1

47و 46شماره

47 46 ارـضو

1392پاییش سهستاى

پژوهشيي علمي، آموزشي، فصلنامه

مركس تحقيقات معلمان شهرضا

محمدرضا آقاخاوي ول :ئمدير مس شراي سردبيري زيرنظر:

)به ترتيب حروف الفبب( شوراي نويسندگبن:

مسعد تاكي دكتر محمدعلي ابالحسىي

دكتر اكبر مىصف غالمرضا جاوشايدكتر مريم رفعت مىاز ذيالفقاري دكتر محسه شيرعلي محبب سىجري

مىير واجي علي فارسي مصطفي مىصف

بب تشكر از همكبري: مديريت آمزش ي پريرش شرستان شرضا

طرح ريي جلدي پشت جلد:سيدمحمدرضا طبيبيان

رحمتيجاد خشىيسي : محمد

نشبني دفتر فصلنبمه : تحقیقات هعلواىهزكش ، 38فزعی ، ضیذ هطزیتلار -ضزضا

0321-3216016تلفي :

خايذ:آچ در ايي ضوار هي

صفح عاى

2.................................................................................................................................................................................... سخي آغاسيي

چزا؟! رای حسيي)ع(چگ سجزی /اس رحلت حضزت هحوذ)ص( تا عاض ب 4..................................................هحب

ل فضيلت / ذس اهيي ا... فزقاي ديذار با ا 12............................................................................................................................ه

ذت ای آى بز فزاي پياهذ دکارآهذی ساىخ اجي/حصيلي داص آه يز 14.........................................................................ه

ردی ضز ضزضا( ه سی ضذى فزسذاى )هطالع اهز الذيي گزايي اجزت بز طالبياى/تأثيز ه 21.............حويذ

اد زاهي/ قص ساى در هذيزيت اقتصادی خا 29..................................................................................................... ..........علي ب

زا حذاد /جغزافيا در توذى اسالهي 38........................................................................................................................................س

ابساهاي اس تقادی اصزخسز ا د / ضيزييديذگا سگار خ 45........................................................................کبيزی ای ر

ذ هذار 50................................................................................................................................................ ليال حجتي/ هذيزيت فزاي

عابذی/ازصی ضيويايي غذا ز 55................................................................................................................................................طا

ای کالسي، هيشاى يادگيزی پزسص ي ي استين با اجام ارسضيابي تک ت ساى را افشايص چگ ين؟ داص آه د

ا/ چالص ا يکزد سش فزاگيز ، ر 58.......................................................................هحوذرضاآقاخاي / ليلي صوذی آه

ز ضباي، حبيب اهلل اهيزی........................... رش ضزستاى ضزضا/ هظا پز سش ای اس اخبار هذيزيت آه 65گشيذ

2236614: ، هجتوع پزدیس تلفيهیذاى ضذا -تایپ تكثیز هز

بي خاذگبى ثب خد يسذ ياب ليت دبسخگيي ث دشسشهسئي يست ي ظش دفتش اذيشب، ضشستب هجيآساء هذسج دس هقبل

14فت zarثب قلن WORD XP ث صست يكش چبح شذ ثبشذ تبيخ شذ دس هحيط A4 ثش سي كبغز هطبلت اسسبلي ثبيذ هتشجن است.

ثش هقبل ثبياذ ساى اص ظاش ثبيذ دس حبشي هطلت هشخص شد. …شكل قشاس گشفتي تصبيش، جذال وداسب تحيل داد شد.

چبچ اص هجع هأخازي دس شاتي هقبلا بي علوي في دقت الصم هجزل شد. دس اتخبة اط دستس صثبى فبسسي دسست ثبشذ

هقبل بي تشجو شاذ ثبياذ ثاب ي دس اتخبة يشايش هطبلت آصاد است.اذيش استفبد شذ است، ركش آى هأخز ضشسي است.

وكابساى كيذ، ايي هضا سا قياذ كياذ آى ثبشذ چبچ هقبل سا خالص هيخاي داشت ثبشذ هتي اصلي يض وشا هتي اصلي ن

اذيش هحتشم دس گبم اسسبل هقبالت، آدسس شوبس تلفي جت توبس سا يض دسج وبيذ. ي آهابد دازيشه شگا اتقابدات

ثبشذ. سا حلبي اسصشوذ خاذگبى گشاهي هي

وایذ.اذ، صویوا تطكز سپاسگشاری هیا ارسال هطالة تا ها وكاری ودیی اس كلی وكاراى ك در اهز هصاحث اذیط

ایذ.اذیط ی ارسال فزه یك سخ اثز خد را ت دفتز فصلاه ی« در تستاى دستاى »س وكاراى ال قلن تقاضا هی گزدد ،جت هعزفی كتاب در تخص ا

http://shahrezatrc.irآدرس وب سايت هركز تحقيقات هعلواى شهرضا:

2

47و 46شماره

/هغؼد تبکیاي بم ت ثتزيي عزآغبس

«ڈن اهلل واڄی اهلل وال ٸوه اال تاهلل »

زوو ؾوه تا اڄهی ؾه نو وڀای ار وڀا ووساڊ زو»

نو تاای ار تاا ٬اٴاڊ و ټا زو ؾه آزین ار نٵ

یاووار زو ؾه نو ووی اور وو های ایاڊ و یاوټو و

ڈساٸاڊ و و وٶ وڈهزو ؾه یثار ڀٵر وڀووی ایواڊ

( ټٳ االا# یىاڄىین ڈیثىی« $ ناڊ زو و ناچ و

ٴڃ ناڈه انىیه ی نو تا ټډی زانی تا آڈى اڈا اسوا واڈیوىوا

ا٬ ڈ٭ا و ڈسغڇ –آڈى( ته ٸوڂ نانڇ وټس ٤اهه ٵااوه

« ؾا»خیونىو، ڈانىڊ ته ټوو ( و ٴسن ته اه ڈی» ) ٴا٠ڃ ٸآڊ

تی ا یاوه اڂ ار ایون نویه ی ڈوٴوٷ و «( آا اه توو

وكاذ ٸڅوڇ هډٽوااڊ ٴا٠وڃ ٥ف اساڊ ، آئینه ی انىیه و

ته ویه ، غایځاه یاوټو و زػىیوى نوا٤اذ یوااڊ ٴسوه تووه و

ډا تا اڈٽانازی ته ڈازوة ټډسو ، و یاانی ټه ٸثڃ ا ڈا و ار(

ای٣ ز٭څیډی تیا هر ز ، ؾاٮ وان و خوو ٴنوىاڊ

ڈو٭ڃ ز٭څویڇ ونوى و این نانوه ی ٴهنوٿ ڈكوو ا وون ټ

وزتیر ا و این ڈاازن ٬څډی ته ور ڈا و ډا انیىنى(

ی هډٽوااڊ ڈكسوچ اهوڃ وو ه اڂ خی ا ڈها٤ثاڊ نویه

یٵی ا ټه نواه ټویڇ ه ټساب ڈٵیى و –ټساب و ڈ٥اڄ٭ه

ڈ٥اڄ٭ه ټوه ایى ته هډٽااڊ ڈساٶ نوو زو٣ هډوین نویه ،

، تا هډاڊ نواه و ؾڇ واوسی ټوه این غا ڈ٭ٴی نډائیى و

ټه ؾووڊ ته زٹویر ٴڃ ناڈه ی نوو وایى ووایڇ ( اڈیى وایڇ

خی ، تی غواب نډانى(

ؾوڊ تځیڇ ویځو * ڈنڂ ها ه ٴر ډا كثر ټ این وو

« قاٴ٧ » نسواڊ ته هڇ یىڊ

ڈاه ڈكچ توا نواچ قوین وو و ه اڂ ٸډی تا ڈكچ آا ڈی

اوالو و اكاب او ، الچ تا نوڊ یىاڄهىا و ڈ٭سثار و$٪ #

غاووانه ڈكسچ( –اهلل ٬څیهڇ

و واڂ ا * غهاڊ نوڊ ی تنیاو ار هىا» ته ٸوڂ تیىڂ 5

« ڈكچ آٴیىنى

ډوی ، ٤څوو٪ ز٭اڄی و زٸی االچ ٬یو ، خیووی نووڊ تو

اوظ ڈ٭نوی نویى قٷ ت ٨څډر تا٤ڃ ، آتیای ونور ویون ،

واٸ٭ی ٬ٷ تنىه ت نوىا ،و وهوڇ ڈكوچ و وڈین ټوتال تو

ټتال آتوی هډه ی نواٺ » ا این ثة ار ټه 5 زػڅی ټو و

ار ( ناټی ټه ه يه ی آڊ ڈه نډوا ٬اوٷ زوین تنوىڀاڊ

نىار وټتال ، اتسىای وڄهایی ار ټه تا ٬اوا ڀوه نوووه

ووڈین ڈاه « ٵ » و (« ڊ ار انى و ٬اوا و تڅنىی انا

خی ا تیو٫ االوڂ اور ( وڇ ا ڈاههای ٬تی( خ ا ڈكچ و

انځیزین ڈاه نىا 5 و هٵسڇ ٵ ، هاوذ ق١ذ قن تون

و یوهڇ ٵ ا نك وډوه انوى و )ا اڄالچډ٬څیه –٬څی

ڈوی ناڈنوى ( و تیور « ات٭وین قوینی » تیسڇ این ڈاه ا

$ # ( )ٵ ، و قڅور ووڂ ڈٽوچ اوالچ اور وهسڇ

اغډنى اڄهی و وىٲ نواٺ خنهواڊ وی ټه ڈوایى ڈ٭٩ڇ و

این ڈاه تناتٸوڄی و هاوذ ضاڈن اڄكػع ق١ذ و آن )ى

( ااین غهر توو ټه آڊ خی خاای )یه اڄالچڅ٬–اڈاچ ٠ار

و ٵ ار این ڈكچ » ڈاڊ ق١ذ اڈاچ نډینی $ه # ٴڈوو 5

«ټه االچ ا نىه نځه واسه ار

%%%

آڊ *اٴسواو * آڊ ن ټه تپ * آڊ ازٵاٶ و ڈی اٴسوى * اٴساو »

توو و ڀوچ ث* ڈی اٴسى*اڈا ، او )آڊ ازٵاٶ و ،اڊ ټه ڈپ

و آتاڊ ڈاه ڀسه ، یٽی ا ڈكثووب (ٸی اڈین خو« ټه اٴساو

ځی نوو ا زوا نانوه ی اتوىی زین و ټوازین هډٽااڊ ٴهن

# اوساو +,.,)-4.,تىٸه ټویڇ( اوساو ڈویف اهلل غډواڄی $

3

47و 46شماره

وی وو ب وڈوٶ اهڃ ټساب و ونٷ تهو زإ زایم ،٬اٷ ټسا

ټساب نانه ی ه٠ا 5 $ ٴهنٿ ویو یا ٬الڈه ٤ثا٤ثایی اڈو

وټساتهانووه ی وواقة اڄڈوواڊ $٬ووع # ( ایوواڊ و ټووال و

و وان غوی نوو توو ( ا تو ټوه ویین ڈكثوب وان آڈو

هن ڈی ڀٵر( وڈن٩و ن٩ ڈكثر آڈی هډٽااڊ نوو تووټوه

ڀڈی تیاڊ و ڄ٥اٴر ڀٵسا واور( ؾنانٽوه و وٵ و ق١و، توا

وی ټوه توا نو ڈتی ، تا اتیڇ وڂ توای ڈوی ټوو و

اقا ى، ټوازین تووو ټوه هډیوه ڈوی نر نثوون

آڈونر $ ته هووو ڈ٭نوی الچ وڈس٭وىی ټڅډوه # ( ڈی آڈونر و

ڈوپ ٴنوى –قسی ت٭ىا هډځین زین قاوضه ی نوىڀانی

ا خوووا اڈووا ت٭ووى ا ټساتهانووه و اٴا٠ووه وو نووى( –غوووان

ا ټساتهانه ی اقة اڄڈاڊ یٻ هډىچ ٸىیډی و وډیډی نووو

تووو ټوه توه آنػوا یاهنډوای خوهوځان ا ور واو( او یاو و

ڈاغ٭ه ڈی ټونى( ٸثڃ ا آنٽه ته غر و غوی ټساب ت آیوی ،

ا ڈیاڊ ؾنى ها غڅى ټساب تځویى تځویی زا ټاٴی توو ناچ آڊ ا

وایڇ یا نىایڇ ا ایاڊ وو ټساب تغای ڈانى 5 ټساب اغډنوى و

« وٵناڈه قوع » و /2.,زواڄیٳ « ( زایم ه٠ا» ڈډس٫

اساو غډاڄی ته ڀٵسه ی ٬یوان « ٽه ا ٸډه زاڈ» ڈووچ ته

نه ناڄیى ( یوٻ ڄك٩وه ؾووڊ ، و هنځاچ ڈپ هڇ نه ٽوه ټو و

ډ٫ ناڈو ى و قاڄی ټوه آڊ ڄثهنوى نوو تو ویډای

ضثر اتىی ىه توو 5

ؾبى هزد ههي ثب ت گين »

« چ هزگ آيذ تجغن ثزلت اعت

«اٸثاڂ الهوی»

ا ت٭وى ا وو «خو هو » خینهاو واوه تووټه5واه یاهڃ ٴ١څی

»ټڅډه ی »و «آڈوو ا٠واٴه ټننوى، آڊ ڈوو ٬یو، « خوو

ه آڈونسن و خو یاٴسنی ، ا ؾڇ غان تا توو ؾهاس

اڀ و ٸڅډو نو غویی و نو ڀسی نثاى،زٽا ڈالڂ آوی تی

یٽی وٳ قاڄی و زټ االوڄیاء ٥٬ا نیاتوی، و نهواهى توو(

ویم ڈوا وی توا ڈیوىاڊ ا ټوویی ڈوی »ا ڈایم آڈىه اور5

ڀسنى ته آیاتی ویىنى ټوه تانوٿ و اٴٽنوىه توو(ویم توه

ڀٵسنوى «ڈی وانیى این آیاب ؾه ڈی ڀویوى »ڈیىاڊ نوو ڀٵر5

ڈن ور ڈی سانڇ و نچ خ »یم ڀٵر5آیاب ڈی ڀویى5 (نه

اوالـ،خو هو هوڇ غو و این ڈ٭نی یا٠ر ار و«ڈی وهڇ(

قټور ا ڈ٭نی ویځی نوىاو( خ واوڊ ،نچ ور ڀٴسن و

ی ڈػهوڂ تا زال ڈىاوچ و وٸور الچ و زكډوڃ ووسی و نٹ٥ه

هسی زا یىڊ ته نسیػه ی ڈ٭څوچ ،این ن٣ ی یٻ خو ه

ڈٽسثی ار(اسی اڀ خو ه ڈ٭نی ای غ این وار ونیوای

ډی ٴهډیى(قاٴ٧ ڀویى5اڈو ڈا ڈ٭نی زاڀی ا ن

خبطزت،کی رقن فیض پذيزد،یبت»

«هگز اس قؼ پزاکذ رق تبس کی

اڀ ا نٹ های خاټنىه ی ڈوهوچ نوىڀی توه وقوىذ واٸ٭وی »

یا قټر ا غډ٫ ټطاذ زوا «یىی،ته ٴی قٹیٹی یىه ای(

خووه اهوی توه آڊ قٹیٹور تڅنوى وقىذ ون،تىوڊ ٬ن

و ووه ی )ی تپ ایانی ڈٹیڇ آڈیٽوا نیر(ته ڀٵسه ی ناتٱه

تای » «ن٩یه ی ا٤ال٪ »خو ٴو ٴ١ڃ اهلل ٠ا ،ڈثسٽ)ڈ٭ا

وان خوه ایانی ٬ی خیٴسوه نیور ،خیوٴر هډور ڈوی

نواهى(ته ٬نواڊ ڈ٭څډی غهاڊ ویىه ته ډا$وانػو یاڊ و وانو

خو هاڊ ایاڊ#زویه ڈی ټنڇ تا تناڈوه یی،خوسٽا و غوىیر

٬ٹة ڈانىڀی ٬څډی ټو ڈاڊ ا ت٤ٲ ټنیى(ه وانځاه تپ

تایى وهای ڀٵر و نوو ا ڈیاڊ خیواڊ ٬څوڇ و وانو غىیوى و

زا نو ٬اٴانوه ڈنث٫ ٴهنٿ و هن و قوه های ڈ٭نوی تا ڀاو

ای ت ڀسه ی ٴناوی تساتى(ڈا تایى نو ڀا تایڇ ا اقااذ

و زٽنو ڄوی وب و ټنوا ونر ناچ ووی ټنیڇ و ا ٴناوی

-4.,وناڈه ٶ * ته آتاڊ «نوو اسٵاوه ټنیڇ(

4

47و 46شماره

باسم تعالي

اس رحلت حضزت هحوذ)ظ( تا عاضرای حسیي)ع(

چگ چزا؟! محبوبه سنجري / دبير الهيبت و معبرف اسالمي

زوین اووا نوىڀی و ٵكاذ زوایم و آضوا تػاڈانوىه ا ټهون

اناڊ ا اهاڊ، نواتٯ، هنڈنىاڊ و وانډنىانی ناچ توه ىه ټه

ه ټىاچ زډاچ زال نوو ا تٽا ڀٴسه انى زا غاووانوه وونى اڈوا

ناڀهاڊ آڊ ڈ٩اه ٩٬ډر و ٽوه و غالڂ، ؾهه و نٹواب نواٺ

ټیىنى و ؾه تا ٴاڈوو وىنى( ؾنانٽوه و غیوىه ٬واڄڇ یوا

ڊ تغا نیر یوا اڀو هور، هډوواه ٸوین اٴسهوا نانی ا آنا

ناچ و اض آڊ ټو غاویوى اور »نیر ټه و زایم قیاذ ت،

ټه ٸىذ ت ووسی واسه تاى و و اه و٭اوذ زوووه هوای

تی، وڀا ڀانیىه و هىٴ تا هىٲ ٤ثی٭ر نىه و قا

,«یٽی تووه ار(

ٸوىڈهای ڈ٥ډو ن و ناچ و اض آڊ ټو غاویوى ڈوی ڈانوى ټوه توا

اسوای تی ڈاننى نوی و اه قٷ ټویىه و هډه ٬ډو ا توه

ٴڈاڊ ناڄٷ یٽسا وٸٳ نىڈر و ااو و انػاچ هوایی ڈهڅووٶ

ټوه ار(

ایناڊ ٬ډی ووڀ ته قیازی اتىی و تی ڈنسهوا ڈسوڃ ڈوی »

وو $آی# ناچ آڊ ټ و وٴس نا٤اذ ت غاووانه ار ټه ا

نوونواهی تاالز ٴسه، ا ڄای قٹی ور وسه ٥ف زن٭ڇ و

و یٵسه آاوی و خیٴر تیر تووه ار یواو و آواه ؾنوین

-«تا زانه غاویى قیاذ هډنوار( یټ

و ؾنین ټو ٬واه هوسی اور ټوه و زوایم قیواذ تو

څی اهلل ٬څیوه و آڄوه خیواڈث « ڈكډى»ڈاننى ویىه نىه ار(

ا والوذ زا ت٭طر، ا ت٭طر زوا هػوذ و ا ڀاڈی االچ ار ټه

هػذ زا قڅر، وغوو نانین تا نی و تټر و ڄ٥وٳ و ؤٴور

هډاه تووه و تا نو هىایس، انواڊ ا توه اه هوایی و و٭اوذ

اتىی، اهنډایی ټووه اور( ڈكډوى$# ا غانوة نىاونوى توه

اڄر تڀیوىه وىه اور و ایون ڄك٩وه نووانی، آوا ت٭طور

ننىه اور(ٴ

اڈا زا ڈكډى$# اڄر نوو ا ا٬الچ ټنى، غهاڊ هډؿناڊ وٶ

و ٨څډر و زایٽی ار(

ویځ قسی وینها هڇ نډی زواننى خناهځاه این ڈوچ تانى ټه ایون

وینها ته انكاٲ ټیىه ىه انى و تا آنؿه خیاڈثاڊ خیین آووه

ر ټاهنواڊ انى، ڈین زا آډاڊ زٵاوذ واو( وین یهوو ڈڅ٭ثه وو

ووغو و ونیاخر ار( وین ڈیف نوتاڊ زٸی آتاء ټڅیوا و

وواهاڊ و اڈیوواڊ و ویوون زوور وتووه انك٥ووا٢ نهوواوه و اتووا

ټوتی ڈوچ ڀویىه ار(

هډه و انس٩ا وٸو٪ ڈ٭ػه انوى، او غهواڊ و اڄسهواب ایون

انس٩ا ڈی وو( اڀ غ این ار ؾا و آڊ وة ٴننوىه ټوه

# ٸىچ ت غهواڊ نهواو و ټائنواذ ا وٶ و نوو ټوو، ڈكډى$

ڈوڈانی ټه و ڈینهای وو و نویٻ، و آٴاٶ نوو ایون نوو

نیه ټننىه ا ڈواهىه ټونوى، آڊ ا توه والوذ هوایی تهو

نػاذ وهنىه ڈنوب ټونى

نویى االچ، وین قٷ، ٤څو٪ ټو( ڈكډى$# ٨هو ټو زا ا

ڊ، ا ٸڅة هډه سڇ ها و توی ٬وىاڄسی هوا، ا٬ډاٶ زیڀی های ٸو

ته ااوه خووڀوا یٽسوا، توا وىای وای نووو، و آڊ تهووذ

ناڈوی و وو، و ڀو انانها تهوانى5

یا ایها اڄنا انا نڅٹناټڇ ڈن يټ و انطوی و غ٭څنواټڇ و٭وتا و »

«ٸثائڃ ڄس٭اٴوا اڊ اټڈٽڇ ٬نىاهلل ازٹیٽڇ

و نی آٴیىیڇ و $تووذ# ڈڅسهوا ای ڈوچ، ڈا ډا ا ا ڈوی»

و ٸثائڃ ٸا واویڇ زوا تىانیوى ټوه تهسوین وډا نوو خووڀوا،

«خهیټازین ډار(

5

47و 46شماره

ڈكډى$# آڈىه توو زا تا ٭ا آاوی، تاتی و تاوی انوانهای

زكر سڇ ا ا څ٥ه غثااڊ و سډځاڊ تهانى و ؾنین نی ى

ه تا آیاذ غانثه ٸآڊ ټیڇ و ته ووی ز٭اڄیڇ آڊ ق١ذ هډا

نه زنها و غیه اڄ٭ب ټه ڈین های ویځ ا نیو توه ڄوه

وآوو ( ڈوچ و هغا این ىا ا نیىنى و ته نوا٤ ودونى،

انىیه ټونى و ایډاڊ آوونى و ؾناڊ نه١ر ٴٽی توی ڈاننوىی

غهاڊ االچ ا و تڀٴر ټوه قاوڃ آڊ خوو وانوډنىاڊ،

ڊ، نوینىڀاڊ، انسنااڊ، خٽاڊ و ڈ٭ډاانی تی ن٩ی ڈسٵٽا

و ایه ٴهنٿ و زډىڊ االڈی ار(

زا غایی ټه غهاڊ وب نیو و خزوو ایون ٴهنوٿ و زډوىڊ ا

٨څډاذ غهڃ و ناوانی و ناٴاذ نٵذ انځی تیوڊ آڈىه و ت٭وىها

ټه نوو ته خیٴر نائڃ ى نثر ته نانر آڊ زوغه و ٬الٸه

او و د تا زغډه ٸآڊ ټیڇ ته تانهای اوخوایی ٤ث٭وا ناڊ و

اسیاٶ ڈوچ ته نانر خیاڈث االچ تیوس وى توه ویوه ټوه

نویوونىڀاڊ اوخووایی تووه اووسثاهاذ خیووینیاڊ نوووو و ڈوووو

ٸ١اوزهای ناور اڊ و ڈوو غهاڊ اوالچ و خیواڈث و ٸوآڊ

واونى نوه زنهوا ایون ټیڇ ٬څنا ا٬ساٲ ټونى و و آضا نوو ناڊ

وین ڈٹى و خیاڈث ٩٬یڇ اڄاڊ آڊ ت قٷ انى ټه تی تاالز ا

آڊ انى ټه ایناڊ وتاه اڊ ته ٸ١اوذ تنیننى و ای وهنى(

آضا تی ډای ټه و ایون ڈینوه و ټووهای اوخوایی توویه

انځڅی، ٴانه و آڄډاڊ ؾاج و ڈنس ىه، ڀواه ایون او٬اور

ڊ، ز٭ىاوی ا این آضا ته تواڊ ٴاوی نیو زغډوه ټه ا آڊ ڈیا

٬ زٹوی توه خیوځاه »ىه ټه ا ڈیاڊ آنها ڈی زواڊ ته ټساب

انځڅیوی، زغډوه « غواڊ ویووڊ خویور »زاڄیٳ « ڈكډى و ٸآڊ

ڈكډى، خیٱډثی ټه ا نو »و ټساب « یىالڈ٠ا ٭یىی»آٸای

اڈوا .ټو( ااه« ټنساڊ وییڃ ڀ وڀیو»زاڄیٳ « تایى نانر

آنؿه ڈا ا ته يټ این ڈٹىڈه واوار این ار ټه ته قٽوڇ آیوه

، هډانووا و ڄٹووىټاڊ ٴووی ٸووهڇ ٬ثووه الوڄووی اڄثوواب»ټیډووه

$وه یوٳ آیه « واسانهای آناڊ تای نوڈنىاڊ ٬ثزی ار(

,,#/

ڈی نواهیڇ تىانیڇ ؾه ٬واڈڅی تا٬ص وى ټوه زډوىڊ و ٴهنوٿ

نووو ا ونثواڂ ټنوى ؾوا غاڈ٭وه االڈی نسوانى ی و٭ووی

االڈی وؾا انسالٲ و زٵٸه ڀویى ؾا هناڊ خیاڈث ڀاڈوی

اڄووا٪ ناویىه ڀٴسوه وى و ا ڄك٩وه قڅور آڊ راالچ و قػ

تڀوا، نونوی و تی ا٬سنایی نثر ته آنؿه ازٵاٶ ڈوی اٴسواو

واڈنځی هډه ى ! ؾا یااڊ اسین خیواڈث زنهوا ڈانىنوى ؾوا

ق١ذ ٬څی $٪# ته هاوذ یى ؾا ق١وذ اڈواچ قون$٪#

ڈ٩څوچ و تی یاو ڈانى و ؾا نانىاڊ خیٱډث$# تا ؾنواڊ و٠و٫

وڄهای و ټتال ته هاوذ یىنى

ؾا ڈوچ ته ٨اه ڈڅډاڊ ټوٴه تا ٴنى خیٱډث نوو و یوااڊ او

هډاڊ ټونى ټه تا ټاٴاڊ ڈی ټونى ؾه ى ټه خ ا ڀور

ڇ ٸڊ ا ٨هو االچ آڊ انىاه ا ٴٹه االچ و اقٽاچ ویون توی نی

ا٤ال٪ ڈانىنى ټه نىانسنى ؾځونه ڈنٽی ڈی ټننى و ؾوه ننځوی

–واڈنځیاڊ ڈی وو $وال زٹسڅواڄنٵ اڄسی قچ اهلل اال تاڄكٷ

#( ؾا ٸسڃ نٵ ته ناقٷ و ویىه آناڊ تی ڈٹىا -.تنی اائیڃ،

ڀویى

وسی تای این خ ها تیاتیڇ نهر تایوى تای اینٽه خام

اغسډا٪ االڈی ا ور و و وو ڈقڅه ا زایم تنایڇ5 یٽی

اغسډا٬ی ټه و اڂ یاوهڇ هػذ وٽڃ ڀٴسوه تووو و خیډثو

ڈوچ! ڈن ڈیوچ و وو ؾیو ڈهوڇ ا »ڀاڈی االچ تىانها ٴڈوونى5

« تای ډا ڈی ڀاچ( ټساب نوىا و ٬سوزڇ ا( اغسډوا٪ و ود

ڈڅډاناڊ و اڂ سڇ هػی$اڂ ڈپ ڈ٭اویه# ا زكڅیوڃ و

ټه اڄثسه تی ؾنین اڈ ڈهډوی و یوٻ ڈٹاڄوه 0تی ټنیڇ(

نیر ته ناؾا ڈا توذ ناله ته ٴڅهای ایون ټوزاه ڈی

٬واڈڃ توذ ټوزاه ااه ای ڈی ټنیڇ و زكڅیڃ ڈٵڃ این اڈو

ڇ(ا ته نواننىڀاڊ زویه ڈی ټنی

قاڃ تی و ؾنى ټساب زایهی و خوهوی و ایون ڈینوه

نٽاذ ی ار5

نى، نوتی هوا و ڈڅډاناڊ ا ٬ خیاڈث وو ڈی ىه انىاه ),

نڅر های ڈڅډانی ا تیس ٴاڈو ڈی ټونى و یذ های

6

47و 46شماره

٬ غاهڅی توین آنهوا نوىه ڈوی وى، تزوی ٴووی نواوی،

ٺ تزی، ز٭ة هاب ٸووڈی و ټینوه تنالٲ زٹوا ته ٬نواڊ ڈال

زوی ها قاڃ این ٬ٹة ڀو ته نر های غاهڅی تووؾیی ټه

ٸآڊ ٸثال و ڈوو آڊ ته آنها هوىا واوه تووو $آڂ ٬ډواڊ آیوه

,//#

اټطیر ٸیة ته ازٵاٶ ڈڅډاناڊ ټه آڊ وها و ثه غیه )-

و ٬تساڊ نىڀی ڈی ټونى، و خایواڊ نالٴور ٬ډو ڈسوڄوى و

٬ ٬طډاڊ خو یاٴسه و و آا قٽوڈر ڈ٭اویه واو اغسډوا٪

ىه توونى(

ا آناڊ ټه خیاڈث ا ویىه و كثر او ا ویاٴسه توونوى، ؾنوى ).

زنی تاٸی ڈانىه توونى ټه و ټوٴه، ڈىینه، ڈٽه و یا وڈٷ ته و

ڈی تونى( ڈوڈانی هٵساووؾنى اڄه ټوه زوغیف ڈوی واونوى توه

خوانسن ته ټاهای نىڀی آڈاوه توسن توا وٵ آنوذ غای

تانى(

اټطیر ڈوچ تهو ٤ثٹه غواڊ ټه ؾل ٴ٭اڄیر اغسډوا٪ )/

ا ته قټر و ڈی آوو ی٭نی آنانٽه اڂ ٬ډاڊ تین تیور و

خنع زا ی و خنع توو آنؿه ا ن٩اچ االڈی خی ؾوڇ واوسنى

٭ى تن ٬ا و وڄیوى قٽوڈسی توو ټه ڈ٭اویه و ڈٱیه تن ٭ثه،

و ویځ ااٲ اوه های ٸی اواه ڈی ټونى( ڈوڈانی ٴاوٷ ،

سډٽا، ڈاڂ انىو و ناوخر( این نڃ زا نوو و ڈكی٣ نوو ا

نانسه توو، قاټډاڊ تی قډی ت نوو ڈی ویى ټه ه ڈهواڄٵی

ا ڈی ټر یا ته نىاڊ ڈی اٴٽنى(

وانیڇ ی٭نی خهیڀای آنؿه آڊ ا وـ ی٭ر االڈی ڈی ن )0

و ٬ىاڄر و اغسډا٪ ویىه نډی ى و ا اقٽاچ اغسډا٬ی وین زنهوا

غډ٭ه و غډا٬ر ونٹی واور $آڊ هوڇ تووذ زویٵازی# زوا

غائی ټه وڄیى تاو ڈاوی ٬طډاڊ ټه ا غانة او قاټڇ ټوٴه تووو

تاڈىاو ڈر ته ڈػى ٴر و نډوا وثف ا وه ټ٭ور نوانوى(

اڀ ڈی نواهیوى ؾنوى ټ٭ور ا٠واٴه ټونڇ د ته ڈوچ ڀٵر

#0ظ – 00$٬ٹى اڄٵیى

آڊ وسه ا ڈڅډاناڊ ټه هسځیی ٬ ٬ډ ا ویىه توونوى )1

و ا تیڇ تانوار او ڈػثو توونى ٨اه ټوا ا قٵو٧ ټننوى توا

تنووای ڈاڄی ټه و ووه ت٭وى نویة آنواڊ وى توای نووو

نډی نواسنى آای نوو نىڀی آووه ای آڈاوه ټوه توونى و

ا ت هڇ ننى( خ هو قاوضوه ای ټوه خوی ڈوی آڈوى هؾنوى

ویڅی وور ڈوی ټونوى زوا ا إڈهاڄٳ ٨اه وین توو، تای آڊ ز

ن وغىاڊ و اڈاڊ تانى ته نوو ڈی ڀٵسنىتایى تا غډا٬ور

ڈڅډاڊ توو و نثایى تا ڈاڈىا غاڈ٭ه االڈی واٴساو، قسوی اڀو

1ٴاٷ تاى!

این ؾیی ار ټه و ټالچ اڈاچ قین$٪# تاها نیىه ى ټوه

ڈوچ تنىه ونیاینى، وین ا ت تاڊ ڈوی وانوى ؾنانٽوه 5»ٴڈوونى

«نىڀانی نوو ا تىاڊ واڈاڊ واونى(

ا وی ویځ ڈڅڇ ار ټه و ڀوه و ټنا قػا، ٬واٶ و )2

وا و قسی و ڈټیر قٽوڈر ڈ٭اویه ڈڅډانانی خاٺ ویون، خا

ور ټوا توونى ټه تا اټطیر هډاهنځی نىاسنى تڅٽه ا آنؿه

ڈی ټونى، نع ڈی تونى وڄی تیوس اینواڊ نووو ا توه ټنوای

ټیىه توونى و وڀا ا ته ٬ثاوذ ڈی ڀانىنى و اڀ هوڇ خوای

خی ڈی نهاونى و هنی ته وو وین ڈی ڀٵسنى یا ټی ا آناڊ

قػتن ٬ىی و ویى هػوی و ((( نډی نیى یا نوسی ؾوڊ

واسنى( $ٸیاچ قین$٪# یىغ٭ٵ هیىی#

ڈوچ ڈ٭اویه ا ته وسی نډی نانسنى و او ا كاتی تپ )3

وڂ نىا ڈی ډونى قسی اڅوة نوٻ ڈٹىواڊ و غنوٿ

ووٵین تووه هډووین وڄیووڃ ا غنووٿ تووا وی نوووووای ټونووى و

څف ټونى(هډین ها اڈاچ قن ڈػسثی$٪# ا واوا ته

ڈ٭اویه ټه ا ڈاڊ ٬طډاڊ وی ټا آڈىه توو توا ٨واهٴیثی و )4

وڃ ټای ٭ی ټو ا ا٬سٹاواذ ٥كی و ٨اهی ڈووچ توای

ایػاو تى٬ر و ناٴه و غ٭ڃ و وین ا هیؽ ټوی ویٯ نٽنى(

ٴ١ای ٬ډوڈی تای ڈ٭اویه آڈاوه توو و قىوو ؾهڃ اڂ ت ایٽه

توو و او و نوالڂ ایون ڈوىذ هویؽ قٽوڈر و څ٥نر زٽیه وه

و و ووثی ا و ټووا نوووو ووسی نوواڊ نووىاو و هډووواه

7

47و 46شماره

تویڅه ی ڈاڂ و ((( ت یااڊ نوو ڈی اٴوو و قسی زا آنػوا خوی

ٴر ټه زډیڇ ڀٴر زا نىه ار این خاوواهی ا و نوانواوه

نوی خاتغا ټنى یا او تیڇ ناٺ توو ا اینٽه خ ا ڈوپ وی

ها ت ٴنى ییى وڀڀوڊ وو! توویه آنٽوه خو ییوى ټا

ڈوو نڇ زووه ڈوچ ار و ټانی ایوسه زو و ڈٹوىچ تو او

وغوو وانى ا این و و ڈاڊ قیاز ٭ی ټو تای ییى تی٭ر

تځیو(

ڈ٭اویه و ٴنى ییى تا ز٥ډی٫ و و٬ىه و و٬یى ٵه هوای )+,

آناڊ ته تای ڀٴسنى زا غائی ټوه ڈوچ ا نځین نډوونى و ٬ٹیىه

ٴسه ٴسه ڈواڊ ونیا ا٤اٲ نانىاڊ خیاڈث ا نواڄی ټونوى و و

ا تووی یوواو $٪# و وی اڈوواچ ٬څووی $٪# ایووساونى، اڈوواچ قوون

ا هیؽ $٪#ڀاسنى و و ٤اقی نٹه وچ هاوذ یىاڄهىاء

2نینځی ویٯ نىاسنى(

ټه ٴر تیاڊ آڊ و ایون نسیػه آنٽه این ٬واڈڃ و ٬واڈڅی ویځ

ڈٹاڄه ټوزاه نیر تا٬ص ى ټه ٬څی ڇ زډاچ هىاها و نوایف

خیاڈث ڀاڈی االچ$# تیای ا این ڈوچ ناواڊ توه غاهڅیور

نوو تڀونى و وهناڊ خیواڈث ا توه ٴاڈووی تودانىخ ا

هډاڊ ڄك٩ه قڅور ایواڊ، تزوی ٤څثوی و ناوخوسی و ٸووچ

انسهاب نوو ټونى نه ایسځی و زٹوا و ا٤ا٬ور ڀایی ا ڈالٺ

ا وسو خیاڈث و اڈ اڈاڈر ا و ؾنوین وى ټوه ډویهای

ؾا ټه ونیا ؾوڇ و !انسه ىه و ٹیٵه و ټتال ته ټا آڈى

ڀو آنها ا خ ټوه توو و وی٥اڊ وٵساڊ، ڈسوا٪ نواؾی آڊ ا

هر، اڈاچ قین آی سډٽااڊ زیه ت !تایاڊ ینر واوه توونى

$٪# زػڇ ٴ١یڅر ا ټسنى و تا زانسن اة ها اوسهواڊ هوای

ینه اڈاچ $٪# ا وهڇ ٽسه و خیٽ ڈٹى ا ٸ٥٭وه ٸ٥٭وه

!ا آڊ اټاه وانى نیټای ټه قسی قیواناذ !ټونى

اڈا این ته ٨اه ڈڅډاناڊ تا اوالو خیاڈث خ ا خنػاه اڂ ؾناڊ

یی ا انانیر نثووه انوى ؾوه وى توه ٴسا ټونى ټه ڀوئی تو

ؾوڊ ٽڇ های آناڊ ا قاچ انثاسه ىه و غ !او٬ای ڈڅډانی

ته هوا و هو نوو نډی انىیویىنى خو زوو ټونوى ټوه توا

ټسن او هیر و و٬وز ا نی ټسه انى و هىٲ و وهن او

ټوه انى و ته ڀډاڊ نوو انسٹواچ نووڊ نیاټواڊ و تڀواڊ وا ناتو

!و ا ا $تنی هاڇ# ڀٴسه انىنو

ڈٹى اڈواچ $٪# و وهای توسځاڊ و اوكات ا و تاتو

ؾڇ ڈوچ و ڈیاڊ هها ت نیه ها ڀوانىنى ته ایون ڀډواڊ

ټه خ ا وی تا ٬ٹایى ڈوچ و ڈاڄف ټو زا هوسنى و هور

!!تای نواهنى ټو

نوى و اڈوواڄ ا ڄثا های او و یاان ا ا تىڊ ڈثاټواڊ توو

اذ ټونى و نیډه ڀاه ا آز ونى و قوڈ ا نواتوو ټونوى

ته ڀډاڊ اینٽه ٠تر نهایی ا واو ټوه انوى و خو ا آڊ اضوی

اٴڃ ا اینٽه اڈاچ قین $٪# ټوای ټوو ټوه !ویىه نهواهى ى

ټسه او هڇ زا اتى تای االچ تڀسین ٬اڈڃ زثڅیٱازی ى و ٸث

هډیه تا٬ص زهىیى ووسځاه ٨څوڇ و وسڇ نواهوى و ڈا نی

توو(

پی ؽت ب:

# وټس اىاهلل ڈیی، اه ڈكډى $٬ثٹیه ڈكډى#، اساو ٬ثا ,

,/., )ڈكډوو اڄ٭ٹاو، نا اڈاڊ ټساب های قثیثی

# اساو ٬ثا ڈكډوو اڄ٭ٹاو، اه ڈكډى $٬ثٹیه ڈكډوى#، ناو -

,/., )اڈاڊ ټساب های قثیثی

ه غهوانځیی $وثنڇ#، ڈكډوى خیواڈثی ټوه ا نوو تایوى ى# تی.

