ภาคที่ 4 เป้าหมายของชีวิต

4 บทท�� คติ�สุขารมณ์� 4 บทท�� คติ�สุขารมณ์� 11

ภาคท�� ภาคท�� 44เป้�าหมายของชี�วิ�ติเป้�าหมายของชี�วิ�ติ

คติ�สุ�ขารมณ์�คติ�สุ�ขารมณ์�บทท�� บทท�� 44

อาจารย�ชี�ชีวิาลย� ชี�งชี�ยอาจารย�ชี�ชีวิาลย� ชี�งชี�ยภาควิ�ชีาป้ร�ชีญาและศาสุนา คณ์ะภาควิ�ชีาป้ร�ชีญาและศาสุนา คณ์ะ

มนษยศาสุติร�มนษยศาสุติร�


คติ� แปลว่�า แนว่ทางแห่�งการดำ�าเน�นชี�ว่�ติสุขารมณ์� แปลว่�า อารมณ์�ท��เป�นคว่ามสุ�ข

คติ�สุขารมณ์�คติ�สุขารมณ์� แป้ลวิ$าแป้ลวิ$า พวิกท��ดำ(าเน�นพวิกท��ดำ(าเน�นชี�วิ�ติดำ)วิยการย*ดำควิามสุขเป้+นเป้�าหมายสุ,งสุดำชี�วิ�ติดำ)วิยการย*ดำควิามสุขเป้+นเป้�าหมายสุ,งสุดำในชี�วิ�ติในชี�วิ�ติ หร.อหร.อ พวิกท��ถื.อวิ$าควิามสุขเป้+นสุ��งพวิกท��ถื.อวิ$าควิามสุขเป้+นสุ��งสุ(าค�ญสุ,งสุดำสุ(าหร�บชี�วิ�ติสุ(าค�ญสุ,งสุดำสุ(าหร�บชี�วิ�ติน�กป้ร�ชีญาท��เราจะไดำ)พ�จารณ์าควิามค�ดำน�กป้ร�ชีญาท��เราจะไดำ)พ�จารณ์าควิามค�ดำของเขา ค.อของเขา ค.อ ฟรอยดำ�ฟรอยดำ� เบนธั�ม จารวิาก ม�ลล�เบนธั�ม จารวิาก ม�ลล� เอพ�คค�วิร�สุเอพ�คค�วิร�สุ


มนษย�ทกคนท��เก�ดำมาในโลกน�4 ทกคนล)วินแติ$ร�กสุขเกล�ยดำทกข� ท��เรายอมดำ�4นรนท(างานเหน5ดำเหน.�อยสุายติ�วิแทบขาดำ จดำป้ระสุงค�ไม$ไดำ)ติ)องการเง�นแติ$เราติ)องการ หาควิามสุขให)แก$ติ�วิเองควิามสุขให)แก$ติ�วิเอง

41.41. ควิามสุขควิามสุขเป้+นแก$นแท)ของเป้+นแก$นแท)ของมนษย�มนษย�


ซิ�กม�นดำ� ฟรอยดำ� (Sigmund Freud : 1856 - 1939)

น�กป้ร�ชีญาและน�กจ�ติวิ�ทยาแนวิจ�ติวิ�เคราะห�ชีาวิออสุเติร�ย ไดำ)สุรป้วิ$า พฤติ�กรรมของมนษย�ทกอย$าง ม�จดำหมายค.อการแสุวิงหาควิามสุขและติ)องการร�กษาม�นไวิ)

ในการแสุวิงหา ม� 2 ดำ)าน ดำ)านบวิก ค.อ การแสุวิงหาควิามร,)สุ*กท��

เป้+นควิามสุขสุบาย

ดำ)านลบ ค.อ การพยายามท��จะหล�กหน�ควิามทกข�ควิามเจ5บป้วิดำ


ข)อน�4เป้+นการพ�จารณ์ามนษย�ในแง$ข)อเท5จจร�ง

จากมมมองของน�กจ�ติวิ�ทยา ซิ*�งยากท��มนษย�ธัรรมดำาจะป้ฎิ�เสุธัควิาม

จร�งข)อน�4ไดำ)

