผสาธตกระบวนการจะตองเปนตวแบบทด

3. การไดลองท าตามกระบวนการดวยตนเอง

ชวยใหจดจ าและเขาใจกระบวนการนนมากขน

จดใหผเรยนไดลงมอท าด าเนนการตาม

กระบวนการดวยตนเอง

4. การไดรบรทเกยวของชวยใหการกระท าตาม

กระบวนการมประสทธภาพมากขน

เสรมความรเกยวของกบกระบวนการทสอน

เพอใหการกระท ามประสทธภาพมากขน

5.การไดฝกใชกระบวนการนนอยางเพยงพอใน

สถานการณทหลากหลายชวยท าใหเกดเปน

ทกษะความช านาญได

จดใหผเรยนไดรบการฝกฝนทกษะ

กระบวนการนนจนสามารถท าไดอยาง

ช านาญ

6. การไดรบแรงเสรมและขอมลปอนกลบชวย

พฒนาทกษะกระบวนการใหดขน

ใหแรงเสรมและขอมลปอนกลบแกผเรยน

อยางเหมาะสมเพอการปรบปรงและพฒนา

ทกษะและตดตามผลการปรบปรงและ

พฒนา

7. กระบวนการ มหลายประเภท เชน

กระบวนการทางปญญา กระบวนการทาง

สงคมและกระบวนการการปฏบตแตทก

ประเภทจะเกดเปนทกษะไดตองอาศยการ

ด าเนนการหรอการกระท าทงสน

ในการสอนทกษะกระบวนการตางๆ ตองให

ผเรยนไดลงมอท าฝกทกษะปฏบต

ในทกขนตอนฝกมปฏสมพนธตอกน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

45

1.4 ทกษะความสมพนธระหวางบคคลเปนทกษะทจดอยในกลมทกษะ

กระบวนการทางสงคม นอกจากนเปนความช านาญในวธปฏสมพนธกบผอน ใน

สถานการณตางๆ เนองจากมนษยจ าเปนตองท างานรวมกบผอนทมความแตกตาง

หลากหลายการทจะสามารถปรบตวไดด ตองมความรความเขาใจดงตอไปนการเขาใจ

ตนเองและการเขาใจผอน การสอสารอยางมประสทธภาพการมมนษยสมพนธทดในการ

อยรวมกนการท างานรวมกน ทกษะการขจดความขดแยงทกษะความสมพนธระหวาง

บคคลสามารถพฒนา ใหผเรยนไดอยางเปนทางการและตามอธยาศย กลาวคอสามารถ

วางแผนจดเปนกจกรรมการเรยนรสาระและฝกฝนทกษะเกยวกบเรองตางๆ ดงกลาว

ขางตน ตามความเหมาะสมกบปญหาความตองการ และสถานการณหรออาจบรณาการ

ในการสอนแตละรายวชา

1.5 การเรยนรดานทกษะการคดวเคราะหเชงตวเลขการสอสารและ

การใชเทคโนโลยสารสนเทศทกษะเหลาน อยในกลมกระบวนการและทกษะการคด

วเคราะหเชงตวเลข เปนทกษะกระบวนการทางปญญาและทกษะกระบวนการปฏบต

และทกษะการสอสาร เปนไดทงทกษะกระบวนการทางปญญาและทกษะกระบวนการ

ทางสงคมทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศนน เปนไดทงทกษะกระบวนการทางปญญา

และทกษะกระบวนการการปฏบตทกษะทง 3 ประเภทนจ าเปนตองมการเรยนรดานความร

ควบคไปดวยดงนนการพฒนาการเรยนรทง 3 ประเภทจงตองใชหลกการและแนวทาง

เดยวกนกบการเรยนร ดานทกษะกระบวนการทกษะการคดและทกษะความสมพนธ

ระหวางบคคลดงทกลาวมาแลว

วจารณ พานช (2556, หนา 64) ไดกลาวถงการเรยนรสมยใหม

ไวดงน

1. ความรเดมของผเรยนจะแตกตางกนมากผเรยนบางคนทดสอบ

พนฐาน ความรอาจจะเทากบผเรยนระดบทอายหางกนมาก เนองจากผเรยนสามารถศกษา

คนควาเรยนรดวยตวเองได ผเรยนทมความขยนมความรบผดชอบ สามารถศกษาหา

ความรไดดวยตนเอง แตทส าคญตวคอตองเขาใจและหาวธตรวจสอบ ใหพบและแกปญหา

ไมใหเกดปญหาในการจดการเรยนร

2. การจดระบบความรทเรยกวา (knowledge Organization)

มความส าคญตอการเรยนรผเรยนทเกง และมผลการเรยนดจะสามารถจดระเบยบความร

ในสมองไดดดงนนถาผเรยนจดระบบความรไดด กจะสามารถน าความรมาใชไดทนทวงท

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

46

3. การเรยนรเกดจากแรงจงใจและแรงบนดาลใจ ครจะตองมวธ

เอาใจใสและสรางแรงจงใจใหแกผเรยน

4. การเรยนทถกตองผเรยนตองเรยนรจนรจรงมา (mastery

learning) ผเรยนทไมรจรงโตขนมาเขาจะเรมเบอ เพราะเกดความยากล าบากในการเรยน

5. การสอนโดยการปฏบตและปอนกลบ (feedback)ศลปะของ

การปอนกลบส าคญทสด ซงจะท าใหการเรยนรของผเรยนเกดความสนกเรยนแลว

เกดความสขเกดความมนใจในตนเอง รวาตรงไหนท าไดดรวาตรงไหนตองปรบปรง

6. การเรยนรแบบรวมมอ (collaborative learning) พฒนาการของ

นกเรยนและบรรยากาศการเรยนสมยใหมนกเรยนตองเรยนเปนทม เพราะโลกสมยใหมนน

ความรวมมอส าคญกวาการแขงขน บรรยากาศของความคดทหลากหลายรบฟง ซง

กนและกนจะท าใหผเรยนเขาใจวา เรองนเพอนคดอยางไรการคดเปนไปไดหลายรปแบบ

7. ความสามารถในการก ากบการเรยนรของตนเองได (Directed

Learning) ครตองฝกใหผเรยนเกดความสามารถหรอทกษะในการเรยนรใหกบตนเอง

ทส าคญคอใหผเรยนรวาตนเองมวธการอยางไร และปรบปรงวธการเรยนของตนเองได

กษมา วรวรรณ ณ อยธยา (2550, หนา 39-41 อางถงใน ศรพร

กลสานต, 2557, หนา 41-43) ไดเสนอแนวคดในการพฒนาการจดการเรยนรของครผน า

การเปลยนแปลงเพอรองรบการกระจายอ านาจทางการศกษาสรปได 5 ดานดงน

1. ดานการพฒนาบทบาทในการจดการเรยนรของคร

ประกอบดวย 1) ปรบบทบาทการจดการเรยนการสอน จากการถายทอดความรเปน

ผอ านวยความสะดวก เปนผชแนะ ผกระตน จดสงเราใหค าปรกษาเพอใหผเรยน เกดการ

เรยนร 2) ครและผเรยนมบทบาทรวมกนในการจดกจกรรมการเรยนรเพอบรรล

วตถประสงคกระตนใหผเรยนอยากคนหาความรดวยตนเองเปดโอกาสใหผเรยน

2. ดานการจดกจกรรมการเรยนร เพอพฒนาผเรยนใหเตม

ศกยภาพมความสมดล ระหวางการเปนคนดคนเกงและมความสข

3. ดานการวดและประเมนผลเนนการประเมนผล เพอใหเกดการ

เรยนรเปนการทดสอบเพอดพฒนาการของผเรยน สามารถออกแบบการวดและ

ประเมนผลผเรยนไดครอบคลมทกดาน

4. ดานการจดบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร

สรางบรรยากาศทงในและนอกหองเรยนทจงใจและเสรมแรงใหผเรยนเกดการเรยนร

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

47

5. ดานบคลกภาพ บคลกภาพครผน าการเปลยนแปลงในการ

ปฏรปการเรยนร ควรเปนบคคลทมบคลกภาพดและมมนษยสมพนธทด ใชค าพดและ

การแสดงออกทเปนกลยาณมตรสรางเครอขาย การจดการเรยนรเพอนครและสรางระบบ

การท างานเปนทมในการพฒนาการเรยนรของผเรยน

คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร (2543, หนา 36 – 37 อางถงใน

วลยภรณ บญโยทยาน,2553, หนา 31)กลาวไววา การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปน

ส าคญจะประสบผลส าเรจ ตามจดมงหมายนกเรยนเกดทกษะในการเรยนร ครมบทบาท

ในการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยมกระบวนการ

ด าเนนการ ดงน

1. พฒนาตนเองอยเสมอ โดยการวจย ใหมความรความสามารถ

ในการจดการเรยนร

2. ออกแบบการจดการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ

3. การจดการเรยนรโดยกระบวนการวจย เพอการพฒนาและ

ปรบปรงการจดการเรยนการสอนของตน

4. สรางบรรยากาศและสงแวดลอมทเออตอการเรยนร โดยยด

หลกวาทกสถานททกแหงเปนแหลงเรยนรและทกสงทพบลวนแลวแตเปนสอการเรยนร

5. ใหอสระแกนกเรยนในการแสวงหาความร ความคด ดวยการ

ลงมอปฏบตจรง

6. ใหค าปรกษา แนะน า เสรมสรางแรง และเปนตวแบบทดเพอให

นกเรยนเกดการเรยนรยอมรบและพฒนาตนเองไปสการเปนบคคลแหงการเรยนร

สวทย มลค า และอรทย มลค า (2542, หนา 53 อางถงใน อมรรตน

อปพงษ, 2560, หนา 55) กลาวถงบทบาทของครผสอนในการจดกจกรรมการเรยนร

ไวดงน

1. จดกจกรรมทสงผลใหผเรยนปฏบตอยางหลากหลายและ

เหมาะสมสอดคลองกบสภาพทองถนและบรบทของโรงเรยน

2. ลดบทบาทจากผสอนเปนผก ากบหรอผจดการเพอสนบสนน

ในการใชสอวสดอปกรณตางๆ ใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสข

วฒนาพร ระงบทกข (2541, หนา 12-14 อางถงใน อมรรตน อปพงษ

, 2560, หนา 55) ไดกลาววาบทบาทของครในการจดการเรยนการสอนทยดผเรยน

เปนส าคญมบทบาทดานการจดกจกรรมการเรยนร ไวดงน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

48

1. บทบาทดานการด าเนนการประกอบดวยการเปนผชวยเหลอ

ใหค าแนะน าปรกษาการเปนผสนบสนน

2. การเปนผรวมท ากจกรรมเปนผรวมตดตามตรวจสอบเปน

ผสรางเสรมบรรยากาศทอบอนเปนมตร

จากทกลาวมา สรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนการสอน หมายถง

กจกรรมการเรยนการสอนตามกระบวนการทครจดท าขน เพอใหผเรยนเกดการเรยนร

และพฒนาไดอยางเตมศกยภาพผเรยนไดเรยนรจากการปฏบตจรง และมสวนรวมในการ

จดกจกรรมการเรยนรรวมกน โดยอาศยวธสอนและเทคนคการสอนทเหมาะสมหลายวธ

ครใหค าแนะน า ใหค าปรกษา อ านวยความสะดวก น าหลกจตวทยามาประยกตในการ

จดการเรยนร เพอใหผเรยนไดรบความร ทกษะและเจตคตตามจดมงหมายทไดตงไว

2. ดานการวดและประเมนผล

การวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยน เปนองคประกอบส าคญ

ในการพฒนาคณภาพการศกษา ท าใหไดขอมลสารสนเทศทจ าเปนในการพจารณาวา

ผเรยนเกดคณภาพการเรยนรตามผลการเรยนรทคาดหวงและมาตรฐานการเรยนร

จากประเภทของการประเมนโดยเฉพาะการแบงประเภทโดยใชจดประสงคของการประเมน

เปนเกณฑในการแบงประเภท จะเหนวา การวดและประเมนผลการเรยนนอกจากจะม

ประโยชนโดยตรงตอผเรยนแลว ยงสะทอนถงประสทธภาพการการสอนของคร และเปน

ขอมลส าคญทสะทอนคณภาพการด าเนนงานการจดการศกษาของสถานศกษาดวย

ดงนนครและสถานศกษาตองมขอมลผลการเรยนรของผเรยน ทงจากการประเมนใน

ระดบชนเรยน ระดบสถานศกษา และระดบอนทสงขน ประโยชนของการวดและการ

ประเมนผลการเรยนรจ าแนกเปนดานๆ ดงน

2.1 ดานการจดการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนรของ

ผเรยนมประโยชนตอการจดการเรยนรหรอการจดการเรยนการสอนดงน

2.1.1 เพอจดต าแหนง (Placement) ผลจากการวดบอกไดวา

ผเรยนมความรความสามารถอยในระดบใดของกลมหรอเปรยบเทยบกบเกณฑแลวอยใน

ระดบใด การวดและประเมนเพอจดต าแหนงน มกใชในวตถประสงค 2 ประการคอ

2.1.1.1 เพอคดเลอก (Selection) เปนการใชผลการวดเพอ

คดเลอกเพอเขาเรยน เขารวมกจกรรม-โครงการ หรอเปนตวแทน(เชนของชนเรยนหรอ

สถานศกษา) เพอการท ากจกรรม หรอการใหทนผล การวดและประเมนผลลกษณะน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

49

ค านงถงการจดอนดบทเปนส าคญ

2.1.1.2 เพอแยกประเภท (Classification) เปนการใชผลการวด

และประเมนเพอแบงกลมผเรยน เชน แบงเปนกลมออน ปานกลาง และเกง แบงกลม

ผาน-ไมผานเกณฑ หรอตดสนได-ตก เปนตน เปนการวดและประเมนทยดเกณฑทใชใน

การแบงกลมเปนส าคญ

2.1.2 เพอวนจฉย (Diagnostic) เปนการใชผลการวดและประเมน

เพอคนหาจดเดน-จดดอยของผเรยนวามปญหาในเรองใด จดใด มากนอยแคไหน เพอ

น าไปสการตดสนใจการวางแผนการจดการเรยนรและการปรบปรงการเรยนการสอนใหม

ประสทธภาพยงขน เครองมอทใชวดเพอการวนจฉบ เรยกวา แบบทดสอบวนจฉย

(Diagnostic Test) หรอแบบทดสอบวนจฉยการเรยน ประโยชนของการวดและประเมน

ประเภทนน าไปใชในวตถประสงค 2 ประการดงน

2.1.2.1 เพอพฒนาการเรยนรของผเรยน ผลการวดผเรยนดวย

แบบทดสอบวนจฉยการเรยนจะท าใหทราบวาผเรยนมจดบกพรองจดใด มากนอยเพยงใด

ซงครผสอนสามารถแกไขปรบปรงโดยการสอนซอมเสรม (Remedial Teaching) ไดตรงจด

เพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรทคาดหวงไว

2.1.2.2 เพอปรบปรงการจดการเรยนร ผลการวดดวย

แบบทดสอบวนจฉยการเรยน นอกจากจะชวยใหเหนวาผเรยนมจดบกพรองเรองใดแลว ยง

ชวยใหเหนจดบกพรองของกระบวนการจดการเรยนรอกดวย เชน ผเรยนสวนใหญม

จดบกพรองจดเดยวกน ครผสอนตองทบทวนวาอาจจะเปนเพราะวธการจดการเรยนรไม

เหมาะสมตองปรบปรงแกไขใหเหมาะสม

2.1.3 เพอตรวจสอบและปรบปรง การประเมนเพอพฒนา

(Formative Evaluation) เปนการประเมนเพอตรวจสอบผลการเรยนรเทยบกบจดประสงค

หรอผลการเรยนรทคาดหวง ผลจากการประเมนใชพฒนาการจดการเรยนรใหม

ประสทธภาพยงขน โดยอาจจะปรบปรงหรอปรบเปลยนวธการสอน (Teaching Method)

ปรบเปลยนสอการสอน (Teaching Media) ใชนวตกรรมการจดการเรยนร (Teaching

Innovation) เพอน าไปสการพฒนาการจดการเรยนรทมประสทธภาพ

2.1.4 เพอการเปรยบเทยบ (Assessment) เปนการใชผลการวด

และประเมนเปรยบเทยบวาผเรยนมพฒนาการจากเดมเพยงใด และอยในระดบทพงพอใจ

หรอไม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

50

2.1.5 เพอการตดสน การประเมนเพอการตดสนผลการเรยนของ

ผเรยนเปนการประเมนรวม (Summative Evaluation) คอใชขอมลทไดจากการวดเทยบกบ

เกณฑเพอตดสนผลการเรยนวาผาน-ไมผาน หรอใหระดบคะแนน

2.2 ดานการแนะแนว ผลจากการวดและประเมนผเรยน ชวยใหทราบ

วาผเรยนมปญหาและขอบกพรองในเรองใด มากนอยเพยงใด ซงสามารถแนะน าและ

ชวยเหลอผเรยนใหแกปญหา มการปรบตวไดถกตองตรงประเดน นอกจากนผลการวด

และประเมนยงบงบอกความรความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยน ซง