.3., )نانر، ټنساڊ وییڃ ڀ وڀیو، انسااذ ین

# وویى هثووه اڄووىین هووسانی، نه١وور اڈوواچ قووین $٪#، /

31., )ڈكډى٠ا ٥٬ایی، انسااذ ٠یف آٴساب

# یى غ٭ٵ وهیىی، ٸیواچ قوین $٪#، وٴسو نو ٴهنوٿ 0

,2., )االڈی

، ٬څی و ٴنوىان، اقډوى آاچ، ؾواج ٬څوی اټثو # ٤ه قین1

٬څډی

# ٤ه قین، انٹالب تپ، یى غ٭ٵو وهیىی، ؾواج ٬څوی 2

اټث ٬څډی

8

47و 46شماره

دیذار تا ال فضیلت ڈهنى اڈین ا((( ٴٸانی

رذگبى حقیقت ث ین ج خزذ

قجبي اطلظ آى را ک اس ز ػبري اعت

نو ڈٵسه ار ټه و این ډاه ویوىا توا ی انىیه ی ٴڅناڈه

،اهڃ ٴ١یڅر ا ته یٽی ا اكاب ٬څڇ انسوا و ٬ډوڃ هنو

واوه ار ( يټ نی ڈهنى اڈوین اهلل ٴٸوانی ، اوساو ڈكسوچ

تا ٵر وایر اوب و هن و وات٣ اغسډا٬ی و و اڈو ڈىییسی

نىانه ٻ انىیی ، هډاه ار ( هډه غا ا ڈا٬ی نوىا خو یو تا

ایاڊ ڀٵسځوو هور، ڈقډور ٴڈوووه انوى و اینوٻ وهناڊ و

ن٩یاذ ایاڊ5

ڈهسی ا ـ قاڂ و نىڀی نوو اتیاڊ ٴڈاییى($ اڂ "ڄ٥ٵا

زوڄى، ڈىای ټه و آڊ زكیڃ ټووه ایوى ، ڈ٭څډواڊ وډا ؾوه

ټانی تووه انى زكیالذ ٬اڄی ډا و ټػا تووه ار #

0-.,ٴنى قاظ اتاهیڇ ٴٸانی ڈسوڄوى اینػانة اڈین اهلل ٴٸانی

تاڇ (خىچ ټاڈنوى اواه خور وزڅځواٲ وزڅٵون و ه٠ا ڈی

ه٠ا $خیٻ خر ه٠ا ته ډیچ ٬څیا ووٵڅی وناڈوه واڊ

ه٠ا# ټه ایاڊ و ٸیى قیاذ نیسنى انااهلل نىاونوى ایواڊ

زواڊ و قډاذ ایاڊ ا ت ٴنىاڊ ایاڊ و اغ قډا ا تیاڈو

زكویالذ اتسوىائی نووو ا ووتوساڊ (خاوا انوی ایاڊ تاو

ټیاڊ ه٠ا وؾنى اڂ ت٭ى ټه ڈىه ڈ٭وین اوه اٴسسواـ وى

تٹیه زكیالذ اتسىایی نوو ا ته خایاڊ انىچ(

اوڄین ڈ٭څڇ ڈن و وتساڊ ټیاڊ آٸای قاظ قن ٬ډیىی توونوى

وتیوساڊ ټه خى نانڇ تنىه هسنى(ویٽڃ اوڂ ڈسوو٥ه ا و

ڈكډوى قون ،ده ه٠ا ته ڈىییر آٸایاڊ ڈكډى ٬څی نواب

تاٸی وٴسف اهلل یىا ته ڈىذ ه اڂ ڀانوىچ وو غهور اواڈوه

زكیڃ و سه یا٠ی ته وتیساڊ ٭ىی ته ڈوىییر آٸوای

اٵنىیا ڈ٭سډىی ٴسڇ ویٻ اڂ سه یا٠وی ا نوانوىچ ټوه

ه٠ا ( هډڈاڊ ى تااٴسساـ هنساڊ ن٭سی

اردوی عمران ملی قبل از انقالب

اردگب گابم هزاعان یظرئ يعجشار يذالهزحم یکزفيپؾت ه

یهصاف یذعا يآقاب - 3 یف يراوب یال فزقب یياه - 2صجحگب

يازي حز يآقاب - 5رسػ یهزث یتبک يآقب - 4 یاجتوبػ یهجزد هزث

اس اص بى یاػشاه یأت ع ز آخز يهزآثبد يآقب - 5حغبثذار

ؾوڊ ته وسه ٴنوی ٬الٸوه واوسڇ غهور اواڈوه زكویڃ واو

هنووساڊ وون٭سی تووه ڈووىییر آٸووای ڈهنووى اقډووىی

#و ووسه ٴڅوو ټووای ویوودڅڇ 2/.,#وو وواڂ $//.,ووىچ$

ڀٴسڇ (اٸای ڈهنى اقډىی یار هنوساڊ ون٭سی ڈووی

نی ڈسىین، ڈ وڄیر خی وڈىیی ټاواڊ توو ټه زډاچ وو ٴ

ټونڇ ټوه اڄهای ؾهاچ ا هڇ زوىی ڈوی ټوو ( اي٬واڊ ڈوی

وانڇ( تالٴاوڅه ت٭وى ا ڈوٴٹیر نوو ا ڈهوڊ قډاذ ایاڊ ڈی

واو وانځاه ٬څوڇ وون٭ر ایواڊ وو 2/.,ان ویدڅڇ و اڂ

و سه زوڄیى ڈوٴٷ توه انو ټاناوی وىچ ټوه -0.,اڂ

ه وڈاوین وای هډڈاڊ تا زكیالذ وانځاهی و ټانانه ڄوڄ

ت٭وى ا ازډواچ زكویالذ وانوځاهی و ټووچ( ایاڊ هڇ ټا ڈی

غهر نىڈر تای ته وانٽىه هی یا ٴوسڇ -0.,اڂ

ىچ ( M+1وڈوٴٷ ته ان ڀواهیناڈه زانٻ

#ؾوووڊ اقووا ټوووه تووووچ /0.,ت٭ووى اازډوواچ ووه نووىڈر $

اڊ هنسانهای ه٠ا تا ټډثوو ټاو ٴنی وتور وهنو آڈوو

وڈىین ٴنی نوو ا ا ههای ویځ ته ٬نواڊ قوٷ اڄسوىی

ڀیو ا ٤ٴی ڈی تایسی وین نوو ا ته ڈوچ ه٠وا تٽا ڈی

وهنغویاڊ این ه اوا ټنڇ واو آڈو وخو ه٠ا وىچ

ی وو ز ووی و٬ډڅوی ىوو هنساڊ ون٭سی ڈوٱوڂ زو

ی ه٠وا اٴسسواـ ؾنى اڂ ت٭ى ا آڊ هڇ انسیسو زٽنوڄو( ىچ

ووى ټووه یاوور آڊ ا ڈقوووچ ڈیوو ڈكډووى وواوٸی تووه ٬هووىه

واسنىوتنىه ڈى وو ز وی وټاڀاهی آڊ تووچ(

و وذ اڈٽواڊ ٴنوىاڊ نوووا توا ڈازوة وٱڅی وڈوىاظ )-

زكیڅی ڈ٭ٴی ٴڈاییى(

ٴنىانڇ نانڇ اڄهاچ ٴٸوانی واای ڈوىٺ ټاناوی اوى و

سه ی تاڊ واوتیاذ ٴای ار واڃ و آڈوو وخوو

وهاٸاڊ ڈی تاى(

9

47و 46شماره

ٴنووى ووچ اقوواڊ واای ڈووىٺ ڈهنىووی ووانر وزوڄیووى و

ټانای اى ڈىییر زٽنوڄوی ن٭سی ار(

هنىوی وانر ٴنى وچ اتاهیڇ ڈٱوڂ زكیڃ و سه ڈ

.وزوڄیى ار

ٴنى ؾهواچ ووویه ڈهو اٴوو ڈوٱوڂ زكویڃ و وسه

ڈهنىی ٤اقی ن٭سی ڈی تاى(

هډچ نانڇ ٬ډیىی ټانا اوى تواڊ و اوتیواذ انځڅیوی

اڃ و آڈو و خو ه٠ا(

اتٹه زىی غناب ٬اڄی ، ؾنى واڂ اور آیوا غو اڈو ).