ข)อน�4เป้+นการพ�จารณ์ามนษย�ในแง$ข)อเท5จจร�ง

จากมมมองของน�กจ�ติวิ�ทยา ซิ*�งยากท��มนษย�ธัรรมดำาจะป้ฎิ�เสุธัควิาม

จร�งข)อน�4ไดำ)


เจอเรม�� เบนธั�ม (Jeremy

Bentham : 1748 - 1832)

น�กป้ร�ชีญาชีาวิอ�งกฤษ ไดำ)แสุดำง

ท�ศนะเก��ยวิก�บเร.�องน�4สุรป้ไดำ)วิ$า(Jeremy Bentham : 1748 - 1832)(Jeremy Bentham : 1748 - 1832)


มนษย�อย,$ภายใติ)การบงการของนายท��ม�อ(านาจเติ5ม 2 คน ค.อ ควิามเจ5บป้วิดำ และ ควิาม

สุขสุบาย เพราะเหติผล 2 ป้ระการน�4 ท(าให)มนษย�ร,)วิ$า

ควิรจะท(าอย$างไร ม�นควิบคมพฤติ�กรรมของมนษย�ทกอย$าง ท�4งควิามค�ดำ ค(าพ,ดำ และการก

ระท(ามนษย�อาจจะแกล)งท(าเป้+นหน�จากอ(านาจ

ของม�น แติ$ควิามจร�งเขาติกอย,$ใติ)อ(านาจม�นติลอดำเวิลา


ในการแสุวิงหาควิามสุขน�4น จะพบควิามจร�งอย$างหน*�งค.อ เราไม$สุามารถืแสุวิงหาควิามสุขล)วิน ๆ โดำยไม$ม�ทกข�เจ.อป้นไดำ)เลย บางอย$างก5ม�ทกข�มาก บางอย$างก5ม�ทกข�น)อย

4.2 คณ์ธัรรมท��สุ(าค�ญของควิามสุขค.อควิามรอบคอบ4.2 คณ์ธัรรมท��สุ(าค�ญของควิามสุขค.อควิามรอบคอบ

ซิ*�งในเร.�องน�4น�กป้ร�ชีญาโบราณ์ล)วินเข)าใจควิามจร�งข)อน�4ดำ�

จารวิาก กล$มแนวิค�ดำท��เป้+นวิ�ติถืน�ยมของอ�นเดำ�ย ไดำ)ให)แนวิค�ดำสุรป้

ควิามไดำ)วิ$า


จดำหมายของมนษย�จดำหมายของมนษย� ค.อควิามสุขท��ไดำ)ค.อควิามสุขท��ไดำ)จากควิามพอใจทางป้ระสุาทสุ�มผ�สุจากควิามพอใจทางป้ระสุาทสุ�มผ�สุ

การแสุวิงหาควิามสุขเหม.อนการก�นการแสุวิงหาควิามสุขเหม.อนการก�นป้ลาป้ลา ไม$ควิรท�4งป้ลาเพราะกล�วิก)างติ�ดำคอไม$ควิรท�4งป้ลาเพราะกล�วิก)างติ�ดำคอ

ไม$ควิรท�4งข)าวิเพราะม�ท�4งรวิงและฟางไม$ควิรท�4งข)าวิเพราะม�ท�4งรวิงและฟางคนฉลาดำคนฉลาดำ ค.อคนท��ร,)จ�กแสุวิงหาควิามค.อคนท��ร,)จ�กแสุวิงหาควิาม

สุขท��บร�สุทธั�<ท��สุดำเท$าท��จะหาไดำ)สุขท��บร�สุทธั�<ท��สุดำเท$าท��จะหาไดำ) โดำยโดำยพยายามหล�กเล��ยงควิามทกข�ให)มากท��สุดำพยายามหล�กเล��ยงควิามทกข�ให)มากท��สุดำ