สามารถน าไปใชแนะแนวการศกษาตอและแนะแนวการเลอกอาชพใหแกผเรยนได

2.3 ดานการบรหาร ขอมลจากการวดและประเมนผเรยน ชวยให

ผบรหารเหนขอบกพรองตางๆ ของการจดการเรยนร เปนการประเมนผลการปฏบตงาน

ของคร และบงบอกถงคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา

มกใชขอมลไดจากการวดและประเมนใชในการตดสนใจหลายอยาง เชน การพฒนา

บคลากร การจดครเขาสอน การจดโครงการ การเปลยนแปลงโปรแกรมการเรยน

นอกจากนการวดและประเมนผลยงใหขอมลทส าคญในการจดท ารายงานการประเมน

ตนเอง (SSR) เพอรายงานผลการจดการศกษาสผปกครอง สาธารณชน หนวยงานตน

สงกด และน าไปสการรองรบการประเมนภายนอก จะเหนวาการวดและประเมนผล

การศกษาเปนหวใจส าคญของระบบการประกนคณภาพทงภายในและภายนอก

สถานศกษา

2.4 ดานการวจย การวดและประเมนผลมประโยชนตอการวจย

หลายประการดงน

2.4.1 ขอมลจาการวดและประเมนผลน าไปสปญหาการวจย

เชน ผลจากการวดและประเมน พบวาผเรยนมจดบกพรองหรอมจดทควรพฒนาการแกไข

จดบกพรองหรอการพฒนาดงกลาว โดยการปรบเปลยนเทคนควธสอนหรอทดลองใช

นวตกรรมโดยใชกระบวนการวจย การวจยดงกลาวเรยกวา การวจยในชนเรยน

(Classroom Research) นอกจากนผลจากการวดและประเมนยงน าไปสการวจยในดานอน

ระดบอน เชน การวจยของสถานศกษาเกยวกบการทดลองใชรปแบบการพฒนา

คณลกษณะของผเรยน เปนตน

2.4.2 การวดและประเมนเปนเครองมอของการวจย การวจยใช

การวดในการรวบรวมขอมลเพอศกษาผลการวจย ขนตอนนเรมจากการหาหรอสราง

เครองมอวด การทดลองใชเครองมอ การหาคณภาพเครองมอ จนถงการใชเครองมอทม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

51

คณภาพแลวรวบรวมขอมลการวดตวแปรทศกษา หรออาจตองตคาขอมล จะเหนวาการ

วดและประเมนผลมบทบาทส าคญมากในการวจย เพราะการวดไมด ใชเครองมอไมม

คณภาพ ผลของการวจยกขาดความนาเชอถอ

จากทกลาวมาสรปไดวา การวดและการประเมนผล หมายถง กระบวนการ

ทครด าเนนการเกบขอมลของผเรยนแตละคน และน าผลทไดนนมาเทยบกบเกณฑเพอด

ความกาวหนาของผเรยนแตละคน ตลอดจนการประเมนเพอตดสนผลการเรยน โดยใช

วธการวดและประเมนผลทหลากหลาย เนนการปฏบตและการประเมนตามสภาพจรง

เพอพฒนาผเรยนอยางเตมตามศกยภาพ ทงนการมสวนรวมของนกเรยนในการประเมน

ตนเองกเปนแนวทางทมประสทธภาพในการประเมน เพราะจะท าใหผเรยนไดทราบ

พฒนาการของตนเอง

3. คณลกษณะอาจารย

อาจารยทสอนอยางมประสทธผลนอกจากจะมความรในศาสตร

ของการสอนและมศลปะของการสอนแลวยงตองมคณลกษณะ 4 ประการตอไปน

(สรธร สนจนดาวงศ, 2553, หนา 27) 1) การประยกตทฤษฎและการวจยการสอนไปใช

2) การสะสมประสบการณการสอน 3) การคดวนจฉยไตรตรองและแกปญหา 4) การ

เรยนรการสอนอยางตอเนอง เพอใหเกดการบรณาการความรกบประสบการณการเขา

ดวยกน

คณลกษณะของอาจารยทด 10 ประการ (สรธร สนจนดาวงศ, 2553,

หนา 27-28)

1. ความมระเบยบวนยหมายถงความประพฤตทางกายวาจาและ

ใจทแสดงถงความเคารพในกฎหมายระเบยบประเพณของสงคมและความประพฤต

ทสอดคลองกบอดมคตหรอความคาดหวงของตนโดยใหยดสวนรวมส าคญกวาสวนตว

2. ความซอสตยสจรตและความยตธรรมหมายถงการประพฤต

ทไมท าใหผอนเดอดรอนไมเอาผลตหรอคดโกงผอน

3. ความขยนประหยดและยดมนในสมมาอาชพหมายถงความ

ประพฤตทไมท าใหเสยเวลาชวตและการปฏบตกจอนควรกระท าใหเกดประโยชนแกตนเอง

และสงคม

4. ความส านกในหนาทและการงานตางๆ รวมไปถงความรบผดชอบ

ตอสงคมและประเทศชาต

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

52

5. ความเปนผมความคดรเรมวจารณและตดสนอยางมเหตผล

6. ความกระตอรอรนในการปกครองในระบอบประชาธปไตย

มความรกและเทดทนชาตศาสนาพระมหากษตรย

7. ความเปนผมพลานามยทสมบรณทงทางรางกายและจตใจรจก

บ ารงรกษากายและใจใหสมบรณมอารมณแจมใส

8. ความสามารถในการพงพาตนเองและมอดมคตเปนทพงไมขอ

ความชวยเหลอจากผอนโดยไมจ าเปน

9. ความภาคภมและการรจกท านบ ารงศลปวฒนธรรมและ

ทรพยากรธรรมชาตมความรกและหวงแหนวฒนธรรมของชาต

10. ความเสยสละและเมตตาอารกตญญกตเวทกลาหาญและ

มความสามคค และเกอกลผอน

คณลกษณะของครดตามแนวพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระ

เจาอยหวรชกาลท 9 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 9 ทรงมพระราชด ารสถง

คณสมบตของผเปนครวา “ครทแทนนเปนผท าแตความดคอตองหมนขยนและอตสาหะ

พากเพยรตองเออเฟอเผอแผและเสยสละ ตองหนกแนนอดกลนและอดทนตองรกษาวนย

ส ารวม ระวงความประพฤต ปฏบตของตนใหอยในระเบยบแบบแผนทดงาม ตองหลกใจ

จากความสะดวกสบายและความสนกสนานรนเรง ทไมสมควรแกเกยรตภมของตนตอง

ตงใจใหมนคงแนวแน ตองซอสตยรกษาความจรง ตองเมตตาหวงดตองวางใจเปนกลาง

ไมปลอยไปตามอ านาจอคต ตองอบรมปญญาใหเพมพนสมบรณ ทงดานวทยาการและ

ความฉลาดรอบรในเหตผล” จากกระแสพระราชด ารสสามารถสรปคณสมบตของคร

ได 9 ขอดงตอไปน

1. ขยนและอตสาหะพากเพยร

2. ตองเออเฟอเผอแผ

3. ตองหนกแนนอดกลนและอดทน

4. ประพฤตปฏบตของตนใหอยในระเบยบแบบแผนทดงาม

5. ตองตงใจใหมนคงแนวแน

6. ตองซอสตยรกษาความจรง

7. เมตตา และหวงด

8. ตองวางใจเปนกลาง

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

53

9. อบรมปญญาใหเพมพนสมบรณทงดานวทยาการและความฉลาด

รอบรในเหตผล

ลกษณะของครด 10 ประการ ตามแนวคดของเฉลยว บรภกด และคณะ

(2520, หนา 363-365 อางถงใน ธนาพร ศรมน, 2558, หนา 25) โดยการรวบรวมขอมล

จากนกเรยน ผปกครอง ครอาจารย ผบรหาร พระ และผทรงคณวฒจ านวนทงสน 7,762

คน จงสรปไดวา 10 ลกษณะของครทดควรมดงน

1. มความประพฤตเรยบรอยเปนคนทสภาพเรยบรอย มความ

ประพฤตดสม าเสมอ เหมาะเปนตวอยางทดตอศษย

2. มความรดเปนผมความร ความเขาใจ ทงดานวชาการ และความร

กวางขวางนอกเหนอไปจากความรเฉพาะ และสามารถแนะน า ใหค าปรกษาเดกๆ ไดทง

เรองการเรยนและเรองอนๆ

3. มบคลกการแตงกายดการแตงกายสภาพเรยบรอย สะอาดอย

เสมอ ใสเสอผาถกตองตามกาลเทศะ มความเหมาะสมกบการเปนคร พดจาไพเราะ

และมลกษณะเปนผน า จะท าใหคณครเปนทนาเคารพนบถอ

4. สอนดสามารถเชอมโยงทฤษฎมาสการปฏบตได สรางความเขาใจ

ท าการสอนอยางมประสทธภาพ มการพฒนาการสอนของตวเองใหสอดคลองกบ

ความสามารถ และความสนใจของเดกๆ

5. ตรงตอเวลาขอนส าคญมากส าหรบครไทยเลย เพราะครบางทาน

จะเขาสอนชา (ไมวาดวยเหตผลอะไรกตาม) และจะสอนเกนเวลากนคาบตอไปอยบอยครง

ซงเวลาเปนสงส าคญ ควรตรงตอเวลา ปลกฝงใหเดกรจกคณคาของเวลา และเปน

แบบอยางทดใหกบเดกๆ

6. มความยตธรรมมความเปนธรรมตอนกเรยน เอาใจใสและปฏบต

ตอทกคนอยางเสมอภาค ตดสนปญหาดวยความเปนธรรม มความเปนกลาง ไมล าเอยง

ไมมอคตใดๆ

7. หาความรอยเสมอมความกระตอรอรนในการหาความรใหมๆ

อยเสมอ ถงแมเราจะมความรในการสอนเดกๆ อยแลว แตนนไมเพยงพอหรอกคะ เพราะ

สงคมมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ดงนนควรศกษาหาความร ทนเทคโนโลยใหมๆ