ویځی هڇ و آڈو و خو تووه ایوى زىی ڈسىی اڈو

ڈ٭ٴی نډاییى(

اڂ ار ( هٵور واڂ هوڇ ڈوىی +-اتٹه زىی این غانة

هنساڊ ٴنی اقة اڄڈاڊ وؾهااڂ ڈىی وانوٽىه خوانه

نواڈی و ڈ وڂ اه انىای وانٽىه ونسواڊ ه٠وا توووچ(

وای و ډاینوىه ڈوىیاڊ ڈٹوا٫٤ ڈسوو٥ه و ووه هڇ ن ؾنىین

وټډیسه ن٩اچ غىیى تووچ( آڈو و خو

وقین زىی و هنساڊ ن٭سی ه٠ا خوسی ټاڀواه

هڇ ته ٬هىه واسڇ( ا ڈاین اٴا

ټاڀاه ڈاین اٴا هنساڊ ن٭سی ه٠ا

)٬څی٠ا زوانځ –٤ثیثیاڊ )ا ار ته ؾح5 آٸایاڊ زاغىای

اڈین اهلل ٴٸانی)ڈكډى ٬څی تهناچ

2/.,ټاڀاه ڈاین ٵكه زا هنساڊ ن٭سی ه٠ا اڂ

قاظ قثیة اهلل )اڈین اهلل ٴٸانی 5 آٸایاڊا ار ته ؾح

تهډنیا )ڀالتځی

ایى وور ڈی واوسیى ڈی ټوه ټه زىیته غ سه ای )/

ؾا وی آویىو ؾه سه های ویځ ی هڇ ته اڈ آڈو

ویوایی واوسه تاوى ( ا ایون و خ سه هایی ټه زكوٺ "اوال

سه ټاوی ا انسهاب ڈی ټوچ( یا و ه ای٥ی غهر

نوو ټٵایی وهایی ا واتسځی ایی ته ناظ ا ټو ڀس

و زػهی و زتیر زٽنوین هوای ڈواه و ایون وسه اقوا

ڈی وو( اټنوڊ هڇ ټڇ و تی و این سه ٴ٭اڄیر واچ(

اب ٬واڄی ڈ٭څوڇ نهثوه ټیور ، و توین ڈ٭څډواڊ ته ن٩ غن )0

ټىاچ ا نهثه ڈی وانیى ؾا واساوانساڊ

ڈن ٴٽ ڈی ټنڇ وٸسی ټه یٻ ڈ٭څڇ نووو ا وٸوٳ آڈوو و

خو ڈی ټنى وهډه ی هسی نوووا ٴوىای خوو وینوی ،

وقی ،ٴٽی و آڈو غواناڊ ڈوی ټنوى ، نووو یوٻ نهثوه

هوا توه نووب وتوى و٬واڄی ونهثوه ار ( ونیای ته غىا ټووڊ آن

نیر ( ؾوڊ ا٬سٹاو واچ ڈ٭څڇ انانی اور ڀوا ڊ ٸیډور ټوه

ڈػانی و انسیا غاڈ٭ه ٸا ڀٴسه و غهر خیوٴر آڈوو و

خو و ٴنىاڊ ڈیهن االڈی نىڈر ڈی ټنى(

،ٴ ټنیى اڈو اوڄین و ووو ډا تای اسهىاچ ڈی توو )1

ى ؾا ڀیىی ت ڈی ؾه ٱڅی ا

هډین ٱڃ وهډین سه ا انسهاب ڈی ټووچ ( یوا ڈوی تیونڇ

هن غویاڊ و وانػویاڊ و سه هوای ڈهسڅوٳ ٴنوی زكویڃ

نډووه انى تاه ڈىٺ زكیڅی ټه وانوى ، تیٽوا نیوسنى( اڄثسوه

ؾنانؿه ټڅیه اڈٽاناذ آڈوی و ټاڀاهی تای آنها ٴاهڇ تاوى

خینهاو تنىه این ار ټه و ڈ وڄین ڈكسچ آڈو وخوو

آڈوهای ٴنی وقٴه ای و ټواوی ا و اوڄویور تناڈوه تایى

های نوو ٸا واوه ونثر ته زػهی ټاڀاههوا و آڈایوځاهها و

خویایی وتیاڊ وهن آڈواڊ زال نډاینى(

نو آوی واڈ آڈو ا ؾځونه ز٭یٳ ڈی ټنیى )2

وایى اناڊ ته ور نوو زٽنوڄووی ا توه هډان٥وی ټه ا٤ال٪

وغوو آوو وو ته و خیٴر نډوو( اټنوڊ ڈاهىه ڈی ووټه

وڀڀونی و ټڅیه ٬څوچ ته و وقسی ا٬ر وىه اور و ٴٹو٣

یٻ واڂ ڈانىه ټه آیا آڈو وخو ی ڈػډو٬وه ی نوووا

ټه اڈڃ ټڅیه ڈٹا٫٤ زكیڅی تووه ته و ټوه ار

تیاڊ وهن آڈواڊ ڈكسچ هډه اڄه ووه هوای توا آڈووی آیا و

ڈزث٣ تا سه ی نوو ا ڈوی ڀاننوى ټوه خاوم ڀووی وانو

آڈواڊ و هن غویاڊ ټنػٽاو تانى

آیا وایڃ آڈایوځاهی و ټاڀواهی هډواڊ و ڈاوین آالذ اتوا

خنػاه اڂ ٸثڃ ار

چ زػتووی و انووانی و((( تووا ڈډٽوون اوور هډٽووااڊ ڈكسووچ ٬څووو

ټساتهای ڈسنو٪ و ته و ایانوی ونواغی نوو آوی و ی ڈ٥اڄ٭ه

اڈ آڈو ا ازٹا وهنى(

10

47و 46شماره

وڄی آیا و ڈوو ووی ټه نیا ڈثچ ته ووایڃ آ ڈایوځاهی و

ټاڀاهی وڈاین آالذ ڈىڊ واو هډین ٤و ار

وهیى ا٨هوا ن٩و ا غنثه ی انسای سه ی تنىه اڀ اغاه

نډایڇ ( تایى ڀٵر نوو آوی و هنوسانها ی ٴنوی و ټواوی

ڈوٸ٭ی ازٵاٶ ڈی اٴسى ټه ز٭ىاو ا٬اذ ټاڀواهی و آڈایوځاهی

ته قى ڈ٥څوب تى(

اڄه تا ٤وی ووه هوای توا وتیاڊ ٴنی و هن آڈواڊ ڈكسچ ه

، ا خیٴسه زوین ووایڃ و زػهیواذ و آونا وونى آڈوی ت

ا و ڈواو اوڄیه و انسیوا ڈاټو ٴنوی توایڃ ڈاین آالذ و ا

ٸا ڀیو زاتا آاڈ نا٤ ڈ٭څډین ووان آڈواڊ ٴٽو ټننوى ،

زیڇ نډاینى وتا ٬ډڃ نسیػه ټا نووا ڈاهىه ټننى(

ته ٬نواڊ یوٻ ٴهنځوی ڈػوب اڈوو وٸسوی توه ټاناڈوه ی )3

ی ټه و آنػوا ٬هوىه ڈىیاڊ آڈو و خو یا ڈىیاڊ ڈىا

توه ټوىاچ یوٻ تهسوین اڈسیوا ا ڈی نځیى، وا زىی توویى ،

ڈیىهیى ؾا

ؾوڊ نىڈر تنوىه و هنوساڊ هوای ٴنوی و آڈووٽىه هوای

خاڊ توو وتیس تا ڈائڃ ٴنی و ټا واسڇ وازثا٢ ټوای

ی و تناڈه یی تا اٵهاڊ یا زهاڊ توو ، ا این غهر ٴٹ٣ توا

زن٩یڇ وو ز وی هنسانها ا آڈو وخوو ټډوٻ ڈوی

ای آڈو و خو ه٠ا ټوه ئڀٴسڇ وو نهایر ټڅیه ی

ت٭ى ا انٹالب و نىڈر آنها تووچ ، ڈائڃ و ڈٽالذ ڈاټ ٴنی

ته نو هنوسانهاا و اوڄویور ٸوا ڈوی واونوى ټوه غوای

زٽواو(

1356شار زعتبى صؼتی ؽزضب عبل آهسػ زجيبى رؽت هبؽیي اف

غهوور اه انووىای آڈوووٽىه خوواڊ ه٠ووا 24.,و وواڂ

ڈو ىچ تىوڊ هیؿځونه تووغه ووایڃ آڈوی و إ$نواڈی # ڈ

نواتځاهی وٴاهی (اواه ټڃ اٵهاڊ ڀٵسه توو ټه یٻ وٶ ټاو

وی آڈووٽىه و إهڇ ته آڈوٽىه نىهیوى( ؾووڊ ڈهواڄٳ ز

ه٠ا توونى(

ؾها نٵ ا ڈىیاڊ ڈػب و ټا آڈووه ی آڊ ڈاڊ غناب آٸوای

آٸای ڈهنى قډسی ئی ،ڈیتى ئی خی وانځاهی خاڊ

آٸوای ڈهنوى ٸیوی ئوی ، هنساڊ ٴنوی واقة اڄڈواڊ

هنساڊ ټاوی و آٸوای ڈهنوى نه١ور ئوی هنوساڊ

ا غهر ٴ٫ نیاهوای آڈووٽىه توه ټا٨ډی قىاټط زواڊ نوو

٬ډڃ آوونىزا آڈوٽىه اڄهای اوڂ و ووچ ا خر ڀاور

و خایىا ڈانى( اڀو یوای وټډوٻ ایون هډٽوااڊ ڈكسوچ نثووو ،

ا هډوه ی آنهوا وانٽىه نواڈی ٴ٭څی وغوو ناغی نىاور(

زٽ وٸىوانی ڈی وو( قاال نوو ډا ته آنها اڈسیا تىهیى(

ڄیٳ ټسواب ،غووه یوا ضثور ڈاڊ اسٱاڂ ته زىی ته زإ آیا )4

زو٠ویكی وون وڀویوا "ڄ٥ٵوا نا٤اذ وانه اٸىاچ نډووه ایى

تٵڈاییى(

ڈانی ټه ڈٱوڂ زوىی وو ز ووی و ٬ډڅوی وسه هوای

ڈهسڅٳ و هنساڊ ٴنی و انوسیسو زٽنوڄووی ه٠وا توووچ ،

ر ( وتیواڊ و ونی غهر زىی وغووو نىاو هیؽ ڀونه ټساب ڈى

هن آڈواڊ ٴنی یا غوه ڈی ڀٵسنى یا اینٽه تنا ته څیٹه ی نوو

تا زوغه ته ٴڃ های اائه ىه ا ٤ٲ ڈ٭اونر ٴنی و قٴه

ای واذ آڈو و خو غوه زهیه ڈی ټونى(

ه ڈوی ټووچ وت٭وى ا تنىه هڇ و هډین اسا غوه هوایی زهیو

ٴر زىی ڈی ى ټوه ز٭وىاوی ا ییى ٸا ڈی ڀاینٽه ڈوو زإ

آنها ٬ثازنىا5

زووىی و هنووسانها )))-و,وی و ڈكاووثاذ ټاڀوواهی ووز

وانسیسو زٽنوڄوی

ڈهو هنساڊ سه ڈاین های اٴا)))ڈكاثاذ ٴنی

ڈهوو انوسیسو زٽنوڄووی وسه )))٤اقی اغاء ڈاوین

ڈٽانیٻ

ی هنساڊ و انسیسو زٽنوڄو )))ڇ ٴنی

انسیسوزٽنوڄوی )))زٽنوڄوی ڈواو

زوىی و هنوساڊ وسه )))-و,ز وی ڈاین هوای اٴوا

ڈاین اٴاو انسیسو زٽنوڄوی

توه زوىیع "غوه های ڈټو ؾنىاڄی زىی ڈی ى ټه ت٭ىا

ټساتهای ااڄی ا زهاڊ غایځین آنها ى وهنو اواڈه واو(

ا تین اڀواڊ و هډٽاان تهسین ووساڊ یٻ ڈ٭څڇ ڀاه )+,

نواهنى توو ( ضثاذ ووسی ا ؾځونه ز٭یٳ ڈی ټنیى

ووساڊ واٸ٭ی ڈن هډیه اتین هډٽااڊ ڈكسڈی توو ټه زىین

،ىاٸر ،خاټی و ڈو وڄیر خویی واقسواچ توه ٸوانوڊ و آنهوا

ڈاهىه ڈی ى(

و ڈوٸ٫ و وټوال و ټاڀواه توا زوغوه توه وغووو ن٥واذ

ایػاب ڈی وو ټوه ڈوائڃ توه ٤وو ، و هنساڊ ها اقسډاڄی

غىی خیځیی ووزانىای ناټوه قاوضه ای ل نىهوى( و٠وډن

اینٽه ووسی و ډیډیر تین ټڅیه ټاو ٴنی و ی ٴنوی وغووو

وار ټه این ووساڊ وهډٽااڊ واٸ٭ی ت٭ىا اڄها هنو هوڇ توا

11

47و 46شماره

ه وووسی توین آنها ٴر و آڈى اواڈه واو( اڄثسه نا ڀٵسه نډانى ټو

هډٽااڊ و هن غویاڊ وغوو وار تازوغوه توه اینٽوه هډیوه

توو( قیڇ تین وان آڈو وڈ٭څڇ ڈكٵو٦

تهسو ىیڇته ن٩ ډا نځ غاڈ٭ه ته ڈٹاچ ڈ٭څڇ و ڈاڊ ٸ ),,

توو یا این ڈاڊ ؾا

تهس توو ( ڈن ٴٽ ڈی ټنڇ نځ غاڈ٭ه نثر ته ڈ٭څڇ و ٸىیڇ

قیڇ تین ڈ٭څڇ و وان آڈو ٠٭یٳ ىه ونواه نانواه ته غاڈ٭ه

ڈنسٹڃ ىه ار( اڄثسه نثایى ناویىه ڀٴر ټه این غاوه وو٤ٴوه

ار( ا٬ډاڂ وٴسا وټواڈا تایى ڈینه ا نځ نوب غاڈ٭وه

ته ڈ٭څڇ تاى(هډه ی نانواوه تا آڈو و خو وټا وانوى

و تایى تىاننىټه ڈ٭څڇ ٬وذ و آتووی غاڈ٭وه اور(واین ڈهوڇ ا

٤یٷ انػډنهای اوڄیا وڈتیاڊ ڈىا ىنی اور ( توه و٤ی

ټه ڈائڃ ڈاڄی و آڊ ڈ٥ـ نوو وٴٹ٣ ته ڈوائڃ و ڈوٽالذ

وان آڈواڊ و اهٽاهای آڊ خوانسه وو زاټڅیه اوڄیواء وانو

ایون زػتوه ا و آڈواڊ و غڅواذ ق١وو خیوىا ټننوى( تنوىه

هنساڊ اقة اڄڈاڊ خیواوه ټووچ ( غڅوه اوڂ و واڂ اوڂ

ڈىییسڇ قىوو تیر نانواوه ټر ټونى اڈا و واڄهای ت٭وى

اڄن اڈسكانواذ هنوساڊ ڀنػوای خویایی ا اوڄیوا ء وانو

آڈواڊ ا نىار(

1343تین ثغکتجبل دثیزعتبى عؼذي ؽزضب عبل

اٵنىیا ڈ٭سډىی یار وتیساڊډر ار5 نٵ اوڂ

ډر ؾح5 نٵ اوڂ زاټی ڈتی و و خر زیڇ

اڈووو و٠وو٭یر ٬څډووی وانوو آڈووواڊ ا ؾځونووه ایوواتی )-,

ڈی ټنیى نثر ته ڀسه ٸویسنى یا ٠٭یٳ ز ؾا

و٠٭یر وان آڈواڊ و ٸىیڇ تهس تووو ( ڈ٥اڄوة ڈوٽڃ زو و

ی و اڈسكانواذ آنو واڂ تویا ٬ډیٷ ز توونى، آڈونهای ټال

وو نهایور هټوه اوسكٹاٶ ڈٽڃ ز ا قاال تڀوا ڈوی وى(

وار ته ټال تاالز ڈی ٴر( ت٭ىا ویدڅڇ ڀٴسن هڇ اڀو ڈوی

االذ توه ووذ زویكی وقوڃ انوار واو وانځاه وو ،

ڈائڃ خیؿیىه توو( ا این ن٩و وانوځاهها هوڇ نوغوی نووتی

واسنى(

یڅی ا ٴوڅها ټوڇ وىه ، وا٬اذ ٬ډڅوی ټاڀاههوا و قاال ن

آڈایځاهها ټٵاٲ یاوڀیی وان آڈواڊ ا نډی وهوى ( وانو

آڈو یٻ یا ؾنى و ا خا نٽوه ته ټال تاالز ڈی وو وو

نهایر ڈىٺ زكیڅی ته او واوه ڈی وو(

خینهاو ڈی وو ا ه ټال وسه و ڈٹوا٫٤ ڈهسڅوٳ ا هو

ی اڈسكاڊ غاڈ٫ ڀٴسه وو $ؾها غواتی # ( آڊ وٸور ڈواو و

ڈی زواڊ ته ٤و ٸ٫٥ ته واڂ ډا غواب واو( اڄثسه ناڀٵسه نډانى

و تكص زٽنوڄوی های و ا غډڅه 5ټاڈدیوز، اینسنر ، ڈاهواه

وڈوتایڃ و((( تویا غڅووز و ٸووی زو ا وانو آڈوواڊ ڀوسه

هسنى(

اڄه ی ٴٹهوی ڈاغو٫ ،ؾوه ټساتهوایی ته غ ٸآڊ ټیڇ وو ).,

اتیس ڈ٥اڄ٭ه ڈی ټنیى

تیس ټساتها و نیازی ټه ڈزث٣ تا سه هوای ٴنوی هوسنى (

اڄثسه ا نوانوىڊ ټساتهوای قډاوی واوتوی و وانناوی ویوٯ

نډی ټنڇ(

نوسه ی نانڇ یىه « وا» آنین ټساتی ټه ڈ٥اڄ٭ه ټوچ ټساب

ذ غنٿ زكډیڅی توو(ها قینی و ڈوو نا٤ا

اڀ ٸا تاى ته هډٽوااڊ غوانسواڊ وه ټسواب خونىیىه ا )/,

ڈ٭ٴی نډاییى ، ؾه ټساتهایی ا ناچ ڈی تیى

ٴٽ ڈی ټنڇ ڄوڈی ته ڈ٭ٴی ټساب زو٣ تنىه نثاى( ؾوڊ این

ټا تایى زو٣ اازیى ڈكسوچ اهوڃ ٴون ټوه نثوه ی ایون ټوا

كسوچ ا ڈ٥اڄ٭وه ی ټسواب و هسنى زویه وو( اڈا هډٽوااڊ ڈ

نیازی ټه و ات٥ه تا وسه ی زوىی واڊ هور وتوه و

تاى ،ویٯ ننډاینى( هډین ٤و زویه ڈی ټنڇ ټساتهایی ټوه و

ا اور ات٥ه تا ڈىییر ،واننای، انٹالب و غنوٿ زكډیڅوی

ڈ٥اڄ٭ه نډاینى(

ته ٴنىاڊ نوو ؾه نایكی نواهیى وار ی٭نوی اووڂ )0,

ایىای غاڈ٭ه ی اڄڇ او ؾه ڈی وانیى خ

واسن زٹوا ٵا اڅی ڈن توه هډوه ی ٴنوىاڊ اور ( اڀو

تسوانیڇ ٴنىاڊ نووا ا ٤ٶ ڈهسڅٳ تا ٴڅٵه ی نډا ټه ټون

اڅی واا وین ار ، آنا ټنیڇ تیای ا ڈ٭١الذ غاڈ٭وه

ور ٵانه ور ته ڀیثاڊ نڃ وچ وؾهاچ انٹوالب ا إا ټه ڈس

قڃ ټوه ایڇ (ټه این ڈهڇ اوڂ ا نانواوه ود ڈاټ آڈووی

و٪ ڈی وو( ناڀٵسه نډانى ڈىیاڊ ڈكسچ و ڈٹوا٫٤ ڈهسڅوٳ

زكیڅی نٹ ته ایی وانى( خینهاو ڈی ڀوو ڈایه ڀای

و ڈواويټ ىه ا ټووټساڊ واتسىایی و٪ وته ٤و ڈوسډ

واهى وار(اواڈه یاتى ټه نسیػه ی نوتی ن

ڈهډسین اهٽاها ی زٹویر وقیه وینی و ڈ٭نوی و نوڃ )1,

غواڊ اڈو و وان آڈواڊ ا ؾه ڈی وانیى

12

47و 46شماره

این ڈهڇ و وواڂ ٸثوڃ زاقوىووی غوواب واوه وى ( اڈوا تایوى

تدییڇ ټه نڃ غواڊ اڈو و وان آڈواڊ و ڈٹا٫٤ ڈهسڅوٳ

نو ڈ٭څډین این ٸى ټه قٲ نوی ا ڈ وڄین ڈىه ته

وانى ،ا هیؽ ٸ ویځ و غاڈ٭ه نىانى(

زػته ای ټه تنىه و وواڊ ڈىییر نوو قسی وٸسی و ټوال

این توو ټه هډیه توه هډٽوااڊ ٴنوی ویو واچ و ټاڀاه تووچ

ٴنی و غڅواذ ڈسوټ ڈوی وىچ ټوه ٸثوڃ ا وو٪ و و

٬ی وانو ټاڀاه ؾنى وٸیٹه و ڈوو ڈوائڃ ا٬سٹواوی و اغسډوا

آڈواڊ كثر ټنیى و ت٭ى و وټا ا و٪ ټنیى ټوه نسیػوه

ی تیا نوتی واو(ناڀٵسه نډانى ا اازیى ڈكسچ و ڈینه هوای

ڈهسڅٳ و٬ووذ ڈوی وى ټوه و ووای وتیواڊ وهنو آڈوواڊ

اهٽاهای غىیوى اائوه وهنوى وا ایون ٤یوٷ و٥ف آڀواهی و

تاال ڈی ٴر(آڈو وتیاڊ غهر اائه ته وان آڈو

ڄه ای ټه تایى ته آڊ زوغه واور ایون اور ټوه ڀٵسځوو توا إڈ

وان آڈواڊ و ڈوو زٹویر وقیه ی وینی و ڈ٭نوی نثایوسی

تا یای و غناقی واسه تاى(و ی ایون ووذ نسیػوه ی

٬ٽ نواهى واو(یا ه ټی قٲ نووا ڈی نى و زٵوی توه

و نیىه ها ڈی تینى ټوه نووو ای ڈی ټنى وو نسیػه ز١اوی

ڈٽڃ ا ار ( اڄثسه تنىه ڈنٽو اینٽوه نوڃ غوواڊ یاوی

نثانى نیسڇ( تهواهیڇ یا نهواهیڇ تا ڀوس ووایڃ ازثوا٢

ڈٽاڊ یای آنها ته ڈازة تاال ڈی وو اڈا و غای و ڇ غډ٭ی

نوو(

اساو ڈكسچ تهسین ویوه زػڅیوڃ ا توا نوسځاڊ تایوى )2,

نه تاى زو٠یف وهیى(ؾځو

یاوآو ىچ "ڈ٭څڇ ٬ذ و آتوی غاڈ٭ه ار( هډاڊ ٤و ټه ٸثال

، ڈ٭څڇ انانی ار ڀاڊ ٸیډور ټوه ڈػوانی و انسیوا غاڈ٭وه

ٸاواو( قاڂ اڀ تا زػته ای یاو تا نسه ىه تاى ،ا ټوڄه

تای ا زػته تنووا ار( ا این زػته ها ته هیؽ ٬نوواڊ و

ٵانه اسٵاوه نډی وو(إؽ ڈٹ٥٭ی ڈسهی

کبرگب هبؽیي افشار

اڈین اهلل ٴٸانی –ته ؾح5 آٸایاڊ ڈكډى ٬څی تهناچ اار

٤ثیثیاڊ$وتی تاڊ#

تای زػڅیڃ ا تا نوسځاڊ الچ اور ڈو وڄین و٬وىه هوای

ووین ته ایاڊ نىهنوى( زډواچ اڈسیواازی ټوه هډٽوااڊ واڃ

نی تایوى واوسه تاونى(هؾنى واڅین هوڇ وانى، تانسځاڊ

های ٴاوانی وانى( الچ ار اٴاوی ټه و اڈو آڈوو ناائی

وخو زهی نىانى و ڈوو اڅین و تانسه هوا ا٨هوا

ن٩ی نٽننى(

تای انػاچ آڈایهای خٽی ته یٽی ا آڈایځاه های هڈاڊ

وو ( یٽی ا هډٽااڊ نواه ڈاغ٭ه ټوچ یاوهڇ یاوواوهڇ تظ ت

ټه اڃ تووو و ټواذ ٤الیوی و وور واور غهور انػواچ

آڈای ڈاغ٭ه ټوه توو( نسه تووچ (ق ټنػٽواوی اچ ڀوڃ

ټو( غڅوی ڀیه ی خی ٴسڇ ویىچ ڈو وڂ خوی توه او

ڈی ڀویى ٴٹ٣ زا وهڇ تظ تیډه ٤الیی ا ٸثوڂ ڈی ټنیڇ ( ت٭وىا

هنځی ڈػثو وى توه ووذ آاو یوا ڈىزی ڀٵر وڀو هډٽا ٴ

تیډه ڈ٭ډوڄی هینه ا خوانر نډایى( قاال وډا تثینیوى ایواڊ

یٻ ٴهنځی اڃ ټه نیوا ڈثوچ توه او وانى(نوووډا ٸ١واوذ

ټنیى تای تا نسه ها ټه ویځ هیؽ( قاال تایى تیر و ویځ

اڀ آڈای او ا٥٠ای تاى ، ثټنى(

و و خو ا ته ونسی زنوڈنى وڈوسډ ته ٤و ټڅی اڀ آڈ

زثیه ټنیڇ ، خی ټوزاڊ وتا نسځاڊ ٴهنځی یوه هوای

نځایوى یوه ی ایون !این ونر زنوڈنى هوسنى ( ڈو وڄین

ونر نىای ناټوه ٠٭یٳ وو(

ڊ ڈ٭څڇ ته هنځاچ ټا وو هنځاچ تا نسځی تای قٵ٧ إ)3,

ؾه تایى ټو

ڇ ته هنځاچ ټا ڈ وڄین ڈكسوچ آڈوو و ڊ ڈ٭څتای قٵ٧ إ

خو ڈی زواننى تا این ټوا ووڅیٹه ی نووو توا زوٽیڃ ټوا

ڀوهی ا ڈ وڄین ونوو هډٽااڊ اهٽاهای ڈسنو٪ اائه وهنوى

و ڈٽالذ آنها ا و ٥وـ ڈهسڅٳ ت٤ٲ و و ٥ف ټالڊ توه

وازهانه ڀا وهنى و خیځیی نډاینى(

ڊ ڈكسچ تایسی و ٥ف ټالڊ زډیڇ ڀیی وڈوو تانسځا

وو( ټڅیه ی ڈایای اڅین ا غډڅه تیډه های وڈانی و(((ڈطوڃ

هڇ تاى( ا ن٩ ٴاهی زٹویر ټر های ز٭اونی واڅین وتوا

اڄثسوه آٸوای قواچ غڅوی ئوی نسه ها اڈی ٠وی ار(

ذ ڈوىیه ڊ تانسځی ټوی ه٠ا و١٬و هیوإ ڈكسچ اڈا

سوی و ر ز٭اونی ٴهنځیاڊ ڈوی تاونى ټوه ٸوىچ هوای ڈطث ټ

زىاوچ واسه تاى(هللاه٠ا تواسه انى ټه انإ

تهسین نا٤ه ووه ڈ٭څډی یا زىی ڈ وڄیر غناب ٬اڄی )4,

زو٠یف وهیى( "ؾه تووه ار ڄ٥ٵا

تنىه قىوو ی ویٻ اڂ و نىڈر آڈو و خو ه٠وا

این ی و یوٻ واڂ نوا٤ه اور( تووچ ( ٴٽ ڈی ټنڇ هډه ی

13

47و 46شماره

تهسین وتىزین نا٤ه ی نووا ڈهس تیاڊ ڈی ټنڇ(ټه نووو

نٿ ن٥ی تای ڈ وڄین ى(

تىزین نا٤ه این توو ټوه یوٻ و وثف ټوه غهور ټوا واو

هنساڊ ىچ، نیىچ اڈسیوا ؾنوىین ڈټو آڈووی ه٠وا

زو٣ اٵهاڊ ڄٱو وىه اور (٨وٲ ڈوىذ ټوزواهی انوسیسو

زٽنوڄوی ، هنساڊ ټاوی ، وانای ونساڊ ڈنكڃ وى

وته غای ویځی انسٹاڂ یاٴر(

ت٭وى ا ؾنووىین وواڂ زووال هډٽوااڊ ڈكسووچ ٴٹوو٣ زوانووسیڇ

آڈوٽىه ی خاڊ وونساڊ و هنوساڊ ټواوی ا "ڈػىوا

ته ه تا ڀوانیڇ ټه ا هډه ڈ وڄین ټه نع این اڈو ڈهوڇ ا

نهایر زٽ ڈوی ووو (ایون نوا٤ه ی نووتی ٸثوڂ ټوه ، تی

تای تنىه توو(

قاال ڈ وڄین ڈكسچ زوغه واسه تانى ټه ووتاه ته نوور

ٸثڃ وؾا نویڇ(

وانځاه ٬څڇ و ن٭ر زهاڊ ټاڀاه ڈٽانیٻ ، آڈو ڈوزو

3/.,هواخیډا اڂ

ا ؾح ته ار5 آٸایاڊ ڈهنى قډیىیا ئی وٸر آڈوځاه

ڈهنى قډسی یار ڈكسچ وٸر هنساڊ –ی يوب آهن ڈساڄو

اڈین اهلل ٴٸانی –یٽی ا وانػویاڊ –اقة اڄڈاڊ$٬ع#

آیا هن نای تا ٴهنځیاڊ وڈ٭څډاڊ وتناڈه یاڊ آڈو )+-

و خو وایى

هن ڈن تا تناڈه یاڊ این ار ټه اڀ ٸا ار و ن٭ر و

نووالء تووین ڈهنىووین ڈػووب و ټوواوی خیووٴر ټنوویڇ و

ټاڀاڊ او ته های ڈهسڅٳ ون٭ر و ټواوی خو ټنویڇ

-و,،هنساڊ های ٴنی اتوای زتیور زٽنوین هوای وغوه

آڈاوه وزػهی نډاییڇ(

هنسانهای ټاوی اتواوغوو اڈٽانوازی ټوه واو ، ڀوس

وهیڇ(

ڊ نوو ته یاو واچ وٸسی ټه و نواور اڈسیوا آڈووٽىه زهوا

غناب آٸای ٴانی ڈ٭اونر وٸر وی آڈو وخو توو ( ایواڊ

و قایه و نوار ڈٸوچ ٴڈوونى تازوغه ته ڈوچ ٴهیهسه و

وو٥ف ٬څډووی توواالی ٴهنځیوواڊ ه٠ووا تووا و نواوور ایػوواو

آڈوٽىه ٴنی ونساڊ ڈواٴٹر ڈی وو(

ر ټیى ڈن ته وان آڈواڊ و هډٽااڊ ڈكسچ ٴهنځی این او زإ

ټه و نځهىای وقسی ازٹا ء این ٥ف ٬څډی ټوه توانو نوا

و٬اچ ار ، تٽونى(

ډا ا غډڅه ڈوىیاڊ ووتیواڊ ڈوٴوٷ و ڈػوب ایون وه ),-

هسیى (اڀ نٽسه ای االچ ته یاوآوی ڈی وانیى ، تیاڊ نډاییى(

تایى ا هډٽااڊ ٴهنځی واڃ وتوا نوسه ای ټوه توا زوال

تای ازٹاء ٥ف ٬څډی ، وینی وڈ٭نووی وانو وټو ٴاواڊ

آڈواڊ ا هیؽ ټوی ویٯ نٽوه انى ،زوٽ و ٸوىوانی ووو(

هډؿنین ا وای ڈكسچ نوینىڀاڊ ٴڅناڈه ی انىیه نو ټوه

هډځووی قووٷ اووساوی توو ڀوووڊ تنووىه وانووى وهنووو هووڇ ا

اهنډائیهای آنها ٴی ڈی تچ ټه نوب یاو ڀٴسن و یواوواوڊ ا

ا آنها آڈونسڇ ، زٽ و ٸىوانی ڈی وو(

زویه ی تنىه ته هډٽااڊ اڃ این ار ټوه هؾوه و زوواڊ

وانى غهر ا زٹاء ٥ف ٬څډی وڈ٭نوی وانو آڈوواڊ ټوو

ټننى(

اڀ ټای ټنیڇ ټه وانو آڈوو نووو ا تواو ټنوى وتناوى

نور ،نىااهڇ ڈی ناى( وته یاو واسه تایڇ ڈانی ټه توا

وهى این ار ټه ىیڇ ، زنها ؾیی ټه ته ڈا آاڈ نا٤ ڈی

نىایا ڈن آنؿوه و زوواڊ واوسڇ توای ٴنوىاڊ ڈویهن ییڇ تځو

االڈی نظ ټوچ ( ؾنانؿوه نوىای نواټوه ٬ٽو ایون ازٵواٶ

تیٵسى ، ویځ ڈػاڄی تای تاڀر وغثاڊ نډی تاى (

خذايب چبى کي عز اجبم کبر

هب رعتگبر ؽد ثبؽیتخ

14

47و 46شماره

خودکبرآمدي وپيبمدهبي آن بر فرايندتحصيلي

دانش آموزان

منيره نبجي

ڈٹىڈه

ى و تاڄنىڀی ه غاڈ٭ه ای ڈهوڊ ن٩واچ آڈووی آڊ غاڈ٭وه

ت این اا هډه واڄه ټووها ڈثواڄٯ ٸاتوڃ زووغهی ا .ار

اڈوا .وآڈى ڈڅی نوو ا ٲ آڈو و خو نوو ڈوی ټننوى

ت٭١ی ا ٬واڈڃ ، ڈوغوة توه هوىٴسن تهوی ا ایون وڈایه

ڀای ها ڈی وو( ا والیڃ این خىیىه ،ڈوی زوواڊ توه ٵڅور ا

اغسډا٬ی وان آڈوواڊ اواه ټوو ټوه یٽوی ا –ڈائڃ وانی

ڃ خوانسوه اور ، ئن٩یاذ قوه واننای ټه ته اینځونه ڈا

تنىوا ار( ,اغسډا٬ی)ن٩یه نانسی

# اوټاهای زاضیڀا تیای ا توی ټووه 442,$ -تنىوا

ټه نٹ تنیاوی و ڈوٴٹیر زكیڅی وانوى( وی و ڈیواڊ (ار

خ نٵويز .اوټاهای زاضیڀا، هیؽ ټىاچ ا و ټنسڂ ټاټو

و تاوهووای اٴوواو ا زوانووایی نډووی وانووى ( /ا نووټاآڈووىی

ی ٴوو توه زوانائیهوای نووو و نووټاآڈىی ته تاوها یا ٸ١اوزها

#(.31،3.,انػاچ و٨ایٳ و ڈ وڄیسها ااه واو $ٴوالوونى

اغسډوا٬ی تو ایون تاونوى ټوه ٬ٹایوى –ن٩یه خوااڊ نانسی

نووټاآڈووىی وانوو آڈووواڊ، ز٭یووین ټننووىه هووای ڈهډووی ا

زكیڅی ، انسهاب ها و ٬ډڅٽو ڈی تانى$قٽډسی ناو 0انځی

#(خیواڊ این ن٩یه ڈ٭سٹىنى ټه تاوهای نووټا آڈوىی -، +3.,

ت سه زكیڅی وان آڈواڊ و ٴ٭اڄیسهایی ټه انػاچ ڈی وهنوى

این وان آڈواڊ زډایڃ وانوى توه ٴ٭اڄیسهوایی .، زاضی ڈی ڀاو

ا٤ډیناڊ ټننى و و ڈٹاتڃ تدوانى ټه ا انػاچ واوناڊ اقا

1 ( Social cognition Theory

2 ( Bandura

3 ( Function

4- Self -efficacy

5 ( Motivation

ا ٴ٭اڄیسهایی ټه اقا ڈی ټننوى زوانوایی انػواچ واوڊ آنهوا ا

نىانى خهی ڈی نډاینى(

ؾاؾوب ن٩ی نووټاآڈىی

نووټاآڈووىی ا ن٩یووه وونانر اغسډووا٬ی آڄثووذ تنووىوا

نا ڈهو، ڈسٷ ىه ار ټه ته وغه ای ا اقا واڊ

و زوانایی ا تای انػواچ ٴ٭اڄیور هوای نوا زڅ٣ ٴو و ڈو

#(422,،,4-ڀٵسه ڈی وو$تنىوا وآواڈ

اغسډا٬ی تنىوا، ٴسا آوڈی زنها و ټنسوڂ )و ویىڀاه نانسی

« 1ٴاینوىهای ونانسی »٬واڈڃ تیونی و ڈكی٥ی نیور تڅٽوه

نٹ ز٭یوین ټننوىه و ٴسوا وانوى( تنوىوا ڈ٭سٹوى اور ټوه

انځیی، واای نٹوی –٬اڈڅی نانسی نووټاآڈىی ته ٬نواڊ

خڈایه و خىیىآوی زٵواوذ هوای ٴووی و ڀوسه ی ټواټو

#(+.، 30.,زكیڅی نیهر $ټیڇ اوه

اغسډوا٬ی تنوىوا ، تاوهوای )ت اا ن٩یه یاوڀیی ونانسی

نووټا آڈىی ت انسهواب هوای اٴواو ، وسه زكویڅی آنواڊ و

ى ، زاضی ڈی ڀاو و ز٭یین ڈی ټنى ٴ٭اڄیسهای ټه انػاچ ڈی وهن

ټه اٴاو زا ؾه انىاه تای ٴ٭اڄیسهای نوو انی ٲ ڈی ټننوى

و زا ؾه ڈیاڊ و تات ڈوان٫ ڈٹاوڈور ڈوی نډایوى $ینڅوی خوو و

#(/,،33.,هډٽااڊ

و ؾاؾوب ن٩یه تنىوا ، اٴاو تا تاوهوای نووټاآڈوىی ٸووی

ٵی وانوى و انػواچ زٽواڄیٳ نثر ته اٴاوی ټه تاوهوای ٠و٭ی

ټو و خاٴای تیسی ا نوو ناڊ ڈی وهنوى و و نسیػوه

٬ډڅٽو آناڊ ا و انػاچ زٽڅیٳ تهس اور (اڄثسوه اٴواو ا ن٩و

ڈیاڊ نووټاآڈىی و ڈوو ڈائڃ ڈهسڅوٳ ڈسٵواوذ هوسنى (

یٻ ٴو ڈډٽن ار و انػاچ یٻ زٽڅیٳ ا نووټاآڈىی تواالیی

ى و و انػواچ زٽڅیوٳ ویځو ا نووټاآڈوىی ټډوی تنووا تا

تنووا تاى( این ڈو٠و٪ ڈی زوانى زو٠یف این ڈ٥څة تاى ټوه

ؾا ت٭١ی ا اٴاو ت٭١ی ټاها ا نوب انػاچ ڈوی وهنوى وڄوی ا

٬هىه انػاچ ټاهای ویځ تنډی آینى(هډؿنین ته ا٬سٹواو تنوىوا

ڀواو ټوه وه نووټاآڈىی زنها ڈانی ته ټاټو زاضی ڈی

ڈهازهای الچ ا تای انػاچ ټای ویه ا واا تاى و تای انػواچ

#(+.،30.,آڊ ټا ته انىاه ی ټاٴی تانځیهسه وو$ټیڇ اوه

نووټاآڈىی ؾیر

6( Cognitive proceses

15

47و 46شماره

ڈن٩و ا نووټاآڈىی اقا ایسځی ، ټٵایور و ٸاتڅیور و

اهوای ټنا آڈىڊ تا نىڀی ار ټه تآووه ټوڊ و قٵو٧ ڈ٭ی

٬ډڅٽو، تا٬ص اٴای آڊ ڈی وو و ناټاڈی و تآوو و قٵ٧ این

ڈ٭یاها ، آڊ ا ټاه ڈی وهى( هډؿنین تنىوا نووټاآڈىی ا

وٺ ٴو ا وغوه ټنسڄوی ټوه تو نوىڀی واو ، ز٭یوٳ ڈوی

#(11/، 30.,ټنى$وڄس ووڄس

ا ڈٵهوچ نووټاآڈىی ،ته تاوهای هی و ازثا٢ تا زوانایی

و انػاچ اڈو والڄر ڈی ټنى و ا ڈنات٫ ڈهسڅٳ ا غډڅوه زوٴیوٷ

ها و ٽور هوای نووو ٴوو ، ڈواهىه ڈوٴٹیور یوا ٽور

و زیة ټالڈی ؾډه ڈی ، ویځانی ، ټه ثیه ته او هسنى

ڀیو (ټاآڈىی هی ته تآوو هی ٴوو ا اینٽوه زوانوایی

ټننوىه ا واو یوا نوه ڈٹاتڅه ڈوٴٹیر آڈی تا یٻ ڈوٴٹیر زهىیوى

#( 22.,،+4,ااه ڈی ټنى$یٳ

# نوو ټا آڈىی ا یٽی ا ٴاینوى هوای ونانسی 422,$ تنىوا

نى ټه ڈوا ا ٤یوٷ آڊ تویای ا ٴساهوای اغسډوا٬ی و ڈی وا

اینٽه اٴاو ته آڈای یوا وهیڇ( نویاذ هی ا ت٣ ڈی

یا نه،زات٭ی ا ټنا آڈىڊ تا ڈوٸ٭یر های ڈٽڃ نواهنى خوانر

اٴواو ا ڈوٸ٭یور ڈیاڊ ا٤ډیناڊ آنها ته ټا آڈىی نووو اور(

های زهىیىټننىه ای ټه ڈ٭سٹىنى زواڊ ټنا آڈىڊ تا آڊ ا نىانى

و قواڄی ټوه ڈی زنى و ا این ڈوٸ٭یر ها اغسناب ڈی ونى،

وٸسووی نوووو او ټنووا آڈووىڊ ڈوٴووٷ تووا ڈوٸ٭یوور هووا زوانووا

نووټاآڈىی اواٺ وىه ،نوه ډڃ ڈی ټننى(ٸا٤٭انه ٬ (ڈی تیننى

تڅٽوه ا زنها زها و تا وایهای انس٩وای ا ټواه ڈوی وهوى،

٤یٷ انس٩ا ڈوٴٹیر اقسډاڄی ت ڈیاڊ زال توای ټناآڈوىڊ

ڈ٭ین ڈی ټنوى ټوه زوال ،انس٩ا نوو ټا آڈىی اض ڈی ڀاو(

ان٫ و زػواب اٴاو زا ټػا اواڈه ڈی یاتى و زا ټػا و ڈواغهه تا ڈو

ه ؾه انس٩ا ټا آڈىی تیوس ڈٽڃ آٴین ڈٹاوڈر ڈی ونى،

تاى زال ها ٴ٭االنه ز هسنى(

نوو ټا آڈىی ته ٬ډٷ ا٤ډیناڊ ڈا اغ٫ ته ټاایی هی نوو

اٴاو ؾنانؿه نوو ا و ڈوٸ٭یر های ڀوناڀوڊ نازواڊ ( ااه واو

زووو رتثیننووى،ڈډٽن اوور ڈووٽالذ ا ووهر زوو ا واٸ٭یوو

نډاینى(ٴسا نا ڈناة یا ی ان٥ثاٸی و این ڈوٸ٭یر هوا ڈډٽون

اینٽه ناالیٷ،نوازواڊ و ڈنٵ٭وڃ ار اواٺ ٴو ا ا نوو ڈثنی ت

زاییى ټنى(این اڈ ڈوغة ڈی وو ټه ٴو ا ڈوٸ٭یر هوای ار(

ته ایون و یا ا زال تای ٴ٫ آڊ تٽاهى( ڈٽڃ ا اغسناب نډایى

ی ایػاو نواهى ى ټه هډواه اواڈوه واو$ایو ززیة وو تا٤څ

-,1،,.31)#

ڈنات٫ ایػاو نووټاآڈىی 5

ڀواو هویؽ ټوىاچ تین زٵٽازی ټوه تو ٬ډوڃ اٴواو زواضی ڈوی

اای ز ا ٸ١اوذ های آناڊ و ڈوو زوانایی ت ا٬ډواڂ ن٩واذ

توو وٸووای٫ نووىڀی نیوور( تووه ٬ثوواذ ویځووواوی و ڈوووو

ڈكوی و نىڀی اناڊ تای ڈی ټنى( نووټاآڈىی یٻ نٹ

ٸ١اوذ و ڈوو نووټاآڈىی نویسن، ؾه ور و ؾه څو٣

ت ؾها ڈنث٫ اڅی ا٤ال٬اذ ڈثسنی ار5( تاى

زوویٷ ټالڈوی ).زػاب نیواتسی )-ڈوٴٹیر ٬ډڅٽو ),

قاڄسهای ٴییوڄویٽی)/

ڈوٴٹیر ٬ډڅٽو 5 ),

(های ټاآیی ، ڈوٴٹیور ٬ډڅٽوو اور تا نٵويزین ڈنث٫ واوی

یا تنیاو آڊ تزػته هایی ار ټه ٴو و آڊ زثك یاٴسه ار(

ټووه هووای ٬ډڅٽوووی ایوون اوور ڈن٩ووو تنووىوا ا ڈوٴٹیوور

ڈوٴٹیر های ٸثڅی انس٩ااذ ٴو ا تاال ڈی تنوى و نووتونىڀی

وی ا تیس ڈی ټنى (اڀ زوال هوای ڀوسه و اغوا ټووڊ

نا ، ایسه ٸ١اوذ وو وته ٬نواڊ یٻ زػته ڈوٴٷ ٴسای

اقا ټاآیی ا اٴوای ڈوی وهوى و نوانه هوای (زڅٹی وو

ڈسٹیډی ا تای زڅ٣ و ایسځی ڈا ٴاهڇ ڈی آونوى( ایػواو

اقا ٸوی نووټاآڈىی ته څثوه تو ڈوانو٫، ا ٤یوٷ زوال

ه زوانوایی توه ڈىاوچ نیا واو( وٸسی اٴاو ته این تواو ویىنى ټو

ڈوٴٹیر ا وانى و ڈواغهه تا هسی هوا خایوىای ڈوی ټننوى و

ی٭ا ت ڈوان٫ اڄة ڈی ونى (

هډؿنین اٴاوی ټه و ټای ڈوٴٷ ڈوی وونى، ایون ڈوٴٹیور ،

اڈا اڀ زال های ڀوسه ( ڈوٴٹیر ویځی ا هڇ ته تا ڈی آوو

ټووه ناایر ٸ١اوذ ونى ویا ٽر های ڈٽی ا زػتوه

تاى$ته نو و ڈاڊ ټووټی# ،اقا ټاآیی ټاه خیوىا

ڈی ټنى(

نٽسه ڈهڇ اینٽه ، ٽر هایی ټه ٸثڃ ا زطثیر ټاڈڃ اقا

ټاآڈىی ل ڈی وهنى ټاآیی ه ا تیوس نىوه وا ڈوی

ټننى و ا ٤ٲ ویځ اڀ اٴاو ٴا ڈوٴٹیر های هڃ اڄووڄی

16

47و 46شماره

وسیاتی ی٫ ته نسایع ته وغوو ڈی و آنها انس٩ا( واسه تانى

#(32.,،2/آیى و ت اض ٽر ، وو وڄو ڈی ونى$ټیډی

و یٻ غډڅه، ڈوٴٹیر ٬ډڅٽو، ڈوضزین و و اٴوای تواو

ته ټاآڈىی هی و تهثوو تهیىڊ توه ٬ډڅٽوو هوای ت٭وىی

ار(

زػته های غانینی 5 یا اڄځوتوای اغسډا٬ی )-

ینی یوا نیواتسی ٬ثازنوى ا5 ڈواهىه ویځواڊ و زػته های غان

ڈن هوڇ ڈوی زووانڇ ایون ټوا ا »ڀٵسن این غډڅه ته نوی ټه

ویىڊ اٴاو ویځی ټه ڈوٴٹیر آڈی ٬ډڃ ڈی ټننى، «(انػاچ وهڇ

اقا ټاآیی هی ا زٹویر ڈی ټنى، ڈهوا اڀ اٴواوی

ڈواڊ ا ټه ڈاهىه ڈوی ټنویڇ ، ا ن٩و زوانوایی هوا ڈواته نوو

»تىانیڇ( و واٸ٫ ڈی ڀوییڇ ا انػواچ اڀ آنها ڈی زواننوى آڊ ټوا

و ڈٹاتوڃ ، ویوىڊ اٴواوی ټوه « وهنى، خ ڈن هڇ ڈوی زووانڇ(

ٽر ڈی نونى ڈی زواننى ټواآیی هوی ڈوا ا ټوڇ ټنوى(

هؾه یاوڀینىه نوو ا ته اڄځو تیس ثیه تىانى ویاوڀینوىه و

زواضی زػتوه غانوینی تیوس (آڊ ڈو٠و٪ ټډس تا زػته تاوى

#( +4.,،1/-نواهى $ڈااڂ یو

,ٸان٫ ای ټالڈی).

این ڈنث٫ ایػاو ټننىه نووټاآڈىی ټه زٹیثا ا ه ڈنث٫ ویځو

ایووع زوو اوور ڈ٭ډوووال زووو٣ واڄووىین ، ڈ٭څډوواڊ ، ووووساڊ و

وڈانځاڊ ته ټا توه ڈی وو(

زویٷ های ویځواڊ تو ٸان٫ ای ټالڈی، ته زاضی زكین ها و

انس٩ااذ اها ااه واو( ته این ڈ٭نا ټه ته اٴاو ڀٵسوه ووو

آنها زوانایی یىڊ ته ه ؾیی ا ټه ڈی نواهنى ته آڊ تونى

ټه این تیاڊ ڈوی زوانوى نووټاآڈوىی اٴواو ا اٴوای (ا وانى

تىهى( اڄثسه تای اینٽه ٸان٫ ای ، ټالڈی ڈوض اٴسوى تایوى واٸو٫

تینانه تاى و نی اضتهی این ٸان٫ وای توه ا٬سثوا، ڈهواذ و

ٸاتڃ ا٬سډاو تووڊ ٸان٫ ټننىه تسځی واو ( تای ڈطاڂ 5 اقسډواال

انسیډس ٸوى +2,تی ڈ٭نی نواهى توو اڀ ته ټی ټه ټډس ا

ڀٵسووه وووو ټووه او زوانووایی تووای تووٽسثاڂ قٴووه ای ا (واو

# (30.,،13/واو$وڄس

وڄځڈی هایی ټه ا ٤یٷ ٸان٫ ای ( #ڈ٭سٹى ار,44,نٻ$ا

ټالڈی ته ٴو واو ڈی وو تا٬ص ىه ټه زوغه ٴو ا ڈنث٫ توی

15-verbal persuation

ټٵایسی وو و ته ڈنات٫ نووټاآڈىی ڈ٭٥ووٲ وو$ڈاواڂ یوو

#واڀ زوانایی زڅ٣ ت ٴ٭اڄیور هوا ا وانوى ، تا٬وص +4.,،2/-

، .3.,یوواڊ زووال و زكډووڃ تیووس آنوواڊ ڈووی ڀوو$ا٬ات

# (اڄثسه اٴاو ته وذ نووآڈوو، توه نووواڊ ٸووذ ٸڅوة -1.

ڈی وهنى ټه قىاٸڃ تای ڈىزی ڈی زوانى ټاآیی ا زٹویر ټنوى

و انځیوو الچ ا تووای یٽثووا ویځوو وو٭ی ټوووڊ تووه وغوووو

#( +4.,،2/-آوو$ڈااڂ یو

انځیهسځی ٴییوڄویٽی و هیػانی )/),)/)-

ییوڄویٽی و هیػاڊ، ته ٬نواڊ ڈثنوایی توای ڈیاڊ انځیهسځی ٴ

ٸ١اوذ وتاه زوانایی ټنا آڈىڊ تا یٻ ڈوٴٹیر ته ټا ڈوی وو(

تنىوا ڈ٭سٹى ار و یٻ ڈوٸ٭یر ڈ٭ین ، ٴوو هو ؾوه تیوس

ا٥٠اب یا زن وو، ټډس اقوا ڈوی ټنوى توه وؾا ز،

#(30.,،٤/13و ڈناة تا آڊ ڈوٸ٭یر ټنا تیایى$وڄس

قاالذ نڅٹی ت وی ٸ١اوذ اٴاو و ڈوو نووټاآڈىی نوی

زوواضی ڈووی ڀوواو( نڅووٷ ڈطثوور اقووا ټاآڈووىی ا اٴووای

ڈی وهى( و قاڄیٽه نڅٷ اٴووه تا٬وص ټواه آڊ ڈوی ووو(

ټاه ا٥٠اب یا انځیهسځی ٴییوڄویٽی و هیػانی توه وه

وچ زوو٣ اغاه ٬ډڅٽو وٸیٷ ز و آاچ ز ڈی وهى( ڈانی ټه ڈ

ا هنځاڈی ټه آنها زنیوىه و ( انځیهسځی آانىه ته سوه نیاڈىه انى

وڂ آٵسه انى زډایڃ تیسی ا ته انس٩ا ڈوٴٹیر وانوى$ا٬اتیاڊ

,.3/ ،.1-)#

الچ ته یاوآوی ار ټوه توین ټواایی وٴ٭اڄیور ٴییوڄوویٽی،

ناټاآڈىی،انځیهسځی ا اٴوای ڈوی وهوى ( ز٭اڈڅی ووویه ار

واٴای انځیهسځی ،اواٺ ناټاآڈىی ا زٹویر ڈوی ټنى$تنوىوا

#( 422,،40-وآواڈ

تقغین ثذي افزاد اس ظز کبرآهذي

#اٴاو اا ن٩و ټوا آڈوىی هوی توه وو ووسه 422,تنىوا$

زٹیڇ ڈی ټننى5اٴاوی ټه واای ټا آڈىی هی تاال هوسنى

(سنىو اٴاوی ټه واای ټا آڈىی هی خایین ه

يضگی افزاد ثب خدکبرآهذي ثبال

اٴاوی ټه ټاآیی هی یاو وانى ڈ٭سٹىنى ټه ڈی زواننى توه

٤و ڈوض تا ویىاوها و ای٥ی ټوه ڈواغوه ڈوی وونى تنووو

ټننى( ا آنػایی ټه آنها و څثوه تو ڈوٽالذ انس٩وا ڈوٴٹیور

ایىای وانى و زٽڅیٳ ها وای٣ ووا واس ا اسٹاڈر وخ

17

47و 46شماره

تیسی واسه و اڅة و ٥ف تاالیی ٬ډڃ ڈی ټننى( این اٴاو

ته زوانایی نوو ا٤ډیناڊ یاوی واسه و زویى ټډوی نوثر توه

نوو وانى(

آنهووا ڈووٽالذ ا ؾوواڄ ڈووی تیننووى و نووه زهىیووى( ٴ٭االنووه

ڈوٴٹیر های غىیى ا غسػو ڈوی ټننوىو هوىٲ هوای ؾواڄ

ن٩ ڈی ڀینى( ټاآیی هی یواو تانځیوتاالیی تای نوو و

، ز ا ٽر ا ټاه ڈی وهى، ٥ف آو ا تاال ڈی توو و

زوانووایی هووای ڈوو څه ڀووایی و زٵٽوو زكڅیڅووی ا تهثوووو ڈووی

#(ایوون اٴوواو قسووی ت٭ووى ا 12/، 30.,تهى$وویى ڈكډووىی

یوٻ وه ا ای٥ی ټه ناتووټننوىی ٽر هڇ و ڈواغهه ت

ی٫ تڅنى ڈی وو وا وٱڃ ونوىڀی ڈ٭ډوڄی ته ن٩ ڈی ى،

#( اٴووواو 422,،-+.٠وووایر تیوووسی واو$تنوووىوا وآواڈووو

نووټاآڈى، ٽر ا ته زال ناټاٴی یا وان و ڈهاذ ناټواٴی

نووثر ڈووی وهنووى و ڈوٸ٭یوور هووایی (ټووه ٸاتووڃ غثوواڊ اوور

زهىیىآڈی ا تا ا٤ډیناڊ ، ته ٬نواڊ ڈوٸ٭یر هایی ټه ڈی زواننوى

سڂ واسه تانى ڈی تیننى( یٻ ؾنوین نځواهی تا٬وص ت آنها ټن

ایػاو ٬الٸه وونی و وڀیی ٬ډیٷ و ٴ٭اڄیر ها ڈی وو( ایون

زٵٽ تا٬ص اٴای ټډاالذ ه ڈی وو و اوس و آویة

خووویی و تاتووو اٴووووڀی ا ټووواه ڈوووی وهى$تنوووىوا

,.-،,44.)#

آڈووىی و آڈووځاه ،وانوو آڈووانی ټووه نووو ا اٴوواو نووټا

ٴانانسی تیسی اسٵاوه –ڈی واننى، ا اهثوهای نانسی

ڈی ټننى( هىٲ های ؾاڄ تانځیز و تاالزی ا ت ڈی ڀیننى،

ته نوو تیس تاو وانى ټوو و خاٴوای توی زوی نواڊ

یاو دای واڊ تهسو اور ( اهثوهوای یواوڀیی (ڈی وهنى

و انػاچ ، ټاټواڊ و انػواچ ووڈنىزی ا ته ټا ڈی تنى

#(آنهوا ٬الئوٷ واڊ ا و 431,،30-ټا تهس ار $تس وهٽور

قی٥ه ؾیهایی ټه ڈی زواننى انػاچ وهنى ڀس ڈوی وهنوى و

ز٭هى ٬ػیثی نثر ته آڊ خیىا ڈی ټننى( آنها وٸسی ټه توا انػواچ

ڈائڃ ڈٽڃ ڈواغه ڈی ونى تیس ته ؾځونځی انػاچ ڈوٴٹیور

ڊ زډټ ڈی ټننىو ٽر نووو ا توه ٴٹوىاڊ وانو یوا آڈی آ

ڈهاذ ، نٹ اهٽاها یوا ٬وىچ ټواٴی توووڊ زوال و ټوو

نثر ڈی وهنى (اٴاو تا نووټاآڈىی تاال ته زوانوائی هوای نووو

ا٤ډیناڊ واسه وو وذ ویاویی تا ٽور یوا قسوی ٬ٹوة

و نینی ا هىٲ ، ق ټاآڈىی نووو ا وی٭ا زوڈیڇ ټووه

ٽر نوو ا ته زال ناټاٴی ، نٹ ا٤ال٬اذ ټه هډځی ٸاتوڃ

#(.--، .3.,اناو ڈی وهنى $اٱناو (وسیاتی ار

ویڀی اٴاو تا نووټاآڈىی خایین

اٴاوی ټه ټاآیی هی ټډی وانى اقا ڈی ټننى ټوه و

ا٬ډاڂ ټنسڂ ت ویىاوهای نوىڀی وڈانوىه و نوازواڊ انوى( آنهوا

نى ه زالی ټه ڈی ټننى تیهووه ار ( هنځاڈی ټوه آنهوا ڈ٭سٹى

تا ڈوان٫ وتو ڈی ونى، اڀ زال های اوڄیه آنها و تنووو توا

ڈٽالذ تی نسیػه تووه تاى، ی٭ا ٸ٫٥ اڈیى ڈوی ټننوى( ایون

قسی زال نډی ټننى ت ڈٽالذ څثوه ټننوى( یوا اٴاو ڀاهی

ػاچ وهنى زٱییوی و او٠وا٪ آنها ڈسٹا٬ى ىه انى ټه ه ټای ان

#( ټواآیی هوی 12/، 30.,ایػاو نډی ټنى$یى ڈكډوىی

( آوها ا ټوڇ ټنوى (ټڇ ڈی زوانى انځی این اٴاو ا ناتوو او

اهىاٲ ٥ف خایین زی انسهاب ڈی ټننى وقسی تای یىڊ ته

آڊ اهىاٲ خایین هڇ ز٭هى ٠٭یٵی وانى( اٸثوڂ و٨وایٳ ڈوٽڃ

ننى، ؾوڊ آنها ا ته ٬نوواڊ یوٻ زهىیوى نځواه ڈوی اغسناب ڈی ټ

ټننى( ا آنػا ټه نووټاآڈىی نٹ ڈیانػی ڀ و آواڊ وا ا

اقوا ( و خیونى ڈیاڊ ټون هوای ونانسی توای ڈوی ټنوى

نووټاآڈىی خایین ڈی زوانى تا زوانوایی هوای ونانسی زوىانڃ

نډایىو زاضی ناڈ٥څوتی ت الڈسی غډانی تځاو (

آڈواڊ تا نووټاآڈىی خایین ټه و زوانایی هایاڊ زویى وان

ڈی ټننى ا زٽاڄیٳ ووای ټه آنها ا زهىیوى زڅٹوی ڈوی ټننوى

اغسناب ڈی نډاینى( آنها نثر ته اهىاٴی ټه تای نووو انسهواب

ټوه انى( اسیاٶ ټڇ و ز٭هى ٠و٭یٵی وانوى و وٸسوی توا زٽواڄیٳ

وی ایون ڈو څه ټوه ووا ڈواغه ڈی ونى ته غوای آنٽوه تو

و ڈووو ( ؾځونه ٬ډڅٽو ڈوٴٹی واوسه تاونى، ڈسډټو وونى

ڈٽالذ هی نوو ، ڈوان٭ی ټه تا آڊ ڈواغوه نواهنوى وى و

انوا٪ خیاڈىهای ناڈ٥څوب آڊ ټا، یاو تكوص ڈوی ټننوى( آنهوا توه

آانی و تنوو تا ىها و یا ٽر ها وڄو ڈی ونى و ت٭ى

یا ڈوان٫ هوڇ توه وهسی ووتواه اقوا ا ڈواغه تا ٽر ها

ټاآڈىی نوو ا ته ور ڈی آونوى( ا آنػوا ټوه آنهوا ٬ډڅٽوو

ناڈوٴٷ ا نانه ای ا ٠٭ٳ زوانایی و اس٭ىاوهای نوو ڈی واننى

نیڅی وو تاو نوو ته زوانایی هایاڊ ا ا ور ڈی وهنوىو توه

18

47و 46شماره

ووواوڀی وؾوووا اوووس و اٴووووڀی ڈوووی وووونى $تنوووىوا

,-/،,44.)#

تنالٲ اٴاو واای ا٬سٹاو ته نووټاآڈىی تاال ټوه ا اوناوهای

نوو آیة ننىه اغسناب ټوه و ا٥٠اب و اٴووڀی ټډسوی

اٴاوی ټه نووټاآڈىی نوو ا خوایین ایواتی (زػته ڈی ټننى

ڈی ټننى ته اناوهای وونی تای ٽر ڈسوڃ ڈوی وونى و

٥وـ تاالیی ا ا٥٠اب و اٴوڀی ا زػته ڈی ټننى $یای

,.3, ،,1)#

: نووټاآڈىی و زكیڃ

تاوهای نووټاآڈىی ا این و ټوه زواضی نووو ا توا ټوو و

ػاچ زٽاڄیٳ، ته ټواڀیی اهثوهوای ونانسی و خاٴای و ان

ٴاوونانسی ، نوووو وواڈاڊ وهووی ، خایووىای و ویوواویی تووا

ووٱڃ و ڈاننووى اینهووا ټوواڀ ووووای هووا ، ڀووین ووسه و

ڈی او،ڈسٱیی ڈوض ت ټاټو زكویڅی وډوه ڈوی ووو و

یٽی ا ڈهڇ زین خوی تینوی ټننوىه هوای ڈوٴٹیور زكویڅی

#(4، 441, ,نى$ونٻډوه ڈی و

و زډوواچ زكٹیٹوواذ انػوواچ ووىه ،تووین نووټاآڈووىی و ٬ډڅٽووو

خینور .زكیڅی ات٥ه ڈطثر ڈ٭نواوای نواڊ واوه وىه اور

#و زكٹیٹازی ناڊ واو ټوه ،نووټاآڈوىی وانو /44,$ -یؽ

آڈواڊ هډثوسځی تواالیی توا خیوٴر زكویڅی وانوى( وانو

ٴر زكیڅی تیسی وانوى آڈواڊ واای نووټاآڈىی تاال خی

،هډؿنین این تاوها ته ڀونه ای یڈوسٹیڇ تو اٴوای و٥ف

/44,هىٲ های وان آڈواڊ نی اض ڈی ڀواو $خینور یوؽ

،,/0#.

# و خوهووی ویځنوواڊ واوه اوور ټووه 442,$ .خاغوواو

نووټاآڈىی هډؿوڊ زوانایی يهنی ٬ډوڈی ، زاضیازی ڈسٹیڇ و

#(-.، 30.,ٴر زكیڅی واو $ټیڇ اوه نیوڈنى ت خی

تاوهای نووټاآڈىی ٸوی و وانو آڈوواڊ و وانوػویاڊ توه

٬نواڊ ڈنث٫ واوی و ٸ١اوذ آناڊ و ڈووو زوانوایی هوای نووو

غهر انػاچ زٽاڄیٳ و یاوڀیی ڈواو آڈوی ڈوو نیا ڈی تاى(

ثر اڄثسه این اٴاو ڈډٽن ار وڈو٠و٪ نای تاوهای ٸوی ن

ته نوو واسه تانى وو ڈو٠و٪ ویځو نىاوسه تاونى( تهقواڂ

1 -Schunk

2 ( Pintrich

3-Pajares

وان آڈواڊ تا نووټاآڈوىی ٸووی و غهور زٽواڄیٳ ڈىوه

٭ی تیسی نډوووه و ڈوىذ ڈواڊ ٤ووالنی زوی ا وٲ آڊ

#( -1.، .3.,ڈی نډاینى $ا٬اتیاڊ

ڃ زكوویڅی قسووی نووټاآڈووىی ڈ٭څډوواڊ هووڇ و و ڈووائ

واو ت٥وی ټه ڈ٭څډواڊ واای وغوه تواالی آڈواڊ زاضی وان

نووټاآڈىی و زوانایی های زىی نوو ، ٴر های تیسی

ا تای ٬ډڅٽو ڈوٴٷ وان آڈواڊ ته وغوو ڈی آونى(

زاضی نووټاآڈىی و ا٥٠اب اڈسكاڊ

وٸسووی وانوو آڈووواڊ و ڈ٭وو ویووىاوهای ڈنٵووی و یووا و

اقوا (سكاڊ# ٸا ڈی ڀینىڈوٸ٭یر های اس ا $ڈاننى اڈ

نووټاآڈىی تاال ته آنها ټډٻ ڈی ټنى زا تسوانوى آڊ ویوىاوها و

ڈوٸ٭یر ها ا اواه ټننى و و نسیػه نوو ا و تاتو تویای ا

-+/ڈٽالذ وانی ا غډڅه ا٥٠اب ڈكاٴ٩ور ټننوى$یډڈن

#( ا وی ویځ اقا نووټاآڈىی خوایین ڈوان٫ ټنوا 0++-،

ڈوض تا ڈوٸ٭یر هوای زنیوىڀی ڈوی ڀووو و نوانه هوای آڈىڊ

ڈ٠ی ا اٴای ڈی وهى(

ا آنػا ټه نووټاآڈىی اه ای اور ټوه تا٠و٥اب اڈسكواڊ

زوواضی ڈووی ڀوواو، اٴوواو واای ا٠وو٥اب اڈسكوواڊ ڈ٭ډوووال

اقوا وڈانوىڀی و نوازوانی (نووټاآڈىی خایین زوی وانوى

ویىاوهای اڈسكواڊ نیوسنى( ایون ڈی ټننى و نی ٸاو ته ټنسڂ

اٴاو تاو وانى ټه ه زالی توای ڈوٴوٷ وىڊ و اڈسكانواذ ،

تیهووه و ڈكٽوچ ته ٽر ار و ؾنانؿوه زوال هوای اوڄیوه

ض تاونى ، اقسډواال اتای څثه ت ڈوان٫ و ڈٽالذ اڈسكاڊ یڈ

ته ٬ر زڅیڇ ڈی ونى( این وا٠ف ار ټه زٽا ٽور و

و ( ها ، اقا ټاآڈىی خایین زی ا توغوو ڈوی آوو اڈسكاڊ

ڈٹاتڃ ،ڈاهىه اٴاوی ټه هډاننى نوو ته ٤و ڈوٴٹیر اڈیی

اڈسكاڊ ها ا انػواچ ڈوی وهنوى، نووټاآڈوىی آنهوا ا ٸووی زو

#(444,،04. /ڈی ټنى $غیٽ وتڅی

تهقاڂ وان آڈوانی ټه نووټاآڈوىی تواالزی وانوى زډایوڃ

سٹاڈر تیسی ا و انػاچ و٨ایٳ وی ته ټوا ڈوی زال و ا

ڀینى و ته زوانایی نوو ا٤ډیناڊ وانى( ایون ڈنػو توه تاوهوای

نووټاآڈىی تاالز و ا٥٠اب اڈسكاڊ خایین ز ڈی ڀوو(

زاضی نووټاآڈىی و انځی

1-Bliese& jex

19

47و 46شماره

,تاوهووای نووټاآڈووىی نٹوو ڈهډووی و انځیوو وونووی

#( این نیوی وونی ڈانی یه ,4.,،/2-وانى$یىڈكډىی

ڈی یاتى ټه زډایڃ ته ور یاتی ته این ڈ٭یاها و ٴو ایػاو ڈی

وو و و وذ ټة نسیػه ، ٴو و ڈوو نوو اقا نوتی

خیىا نواهى ټوو این ٬الٸه ی وونی ڈوغة زال های ٴوو و

وا ڈووىذ ، قسووی تووىوڊ ق١ووو خوواوا هووای ڈكی٥ووی ڈووی

# ڈ٭سٹى اور ،اقوا نووټاآڈوىی ټوه ا 434,وو(تنىوا$

هځ زػته ی هیػانی نواینى انػاچ یٻ زٽڅیٳ تىور ڈوی

آیى، ته نوته ی نوو ڈوغة ڈی وو ټوه ٴوو و ڈوٸ٭یور هوای

ت٭ىی نی تا زډایڃ و انځیه ی تیسی تا آڊ ڈو٠و٪ وڀی ووو

#،و وزی ټوه اڀو ٴوو و ڈووٸ٭یسی +44,،.0$یډڈن وخن

تځیو ټه اقا ټنى ڈواغهه تا آڊ ناظ ا زواڊ اوور ، ٸا

انځیوه نووو ا ا ( اقا ناټاآڈىی ته وی وور نواهوى واو

ور نواهى واو و٭ی نواهى نډوو ټه ا نویوٻ وىڊ توه آڊ

قی٥ه اغسناب ټنى (

انځیه خیٴر و وان آڈو واای نووټاآڈوىی تواال و اتسوىا

اڈوا خو ا آنٽوه وانو ( ونانواوه ار زكر زاضی زػاب ٴو

آڈووو ؾنىوواڄی و ڈىووه زػتیوواذ ڈوٴٹیوور آڈیوو تىوور

ڈوٴٹیوور و انځیوو توو یٽووىیځ اضوو ڈووی ڀانووى و ( ڈووی آوو

نیوڈنىی یٽوی تا٬وص ٸىزډنوىی ویځو ڈوی ووو $تهاڈوی و

#(/، 34.,٬ثایاڊ

ضی نووټاآڈىی و ڈیاڊ زال وخسٽاإز

آڈىی و ڈیاڊ زالی ټه اٴواو و هو ٴ٭اڄیور تاوهای نووټا

تایى ٲ نډاینى و ڈىذ ڈانی ټه و تنوو تا ڈوان٫ یا ٴوای

نډاینى و و ان٭٥اٲ خیی آناڊ و ڈوٸ٭یر های ڈهسڅٳ ، ز٭یین

ټننىه هسنى( اٴاو واای تاوهای نووټاآڈوىی تواال، زوال و

تووا اٴوواو واای ڈووىاوڈر تیووسی وټاهووا وانووى و و ڈٹایووه

تاوهای نووټاآڈىی خایین ، ٬ډڅٽو تهسی ا نوو نواڊ ڈوی

وهنى(٬ٹایى ټاآیی ٸوی ، توای څثوه ټووڊ تو توىتیای هوا و

ڈٽالذ ، زال های ڈٹاتڅه ټوڊ ا ته تا ڈی آونوى( ا ووی

ویځ زویى تا٬ص ڈوی ووو اٴواو و ووذ وتوه و وىڊ توا

ټننى یا ټال وور ا زوال توانوى( ڈٽالذ زال نوو ا ټڇ

1 ( Intrinsic motivation

اقا زویى نثر ته نوو ، هډؿنین تا٬ص ڈی وو ټه اٴواو

خی ا ڈوٸ٫ ته اه قڃ های خی خا اٴساوه ٠ایر وهنى(

و وان آڈواڊ تاوهای نووټاآڈىی تا٬ص ڈی وو ټه خسٽا

و ا٬سډاو ته نٵ آڊ ها و قوین انػواچ زٽڅیوٳ تیوس ڀووو و

ٳ ا ؾاڄ هایی ڈی تیننى ټه تایى ت آڊ ها زڅ٣ یاتنى نه زٽاڄی

ته ٬نواڊ زهىیىازی ټه ا آنها ووی نډاینى( این اٴاو ٬ډیٷ ز و

ٴ٭اڄیر ها ڈٱوڂ ڈی ونى و زال تیسی ا و ڈوٸ٫ ٽر

یا تىتیای ها، ته ټا ڈی تنى( این اٴاو نه زنهوا زډایوڃ تیوسی

اڄ انځیو وانوى تڅٽوه و قوین انػواچ تای ڈواغه تا زٽاڄیٳ ؾ

زٽاڄیٳ نی ، زاټیى تیسی وی اهثوهای قڃ ڈ څه و ټاه

ز و ا٥٠اب واسه و تا ا٬سډاو ته نٵ و خسٽا تیسی ټا

#( اٴاوی ټه واای تاوهای 22، 33.,ا ونثاڂ ڈی ټنى$ٸتانی

سنى ڈی نووآڈىی ٠٭یٵی هسنى( زٽاڄیٳ ا وواز ا آنؿه ه

و ویى ڈكوىوو نوثر -تیننى ټه این اڈ تا٬ص زنیىڀی،اٴوڀی

#(4,,، -++-ته قڃ ڈ څه ڈی وو$خاغای

ضی نووټاآڈىی ت انسهاب اهىاٲ، ٴ٭اڄیر ها و ڈكی٣ ها إز

٬ٹایى نووټاآڈىی تانسهاب اهىاٲ ٴو زاضی ڈی ڀاو ،اٴاوی

،خیؿیىه زوو ؾواڄ تا ٬ٹایى نووټاآڈىی تاال اهىاٴی ڈٽڃ ز

تانځیز نثر ته آنانی ټه اقا نووټاآڈىی خایین وانوى ،

#(و ڈوووو انسهوواب 34.,،0/انسهوواب ڈووی ټننووى( $ڈوواوی

ٴ٭اڄیر ها وڈوٸیر ها ،تنىوا ڈ٭سٹى ار ټه اٴاو ٴ٭اڄیور هوا و

ڈوٸ٭یر هایی ا ڈی غوینى و تا و و وٶ ته آنها ڀای وانى

ڈی زواننوى نووو ا توا آنهوا واڀا نډوووه یوا ټه اقا ټننى

ا خ آنها تآینى، و قاڄیٽه ا ٴ٭اڄیر ها و ڈوٸ٭یور هوایی ټوه

ڈی ټننى زوانایی ڈٹاتڅه ټوڊ آنهوا ا ا خوای و ڈوی آونوى ٴٽ

# (3/-، +4.,وی ڈی غوینى $ڈااڂ یو

.ضی نووټاآڈىی ت زٵٽ و زډیڇ ڀییزإ

ڃ ا٬سٹاو ام ی نوواڊ و قڃ ټوڊ ڈائته ټاآیټانی ټه

، /وانى، هنځواچ ویوىاوهای اوس ا ، ا ن٩و زٵٽو زكڅیڅوی

ټاآڈى هسنى( اڈوا اٴواوی ټوه توه زوانوایی هوای قوڃ ڈو څه

نوواڊ ٻ وانى( ته ٤و آٵسه ای ٴٽ ڈوی ټننوى $ڈاواڂ

#( +0-، +4.,یو

2- Depression

3 -Decision making

4 ( Analytical thinking

20

47و 46شماره

قسوی و ووذ اقا ټاآیی نیوڈنى ته ٴو اڈٽاڊ ڈی وهى

وتو ىڊ تا اس ڈوٸ٭یسی و تن تور هوای قوڃ ڈو څه ،

وڈٹاتوڃ ټاآڈوىی خوایین، زډټ نوو ا ت زٽڅیٳ اواڈه وهى و

زووډیڇ ڀینووىڀاڊ ا ا زٵٽوو ڈسډټوو توو زٽڅیووٳ ڈنكووٲ

ڈی ټنى،ته ٤ویٽه زوغه آڊ ها ت ناواییهای نووو و٠وویاذ

، +4.,ڈاواڂ یوو ٤اٸر ٴای زٽڅیٳ ڈ٭٥ووٲ ڈوی ووو $

-0+)#

ضینووټاآڈىی ت ازثا٢ آڊ تا الڈر غډانی و وانی إز

ټاآیی هی ت الڈر غډانی ووانوی اٴواو زواضی یواوی

ووالڈر تووه ٤ووو ٸاتووڃ ټووه اوور واوه ڈ٥اڄ٭وواذ نوواڊ واو(

اور ووثٻ نوىڀی ټوه ,ڈالق٩ه ای واتسه ته ثٻ نىڀی

انسهاب ڈی ټننى ته ٤و ٬ډىه -زن٩یډی)ڈوچ ته ڈناثر نوو

#( 32.,،,0زو٣ نووټاآڈىی ز٭یین ڈی وو$ټیډی

زوانوایی وا توا ڈوٸ٭یور ا واو( اڀ ٴو تاوواسه تاى ټه

ټډس اقا زنیىڀی و آڊ ڈوٸ٭یر ڈی ټنوى( تواو ڈطثور و

ڈوو زوانایی های نوو و ازثا٢ تا تیډای و څثه تو ڈوٽالذ

اذ ڈطثسی ت ونى وڈاڊ واو ( این تاو ټه تا٬وص هډاه آڊ زاضی

زال ٴییٽی تیس ڈی وو ڈی زوانى ته وذ ټو تیس

و اغای نووټا وآیى(و ڈٹاتڃ اٴاوی ټوه نووټاآڈوىی ٸووی

نىانى و ڈواغهه توا تیډوای و آڊ وٶ وىه و ڈډٽون اور

یواڊ وڈاڊ ا هوا نډوووه و تا٬وص ڈوٽالذ تیوس ووو$ ا٬ات

,.3. ،.1.)#

هؾه نووټاآڈىی اها تاالز تاى ،ڈىانالذ الڈسی ڈاننى

تناڈه ټاه وڊ ، زډیناذ و زوٸٳ یځا ټیىڊ تیس ڈنػ

زكډڃ وو و اقوا ټنسوڂ و خاوم توه ( ته ڈوٴٹیر ڈی وو

وڈوواڊ ڈناووة زووی وانووى و خیځیووی تهسووی تووای تهثووووی

ڀی نای ا تیډای ا ټډس زػتوه ڈی ټننى و نی ز و اٴو

ڈی ټننى( و قاڄی ټه نووټاآڈىی تاال تا الڈر تهسو ازثوا٢

واو ، نووټاآڈىی خایین تا نانه هوای ا٠و٥اب ، اٴووڀی و

.نانه های واڊ زنی تاال نیو ازثوا٢ نیوڈنوىی واو $ونوی

.-0،-++.)#

1-Lifestyle

2 ( Self-regulation

3 ( Dennis

ه ٴوو زوانوایی تاوهای نووټاآڈىی تیانځ این ڈ څه اور ټو

زٱیی قاالذ ڈنٵی وانی نوو ا واو( زكٹیٹاذ ناڊ ڈوی وهوى

ټه نووټاآڈىی ، نٹ ڈیانػی و ټاه نانه های اٴووڀی

ایٵا ڈی ټنى و ا٥٠اب واٴوڀی اٴاو تاڄٯ ، تا اٴای و زٹویر

# ( +1,، -++- /تاوهای نووټاآڈىی ټاه ڈی یاتوى $ټویڇ

ڈیاڊ اس ، ا٥٠اب و اٴووڀی ټوه ٬ٹایى نووټاآڈىی ت

اٴاو و ڈوٸ٭یر های زهىیى ټننىه یا ڈو وڄیر تانځیو زػتوه

ڈی ټننى زاضی ڈی ڀاو (

تاال تووڊ نووټاآڈىی و اقا ټنسڂ ت ویوىاوهای ڈوغووو

و نىڀی هی، ته ووذ ڈطثور توه زوانوایی ټناآڈوىڊ توا

انثه آڊ تو ټواټو اس و ته قوىاٸڃ وانىڊ اضواذ یو

یسی ڈتوو٢ اور( هؾوه نووټاآڈوىی اٴواو تواالز تاوى

اس های نىڀی ا تهس ڈىییر ڈی ټننى(

این ای٣ اس ای نىڀی نیر ټه آضا یانثه یوسی

ا زوڄیى ڈی ټنى، تڅٽه نازوانی اواٺ وىه و ټنسوڂ ، آنهاور

#(,3/، 30.,ټه اضاذ وء واو $وڄس

ڈنات5٫

تووی ات٥ووه تاوهووای #(.3.,اووٱناو، ٤وواهه وویځوواڊ( $

ی ڈهاڀای تا ڈوٴٹیر زكیڅی( ٴڅناڈهڈنى ،نووټاآڈىی

( .واننای( ووه هسڇ،ډاه

#( تووی ات٥ووه تاوهووای .3.,ا٬اتیوواڊ، اٸووى وویځوواڊ( $

نووټاآڈىی ت الڈر وانی وڈوٴٹیور زكویڅی وانوػویاڊ(

( /واننای(ووه هسڇ ،ډاه

#( نووټاآڈوىی 34.,تهاڈی،هاوی( وڈهنو ٬ثاویاڊ ٴوو( $

وانځیه خیٴر( ڈاو ڈىه،ووه ڇ،ډاه یٻ(

#( توووی ز٭اڈوووڃ غنووویر +3.,قٽډسوووی ناو،اٸثووواڂ( $

ونووټاآڈىی ت خیٴر زكویڅی وانو آڈوواڊ واڂ ووچ

ىواننای زتیسی(،وانځاه اهنډایی( خایاڊ ناڈه ټانای ا

یا(

#( ى اناڊ5واڊ نای ا زوڄى زوا ڈوپ( 31.,ای،ٴڅیح( $

زغډه ی ڈهیى ٴواڊ(زهاڊ5 اغډنى(

#( انځی وهیػواڊ( زغډوه ی یكیوی +4.,یو،غاڊ ڈااڂ( $

یىڈكډىی(زهاڊ5 ویای(

4 ( Kim

21

47و 46شماره

#( نووټاآڈوىی ٬ډووڈی وزكویڅی 33.,ینڅی خوووویځاڊ( $

آڈووواڊ وازثووا٢ آڊ تووا ٬ډڅٽووو زكوویڅی( ڈ٥اڄ٭وواذ وانوو

واننای زتیسی،ډاه نهڇ(

#( ن٩یوه هوای ڈواوه ڈوی +4.,ډی٭ی،ٴا٤ډه وویځواڊ( $

ٱڅی( اٵهاڊ5 غهاو وانځاهی اٵهاڊ(

#( واڊ ناووی یوواوڀیی( زهوواڊ5 ,4.,وویى ڈكډووىی،یكیی($

واڊ(

اوڈوانی ن٩یوه هوا و #( زٱیی ٴسوا وٴس 22.,یٳ،٬څی اټث($

وها( زهاڊ5 واڊ(

#( ن٩یووه هووای 30.,وووڄس،وواڊ و وویىنی آڄوون وووڄس($

هیر(زغډه ی یكیی یىڈكډىی،زهاڊ5ویای(

#( تی ات٥ه تاوهای انځیی ,3.,یای زهانی،٬څی٠ا( $

واهثوهای یاوڀیی نوو زن٩یډی تا ٬ډڅٽوو زكویڅی وانو

وتیووسانهای ووه اووٵهاڊ( خایوواڊ ناڈووه آڈووواڊ ونسوو وخوو

ټاناوی اووى٬څوچ زتیسووی( وانووٽىه واڊ ناووی و٬څوووچ

زتیسی( وانځاه اٵهاڊ(

#( اض قډایر اغسډا٬ی،اس 31.,ٴوالوونى،نىیػه وویځاڊ( $

غوډانی( )زكیڅی ونووټاآڈىی زكیڅی تو والڈر وانوی

( .4واننای ڈ٭ا،ووه ؾهاچ،ډاه

#( ڈهوواذ هووای نووىڀی زكوویڅی( ڈووهى5 33.,تووانی،غ٭ٵ($ٸ

ٴاانځی(

#( اضتهی آڈو ڈهازهای زډیڇ ڀیوی 32.,ټیډی،غواو($

ٱڅی ت نووټاآڈىی زډیڇ ڀیی ٱڅی وتی زډیډی ٱڅی

وانػویاڊ وانځاه اٵهاڊ( خایاڊ ناڈه ټاناوی اوى وسه

اه اٵهاڊ(ڈاوه ٱڅی(وانٽىه ٬څوچ زتیسی(وانځ

#( زاضی ٬وذ نٵ،نووټاآڈوىی وانځیو 34.,ڈاوی،ا٩٬ڇ($

خیٴر ت ټیٵیر نىڀی وٴسا ټاآٴینانه نواڊ غوواڊ( خایواڊ

ناڈووه وټسووی ووسه وانناووی ٬ډوووڈی (وانووٽىه ٬څوووچ

زتیسی(وانځاه اٵهاڊ(

Bndura,A.(1993) Precieved self-efficacy in

cognitive developmental and functiong ,educational

psychology ,28(2),117-148.