อย$าให)ควิามกล�วิทกข�มาข�ดำขวิางควิามอย$าให)ควิามกล�วิทกข�มาข�ดำขวิางควิามสุขซิ*�งสุ�ญชีาติญาณ์บอกแก$เราวิ$าม�นเป้+นสุ��งสุขซิ*�งสุ�ญชีาติญาณ์บอกแก$เราวิ$าม�นเป้+นสุ��ง

ท��ถื,กติ)องท��ถื,กติ)อง


เอพ�คค�วิร�สุ (Epicurus : 341–270 B.C)

น�กป้ร�ชีญาชีาวิกร�ก เป้+นน�กวิ�ติถืน�ยม ถื.อวิ$าควิามจร�งสุ,งสุดำค.อสุสุาร

มนษย�ติายแล)วิจบก�นแค$เพ�ยงชีาติ�น�4 ไม$ม�โลกหน)า นรกสุวิรรค�


เขาไดำ)กล$าวิไวิ)สุรป้วิ$า จดำหมายของการกระท(าของมนษย�

ค.อการแสุวิงหาควิามสุขเพ.�อหลดำพ)นจากควิามทกข�และควิามกล�วิ

ควิามสุขเป้+นสุ��งป้ระเสุร�ฐในชี�วิ�ติ แติ$ไม$ใชี$วิ$าเป้+นควิามสุขทกอย$างท��เราติ)องการ

บางท�เราก5ติ)องลงทนยอมทกข�เพ.�อสุขท��ถืาวิร

ระหวิ$างควิามสุขและควิามทกข� เราติ)องพ�จารณ์าเป้ร�ยบเท�ยบวิ$าอะไรเหมาะสุม

กวิ$าก�น เพราะบางคร�4งสุ��งท��เลวิอาจเป้+นควิามดำ� สุ��งท��ดำ�อาจเป้+นควิามเลวิ


แแนวิค�ดำของเขานวิค�ดำของเขา เป้+นแนวิค�ดำท��เป้+นเป้+นแนวิค�ดำท��เป้+นสุายกลางสุายกลาง ให)ม�ชี�วิ�ติแบบเร�ยบง$ายให)ม�ชี�วิ�ติแบบเร�ยบง$าย ควิรควิรป้ล�กติ�วิออกจากสุ�งคมป้ล�กติ�วิออกจากสุ�งคม ไม$ติ)องร�บผ�ดำชีอบไม$ติ)องร�บผ�ดำชีอบ

สุ�งคมสุ�งคม เพราะจะท(าให)เราม�แติ$ควิามก�งวิลใจเพราะจะท(าให)เราม�แติ$ควิามก�งวิลใจ

ขาดำอ�สุรภาพขาดำอ�สุรภาพ อย$าติกเป้+นทาสุอะไรท�4งน�4นอย$าติกเป้+นทาสุอะไรท�4งน�4น ในควิามสุ�มพ�นธั�ก�บบคคลน�4นในควิามสุ�มพ�นธั�ก�บบคคลน�4น

ม�ติรภาพดำ�ท��สุดำม�ติรภาพดำ�ท��สุดำ เพราะม�ติรภาพอย,$กลางเพราะม�ติรภาพอย,$กลาง ๆๆ ระหวิ$างควิามสุ�มพ�นธั�ในครอบคร�วิท��แน$นระหวิ$างควิามสุ�มพ�นธั�ในครอบคร�วิท��แน$นมากเก�นไป้มากเก�นไป้ และควิามโดำดำเดำ��ยวิท��จะท(าให)และควิามโดำดำเดำ��ยวิท��จะท(าให)