และอยาหยดทจะพฒนาตวเอง

8. ราเรง แจมใส ไมเครงเครยดเกนไป ควรมความราเรง แจมใสตาม

วยทเหมาะสม ครทท าใหการสอนมความสนกสนาน เดกๆ จะชอบคะ เพราะจะท าใหพวก

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

54

เขาไมเครยด และสามารถสรางความนาสนใจใหกบบทเรยนไดอกดวย แตกตองระวง

อยาตลกมากเกนไปจนไมมความนาเชอถอ

9. ซอสตยเปนผมความซอสตยสจรตตอทกคน ตอหนาทการเรยน

การสอน

10. เสยสละมน าใจ เออเฟอ เผอแผ ตอบแทนสงคม เพราะครเปน

ผสรางทางจตใจ ซงมคาเกนกวาจะตคาเปนเงน

จากทกลาวมาสรปไดวา คณลกษณะของอาจารย หมายถง ความร

ความสามารถ ประสบการณในการสอน ตลอดจนบคลกภาพ ความคด ทศนคต การ

ประพฤตและปฏบตตน ทงในและนอกเวลาราชการ รวมถงประสทธภาพและประสทธผล

ในการสอน และความสามารถในการใชศาสตรและศลปทางการสอนจนเปนทยอมรบ

4. สอการเรยนการสอน

สอการสอน (Instruction Media) หมายถง วสด อปกรณ หรอวธการใดๆ

กตามทเปนตวกลางหรอพาหะในการถายทอดความร ทศนคต ทกษะและประสบการณ

ไปสผเรยน สอการสอนแตละชนดจะมคณสมบตพเศษและมคณคาในตวของมนเองในการ

เกบและแสดงความหมายทเหมาะสมกบเนอหาและเทคนควธการใชอยางมระบบคณคา

ของสอการสอน จ าแนกได 3 ดาน คอ

1. คณคาดานวชาการ

1.1 ท าใหผเรยนเกดประสบการณตรง

1.2 ท าใหผเรยนเรยนรไดดกวาและมากกวาไมใชสอการสอน

1.3 ลกษณะทเปนรปธรรมของสอการสอน ชวยใหผเรยนเขาใจ

ความหมายของสงตางๆ ไดกวางขวางและเปนแนวทางใหเขาใจสงนนๆ ไดดยงขน

1.4 สวนเสรมดานความคด และการแกปญหา

1.5 ชวยใหผเรยนเรยนรไดถกตอง และจ าเรองราวไดมากและ

ไดนาน

1.6 สอการสอนบางชนด ชวยเรงทกษะในการเรยนร เชน

ภาพยนตร ภาพนง เปนตน

2. คณคาดานจตวทยาการเรยนร

2.1 ท าใหเกดความสนใจ และตองเรยนรในสงตางๆ มากขน

2.2 ท าใหเกดความคดรวบยอดเปนเพยงอยางเดยว

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

55

2.3 เราความสนใจ ท าใหเกดความพงพอใจ และยวยใหกระท า

กจกรรมดวยตนเอง

3. คณคาดานเศรษฐกจการศกษา

3.1 ชวยใหผเรยนทเรยนชาเรยนไดเรวและมากขน

3.2 ประหยดเวลาในการท าความเขาใจเนอหาตางๆ

3.3 ผเรยนสามารถเรยนรไดเหมอนกนครงละหลายๆ คน

3.4 ชวยขจดปญหาเรองเวลา สถานท ขนาด และระยะทาง

ประเภทของสอการสอน

Shorse(1960, หนา 11) ไดจ าแนกสอการสอนตามแบบเปนหมวดหมดงน

1. สงพมพ (Printed Materials)

1.1 หนงสอแบบเรยน (Text Books)

1.2 หนงสออเทศก (Reference Books)

1.3 หนงสออานประกอบ (Reading Books)

1.4 นตยสารหรอวารสาร (Serials)

2. วสดกราฟก (Graphic Materials)

2.1 แผนภม (Chats)

2.2 แผนสถต (Graph)

2.3 แผนภาพ (Diagrams)

2.4 โปสเตอร (Poster)

2.5 การตน (Cartoons)

3. วสดและเครองฉาย (Projector materials and Equipment)

3.1 เครองฉายภาพนง (Still Picture Projector)

3.2 เครองฉายภาพเคลอนไหว (Motion Picture Projector)

3.3 เครองฉายขามศรษะ (Overhead Projector)

3.4 ฟลมสไลด (Slides)

3.5 ฟลมภาพยนตร (Films)

3.6 แผนโปรงใส (Transparancies)

4. วสดถายทอดเสยง (Transmission)

4.1 เครองเลนแผนเสยง (Disc Recording)

4.2 เครองบนทกเสยง (Tape Recorder)

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

56

4.3 เครองรบวทย (Radio Receiver)

4.4 เครองรบโทรทศน (Television Receiver)

Edgar Dale (1969, หนา 107) เชอวาประสบการณตรงทเปนรปธรรม

จะท าใหเกดการเรยนรแตกตางกบประสบการณทเปนนามธรรม ดงนนจงจ าแนกสอ

การสอนโดยยดประสบการณเปนหลกเรยงตามล าดบจากประสบการณ ทงายไปยาก

10 ขน เรยกวา กรวยประสบการณ (Cone of Experience)

ขนท 1 ประสบการณตรง (Direct Experiences) มความหมายเปน

รปธรรมมากทสดท าใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง เชน เลนกฬา ท าอาหาร

ปลกพชผก หรอเลยงสตว เปนตน

ขนท 2 ประสบการณรอง (Verbal Symbols) เปนกรณท

ประสบการณหรอของจรงมขอจ ากด จ าเปนตองจ าลองสงตางๆ เหลานนมาศกษาแทน

เชน หนจ าลอง ของตวอยาง การแสดงเหตการณจ าลองทางดาราศาสตร

ขนท 3 ประสบการณนาฏการ (Dramaticed Experiences) เปน

ประสบการณทจดขนแทนประสบการณตรงหรอเหตการณจรงทเกดขนในอดตหรออาจ

เปนความคด ความฝน สามารถเรยนดวยประสบการณตรงหรอประสบการณจ าลอง

ได เชน การแสดงละคร บทบาทสมมต เปนตน

ขนท 4 การสาธต (Demonstration) เปนการอธบายขอเทจจรง

ล าดบความคดหรอกระบวนการเหมาะสมกบเนอหาทตองการความเขาใจ ความช านาญ

หรอทกษะ เชน การสาธตการผายปอดการสาธตการเลนของครพละ เปนตน

ขนท 5 การศกษานอกสถานท (Field Trips) เปนการพาผเรยนไป

ศกษาหาความรนอกหองเรยน โดยมจดมงหมายทแนนอน ประสบการณนมความเปน

นามธรรมมากกวาการสาธต เพราะผเรยนแทบไมไดมสวนในกจกรรมทไดพบเหนนนเลย

ขนท 6 นทรรศการ (Exhibits) เปนการจดประสบการณใหผเรยน

ไดรบดวยการดเปนสวนใหญ อาจจดแสดงสงตางๆ เชน ของจรง หนจ าลอง วสดสาธต

แผนภม ภาพยนตร เปนตน

ขนท 7 โทรทศนและภาพยนตร (Television and Motion

Picture) เปนประสบการณทเปนนามธรรมมากกวาการจดนทรรศการ เพราะผเรยนเรยนร

ไดดวยการดภาพและฟงเสยงเทานน

ขนท 8 ภาพนง วทยและการบนทกเสยง (Still Picture)