Bandura,A.&Adams,N.E.(1977).Analysis of self-

efficacy theory of behavioral change.Cognetive

therapy and research,1,287-308.

Betz,N.E.&Hackett,G.(1986).Applications of self-

efficacy theory to underestanding career choice

behavior.Journal of social and clinical

psychology ,4,279-289.

Dennis,C.2003,Peer support within a health care

context :A concept analysis ,nursing

studies ,40,321-332.

Jex,S.M,Bliese,P.D,(1999)Efficacy beliefs as

moderator of the impact of work,related

stressor :Multilevel study ,journal of applied

psychology ,vol:84,pp 359-361)

Kim ,Y.M (2002)Correlation of mental health

problems with psychological constracts in

adolescens,international journal of nursing

studies ,139-193)

Pajares,F.Zooz,(2002),Gender and perceived self-

efficacy in self-regulated learning theory into

pracatce 91,116-125)

Pintrich, Paul. R,Robert W.Rosser,and Elisabeth

A.M.de Goot .1994.'classrom and Individual

differences in early adolescent" motivation and self-

Regulated learning "Journal of early adolescence

14(2):139-161)

Schunk,Dale H.(1996)"Attributions and

development of self-regulatory competence " paper

presented at the annual conference of the American

Educational research association, 8-12 april

1996,NEW YORK,NY,USA.

Zimmerman ,B.Kitsantas,A.(2005)homework

practices and academic achivement :The mediating

role of self-efficacy and perceived responsibility

beliefs. Contemporary Educational

psychology ,30,397-417.

22

47و 46شماره

سی ضذى تأثیز هاجزت تز گزایی الذیي اهز

فزسذاى )هطالع هردی ضز ضزضا(

1حميده طالبيان

چکیذ

تاوى( های وانڅی واای آضا ٴاواڊ ڈطثر و یا ڈنٵی ڈی ڈهاغذ

ا یٻ و ڈن٥ٹه ڈهاغٴر $ڈثىؤ# تا ټډثوو نیوی ټا غواڊ،

هوای اٸسواوی و اغسډوا٬ی ڈاه ،زكیڃ ټوه و ټډثوو ڈایه

وی ویځ و ڈن٥ٹه ڈهاغخی وای٣ ڈواغه نواهى ى، و ا

زو و ازٹا اغسډا٬ی و ته ور آووڊ ٱڃ تهس، اڈٽاناذ ڈناة

وووو( هډؿنووین ڈهوواغذ ز١وو٭یٳ وآڈووى توواالز ٴوواهڇ ڈووی

ڀایی و اقسډاڂ ڀای ٴنىاڊ ته انكاٴاذ اغسډوا٬ی ا نانواوه

ته ونثاڂ واسه و ازثا٤واذ اغسډوا٬ی ا زٹویور ټووه و تا٬وص

ووو( های یډی ڈی سٵاوه تیس ا وایڃ نوین و آڈوا

زین ڈائڃ زواڊ ڀٵر ڈهاغذ وانڅی یٽی ا ڈهڇ و نسیػه ڈی

نیاٴسه ڈی تاى( ټوهای زو٭ه

زوإضی ڈهواغذ تو نووڀایی واڄوىین و »خوه قا٠ تا ٬نواڊ

توا هوىٲ ونانر خیاڈوىهای ڈهواغذ « اڈوی ىڊ ٴنىاڊ

هایی توای قڃ اائه نسایع زكٹیٷ وىو اائه اههی و )وسا

غڅوووڀیی یووا ټنسووڂ و هووىایر ونووى و تووه اٴووای ڈهوواغذ

تاى( این خوه و خی آنر ټه خیاڈىهای ڈهواغذ ا و ڈی

ڈٹى $ه ه٠ا# ڈوو توی و ڈ٥اڄ٭وه ٸوا وهوى( وواڂ

زوانوى تو نووڀایی اڅی زكٹیٷ این ار ټه آیوا ڈهواغذ ڈوی

واڄىین و اڈوی ىڊ ٴنىاڊ آنها زإضی واسه تاى

ها قواټی ا های آڈای و زػیه و زكڅیڃ واوه نسایع زكٹیٷ، یاٴسه

تاى( تىین ڈ٭نوی ټوه نسوایع زإییى ه هر ٴ٠یه خوه ڈی

وهوى( ڈهواغذ تا٬وص هوا نواڊ ڈوی های آڈای ٴ٠ویه آڈوڊ

اٴای ننووی ڀایی وثة ڀایی و نور ز١٭یٳ نانواوه

ا و٠٭یر ڈاوی ىه، ازثا٤اذ اغسډوا٬ی ا یواو وڀوای توه

ټنى انكاٴاذ اغسډا٬ی ا و ٴنىاڊ نانواهای ڈهاغتیس ڈی

ټانا اى غاڈ٭ه نای) ,

های یډی و ووایڃ نووین و ڈوغة اسٵاوه تیسا آڈو

وو( ىه وثة آوی ٱڅی تهس تای ٴنىاڊ ڈهاغین ڈی

، نوای، نوڀایی ڈهاغذواڀاڊ ټڅیىی5

هقذه

های تپ ٬ ڈا ڈهاغذ ا ڈنا٤ٷ ټډس زو٭ه یٽی ا خىیىه

یاٴسه ته ڈنا٤ٷ زو٭ه یاٴسه ز ار( ڈهاغذ ها وٲ ن٩و ا

نو٪ آڊ، خیاڈىهای ڈهسڅٳ اٸساوی، یای، ٴهنځی، اغسډا٬ی

و ت وانى ټه ڈی زواننى ڈطثور یوا ڈنٵوی تاونى( یٽوی ا آضوا

های ڈهاغ ته اڈووی وىڊ های وانڅی زډایڃ نانواوه ڈهاغذ

ار( اڈوی ىڊ یا نوڀایی ا زٱیی نځ اٴاو نانواوه اغ٫

های نىڀی و یا ڈػډو٬ه ٴساها و اهایی وانسه انوى ته یوه

ټه زوانایی ایػاو آضا ڈطثر و ڈنٵی و اٴاو ا ٤یٷ اوسٵاوه ا

اٴای ڈاټر اغسډا٬ی، ز١٭یٳ ونر وایڃ ازثا٢ غډ٭ی،

ڀایی، ڀای ته ٴ٭اڄیر های هنی و وی و ((( واو(

ایڇ ټه ڈهاغذ ؾه زإضیی و این ڈٹاڄه و خی این واڂ تآڈىه

ت ٴسا و زډایالذ نانواوه ڈهاغ، ته ویه ٴنىاڊ آنهوا واو( و

ایوڇ ټوه زوإضی این اسا و ؾاؾوب ن٩یه نو ڀایی ت آڊ ىه

ڈهاغذ ت نور ڀایی، نانواوه ڀایوی، اوسٵاوه ا ووایڃ

نوووین ، نوونووی ا و٠وو٫ ڈوواوی ، آوی ووٱڅی تهسوو تووای

هوای یوډی و اقسډواڂ ٴنىاڊ، ازثا٤اذ اغسډا٬ی، آڈو

ڀای ٴنىاڊ ته انكاٴاذ اغسډا٬ی ا تی نډائیڇ(

ثیبى هغأل

هنٿ ڈٹى ٸوا ڈوی ڀینوى و ڈهواغذ ڈهاغاڊ زكر زإضی ٴ

تا٬ص زٱییو و وثٻ ڄثوا، ویوه هوای نوىڀی، ا هوا و

هنػاها و قسی تاوهای آناڊ ڈی وو( نانواهای ڈهاغ خو ا

ڈهاغذ ته ڈٹى و و٠٭یسی ڈسٵاوذ تا ڈثىا ٸا ڈی ڀینى ټه

ته ناؾا ڈی تایر تا ای٣ غىیوى هډاهنوٿ وونى( زكٹیٹواذ

ی وهى ټه تیس ڈهاغین و خی ور یاتی توه اهوىاٴی ناڊ ڈ

ؾوڊ، ٥ف ٴاه تاالز، زإڈین اڈنیر وٱڅی تیوس ،اوسٵاوه ا

تاونى( و اڈٽاناذ آڈوی تهس و وسیاتی ته وایڃ نووین ڈوی

زإضی این ڈینه ڈی زواڊ ته زكٹیٹازی ااه ټو ټه ناڊ وهنىه

، و٥ف زكویالذ، ڈهاغذ ت ٥ف ٴهنٿ ،٤ثٹوه اغسډوا٬ی

ٱڃ نانواوه ها و وغوو ات٥ه ڈ٭ناوا تین ٤وڂ ڈىذ ڈهاغذ و

ڈیاڊ اسٵاوه ا وایڃ ازثا٢ غډ٭ی و زډایڃ ته اڈوی وىڊ

ار(

23

47و 46شماره

ضزرت اویت تحقیق

و این زكٹیٷ اضاذ ڈهاغذ ا و آڈاوه ټوڊ ڈكی٣ نوی زو

او( و و ڈوی تای خو ٴنىاڊ ڈوو توی ٸوا نوواهیڇ و

یاتیڇ ٬ٹایى ،ڀایها و ٴسا ڈهاغاڊ خ ا ڈهاغذ زا ؾه قى

و غهوور واوڊ ٴووسهای تیووس تووه ٴنووىاڊ نوووو وڀڀوووڊ

ونى( ڈی

ڈهاغزها خیاڈوىهای ڀوسوه و ڈسنوو٪ توای ڈن٥ٹوه ڈهواغذ

ٴر و ڈهاغذ خی وانى( ایون خیاڈوىها واڈڃ زٱییازوی و

و ویڀیهوای نوانواوڀی ڈهواغین ا نىڀی ڈهاغین ڈی ووو

وسهو وڀڀونی ڈی ټنوى و نځو آنهوا ا توه غنثوه هوای

ڈهسڅٳ ڈواوی و یو ڈواوی نوىڀی ٬وو ټووه و اه و وڇ

نىڀی آنها ا زٱیی ڈی وهى( و غهر ونانر ایون زٱییواذ و

و اسای آینىه نځی و خی تینی زٱییاذ اغسډا٬ی الچ ار

ها ڈوو تی ٸا ڀیو( اینځونه وڀڀونیزإضی ڈهاغذ ت

اذاف تحقیق

هىٲ ټڅی زكٹیٷ ونانر اضو ڈهواغذ تو نووڀائی ),),).

واڄىین و اڈی ىڊ ٴنى آنهار (

اهىاٲ غیی ٬ثازنى ا 5 )-),).

ونانر اضو )-نانر اض ڈهاغذ ت ازثا٤اذ اغسډوا٬ی ),

نانر اضو ڈهواغذ تو ).ن ڈهاغذ ت اسٵاوه ا وایڃ نوی

نانر اض ڈهاغذ ت اسٵاوه ا )/ننووی ا و٠٭یر ڈاوی

ونانر اضو ڈهواغذ تو نوانواوه )0آڈو های ی ډی

نانر اض ڈهاغذ تو زډایوڃ ٴنوىاڊ توه )1ڀایی ڈهاغین

نانر اض ڈهاغذ ت نور ڀایوی )2انكاٴاذ اغسډا٬ی

ت آوی ٱڅی تهس تای ٴنىاڊ ( نانر اض ڈهاغذ )3

تؼزيف هبجزت

غی(توپ ڈهاغذ تین اناڊ ها ا این ٤و ز٭یٳ ټوه )ووناڄى

ڈهوواغذ خاووم اڀانیووڇ هووای انووانی تووه نیوهووای "اوور 5

$وویهی "اٸسوواوی ،اغسډووا٬ی و غډ٭یسووی و ڈكووی٣ اوور (

,.2, 5,0+#

ز٭یٳ اڈاڊ ز٭یٳ ڈهاغ5 ه ټی ټه ت٥و وائڇ و ت اا

و ټوی ویځ، یا ڈن٥ٹوه غٱاٴیوایی ڈڅڃ، ور ټڇ یٻ اڂ،

ویځووی و هډوواڊ ټووو ووٽنی ڀینووى ڈهوواغ ز٭یوووٳ

#-2-5 30.,وو($ویٽ ڈی

ااع هبجزت

های وانڅی و زوانى ته وو نو٪ ڈهاغذ ڈهاغذ ا یٻ ویىڀاه ڈی

وو ڈڅوی و اڄډڅڅی زٹیڇ وو( وو ات٥ه تا قوى های تین ڈهاغذ

ټنویڇ5 اڄوٳ# یای یٻ ټو ته وو نو٪ ڈهاغذ تنووو ڈوی

ها و ه و٥ف این نو٪ ڈهاغذ ڈهاغذ وانڅی $ووڊ ڈی#

)-ه ته ه ),ڀیو( ڈوو ڈ٥اڄ٭ه ٸا ڈی ).وسا ته وه

اڄډڅڅوی# ټوه و ایون ه ته وسا ب# ڈهاغذ ناغی $توین

وڊ ڈوی# ووسا توه وه های وانڅوی $و زكٹیٷ ته ڈهاغذ

خوایڇ( ڈی

هبجزت داخلی داليل اى

ی ڈهای یای یوٻ ټوو ا زكٺ ڈٽانی اٴاو و ڈكىووه

#،,50 14.,ڈهاغذ وانڅی ڀوینى( $یهی

٬الوه تانځیه اٸساوی، ڈووچ توای ڈن٩وهوای یو ڈهواغذ

ټننى( اڄٳ# تهثووو و٥ف زكویالذ ب# ٴوا ا ٸیوى و تنوى ڈی

غسډا٬ی و ٴهنځوی و ڈنوا٤ٷ ووسایی ظ# ڀیو ا نوونر ا

وووسایی و تووی ضثووازی یاووی و# ڈڅكووٷ ووىڊ تووه نووانواوه و

انى( ووسانی ټه ٸثال ته ڈنا٤ٷ هی ڈهاغذ ټوه

ديذگب بي ػوذ هبجزت :

توه ڈهاغذ ا ویىڀاه غډ٭یسی 5 این ڈو٠و٪ زا تكواڂ ټواڈال ),

ت انىاه و زټیة غنی و نی 5ضثوذ یىه ار ټه ڈهاغذ

ت ڈیانهای قیازی ن٩ی ڈیاڊ نواچ ڈواڄیوى و ڈیواڊ غډ٭یر و

ڀاو ټه واڈنه این زإضیاذ غډ٭یسی توه ناچ ڈپ و ڈی اض ڈی

ىذ و ؾځونځی قټر آڊ تسځی واو(

ڈهاغذ ا ویىڀاه اٸساوی 5 ته ڈ٭نای نو ټڅډه اٸوىاچ توه )-

ڈهاغذ زو٣ ٴو ته ڈن٩وو تهثووو ڈوٸ٭یور اٸسواوی انػواچ

ڀیو و ته ڈ٭نای ووی٫ ټڅډوه ڈهواغذ توه ڈن٩وو ز٥ثیوٷ ڈی

).ڀیوو ( غډ٭یر تا زكوالذ اٸسواوی و اغسډوا٬ی انػواچ ڈوی

ذ، واتو٣ ڈهاغذ ا ویوىڀاه اغسډوا٬ی 5 تهوا٤ وٸوو٪ ڈهواغ

نډایى این واٸ٭یر ټاڈال ضاتور وىه اغسډا٬ی نانوا نی زٱیی ڈی

ار ټه نىڀی اغسډا٬ی و ه وو ڈن٥ٹه ڈثىاء و ڈٹوى توویه

هنځاڈیٽه ڈهاغذ و ڈٹیا وی٫ انػواچ ڀیوو، ٠و و یواڊ

تینى ( ڈی

24

47و 46شماره

ظزيبت ػوذ هبجزت

اوذ ڄی ڈهاغذ ا زكر زإضی ؾها ٬اڈڃ ٬ډىه يیوڃ ),

زثیین ټو(5 اڄٳ5 ٬واڈڃ ڈوغوو و ڈثىاء $ب5 ٬واڈوڃ ڈوغووو و

ڈٹى ظ5 ڈوان٫ ڈوغوو و غیاڊ ڈهاغذ ا ڈثىاء توه ڈٹوى و5

ن٩یه اا٬ه نووآوی 5 )-# -.,5 +3.,٬واڈڃ هی$نػانی

سی زوغوه واو و تواین ڀایی غاڈ٭وه ون این ن٩یه ته نور

تاو ار ټه غواڈ٫ وسایی ڈ٭سٹىنى ټوه انسیوا ٴساواڊ و

ور نىایځاڊ اور و ایون و٠و٭یر توه ٸ١وا و ٸوى اهډیور

وهنى وتا ڈهاغذ، ووساییاڊ توه وه ٴسوای نووڀا خیوىا ڈی

واڊ و وور ټننى ټه ٬ناڊ انسیوا نوىڀی ټننى و تاو ڈی ڈی

.# 1--5 30.,آوی هسنى($ویٽ نوواڊ ار و ڈس٭ى نو

ویٽو اٸساو نوټالیٻ 5 ڈهاغذ ٴآینىی ار ټه و ڈیاڊ )

های غٱاٴیایی و ٠٬ه و زٹا٠ا تای نیوی ټوا، ز٭واوڂ زٵاوذ

وو ڈووچ ا ڈنوا٤ٹی ټنى زٵاوذ وسډوها ثة ڈی ایػاو ڈی

ها وسډو ټڇ ار توه ڈنوا٤ٹی تونوى ټوه ووسډو ټه و آڊ

ار( تیس

تنی خیاڈى هوای ڈنٵوی ڈهواغذ خیاڈىهای اغسډا٬ی ڈهاغذ

هوای وانوی، توین هوا و تیډوای اڈڃ اٴای ڈیاڊ نووټوی

هایی ڀیناڊ ټه تیس ا غډ٭یر توڈی ڈی تانى، ڈكوڈیر توچ

ټننى، ٬ىچ خی غاڈ٭ه غىیى ،وغووو ڈی ڀیناڊ زػته ټه توچ

څی ڈهاغاڊ و اٸوىاچ توه های اقسډاڄی انالٸی و ڈكی٣ ٸث ٠٭ٳ

غنایر یا اٽاڂ ویځو ٴسوا ٠وى اغسډوا٬ی آنهوا ڈوی تاوى و

زٹویر خایځواه اغسډوا٬ی )-زٹویر خایځاه ناڊ ),آضاڈطثر آڊ 5

)/هووای انسیووای ووټر وانػډوون ).غوانوواڊ و وواڄډنىاڊ

اوسٵاوه ا ووایڃ )0زٽیڃ ٸوتنىی یوا ٤ثٹواذ اغسډوا٬ی

# .--5 +2.,ازثا٢ غډ٭ی ($وضوٸی

)-زإضی ټووؼ تو زكووڂ ٴنوی ),خیاڈى های اٸساوی ڈهاغذ 5

زإضی ټووؼ تو اوسٵاوه ا اڈٽانواذ ).زإضی ټوؼ ت زوی٫ وآڈى

# /54 +2.,خیاڈىهای ټوؼ و زو٭ه ڈڅی ($اوتای )/ٴاهی

و اوتیاذ ٴای « ڈىنیایوڊ»ا٥الـ الزین ای ڈٵهوچ نو

ڈىڊ ىڊ، اڈوینه ټووڊ ،ڈسػوىو هایی ؾوڊ نوای، ڈ٭اوڂ

وای خیوىا ټووه اور( ت٭وى ا غنوٿ ىڊ، نوین ڀی، نوین

توه ٬نوواڊ ویٽووی +41,و +40,هوای غهانی ووچ، و وهوه

اڄة و اوتیاذ ٬څوچ اغسډا٬ی ڈ٥ـ وىه اور(اڈوی وىڊ

ی٭نی ٴآینى زٱیی اغسډا٬ی ته نكوی ټه ټوهای ټډس زو٭ه

ٲ غواڈوو٫ زووو٭ه یاٴسووه ا ټووة ټننووى( یاٴسووه نووای ڈ٭وو

ای اور ټوه ات٭واو # نوای ٴآینوى ڀوسوه 501 /3.,$اټیا

ڀیوو و و ها ا و تڈی وی٭ی ا قیاذ ٴوی و اغسډا٬ی اناڊ

٥وـ ڈهسڅٳ اغسډا٬ی، یاوی، اٸسواوی، ٴهنځوی و وانوی

ٸاتڃ تی ار(

قاووڃ ی ټووه یهووا نوووڀایی ی٭نووی ڈػډو٬ووه ٴساهووا و و

های اٸساوی، اغسډوا٬ی و ٴهنځوی غواڈو٫ تاوى( ایون نوای

ی یوٻ نوو٪ ویوه نوىڀی و ٴٽوی ها و توانىه ٴسا و ا

ڀایوی و نواهى تووو توه ٤ووی ټوه زٱییازوی ؾووڊ نوور

نځی، ڈاټر اغسډا٬ی، ازٹواء ڀایی ا ز١٭یٳ و آینىه نانواوه

ته ڈاټر اغسډا٬ی ٥ف آڈو و زكیالذ و اٴای زډایڃ

او( ڀ ؾه نوڀایی غیانی ار ټه اتسىا ا و اٴاو زٹویر ڈی

و ووب خىیووى آڈووى اڈووا تووه زووىیع تووه ووای نٹووا٢ ڈنسٹووڃ

ڀویىووټوهای غهاڊ وچ و و ته زو٭ه زوإضیاذ ڈسٵواوزی

وهوى ټوه وغواڈ٫ ت غای ڀار( ڈ٥اڄ٭اذ زایهی نواڊ ڈوی

ار ټوه توا نووای وتوو وىه ڈاننوى غاڈ٭ه ایاڊ وی ڈانی

ی زایهی ٸاغا، خهڅوی و وواڊ وٸو٪ انٹالب االڈی ایواڊ ووه

ای قاڃ تواسه ىڊ های وٸو٪ نوای اغسډا٬ی ا خاه یه

های ڀسه، ټوؼ ا وساها ته هها و آاوی زٵٽو ڈكىوویر

ا ٤یووٷ آڈووو و خووو و زكوویالذ و انسٹوواڂ ٴهنځووی و

انى( های غډ٭ی وانسه وهی انه نٹ

واڄر وایسډن وسو5 تا زوغوه ),خوااڊ نوای ڈهډسین ن٩یه

ته اینٽه وسو ن٩یه نوو ا ا زٹاتوڃ غاڈ٭وه ونسی و غاڈ٭وه

ڈىڊ آا ټوه و ڈاقڃ ى ڈوو ن٩ او و واٸو٫ غاڈ٭وه ا ا

قڃ ټنى و هډؿنین و٠٭یر نسی ته و٠٭یر ڈىڊ ڈنسٹڃ ڈی

ن٩یه ڈ٭وٲ نووو $ڈاقوڃ وى اٸسواوی# خوی هوای ٴو

نیڃ )-# 522 23.,ټنى( $قنی ویىڀاه نوای ا ڈن٭ٽ ڈی

اډڅ5 ن٩یه او ت اوا زٵٽیوٻ ټواټوی ٬ناو وانسی

اوور( تووه ن٩وو وی و یووٻ غاڈ٭ووه خیووٴسه $ڈووىڊ# زٵٽیووٻ

٭وه ټاټوی ٬نا انسی ته ٤و ټاڈڃ وذ ڀٴسه وڄی غاڈ

هوو ڄیسو 5 ) .نیاٴسه $نسی# ٴاٸى ؾنین زٵٽیٽی اور( زو٭ه

اوا اڄځوی ڈسٱیهای خاون و ڈ٥اڄ٭اذ نوو اوسٵاوه ټووه و

یاٴسځی ا ت ڈثنای آڊ ڈوو زػیه و زكڅیڃ ٸا واوه ونى زو٭ه

25

47و 46شماره

اڈوئڃ ج(هانسیځسوڊ 5 ویڀوی هوایی ا توای ٴآینوى )/ار(

نوای، ته ٤و ٠وډنی ) ,اڈڃ 5نوای ڈه ټوه ار

ٴآینىهای نوای و زو٭ه )-زو٭ه یٻ ٴآینى انٹالتی ار (

نوای ڈډٽن ار ته وذ یٻ ).ٴآینىهای ؾنى ت٭ىی انى(

ن٩اچ ٴسای ڈسٺ ټه ا ن٩ زایهی، غواڈ٫ هی، ون٭سی

ڄن5 ا ن٩ او هیر نوای ىه )0و تاواوٴهډیىه ونى (

ا )-وهوى هډوىڄی ا نووو نواڊ ڈوی ),ی ووویڀی ار واا

وو ټه واای ڈاټر وی٫ تاى ($ٸه تایاڊ ه انس٩ا ڈی

,.22 5., #

خىیىه هنینی و ڈهاغذ5 خىیوىه هنوینی و وى آڊ و

هوای غىیوى غهاڊ وچ و ٬ قا٠ زا انىاه یواوی توا ن٩واچ

ذ ٴار، واتو٣ توین اٴواو، تنىی اغسډا٬ی، ڀانىڊ اوٸا ٤ثٹه

هوا و ازثوا٢ اور(ڈهاغذ ټوه ازثا٤اذ و واتو٣ توین ڀووه

ای ټوه ا ٤یوٷ وو ٬ثازر ا وویڅه هنینی ا تا٬ص ڈی

های ټای، اسٵاوه ا ڈنوات٫، واتوسځی آڊ ڈوچ ته نا٤ ٴر

وون٭سی، زكوویالذ، تهىاوور، ڈووٽن و یووه ڈػووىوا زویوو٫

#5/1 14., ڀونى( $یهی ڈی

ڈهاغذ و نوای خیاڈوڊ ات٥ه ی ڈهاغذ و نوای ن٩یازی

# ,42,ز وی انسٹاڂ زكټوی ڄینوٽی $ 5ؾنى وغوو واو ڈاننى

اهډیر نثی انوا٪ ڈهسڅٳ غاتػایی ته ڈوااذ ٴآینوى نووای،

هډاننى زٱییاذ تاوی و ڈپ و ڈی و ڈىڂ انسٹواڂ غډ٭یسوی،

ڂ انسٹاڂ زكټی نوو خونع ڈقڅوه ا ا ټنى( وی و ڈى زٱیی ڈی

ټنى، ا ڈقڅه غاڈ٭ه نسی ڈاٸثوڃ ڈوىڊ ټوه و هڇ ڈسډای ڈی

آڊ ڈهاغذ و زكٺ زو٣ ٬واڈڃ ٴییٽوی و ٴهنځوی ڈكوىوو

وو، زا ڈاقڃ انسٹاڄی ټه توا وى وی٫ غډ٭یور، و٥وـ ڈی

وای تاالیی ا ڈهاغذ و ؾن وسا توه وه، و ڈوس٭ډه

ونى( نهایسا ڈاقڃ غواڈ٫ خیوٴسه و ڈه ڈیڈنا٤ٷ ناظ

غواڈ٫ آزی ټه و ڈاڊ څثه غاتػوایی و وانوڃ و توین وهها

# ټوه 420,اٴسنوى ویوا خایوو $ اڄډڅڅوی# ازٵواٶ ڈوی $وانڃ و تین

ای تین غاتػایی غډ٭یر و ٴآینى نوای ا ز ویه ټوو ات٥ه

ته تهو « نسی»ته ن٩ وی قټر غډ٭یسی و اتسىا ا ته

ڈنسٹڃ ڈی وو و ٬ډوىزا ا خیاڈووڊ توه ڈټو ؾنوین « ڈىڊ»

# ټه ڈهاغین 403,غاتػایی ل ڈی وهى (هډؿنین خیسوڊ $

ا ته وو وسه ی نالٶ وڈكاٴ٩ه ټازٹیڇ ڈی ټنى تىین ڈ٭نوی

ټه نالٶ آنهایی هسنى ټه ا ته نسی توه تهو خیوٴسه

سنى ټه یوا و تهو ټااڊ ټانی ه ټننى و ڈكاٴ٩ه قټر ڈی

ڈاننى و یا اینٽوه و نوالٲ غهور، ا ڈوىڊ توه ونسی نوو ڈی

ټننى( قټر ڈی

چبرچة ظزي تحقیق

تووا ڈهوواغذ وووسائیاڊ تووه ووه نوووڀایی غووایځین

ها اڈوو وو وات٣ و ٸوانین قٹوٸی ته غای نر ڀایی ڈی نر

اچ اڈوو ټننى( و غواڈ٫ ووسایی زډو غاڈ٭ه ا زن٩یڇ و اواه ڈی

نانواوڀی ا٬ڇ ا زتیر ٴنىاڊ، ات٥وه توین ا١٬وای نوانواوه و

ها و آواب و وچ نهاوی ىه اواه اڈو زوڄیى، هډه ا وی نر

ونى توا ڈهواغذ توه وهها و ڈٹاتوڃ نٵووي غاڈ٭ه ز٭یین ڈی

ها ، تیای ا آواب و وچ های تیځانه و نوآوی ٴهنٿ و آڈاڊ

ها ڈتو٢ توه اوواظ و زتیور ٴنوىاڊ، نر اغسډا٬ی، ا غډڅه

هوا و هنػاهوای ونسی های ا٬ر، انالٶ و ٴسا و ا و

وسهو زٱیی ڈی ونى ، تا ڈهاغذ ته ه، وساییاڊ زوات٫

وونى( وغواڈو٫ ووسایی ؾووڊ ا ڄكوا٦ و وه ڈوی و ونثاڄه

او غٱاٴیایی، غډ٭یسی، ٴٽی و ٴهنځی ټوؾٻ هسنى زډاچ اٴ

نانى و ٴساهایاڊ ٬وا٤ٵی اور ووسائیاڊ هډىیځ ا ڈی

ڀوا و ڈ٭سٹوى توه ٸ١وا و ٸوى هوسنى و ٬څور ڈوڈی نوور

زووواڊ و ووای٣ ٤ثی٭ووی و نووور ڀایووی وووسائیاڊ ا ڈووی

ڈوٸ٭یر غٱاٴیایی و نثووڊ اڈنیر اغسډا٬ی و یاوی و ٴٹو و

ر ڀایوی زنځىسی غسػو ټو وڄی توا ووو توه وه نوو

ټننى( وو و ته انسیا و ااوه اناڊ هڇ زوغه ڈی ز١٭یٳ ڈی

رػ تحقیق

های زكٹیٷ زوویٵی و ٬څووچ و این خوه ا تین انوا٪ و

ټوا ڀٴسوه وىه اور(ڈسٱیهای ه اغسډا٬ی، و خیډایی تو

ڈسٹڃ$ زوإضی ڈهواغذ #و ڈسٱیو واتوسه $نووڀایی واڄوىین و

تاوى و انوهای نووڀایی واڈڃ5 یاڈوی ىڊ ٴنىاڊ #ڈ

ڀایوی، اوسٵاوه ا ڀایی، ر ىڊ نانواوه ز١٭یٳ نور

ووووایڃ نووووین، ازثا٤ووواذ اغسډوووا٬ی اوووسٵاوه ا آڈوووو

یډی،نونووی ا و٠وو٫ ڈواوی، آوی ووٱڅی تهسو تووای

ٴنىاڊ، اقسډاڂ ڀوای ٴنوىاڊ توه انكاٴواذ اغسډوا٬ی ڈوی

تانى(

26

47و 46شماره

جبهؼ آهبري

+-)4/این خوه غاڈ٭ه آڈای ڈا ا ڈهواغینی ټوه توین و

اڂ و وه +-زا 0اڂ ن وانى و ڈىذ ڈاڊ ڈهاغذ تین

انوى تاى(اٴاوی ټه ته وه ه٠وا ڈهواغذ ټووه ه٠ا ڈی

تانى( نانوا ڈی 43+0

گیزي حجن و ؽی و

ټووټاڊ توه و این خوه قػڇ نډونه تا اسٵاوه ا ٴڈووڂ

نٵوو ا٤ال٬وواذ ++-نٵوو ز٭یووین ټووه و ٬ډووڃ ا -4,ز٭ووىاو

ڀیوی و ایون خووه زواوٴی آوی ڀویى( یوه نډونوه غډ٫

تاى(ڈكىووه ڈ٥اڄ٭ازی ه ه٠ا ڈیثاى ټه ااالچ اوه ڈی

آتاو،نډینی آتاو،هٺ ٤اڄٹانی وزٺ آتاوزٽیڃ وىه اور و

ڈكڃ وٽونر ڈسواټڇ ا٤یٷ ڈىا ،ڈاټ تهىار وڈاغى

ڈهاغین اٸىاچ ته زوی٫ وغډ٫ آوی خناڈه ها ڀویى(

ب اثشار ؽی گزدآري داد

و این زكٹیٷ ا خناڈه ڈكٹٷ انسه ټه خو از٭یوین

هوای ونػ ڈسٱیهوای ڈهسڅوٳ ڈووو زوغوه و خایایی ٤یٳ

خناڈه و ز٭یوین ا٬سثوا ووی آڊ زهیوه ڀویوى و خو ا

),وواڈڃ5 ووواڂ و ووٸووډر ,0هووا و نهایوور توواتینی ڀویووه

یڅی، ها ټه وتڀینىه ڈهاذ ٴووی، زكو ناه خناڈه

)-وواڂ ,,اڈٽاناذ اٸساوی و ڈوىذ ڈواڊ ڈهواغذ واڈڃ

وواڂ، +/های هوسځانه واڈڃ ٤یٳ واالذ ڈتو٢ ته ٴ٠یه

زهیه ڀویى ټه ٠یة ا٬سثا آڊ ت اا ٴڈوڂ آڄٵای ټونثال

* ( تىر آڈى(2,4

ب بي تجشي تحلیل داد رػ

و تایاتی و زػیوه و ڈو spssاٴا ها ت٭ى ا ڀوآوی و نچ واوه

هوای آڈوای و وو و٥ف زوویٵی و زكڅیڃ ٸا ڀٴسنوى( و

تاى5 اتسىا تا اسٵاوه ا غىاوڂ زوی٫ اسنثا٤ی ته ـ يیڃ ڈی

ٴاوانی، ٴاوانی ڈ٥څٷ تا ٴاوانی زػډ٭ی و وى ٴاوانوی ڈ٥څوٷ

های غډ٭یسی، اٸساوی ،ٴهنځوی و اغسډوا٬ی ته زویٳ ویڀی

وانسیڇ و ڈقڅه ت٭ى تای زػیه و زكڅیڃ ڈسٹ خاهځویاڊ خ

و وو٥ف اووسنثا٤ی تووا زوغووه تووه وو٥ف وونػ ڈسٱیهووا ا

، آڈوووڊ T-Testهووای آڈووای ڈناووة ی٭نووی آڈوووڊ آڈوووڊ

# و آڈووڊ ز٭ٹیثوی Fوایان یٻ ٤ٴوه، آڈووڊ ٴیو $ زكڅیڃ

LSD )اسٵاوه ى

بي تصی ی يبفت

وى ڈهاغین ته ه ه٠وا و +-*0ا ن٩ ڀوهای نی،

+/)//ووى و ون --*0انى و اڂ تووه 0.)4.ڀوه نی

-1انى( و ات٥ه تا و٠٭یر غنی تایى زوغه نډوو ټوه اڂ تووه

وى ڈهواغین ا ڈوو زوٽیڃ واوه ټوه ٬څور آڊ هوڇ وغووو

3.اسٱاڂ تای این ڀوه تووه و ڊ ڈهواغذ وى ا غون

ټوه توونى(

/.*0ووى وٱڃ آاو و +/*0ت٭ى ا ڈهاغذ ته ه ه٠ا

انى و ت قة و٫٠ ٴ٭اڄیر وى ټاڈنى تووه 0-وى ټاڀ و

انى( وى اڃ تووه 03

وى و٥ف 3.*0و ڈوو ڈیاڊ زكیالذ اٴاو ڈهاغ قىوو

2, زوو و وووى زكوویالذ اهنډووایی و خووایین //*0ڈسووو٥ه،

انى و ناڊ وهنىه آڊ ار ټه وى زكیالذ وانځاهی واسه

زوی انى ا ٥ف واو خوایین اٴاوی ټه ته ه٠ا ڈهاغذ ټوه

انى ( تنووا تووه

ووى ڈهواغین ڈكوڃ 00تا زوغه ته ڈاهىاذ ته ور آڈىه

/,*0وى ه وڄی ڈكوڃ اٸاڈور ٸثڅوی 0/زوڄىاڊ وسا و

وى و وسا تووه ار( 30*0وى و ه و

ووى 3-*0وى ڈنڂ هوی، 13*0ا ن٩ و٠٭یر ڈٽن

هوای واڈانی و ووى آنهوا و نانوه .ای و ٴٹو٣ نانه اغواه

1-ټونى، و ڈوو ڈىذ اٸاڈور ڈهواغین ای نىڀی ڈی ڈوٸوٴه

ووى /واڂ و +,)+-وى تین 0.اڂ و .)4وى تین

انى( ذ اٸاڈر و ه ه٠ا ا واسهاڂ اتٹه ڈى ,-)+.تین

اڂ تووه +,)+-تیسین ڈىذ اٸاڈر ڈهاغین و ه٠ا تین

هوا ++-ووى ټډسو ا ,.*0ار ( ا ن٩ وآڈوى ڈاهیانوه

ووى 4,*0ها زوڈواڊ و ++-)44.وى تین 3.*0زوڈاڊ و

هووا ++1)244وووى تووین 2هووا زوڈوواڊ و ++/)044تووین

وى تواالز ,*0ها زوڈاڊ و ++3)444وى تین -زوڈاڊ و

انى( ا یٻ ڈیڅیوڊ وآڈى واسه

بي اعتجبطی يبفت

ټنوى(نسایع ڈهاغذ نور ڀایی ا ز١٭یٳ ڈوی فزضی يك:

زٻ ڈسٱیه ناڊ واو ټه ڈٹىا اقسډاڂ تىور آڈوىه ا tآڈوڊ

)//(آڈوڊ 050000 sig ی تاوى و ڄوا ٴ٠ویه ڈی

وڂ ڈوو زإییى ٸا ڀٴر و ته ٬ثازی ڈهواغذ ووسائیاڊ توه ا

27

47و 46شماره

ڈهواغذ فزضای د: نډایى( ڀایی ا ز١٭یٳ ڈی ه نور

ټنى( ڀایی ا ر ڈی نانواوه

زٻ ڈسٱیه ناڊ واوه ڈٹىا اقسډاڂ تىر آڈوىه tنسایع آڈوڊ

)//(ا آڈوڊ 050000 sig تاى و ڄوا ٴ٠ویه ڈی

زإییى ٸا ڀٴر و ته ٬ثازی ڈهواغذ ووسائیاڊ توه ووچ ڈوو

های ڈهاغ ڈی وو( ه ڈوغة ټاه هډثسځی تین نانواوه

ڈهوواغذ تا٬ووص اووسٵاوه ا وووایڃ نوووین فزضاای عاام:

زوٻ ڈسٱیوه نواڊ واو ڈٹوىا اقسډواڂ tوو (نسایع آڈووڊ ڈی

)//(تىر آڈىه ا آڈووڊ 050000 sig تاوى ڈوی

ڄا ٴ٠یه وچ ڈوو زإییى ٸوا ڀٴور و توه ٬ثوازی ڈهواغذ

هوای ڈهواغا ڀووو ټوه نوانواوه وسائیاڊ ته ه ڈوغة ڈوی

زاج، نووو، اینسنور و وایڃ و اضاضیه نوین ڈاننى ټاڈدیوز و ڄح

ڈثڅډاڊ اسٵاوه نډاینى(

ڈهواغذ نونووی ا و٠و٫ ڈواوی ا تیوس فزضی چبرم:

ټنى( ڈی

زٻ ڈسٱیه ناڊ واو ڈٹىا اقسډاڂ تىر آڈىه ا tنسایع آڈوڊ

)//(آڈوووڊ 050000 sig تاووى و ڄووا ٴ٠وویه ڈووی

هوای ؾهاچ ڈوو زإییى ٸا ڀٴر و ته ٬ثازی ڈهاغذ نوانواوه

وسایی ته وه وثة ڀویوىه ټوه ڈیواڊ نونووی آنهوا ا

تیس ڀوو ( و٠٭یر ڈاوی ،ٴاه نىڀی و اڈٽاناذ زٵیكی

ڈهاغذ ثة آوی ٱڅی تهس توای ٴنوىاڊ فزضی پجن:

وو ( ڈی

زٻ ڈسٱیه ناڊ واو ڈٹىا اقسډاڂ تىر آڈىه ا tنسایع آڈوڊ

)//(آڈوووڊ 050000 sig تاووى و ڄووا ٴ٠وویه ڈووی

خوونػڇ ڈوووو زإییووى ٸووا ڀٴوور و تووه تیوواڊ ویځوو ڈهوواغذ

ه ڈوغوة ڀویوىه ټوه آنهوا آوی های وسایی ته و نانواوه

ی ون ا تای ٴنىاڊ نوو واسه تانى( ٱڅی تهس و آینىه

ټنى( ڈهاغذ ازثا٤اذ اغسډا٬ی ا زىیى ڈی فزضی ؽؾن:

زٻ ڈسٱیه ناڊ واو ڈٹىا اقسډاڂ تىر آڈىه ا tنسایع آڈوڊ

)//(آڈوووڊ 050000 sig تاووى و ڄووا ٴ٠وویه ڈووی

زإییووى ٸووا ڀٴوور و تووه تیوواڊ ویځوو ڈهوواغذ ووڇ ڈوووو

های ووسایی توه وه ڈوغوة ڀویوىه ټوه ازثا٤واذ نانواوه

اغسډووا٬ی زووىیى ڀویووىه و ٴوور و آڈووى و وو٥ف ووه تووه

های ڈهسڅٳ تیس ىه ار( ڈٽاڊ

هوای یوډی ا ٴ٠یه هٵوسڇ5 ڈهواغذ اوسٵاوه ا آڈوو

وهى( اٴای ڈی

ه ناڊ واو ڈٹىا اقسډاڂ تىر آڈىه ا زٻ ڈسٱی tنسایع آڈوڊ

)//(آڈوووڊ 050000 sig تاووى و ڄووا ٴ٠وویه ڈووی

هٵووسڇ ڈوووو زإییووى ٸووا ڀٴوور و تووه تیوواڊ ویځوو ڈهوواغذ

هووای وووسایی تووه ووه ڈوغووة ڀویووىه اووسٵاوه ا نووانواوه

های یډی اٴای یاتى و ڀای توه ټالوهای ٴووٶ آڈو

ڊ، ټاڈدیوز، ٤اقی، آڈو ڈوویٹی، ونا، تناڈه $ آڈو تا

ڈىه ٴوزثاڂ و (((# تیس وو(

ٴ٠یه هسڇ5 ڈهاغذ اقسډواڂ ڀوای ٴنوىاڊ توه انكاٴواذ

زٻ ڈسٱیه نواڊ واو tوهى(نسایع آڈوڊ اغسډا٬ی ا اٴای ڈی

)/05/0000(ڈٹىا اقسډاڂ تىور آڈوىه ا آڈووڊ sig

تاى و ڄا ٴ٠یه هسڇ ڈوو زإییى ٸوا ڀٴور و توه تیواڊ ڈی

های ووسایی توه وه ڈوغوة ڀویوىه ویځ ڈهاغذ نانواوه

اقسډاڂ ڀای ٴنوىاڊ توه انكاٴواذ اغسډوا٬ی اٴوای یاتوى(

$ووساڊ ناتاب، ڈكی٣ ناآنا، ڈىڀایی#

و این زكٹیٷ هىٲ آڊ توو ټه زإضی ڈهواغذ تو گیزي تیج

هوا ڈووو توی ٸوا ڀایی واڄىین و اڈوی وىڊ نوانواوه نو

ڀیوتای این ڈن٩و این نسایع تىر آڈوى ټوه ڈهواغذ تا٬وص

ووو و هډؿنوین ڀایوی ڈوی ز١٭یٳ نانواوه ڀایی و نوور

ڈه ى ټه ڈهاغذ تا٬ص اسٵاوه ا اثاب و اضاضیوه نووین

اوی وو ، ڈهاغذ ثة ننووی ا و٫٠ ڈاوی و وثة ڈی

ووو ( ڈهواغذ ٬اڈوڃ اٴوای ٱڅی تهس تای ٴنوىاڊ ڈوی

وو و ڈی های ی ډی ازثا٤اذ اغسډا٬ی و اسٵاوه ا آڈو

٤و اقسډواڂ ڀوای ٴنوىاڊ توه انكاٴواذ اغسډوا٬ی ا هډین

ټنى و این ڈینه ڈو والڊ اڈو و واڈاڊ آڈوو و تیس ڈی

اٴای ٥ف اڀاهی نانواوه و خو تایى اٸىاڈاذ الچ ا تای

هوا ٴنىاڊ آنها ته ٬ډڃ آونى و هډؿنین ا ٤یٷ زثڅیٱاذ انه

ها ته ه ا آڈوو وهنوى و های غىی ڈهاغذ نانواوه آیة

زی تای خو ٴنىاڊ ایػاو ټننى ( ڈكی٣ نی

28

47و 46شماره

:پیؾبدات

انػاچ زكٹیٹاذ تیوس توای ناوایی نكووه خاټنوىڀی و ) ,

های ڈهاغ و ه ائڃ و ڈٽالذ نانواوهڈ

های اٸساوی، اغسډوا٬ی و ٴهنځوی توای زإڈین ی انر )-

های ڈهاغ نین و ه ه٠ا( ڈنا٤ٷ و ڈكڅه

ه و تناڈه ٴ٭اڂ ای وای االڈی ). یی و زوىوین وا

هووای ټاهووای الچ تووای زووإڈین انس٩ووااذ ڈن٥ٹووی نووانواوه و

ڈهاغین(

ٴ٭اڄیر تیس نهاوهای ٴهنځی ڈاننى واذ اواو اوالڈی، )/

اواه اوٸاٲ و اڈو نییه ، ټډویوڊ ٴهنځوی ووای وه و

نوین و غهور زوو٭ه ٴهنځوی و غڅووڀیی ا ڈنا٤ٷ ڈهاغ

های اغسډا٬ی( آیة

ایػاو ز٭اوڂ ڈناوة توین وآڈوىهای وهی و ووسایی و )0

یوی زوو٭ه غهر تناڈوه های ووڄر و ڈس٭اوڂ ټوڊ یار

هوای زوو٭ه انػواچ تناڈوه )1ته ن٭ر و ڈنوا٤ٷ وهی(

های اغسډا٬ی، اٸساوی و ٴهنځی ټه توه وسایی ڈن٥ثٷ تا نیا

قڃ تڅنى ڈىذ تای ڈ څه ڈهاغذ تی ا ى زنها اه ن٩ ڈی

قى ا وسا ته ه ار(

هبثغ هآخذ

و زوو٭ه، زغډوه اواو # ڈهاغذ، هنینی+2.,او تای $

ٴهنٿ، ڈاه ټا و زإڈین اغسډا٬ی،زهاڊ

# غاڈ٭وه ناوی زوو٭ه، انسوااذ /3.,اټیا، ڈو٥ٵی $ )-

ټیهاڊ، زهاڊ(

#، نوای ا ویىڀاه اڈاچ نډینی 23.,قنی، ڈكډى قن $).

$ه#، ڈاه ؾاج و ن ٬وظ(

ڈنو، #، زٱییاذ اغسډا٬ی، زغډه وضوٸی +2.,وه، ڀی $)/

ن نی، زهاڊ(

وونانسی، #، زكڅیووڃ غډ٭یوور 23.,اڄووه $ نػووانی، قثیووة )0

انسااذ ډر، زهاڊ(

#، ڈهاغذ انسااذ ډر، زهاڊ(+3.,اڄه $ نػانی، قثیة )1

نای، #، زكڅیڃ و ټاتو غډ٭یر24.,یهی، ڈكډى زٹی $)2

انسااذ ااٸی، ٵا، زهاڊ(

ناوی غډ٭یور، نو اڈ٭وه #، غ13.,یهی، ڈكډوىزٹی $ )3

آاچ، ن ٵیى، زهاڊ(

ناوی غهواڊ ووچ، #، غاڈ٭وه 14.,یهی، ڈكډوىزٹی $ ) 4

انسااذ ااٸی، زهاڊ(

#، نوای وزو٭ه ، ز غډه ٸه 22.,یاڈا، ؾااڊ ووب $ )+,

تایاڊ ڈ٥ٵی، انسااذ ڈوه نىڈاذ ٴهنځی ا ، زهاڊ (

ای تو ڈٵواهیڇ و غډ٭یور، ڈٹىڈوه #، 30.,ویٽو، غواڊ $ ),,

یوی، ڈو٠و٬اذ، زغډه ڈیایی اڄهه، اڈاڊ ڈىییر و تناڈه

زهاڊ(

# ، زٱیی اغسډا٬ی و زو٭ه ، زغډوه 23.,ی ، و آڄوین $ )-,

قثیثی ڈ٩اهی ڈكډى، خوهٽىه ڈ٥اڄ٭اذ اهثوی ، زهاڊ (

فزعت هبثغ خبرجی

1- Dejong, Gordon F (2000) Expectations,

Gender & Norm in Migration Decision –

Making , Population studies, 54 : 307 – 319.

2- Dejong , Cordon F, Andrea Go Johnson, &

Kerry Richter (1996) Determinants of

Migration Values & Expectation sin Rural

thailand , Asian & Pasific Migration Journal, 5:

399-416.

3- Dejon Gordon F , Kerry Richter & Pim

onpanlsarabhakdi (1996) Gender Values, &

intentions to Movein Rural thailand,

international Migration Review, 30 (3): 748-

770.

4- Liang , Z (2001) the Age of Migration in

China, Population and Development Review ,

27(3). 499-524.

29

47و 46شماره

قص ساى در هذیزیت اقتصادی خااد

,٬څی تهاڈی

چکیذ:

و این ڈٹاڄه ٭ی ىه توه ٠ووذ اوسٱاڂ نواڊ و غاڈ٭وه و

زإضی این اسٱاڂ ت ٬ډڅٽو و وقیواذ نواڊ و ڈكوی٣ نانوه و

غاڈ٭ه خوانسه و ٠ډنا نځواهی توه ؾځوونځی و وای٣ اوسٱاڂ

وین ڈثین االچ توو و ود زایهؿوه ی ڈواټر ناڊ و

ناڊ و ٴ٭اڄیر های اٸساوی و ایاڊ ڈوو تی ٸا ڀٴسوه

وو اواڈه ڈوان٫ ٴ٭اڄیر های اٸساوی و اوسٱاڂ نواڊ ایانوی ا

غډڅه ڈوان٫ ٴهنځی ، ڈوان٫ اغسډا٬ی و ڈوان٫ اٸساوی ا زكڅیڃ

ها ، اڈٽاناذ و ٸاتڅیر ها نډووه و این ڈوان٫ ا و ٸاڄة ڈكىوویر

تی ټنیڇ و نی انوا٪ ٴ٭اڄیر های ناڊ ؾه و ٬ه ی نانوه

وای و ؾه و ٬ه های اغسډا٬ی ا ڀٵسه و ؾنى ٬څر ټه ناڊ

ا ته ٴ٭اڄیر های اٸساوی واڈی واو ، تیاڊ نډووه و و خایاڊ توه

آیة نای ٴ٭اڄیر های اٸساوی نواڊ و نوانواوه و غاڈ٭وه

وانسه و و ااه ای ته خیاڈىهای ڈنٵی این ٴ٭اڄیر ها نډوووه و خ

و نسیػه ڀیی زكٹیوٷ ؾنوى خیونهاو توای تهثووو و٠و٭یر

ٴ٭اڄیر های اٸساوی و اسٱاڂ ناڊ اائه ىه ار(

واڀوواڊ ټڅیووىی5 نوواڊ ، اووسٱاڂ ، وآڈووى، نانووه وای، ٴ٭اڄیوور

اٸساوی ، و٨یٵه ی نانه وای

هقذه

ناڊ قىوو نیډی ا غډ٭یر غهاڊ ا زٽیڃ ڈی وهنى (

آنها تا اقساب ٴ٭اڄیسهای اٸساوی تی ڈو و نانه ، نویوٻ توه

وى ټڃ ټا غهاڊ ا انػاچ ڈی وهنى ( ایون ٸوڇ توىوڊ و 00

ن٩و ڀٴسون نىڈاذ ڈاٸثسی ار ټه نه ته ډویر نووانسه

اڈا آڈاهای ډی ڈی وو و نه ڈوی تای آڊ ڈن٩و ڈی ڀوو

ٴ٭اڂ ته ڄكا٦ اٸساوی يټو ڈوی ٸڇ تیا خایینی ا تای ناڊ

ټننى ( توه ونیوا آووڊ ټوووٺ ، توپ ټووڊ وی و ڈاٸثور ا

نانواوه ته نىذ ته ٬نواڊ ټاهایی ټه ا اٸساوی وانوى توه

نواڊ » قاب آڈىه انى( تا اینٽه ڈی زواڊ و یوٻ غډڅوه ڀٵور5

تىین ڈ٭نی ټه و واٸ٫ ناڊ ا ؾنوى « ( ڈی ټننىغهاڊ ا زٱیه

٤یٷ غهاڊ ا زٱیه ټوه انى ، هډه ڈواڊ و ناڊ این غهاڊ و

ڈهډسین وواڊ نىڀی ، ی٭نی وواڊ غنینی نوو ا ڈاو زٱیوه

ڈی ټننى و خ ا آڊ هڇ ا ی یا ڈه ڈاو ، و وواڊ ټوووټی

ی ٬وا٤وٳ ڈواو وای تنووا ڈی ونى و نهایسا و وواڊ ت٭ى

وـ هډه ی اناڊ هایی ار ټه و این غهاڊ نىڀی ڈی ټننى(

٬الوه ت این ، هډیای ناڊ و ڀو اٸساو نوانواوه و ٤ووڂ

ټانا اى زایم) ,

ا٬ا وغووو واوسه ، و غواڈو٫ وهی و ووسایی توه ٤وٶ

ڈهسڅٳ ویىه ڈی وو و قسی و ت٭١ی ڈنا٤ٷ تا اڅی ټوا و

ټا و ڈ٬ه زنها ته وو نواڊ اور ، نانه ، زتیر ٴنىاڊ ،

ناڊ و ٬ه نىڈاذ ټاوی و اڅة ټوها و نووا و

ا ټوهای و قاڂ زوو٭ه ټاهوای ونځین و نوسه ټننوىه

ت٬هىه وانى و هډڈاڊ تایى اائوه نوىڈاذ و ڈاٸثور ا ا١٬وای

وی نانواوه ا نی ته ٬هىه واسه تاى، اڈا اټط اوٸاذ هڇ اٸسا

ناڊ ا و نانواوه ، و ټاوی و ونى زوڄیى ا و زوڄیى ویځو

ڈكوالذ ناویىه ڈی ڀینى ( اڄثسه نثایى ا این نٽسه اٴڃ ى ټه

ٴ٭اڄیر اٸساوی ناڊ ته انوىاه ی زوایم تو ٸوىڈر واو، اڈوا

اسٱاڂ و ڈٵهوچ غىیوى آڊ ټوه ٴ٭اڄیور اٸسواوی ڈوووی و

ڈكی٣ نانه ار، تیس ڈكوڂ غهاڊ ا٬اذ ڈ٭ین و ناظ ا

ن٭سی و ټوا و ټانانوه هوا و اوااذ توه غوای ٴ٭اڄیور هوای

ټاوی و واڈىای ار ټه توذ ڈسناوب وو ټنوا نوانواوه

انػاچ ڈی ڀٴر، ى ( ى واٴوڊ ق١و ناڊ و ٬ه هوای

اٸساوی، هڇ اییىه ی زكوالذ ٴهنځی، اغسډوا٬ی و اٸسواوی

ار و هڇ ڈنإ زكوالزی و زډواچ ٬وه هوای ٴووٶ و غاڈ٭ه

تاوا ڈوواین توی، ٴاٸوى غاڈ٭یور و « اسٱاڂ ناڊ»ؾوڊ

آینىه نځی ار و ٠٭ٳ ڈ٥اڄ٭اذ وینی واو، ا ایون و زوىوین

٤ـ غاڈ٫ اسٱاڂ ناڊ و ن٩اچ غډهوی االڈی توا زوغوه توه

ڀوی هوا و ای٣ ټنونی و آینىه غاڈ٭ه ڈا و غاڈ٭وه غهوانی، وی

ټاآڈىی های ناڊ، آڈوه های وینی و اهوىاٲ انٹوالب اوالڈی،

اغسناب ناخی ار( هؾنى ته وڄیڃ آڊ ټه و تناڈه یی های

ڈڅی ڈتو٢ ته اسٱاڂ ته ویڀی های نانوه ؾنوىاڊ زوغوه نډوی

وو( ناڊ و ٬ه های ڈواته ڈوواڊ و توا وای٣ ڈواته توه

٤ثی٭ر نانه آنواڊ ڄ٥ډوه واو ڈوی ٴ٭اڄیر ڈی خوانى ټه هڇ ته

او و هڇ ته ټاه ق١و نانځی آناڊ و ا٬اذ قوا ڈوی

انػاڈى( هډؿنین ق١و و ٬ه های ڈوانه نی ثة ټڇ نٿ

ىڊ وٵاذ نانوه و تو٬ٽ خوی وٵازی ؾووڊ ڈیوڃ توه

زڅ٥ځی ار ټه ڈوانه زڅٹی ڈی وو( این زٱییاذ ثة ڈی

نواوه، آنػا ټه ویڀی های نانه ټواآیی وو ټه ڊ و ڈكی٣ نا

نوو ا آٽا ڈی انى، ٴ٭اڂ ٬ډڃ نٽنى(و این تین ه ٬اڈڃ ا

ثة ٠٭ٳ ق١وو نواڊ و و٥ف زوډیڇ ڀیوی ، ناوه و

ته نوی ڈ٭ٴی ڈی ټننى 5 اوڂ څ٥ه ٴهنوٿ ڈوانوه ی

ڈىییسی ( ووچ اسډازإضیاذ ٴ٭څوی زث٭ی١واذ ڀوسه ( ووچ

هڇ تاڄٹوه و تاڄٵ٭ڃ نواڊ و ڈوىییر اٸسواوی ( ٬ىچ نانر

ٴهنځی ڈسٵاوزی ت ىذ ایون نواتاتی –اڄثسه ٬واڈڃ اغسډا٬ی

واڂ ڀوسه یوٻ +.ڈی اٴاینى ( تا زوغه توه اینٽوه و ٤ووڂ

انٹالب آڈوی و اټط ټوهای غهاڊ تو خوا وىه اور ، و

30

47و 46شماره

و اتسىایی هډه غا ډاوان آڈواڊ اٴای یاٴسه ، تووغه آڈ

تاال ٴسه و اٸىاڈاذ و و٥ف ڈڅوی و توین اڄډڅڅوی توای ازٹوای

ڈیاڊ تاواوی انػاچ ىه ار ، نواڊ نیو ا ایون انٹوالب آاچ

تهه ڈنى ىه انى ( اڈو ونساڊ و نواڊ تیوسی واو ڈىوه

ڈی ونى (تا وغوو این خیٴر های اڈووی ، واڄیاڊ ٤ووالنی

ی تیوواوی و ڈیواڊ نواڊ ، ناوه نواڊ ٵڅر، ثة نل تاال

( وسایی و تیای ا ټوهای و قاڂ زوو٭ه، وىه اور

ټا ٤اٸر ٴا و تی واوی ویڀی اټط ناڊ تواڄٯ ووسایی و

–تیس ټوهای و قاڂ زو٭ه ار ( اڄثسه ای٣ اغسډوا٬ی

ٴهنځی این غواڈ٫ ته نو و ڈنا٤ٷ ټڇ غډ٭یر و زوو٭ه

ونٿ ڈوواڊ ٤ا و هڇ ه ڈوغة ىه ناڊ نی نوو ا هڇنیاٴس

نثیننى و ڄا و این ای٣ وووایهای یواوی ا توه غواڊ ڈوی

ننى ، ا اڈٽاناذ ڈوغوو و نوانواوه اوسٵاوه نډوی ټننوى و توا

زوغه ته ای٣ ڈوغوو و ڈوه ی آویة خویزین ٸوهای

غوواڊ، اغسډا٪ ته قاب ڈی آیى ( ٠ووی اور ټوه ونسواڊ

زكیڃ ټوه و ا٬سډاو توه نٵو نووی ا اٴوای وهنوى و ا

اڈٽاناذ ٱڅی ڈناة اسٵاوه نډاینى(

ضزرت اؽتغبل سبى در جبهؼ

هنځاڈی ټه تكوص ا زوو٭ه توه ڈیواڊ ڈوی آیوى ڈن٩وو

زٱییاذ هډاهنٿ و اٸساو و انساهای غاڈ٭ه، غهر اسٹا

ٵیر نىڀی اناڊ ها ار( تو ایون یٻ ن٩اچ ٬اوالنه و تهثوو ټی

اا، ڄٵ٧ اناڊ، ڈهس ڈو نیر، تڅٽه ایون ز٭یوٳ زډواڈی

انانها، ی٭نی ڈو و ڊ، خی و غواڊ ا اڈڃ ڈی وو( هډؿنوین

تایى زوغه وار ټه اسٱاڂ و ڈ٭نی نا نوو ٬ثاذ اور ا

ز٥اتٷ نیوی انانی تا ٴسهای وٱڅی( وغوه ی ز٥ثیوٷ ایون

قٴه ها و ٴ٭اڄیر های ڈوغوو و یوٻ غاڈ٭وه و زكوٺ نیو تا

ٱڅی و غٱاٴیایی ټاٴی، تایوى تسوانوى هډوواه نیووی ټوا ا توا

زٱییاذ ٠٬ه و زٹا٠ا ڈ٥اتٹر وهى، ز٭اوڂ اسٱاڂ ا تٸا ټنى

و ا ټڇ ټای و تیٽای غڅوڀیی ټنوى( ڄوا هو ٴووی ا اٴواو

اسٱاڂ وی ا توه ټوای غاڈ٭ه قٷ واو ا ووڄر تهواهى اڈٽاڊ

ڈوڄى و ڈٵیى و غهر زوڄیىټاال و نىڈاذ ڈوو نیا ٬اڈوه ڈووچ

ایػاو نډایى و ووڄر هڇ ڈو٨ٳ اور و تاتو انسیواازی ټوه ا

٬اڈه ی ڈوچ ویاٴر ټووه اور، ززیوة ڈواټر و اوسٱاڂ

آقاو غاڈ٭ه ا تا زوغه ته ٠٬ه و زٹا٠ای نیوی انوانی ا یوٻ

ڀٴسن اوس٭ىاو و زوانوایی هوای ٴووی ا ووی و و تا و ن٩

ویځ ٴاهڇ ټنى، ته نكوی ټه ٴو ٠ډن تو نالٸیر و نوآوی،

ڈٵیى تووڊ نوی ا نی و غاڈ٭ه اقا ټنى ( ا این و، ٬ىچ

وسی ناڊ ته ٱڃ ڈناة و یا ٬ىچ ازٹای ٱڅی، ٬والوه تو

ٱیهای اغسډوا٬ی اینٽه ت ڈوٸ٭یر و وآڈى ناڊ و تیای ا ڈس

ن٩ی ٴٹو و تیډوای زواضی ڈنٵوی ڈوی ڀواو، توه توی ٬وىاڄسی

اغسډا٬ی نی واڈن ڈی نى، یا ٬ىچ وسی ناڊ ته ٴسهای

ٱڅی ڈناة ناڊ وهنوىه ی زث٭وی و غاڈ٭وه ڈوی تاوى و

زث٭ی ا ڈوان٫ زكٹٷ زو٭ه ته ډا ڈوی آیوى و ٬اڈوڃ تویا

اڄی اناڊ ار( تنواتاین ڈوی ڈهډی و ى نډووڊ اه ى و ز٭

زواڊ ڀٵر ا غډڅه انهای زو٭ه یاٴسځی یٻ ټو، ڈیواڊ

ڈاټر و نٹی ار ټه ناڊ و آڊ ټو واا هسنى و ٬وىچ

تهه وی ا نیوی تاڄٹوه ناڊ و ڈینه های ڈهسڅوٳ ٴهنځوی،

اغسډا٬ی، اٸساوی و یای، وسیاتی ته زو٭ه ا ناڈډٽن ڈوی

های ڈوغوو قاټی ا آڊ ار ټه اڈو ناڊ ایواڊ و او( آڈا

غایځاه و ڈنڄسی ووڀانه ٸا وانى( ا ن٩ ان های تهىاسی،

آڈوی ناڊ ایاڊ و ای٥ی ته ڈازة تهس ا اټط ټووهای

ڈن٥ٹه ٸا وانى، اڈا ا ن٩ ق١و و تاا ټا و هڇ وآڈوىی،

زثووه توویا خووایینی و ڈیوواڊ ټوووهای و قوواڂ زووو٭ه

# اڀؾه تا زوغه ,+,، ,2.,وانى($ڈ٠یه ڈووی ناڈنه ،

ته انر نی و غنوی غډ٭یور ټوو و وډای هوای

انػاچ ىه ڈاهىه ڈی ووو ټوه نویوٻ توه نیډوی ا غډ٭یور

ټو ا ناڊ زٽیڃ ڈی وهنوى وڄوی تنوا توه والیوڃ ٴهنځوی و

وتځیی ڀس نیاٴسه اغسډا٬ی، نٹ آڊ ها و ٴ٭اڄیر های ڈ

ار( اڀ ڈاڄه ی اسٱاڂ و ایاڊ ا ت قة غنویر ڈووو

تی ٸا وهیڇ، ته این واٸ٭یر خی نواهیڇ توو ټوه اوسٱاڂ

ناڊ و٠٭یر تیا ناڈ٥څوتی نثر ته ڈواڊ وانى( ا ٤ٴی نی

تا زوغه ته اٴای ٥ف واو ونساڊ و نی هڇ ٸثوڂ وىڀاڊ

انځاه ها، اٴای ڈیوانځین ون اوواظ، ټواه ت٭وى ونس و و

نانوا و ټاه ٸىذ نیى خر نانوا، اٴای ی٫ نول

ڈاټر ناڊ و اڂ های آزی ٸ٥٭ی ار و تایوى توای ایػواو

ٴر های ٱڅی ڈناة، تا زوغه ته ٥ف وواو و ڈهواذ آڊ

تایى و ن٩و ها تناڈه یی وو( ڄا تناڈه یاڊ زو٭ه هډواه

واسه تانى ټه و ازٹای وای٣ اغسډوا٬ی، نواڊ، وهونىاڊ

وغه ووچ، ٠٭یٳ یا قایه ای نیسنى، تڅٽه توای ویىڊ توه

ای٣ ڈ٥څوب اغسډا٬ی، تایوى تو نٹو نواڊ توه ٬نوواڊ ٴ٭واڂ

اٸساوی زاټیى وو( و ٠ډن یٽی ا ڈثاقص ااوی و ڈینوه

ر ا نیوی انانی هو غاڈ٭وه ی زو٭ه، ڈیاڊ تهه ڀیی و

ار( ټه ناڊ، ته ٬نواڊ نیډی ا غډ٭یور، زواضی ڈوسٹیډی و

زو٭ه ی غاڈ٭ه وانى یا هىٲ ه غاڈ٭ه ای، تواال تووڊ ٴواه

اغسډا٬ی ار ټه زات٭ی ا وآڈى انه، زوی٫ ٬اوالنه ی وآڈى،

تهثوو ٥ف اڈٽاناذ آڈوی، تهىاسی، ٴاهی و ڈیاڊ ڈاټر

غسډا٬ی، اٸساوی، ٴهنځی، یای ڈوواڊ و نواڊ و ( ( ( ڈوی ا

تاى( و غاڈ٭ه ای ټوه ڈواټر نواڊ و ڈینوه ی اوسٱاڂ و

31

47و 46شماره

ٴ٭اڄیر های اٸساوی تیوس تاوى، ٴواه اغسډوا٬ی نیو تیوس

نواهى توو، یا ڈاټر ناڊ و تاا ټا، ڈوغوة ټواه نول

وانه و و نسیػوه تاوی، اٴای ٥ف زوڄیى، اٴوای وآڈوى

ثة اٴوای ٴواه اغسډوا٬ی ټوڃ غاڈ٭وه ڈوی ووو( تو٬ٽ

وسی ڈكىوو و ناتات ته ٴسهای ټة وآڈى و اوسٱاڂ ا

٬ډىه زین ٬څڃ ٴٹ ار و توای ا توین تووڊ ٴٹو، تیٽوای و

ناتاتی تایى ه وو غن ا ڈوىن٩ ٸوا واو و غایځواه و نٹو

وناڀوڊ آڊ و ټانوڊ زوغه تناڈوه یواڊ ناڊ و زو٭ه و ات٭او ڀ

زو٭ه ٸا ڀیو(یٽی ا ڈایڃ ڈهڇ ڈتو٢ ته نیوی انوانی و

ټو ڈا تاال تووڊ نثر غډ٭یر ی ٴ٭اڂ و خوایین توووڊ نول

ٴ٭اڄیر و ټو ار ټه ڈهډسین ٬څر آڊ ڈاټر ټوڇ نواڊ

ا $ یى٠و و اڈو اٸساوی و اغسډا٬ی ناظ ا ڈنڂ ڈی تاوى(

، (( # ,3.,نٹیة اڄاواذ، ،

تبثیز اؽتغبل ثز ػولکزد رحیبت سبى

ناڊ نیډی ا ڈوچ غهاڊ ا زٽیڃ ڈی وهنى و و ٽڃ

ڀیی اڄځوی هیسی نیډه ویځ نٹ تایی وانى ( هډوان٥و

ټه خیاڈث ڀاڈی االچ تهر ا ی خای ڈاواڊ ڈی واننوى و یوا

"ا واڈن ڊ ڈو ته ڈ٭اظ ڈوی وو "هن اڈاچ نډینی$ه# ټه

"و ڈوی زواننوى تویا زواضی ڀوا ناڊ و اسٹالڂ یٻ ټوو

ه توه ڈوایڃ و ڈوٽالذ نواڊ ا ، تناتاین زوغوه توه وی "تانى

غډڅه اسٱاڂ ڈی زوانى زاضی وځٴی و غاڈ٭وه واوسه تاوى(

ڈاټر ناڊ و ٴ٭اڄیسهای اٸساوی تا٬ص زٹویر قو ا٬سډواو

ته نٵ ، اوسٹالڂ ، اٴوای ٸوىذ زوډیڇ ڀیوی و تنووو

یىاوها و قواوش نىڀی ڈی ڀوو( و واٸ٫ ڊ تا ټا ڈناة تا و

و ٴ٭اڄیر اغسډا٬ی5 ٸىذ ، نالٸیر ، ټاائی و اسٹالڂ تیسی

ڈی یاتى( تناتاین ڈی زواڊ ڀٵر ق١و ه ؾه تیس این ٸ و

٬ه اغسډا٬ی و ٴ٫ ناتاتی و وسیاتی ته ٴوسهای وٱڅی

٬ی ، اٴووڀی ، ناڊ ثة ټاه تكاڊ هویر ٴوی و اغسډوا

انوا، تی ا٬سډاوی و تىتینی نثر ته ٸوانین قاټڇ ت غاڈ٭ه ڈوی

ڀوو( ت این اا زوغه ته وغوو نواتاتی هوا و ووسیاتی توه

ٴر های ٱڅی ڈهسڅٳ، ڈیاڊ ناڊ و ڈواڊ و نول ڈواټر

ڈسٵاوذ آناڊ و تاا ټا قائ اهډیر ار ( ڀٵسه ڈی ووو ټوه

و ناظ ا ڈنڂ، ته ناؾا ته ازهاي و ها و ڊ ته وڄیڃ ق١و

زن٩یډازی و اواه نىڀی نوو ڈی خواو ټوه تیوسین ن٩وڇ و

ټاآیی ا نسیػه وهى( ته ٬ثاذ ویځ ڀؾه ق١وو ټډوی ڊ و

نانه ټاه ڈی یاتى، اڈا ټیٵیر ق١و وی زٹویر ڈی وو هوڇ

هوڇ و ا٬اذ ټډس توه ٴ٭اڄیور هوای تیوسی ڈوی خوواو و

ٴنىاڊ ا تا ؾځونځی زډیڇ ڀیی و انػاچ اڈو نوو آونا ڈوی

ټنى( تنواتاین ٴنوىاڊ ڈواواڊ واڃ، زوانډنوىز و ا خوسٽا

تیسی تنووانى(

اعالم اؽتغبل سبى

و اال چ زاوی ڊ و ڈو و اڃ آٴین و ڀوه اڅی )اڄٳ

ار( انانیر $وـ# ڈوو زاټیى و زاییى ٸا ڀٴسه

ا ؤیها اڄنا ازٹوا تٽڇ اڄى نڅٹٽڇ ڈون نٵو واقوى و نڅوٷ »

#,ڈنها وغها وتص ڈنهډا غاال ټطیا و ناء $وه ناء آیه

و اى ڈوچ! ا خووڀازاڊ ټه وډا ا ا نٵو $ڀووه# واقوىى

آٴیى و غٵس ا نی ا آڊ نڅٷ نډوو و ا آڊ وو ڈوواڊ و نواڊ

«ىه ټو، خوا وایى(تیاى خاټن

ڊ و ڈو و یىڊ ته تاالزین ڈاقوڃ ټډواڂ و ڈ٭نویور )ب

ٸاتڅیر، ڈ وڄیر و ای٣ یٽاڊ وانى(

ڈن ٬ډڃ اڄكا ڈن يټ او انطو و هوو ڈواڈن ٴڅنكیینوه قیوا »

#٤42یثه $وه نډڃ آیه

ه ڈو یا ڊ ڈاڈن ټه ٬ډڃ ایسه انػاچ وهوى، ٸ٥٭وا او ا توا

«اى قیاذ $قٹیٹ # تهیڇ( خاټیه نىڀ

ڄوچ ڈاټر ناڊ و ڈواڊ و ڈووڄیر اغسډا٬ی5 )ظ

و اڄډاڈنوڊ و اڄډاڈناذ ت٭١هڇ اوڄیاء ت٭ یوإڈوڊ تواڄډ٭وٲ و »

(#,2ینهوڊ ٬ن اڄډنٽ($وه زوته آیه

ڈواڊ و ناڊ تا ایډاڊ وور و یا یٽىیځنى، هډواه ته ټاهای

و ا ټاهای ور و ایوسه توا ڈوی ایسه ٴڈاڊ ڈی وهنى

« وانى(

اسٹالڂ اٸساوی ناڊ و ڈواڊ 5 )و

ڄڅغاڂ نیة ڈډا اټسثوا و ڄڅناء نیة ڈډا اټسثن($ووه »

# -.ناء آیه

اى ار و تاى ناڊ نی انى تهه ؾه ټة ټوه تاى ڈواڊ ا آڊ

«اى انى تهه ؾه ټة ټوه ا آڊ

ه وینی خیاڈوڊ اسٱاڂ ناڊ، ڈنو٢ توه نځواهی ور یاتی ته نځا

غاڈ٫ ته آڈوه های ڈهسڅٳ ار آڈوه هوایی ټوه هو یوٻ توه

غنثه ای ا ڈو٠و٪ زوغه ټوه انى(

ته تنی ا آڈوه های وینی ڈزث٣ تا اوسٱاڂ ڈوی زوواڊ اواه

نډوو5

و ق١و ناڊ و ٬ه ٴ٭اڄیر های اٸساوی وآڈىا هیؿځواه ,

ر( و ٪ االچ ته وسی ته این نٽسوه زوغوه زكیڇ نىه ا

ىه ار ټه ڀاه ناڊ تای زإڈین اٸساوی نوو نیاڈنى ټوة

وآڈىنى، ڀاه نوانواوه نیاڈنوى ټوا ڊ اور و ڀواه غاڈ٭وه توه

ٴ٭اڄیر نواڊ نیاڈنوى اور( ا ووی ویځو، اقسواچ ٬ډوڃ هو

ه هی و اسكٹاٶ اغذ و ڈٹاتڃ ٬ډڃ ڈٵیى و و ڈواوی ټو

انػاچ ٬ډڃ و٨یٵه واغة وه نثاوى و ا ٠وویاذ وینوی و

32

47و 46شماره

تٹه قسی ته اوسكٹاٶ اغوذ ڊ و ..-٬ٹالیی ار( و آیه

ڈٹاتڃ ٠ا٪ $ی واوڊ ته ٴنى# و زإڈین ڈهاظ نىڀی زوو٣

ڈو و و٨ایٳ ڊ زیف ىه ار(

و و ن٩اچ تناڈه یی االچ، ڈىییر نانواوه تو ٬هوىه ڈوو .

ار و ڈو ڈٽڅٳ ته زإڈین ڈهاظ نانواوه نانواوه اور و نډوی

زوانى ا نوو ٴ٫ ڈو وڄیر نډایوى( ڀؾوه زوإڈین هینوه هوای

واڄىین، ٴنىاڊ و هډ ت ٬هىه خور نوانواوه اور، اڈوا

ته نازوانی آناڊ و زوإڈین زإڈین هینه های وو ڀوه اوڂ، ڈوټوڂ

هینه های هی ار قاڂ آنٽه زإڈین هینوه هوای هډو،

و٨یٵه ای واغة ار ټه و ٴ زوانځی ڊ نی واٸ٣ نډوی

ڀوو( قسی نٵٹه ڊ ٴا نه یٻ و٨یٵه واغة ت٬هوىه ی ڈوو،

تڅٽه وین ته قاب ڈی آیى و و وذ ٬وىچ خوانور، توىهٽا

زإڈین هینه های نوانواوه ٬څوی اوووڂ تو نواهى توو( تناتاین

٬هىه ڊ نیر(

و و وین االچ، زال ڈو تای زإڈین هینوه هوای نوانواوه، /

زالی اډنى و غهاو و اه نىاونى ار وڄوا توه خور

نانواوه تایى و زإڈین هینه ها، خای ا ٴاز ڀاوسه و ڈ٭یور

ن ته ڊ زوویه وىه وثى نانواوه نوو ا زو٭ه وهى( هډؿنی

هینه های نانواوه ا ټنسڂ وڈهاظ ا ټڇ ټنوى ( زوال ڊ و

زإڈین هینه های نانواوه و قاڄر ٬اوی نه اډنى ار و نوه

ڈ٥څوب( ایى یٽی ا والیڃ ٬ىچ ڈ٥څوتیر آڊ، څة ڈ وڄیر ا

خر نانواوه تاوى( وایواذ ڈس٭وىوی ڈواټر نواڊ ا توا

ڈو اٸساوی ته نا٤ ٴووڊ ٤څثوی آنواڊ و زوإڈین هډاڊ و ا

هینه های ڈوو زوو٣ هډو ا ا اڈوو ڈوڈوچ وډوه انوى(

، -0* ظ 1، ـ 0+.، 1، ظ 11.,$ ڈػڅووی، ڈكډووىتاٸ،

# .3، ـ --، 20* ظ 1-، ـ -4,

و ا آنػا ټه ڊ و نٹ هډ و ڈاو و ایػاو ز٭اوڂ ٬وا٤ٵی 0

ڃ انالٸی و اوسكٽاچ هویر ڈهوڇ زوین و وانی، ایػاو ٴ١ائ

نٹ ا ت٬هىه واو و هډی و ڈاوی، وو نٹو اوډنى توه

قاب آڈىه انى( ڄا زػوڀایی ونساڊ و ڈكوڈیر ا ته ور

آووڊ ؾنین ا هایی اڄثا غثاڊ ناخی اور و نیو ایٵوای

نٹ هایی ټه ټاآڈىی ڊ و وو نٹ ٴوٶ ا تا ڈٽڃ ڈواغوه

ی ټنى، ناور ڈی تاوى( ا ایون و اوسٱاڂ نواڊ نثایوى توه ڈ

ناټاآڈىی آنواڊ و ٬وه قیواذ نوانواوڀی و و٨وایٳ زٽواڄیٳ

اڅی آناڊ و ڈكی٣ نانه تینػاڈى(

و ز٭اڄیڇ اناڊ ا االچ و ٸآڊ ټیڇ ڈی زوانیڇ ته وه اوڃ

ڈهڇ و ڈوو اسٱاڂ ناڊ تیڇ5

ین اٸساوی نوانواوه تو ٬هوىه اڃ اوڂ5 و االچ ڈ وڄیر زإڈ

ڈو اور ایون توىین ڈ٭نوی اور ټوه اوالچ اوڃ اوسٹالڂ

اٸساوی ا تای ناڊ ٸائڃ ىه ی٭نوی نواڊ هوڇ ڈاڄوٻ ټوا و

زوڄیى نوو توووه و هوڇ هویؽ ڀونوه ڈو وڄیسی و تاتو اٸسواو

نانواوه نىانى و قسی ڈی زواننى و ڈٹاتڃ ټا و نوىڈسی ټوه و

وهنى ا هډ زٹا٠ای ڈوو و قٹووٶ ټننوى ټوه نانه انػاچ ڈی

خوانر آڊ هڇ ت ڈو واغة ار( ناڊ و ڈوواڊ هو ټوىاچ توا

ای٣ غډانی و ٵاذ وقی نوو ایوسځی انػواچ ټوای ا

وانى و نواهاڊ ٱڅی تا ای٣ ڈسناة نوی ڈی تانى اڄثسوه

هټىاچ ته زنهایی قٷ ټا و زډڅٻ وانى(

نو٬ه توای نواڊ و اوالچ نواڊ توا زډواچ اڃ ووچ5 ڈاڃ ڈډ

آاوی ټه االچ تای آناڊ ٸائڃ ىه ار و ڈوو اسٱاڂ ته ه

ڈوو ڈسطنی ىه انى و این هڇ ته این ٬څور اور ټوه و ایون

ڈواو، زٽڅیٵی ت وو آناڊ ڀاوسه نوىه اور( ایون ڈواڃ

( اٴساء (.( غهاو، -( ٸ١ا، ,٬ثازنى ا5

زٽڅیٳ وینی ار و نه یٻ ټا اغسډوا٬ی ټوه و ( ٸ١اوذ یٻ ,

این ڈوو ته ناڊ اغاه این اڈ واوه نىه اور(اڄثسه نواڊ قوٷ

هاوذ واوڊ و واوڀاه ا واا ڈی تانى و قسی تنی ٴٹهای ڈا

نی و ڈوو ٸ١ا ،ن٩اذ ڈسٵاوزی وانى(

( و ڈوو غهاو، اڀ غهاو ته ٸى ڀس االچ و غٱاٴیوای -

ڈی تاى، ٴٹ٣ ڈواڊ قٷ ټر ا نواهنوى واور و ایون اال

و٨یٵه ا وو ناڊ تواسه ىه ار( وڄوی و نوو٪ ویځوی ا

غهاو ټه غهاو وٴا٬ی ار ت زډاچ اٴواو غاڈ٭وه ا غډڅوه نواڊ

واغة ټٵایی ار ټه ا ڈیهن االڈی نوو وٴا٪ ټننى(

آڊ نىه انى( و ( اٴساء نی ا اڈوی ار ټه ناڊ ڈٽڅٳ ته انػاچ .