อ)างวิ)างวิ)าเหวิ$มากเก�นไป้อ)างวิ)างวิ)าเหวิ$มากเก�นไป้


ในในเร.�องควิามอยากก5เหม.อนก�นเร.�องควิามอยากก5เหม.อนก�น

ควิามติ)องการป้>จจ�ยควิามติ)องการป้>จจ�ย 4 4 เป้+นควิามจ(าเป้+นท��เป้+นควิามจ(าเป้+นท��ควิรแสุวิงหาควิรแสุวิงหา เพราะเป้+นควิามอยากโดำยเพราะเป้+นควิามอยากโดำย

ธัรรมชีาติ�ธัรรมชีาติ� แติ$ควิามติ)องการท��ม�ใชี$ธัรรมชีาติ�แติ$ควิามติ)องการท��ม�ใชี$ธัรรมชีาติ� เชี$นเชี$น

เก�ยรติ�ยศเก�ยรติ�ยศ ควิามฟ ?มเฟ@อยควิามฟ ?มเฟ@อย เป้+นสุ��งเก�นเป้+นสุ��งเก�นจ(าเป้+นจ(าเป้+น

สุ��งท��ควิรดำ(าเน�นให)อย,$ในสุายกลางสุ��งท��ควิรดำ(าเน�นให)อย,$ในสุายกลาง

ค.อค.อ ควิามติ)องการทางเพศควิามติ)องการทางเพศ


เอพ�คค�วิร�สุ ใชี)เหติผลเพ.�อการ

แสุวิงหาควิามสุขท��ย��งย.นให)ชี�วิ�ติ

แติ$เป้+นชี�วิ�ติท��เน)นป้>จเจกชีนมากเก�นไป้แติ$เป้+นชี�วิ�ติท��เน)นป้>จเจกชีนมากเก�นไป้

เพราะไม$เน)นควิามร�บผ�ดำชีอบติ$อสุ�งคม

สุ$วินรวิม

แติ$ถื*งอย$างไรก5ติาม แนวิค�ดำของเขาก5ดำ,

เข)าท�ดำ�เหม.อนก�น

ติ$อมาแนวิค�ดำของเขาไดำ)ร�บการติ�ควิาม

ไป้ในแนวิทางท��ผ�ดำ


จนกระท��งในป้>จจบ�นน�4 ถื)าเอ$ยถื*งค(าวิ$า

ล�ทธั�เอพ�คค�วิเร�ยนน�สุม� (Epicureanism)

ควิามร,)สุ*กของคนท��วิไป้จะเข)าใจวิ$า เป้+นควิามสุขแบบเทพบติรเพลย�บอย แบบ

ดำอนฮวิน หร.อ คาสุโนวิ$า น�กร�กบ�นล.อโลก

หร.ออย$างค(าขวิ�ญของพวิกจารวิากท��วิ$า “ “ จงก�นจงก�น ดำ.�มดำ.�ม และหาควิามสุขให)เติ5มท��และหาควิามสุขให)เติ5มท�� เพราะพร$งน�4ชี�วิ�อาจหาม�ไม$เพราะพร$งน�4ชี�วิ�อาจหาม�ไม$ ” ”


4.3 ควิามสุขในเชี�งป้ร�มาณ์4.3 ควิามสุขในเชี�งป้ร�มาณ์เจอเรม��เจอเรม�� เบนธั�มเบนธั�ม ไดำ)เสุนอแนวิค�ดำใน

การวิ�ดำป้ร�มาณ์ควิามสุขวิ$า ข*4นอย,$ก�บป้>จจ�ย 4 อย$าง ดำ�งติ$อไป้น�41 .1 .ควิามเข)มข)นควิามเข)มข)น เชี$น คนท��ชีอบทานอาหาร