เปนประสบการณทรบรไดทางใดทางหนงระหวางการฟงและการพด ซงนบเปนนามธรรม

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

57

มากขน

ขนท 9 ทศนสญลกษณ (Visual Symbols) เปนประสบการณ

ทเปนนามธรรมมากทสด บรรยาย การปราศรย ค าโฆษณา ฯลฯ ดงนนผเรยนควรม

พนฐานเชนเดยวกบทศนสญลกษณนนๆ จะท าใหเกดการเรยนรไดอยางด

ขนท 10 วจนสญลกษณ (Verbal Symbols) ไดแก ค าพด

ค าอธบาย หนงสอ เอกสาร แผนปลว แผนพบ ทใชตวอกษร ตวเลข แทนความหมายของ

สงตางๆ นบเปนประสบการณทเปนนามธรรมมากทสด

หลกการเลอกใชสอการเรยนการสอน

การเลอกสอในการเรยนการสอนนนเปนสงทส าคญ เปนหนาทของ

ผสอนโดยตรงทจะตองใชวจารณญาณ ตดสนใจเลอกใชสอทเหมาะสมกบวยของผเรยน

และเนอหาทจะสอน เพอใหเกดประโยชนแกผเรยนมากทสด และตองมขนการประเมนผล

ขนนท าเพอเหตผล4 ประการ คอท าใหทราบวาการใชสอของคร ชวยใหเกดการเรยนร

ตามวตถประสงคเพยงใด เพอจะไดมการปรบปรงแกไขท าใหทราบวาสอการสอนนน

เหมาะสมกบเนอหา ขนาดความชดเจน ความสะดวกในการใชเพยงใด เพอจะไดปรบปรง

ใหดขนท าใหทราบอปสรรคทเกดขนขณะการใชงานเพอมอบหมายใหผเรยนท ากจกรรม

ตอไป เพอเพมความเขาใจในสงทเรยน

จากทกลาวมาสรปไดวาสอการเรยนการสอน หมายถง สงตางๆ ทใช

เปนเครองมอหรอชองทางส าหรบท าใหการสอนของครไปถงผเรยน และท าใหผเรยนร

ตามจดประสงค หรจดมงหมายทวางไวเปนอยางด สอทใชในการสอนนอาจจะเปนวสด

อปกรณ วตถสงของทมตวตนเชน วตถสงของตามธรรมชาต วตถสงของทคดประดษฐ

หรอสรางขนส าหรบการสอนค าพดทาทาง วสดทเปนตวกลางหรอพาหะในการถายทอด

ความร ทศนคต ทกษะและประสบการณไปสผเรยนเพอใหการจดการเรยนการสอนบรรล

วตถประสงค

บรบทของวทยาลยคร สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

1. ประวตความเปนมาของวทยาลยคร

ป ค.ศ. 1901 สรางตงโรงเรยนสรางครแหงท 1 โรงเรยนฝกอบรมคร ตาแลง

รบเอานกเรยนชนประถมมาเรยน 1 ป

ป ค.ศ. 1955 สรางตงโรงเรยนสรางครมธยมศนยกลางนาคาว

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

58

ป ค.ศ. 1964 สรางตงโรงเรยนสรางครประถมศนยกลาง

ป ค.ศ. 1968 สรางตงโรงเรยนอบรมครวงวง และ ทละคม

ป ค.ศ. 1974 มโรงเรยนสรางครประถม 19 แหง มโรงเรยนสรางครมธยม

1 แหงและมหาวทยาลย 1 แหง

วนท 8/1/1975 สรางตงมหาวทยาลยสรางครนาคาว

ป ค.ศ. 1976 มโรงเรยนสรางครชนกลาง 6 แหงโรงเรยนสรางครชนตน 16

แหง สรางคร ชนเผา 2 แหงและสรางครอนบาน 1 แหง

ป ค.ศ. 1977 มหาวทยาลยสรางครวงไช และสถาบนสรางครชนสง วงจน

ในป ค.ศ.1977 มโรงเรยนสรางคร 22 แหง(สรางครประถม 13 แหงสรางครมธยม 8 แหง

มหาวทยาลยสรางคร 1 แหง)

ป ค.ศ. 1982 สรางตงสาขามหาวทยาลยสรางคร 2 แหง สะหวนนะเขต

และ หลวงพระบาง

ป ค.ศ. 1984 สรางตงโรงเรยนสรางครชนกลาง 6 แหงคอ อดมไช หลวง

พระบาง คงไข ดงโดก สะหวนนะเขต ปากเซ วงวง หวพน หลวงน าทา ไชยะบล ค ามวน

พงสาล

ป ค.ศ. 1985 มโรงเรยนสรางคร 59 แหงในนมโรงเรยนสรางครชนตน 17

แหง สรางครชนกลาง 10 แหงและ สรางครอนบาน 2 แหง

ป ค.ศ. 1986 มโรงเรยนสรางครชนกลาง 12 แหงสาขามหาวทยาลยสราง

คร 2 แหงมหาวทยาลยสรางคร 1 แหง สรางโรงเรยนสรางครชนกลางทนะคอนหลวง

พงสาล และ ค ามวน สรางศนยบ ารงครชนกลางทแขวงอดตะปอ

ป ค.ศ. 1989 เรมสรางครชนสง ระบบ 11+3 อยทสาขามหาวทยาลยสะหวน

นะเขต และ หลวงพระบางเรมมระบบ 11+3 และกอตงวทยาลยครสะหวนนะเขต วทยาลย

ครบานกน วทยาลยครปากเซ วทยาลยคร หลวงพระบาง

ป ค.ศ. 1990 โรงเรยนสรางครม 59 แหง ในนนสรางครประถม 41 แหง

สรางครมธยม 17 แหง มหาวทยาลยสรางคร 1 แหงและมศนยบ ารงคร 11 แหง ยบสาขา

มหาวทยาลยสรางคร 2 แหง สะหวนนะเขต และ หลวงพระบาง

ป ค.ศ. 1991 กอตงสรางครประถม ระบบ 11+1 อยสรางครดงค าขาง

ป ค.ศ. 1992 สรางศนยอบรมครทมหาวทยาลยสรางครวงจน และไดยบ

โรงเรยนสรางครลง เปดศนยอบรมครทไมไดมาตรฐานอาท เชน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

59

สรางศนยอบรมคร เมองสง

สรางศนยอบรมคร เมองเมองวงไช

สรางศนยอบรมคร เมองโพนสะหวน

สรางศนยอบรมคร เมองปากลาย

สรางศนยอบรมคร เมองวงวง

สรางศนยอบรมคร เมองเซโปน

สรางศนยอบรมคร เมองปากชอง

สรางศนยอบรมคร เมองวาป

ป ค.ศ. 1993 ขยายการสรางครประถม ระบบ 11+1 มาทวทยาลยคร

สะหวนนะเขต วทยาลยครบานกน วทยาลยครปากเซ วทยาลยคร หลวงพระบาง

ป ค.ศ. 1993 ยบการสรางครประถม ระบบ 5+3 และยกระดบการสรางคร

จากระบบ 5+3 มาเปน 8+3 และ 11+1

น าโรงเรยนสรางครชนเผาทมอยในบางแขวงไปเปนโรงเรยนท านบ ารง

วฒนธรรม และ วชาชพชนเผาของแขวง (ยบโรงเรยนสรางคร) เชน โรงเรยนสรางครชนเผา

เมองสง โรงเรยนสรางครชนเผานาหมอโรงเรยนสรางครชนเผาหลวงพระบางเปด

การเรยนการสอน ภาองกฤษ ระบบ 11+3 ทวทยาลยครสะหวนนะเขต วทยาลยครบานกน

วทยาลยครปากเซ วทยาลยคร หลวงพระบางยบโรงเรยนสรางครทแขวง จ าปาสก

การสรางครในทวประเทศเหลอพง 10 แหงคอ ระบบ 11+1 เรยนท

วทยาลยครบานกน วทยาลยครสะหวนนะเขต สรางครนะคอนหลวง วทยาลยครปากเซ

สรางครไชยะบล และระบบ 8+3 เรยนท สรางคร ชงขวาง สรางครผงสาล สรางครหลวง

น าทา และสรางครสาละวน

ป ค.ศ. 1997 ยบโรงเรยนสรางครชนกราง อดมไช ไชยะบล วงวง ดงโดก

หวพน ค ามวน และยบการเรยนคร ระบบ 8+3 อยแขวงผงสาล และ ใหไปเรยนทโรงเรยน

สรางครหลวงน าทา และยบการเรยนคร ระบบ 11+1 อยขวง ไชยะบลใหไปเรยนทโรงเรยน

สรางครหลวงพระบาง

ป ค.ศ. 1998 เปดวทยาลยครคงไข และศนยบ ารงครยงเหลอพง 13 แหง

ป ค.ศ. 1999 รวมโรงเรยนสรางครอนบาลดงโดกเขากบโรงเรยนสรางคร

ดงค าชางขยายการสรางครประถม ระบบ 11+1 ไปในทกวทยาลยคร และโรงเรยนสรางคร

เปดการเรยน การสอนครอนบาล ระบบ 11+1 ทโรงเรยนสรางครดงค าชาง

ป ค.ศ. 2000 ยบศนยบ ารงครทไมไดมาตรฐาน 18 แหง

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

60

ป ค.ศ. 2010 กอตงวทยาลยครดงค าชางกอตงวทยาลยครคงไขกอตง

วทยาลยครหลวงน าทา สรปแลววทยาลยคร สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

ในปจจบนม 8 แหง ดงน

1. วทยาลยครดงค าชาง

2. วทยาลยครคงไข

3. วทยาลยครหลวงน าทา

4. วทยาลยครสะหวนนะเขต

5. วทยาลยครบานกน

6. วทยาลยครปากเซ

7. วทยาลยครหลวงพระบาง

8. วทยาลยครคงไข

2. รายชอผบรหารวทยาลยคร

รายชอผบรหารวทยาลยครสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

รายละเอยดดงตาราง 4

ตาราง 4 รายชอผบรหารวทยาลยครสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