ڈغ٭یر وینی نا تا ای٣ نا نوو ا ڈوی ٤څثوى و ٴٹو٣

ٴٹهای يټو، قٷ ڈغ٭یر نا وینی ا واا ڈی تانى( زٵواوذ

االچ و ب و این ڈواو،این ار ټه وب توه ڊ توه ٬نوواڊ

یٻ ویڅه زثڅیٱازی و ڈكی٣ ټا و غاڈ٭وه توای ټوة ڈنواٴ٫

ٵو٧ ټاڈور انوانی نواڊ، ڈوی تیس ڈی نځو وڄی االچ توا ق

نواهى ټاهایی ا ټه ڈسناوة توا وای٣ و وقیواذ وونوی و

تیونی آناڊ ار ته آناڊ واڀا ټنى ټه ناچ این ټا یوٻ زٹویڇ

ڈن٥ٹی ار نه یٻ زث٭ی ای(

اڃ وچ5 و ای٣ واڀای ټا ته ناڊ و االچ ته ؾها نٽسه

ا5 اای ااه ىه ار ټه ٬ثازنى

( ڈڅكر غاڈ٭ه5 و واڀای ٱڃ ته ناڊ تایى وٸر ټوو ټوه ,

ؾه خیاڈىهایی و غاڈ٭ه نواهى وار( آیا زإضی ڈطثر و ڈٵیوىی

واو و ته قټر غاڈ٭ه ته وی خیٴر ټډوٻ ڈوی ټنوى و یوا

زإضی ڈنٵوی و ڈهتوی نواهوى واور و ڈوغوة ټووو و زڄوڂ

انالٸی و غاڈ٭ه نواهى ى(

33

47و 46شماره

واوه5 ا آنػا ټوه ٸىاور و اوسوای نوانواوه و ( ڈڅكر نان-

غاڈ٭ه اوالڈی تویا توا ا و ڈهوڇ ڈوی تاوى و تایوى ا آڊ

خاىای ټو، اسٱاڂ ناڊ و ناظ ا نانه نی تایى و اوسای

زكٹٷ این اڃ ٸا ڀیو نه اینٽه تا٬ص زڄڂ نانواوه ڀوو، ټه

ار( اڀ ؾنین وو، اسٱاڂ ڊ تا اٽاڂ وتو

( ای٣ و ڈائڃ ٴوی5 و واڀوای وٱڃ توه نواڊ تایوى توه .

ڈاڄف هی او نی زوغه وو ټه آیا ڊ تا انسهاب ایون وٱڃ

زوانایی انػاچ آڊ ا واو یا نی و آیا این ٱڃ تا زوانډنىی هوا و

ٸاتڅیر های او اڀا ار یا نیو $واذ آڈوو و خوو،

، ((( # 14.,ه ای ، ڈ٭اونر آڈو ٴنی و قٴ

ڄكا٦ ټوڊ اوڄویر ها و واڀای ټا ته ڈوو و ڊ5 و ایون )/

ڈوو زوغه ته تیٽای اٴاو و ڈاڃ ڀونواڀوڊ ڈوی تاوى، ټوه

تیٽای ټىاچ ڀوه ا اٴاو ٠های تیسی ا ته ونثواڂ نواهوى

وار( اڀ این نٽاذ ڈووو زوغوه واٸو٫ ووو، اوسٱاڂ نواڊ و

ها ڈٽڅی ا ایػاو نډی ټنوى تڅٽوه ڈوغوة ڈنٵ٭ور غاڈ٭ه نه زن

غاڈ٭ه ا نواهى ټو(

هؾبرکت سبى در فؼبلیت بي اقتصبدي در ايزاى

4*,، ته ڈیاڊ 20.,نل ڈاټر ناڊ و ایاڊ و اڂ

وى تووه ټه غډ٭یر وو ڈیڅیوڊ نٵی ناڊ و اسٱاڂ ا ناڊ

ووى +1*3اڊ ڈواڊ ڈی وهى( وڄی نل ڈاټر ڈواڊ و هډو

تووه ټه اڈڃ غډ٭یر ؾهاوه ڈیڅیونی ڈوواڊ و اوسٱاڂ ڈوی

تاى( این آڈا ناڊ ڈوی وهوى ټوه ٴٹو٣ وو ڈیڅیووڊ ا وانوه

ڈیڅیوڊ نٵ ا ټڃ غډ٭یر ٴ٭اڂ و اڃ و ایاڊ ا ناڊ زٽیڃ

واوه انى ټه قاټی ا هڇ تویا نواؾی نواڊ و اوسٱاڂ توووه

وان زوو٭ه (# 01.، -3.,$ ڈكډى ٬څی ناغی او، ، ار(

وى ڈواڊ، و +3انانی تای ناڊ و ټوهای زو٭ه یاٴسه

وى ,1وى و و ایاڊ ان، +1ټوهای زو٭ه نیاٴسه

ڈی تاى( تی ٬څڃ ایون زٵواوذ و ټووهای زوو٭ه نیاٴسوه

ایون زٵواوذ ناڊ ڈی وهى ټه و ټوهای زو٭ه یاٴسه تیوس

نای ا ڈیاڊ اسٱاڂ و ٥ف وسډوهاور و قواڄی ټوه و

ټوهای زو٭ه نیاٴسه ٬الوه ت زٵاوذ های ڈتو٢ ته تاا ټوا،

زٵاوذ و ز٭څیڇ و زتیور، تهىاور و زٱیوه و ٴهنوٿ نیو توه

توای (# 4..، -3.,$ڈكډى ٬څی ناغی او، ؾڇ ڈی نوو(

ڈو٠و٪ تایى ته وو ڈكوو ااوی ووو ته این تكص و زثیین تهس

و ڈوو ڈاټر ناڊ و ایاڊ زوغه نډوو5

(.تج ث هحذديت ب هاغ هؾبرکت سبى در فؼبلیت ب1)

تا وغوو این ټه ٬اڈڃ اٸساوی و اسٱاڂ الف( هاغ فزگی:

ناڊ، واای تیسین اهډیر ڈی تاى وڄوی ڈ٥اڄ٭واذ و توی

واوه اور ټوه ا هوا و تاوهوای های وذ ڀٴسوه نواڊ

ٴهنځی ایع و یٻ غاڈ٭ه، زإضی ڈسٹیډی تو ڈیواڊ اوسٱاڂ

ناڊ واسه ار( و ڈوو ایاڊ، ٴهنٿ خیٴسه ىه و غاڈ٭ه

این تاو ا توغوو آووه ار ټه و وذ ٬ىچ ڈوٴٹیر وه تا

نوو ټا ڊ قسی و وذ زډایڃ او ته اواڈه ټا، ڊ تایى ا ټا

ؾڇ خوی نډایى( ا ڈهڇ زین ڈوان٫ ٴهنځی ت اه اسٱاڂ

ناڊ و ایاڊ ڈی زواڊ ته ڈواو ی ااه نډوو5

( تاوهای څ٣ اغسډا٬ی ڈثنی ت ٬ىچ ڈاټر ناڊ و ٴ٭اڄیر ,

ها

( ٬ىچ آڀاهی ناڊ ایانی نثر ته قٹوٶ هونىی نوو-

ٳ اغسډوا٬ی و اٸسواوی ( ٬ىچ آڀاهی ناڊ ا ڈینه های ڈهسڅ.

ڈوغوو تای ٴ٭اڄیر

( تاالز تووڊ نل تی واوی ناڊ نثر ته ڈواڊ /

( واٸ٭یر ڈواالی قاټڇ ت ٴهنٿ ٬ډوڈی ټو0

( خایین تووڊ وى ڈسهوین و وانوىڀاڊ ڈوىاظ ٬څډوی و 1

تانواڊ نثر ته ڈواڊ

ای و تی ڈوان٫ ڈاټر ناڊ، غنثوه هو ة(هاغ اجتوبػی:

ٴهنځی و اغسډا٬ی و اٸساوی آناڊ ا نډوی زوواڊ ټواڈال ا هوڇ

زٵٽیٻ ټوو ڈوان٫ اغسډا٬ی اوسٱاڂ نواڊ ا ڈوانو٫ ٴهنځوی و

اٸساوی آناڊ غىا نیر وڄی تا این قاڂ ڈهوڇ زوین اه وور

یاتی ته زو٭ه ٴهنځی ا آڈو و خو ناڊ ڈی واننوى( ټوه

نواوه ا ڈهوڇ زوین ٬اڈوڃ و و این ڈینه وو نهاو ڈىه و نوا

آڈو، زتیر و غاڈ٭ه خیی ناڊ ایاتی ڈوی ټننوى( ناټواٴی

تووڊ آڈو و ڈوو ناڊ نثر ته ڈواڊ، ٴر ى و ازٹاء

هیر وغووی ناڊ ا وؾا ڈٽڃ ڈی نډایى وای٣ وهسی

تای اسٱاڂ آناڊ ایػاو ڈی نډایى ټوه تا٬وص ڈوی ووو نواڊ و

ٱڅی، یا ای٣ ڈاوی تا ڈواڊ ا نىاسه واڀ هوڇ ڈینه های

و ای٣ ڈاوی تا آناڊ تانى، ټاٴڈایاڊ و ڈىیاڊ تا اتهاڈوازی

ټه تای آناڊ نثر ته ناڊ وغوو واو وزواذ و خوی واوی

های ڈنٵی نثر ته ټا ناڊ، ڈواڊ ا ت آناڊ زوغیف نواهنوى

واو(

ج(هاغ اقتصبدي

نانوه وای 5ڈتو٢ ته نانه وای تىوڊ ووسډو ( ٴ٭اڄیر های,

ټه ٬ډىه زین ټا ناڊ و غاڈ٭ه ڈوا ڈوی تاوى، ٴ٭اڄیور هوای

اٸساوی ڀوناڀونی ا و تڈی ڀیو، ن٩ی اڈا ڈ٭وا ا ٤یوٷ

ټاوی و وساها و زوڄیى ټاال و نىڈاذ ټه این ټاها توىوڊ

ا این ٴ٭اڄیر خوانر وسډو ڈی تاى و هیؽ ایاتی اٸساوی

ناڊ ته ٬نواڊ ڈاو و هډو و ټواه هینوه هوای نوانواوه و

$ ڈهنوو ڈاض تووڊ آڊ و اٸساو ی خوڄی انػواچ نډوی ووو(

و ڈینه ٬ىچ ویاٴر ڈوو و # 20، 23.,ڈیایی تاٴٹی ،

34

47و 46شماره

ٸثاڂ ټا نانه ا وی ناڊ نانه وا، ڈی تایر ا٠اٴه ټوو ټوه

ى وآڈى ڈی ټنى، وڄی این وآڈى خنهاڊ اور ټا نانه وای زوڄی

و خوڄی نیر ټه ڈسٹیڇ ته ور او تىهنى، خوڄی ار ټوه توه

٬څر قډاذ او و غیة نانواوه ڈی ڈانى زا تای ٴاه هډه نوظ

وو، یا اڀ ڊ نانه ته ه وڄیڅی ټا نانه وای ا انػاچ نىهى،

وآڈوى نوانواوه، آڊ نانواوه ناڀی ڈی وو تا خوانر ڈثڅٱی ا

ٴوی ا تای انػاچ اڈو ته اسهىاچ وآوو و ټا یوٻ ڊ نانوه

وا ا ڄكا٦ ڈاوی هډین وسډوی ار ټه خوانر نډی وو(

ڄا ټو های تیسی الچ ار زا ټوا نانوه وای نواڊ توه

٬نواڊ ٬اڈڅی ټه نٹ ڈسٹیڇ و اٸساو خووڄی ټوو و وآڈوى

وو و اڀوو هووڇ ٸاتووڃ ڈكاووثه و ن٩وواچ نووانوا واو وونانه وو

ڈكاثاذ ڈاڄی، ته غهر ټاټو نا آڊ نډوی تاوى، و یوٻ

ن٩اچ ڈكاثازی ته ڈوااذ ن٩اچ ڈكاثاذ ڈاڄی، ڈی زوانوى انوىاه

ڀیی و زهډین وه وو( این اڈ تا زوغه ته این ټه قوىوو وه

ؾهاچ ناڊ غاڈ٭ه ا نانوه وااڊ زوٽیڃ ڈوی وهنوى، ا غهور

تاوهای څ٣ ٴهنځی نثر ته ټاهای نانځی و ڈنڄور وووڊ

ناڊ،هڇ ؾنین ا ڄكا٦ ایػاو ى و اڈنیور وانوی و قٹووٸی و

اٸساوی ناڊ نانه وا، ته نو ا نٹ٥ه ن٩ زتیر ٴنوىاڊ،

$ڈ٠وویه ڈووووی ٸاتووڃ زوغیووه و قووائ اهډیوور ڈووی تاووى(

ڊ ټوه ٤ثٷ تآووهای ڈټ آڈوا ایوا # ,+,، ,2.,ناڈنه،

انػواچ وىه « اقساب هڇ ناڊ و زوڄیوى ټوو »زكر ٬نواڊ

توه +2.,)11.,اسنثر زوڄیى ڈوواڊ واڃ، ٤وی واڄهای

ٸیډر غای و ضاتر نثر ته ټڃ زوڄیى زٱیی ڈكوی نىاو و

وى ټڃ زوڄیى ا وتڈی ڀیوو و وهڇ نواڊ .4*2زا -4*/ا

ڈی وهى( تا اقسواب وى ټڃ زوڄیى ا زٽیڃ 2*1زا 2*.زنها

هڇ ناڊ نانه وا و ڈن٩وو نډوووڊ آڊ و ڈكاوثاذ، وانسا

زوڄیى ټال وڀڀوڊ ڈی وو و هڇ ناڊ ته ىذ اٴای یاٴسه و

$اقساب وهڇ نواڊ و وى زوڄیى ڈی ى( 3/*-زا 1/*2ته

توا اقسواب ٴ٭اڄیور نانوه وای توه (#1,،-2.,زوڄیى ټو،

یىی، زوڄیى ناناڄ وانڅی ټو ته ٸیډر ٬نواڊ یٻ ٴ٭اڄیر زوڄ

وى اٴای ڈی یاتى(ڈكاوثاذ نواڊ +2غای و ضاتر قىوو

ڈی وهى ټه و هډه اڂ های ڈووو ن٩و، وهڇ زوڄیوى ڈوواڊ

نثر ته ناڊ تیس ڈی تاىټه ٬ډىه زین والیڃ آڊ ڈی زوانوى

ناتاتی ویاٴسی ڈواڊ و نواڊ و ٴ٭اڄیور هوای ڈواته ا یوٻ

ٲ و ز٭ووىاو تیووس ڈووواڊ نووثر تووه نوواڊ ا وووی ویځوو ٤وو

(#13, )12,،-3.,$ نىیػه ٵیی ، تاى(

انسالٴاذ و ڈینوه وآڈوىها زوا . اختالف عفح دعتوشدب: 2

قىی نای ا انسالٲ و اسٱاڂ ار، هو ؾنوى ڈډٽون اور

ا٬اذ ټا ناڊ، ټډس ا ڈواڊ تاى و توه ټاهوای ڈسوو٣ یوا

ٱوڂ تانى( ٬اڈڃ ویځی ټه و انسالٲ وآڈى توین خاه وٸر ڈ

ڈواڊ و ناڊ زوإضی واو، زث٭وی و خوانور ووسډو اور(

ؾنین زو ڈی وو ټه و ووه های ټوو و ز٭وىیڃ وانسای

ت ز٭ىاو ټاڀاڊ ڊ اٴووه ىه تاى و توه ڈیانوی ټوه ڈوواڊ

ثو تووه ٱڃ نوو ا و ته وی٭ی ا ور واوه انى، ناڊ ڈػ

انى تای تٹای نانواوه و تهو یو وډی ټوا ټننوى و ایون

ؾیی ار ټه یونیٳ ا آڊ ته ٬نواڊ ز٭ىیڃ نواڈئی نواچ ڈوی

ڈكوىوویر (#./، .2.,($ واذ ټوا و اڈوو اغسډوایی ، تو

های ٱڅی ناڊ و هػوچ ناڊ تای ټة ڈاڃ تا٬ص ڈی وو

ٹا٠وا وىه و ڈوىیاڊ و ټه ٠٬ه نیووی ټوا نواڊ تیوس ا ز

ټاٴڈایوواڊ نووانی ا اووسهىاچ ټننووى ټووه وووسډو ټډسووی ا

نواهاڊ هسنىټه ڈوغة انسالٲ وسډوهای نواڊ نوثر توه

ڈواڊ ىه و ڈیڃ و ثر ناڊ ا تای ڈاټر و ٴ٭اڄیر های

اٸساوی ټاه ڈی وهى( و اټطو ټووهای و قواڂ زوو٭ه،

ټا ڈی ټننوى، وڄوی قٹووٶ نواڊ وى تیس ا ڈواڊ0-ناڊ

وووى ټډسوو ا ڈووواڊ ڈووی تاووى، ایوون زث٭ووی قسووی و +/

ټوهای زو٭ه یاٴسه اڄثسه تا ىذ ټډسی نی وغووو واو، توه

٬نواڊ ڈطاڂ و ټو ن٭سی و خیٴسه ای ؾووڊ اخون، تویا

و تاتو ,0ٸاتڃ زوغه ار ټه وسډو ناڊ و ڈٹاتوڃ ڈوواڊ

ناڊ وهنىه و٠٭یر تیا ناتات ڈیاڊ ڈواڊ ڈی تاى ټه ++,

و ناڊ ڈی تاى تهسوین و٠و٭یر ا و توین ټووهای زوو٭ه

$نىیػوه واا ڈی تاوى ++,و تات +4یاٴسه، وئى تا ناتاتی

ټه ڈاهىه ڈی وو هنوو و #، ,2,)13,، -3.,ٵیی،

غهاڊ وسډو ڈاوی تا ڈواڊ تای ناڊ وغوو نىاو(

ق١و ناڊ و تنی ڈاڃ ټوه تیوس نانوه ع هؾبغل: .3

ناڈیىه ڈی ووو ا غډڅوه ڈ٭څډوی، تهیوای و نوىڈر ټوای و

اوااذ ټه و اواڈه نٹ های نسی تىوڊ ڈو ڊ و نانوه ڈوی

تاى، زډټ تیسی واو ټه ا ټیٵیور خوایینی تنوووا ڈوی

هوسنى تاى هڇ ؾنین وای ٥ف وسډوهای خوایینسی نیو

ڄا ق١و ناڊ و این ڀونه ڈاڃ ټه آناڊ ا ته هډاڊ ټاهوایی

ټه و ٴهنٿ نسی و نانواوه انػاچ ڈی واوه ار، ڈی ڀډانى

نه زنها هیؽ اهٽا ڈناثی تای ڈاټر ناڊ نىاوتڅٽه آناڊ ا

٬ډال ا كنه ٴ٭اڄیر اٸساوی وو نځه ڈوی واو( توه ٤ووټڅی،

اسٱاڂ تای ناڊ ڈتو٢ ته هډه ټوها ا٬ڇ ا ڈٽالذ و ڈوان٫

ن٭سی و و قاڂ زو٭ه ڈی تاى، توا ایون زٵواوذ ټوه وىذ و

٠٭ٳ و آنها وغوو واو( ت٭١وی ٬واڈوڃ ڈواضز و ت٭١وی ویځو

زإضی ټڇ نٿ زی وانوى( ڈوانو٫ یزوو٭ه ای ؾووڊ و٠و٭یر

ٴییوڄویٻ ناڊ و ن٩اچ هیسی آناڊ ټوه ا ن٩واچ ٴهنځوی و

ا های غاڈ٭ه نی زإضی ڈی خیو و اټطو ټووها ا ڈهوڇ

35

47و 46شماره

زین ڈوان٫ ڈی تاى، و ڈوان٫ زو٭ه ای ټه ته انسا ټوهای

و قاڂ زو٭ه ڈتو٢ اور و توا زوغوه توه وای٣ نوا هو

ټوووی ڄوووچ زوغووه تیووسی تووه ٴوو٫ ڈوانوو٫ ز٭یووین ڈووی

( #-2,، -3.,$ نىیػه ٵیی، ڀوو(

اقتصبدي بؽی اس هحذديتبي اجتوبػی . هحذديتبي 4

ی٭نی ڈكىوویر هایی ټه و ٸډر اڄٳ و ب فزگی ثباى:

ااه ى نی ڈی زوانى ت ٴ٭اڄیور هوای اٸسواوی توانواڊ زوإضی

تځاو( ڈی تایر نثر ته ٴهنٿ ای و ات٥ه توا اوسٱاڂ

ای ناڊ اهسډاچ ویى ( قاڂ ټه تكډىاهلل ناڊ اٴوڊ ت ٬وه هو

ڈهسڅٵی ټه ٸثال ڈٱوڂ تووه انى، زوانسه انوى و ات٭واو ویځوی

ؾوڊ نیوهای ن٩اڈی و انس٩اڈی ، قوه های ٬څډیوه و وقانیور

و ((( زوانائی و التر نوو ا ناڊ وهنى ، ٴسی اور ټوه توه

وووڊ آضا ناور نر های ڀسه و نازوانی ناڊ تدووایڇ(

ڂ ٸوانوڊ ااوی غډهووی اوالڈی و اینػا ته وو اڃ ا اوو

ااه ڈی ټنیڇ ټه اڈٽاڊ اسٱاڂ ا تىڊ ڈكوىوویر توای هډوه

خی تینی ټوه ار5

هډه اٴاو ڈڅر ا٬ڇ ا ڊ و ڈو، یٽواڊ »ٸانوڊ اای5 +-اڃ

و قډایر ٸانوڊ ٸا وانوى و ا هډوه قٹووٶ انوانی، یاوی،

ووالچ اٸسوواوی، اغسډووا٬ی و ٴهنځووی تووا ٬ایوور ڈووواین ا

«تنووانى(

ه ټ قٷ واو ٱڅی ا ټه تىاڊ ڈایڃ »ٸانوڊ اای5 3-اڃ

ار و ڈهاڄٳ االچ و ڈاڄف ٬ډوڈی و قٹووٶ ویځواڊ نیور،

تڀینى( ووڄر ڈو٨ٳ ار توا ٬ایور نیوا غاڈ٭وه توه ڈواڃ

ڀوناڀوڊ تای هډه اٴاو اڈٽاڊ اسٱاڂ ته ټا و ای٣ ڈاوی ا

«(ػاو نډایىتای اقا ڈاڃ ای

(. تج ث اهکببت قبثلیت ب2)

اڄٳ# وغوو اس٭ىاو ا و ناڊ ایانی

ب# زډایڃ و ٬الٸه ڈنىی تانواڊ ایانی غهر ڈاټر و ٴ٭اڄیر

های اغسډا٬ی

ظ# ٴاهڇ آڈىڊ ای٣ ڈناة ٴوی تای تانواڊ ن٩ی وػا٬ر

و ا٨ها ن٩ها و زډیڇ ڀیی ها

ڈ والڊ ڈثنی ت ڀس ڈیاڊ ڈواټر و# وغوو ن٩ ڈا٬ى

ناڊ

ه# اڈٽاڊ وسیاتی ته ڈ وڄیر های ڈهڇ ڈډڅٽسی زو٣ تانواڊ

ته ٤وټڅی، ڈاټر و تناڈه یی تای ٴ٫ زوىیػی ڈوانو٫ و

ڈكىوویر ها تا نانر وٸیٷ ڈائڃ ناڊ و ات٭او ڈن٥ٹوه ای و

توایی ڈڅی ڈی زوانى و وى و زوو٭ه ڈواټر نواڊ زوإضی

واسه تاى(

ػلل ري آردى سبى ث فؼبلیت بي اقتصبدي

اڀ ٬څر ویٽو ناڊ ته اسٱاڂ ته ٬نوواڊ یوٻ خو ڈ٥وـ

ڀوو، اڄثا خام هایی ؾوڊ5 ټډٻ ته اٸساو نوانواوه، ټډوٻ

ته اٸساو ڈڅی، ٬ذ ڈنىی اغسډا٬ی، اضثاذ ٸاتڅیر های ناڊ و

ڄی، ٴا ا زنهایی نای ا زػو ٬ه های اغسډا٬ی، اسٹالڂ ڈا

یا ڈاڊ ٴار، ته وور آووڊ خوسوانه ای توای ایواچ خیوی،

٠وذ ق١و و ٬وه هوای ڈهوو نانوه ڈاننوى ڈ٭څډوی

ونساڊ و ڈاڈایی، ڈ٥ـ ڈی وو ټه و غای نووو ٸاتوڃ زإڈوڃ

ار اڈا نځاه ن٩اچ څ٥ه غهانی ته ڈٹوڄه اسٱاڂ ناڊ ڈی زوانوى

ها و انځیه های ویځی نی ونثاڂ وو ټه نډی زواڊ تا قایر

ا آڊ اٴڃ ى( ا غډڅه5

( و غهاڊ ته ا٥الـ ڈسډىڊ اڈو ڈىزهار ټه اٸسواوواناڊ ,

تغسه غهاڊ ت این تاونى ټوه اویواو غډ٭یور ڈوی زوانوى و

قوڂ وساووهای اٸساوی، ڈها٤ه آٴین تاى( تناتاین الچ

ټنسڂ ڈواڄیى واوار یوا قوىاٸڃ زوویٷ ټوو( ار ڈوچ ا ته

تنی ا خینهاواذ آناڊ ته ډسی توو ټه نواڊ ا ا ٸیوى نانوه

٤وـ و٭ا آاوی » وای و ڈاوی آاو ټنى( این ټا آناڊ ی٭نی

ڈی زوانور « ناڊ و ټر ٴ٭اڂ آناڊ و ٴ٭اڄیر های اٸساوی

آوی آنواڊ ا اهډیر ڈاوی ا زكر اڄ٭ا٪ ٸا وهى و ته ٴنوى

زكر اڄ٭ا٪ ٸا وهى وآنها ا ناڀی ټنى تین ٴ٭اڄیر اٸسواوی

$ٱڃ# و ڈاوی یٽی ا تڀیننى ( ڈهڇ ار تىانیوى تیسواڊ

$اڈاڊ ڈایڃ نیسنى ڈوٸ٭یر اٸساوی نوو ا ا ور تىهنى(

، نیه# -2.,ڈىییر وتناڈه یی ټو،

یوه ی ٸثڅوی اور و نواڊ ڈوی و این ڈوو و واٸ٫ خیاڈى ن٩ -

وهى خیىڊ غډ٭یر ووڄر های اوخایی وثة وىه ټوه ایون

ووڄر ها، ا یٻ و ق١و ڀسوه ناڊ و تاا ټوا ا توی ا

ڀسه ڈوو زػىیىن٩ ٸا وهنى و ا وی ویځته زیة وظ

های غواڊ ته واسن ٴنىاڊ تیس نی تدوانى( خو ڈوه

خوی ڀٵسوه خیونهاوی اٸسواوواناڊ اوخوایی ڈی وو ټه ڈىڂ

ؾنىاڊ هڇ ڈوٴٷ نثووه ار( اڈووه ویڃ ڈهواغذ، توه ویوه

غواناڊ ناوڈیانه ته ایون ټووها، نوٿ ن٥وی توای غهواڊ

ڈیكیر ٸڅډىاو ڈی وو( قاڂ ڈی زوواڊ ویاٴور ټوه اوسٱاڂ

ناڊ و ٥ف ٴاڀی آڊ ایى ته ٬نوواڊ ٠ووزی اغسډوا٬ی و

٬ٹالنی تاى، و غواڈ٭ی ؾووڊ ایواڊ ټوه توه وڄیوڃ غواڈ٫ خی،

غوانی غډ٭یر تا ڈٽڃ تیٽای ڀسوه ڈواغوه اور،ا ؾنواڊ

اهډیسی تنووا نیر(

و خیاڈى ویځ ق١و هؾه ڀسوه زو نواڊ و وكنه هوای .

اٸساوی، تاال ٴسن زوچ نیوی انانی و ته زث٫ آڊ، خایین آڈوىڊ

ڊ نووهڇ و قاڄی ټه ټواڀاڊ ڈوو نل ټا ار( و اوخای ٸ

36

47و 46شماره

ا ټانانه ها انواظ ڈوی وىنى، نواڊ توا ټډسوین ووسډو و

نووىڈاذ، غووایځین آنوواڊ ڈووی ڀویىنووى( هووڇ اټنوووڊ تهووی ا

ټاٴڈایاڊ ایانی زغیف ڈی وهنى تا اناظ ټاڀاڊ ڈو ، نواڊ

و ونساڊ ڈػو ا ته ټا ڀینى ټه توا ووسډو تویا ټډسوی

٭اڄیر ا انػاچ ڈی وهنى ( و این ڈیاڊ ٤ٴوىااڊ قٹووٶ هډاڊ ٴ

ناڊ ، نثر ته ز١یی٫ قٹوٶ ناڊ و اغا نوىڊ ٸوانوڊ قوىاٸڃ

وسډو و تیډه ټاڀی، ٽوذ انسیا ټوه انى زا ڈثواوا انځیوه

ټاٴڈایاڊ ته غب ناڊ و تاا ټا، ټڇ وو (

تسه ار و ؾوڊ قیاذ ن٩اچ ڈایه وای، ته زو٭ه ڈٲ /

، ٴانواڊ تیس ناڊ توه ق١وو و ٬وه هوای اٸسواوی توه

ڈن٩و زكیڃ وآڈى تیس و الغوچ ڈوٲ تیوس اور( توه

وڄیڃ یوآڈىا تووڊ ٴ٭اڄیر نانځی ڈیڃ ته ڈٲ ا ته وڄیوڃ

ټډثوو ڈایه ټاه ڈی وهى و این نووو نوٿ ن٥وی توای

ڈایه وای ڈی تاى(

ا تای ور یواتی توه وان هوای زوو٭ه و زډایڃ ووڄر ه 0

ثة ڈی وو ټه زډاڈی اڈٽاناذ ڈوغوو ا غډڅه خسانیڃ نواڊ

ته ٬نواڊ نیډی ا ٸوای ٴ٭اڂ غاڈ٭ه، ته ټا ڀٴسه ووو ا ووی

ویځ اٴای ناڊ زكیڃ ټوه و زٱیی ن٩واچ اوی غواڈو٫ ،

ی ڈ٥اڄثاذ آناڊ ا تای ق١و و كنه های اٸساوی اٴای ڈ

وهى (

آثبر پیبهذبي ه ی فؼبلیت بي اقتصبدي سبى

و ڊ اڃ نٹ ټډٻ قاڂ هډ و یوا خور اٸسواوی ,

نانوا ا $و وذ نازوانی، ٤الٶ و ٴوذ هډ و یا ٬ىچ انػواچ

ڈو وڄیر اٸسواوی زوو٣ وی# ٬هووىه وا اور، خو اڈٽوواڊ

ٴ٭اڄیر ڊ، خسیثانی اٸساوی ناڊ ا نانواوه ٴاهڇ ڈی ڀوو(

هؾنى ته تاال ٴسن وآڈىهای نانواوه ڈی انػاڈوى، اڈوا ٠وایر

ڈنىی و آاڈ تیس ا ته اڈٱاڊ نډوی آوو( اقوا ٠وایر

ڈنىی ڈنو٢ ته تٸای نو٬ی ز٭واوڂ ڈیواڊ اڈٽانواذ و نواوسه

هار( تناتاین اڀ و ٴ زو٭ه اڈٽاناذ، ٥ف انس٩ااذ نیو

وآڈىها ٴا توه قو ڈوٲ واڈون وه تاالز وو ، اٴای

ار، نه ته نا٢ و ڄذ نانواوه(

و تنووای ا اٸسىا اٸساوی و ټڇ ىڊ واتسځی اٸساوی -

تووه هډوو، ووثة زٱییازووی و واتوو٣ ڊ و ڈووو و خووسی

نانواوه ڈی وو و ڈو ویځ وټانوڊ اٸسوىا نوانواوه نیور( و

ناڊ ته اسٹالڂ اٸساوی ڈی انػاڈى نځاه ٴډینیر ها ، اسٱاڂ

و ٸىذ اٸساوی ڊ، ڈ٭اوڄه ٸىذ یای ا و نانواوه ت هوڇ

ڈی نى ( تناتاین ڈی زوواڊ انس٩وا واور ټوه ټوډٽ هوای

نانواوڀی نی اٴای یاتى(

و اسٹالڂ ڈاڄی ڊ ته ټڇ ىڊ نځانی ا آینىه ڈنػ ڈی وو .

ی ویځ ڈوٽڃ وا اور( ټه ا یٻ و، آاڈ ته و ا و

ٸ٫٥ واتسځی اٸساوی و ټوڇ وىڊ اقوا نیوا توه هډو،

آسانه زكډڃ خیی ا ټاه و ڈیڃ توه غوىایی ا توا اقوا

ټډسین ڈٽالذ و نىڀی ناوویی، اٴوای ڈوی وهوى(تنی

آڈا های غهانی ناڊ ڈی وهى ټه آڈا ٤الٶ و نوانواوه هوایی

تات نانواوه های ویځ ار( ټه ناڊ اڃ وانى زا ؾها

و ا آنػا ټه اسٹالڂ ڈاڄی ڊ ته زٱییازی و وات٣ ڊ و ڈوو /

ڈنػ و ن٩اچ غىیىی ڈثسنی ت ڈاټر و زډیڇ ڀیی قاټڇ

ڈی وو، ٴنىاڊ تا ڈاهىه ٴسا غىیى و هډاننىای، نووو ا

ڈاوه تای ایػاو ات٥ه ای وڈوټازیٻ و نىڀی ڈاټسی آینىه آ

ڈی انى و ٴهنٿ غىیىی و نانواوه های نڃ آینوىه ایػواو

ڈی ڀوو(

و ٬ىچ ق١و خى و ڈاو و نانه ثة ڈی وو ټه ڈانی ټوه 0

ٴنووىاڊ تووه ن٩وواذ واڄووىین نیاڈنىنووى، آنوواڊ ا و ټنووا نوووو

اقا نٽننى( ا این و زتیر ٴنىاڊ ته ویه و نین وى،

وو و ڈینه آیة خیی آنواڊ توه وڄیوڃ تا انسالڂ ڈواغه ڈی

ٴٹىاڊ ټنسڂ و ن٩اذ، اٴای ڈی یاتى(

و وواڊ ټووټی ڈهڇ زین ڈاڊ خو ٬ا٤ٵی ٴنى اور و 1

٬ىچ ق١و ڈاو توه ویوه و وه واڂ اتسوىایی قیواذ، قیواذ

ټووٺ ا تا ڈٽالذ ٬ا٤ٵی ڈواغه ڈی او( دوڊ ٴنىاڊ ته

ټه ٴ٭اڄیر های خوی ڈهى ټووٺ ڈهى ټووٺ نی ته وڄیڃ آڊ

ها ا ٸا٬ىزا تا انځیه های اٸساوی انػواچ ڈوی ووو، نډوی زوانوى

غایځین تیا ڈناثی تای ڈاو تاى(

و ڈسډ و ڈن٩ڇ توووڊ وا٬اذ ټوا نیو خیاڈوىهایی نواهوى 2

وار(اسٱاڂ زډاچ وٸر تانواڊ ټه ڀاه تا ٤ی ڈاٴر آڈى و ٴور

تاڄٯ ڈوی ڀووو، توا و ن٩و ڀوٴسن قٵو٧ ا٬ر و و +,ته

ٴ٭اڄیر های نانځی، ته ٴا ڈ١ا٬ٳ و اسهالٺ ٸوای غډی و

وقی ناڊ ڈی انػاڈى(

و ٴ٭اڄیر نانځی ناڊ تا وغوو زٽای و نځین تووڊ، ان٭٥اٲ 3

خی ار و آناڊ ټاهای نانځی ا تا ڈیڃ نوو زن٩ویڇ و غوا توه

ن٭٥واٲ خوی نانوه ټواڈال غا ڈوی ټننوى( ا ایون و توا ویڀوی ا

)30,، /3.,$یى اقډى اكاٶ قینی ، هډاهنٿ ار(

ؾنین اڈسیای اڄثسه و اوسٱاالذ وډی ڈواهىه نډوی # +4,

وو( این ٬ىچ زناة ڈی زوانى توه ٴواهای ٬وثی و تیډوای

های وانی و هڇ ؾنین ته ټاه ټاآیی آناڊ و ڈكی٣ نانواوه،

و هډی ته نا٢ ټاڈڃ نیاڈنى اور، ټه انػاچ ٴ٭اڄیر ڈاوی

ڈنػ ڀوو(

37

47و 46شماره

تیج گیزي چذ پیؾبد :

خوو ا خوووانسن تووه تكووص ڄوووچ ڈوواټر نوواڊ و وونانر

ڈكىوویر ها و ڈوان٫ اه آناڊ، الچ اور اهٽاهوایی توای

ٴ٫ این ڈٽالذ و نهاوینوه ټووڊ ڈواټر آنواڊ و اغسډوا٪

ڈنس ىه تانٻ غهوانی نواڊ ا٬ډاڂ وو( اڈوه ڀا های

ڈی وهى ټوه غهواڊ توه ایون نسیػوه ویىه اور ټوه زوو٭ه

اٸساوی، ته زنهایی خام ڀوی ڈٵهوچ ټاڈڃ زو٭ه نډی تاى( ت

اا آنین ڀا های غهانی، ڈایه هوای ڈڅوی یوا ضووذ

ڈنث٫ اڅی ار ټه ٬ثازر ا5 .ڈڅی اڈڃ

( ڈنات٫ ٤ثی٭ی.ٴییٽی ( ڈنات٫ -( ڈنات٫ انانی ,

ټوو اخون، آڄډواڊ و ایواڊ .و یٻ نځاه اغډواڄی توه

ڈاهىه ڈی وو ټوه ڈنثو٫ نیووی انوانی و ټوو ڈوا، زنهوا

وى ا ڈنات٫ و ضوذ ڈڅی ا اڈڃ ڈوی ووو و قواڄی ټوه /.

ووى ڈوی تاوى( 20این ٸوڇ و ټوو اخون و آڄډواڊ تواالی

ټه این اڈ تیاڊ ڀ این ار # .2, $ نىیػه ٵیی، هډاڊ،

ټه ڈا نسوانسه ایڇ ته تهسین ٽڃ ا نی زین ڈنث٫ نوو$ڈنث٫

انانی# اسٵاوه ټنیڇ( ڈنات٫ ٴییٽوی و ٤ثی٭وی ٴناخوی توووه و

خ ا ؾنى تا اسٵاوه ٸاتڅیر نوو ا ا وور واوه و ا ؾنوه

اناخوی اور زوڄیى ناظ ڈی ونى اڈا ڈنث٫ انانی، نوه زنهوا ٴن

تڅٽه ه ؾه اسٵاوه ا آڊ تیس ڈی وو ټاایی آڊ تواالز ڈوی

وو یا زنها ڈنث٫ ٸاتڃ زٽاڈڃ ڈی تاى و وٸسوی و تٽواڀیی و

اسٵاوه ا ڈنات٫ انانی ڈوٴٷ ٬ډڃ نٽوه ایڇ ، ڈه ار ټه

ناڊ و ؾه و٠٭یسی ا اسٱاڂ و ټا هسنى( ڄا ڈی ٤څثى زوا توا

اوڊ ڈائڃ و وسواذ وین ڈثین و او٠ا٪ و وای٣ ڄكا٦ ٸا و

نا ټو و وواڊ قٽوڈر االڈی و وای٣ غهوانی تناڈوه

یی غواڈ٫ و ټواڈڅی توای ڀو ا ایون ڈقڅوه و ویىڊ توه

و٠٭یسی ونو و ڈناة تا ٤ـ های زو٭ه ټو و ؾڇ انىا

تیر اڄه ڈى ن٩ ڈٹاچ ڈ٭٩ڇ هثی ڈهوا و ت٭ى اوسٱاڂ

ناڊ واسه تایڇ (و آڈو های ٴهنځی تاهوىٲ اٴوای ټاآڈوىی نٹو ڈواوی و ,

هډی ڊ و ٸا ڀٴسن ٴ٭اڄیر های ویځ و اوڄویر های ت٭ىی(

و زإڈین قىاٸڃ ڈ٭یر تای اٴاو خر نانواوه ته ڈن٩و ٬ىچ -

ا٥٠ا هډاڊ ته ټر و ٴ٭اڄیر های اغثای وآڈىا(

ویه ا اسٱاڂ ڈواڊ و ناڊ خور نوانواوه و ٸاڄوة و قډایر .