รสุเค5ม ถื)าไดำ)ทานอาหารเค5มย$อมม�ควิามสุขกวิ$าทานอาหารม�รสุจ.ดำ เป้+นติ)น

2.2. เวิลาเวิลา เชี$น ม�เง�นก)อนหน*�งเอาไป้ก�นเท��ยวิหมดำใน 7 วิ�น ก�บเอาไป้ซิ.4อบ)านไวิ)อย,$ การม�บ)านอย,$ย$อมให)ควิามสุขไดำ)มากกวิ$าเป้+นแน$แท) เป้+นติ)น


3.3. ควิามแน$นอนและไม$แน$นอนควิามแน$นอนและไม$แน$นอน ถื)าควิามสุขให)ควิามเข)มข)นและเวิลาท��เท$าก�น ควิามสุขท��อย,$ในม.อย$อมแน$นอนกวิ$าควิามสุขท��ย�งไม$มาถื*ง เป้+นติ)น

4.4. ควิามใกล)และไกลควิามใกล)และไกล คล)ายอย$างท�� 3 คนร�กท��อย,$ใกล)ติ�วิย$อมดำ�กวิ$าคนร�กท��อย,$ห$างไกลเป้+นแน$


ในการพ�จารณ์าค$าของควิามสุขและควิามทกข� เพ.�อจะค(านวิณ์แรงโน)มท��การกระ

ท(าอย$างหน*�ง จะผล�ติสุขหร.อทกข� ติ)องพ�จารณ์าป้>จจ�ยอ�ก 3 อย$าง ดำ�งติ$อไป้น�41 .1 .ผล�ติภาวิะของม�นผล�ติภาวิะของม�น พยายามหาควิามสุข

ท��จะก$อดำอกออกผลท��ท(าให)เก�ดำควิามสุขอ.�น ๆ ท��ติามมาอ�กมากมาย เชี$น คบเพ.�อนท��ดำ�ถื,กใจย$อมน(ามาซิ*�งควิามสุขใจอ.�น ๆ ค.อ การไดำ)ร�บควิามชี$วิยเหล.อยาม

ล(าบาก และการแนะน(าติ�กเติ.อนก�น

เป้+นติ)น


2 .2 .ควิามบร�สุทธั�<ของม�นควิามบร�สุทธั�<ของม�น ติ)องเป้+นควิามสุขล)วิน ๆ ท��ไม$ม�ทกข�เจ.อป้น เชี$น ไป้เท��ยวิผ,)หญ�งเป้+นสุข แติ$ติ$อมา ติ)องป้?วิยเป้+นโรคเอดำสุ� ทกข�ทรมานจนกวิ$าจะติาย อย$างน�4

เป้+นควิามสุขน�ดำหน$อย แติ$ม�ควิามทกข�มากใชี)ไม$ไดำ)

3 .3 .การแผ$ขยายของม�นการแผ$ขยายของม�น ควิามสุขท��ไดำ)ร�บน�4น จะติ)องก$อให)เก�ดำควิามสุขแก$คนเป้+น

จ(านวินมาก ไม$ใชี$แก$เราคนเดำ�ยวิ


4.4 4.4 ควิามสุขเชี�งคณ์ภาพควิามสุขเชี�งคณ์ภาพ4.4 4.4 ควิามสุขเชี�งคณ์ภาพควิามสุขเชี�งคณ์ภาพจอห�นจอห�น สุจBวิติสุจBวิติ ม�ลล�ม�ลล� (John Stuart

Mill : 1806 – 1873) น�กป้ร�ชีญาชีาวิอ�งกฤษ ไดำ)ให)แนวิค�ดำน�4เพ.�อหล�กเล��ยง

การถื,กโจมติ�วิ$าการแสุวิงหาควิามสุขเชี�งป้ร�มาณ์ เป้+นการติ�ค$าคนเท$าก�บสุ�ติวิ�

เขาถื.อวิ$าแม)มนษย�ก�บสุ�ติวิ�จะม�จดำร$วิมก�นค.อควิามสุขทางกาย

แติ$สุ��งท��มนษย�สุามารถืสุ�มผ�สุไดำ)ซิ*�งสุ�ติวิ�ไม$สุามารถืพบไดำ)เลย

น��นค.อควิามสุขทางใจน��นค.อควิามสุขทางใจ


(John Stuart Mill : 1806 – 1873)(John Stuart Mill : 1806 – 1873)