ล าดบ ชอ – สกล ต าแหนง วทยาลยคร

1 ทาน ลดสะหม พระไชส ผอ านวยการ วทยาลยครสะหวนนะเขต

2 ทาน นาง วลา แสงสะหวาง ผอ านวยการ วทยาลยครดงค าชาง

3 ทาน นาง จนทะมาลา สท ามะวง ผอ านวยการ วทยาลยครบานกน

4 ทาน สลด สลวง ผอ านวยการ วทยาลยครสาละวน

5 ทาน ค าเพยน เมกจอน ผอ านวยการ วทยาลยครปากเซ

6 ทาน บนสวน ลดตะนา ผอ านวยการ วทยาลยคร หลวงพระบาง

7 ทาน บนจน วไล ผอ านวยการ วทยาลยครคงไข

8 ทาน พดทะวง แกวมไช ผอ านวยการ วทยาลยครหลวงน าทา

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

61

3. ระบบการบรหารและการจดการดานหลกสตร

ปฏบตตามมตทประชมผบรหารสถาบนสรางครในทวประเทศ ซงไดจดขน

ทวทยาลยครบานเกน ครงวนท 6-9/8/2551 วาดวยระบบบรหารสถาบนสรางคร ดงนน

วทยาลยครแตละแหงในทวประเทศ จงมโครงประกอบการบรหารดงน สภาวทยาลยคร

สภาวชาการ ระบบผบรหารประกอบมผอ านวยการและรองผอ านวยการ 3 ทานคอรอง

ผอ านวยการฝายวชาการ รองผอ านวยการฝายบรหาร รองผอ านวยการฝายกจกรรม

นกศกษาและบรรดาหองการตางๆ ทประกอบดวย หองการสงเสรมวชาการ หองการ

บรหาร หองการกจกรรมนกศกษา หองการคมครองพนกงาน หองการวดประเมนผล

หองการพฒนาครและหองการภาควชาตางๆ เชน ภาควชาวทยาศาสตรสงคม ภาควชา

วทยาศาสตรธรรมชาต ภาควชาภาษาตางประเทศและภาควชาครประถมและอนบาล

วทยาลยคร มหนาทผลตครและบ ารงครตามการมอบหมายของกรมสราง

คร กระทรวงศกษาธการ ตามเงอนไขความตองการครของสงคม โดยด าเนนการเรยนการ

สอนตามหลกสตรทปรบปรงใหมของกรมสรางคร กระทรวงศกษาธการ ทมงเนนสรางคร

ใหมคณภาพดวยระบบการเรยนการสอนดงน

ระบบ (11+2) รบนกเรยนทจบมธยมศกษาตอนปลายและครไมได

มาตรฐานมาเรยน 2 ป เพอบรรจเปนครอนบาลและครประถมศกษา เมอเรยนจบจะไดรบ

วฒทางการศกษาต ากวาอนปรญญา

ระบบ (11+3) รบนกเรยนทจบมธยมศกษาตอนปลายและครชนกลาง

มาเรยน 3 ปเพอบรรจเปนครสอนชนมธยมศกษาตอนตน เมอเรยนจบจะไดรบวฒทาง

การศกษาขนอนปรญญา

ระบบ (11+3+2) ใชเฉพาะยกระดบวฒครอนปรญญาเปนครปรญญาตร

ระบบ (11+5) เปนระบบสรางครปรญญาเพอสอนในชนมธยมศกษา

ตอนปลาย

นอกจากการเรยนในระบบหลกสตรทกลาวมาแลว วทยาลยครยงไดจด

บ ารงครในดานหลกสตรและวธการสอนใหแกครประจ าการและด าเนนการศกษาวจยเรอง

แนวทางการพฒนาการศกษาตางๆ ทเหนวาเปนประโยชนแกการศกษา พรอมกนนนกยง

ไดสงเสรมวฒนธรรมและประเพณทดงามแกชมชนและปฏบตโครงการตางๆ ตามการ

มอบหมายของกรมสรางคร กระทรวงศกษาธการและกฬา

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

62

4. เปาหมายผลผลตหลก

ผลผลตหลกของสถานศกษา (Outputs) หมายถง การจดการการศกษา

ใหกบนกศกษาทวประเทศทจบการเรยนในระดบ ม.6 – ม.7 การจดการศกษาของวทยาลย

คร สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มภารกจหลกในการจดการศกษา 3 ระดบ คอ

1) การจดบรการทางการศกษาระดบชนกลาง การจดบรการทางการศกษาระดบชนสง

และการจดบรการทางการศกษาระดบปรญญาตรใหกบนกศกษา จ านวน 2 กลม ไดแก

นกศกษาทจบการศกษาในระดบ ม.6 – ม.7 เปาหมายหลกของกระทรวงศกษาธการและ

กฬาไดก าหนดไวในแผนกลยทธ ระยะ 5 ป (พ.ศ. 2554 – 2558) ไดจดระบบการก ากบ

ตดตาม ประเมนผลการตรวจสอบและรายงานผลการปฏบตงานตามแผนงาน โครงการ

กจกรรมในรปแบบการมสวนรวมของคณะกรรมการ ดงน

4.1 การก ากบตดตามไดแก ก าหนดรปแบบการก ากบตดตามแผนงาน

โครงการ กจกรรมและก าหนดผรบผดชอบในการก ากบตดตาม

4.2การประเมนผล ไดแก แตงตงคณะกรรมการประเมนผลสราง

เครองมอประเมนผลด าเนนการประเมนผลทงกอนด าเนนโครงการ เพอดแลความเปนไปได

ระหวางการด าเนนการ เพอประเมนความกลาวหนา และปรบปรงการแกไขด าเนนงานเมอ

สนสดโครงการเพอประเมนประสทธภาพ และประสทธผลของการด าเนนการ

4.3 การตรวจสอบไดแก การตรวจตามแผนงาน โครงการ กจกรรมท

ปฏบตบนทกผลเพอปรบปรงพฒนาคณะกรรมการตรวจสอบการประเมนผลการ

ปฏบตงานเพอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหา อปสรรค และหาแนวทางชวยเหลอสนบสนน

4.4 การรายงานผลไดแกรายงานผลการด าเนนงาน เมอชนสดแตละ

กจกรรมทก าหนดไวเมอชนสดแผนงาน โครงการ กจกรรมในปงบประมาณแตงตง

คณะท างาน สรปผลการปฏบตงาน เพอการปรบปรง แกไข และก าหนดทศทางจด

การศกษาและเมอสนปการศกษา โรงเรยนจดท ารายงานผลการด าเนนงานจดการศกษา

ตอหนวยงานบงคบบญชาและหนวยงานทเกยวของ

จากบทสรปประจ าปการศกษา 2016ของวทยาลยคร สาธารณรฐประชาธปไตย

ประชาชนลาว ประสบปญหาประสบปญหาบคลากรสายผสอนมจ านวนนอย และมวฒ

การศกษาไมสงนก สวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตร ดานการจดการเรยนการสอน

ในวทยาลยครโดยสวนใหญอาจารยผสอนไมค านงถงความแตกตางระหวางบคคล อาจารย

ขาดทกษะกระบวนการ ขาดการคดวเคราะห สงเคราะห ผสอนไมสามารถบรณาการ

เชอมโยงไปยงเนอหาสาระ ไมคอยใหความส าคญของการศกษาผปกครอง ไมเคยกวดขน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

63

การท าการบานของนกศกษา ไมเคยสนใจไตถามเกยวกบการเรยนของนกศกษา นกศกษา

เลยขาดความรบผดชอบ ซงสงผลกระทบตอคณภาพของผการจดการเรยนการสอน ฉะนน

ผสอนตองมวธการทหลากหลายเพอใหการจดการเรยนการสอนเกดการพฒนา โดยใช

กระบวนการจดการทมประสทธภาพทงของอาจารยและนกศกษา การจดการเรยนการ

สอนมความส าคญอยางยงตอการบรรลเปาหมายของการจดการศกษาตามหลกสตร

เพอพฒนาทรพยากรมนษย ซงถอวาเปนการพฒนาทรพยากรทยงยนเพอความ

เจรญกาวหนาของชมชนสงคมและประเทศตอไปดงนนเพอใหการจดการศกษาของ

วทยาลยครสอดคลองกบยทธศาสตรการศกษา 20 ป (2001-2020) และเพอเปนแนวทาง

ในการสงเสรมและพฒนาการจดการเรยนการสอน และใชเปนขอมลสารสนเทศของ

ผทเกยวของกบการจดการศกษา

ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาสภาพ ปญหา และแนวทางการการจดการ

เรยนการสอนในวทยาลยคร สาธารณะรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และน าผลของการ

วจยเปนขอมลใหผบรหารและหนวยงานตนสงกดไดน าไปปรบปรงพฒนาการจดการเรยน

การสอนใหเกดประสทธภาพและประสทธผลตอไป

งานวจยทเกยวของ

1. งานวจยในประเทศ

ศรมชย จนทนทวงส (2553, หนา 5) ไดพฒนารปแบบการสอนเพอพฒนา

ทกษะการคดวเคราะหของนกศกษาชนปท 1 วทยาลยครบานเกนโดยรปแบบการสอน

ประกอบดวย 5 ขนดงน การก าหนดปญหาการฝกการคดเปนรายบคคลการฝกการคด

เปนกลมยอย เสนอผลการคดในกลมใหญทบทวนและสรปผลการวจยพบวา รปแบบ

การสอนเพอพฒนาทกษะการคดวเคราะห และสรปไดแผนการเรยนการสอนแบบฝกหด

แบบประเมนตามสภาพจรง จากการประเมนเพอหาประสทธภาพพบวาผเรยนสามารถ

ท ากจกรรมตามแบบฝกหดระหวางเรยนทกเรอง ไดคะแนนเฉลยรอยละ 83.711 และ

สามารถท าแบบวดผลสมฤทธหลงเรยนไดรอยละ 84.30 ซงแสดงวารปแบบการเรยน

การสอนมประสทธภาพตามเกณฑ

บวลา มะวงษทอง (2553, บทคดยอ) ไดศกษาปญหาและแนวทางการ

สงเสรมการท าวจยในชนเรยนของครผสอนในสถาบนสรางครเขตภาคเหนอของ

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวผลการวจยพบวา ผบรหารควรจดฝกอบรมจดสรร