اوڄویر های اسهىاڈی، ڈ٭اٴیر هوای تیډوه ای و((( توه ڀونوه ای ټوه

زډایڃ ټاٴڈا ته غب اٴاو ڈػو، ټاه یاتى(

و قډایر هوای نوا زوإڈین اغسډوا٬ی ا نوانی ټوه توه ا٠و٥ا، /

ڃ نیډوه وٸور و خسی نانواوه ا ته ٬هىه ڈی ڀینىو ایػاو ڈوا

ان٭٥اٲ خیڈسناة تا ناڊ

و االـ ن٩اچ آڈوی تازوغه توه ټاآڈوىی هوا و ویڀوی هوای وو 0

غن و انس٩ااذ غاڈ٭ه ا آناڊ و ایػاو سه های ڈسناة تا ناڊ ټه

ڈینه ا زډایڃ آنها ته وډر اقوا ڈواڃ ڈسناوة توا و٠و٭یر

زكیڅی و زهی وو(

ځی و زػیه نډووڊ ٴ٭اڄیر هوای ون٭سی ٸاتوڃ و زو٭ه ڈاڃ نان 1

زػیه ته ڀونه ای ټه و ڈنڂ ٸاتڃ انػاچ تاى(

و ایػاو زهیالزی ټه ناڊ تسواننوى خو ا تنوووای ا ڈنوی 2

های ٤والنی ته وڄیڃ خو ٴنى، ته ڈكی٣ ټا تا ڀونى(

( ته نٹا٢ ڈطثر و ٨ٴیر هوای وغوووی ڊ زوغوه ټنویڇ و زوډیڇ 3

یی و ڈىییر او ا ڈكىوو ته اواه نٽنیڇ و زوغه تیسی ته نٹو ڀ

او و نانواوه و زډیڇ ڀیی های نانواوڀی نډاییڇ(

( تایسی و تناڈه یی ها و اٸىاڈاذ ڈاڊ و ن٩اچ اوای، تای ناڊ 4

ٴ٭اڄیر هایی ا و ن٩ تځییڇ ټه و آنها ڈاضز، ټاآڈىز و ڈوٴٷ زو

وه تا این ونى ق١و نواڊ و ٬وه اوسٱاڂ نوه زنهوا تانى یا اڈ

تاتی و ٬ىاڄر و ڈوو ناڊ زكٹوٷ خیوىا نٽووه اور تڅٽوه ڈینوه

اسطډا ڈ١ا٬ٳ ا نی ٴواهڇ آووه اور( یوا توه اوسٱاڂ نواڊ، ا

ویؿه نو٬ی اسٱاڂ ااڊ ٸیډر نځیوسه ڈوی ووو ؾووڊ نواڊ و

ته ټا ڈی ونى(٥ف وسډو ټډسی ا ڈواڊ قا٠

ووڄسوی نیو ه( ناڊ نوو نی ڈی زواننى تا ایػاو اڈاڊ های یټ+,

نواهانه، ڀاچ تڀی ا و ڈینه ڈاټر تواسه و تیای ا نوتیها

و قټسهای انانی ا و غاڈ٭ه نهاوینه ټننى(

( ا ٤ٲ ویځ ووڄر ڈواڊ ټو ڈا نی تایسی تا یار ڀای ,,

و ٴ١ای الچ ا تای توغوو آڈىڊ ؾنین اڈاڊ هایی ٴواهڇ های نو

ټننى ی٭نی ا یٻ ٤ٲ اڈاڊ های ڈوڈوی ایػواو ووو و ا ٤وٲ

ویځ ن٩اچ اوای، ڈینه های خسیثانی و قډایر های قٹوٸی، یای

و اغسډا٬ی ا ٴاهڇ ټنى(

هبثغ هآخذ # ٸآڊ ټیڇ , الڈی# ټساتؿه ٸانوڊ اای غډهوی ا-

# نىیػه ٵیی ،اسٱاڂ ناڊ و زو٭ه ٠ایر وٱڅی و نوو٪ ڈواڃ، ڈػډو٬وه . ، -3.,ڈٹاالذ ناڊ ، زهاڊ، تپ یسوڊ ،

# اڈاڊ ڈىییر وتناڈه یی ټو، نیه اقساب هڇ ناڊ و زوڄیوى ټوو، / -2.,زهاڊ 5

ر و تناڈوه یوی توای # یى اقډى اكاٶ قینی، ڈػډو٬ه ڈٹاالذ ناڊ ڈاټ0 /3.,زو٭ه خایىا، زهاڊ ، تپ یسوڊ ،

، ٴوڅناڈه « و٠٭یر ناڊ و ونى غهانی ىڊ » # یى٠ا نٹیة اڄاواذ، ، ټساب ،1 ,3.,، اڂ ,,ی ناڊ، ډاه ی

ه 11.,# ڈكډىتاٸ ڈػڅی، تكااالنوا،اڄډٽسة االالڈیه ، زهاڊ ، 2# ڈكډى ٬څی ناغی او، ڈوان٫ ڈاټر ناڊ و ٴ٭اڄیر های یای اٸساوی ایواڊ 3

-3.,خ ا انٹالب، زهاڊ5 ټوی ، # ڈ٠یه ڈووی ناڈنه ، ناڊ و ٴاینى زو٭ه، خایاڊ ناڈه ټانای اى، وانځاه 4

,2.,زتیر ڈى،وی نواڊ و ڈوواڊ و تهو ڈ٥اڄ٭ه ی ڈو» # ڈهنو ڈیایی تاٴٹی، اڄه ی ،+,

23.,، خایاڊ ناڈه ټانای اى، وانځاه یا، « ټاوی اساڊ ټڈاڊ# واذ آڈو و خو، ڈ٭اونر آڈوو ٴنوی و قٴوه ای ، توی نكوو ه ی ,,

ڈاټر ناڊ و آڈو ٴنی و قٴه ای و سه های ڈناة تا آناڊ، زهواڊ، واذ 14.,آڈو و خو،

/،ډاه .2.,# واذ ټا و اڈو اغسډایی ، نیه ټا و غاڈ٭ه، زهاڊ ، -,

38

47و 46شماره

1زهراحداد

:جغزافیب

آڊ ٸډر ا وان تی ار ټه ا ڈهاذ ڈنا٤ٷ و نواقی

ڈهسڅٳ ڈین و خاټنىڀی خىیىه های ڀوناڀوڊ ٥ف ڈوین ا٬وڇ

نووو ٤ثی٭ی و انانی و تاالنه ا وات٣ انانی و ڈكوی٣ ټوه ا

وغوو آڈىڊ خىیوىه هوای انوانی اور و نیو ا واتو٣ تا٬ص ته

.ٴوٶ تكص ڈی ټنى ڈسٹاتڃ خىیىه های

چکیذ

یه ی وان غٱاٴیا ته ىه هوای خوی ا اوالچ ڈوی

ى(تااین وغوو،غٱاٴی واناڊ ڈوڅډاڊ وڀوس ایون وانو

نٹ انٽاناخیونىڈاذ انىه ای واسه انى(

خی ا ٨هو االچ،وان غٱاٴیا نوو ا٬واب توه خواه ای

هوا نواچ ڈٽواڊ ا زواذ نسی وټهن تاوا ا٤ال٬واذ آنهوا

ڈینهای ڈػاو ڈكىوو توو( و٬تساڊ و

نیزإټیوى ٸوآڊ ټویڇ ٨هو اوالچ ووٵا توه اڈوز٭څیڇ و تا

ڊ تای خنى آڈوی اآضاڀوسځا "ا"تناایی آٴاٶ ویو

و(((وڀس وان غٱاٴیا ڈاضاٴساو(

آنؿه واین ڈٹاڄه ونو زایم ٬څوڇ غٱاٴیوا اوسنثا٢ ڈوی

غیواڊ زٽووین ار ټوه غٱاٴوی وانواڊ ڈوڅډاڊ، و وو این

وت٣ ٬څڇ غٱاٴیا ا٬ڇ ااټساٴاذ،ڈ٥اڄ٭اذ غٱاٴیوا وڀووآوی

زكر قی٥ه اڊ هیڇ توونى( ا٤ال٬اذ اڈنا٤ٷ ڈوو تاویىیا

هػی،تنیاوواٸ٭ی زىوین آضاغٱاٴیوایی .٤وټڅی ااوایڃ ٸڊ ته

ڈوإڈوڊ نڅیٵوه ته تواڊ ٬توی نهواوه ى(نهوسین ڀواچ زوو٣

تواسه ى ټه ڈوٴٷ ىز٭ىاوی اوانډنىاڊ وڈكٹٹاڊ اوتیر

آناڊ ازكر قډایر نووی اڄكٽډه غډ٫ ټنىوٴ٭اڄیسهای ٬څډی

غٱاٴیواٴاهڇ ٸاوهى(و٬نالٴر او،ڈوغثاذ خیوٴسهایی و

ڈیالوی،ڈینه وتوسالچ 0آڈى این ڀونه ٴ٭اڄیسهای ٬څډی زا ٸڊ

تای زكوالذ ٬څډی وناڊ و٬وه ی غٱاٴیوا ووای ٬څووچ

وزډىڊ االڈی ٴاهڇ آوو(

کبرؽبط ارؽذتبريخ فزگ توذى اعالهی- 1

اڈوه تای غٱاٴیا زٹیډاذ ڈس٭وىوی ڈسوىاوڂ اور

وتاووا ایوون زٹوویډاذ غٱاٴیووای یووٻ اٸڅوویڇ اڈسووٽڃ

یاوووی، ٱاٴیوووای زایهی،غٱاٴیوووای ٤ثی٭ی،غٱاٴیوووایاغ

غٱاٴیای اٸساوی،غٱاٴیای انانی و(((آڊ اٸڅیڇ ڈی واننى(

زیكی ار ( –و زكٹیٷ ټساتهانه ای وانو٪ زویٵی

واڀاڊ ټڅیىی5غٱاٴیا، زډىڊ االڈی، ڈوڅډاناڊ ، زوایم ، ٬څوڇ

ووا ن

هقذه

ب ود ڀس آڊ وڈیواڊ ٨هو االچ اتسىا وڈیاڊ ٸوچ ٬

ڈوچ ڈینهای ویځ،زٱییاذ ٴوی ویو وانسهای ٴٽوی

ایػاو ټو(وڈیىڊ وـ غسػووٴٽڈڅډاناڊ ،یٽی اخیاڈوىهای

٨هواالچ تووټه ته ټٳ ڈینهای ویځڈنػى(

واین ڈیاڊ،غٱاٴیایٽی ا٬څوڈی توو ټه ڈڅډاناڊ توه آڊ زوغوه

اایون اه ڈوی زوانوسنى وڈینها تیای ناڊ واونى،ؾاټوه

ىیځاناایی ټننى(ٽی

خ اتآڈىڊ االچ وڈیاڊ ا٬اب،زوغه تیسته نانر ونیای

هڇ زكر زإضیزغډه خیاڈوڊ ود ویٽو ته ٬څڇ غٱاٴی،آڊ

ی آضایونانی ووڈی ڄوقه ی ټاٸاڀٴر(

زوایم قیص ڈټثی ار ټه ا وان غٱاٴیا یٽی ا٬څوچ خایه و

نٹا٢ ڈهسڅٳ آڊ ڈین و زیڇ نډای ا٤ال٬اذ ا٥ف نځای و

ایون توه نوو٬ی ڈوی ٸىڈر تویاواو( وڈسوڊ ٸىیډی، تڄوقه ها

تاى،ؾاټه ڈاڈىااڊ،ڈووٶ ټوانی زوانر نځی وواڀانه

این ونهایور توه نٵو٫ توونى ټه ڈینهای ویځوا تاناونىو

زډاچ ڈی ى(وسځاه یای

و٬څڃ زوغه ته ٬څڇ غٱاٴیا وزډىڊ اوالڈی اڅی5 غایځاهااڂ

تؾه ڈثنایی تووه ار

عؤاالت فزػی:

وڄیڃ وی آوی ڈڅډاناڊ ته ٬څڇ غٱاٴیا ؾه تووه ار ),

نٹ٥ه ی اوظ وزٸی غٱاٴیا ؾه ڈانی توو )-

فزضی:

ته ن٩ نویونىه وای٣ ڈكی٥وی ونكووه ی خیووی نوىڀی

وچ وڈٹاذ قاټڇ تغواڈو٫ اوالڈی تا٬وص ڈڅډاناڊ وآواب و

1زوا .وی آووڊ ڈڅډاناڊ ته ٬څڇ غٱاٴیوا وى(هډؿنین ٸووڊ

غٱاٴیار( هػی نٹ٥ه ی اوظ وزٸی ٬څڇ

اصفالح جغزافیب

غٱاٴیا$غٱاٴیا،غا واٴیا،غٱاٴی وغآڊ#ټڅډه ای یونانی ار،

چ# +2)-.,تڀٴسووه ا٬نوواوین آضووا ڈینووو وووی $قووىوو

چ# ټه ڈوڅډانانىزغډه هوای +4)13,ډیو ٸڅويی$قىوووت٥څ

ـ اتوای آڊ و٠و٫ ټونوى "اال ووه "نوو ته ٬توی او٥ال

39

47و 46شماره

وهډین او٥الـ ٬نوواڊ تنوی اآضوا غٱاٴوی وانواڊ ڈوڅډاڊ

اووو٥ال قووواذ ڈسنوووو٬ی توووای وووى(٬الوه تاین،ڈوووڅډاناڊ

توای غٱاٴیوای "آضاغٱاٴیایی و٫٠ ټوه وته ټا توه انى ڈطال

یونانی واظ یاٴر وڀواه توای "یغٱاٴیا"ڈی هډاڊ ا٥الـ نػو

زٹوویڇ "٬څوڇ اال٤وواڂ واال٬وا یوا "آنٽه تهسڈٵهوچ ووآڊ ا

٬څووڇ اڄډوواڄٻ "ڈووی نوانىنووى(غٱاٴیای زووویٵی ا "اڄثڅووىاڊ

ا ڈنڄځاههوای اه "ناڈیىنى وهڀاه ڀٵر و ڀوو اڄثوا "واڄډډاڄٻ

اه آڊ $غډوو٫ تیى#نوانووىه ڈووی ووىوهڀ "٬څووڇ اڄثووو "توووو

آڊ اضغٱاٴیایی تیسته وٳ غهاڊ وزو٠یف ٬ػایوة وایوة

اآڊ یاو ڈی ى("٬څڇ ٬ػایة اڄثالو"تاناچ ڈی خوانر،

تؼزيف جغزافیب

ڀٵسوه ڈوی وووټه اڈهسواذ ڈٽانهوا ی "غٱاٴیوا "ته وانوی

غوی ووها،ویاهوا، ڈهسڅٳ ان٩ ڈكی٣ ٤ثی٭ی،آب وهوا،ای٣

٤ثی٭ی،ههاووساها وهډؿنوین غای،تیاتانها،غنځڅها،ڈوٸ٭یر

قیاذ غانوی وڀیاهی تكص ڈیٽنى(ته ز٭ثیویځ وانی ار ټه

وتوواه ی ڈووین و٬وووا ٤ثی٭ووی آب وهوا،وییووىنیها،غن

انانها وخاټنىڀی آنهاوو٥ف ڈوین وهن ناٺ،ٴآووه های

ڈی ڀویى(

عیز ػلن جغزافیب)عیزتبريخی(

هډدوای نڅٹور انواڊ غٱاٴیا وانی ٸىیډی ووی خاور ټوه

هډڈاڊ تاٽونر اناڊ اوڄیه تټوه ی ڈوین هډدوای اتسوىایی

زین تنووو وونانر انواڊ اخىیوىه هوای ڈكوی٣ خیاڈووڊ

واتسىایی زین تهه ڈنىی وزإضی ا٤ثی٭ر نانسه ىه ار (

اآڊ ڈاڊ ټه انواڊ وووسی خهناوخوای توه ٬وه ی ڀیسوی

ؾووڇ تووه غهوواڊ ڀوووو تووا نهاویاوخنوواه ټوهووسانی ڈزٵوو٫

خىیىه های غٱاٴیاآناڀر آنؿوه و ا٤واٲ او وغووو واوسه

نواظ نثوووه وآنؿه ت٭ىها تاآڊ آنا ىه اور،اٸڅډو غٱاٴیوا

ار( غظ ټی اساو غٱاٴیای ڈییځاڊ آڈیٽا ڈی ڀویى5

٬ډ غٱاٴیا تا٬ډ اناڊ واټن ویاه ی ڈوین تاتو اور "

وڈین ٨اه ى وتای اهیواتی توه تهوهای وٸسی ټه اناڊ

ڈػاواوونانه ها٬ثوټویاٸ٥٭ه ای اتای یر وتهه ڈنوىی

اڀیاهاڊ ٤ثی٭ی انسهاب نډوووتهی اغهر ټور اتهوهای

و٤وی وواڊ "یور یاٴور( ویځڈػاانر و٬څڇ غٱاٴیوا ڈوغوو

قیاذ اناڊ، وان غٱاٴیا خیوٴر و زوو٭ه ی نثسا ٤والنی

اواڊ یاٴسه و٤یٷ ټډاڂ خیډووه ار(ٴ

در بي جغزافیب

غٱاٴیوا وٸووڊ ٸوىیڇ5ڈاټ خیوىای ونو غٱاٴیوا وٸووڊ

،ٸىیڇ ټو یوناڊ توو وؾنانٽه اڈ٭نی ټڅډه یونانی ئوڀاٴی تو

ڈی ویىنوى، ڈی آیى وذ زویٵی وار وغٱاٴیىاناڊ آنؿه ا

ڈی نوسنى(

ٸوىیډی زوین وتههایی اټساب اوسا،وایاڊ تاساڊ5 غٱاٴیا

ڈاننوى ویاها،ټوههوا ټساب ایاڊ تاساڊ اخىیىه های غٱاٴیایی

وووها ناچ توه ىه ار وڀاه ته ت٭١وی ا ڈنوا٤ٷ ووڈینها

ااه ٴسه ار(

غٱاٴیا و٬ االڈی 5اڀؾه ڈثانی وان غٱاٴیا وټوهای

زوىیع خیوٴر وزوو٭ه یوناڊ ووچ خىیىآڈى وخایه ڀٴور وتوه

یاٴر وته این ززیة ڈی تایر ټه و ٸاه ی اوخا ڀس یاتى

وقانیر ڈیكیر وٸاه اوخاتازٵٽنای ټه واور اڈا وغوو

و وڊ ڈوهة ڈوی زوغه ته ه٬څڇ غىیوىوزٹویر آڊ اڈهواڄٳ

وانسنىوزویع وزٸی غٱاٴیا انیڈكوىوو وخووه وایون اه

ڈیالوی هویؽ ڀونوه ټسواب غٱاٴیوایی .,ڊاڈىووټو(ڄازاٸ

واوخا انسا نیاٴر(ا ٤ٴی تازوغه ته زإټیى ٸآڊ ڈثنی تزوغه

انوواڊ تووه آٴووین غهوواڊ وؾځووونځی نڅووٷ خىیووىه هووای

غٱاٴیایی،ٴ١ای ٬څډی وٴٽی وی٫ وتای وقٽوڈر اوالڈی

ته وغووآڈى(هډؿنین نیاڈڅډاناڊ ته نانر ڈینها،یىڊ

ڈووڅډاناڊ،وات٣ زػووای تاڈنووا٤ٷ ڀوواه ه ی ټ٭ثه،ٸثڅووهتووه نانوو

ویځغهاڊ وازثا٢ تا ڈوچ ټوهای ویځتای وسیاتی ته ٬څوچ

وٴنوووڊ آنهووا،آڈونسن وزووو٭ه یػٱاٴیووا ا وقٽوڈوور اووالڈی

خونٷ انر(

غٱاٴیا وواڊ زویٵی 3,غٱاٴیای غىیى5انیډه ی ووچ ٸڊ )/

یوىانانی ؾووڊ هوڈثوڄور نوواخر ڀار وتوا٨هو غٱاٴ

ویسټووه اتنیانځووااڊ غٱاٴیووای ٬څډووی هووسنىخاته ٬ووه ی

زوٽیڃ انػډنهوای غٱاٴیوایی 4,غٱاٴیای ٬څډی نهواو(وٸڊ

واین ٸڊ ٬اڈڃ ٬ډىه ی زو٭ه وخیٴر غٱاٴیای ٬څډی توو(

٬الٸه ته غٱاٴیوا هوڇ ٬ډڈوىوڊ تو ڈثاوی غٱاٴیای االڈی

هنٿ ٬اڈیانووه ی تاووساڊ یووه اوور ټووه وٵها،وو٭هاوٴ

واو(وٺ وٴار یی اناڊ اانووا٪ ڈهسڅوٳ غٱاٴیوا اتسوىا

وڈیاڊ غواڈ٫ اڈاڊ یاٴسه ڀس یاٴور وڈوڈواڊ زډوىنهای

تاسانی اوان غٱاٴیایی ڈسنو٬ی تنووا توونى(

تووه ٬ٹیووىه ی غٱاٴیووىا ناڊ،نهووسین انځیووه هووای ڈووڅډاناڊ

$ټه تهوی اونانر ٤ثی٭ور اور# وزو٭ه ی ٬څڇ غٱاٴیا

انځیه های ٴسوقاذ االڈی،غنځها وواذ تووه ار(

تلذجغزافیبي اعالم

ونیای غىیى االڈی ټه ڈیاش ڈڅڃ ڈهسڅٳ اونوو غوای واوه

توو،ڈی تایور ٨ٴیور هوای الچ غهور اواه ی اڈویاوی،

ایػوواو ووڈین هووای زات٭ووه ا اٸسوواوی، ٴهنځووی، اغسډووا٬ی،

ت٭١وی نډایى(٬الوه ت٠وزهایی ټه وهزډوىنی غهور ایػواو

40

47و 46شماره

نو٪ نځاه االچ ته غاڈ٭ه نی وایون ٬څوچ وغوو واو، ڈواذ و

اڈ نٹ تیا ڈهډی ایٵا ڈی ټو(

وڈٽسة االچ ٴ١اتای ٴ٭اڄیر ٬څډی وزكٹیٷ وزٵك تیا تا

ڀوسوه ای و وٶ توو(قٽوڈر االڈی ټه واش ڈینهای

ب وډاڂ وغنوب ٬اڄڇ توو ڈوی تایور ٴون غٱاٴیوااتای و

ڀس ڈی واوه واین یٻ ٠ووذ قن انػاچ اڈوڈډڅٽسىای

االڈی اڈناڀیی تووتڅٽه زایهی توو،ټه نه زنها تای قٽوڈر

ٸىزهای ٸثڅی وت٭ىی آنها نیاین ٴن اته نوتی توه ټواڈی ای

ڈ ٸووچ وٸثیڅوه ی ڀٴسنى(غٱاٴیای االڈی تای ٬ثووا قوىو

٬ب نیا ته اٸسثا اوانسه های ڈڅوڃ ویځواور(ڄا تاوایور

غٱاٴیوا اڈڅوڃ ڈسډوىڊ نثر ته اٸسثا ٬څوچ ڈهسڅٳ،اغډڅوه

غهاڊ اٸىاڈاذ ڀسوه ای اانػاچ واو( آناڊ غٱاٴیااته ڀونوه ای

وٸیوٷ وڈوه اور،نډی ونانسنى ټه اڈوه واای ز٭یٵی

اڊ و٬څووچ ویځو هډؿووڊ نػووچ وهیوإذ وڈسوڊ غٱاٴیوایی آنو

ن٩واین تاه ؾنىاڊ ور نډی نډایىیا خاټنىه توو(اڄثسه این

توه ټوا نثونوى ڈڅډاناڊ اڀو ؾوه ټڅډوه واو٥الـ غٱاٴیواا

اڈاټاتو ڈٵاهیڇ غٱاٴیایی ٬والوه تو ڈواټر و ٬څووچ ویځو

نوو ن٩ی نػوچ وهیإذ ته ٤و تاڄٹوه وتاڄٵ٭ڃ ایٵای نٹ اای

اوزډىڊ االڈی واسه ار وغنثه های ٨اهی و او٥القی

غٱاٴیا نیڈتو٢ ته ووه های ت٭ىی اور ټوه ٬څووچ زهوی

ىه توو(ا ووی ویځو ؾووڊ اوسٵاوه ی ڈوڅډاناڊ اغٱاٴیوا

٬څوچ ڈوای توووه اور ى غهر توو،ناڀیازټیة تا ویځ وؾن

زٽاڈڃ وزوویع وقسی ڈی زوواڊ ا٠واٴه ټوټوه نیاغاڈ٭وه ت٭وىا

ووىڊ ایوون ٬څووڇ اغووىای ٬څوووچ نه١وور زغډووه،ڄوچ زهووی

هډڈوواڊ تاووو٪ ووه ی اٸسثووا ،غٱاٴیووىاناڊ ویځنډووی واو(

ڈووڅډاڊ ویځوووىوونٷ ایانووی خووا تووه خووای غٱاٴیووىاناڊ

غٱاٴیاهیڇ ڀسنى(ته زىیع ټه ایواچ زغډوه واٸسثوا ڈسووڊ

تاا ته انػاچ یى،غٱاٴیایی اڈڅڃ هډایه ته غهاڊ االچ

ڈثانی وقىذ االڈی ووڈٽسوة توپ غٱاٴیوایی ټوه واغواء

توونى،اڈا و ټڅیر ڈو٠و٪$غهاڊ اوالچ#وقىذ تایٽىیځ ڈسٵاوذ

ن٩ واسنى،ته وغوو آڈىنى(این ووڈٽسة غٱاٴیا نځای یٽوی توه

ڈووو آڊ اتویىتڅهی،تووه ڈٽسووة تڅهووی وویځووی تنووا توو نوواچ

,ی ڈ٭وٲ ىنى(ڈو٠و٬، ته ڈٽسة ٬اٸ

ػلل ريکزد هغلوببى ث ػلن جغزافیب:

غٱاٴیا یٽی ا٬څوڈی ار ټوه ڈوڅډاناڊ وهر وزٽاڈوڃ آڊ

ټویىه وو این ڈینه زإڄیٵاذ وآضا ڈس٭ىو وڈسنو٬ی ته تانهوای

و ڈووویٽوو٬څوڃ ٴای،٬تی وزټی ته غوای ڀواوه انوى(

13.,،االڈیاقډى،زن،زایهؿه ی غٱاٴیاوزډىڊ ,

و٬الٸه ی ڈڅډاناڊ توه ٬څوڇ غٱاٴیوا ڈوواو یزوو٣ واقة

ن٩اڊ تیاڊ ىه ار(

البم اس قزآى کزين

آنؿه وٸآڊ اغ٫ ته ڈٵواهیڇ وڈوایڃ غٱاٴیوایی واقوواڂ توال

تووای اووسٱاڂ غثاآلڈووىه،هډواه ڈكټووی تووی ووائثه و،ویووا هاو

ڈڅډاناڊ ته ٬څڇ غٱاٴیا تووه ار (

زویه های ڈٽ وڈاټى ٸوآڊ ټویڇ توه یووٵ و ڈوین ،

ا٤ال٪ ایه وڀر اٸواچ وووڄسهای خیین وتكوص وٴكو

وآٴاٶ و انٵ ا ٬واڈڃ ڀای ڈوڅډاناڊ توه غٱاٴوی خوهوی

و٬څڇ غٱاٴیا ار(

٬اڈوڃ وینوی نانر ڈوٸ٭یر ٸثڅه اهډیر وغایځاه ٬ثاوی قع و

وخیووٴر ٬څووڇ غٱاٴیووا وڈووهثی ویځی،ټووه زاضیتووایی

ٴی١ه ی قع ووٶ یاذ ټ٭ثه توو(ڄوچ وونیای االچ وار،

ز٭یین ٸثڅه ته ڈن٩واوای ٴی١وه ی نډاهوای خونع ڀوا نوه ټوه

ڈٽوه تاوى(ا ویځ٬واڈوڃ زوغوه توه ووی "ڈی تایور وٸیٹوا

ڈڅډاناڊ ته زكٹیٹاذ غٱاٴیایی توو(

فتحبت هغلوب بى گغتزػ قلوز اعالم

ڈیال وی ا٬اب ڈڅډا ڊ ت ټوها وڈنوا٤ٷ 2ٸڊ اوڂ ه(ٶ*٤ی

غٱاٴیایی ڀسوهای ټه اٸواچ وڈڅڃ آناڊ

توونىاوسیالیاٴسنى( واای خیوینه ی ټهون زډوىنی وٴهنځوی

وونانر ووای٣ وڈوٸ٭یوور یای،اٸسوواوی ووووٶ اڄػیووی

ڈنا٤ٷ ٲ وىه ویوا وآوسانه ی زوٲ،ڈوغثاذ ٠٬وه ی

او ٸڅډواالڈی ٴاهڇ انر(آضاڈ٭سثغٱاٴیایی

زإڄیٳ ټسة وڈسوڊ ڈتو٢ ته غٱاٴیای ڈكڅی وڈیاڊ ڈوڅډاناڊ

ته زو٭ه ی االچ واٸسىایای آنواڊ و ڈوٶ ڈوین خیونوى

نویٻ وار وڈهوڊ زوغهی تووټه اڄكا٦ یای ته غٱاٴیوا

واسنى(

تأثیز پذيزي اسيبیبى

وڅډاناڊ نوإذ ڀٴسوه تنی ڈى٬ی انى ټه غٱاٴی نځوای ڈ

و٬څووڇ غٱاٴیووای وزٹڅیووىی اغٱاٴووی نځووای یونانیوواڊ اوور،

ووىیاٴسه وووه ی اووالڈی واتسووىازكر نٵويوزإضیڈٽازووة

هػوی .غٱاٴیایی یوناڊ تووه ار(این نٵويوزإضیته ویه اٸڊ

وووه ی نالٴر ڈإڈوڊ ٬ثای آاوتات٭اووغنثه های ڈهسڅوٳ

ایه اٴٽنىوڈنات٫ زغډه ىه ی غٱاٴیوای غٱاٴیای ڈڅډاناڊ

یونانی هډاننى غٱاٴیای ت٥څډیو وټساب غٱاٴیوایی ڈواینو

واین ڈینه زإضیواسنى(

تأثیز پذيزي اس ايزایبى

وڈسوڊ غٱاٴیایی ڈڅډاناڊ واهى وٸاین ټاٴی ازإضی ڀوای

ٸوچ ایانوی تو غٱاٴیوا و٬څوڇ نٹوه ټوی ڈوڅډاناڊ قٽایور

41

47و 46شماره

٬څڇ غٱاٴیاټه "ڈی ڀویى5"٬څڇ و االچ "نوینىه ی ټساب واو(

ووانڃ غهاڊ تینی االڈی ٸاڄوة یوی وىوتی اهډوه توه

قىوووی٫ االچ $وااالالچ#خوانسه ار اڈنات٫ ڈس٭وىوتاتڅی،

یونانی،هنىی وته ویه ایانی اٸسثا ىه ار(

ه ای،وغٱاٴیوای ناقیو )این نٵوي هډاڊ ڀونه ټه ااه ىه ى

آوٽاتووه اور اغډڅوه زویٵی ونٹه ټی تیاؾډځیو

ڈی زواڊ ټاتواو٥القاذ ایانوی هډاننى٤یڅاڊ،واتوه،ٸواه

ت٭١ی واقڃ اناچ تو( واڈطاڂ آنهاووٳ ٽڃ ٨اهی

ڈػډو٬ه ا٤ال٬اذ غٱاٴیایی ایانیاڊ اڈڅډاناڊ ازغډه ی خاه

ی غٱاٴیووای زووویٵی ای اآضاوټسووة خهڅوووی ټووه وتوانووىه

اڈدا٤ووووی اوووانی،اههای خوووسی وغئیووواذ ویځتوووای

ڈٹاىاوای توواٸسثا ټونى(

تأثیزپذيزي اسقم ػزة پیؼ اس ظر اعالم

ا٬اب ٸثڃ ا االچ ته ڈو٠و٬های ڈزث٣ تاوان غٱاٴیوا ٬الٸوه

وتاڄنىڀی وان وا٤ال٬اذ ڈووضی واسنى(این ٬الٸه وازثا٢ ای

یی آناڊ ت٭ىاڀای ته االچ ڈاضتوو( غٱاٴیا

ڈاڄٵاڊ زایهؿه ی غٱاٴیا وزډىڊ االڈی و تاب تین ٬وب

ٸثڃ ااالچ خیاڈوڊ ٬څڇ غٱاٴیا ڈی نوینى5

خی ااالچ وان غٱاٴیوا نوا٬واب توه خواه ای ازوواذ "

وونسی ٸووىیډی غٱاٴیووایی یااڈٽنووه و٬تووساڊ و ووڈینهای

توویای اایوون زووواذ تایووىوڈانهای ٸووىیڇ ڈػاوڈكىووتوو(

اتاتڃ ؾډه ڀٴسه،یاتنن یهووی، ٬یووی وڈنوات٫ تووڈی

ڈثسنوووی توووووه تاوووى(ڈٵاهیڇ یاا٤ال٬ووواذ غٱاٴیوووایی ټوووه

٥ف اواٺ خی و٭غاهڅیر تغای ڈانىوڈن٭ٽ ټننىه ی

ا اووالچ اخىیووىه هووای غٱاٴیووایی ونیقووىوو ڈ٭څوڈوواذ آڊ

"هار(((

بي پضؾگزي در هیبى هغلوبب ىحظ کجک

تىوڊ زویى٬اڈڃ ڈهڇ ویځی ټه ڈوغثاذ غډو٫ آوی آڊ هډوه

ا٤ال٬وواذ ڈهسڅووٳ غٱاٴیووایی ازووو٣ ڈكٹٹوواڊ وانىیووډنىاڊ

ڈوڅډاڊ ٴوواهڇ ووانر،ق ټنػٽواوی و٬الٸډنووىی آنوواڊ تووه

نانر اقواڂ تالو واٸواچ ڀونواڀوڊ و ڀوسه ی غهواڊ توو(توه

ػٽاوی تی ائثه ڈی زوواڊ اغوسػوی ٤وڈطاڂ وڈوو این ټن

آناڊ تای ز٭یین ڈٽاڊ وا اكاب ټهٳ وى یإغوظ یاوټو(

زویه های ڈٽاالچ وتاب ټة وانو وزوغوه ویوه توه آڊ

ا٤څثواڄ٭څڇ وڄوتاڄوین "وغډڅه ی ڈهونثی اټچ$#ټه ٴڈوو5

ڈوغثاذ ڈهاغذ ڈڅډانانی اته نٹا٢ ڈهسڅٳ وووور ٴاهڇ "

(تىوڊ زویى یٽی ا خیاڈىهای این ڈهاغزهای ٬څډوی ڈی انر

وخوهی ویٽو ته غٱاٴیاوات٭واو ڈسنوو٪ وٸاتوڃ ڈ٥اڄ٭وه ی آڊ

توو(

ػبهل تجبرت ثبسرگبی

خیینه ی زػواذ وتاڀوانی توه ٬نوواڊ یٽوی ا ڈواڃ ڈهوڇ

ازثوا٢ وڈیاڊ ا٬اب ته ٸثڃ ا٨هوو اوالچ تو ڈوی ڀووو(این

وووههای ڈ٭سثوانوڃ وثه غیووه زػوای تاټووهای ڈػاو

واڈو تاڀوانی ڈوسڅچ وذ ڈوی ڀٴر(ڈوٴٹیور تهسزػوا

آڀاهی ونانر وٸیٷ غٱاٴیایی ڈنوا٤ٷ ڈووازثوا٢ وزهیوه ی

نٹه وڄوته وذ اتسىایی آڊ توو(

ته ونثاڂ ڀس االچ اڈزػواذ نیوڈیواڊ ڈوڅډاناڊ ونوٷ

زػاوڈووونانر ڀٴر(تناتاین زوغه ته این قٴه ټنػٽاوی

ڈنا٤ٷ ویځوازٹای وان غٱاٴیایی او خی وار(

ایون ڈایوه "واین ڈوو ڈی نویى5"ټاناڈه ی االچ"ڈوڄٳ ټساب

ی آنایی تاڈډاڄٻ وڈاڄٻ توی وٻ ازثوا٢ ڈوسٹیڇ واور

تاٴ٭اڄیر تاڀانی ڈڅډاناڊ،وو٤ی ؾنىین ٸڊ ٸثڃ اغنځهوای

و انكواتكخیډایاڊ "ثوا څیثی توه غڈسوو٣ ڈىیسانوه زٹی

(غٱاٴی واناڊ ڈڅډاڊ اا٤ال٬واذ زػاوڈواهىاذ "ڈڅډاڊ توو

ڈهسڅٳ وقډڃ ڈاڂ اڄسػاه ونٽی آناڊ واضنای ویىااڈنا٤ٷ

وویا اسٵاوه ڈی ټونى(

جغزافی دابى هغلوبى تأ لی بت آبى

تیسین هڇ ڈڅډاناڊ وغٱاٴیا وذ تنىی وڈون٩ڇ ټووڊ

غٱاٴیایی وزإڄیٳ واالذ وآضوا ڈس٭ىواور،ڀؾه ن٩یه های

وو٥ف وا ٬څډووی ایوون آضووا ناتاتاوور اڈاڈػډو٬ووه ی ایوون

زالهاغاڄة وونوسای ار( انهسین ؾهه های ڈڅډاڊ

ټووه وغٱاٴیاتووه تكووص خوانر،هوواچ توون ڈكډووى ټڅثووی

ار(اوهیسی ڈ٭سثوٸاتڃ ا٬سډاووته ویوه وزوایم ٬توساڊ

الچ ته ډاڈی وو(ٸوڄی ار ټه اووه ټساب وتواه ی خی اا

ڈو٠و٬اذ غٱاٴیایی توه نځوا وآووه ټوه اڄثسوه ز٭وىاوټډی

اآضاڈتو ڈوغوو ار(خ ا ؾنىی غٱاٴوی واڊ ویځوی ټوه

وڈینه ی یا٠یاذ ونػوچ نی زثكواالیی وار ته نواچ ڈكډوى

ووه "ټساب تانځا او تن ڈوی نواڈی خای ته ٬ه نهاو،

خایه های این ٬څڇ اوڈیاڊ ڈڅډاناڊ تنیاونهاو(این اضهڇ "اال

اڄكا٦ ڈسن وهڇ ان٩نٹه هایی ټه ٠ډیډه ىه تووو تټسواب

ت٥څډیو ڈایایی وار(تسانی ونیډه ی ووچ ٸڊ وچ ته وڇ

قىوو ویوای ڈىیسانوه ووو نیوڃ ا نٹه ای خوانر ټه وآڊ

ڈه نډوو(هػوی .وٸڊ "ڈاڄٻ وڈډاڄٻ"نوینىه ی ټساب,اتن نواو

و واوڅوب ٸډی ټه اواخى غٱاٴیاواوالچ نیناڈیوىه انوى غٱاٴیانویی اته تواڊ ٬توی خایوه یوی ټو(اضڈ٭ووٲ اونوه

اتن نواوته نهسین ټی ار ټه وٳ اه نٽی ته ؾین ااائه ڈی وهى( (,

42

47و 46شماره

ڈینهای ڈػواوانی و زنهاڈډڅٽة االالچ تڅٽه ڈها،ووڄر ها وت ڈی ڀیو(

واوانٸووڊ "اڄثڅووىاڊ "نوواچ اتوون ٴٹیووه اضغٱاٴیووایی نوواتووه

ټوڊ ه ڈٽه هػی ٸډی ته نځا وآوو(او٠ډن زویٳ.

قٽایر څیډاڊ زاغاوتاه ی هنى وؾین ڀا نډووه ار(

هػوی ٸډوی ڈوی زوواڊ /و.اویځ غٱاٴی واناڊ ڈهو ٸڊ

،اتویوى اقډوى تون "ڈواڄٻ وڈډاڄوٻ "اا٥هی نویونىه ی

،اتوون قوٸووڃ نویوونىه "ووواالٸاڄیڇ"یوهیڃ تڅهووی نویوونىه

،ا تون "قون اڄسٹاویڇ "، ڈٹىی نویونىه ی "و اال"ی

،قون تون اقډوى "اال٬والٶ اڄنٵویه "سه ی٭ٹوتی نوینىه ی

،ڈوووو٭ووی نویوووونىه "اڄثڅووووىاڊ"هډووووىانی نویوووونىه ی

یاو ټو( "ڈوظ اڄهة"وڈهڅثی نوینىه ی"انثااڄڈاڊ"ی

اوڄوین "قوىوواڄ٭اڄڇ "سواب وهډؿنوین ټ "ووواڊ "ټساتی وتاه ی

ټساب ٴای و٬څڇ غٱاٴی وواای ڈاڄٵی ڀډناچ ار(

ػلن جغزافیب در توذى اعالهی

ىیىی ته "وووه ی ٽوٴایی زډىڊ االڈی،زوغه نثسا

٬څڇ غٱاٴیا ڈثووڂ وى ووانوډنىاڊ ڈوڅډاڊ،ټسة ڈس٭وىوی

وتاه ی ټوهها،اههاوټوها نوسنى(

ڈهڇ تا٬ص ى ټوه ٬څوڇ غٱاٴیوا وزډوىڊ ته ٤وټڅی ه وڄیڃ

االڈی،واظ تیسی خیىاټنى5

تواووسه ووىڊ ڈهووای خیووین ویٽداؾووه ووىڊ ڈنووا٤ٷ ),

وی٫،اوه ی نىزاانىڄ

ته نووتی ا ها وغوب ٴسن ته ڈٽه ټه تا٬ص ىڈڅډاناڊ اه)-

ناایی ټننى(

زوویٷ ٸوآڊ ڈػیوى ټنػٽاوی وانډنىاڊ االڈی ونوا ).