มนษย�สุามารถืม�ควิามสุขท��เก�ดำจาก มนษย�สุามารถืม�ควิามสุขท��เก�ดำจาก ป้>ญญา ควิามร,)สุ*กป้>ญญา ควิามร,)สุ*ก จ�นตินาการ และ จากจ�นตินาการ และ จาก

การสุ(าน*กทางศ�ลธัรรมการสุ(าน*กทางศ�ลธัรรม ซิ*�งม�ค$าสุ,งกวิ$าซิ*�งม�ค$าสุ,งกวิ$าควิามสุขท��เก�ดำจากป้ระสุาทสุ�มผ�สุควิามสุขท��เก�ดำจากป้ระสุาทสุ�มผ�สุ

เป้+นมนษย�ท��กระวินกระวิายดำ�กวิ$าเป้+นมนษย�ท��กระวินกระวิายดำ�กวิ$าเป้+นสุกรท��อ��มเอมเป้+นสุกรท��อ��มเอม

เป้+นโสุเครติ�สุท��ทรนทรายดำ�กวิ$าเป้+นเป้+นโสุเครติ�สุท��ทรนทรายดำ�กวิ$าเป้+นเจ)าง��งท��สุ(าราญเจ)าง��งท��สุ(าราญ

สุรป้ เขาเน)นท��ควิามสุขทางใจเป้+นสุรป้ เขาเน)นท��ควิามสุขทางใจเป้+นหล�กหล�ก

แนวิค�ดำของเขาแนวิค�ดำของเขาสุรป้ไดำ)สุรป้ไดำ) ดำ�งน�4ดำ�งน�4


1 . ป้>จเจกสุขน�ยม ( Egoistic or Individualistic Hedonism ) เน)นควิามสุขสุ$วินติน เชี$น เอพ�คค�วิร�สุ2. สุากลสุขน�ยม ( Universal Hedonism )

สุากลสุขน�ยม เน)นการแสุวิงหาควิามสุขท��มากท��สุดำให)แก$คนจ(านวินมากท��สุดำ (โดำยน�บรวิมตินเองเข)าในคนจ(านวินมากดำ)วิย)

เชี$น เบนธั�ม , ม�ลล�

สุากลสุขน�ยม เร�ยกอ�กอย$างหน*�งวิ$า ป้ระโยชีน�น�ยม

( Utilitarianism )

แนวิควิามค�ดำในเร.�องควิามสุขแบ$งออกเป้+น แนวิควิามค�ดำในเร.�องควิามสุขแบ$งออกเป้+น 2 2 กล$ม ค.อกล$ม ค.อ


4.5 4.5 วิ�จารณ์�กล$มคติ�สุขารมณ์�จากมมวิ�จารณ์�กล$มคติ�สุขารมณ์�จากมมมองของพวิกคติ�อสุขารมณ์�มองของพวิกคติ�อสุขารมณ์�4.5 4.5 วิ�จารณ์�กล$มคติ�สุขารมณ์�จากมมวิ�จารณ์�กล$มคติ�สุขารมณ์�จากมมมองของพวิกคติ�อสุขารมณ์�มองของพวิกคติ�อสุขารมณ์�1 .ถื)ามนษย�ม$งแสุวิงหาแติ$ควิามสุข

อารยธัรรมของมนษย�คงไม$เก�ดำข*4น

เน.�องจากอารยธัรรมของมนษย� ล)วินเก�ดำจากควิามทกข�ยากของมนษย�ท�4งสุ�4น น�กวิ�ทยาศาสุติร� วิ�รบรษในสุงคราม และมหาศาสุดำาท�4งหลายของโลก บคคลท�4งหมดำเหล$าน�4กวิ$าจะป้ระสุบควิามสุ(าเร5จในชี�วิ�ติ ติ)องเหน5ดำเหน.�อย ทกข�ยาก ยอมท$มเททกอย$าง แม)กระท��งชี�วิ�ติ