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

64

งบประมาณจดสรรแหลงขอมล ทเกยวของกบการท าวจยในชนเรยนจดใหมคณะกรรมการ

รบผดชอบระดบกระทรวง และระดบวทยาลยครเพอด าเนนการ ในการวางแผนตดตาม

ประเมนผล และผลกดนในการท าวจยในชนเรยนของครผสอนจดใหมคณะครฝก

ผรบผดชอบเกยวกบการท าวจยในชนเรยน ในแตละสถาบนสรางครและหนวยงาน

เพอด าเนนการในการวางแผนผลกดนอยางตอเนอง ใหครผสอนเหนความส าคญของการ

ท าวจยในชนเรยน

ค าพร ธรรมวงษ (2553, หนา 11)ไดศกษาปญหาการจดการเรยนการสอน

ของอาจารยวทยาลยครภาคเหนอในระบบ 1 1 + 3 สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชน

ลาว ผลการวจยพบวาอาจารยในวทยาลยครภาคเหนอของลาว ทมประสบการณตางกน

และมวฒการศกษาตางกนมปญหาดานการจดการเรยนการสอน การใชสอการเรยนการ

สอนการวดและประเมนผลแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต อาจารยทสอนใน

วทยาลยครคงไข และวทยาลยครหลวงพระบาง มปญหาการจดการเรยนการสอนการ

ใชสอการเรยนการสอน และการวดและประเมนผลแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

ทระดบ .05

พมพพร สรผาสก (2553, หนา 5) ไดศกษาและเปรยบเทยบคณลกษณะ

ทเปนจรงและคณลกษณะทพงประสงคของครมออาชพ ในทศนะของครและนกศกษา

วทยาลยครคงไข แขวงเชยงขวาง สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ผลการวจย

พบวา คณลกษณะทพงประสงคของครมออาชพ ประกอบไปดวยความเปนกลยาณมตรกบ

เพอนครและชมชนคณสมบตสวนบคคล คณธรรมของคร จรยธรรมของคร และดาน

ศกยภาพในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

สรธร สนจนดาวงศ (2553, หนา 73) ไดศกษาการพฒนารปแบบการสอน

ของอาจารยมหาวทยาลยศรปทมผลการวจยพบวาสภาพและปญหาการจดการเรยนการ

สอนในมหาวทยาลยศรปทมประกอบดวย 4 ดานไดแกดานการจดกจกรรมการเรยนการ

สอนดานการวดและประเมนผลดานคณลกษณะอาจารย และดานสอการเรยนการสอนผล

การประเมนอาจารยโดยรวมและรายดานทกดานอยในระดบมากโดยเรยงล าดบจากมาก

ไปหานอยดงนดานคณลกษณะอาจารยดานการจดกจกรรมการเรยนการสอนดานการวด

และประเมนผล และดานสอการเรยนการสอน ตามล าดบ

พชญาภา ทพง (2554, หนา 13) ไดศกษาความตองการจ าเปนและ

จดล าดบความตองการจ าเปนในการพฒนาดานการจดการเรยนการสอนของคณะ

วทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร ตามทศนะของ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

65

นกศกษา และเพอศกษาความตองการจ าเปนในการพฒนาดานการจดการเรยนการสอน

ของคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร ตาม

ทศนะของอาจารย ผลการวจย พบวา นกศกษามความตองการจ าเปนในการพฒนาดาน

การจดการเรยนการสอนสงสด คอ ดานอาคารสถานท ดานทมความตองการจ าเปนต าสด

คอ ดานการวดและประเมนผลการเรยนการสอน อาจารยมความตองการจ าเปนในการ

พฒนาดานการจดการเรยนการสอน โดยดานทมความตองการจ าเปนในการพฒนา คอ

1) ดานการบรหารงบประมาณ มความตองการจ าเปน คอ ผบรหารพจารณาการจด

ซอวสดอปกรณเพอใชในการจดการเรยนการสอนไดอยางเพยงพอ และผบรหารจดหา

งบประมาณภายนอก เพอใชด าเนนการพฒนาคณะในดานตางๆ อยางมประสทธภาพ

และ 2) ดานการบรหารทวไป มความตองการจ าเปน คอ ใหผบรหารพฒนาระบบขอมล

สารสนเทศของคณะใหมความทนสมยอยเสมอ

สทน เจยมประโคน (2555, หนา 2) ไดศกษาความตองการของนกศกษา

เกยวกบการจดการเรยนการสอนของอาจารยคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏ

เพชรบรณผลการศกษาพบวานกศกษามความตองการโดยรวมอยในระดบสงนกศกษาม

ความตองการตอการจดการเรยนการสอนดานการมสวนรวมในกจกรรมสงทสด นกศกษา

ตองการตอการจดการเรยนการสอนดานสถานทและสงอ านวยความสะดวกตางๆ อยใน

ระดบสงและการเรยนการสอนเพอการประกอบอาชพอยในระดบสงการจดการเรยนการ

สอนดานความสมพนธของผเรยนกบบคลากรในสาขาวชาอยในระดบสง

ศรพร ค าอราม (2556, หนา87-89) ไดศกษาสภาพและปญหาการจดการ

เรยนการสอนของอาจารย คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏเขต

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยศกษาสภาพทวไป ในการจดการเรยนการสอนของอาจารย

คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ในดานการ

จดการเรยนการสอนการใชสอการเรยนการสอนและวสดทางการศกษา การวดผลและ

ประเมนผลการเรยนการสอนสภาพแวดลอมทางการศกษา ปญหาการจดการเรยน

การสอนของอาจารย ในดานการจดการเรยนการสอนวสดอปกรณ เพอการศกษา

การวดผลและประเมนผลการเรยน และสภาพแวดลอมทางการศกษาผลการวจยพบวา

สภาพการจดการเรยนการสอนของอาจารย โดยรวมอยในระดบมากเมอพจารณาเปน

รายดานพบวา ดานทมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานสภาพแวดลอมทางการศกษา สวนขอทม

คาเฉลยนอยทสด คอดานการวดและประเมนผลการเรยน ปญหาการจดการเรยนการสอน

ของอาจารย ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอนและวสด

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

66

อปกรณทางการศกษา ดานการวดผลและประเมนผลการเรยน และดานสภาพแวดลอม

ทางการศกษา โดยรวมอยในระดบมากและเมอเปรยบเทยบสภาพการจดการเรยน

การสอนของอาจารย จ าแนกตามเพศต าแหนงวฒการศกษาและประสบการณในการสอน

มความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

พอนไชย ชนะวงไชย (2557, หนา 93-95) ไดศกษาสภาพและปญหาการ

จดการเรยนร ทเนนผเรยนเปนส าคญ ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานศกษาธการ

และกฬาเมองไกรสอนพมวหาน แขวงสะหวนนะเขต สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชน

ลาว ตามความคดเหนของผบรหารและครผสอนผลการวจยพบวา ผบรหารและครผสอน

มความคดเหนตอสภาพการจดการเรยนร โดยรวมและรายขออยในระดบปานกลางและ

มความคดเหนไมแตกตางกน ผบรหารและครผสอนมความคดเหนตอปญหาการจดการ

เรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยรวมอยในระดบมาก โดยครผสอนมความคดเหนตอ

ปญหาดานการเขยนแผน การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ สงกวาผบรหารและ

ไดเสนอแนวทางในการพฒนาจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ใหมประสทธภาพยงขน

จ านวน 2 ดาน ไดแก ดานความรความเขาใจในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

และดานการเขยนแผนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ

สทธสมบรณ สธรรมวงศ (2557, หนา 85-87) ไดศกษาทกษะการคด

วเคราะหของนกศกษาปรญญาตรชนปท 3 โดยใชรปแบบการจดการเรยนรแบบสบเสาะหา

ความรรายวชาภมศาสตรทวทยาลยครบานเกนสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

ผลการวจยพบวานกศกษารอยละ 70 มทกษะการคดวเคราะหผานเกณฑ และนกศกษา

รอยละ 74 มผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑการเรยนวชาภมศาสตรของนกศกษา

ปรญญาตรชนปท 3 วทยาลยครบานเกนสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวโดยใช

รปแบบการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

คอนสะหวน ไชชมพ (2558, หนา 82-85) ไดศกษาเรองสภาพและปญหา

การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญในวทยาลยครสะหวนนะเขตสาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาวพบวาสภาพและปญหาการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปน

ส าคญโดยรวมและลายขออยในระดบนอยเมอพจารณาเปนรายดานพบวาดานการสอน

และดานการวดประเมนผลอยในระดบปานกลางและดานการเตรยมตวของครผสอนอยใน

ระดบนอยผบรหารอาจารยและนกศกษามความคดเหนเกยวกบสภาพและปญหาการ

จดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญโดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางมนยยะส าคญ

ทางสถตทระดบจด 01 การวจยครงนไดน าเสนอแนวทางการพฒนาการจดการเรยนรทเนน

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

67

ผเรยนเปนส าคญในวทยาลยครสะหวนนะเขตสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