ดำ�งน�4นดำ�งน�4น เหติผลของกล$มคติ�สุขารมณ์�เหติผลของกล$มคติ�สุขารมณ์�จ*งไม$ถื,กติ)องจ*งไม$ถื,กติ)อง


2 .โลกน�4น$าจะม�สุ��งอ.�นนอกจากควิามสุข เชี$น ควิามร,) ควิามงาม ศ�ลธัรรม ถื)าม�โลกอย,$ 2 ใบ ให)ท$านเล.อก โลกใบแรกม�แติ$ควิามสุขอย$างเดำ�ยวิ อ�กใบหน*�งม�ท�4ง ควิามร,) ควิามงาม ศ�ลธัรรม ม�ติรภาพ

ท$านจะเล.อกเอาโลกใบไหน ?3. ควิามสุขเป้+นภาพมายา ม�ใครเคยพบแติ$

สุขโดำยไม$ม�ทกข�เจ.อป้นบ)าง ย��งมนษย�แสุวิงหาควิามสุขมากเท$าใดำก5ย��งห$างไกลจากควิามสุขมากเท$าน�4น ม�ค(า

กล$าวิท��วิ$า


หนทางไป้สุ,$ควิามเป้+นแชีมเป้C4 ยนยากย��งหนทางไป้สุ,$ควิามเป้+นแชีมเป้C4 ยนยากย��ง

แติ$การร�กษาควิามเป้+นแชีมเป้C4 ยนให)คงอย,$แติ$การร�กษาควิามเป้+นแชีมเป้C4 ยนให)คงอย,$ติลอดำไป้น�4นย��งยากกวิ$าติลอดำไป้น�4นย��งยากกวิ$า


(Schopenhauer : 1788 – 1860 )


โชีเป้นเฮาเออร� (Schopenhauer : 1788 –

1860 ) น�กป้ร�ชีญาชีาวิเยอรม�น ผ,)มองโลกดำ)วิยควิามทกข�ระทมกล$าวิไวิ)วิ$า

“ ชี�วิ�ติมนษย�แกวิ$งไป้มา ระหวิ$างควิามทกข�ก�บควิามเบ.�อ

หน$าย คร*�งหน*�งของชี�วิ�ติเติ5มไป้ดำ)วิยการดำ�4นรนท��จะพ)นทกข� อ�กคร*�งหน*�งเติ5มไป้ดำ)วิยควิามทรมานท��ไดำ)ร�บจาก

ควิามเบ.�อหน$าย ”

“ ชี�วิ�ติมนษย�แกวิ$งไป้มา ระหวิ$างควิามทกข�ก�บควิามเบ.�อ

หน$าย คร*�งหน*�งของชี�วิ�ติเติ5มไป้ดำ)วิยการดำ�4นรนท��จะพ)นทกข� อ�กคร*�งหน*�งเติ5มไป้ดำ)วิยควิามทรมานท��ไดำ)ร�บจาก

ควิามเบ.�อหน$าย ”


ติ�วิท$านเห5นดำ)วิยก�บแนวิค�ดำแบบคติ�ติ�วิท$านเห5นดำ)วิยก�บแนวิค�ดำแบบคติ�สุขารมณ์�หร.อไม$สุขารมณ์�หร.อไม$ ??

ล(าดำ�บติ$อไป้น�4 จะไดำ)พ�จารณ์าแนวิค�ดำล(าดำ�บติ$อไป้น�4 จะไดำ)พ�จารณ์าแนวิค�ดำของกล$มคติ�สุขารมณ์�ของกล$มคติ�สุขารมณ์�

ภาคที่ 4 เป้าหมายของชีวิต

Documents