จ านวน 1 ดานทควรไดรบการพฒนาไดแกการวดและประเมนผล

2. งานวจยตางประเทศ

ผวจยไดศกษางานวจยตางประเทศทเกยวของกบกระบวนการจดการเรยนร

ทเนนผเรยนเปนส าคญ ดงน

Dokuและ Adu-Mensah (1999, pp 148-150) ไดท าการวจยเรอง

คณภาพของการเรยนรวฒนธรรมเนนผเรยนเปนศนยกลาง ผลการวจยสรปไดวา คณภาพ

ของการเรยนรวฒนธรรมเนนผเรยนเปนศนยกลางทมประสทธภาพมากทสด คอ

ความสามารถในการแสดงความคดเหนซงเปนสงทส าคญทสดในการเรยนรวฒนธรรมเนน

ผเรยนเปนศนยกลาง สวนปจจยทสงผลใหเกดความแตกตางในการแสดงความคดเหนของ

ผเรยน คอ สงแวดลอมและการด าเนนชวต ซงเปนปจจยทางตรงทมผลตอการเปลยนแปลง

และความแตกตางในการเรยนรวฒนธรรม

Akkari& Others (1998, pp 45-61) ไดท าการวจยเพอวเคราะห

เปรยบเทยบความเชอเกยวกบทฤษฎการสอนของครในระดบประถมศกษาระหวางชาว

แอฟรกน อเมรกนและชาวยโรปอเมรกน พบวา ชาวแอฟรกน อเมรกน เชอวาสงแวดลอม

และความรบผดชอบ ในการจดการเรยนการสอนของครมความส าคญมากกวา

ความสามารถในการเรยนรของนกเรยน แตชาวยโรปอเมรกนเชอวา ในการจดการเรยน

การสอนตองยดผเรยนเปนส าคญ

Sian Williams (1997, Abstract) ไดน าเสนอรายงานการทดสอบคณภาพ

ของการศกษาและการพฒนาการศกษาระดบอนบาลศกษา (ECED) และเสนอแบบฝกหดท

เปนแนวทางในการวเคราะหวจารณคณภาพการศกษาตามขอก าหนดของ ECED โดยม

เปาหมายหลกในการศกษาของผเรยนกบการเรยนรบรบทของสงคม การรายงานเนนการ

จดการศกษาทเนนเดกเปนส าคญมากกวาใชครเปนส าคญ ผลพบวา นกเรยนสามารถ

เรยนรบรบท (Context) และวฒนธรรมไดมากกวาและสนองความตองการ (Need) ของเดก

มากกวา การจดการศกษาในระดบอนบาลศกษาทถกก าหนดดวยหลกสตรและวธการสอน

ทงสองประการน เนนวธการสอนทใชนกเรยนเปนส าคญและสอดแทรกการพฒนาคณภาพ

การวเคราะหวจารณ

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

68

Sergiovanni, et.al. (1999, pp. 109-111) ไดกลาวถงผลวเคราะห

ลกษณะโรงเรยนทมประสทธผลหรอโรงเรยนทประสบผลส าเรจจากการศกษางานวจยของ

นกการศกษาและนกวชาการพบวาโรงเรยนทมประสทธผลหรอโรงเรยนทประสบผลส าเรจ

ในการจดการเรยนรจะมลกษณะดงนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง

มการวางแผนทางงานวชาการทดจดการเรยนรทสงเสรมการเรยนรของนกเรยนมการจด

บรรยากาศของโรงเรยนในทางบวกสงเสรมการมปฏสมพนธตอกนแบบกลมมการพฒนา

บคลากรอยางกวางขวางใชภาวะผน าแบบมสวนรวมสงเสรมการแกปญหาอยางสรางสรรค

ผปกครองและชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา

Harris (2004, p 3519-A) ไดศกษาเรองประสบการณของครในโรงเรยน

มธยมศกษาเกยวกบการสอนแบบโครงงานพบวาการสอนแบบโครงงานถกก าหนดส าหรบ

สถานศกษาในพนททมโครงการสนบสนนการจดการเรยนการสอนและชวยครวางแนว

การสอนแบบโครงงานจากการสมภาษณคร 15 คน ใชค าถามเพอการวเคราะหซงสามารถ

วเคราะหจ าแนกประสบการณของครเกยวกบการท าโครงงานพเศษตางๆ และประเมนผล

จากการสอนแบบโครงงานมผลตอการสอนและการพฒนากระบวนการจดการเรยนรและ

ผลการเรยนรของนกเรยนครในโรงเรยนทวไปไมไดมหลกสตรเตรยมการท าโครงงานจงไม

สามารถจดการเรยนรแบบโครงงานไดผลส าเรจจากผลการวจยสามารถเปนแนวทางให

โรงเรยนพฒนากระบวนการจดการเรยนรและสรางหลกสตรทนาสนใจของนกศกษามอ

อาชพเพราะการเรยนรแบบโครงงานเปนการเรยนรทนกศกษาไดฝกปฏบตจรง

Thompson (2007, pp. 27-33) ไดศกษาการสอนแบบสบเสาะใน

วทยาศาสตรสงมชวตโดยใชสวนขวดเปนสอในการเรยนเพอใหนกเรยนเกดความคดรวบ

ยอดเกยวกบหนาทของสวนตางๆ ของพชผลการวจยพบวาการสบเสาะเปนปจจยการ

เรยนรทส าคญทท าใหเกดการเรยนรทดขนและเปนกจกรรมทไดรบการสนบสนนใหน ามาใช

ในการสอนเกยวกบเนอหาทางวทยาศาสตรเพราะการสอนแบบสบเสาะท าใหนกเรยน

ไดลงมอปฏบตจรงในแตละขนตอนจงท าใหเกดผลการเรยนรทคงทนถาวร

Lernbo (2010, p. 1203) ไดศกษารปแบบการจดการเรยนรทเนนผเรยน

เปนส าคญในยคของการปฏรปการศกษาของสหรฐอเมรกากรณศกษาของโรงเรยนแหง

หนงเนองจากผใหการศกษาพยายามตอสเพอเรยกรองใหรฐบาลกลางและหนวยงาน

ภาครฐของสหรฐอเมรกาออกค าสงในเรองปดชองวางความส าเรจโดยปรบปรงและหลาย

หลกสตรของโรงเรยนเพอชวยเหลอนกเรยนใหประสบผลส าเรจในการเรยนมหลายงานวจย

ทไดศกษาผลกระทบของหลกสตรใดหลกสตรหนงแตมนอยงานวจยทพยามจะเขาใจถง

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

69

ความสมพนธของหลายรปแบบการศกษาแบบใหม กรณศกษานไดท าการศกษาทโรงเรยน

แหงหนงทน ารปแบบการศกษาทเปนความรวมมอของรฐบาลและโรงเรยนในทองถนและ

การปฏรปการศกษาของรฐบาลทง 2 รปแบบนมเปาหมายเดยวกนและมภารกจส ารวจทจะ

ท าใหเปนรปแบบการสอนไดอยางไรผลการวจยพบวาการรวมตวกนของรปแบบใหมนเปน

การรเรมน าไปสหลกสตรทไมตอเนองถงแมจะใหครไดมอ านาจในการตดสนใจในการสอน

กตามแตกมการควบคมจากภายนอกตองการใหนกเรยนมระดบของคะแนนทเพมมากขน

และในทสดมการเรยกรองวารปแบบการเรยนรสรางความตงเครยดใหกบนกเรยนและมผล

ตอการเรยนรของนกเรยนดวยวเคราะหไดวาการจดตงโรงเรยนแบบความรวมมอของ

องคกรในทองถนและการไมมความรวมมอขององคกรในทองถนรปแบบใดทจะเปลยน

โรงเรยนในยคของการปฏรปการศกษาของสหรฐอเมรกาได

จากงานวจยในประเทศและตางประเทศ สรปไดวา การจดการเรยนร

เปนกระบวนการจดการเรยนรทถอวาผเรยนมความส าคญทสดเปนการใหผเรยนไดเรยนร

จากสถานการณจรงสามารถเรยนรไดอยางเตมศกยภาพ ซงศกยภาพของแตละคนไม

เทากน ครจงตองค านงถงความแตกตางระหวางบคคล จดเนอหาสาระและกจกรรมให

สอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนไดเรยนรในสงใกลตวมความหมายและ

สามารถเชอมโยงสชวตจรงได บทบาทครเปลยนจากผมอ านาจสงสดในชนเรยนโดยออก

ค าสงเสมอและหนาทหลกคอ การบอกความรมาเปนผใหค าแนะน า ชแนะ ใหค าปรกษา

เกยวกบการท ากจกรรมมงฝกทกษะ สวนผเรยนไดเรยนรจากการปฏบตท าใหคดเปน ท า

เปน ท างานรวมกบผอนไดดงนนผวจยจงไดมความสนใจเกยวกบสภาพและปญหาการจด

กระบวนการเรยนรของครวทยาลยครสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว วาประสบ

ปญหาในการจดการเรยนรหรอไมอยางไรและมแนวทางการพฒนาการจดกระบวนการ

เรยนรอยางไร เพอน ามาศกษาวเคราะหเปนแนวทางพฒนาการจดกระบวนการเรยนร

ใหมประสทธภาพตอไป

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร

10

มหาวท

ยาลยราชภฏสกลนคร