و وٸسوی ټوه ڈډڅٽور خیاڈث االچ نثر ته ټوة ٬څوڇ ووانو

اووالچ زووو٭ه یاٴوور وڈووڅډاناڊ اانووای ٬څوووچ اووالڈی ٴوواٮ

ونای٫ اٴساونىته نو این ټه ىنىته ٴٽزو٭ه وت٣ ٬څوچ

اهثوینی نوو ق١ذ وڂ اټچ $#آڈونسه توونى(

ٳ ڈڅډاناڊ غٱاٴیااته ڈنڄوه ی ٬څډوی ټوه اڈوو،واای ز٭یو

نډی ونانسنى( تاى، ون وقىوو،ؾاؾوب وڈكسوایی ڈه

ڈسوڊ غٱاٴیایی آنها،وڈیاڊ ٬څوچ ڈس٭ىوخاټنىه تووواڄه هوای

ڈهسڅٳ غٱاٴیایی نځوا ڈوی ڈسٹڅی ټه وتاه ی ڈو٠و٬اذ

واڈطواڂ "اڄډاڄٻ واڄډډاڄوٻ "،"و اال"ټونى٬ناوینی ڈاننى

آنهاوار(

ٴیاته ٤و٬ډىه وٸووڊ هٵوسڇ ٬څڇ واغډڅه نانر ووٺ غٱا

وهسڇ ڈیالوی زایواوهڇ ڈویالوی توه اوظ وٽوٴایی وخیوٴر

الیوی و٬څووچ نوو وغهاڊ االچ یى(این ووه ټه ته ٬و ٤

ار تاڈاڊ ٽوٴایی ٴهنٿ وزډوىڊ ڈ٭وٲ ىه ار ڈاوٲ

ایاڊ( ویه و آٴیٹا، ډاڂ االڈی وادانیا،

هغلوببى جغزافیب

ڊ ټه ته تی ڈكسوای زإڄیٵواذ ڈوڅډاناڊ وغٱاٴیوا خی اآ

تدوایڇ،ؾنىنٽسه تایىوون وووآاٴ٭اڄیر ٬څډوی زكور نواچ

االچ، تاانىیه ی ڈڅډاناڊ ته غٱاٴیا خیونىی یو ٸاتوڃ انٽوا

ڈٵوووواهیڇ واوووور(انسٹاڂ ٬څوووووچ یونانیوووواڊ تووووه ا٬وووواب،

اتآنووواڊ آوووٽاټو(ڈٵاهیډی ټوووه "هڅنوووسیٻ"غٱاٴیوووای

انسٹاووازهواچ ڀاڊ ڈس٭ة وین ڈیكی آڊ اهر ته تاونوینى

ڀٴسه توونى(

ڈڅډاناڊ ته غٱاٴیا تویا٬الٸه خیىاټونى،یاآناڊ،ااتسوىا،ڄوچ

ز٭یین وٸیٷ و٫٠ وڈوٸ٫ اڈاټن اویاٴسه توونى(

هډؿنین آناڊ و ڈینه ی غٱاٴیا،اآضاایڈڅڃ وزكٹیٷ وتاه

٬څوڇ غٱاٴیوا ینه ی ڈائڃ ڈهسڅٳی آنها نیاٴڃ نډانىنىووڈ

زكٹیٹاذ زاه ای او٪ ټونى(

جغزافیب درقزى هختلف

هػی،نوووسه هووای غٱاٴیووایی ڈووسٹڃ .خووی اووىه ی

وغوونىار،تڅٽه ته ا٤ال٬اذ خاټنىه ی غٱاٴیوایی اآڊ وواڊ

تڈی نویڇ ټه وغای غوای ڈسووڊ ڄٱووی یاووٵناڈه هوای

نیاڄی ته غاڈانىه ار(

5 اىه ی وچ هػی ار ټه ډاه ی آضانوسه وىه .ڊ ٸ

وتاه ی وتاه ی غٱاٴیوا ٴونوی ڈوی یاتوى(و وىه ی ووچ

وؾهاچ هػی ٬ ٵهای ویایی وآوا ویاقسهای ڈینوی

ڈڅډاناڊ نی تووه ار(

ته ووسی وواڊ نووآوی وخیوٴر وانو غٱاٴیوا .ىه ی

آڊ ایوووٻ وآووونایی توو،یاواضنوووایوزډوووىڊ اوووالڈی

تاآضات٥څډیو وذ ڀٴر وته ونثاڂ آڊ آضای زغډه وىټه

واوی ویځنډونه هوای سه ی غٱاٴیای ٬څډی تاآڊ آاى،

ڀوناڀوڊ غٱاٴیای زویٵی ته وغووآڈىونویٻ ته خایاڊ هډوین

ىه ڈىنڅهای غٱاٴیایی خىیىآڈىټوه تنوی توای نویونىڀاڊ

تنی ویځ تای اهڃ اوب ٴاهڇ وىه تووو ونیوٵناڈه ویواڊ و

های ڀوناڀوڊ ته نځا وآڈىټه خاه ای نوٿ واٸو٫ ڀایوی و

تنی نٿ اٴانه وواساڊ وار(

ڈواڄٻ "تاخیىای ڈٽازة غٱاٴیای االڈی ټه ته وٳ 5/ٸڊ

اهډیر نای ڈی واووته ا٤څ اوالچ،ی٭نی تهسوین "وڈډاڄٻ

غٱاٴیایی،ات٥ه ی نویٻ وار،نوسه هوای نډونه های زیڇ

غٱاٴیایی ته اوظ یى(زإڄیٳ ڈسوڊ اوه وٸاتڃ ٴهوڇ ٬اڈوه واظ

یاٴر،و٬ین قاڂ،تای خاهځویی ته نیاهوای ٬اڄډاڊ،زوغوه توه

ڈائڃ ٴنی تیسى(

43

47و 46شماره

هػوی ٸډوی /غغی یىاڊ وتاب غایځاه ٬څڇ غٱاٴیاوٸڊ وونیای االچ ڈی نویى5

هػی وڈیواڊ ڈڅوڃ اوالڈی توه /څڇ غٱاٴی وٸڊ ٬"٨اها"قىټډاڂ ویى،وهډاڊ ٤وټوه وآڊ ٸوڊ ټسوة زوایهی آنواڊ

"ٴونی یاٴر،ټسة غٱاٴیای االڈی نییاوى(((,

هػی ٴاهڇ وى،ته وو /و.نآضا غٱاٴیایی ا،ټه و ىه ی وسه ی ټڅی زٹیڇ ټوه انى5

اڊ نووسه وىه ،وڄوی اڄٳ5ڈسونی ټه ته ٤و ټڅی وتواه ی غهو ٸڅډووو ٬ثاوویاڊ $ڈډڅٽةاالالچ#وآنهاتازٵوویڃ تیووسی آڈووىه

ار( واین آضا٭ی ىه هډه ی ا٤ال٬واذ یڈهثی،ټوه ونووسه های ٬ډوڈی االڈی غایی نىاسه ار،ڀنػانىه وو،ته هډوین

ایون ووه "ڈسوڊ،غٱاٴیایی یڈوهثی "ثة، این وسه اآضااڀاڊ این آضااو٠ا٪ غٱاٴیایی وثٽه ی اههای ناڈیىه انى(نوینى

ووه ی ٬ثایاڊ اوٳ ټووه وڈ٥اڄوة ڈتوو٢ توه غٱاٴیوای یا٠وووی،نػوڈی،٤ثی٭ی، انانی،واٸسووواوی اتوووه وووسه ی

زكیوآووه انى( ز٭څٷ وانىووو نځوا زوات٫ "ڈٽسة تڅهی"ب5آضای ټه ته

توووه انوىوٴٹ٣ توه ٶ# --.نوسه های غٱاٴیایی اتویى تڅهی$چڀوا وڈینهای اووالڈی خوانسوه وهناقیوه یاایاڄوور اآڊ ااٸڅیڇ غىاڀانه ای وانسه انىو غو ڈوونواقی ڈوی ټډستوه تكووص وتوواه ی غٱاٴیووای ووڈینهای یاووالڈی خوانسووه

این ڈٽسة ڈی زواڊ ا٥هی،اتن انى،اغٱاٴی واناڊ تڀیىه ی قوٸڃ وڈٹىی اناچ تو(

هػووی توووو ټووه ٬څووڇ غٱاٴیووا تاانىیووه 50وووىه ی 0ٸووڊهاوټاهای اتویكاڊ تیونوی وانوډنىتپ ایانوی خیوٴسهای ځٵر آوی اته نووویى(این ٸڊ اڈی زواڊ اوظ ونٷ وتاڄنىڀی

٬څڇ غٱاٴیاوڈیاڊ ڈڅډاناڊ وانر ( واین ووه وان غٱاٴیایی ا٬ڇ اڈو٠وو٬اذ اٸسثای،خوهوی

اهىه ای وتاالزین ٥ف خیٴر ٸاوار(وڈ٤ی این ٸڊ ڈسوڊ غٱاٴیوایی وڈیواڊ ایوانه هوای ٬څووچ خایځاه ویوه ای خیىاټووووهای نووین توای اایوه ی ڈ٥اڄوة

غٱاٴیایی زىوین وزن٩یڇ ڀویى( وانوو غٱاٴیووا وغهوواڊ اووالچ تووه 0و/5 وووىه ی 0و/ٸووڊ

آڊ وواڊ ار ټوه ڀاڈهوای خیٴسهایی نایڃ ڈی ڀوو وهڇ و تڅنىی وغهر خایه یی غٱاٴیای یا٠ی تواسه ڈی وو((

5ااین ىه ته ت٭ىونى غٱاٴیای یا٠ی وغهواڊ اوالڈی 1ٸڊ ووایانځویی ټه انٹ٥ه ی اوظ نوووی ته نیة ڈی نهى (

هػوی زوغوه توه 0،1،/ووواڊ االڈی،وته ویه ووىه هوای انځیی اٴوای اههاوڈٽانهاته ڀونه ځٵرغایهای غٱاٴیایی و

تووټه ټساتهای اډنىی وتاب ٬وا این ٬ هڇ و یاٴر و نوسه ىنى( اهها و ټوها ڈنإټوهها، ووها، ٤ثی٭ی،

31.,غغی یىاڊ،زایم زډىڊ االچ، ,

٬ووا و توه ڈ٭نوای ووٳ ڈوین و غٱاٴیا وواڊ، این نیو اه ٬څوڈی ؾوناڊ یا٠ی ونػووچ خیونوىیاٴر و تاانوى آڊ تا غایهای

ڀییهایی ټه ا٤وڂ و٬ وٴواڃ نٹوا٢ غٱاٴیوایی توه ٬ډوڃ انىاه ڀییهایی ټه اٸ٥ ڈوین و ڈكوی٣ ووٽڃ آڊ نیتا آڈىو

توه ڀٵسوه یا این ٬خایه ی غٱاٴیا ی یا٠ی و و انػاچ ڀویى نهاوه ى("غٱاٴیای ٬څډی"ی ویځوایوون ووه اضخاووی تووه نوواچ ټسوواب غهوواڊ ناڈووه :7قاازى

ار(غهاڊ ناڈه نه زنها قاوی ا٤ال٬واذ غواڄثی ا خىیىاهاور ونینهسین اضی اور ټوه وآڊ وهن انٹوه هوای توا٤وڂ

ار( و٬ وغه تنىی ىه ته ڈیاڊ آڈىهواین ىه وو اض زټیثوی ویځوتواب غهواڊ ناوی : 8قزى

وغٱاٴیا ٨اه ڀویىه ټه وهووی آنها اغ٫ ته ڈین ایواڊ ها وغایها ونای٫ آڊ هډواه توا ٴووڄی وخیاڈووڊ ڈوین وه

وټوههوووا وویاهوووا ڀٵساهوووای ڈثوووو٤ی آڈوووىه اووور(این زوووإڄیٳ "نهثةاڄوووىهٴی ٬ػایوووة اڄثواڄثكووو"وواض٬ثازنوووىا5

اضقډىاڄه ڈسوٴی( "نهر اڄٹڅوب"وڈٹی،وخوه و٬څوڇ غٱاٴیوا وغٱاٴیانځوای توه 3خ اٸڊ :9قزى

"توىه اڄسووایم "ه(ٶ 4تواوغوواین وٸوڊ زىیع وته ٠٭ٳ نها(اض٬ثوىاڄاٶ "ڈ٥څ٫ اڄو٭ىین وڈػډو٫ اڄثكوین "اضقاٴ٧ اتوو

وانووو غٱاٴیوووا غوهوووډٸنىی اغایځووواه ویوووه ای و تنوواهسنى(

ااوانو ایون ٸوڊ ٬څوڇ غٱاٴیاوڈویزٽاڈڅی نووزوإ :19قزىټیىوزوغه هډه غانثه یی توه ناوایی ڈٽانهوای ویوه ووایه یاه ی ڈین ڈ٭٥وٲ ڈی واوواین ووه غٱاٴوی واڊ زوال ڈووی ټنىتووه ٬څووڃ اووڅی و٬ډوووڈی ٨هوووو زٽوووین خىیووىه هاوویىاوهای ڈهسڅٵی ټوه ڈٽوانی اویاه ی ڈوین ااڈٽواڊ

یاتى وته ٬څڃ خاټنىڀی ایون ویځآڊ ڈسډایوڈػاڈی اوآڀاهیوخایواڊ خىیىه هاوڈٽانهای ویه ی غٱاٴیایی خوی تثوزاتسوانوى

ټاته واوی وٸ١اوذ نهایی تدواو(٤ـ ٬ډانهای ناقیه ای،تناڈوه ییهوای +-5ااوایڃ ٸڊ+-ٸڊ

اٸساوی،٤ثٹه تنىیهای وسایی وهی، زو٭ه ی وات٣ توین غٱاٴیوااتی ڄووچ وناوایی ټووهاونواقی ونیوا، اڄډڅڅوی،

ىڈر اخی ته اوڂ ٬څډی ڈاڊ نویٻ ڈوی واووآڊ ا و نو -اڈانهای ٴهنځی واغسډا٬ی ڈڅسهاوڈی آوو(

جغزافیب درسهبى ػجبعیبىزوغه ته غٱاٴیای ٬څډوی وٴهنوٿ اوالڈی ووواڊ نالٴور ڈنو ٬ثای وته ویه ووواڊ نالٴر ڈإڈوڊ ټه وسو انوىاه

زهیوه ی نٹوه هوای ڀیی ٬ غٱاٴیایی واقىاش ىنانه، تووه ویووه انووىاه ڀیووی و زی واتاهووای ڈكاووثا غٱاٴیووایی و

او ټو،آوا ی آضا غٱاٴیایی هنىی،ایانی ویونانی او زغډه نالٴر اوغٱاٴیاتیا خیٴر ټو5وزویٷ ى(وووه ی

.,، ,2.,ٽویی،ٴڅٵه ی غٱاٴیا، -

44

47و 46شماره

انىاه ڀیی ٸو یٻ نوٳ اڄنهوا انػواچ وى،غىاوڂ نػووڈی تاټوو ڀوهوی ا انسناواڊ "اڄویع ااڈډوسكن "ڈ٭وٲ ته

"اڄوو اڄډإڈونیه "نٹوه ای غهوانی توه نواچ زهیه ىووانػاچ زیڇ ىټه ته ن٩ڈ٭ووی ټه آڊ اتانٹوه هوای ت٥څډیوو

وڈینو وی ڈٹایه ټوه تهووتزی واسه ار(

ڈاڄف ووڄر ٬ثاوی،ټه وآڊ وڀواڈ٭سثزین ٸوىذ غهوانی توو،اٸس١اڈی ټوټه ٴٹ٣ ته نانر وڈینهاوقىووآڊ تونىه

هوای ویځتوه اآڊ،ته زىوین ا٤ال٬واذ وٸیوٷ اٸڅډو نٽننىو،ٴازووڄر االڈی،نیاتوو،ٵیاڊ یا اویاڊ ویه ڈینهای ڈػاو

غنځی ټه ته ڈیهن نووتاڈی ڀسنى،ڈنات٫ این ا٤ال٬اذ توونى( جغزافیب ي جذيذ

وڀسه ایاچ غٱاٴیا تیس تای زٽډیڃ ا٤ال٬اذ ڈوونین توه آڊ و٨یٵه ی ٸىیڇ ا واوونه توه ونثواڂ ټا ڈی ٴر اڈا اڈونه

غډ٫ آوی ڈػډو٬وه ای اا٤ال٬واذ ویاڈوسی ټډواتی ڈزوة اااڈی وا٬ىاوټوهها،ووها،هها و یه ار ټه تاض ڀور

وڈو ڈاڊ ونٷ وزاڀی نوو ا اور ڈی وهى(تاضزډا تا٬څوچ ٤ثی٭ی واسٵاوه اٴ٭اڄیر ڈٽسوٵاڊ وزٸیواذ

اٴیازػىیوى قیواذ ټووه وو ڈوه زكٹیٹواذ ڈین نای غٱ٬څډی وآڈىه ار(واین ووه ی غىیىنوه زنهاڈو٠وو٪ زهیوه ی ٴهسهاووووذ اا اٴساوتڅٽووه زووویٳ غٱاٴیووایی نیوو

تاسىالڂ وزٵی ٬څډی ڈسٽی ڀویىه ار(هنځاڈی ټه غٱاٴیا ته اه زٽاڈڃ ٸوىچ نهاووغڅونووتاڈوٽالذ

ڀویی ته ایون ڈوٽالذ وڀویى(تای غوابوڈ٭ډاهای غهاڊ وتغٱاٴی وانها ټو ټوه انى زاټاهای نوواتاڈٹس١ویاذ ٬څووچ

,ویځ خیوسځی وهنى( نسیػه ڀیی

تناتآنؿه ڀٵسوه وىتایىڀٵر ټه٨5هواوالچ،زكوالذ ٬ډوىه ای و٥ف زډىڊ تی ته وغووآوو وهډه

ی ؾینٿ ویځوی توه نووڀٴور( ڈكواوڅی وانو غٱاٴیوا االڈی،وین االچ توو(

ڈینه ی اوڄیه ی غٱاٴیای االڈی،ڈیاضی اڈڅڃ ڈسإنوڈسٹوىچ زووایم توو(ڈووڅډاناڊ تووىوڊ واوو٥ه ی ڈووانی تووا زډووىنهای ڈسإنڈاننىیوناڊ،ایاڊ وهنى،ازثا٢ خیىاټونى(ڈوڅډاناڊ واضتوه وغووآڈىڊ ای٣ یای،اغسډا٬ی، اٸساوی وٴهنځوی وانو

ڀووووسه انوت٭ووووىاز٥ثیٷ تاواٸ٭یسهووووای غٱاٴیاااڈڅووووڃ ڈهوووڈٽسوب،ته زٽاڈڃ آڊ خوانسنى(ٴی١وه ی قع،ونوىزایهی ڈثانی ٬ډڅی ز٭اڄیڇ وین االچ،ن٩ی5انكا ٤ثٹازی، زوویه ی ٴسوـ االڈی،ڀس واووٽسن

ڈڅډاناڊ ته یویاقر،زویٷ وڀس زػواذ وغهانوىای های ټهن،ای٣ و ڈینوه هوای االچ وزٽیه تڈنى اڈدازوی

الچ غهر ان،زغډه،زإڄیٳ آضاوزوڄى ڈٽازوة غٱاٴیوایی ٸووی زو غىیىزاو٬ه ی زډىڊ االڈی ٴاهڇ ټو(

4,، 12.,نٵی اقډى،نىڈاذ ڈڅډاناڊ ته غٱاٴیا، ,

وتی ٬واڈڃ ویٽوو٬الٸډنىی ڈڅډاناڊ ته غٱاٴیا خوهوی وغایځاه ٬ثواوی قوع ته ڈواوی هډاننىاڄهاچ اٸاڊ ټیڇ،اهډیر

قو ټنػٽواوی، ،ڀس ٸڅډواوالچ، ونانر ڈوٸ٭یر ٸثڅه هنوىی یونوانی ، غٱاٴیوایی ایانوی، ڈنوات٫ و زإضیخیی اآضوا

و٬تی$٬ووب خووی ااووالچ#٬اڈڃ زػاذ،ڀووس وزووو٭ه ی ن٩اچ تیىااه ټو( اهها واڈاڊ یاٴسن

وڈینه ی نىڈاذ ڈوڅډاناڊ توه ٬څوڇ غٱاٴیوا،زال غٱاٴوی ڈ٥اڄ٭وه،زكٹیٷ یڈوڅډاڊ، واناڊ ڈڅډاڊ وونانر ڈډاڄوٻ

زووویٵی، ونوآویى٬ووه هووای غٱاٴیووای زیډی،یا٠ووی، ٴواواڊ و٬څوڇ ڈسنوو٪ و ی زإڄیٵواذ ٬ه ویانووی و انانی، ووه هوای ڈهسڅوٳ زوایم و آڊ و ڈثاقص ڈوزث٣ توا و غٱاٴیا

زډىڊ االڈی ایاڊ زوغه ار(

هبثغ غٱاٴیووا،ڈسغڇ قوون نٵی،اقډى،نووىڈاذ ڈووڅډاناڊ تووه ),

الهوزی،ڈهى،تنیاوخوهووهای اووالڈی آووساڊ ٸووى ٠وووی، 12.,نواو

ټاڄین، ا(ناڊ،زوایم ٬څوڇ ټډثیع،ڈسوغڇ قون اٴوا،ؾاج )- 11.,اوڂ،

ایځنوووازی یوڄیانوویؽ،ټاؾٽوٴوووٽی،زایم نووووسه هوووای ).غٱاٴیوووایی وغهووواڊ اوووالچ،ڈسغڇ اتواڄٹاوووڇ خاینوووىه،ؾاج

24.,٬څډی وٴهنځی، اوڂ،زهاڊ،انسااذاقډى،زووون،زایهؿه ی غٱاٴیاوزډوووىڊ اوووالڈی،ڈسغڇ )/

ڈكډىقوووون ڀنػی،ؾوووواج اوڂ،زهاڊ،تنیاووائ اڄډ٭ووووواٲ 13.,االڈی،

قوووین،نڅیڅی ٴ،غٱاٴیااٸوووىیڇ زااڈو،زهاڊ،ڈاوووه )0 +/.,ڈ٥ثو٬ازی اقډى٬څی،اٵنىڈاه

غغووووی، یووووىاڊ،زایم زډووووىڊ اووووالڈی،نځا ٬څووووی )1 31.,الچ،زهاڊ ،انسااذ اڈیټثی،غواهټ

11.,قین،ٽیثا،ٴڅٵه غٱاٴیا،زهاڊ،)2ڈهىی،ٴووواو،زایم ٬څوووڇ وایووواڊ،ظ اوڂ،زهاڊ،انسوووااذ )3

10.,اڈیټثی،هه،ٴنی،ڈٹىڈوووووه ای تزوووووایم ٬څوووووڇ غٱاٴیوووووا،ؼ )4

.3.,ووچ،زهاڊ،انسااذ اڈیټثی،ٱاٴیا#،انسااذ ٬څی اٱ، ن٩ی،زایم ٬څڇ غٱاٴیا$سه غ)+,

وانځاه خیاچ نو٬څی اټث،والیسی،خویوایی ٴهنوٿ و زډوىڊ اوالچ وایواڊ،ظ ),,

+4.,،انسااذ واذ اڈوناغه،-,اوڂ،ؾاج ٬څووڃ ڀووای ڈووڅډاناڊ تووه ٬څووڇ غٱاٴیووا ،نویوونىه5نػډه )-,

32.,زټی،نواونٹوو غٱاٴیووىاناڊ ڈووڅډاڊ ایانووی وزووو٭ه ی ٬څووڇ ).,

٠اٴی٭یغٱاٴیا،قن نٹوو ڈثووانی هډځایانووه ی اووالڈی وزوڄووى غٱاٴیانځووای )/,

ڈڅډین،ټوو اڄكی،ټنځه ی تین اڄډڅڅی غٱاٴی ن٩ی تغٱاٴیاخوهی وزډىڊ االڈی،یىڈكډى٤یثی)0,

45

47و 46شماره

ای رسگار خد دیذگا اتقادی اصزخسز اس اتساهای

1ضیزیي كثیزی

چکیذ

ای ا ٭ ز٭څیډی ار( وا٬ و ایون نوو٪ ٭ انسٹاوی انه

هوای قاټډواڊ و ٬واڈالڊ آنهوا انسٹواو ٭ ا ڈ٩اڄڇ و تیوىاوڀی

هوایی ا یاور و اغسډوا٬ی ا توه ټووى آڈووه ټنى و ڈوی ڈی

هایی ا ټه ا٬اڊ و این نو٪ و٭ توای ڈها٤ة تیاڈوو( یوه

زوات٫ وای٣ یاوی و ڀینوى تیاڊ ڈ١اڈین اغسډا٬ی خی ڈی

اغسډا٬ی ار( ڀاهی ا٬ ته ٤وو ڈوسٹیڇ و ڀواهی توه ٤وو

نى( یٽوی های وڀا ڈی یڈسٹیڇ ور ته انسٹاو ا ناتاڈانی

ا این ا٬اڊ نانوٸثاویانی ار ټه تا غوؤذ و وهاڈسی

ڀیوو( ڀایى و اغسډا٪ ا ته تاو انسٹاو ڈوی زډاچ تاڊ ته انسٹاو ڈی

ڈٹاڄه نٹى اغسډا٬ی ا٭ا نانو تا ٬نایر ته ن٩یواذ و این

خوااڊ ناڈی ڈ٭ا هډؿوڊ ڀڅىڈن و اوٽاخیر، توی ن٩یه

نواهى ى( نانو ته ٤و ڈسٹیڇ ته ٬نواڊ ا٬ی ڈٽسثوی

ټنى( انسٹاو ت ڈكسوا و ڀیی ڈی و ڈس٭هى، ا اغسډا٪ و ووڄر نوه

ر( ا ڈن٩ ڈكسوا ٭ او ٴچ ٭ی نانو زإضی ڀاسه ا

های ڈهر و ور اڅة ز٭څیډی ار و و انر ٭ او واه

ٴاوانی وغوو واو(

ها5 انسٹاو، اغسډا٪، نانو، ټن و واټن، ز٭هى( ټڅیى واه

هقذه

آضا ټالیٻ ٴاوی ڈسووڊ تویا اوډنىی توای ونانر

آونا وى( زوواڊ توا غاڈ٭وه آڊ ڈوی ه یغاڈ٭ه ار ټه تا ڈ٥اڄ٭

های ٴٽ وا٬اڊ و زوانى تا ٸاڄة این آضا ڈی ه ینواننىه تا ڈ٥اڄ٭

نوینىڀاڊ و ازثا٢ تا انساهای غډ٭ی آونا تووو و زوإضی

ڈس٭هى ه یڈسٹاتڃ ا٬ و غاڈ٭ه ا ایاتی و زثیین ټنى( نوینى

هوا و ڀیوو توا وسی و ڈٽسثی وٸسی وناڊ ٸڅوڇ توه وور ڈوی

ټنى زا آنهوا ا نیو و زال ڈی ڈثاه تڈی های غاڈ٭ه ته خسی

اٴا ټوه و توه ڈها٤ثواڊ ڀووو ټنوى( یٽوی ا ایون وا٬اڊ

ای توای نانو ٸثاویانی ار ټه ا ٭ توه ٬نوواڊ وویڅه

ټنوى( او و ڈیواڊ و قاڂ اقس١ا اسٵاوه ڈوی ه یا٬سالی غاڈ٭

ټانا اى اوتیاذ و ڈى اوتیاذ ٴای),

ر او٭ا نووو زووی ووونی ا ناتواڈانیهای وڀوا توه ووو

خووایڇ( وهى ټه و این ڈٹاڄه ته توی و زكڅیوڃ آنهوا ڈوی ڈی

توین هنو و ه ینهر تای ون ىڊ تكص نځاهی توه ات٥و

ټنیڇ( غاڈ٭ه و زإضی ڈسٹاتڃ هنڈنى و غاڈ٭ه ڈی

ز جبهؼ

اوتوی ه ی# ه خىیىRobert Escarpitته ن٩ وت اٽاخیر $

هوا و نواننوىڀاڊ( نویونىڀاڊ، ټسواب 5ڈسڅچ ه واٸ٭یر ار

اوتی یٻ ثٽه ڈثاوڄه ار ټوه ه ی#خىیى54 /3.,$اٽاخیر،

ڀیوو( نویونىه و زثاوڂ ڈیاڊ ه ٬ن ڈټو و آڊ ٽڃ ڈوی

انځیوی ووىو توانځیهسن ؾینی و نیاڂ ا٬ ا ٤یٷ ڈٹىڈه

آیوى ی٭نوی نویونىه و وا٬ ٬وا٤ٳ و اقااذ ڈها٤ة تڈوی

نوو ا يوب ټوه و و ٸاڄة اڄٵا٦ ټه و قٽڇ واڂ و های انىیه

نانه هسنى ڈوی ڈها٤ثواڊ زیوٷ ه ییوو و آڊ ا توه خیٽو

او( ټنى و خیاچ نوو ا ته آنها ڈنسٹڃ ڈی ڈی

تای هن ی ا اڄر هنوی « هن تای غاڈ٭ه»خیواڊ ڈٽسة

ائڃ اهىاٲ ویځی هؿوڊ اهىاٲ یای، اغسډا٬ی، انالٸی و ((( ٸ

وډانى( هسنى و ز٭هى ا٬ و ڈٹاتڃ غاڈ٭ه و ڈوچ ا اڃ ڈی

هوا و تىین ززیة نوینىه و وا٬ زكور زوإضی غاڈ٭وه و ا

ای ڀیو و ا هن توه ٬نوواڊ وویڅه زاتوهای قاټڇ ت آڊ ٸا ڈی

ټنى( ڈنسٹى هی ڄوین تای یىڊ ته اهىاٲ نوو اسٵاوه ڈی

ټا نویونىه »٭سٹى هر ټه # ڈLucian Goldmanڀڅىڈن $

هوای ٬واچ غاڈ٭وه ټوه ټای اوسوا توه نووو و تیووڊ ا ا

$ڀڅىڈن، « تاى، نیر( انسهای يهنی اٴاو ڈی ه یټننى ز٭یین

خىیىآونووىڀاڊ »ؾنووین او ڈ٭سٹووى اوور ټووه # هووڇ/5.1 ,2.,

اووسین اضهووای ٴهنځووی، ڀوههووای اغسډووا٬ی هووسنى و نووه

# ا ن٩ این ڀوه، ڈنسٹى /5.1 ,2.,ڀڅىڈن، «$های ڈنٵو( نٵ

تای تی اض اوتی تایى و تس ڈواڊ و ڈٽواڊ ٸوا تځیوو و

زإضی ڈسٹاتڃ هنڈنى و غاڈ٭ه و ټن و واټن آڊ وو ا توی

ټنى(

اض هنی غوی ا وغوو غاڈ٭ه ار ټه ور و غاقاذ خیو

ذ ټنوى ڈهډوی تو آڊ غاقوا ڀاو و زال ڈوی و ټهن آڊ ڈی

تاى( ا٬ و نوینىه ڈٵواهیڇ نووو ا ا وڂ غاڈ٭وه توه وور

آڈیوو و و آوو و آنها ا تا زهیڃ و ٬ا٤ٵوه نووو وهوڇ ڈوی ڈی

ټنى( خ تین هن و غاڈ٭ه ٸاڄة هن ته ڈوچ و غاڈ٭ه ٠٬ه ڈی

ڀو ٸڅوڇ وا٬ خیونىی ڈسٹاتڃ ار( هډان٥و ټه غاڈ٭ه هوىایر

ز٭اڄی ڈوچ و غاڈ٭ه ٸوىچ تو هنڈنى نی و ڈی ار، ڈسٹاتال

واو( ڈی

46

47و 46شماره

ؽؼز اتقبدي

تنی ا ا٬اڊ خاوی توای تیواڊ انسٹواواذ اغسډوا٬ی و

خوا هسنى و ته وذ ڈسٹیڇ و آٽاا ته یای ڀسال و تی

خوانى، اڄثسوه ز٭وىاو ایون ها ڈی ها و خسی تیاڊ انسٹاواذ و سی

یى تسواڊ ٬څر این اڈ ا و ډا ار( ا ڀونه ا٬اڊ انځر

تی ا قى خاواهاڊ وانر ټه نوو ا وایة نىاونوى تو وی

وانسنى( و ڀسه خاواهاڊ خ ا زوڅ٣ تو ڈونى ڈین ڈی

ټویىنى زا ته ٤یٷ زائیى وقانیر قٽوڈر و ٸىذ یای ڈی

وینوی ه یا غڅة ټننى و توه قٽوڈور و خاوواهی نووو وثٱ

نوو ا ڈو٬یر وینی و یاوی تىهنوى( ایون تىهنى زا ا٬ډاڂ

ټوو و ټوی نوو قیڇ خاواهاڊ ا ڈٹوى ڈوی ه یټا ته نوت

یاای ٬یثػویی ا این قیڇ ا نىار(

تا این قاڂ و ٤وڂ زایم اوب ٴای ا٬انی وغوو واسنى ټه

ال٤ین غثا و وٵاٺ توه انسٹواو ڈوسٹیڇ ا ه یتا وغوو څ٥

این ا٬اڊ و ه یانى( ا غډڅ ٪ ور وهو٫٠ قٽوڈر و اغسډا

زواڊ ته ٴووی، نانو، نایی ااه ټو( ڀسه وو ڈی

ثزرعی اتقبدات اجتوبػی

های انسٹاواذ اغسډوا٬ی و ویوواڊ ته ٤و ټڅی ڈو٠و٬اذ و ڈاڄٵه

نانو ته ـ ی ار5 انسٹاو ا آٵسځی وڀا

انسٹاو ا ا٬اڊ

ڀایی و زډس٭اذ نٵانی ڈاویانسٹاو ا

انسٹاو ا قػاظ

ڀیی ٸا٠یاڊ انسٹاوه ا وه

نوی انسٹاو ا تی

انسٹاو ا ز٩اه ته هى و وینىای

انسٹاو ا ڈػاوالذ و ڈناٸاذ ټالڈی

سیی انسٹاو ا وین

انسٹاو ا وتایاڊ

و وڀا نانو څثه تا ٸثایڃ وخور و الڈانی تووو ټوه

وایٳ ٸٵؿاٶ و ٸڄٷ و ((( آڈىه توونى ( اڈا و ال٤ینی ټوه و ا ٤

ټونوى اڄثوا ڈوڈوانی ٴاوى، این ووه تو ایواڊ قٽوڈور ڈوی

قٵا٦، وٵاٺ و ڈس٭وىی توه غواڊ و ڈواڂ اتهواه، ٬یا، تی

ڈوچ توونى و تا آئین ټوووای و قٽوڈور آونایی نىاوسنى(

تواو و ا نوٿ ڈوی هو ای ا ٤ثی٭ی ار ټه و ؾنین غاڈ٭وه

وونى( هوا ڈوی غاڈ٭ه و ڈوچ آڊ وسهو ز١واوها و ټوډٽ

نانو ته ٬نواڊ ا٬ی ڈس٭هى وىو ار زوا توا هنو توه

هوای وڀوا تدوواو( او غاڈ٭وة ٬و نووو ا انسٹاو ا آٵسځی

ټنى5 ؾنین زیڇ ڈی

ڈویىنانه ی نډوووا ؾو ٸو

ڈنث ویووواڊ و ڈاغووى ناب

٥وووب ٸاوڊ وووىه ت اه زووڈ

ڈایه و اڄكووان اب ڈٹوی تی

قوواټڇ و نڅوذ نوتواڊ ته و

ثاڊ ڈكسة انووى واب نیڇ

#/4,$ویواڊ نانو،

اڈ٭ه توه نانو تا اسٵاوه ا اتا هنی، زویی ون ا غ

نډوا هډؿووڊ ٸو ڈویىی وهى ټه و آڊ نانه ی ور ڈی

ای ٸا٠وی و اغى ویاڊ ىه اور( و ؾنوین غاڈ٭وه ار و ڈ

ڈكسة نی ته ټاهای نالٲ ٪ ڈٱوڂ هوسنى( نانوو

ا٬ی خایثنى ته اوڂ ی٭ر و ویون اور( او وٸسوی و٠و٭یر

(آوو ټنى ٴیاو ت ڈی تا غاڈ٭ه ا ڈاهىه ڈی اٳ

این ؾه نڅٷ ار و ؾه غهانر ای ټیوڇ

زووو و تیوووڇ نثینڇ ټوو زو ټ ا ڈی

اور ټوووونى این نوووواڊ وڀنوووى زو

وووٻ غكیوڇ خ ټنووی ینهوووا ټنوڊ تی

واڊ تهوووووووسی تووووا ٴوووووانی آډوواڊ

نیوور آڊ ا تهوووو اینهووووا ای قیوڇ

انٻ ا اینهوا نوو زهووووی ڈانووووى تهوور

وڇو ته زنځوووی نیر نیووڇ ا ؾڇ ڈیو

٤وووا٬سی ٴسوونه ر نڅٷ ټو ت ووة تی

غوویوووى ثوووف ویووون نیووووڇ نډی

#,/,$ویواڊ نانو،

اتقبد اس تظبز ث ديذاري سااذ

ڇ زوا آوا ٸوڊ هٵوسڇ ووچ ٸڊ خنػڇ و زډاچ ٸڊ ه ینیډ»

ڈس٭وثین، ووىذ انسالٴواذ وینووی، ه یز٭وة و څثوو ه یوو

ز٭ثازی ټه ته و و نووهای نونینی ڈنػ ىه ار، زهیة

های ڈاهة ڈهسڅٳ و ٠ډن و و نووهوای ڈىا و ټساتهانه

٬څډای ڈوهثی زویع ٬څوچ وینی و اٴای ډاه ی ڈس٭ثانه،

و ٴٹها، ٸىذ ٬څډای ڈهثی و ٴاو آنواڊ و وناڄسواڊ و اڈوو

«٬ٹڅوووی اووور( ٬څوووچ و قٽووووڈسی،زكیڇ ٴڅوووٵهیاووی و #1.,5 11.,، ,$ٵا، ظ

و این ووه ز٩اه ته هى و وینىای ته اوظ نوو یىه توو توه

ټنى5 ٤وی ټه نانو یكا ا آڊ انسٹاو ڈی

ای ٬وووووذ ټٵووو و نوووواوانوووی

ڈڅډوووانی ه یخویووووىه ته غووووواڈ

غاڊ ه ؾنووى زڇ ټه نه ڈووڈی ته

ا هووو هډی ته ڈوڈاڊ ڈوووانی

#03$ویواڊ نانو،

47

47و 46شماره

تا و اڄو ه یټنى ټه و غاڈ نانو ا غاهالنی انسٹاو ڈی

ټننوى( او و ٬وی انى و ز٩اه ته ڈڅډاڊ تووڊ ڈوی خنهاڊ ىه

ټنى ټوه و آڊ ٬اڄډواڊ وینوی نیو ز٩واه توه هوى و نىڀی ڈی

ووو زوا او تواڊ توه ټننى و هډین ڈ څه ثة ڈی وینىای ڈی

انسٹاو نوو ا ت تو و خهڅووی آڊ ٴووو ه یانسٹاو تځایى و زایان

آوو5

ه و تا نووواڄه و زثیكویو تا و

یكوووانی ة تا ڈوو٥ب و تا تاوه ی

خهسه قالڄوور ته نو زووو ه یتوواو

ټه زوو ت ڈهة یوٳ ون٭ډوووانی

#1./ $ویواڊ نانو،

نانو ا ٬اڄډانی انسٹاو ڈی ټنى ټه وها توا ناڄوه و زوثیف

تونالٲ ها ټننى وڄی ة هسنى و ز٩اه ته هى و وینىای ڈی

او نوووای هووسنى( هووڇ ؾنووین آڊ، ڈووٱوڂ ڄهووو و ڄ٭ووة و توواوه

ڀویى5 ڈی

ٴو٤ه تدو ی ی زا ٬ووواڈه ڀٵوور

«وووایى تووڊ ټاین ووٴیسووی»

ڀووووذ ته ٴو٤ه ٴی نو ىی

ٴو٤وووه ٴوووو زو تهسیسووی

#4/-$ویواڊ نانو،

ویىڊ ٴو٤وه نانو تیاڊ ڈی ټنى ټوه ٬اڄډواڊ وینوی توا خو

ڀویى ټه ٴو٤ه انى و ن٥اب ته آنها ڈی ه وىو ٴیٵسن ٬واچ تآڈى

ویځوی ا ه یخویىڊ ناڊ ٲ و ٬ذ نیور( او و ٸویى

ټنى ټه و غى ڈاڈنانه غاڊ ڈٱانه وانوى و توه ټانی انسٹاو ڈی

یانى5 ه ټای ور ڈی

خ ته ڀانی وی ڀهی وی

نووانهووووی ناتاذ هډؿوووو زیوو

ویوووو تهنوووىو زو ؾووو زو تنینوی

وی ته ڈكاب و وڂ ته وووی ؾډووانه

ا خ ویوی وواڊ ؾوڊ ټووٺ ڄیووٽن

اسر ڄیثووویا و ڄٽووووانه وو و ڈووووی

ڈاڈنی و ڈی نووی، تػوو زو نىیوىچ

و غووى ڈاڈنووووانه غوووواڊ ڈٱوووانه

#.3.$ویواڊ نانو،

زواڊ اسنثا٢ ټو ټه و ٸوڊ خنػڇ و اواذ نانو ڈیا انسٹ

ڇ ٬اڄډاڊ وینی هډواه ٴو٤وه ڈوی خوویىنى و توا و وور

ىنى وڄی و واسن زثیف و ڈیاڊ ڈوچ ته ٬ثاوذ ڈٱوڂ ڈی

خوانسنى( نڅوذ و نٵا ته ټاهای نالٲ ٪ ڈی

سیی انسٹاو ا وین

٬وىچ "واڂ و آڄسوائی ا"یٽی ا اضاذ زوڅ٣ ٸثایوڃ وخوور »

زوغه ته ٬څڇ و هى و و٪ ار و این ووه تاا ٴواو و وسی

زواڊ یاتى ته ٤ویٽه ټډس ا٬ی ڈی سیی واظ چ انالٶ و وین

ووسیی ڈوووچ ووهنی تووه ڈیوواڊ نیوواووه یاٴوور ټووه ا ویوون

#-+,5 21.,، -ٵا، ظ«$تاى(

ټنى5 سیی ڈوچ ا ؾنین زوی ڈی نانو وین

توڊ ټور ا ایاڊ ویوووو ویون ا

وینی ؾنین ویاڊ ىڊ ایووواڊ تی

ڈا، خوووا، ویووون ڈڅٽیر و وڂ

ټه آڊ هوووڀ نهواهى ڀر ویاڊ

#2+,$ویواڊ نانو،

نانو ڈ٭سٹى ار ټه ویو وین ا ا ټو ایاڊ تیوڊ ټوه

انى( وین ڀسه ار و ڈوچ و غاڈ٭ه تی

او ڀویى5هڇ

االڈووی وتساڊ زوووور خوا

تسهانه خ اثر و ڈوواڂ و اسووواچ

تنځ ټه ؾځونه ا این وتسوواڊ

تځوووویهسه وی تساڊ ى این ٬واچ

تسووووواننى ه یاینهوووا ټه هډه ٴسون

وین ته ؾووه ټاساڊ ته غ ناچ

آنوٻ او تووىو خی ڈیوه ڈیڃ

نډوووا وه ڀواچهووڀوو نووو ی

#14$ویواڊ نانو،

وسیی ا ؾنوین ووٳ ویځوی ویون ه ینانو و ٸیى

ټنى5 ڈی

نډوووا آنځووه تای تهوثی تی ثووانځه ت ڀووواڊ

تای كڀاهاڊ ؾو ٭وه ڈ ثوقووی ا ثٻ

ټوواذ ڈاڂ غ ٸڅووة و ب نىهی ته وویووواڊ

هی تی نوواڊنطا ڈیو ٬ىڄیوووهای ؾوڊ

ؾډر نواب تځیو ؾو ڀور ی تاب آیى

ته نواب انى وی آنځه ټه تنوانى ټی ٴٸاڊ

#,4-$ویواڊ نانو،

ټنى ټه ا ویون ٴٹو٣ توه نواچ آڊ نانو ا اٴاوی انسٹاو ڈی

نو هسنى و تا نٵ وین ټای نىانى( تایى زوغه ټو ټوه و

اغسډا٬ی ٸوڊ خنػڇ و ڇ ڈسٹیوى توووڊ توه ای٣ یای و

ى توه ٤ویٽوه ها ڈكوب ڈی ڈهة قنٵی و اٴ٭ی ا تایسه

تیای ا اٴاو تای ته ور آووڊ ٸىذ یاوی و اغسډوا٬ی

48

47و 46شماره

٨اه وینىای واوسنى و توا ڄثوا ویون و ڈوهة توه هو ټوا

ټونى( ناایر و خسی اٸىاچ ڈی

گیزي قبضیبى اتقبد اس رؽ

زین ټاهایی ټه و٬ نانوو وغووو واور یٽی ا خر

ڀیوی نوای توو( و این وواڊ ټاټناڊ قٽوڈسی ته وه وه

های و٭ی ایون ووه انسٹواو ا ټونى( و ا ویواڊ اٸىاچ ڈی

نووو( نانوو ا ڀیی قاټډاڊ و ٴٹیهاڊ ته ؾڇ ڈوی وه

5ټنى ڀی ؾنین انسٹاو ڈی ٴٹیهاڊ وه

این وذ نوووااڊ ٴٹهوا انى وډا ا

اتڅی ٴٹیهر ڀ اینها ٴٹوها انى

ا ته ٸ١ا نواسن و نووڊ ووووه

ٴسنه هډځاڊ ت ټسة تی٫ و ا انى

وذ تهوڊ آنځه نر تىهنوىذ

نه اهڃ ٸ١ا انى تڃ ا اهڃ ٸ١ا انى

#3/-$ویواڊ نا نو،

نووا ا ڈووو هػډوه ٸوا ووه وا ٴٹیهواڊ او تا انسٹاواذ نی

ټنوى( وهى و آنها ا وڄیالئی ته وی آز غهونڇ ڈ٭ٴوی ڈوی ڈی

اڄثسه نثایى وو ا ن٩ وار ټه و آڊ ڈاڊ ٴٹها و ٸ١اذ نی توه

ټونوى( $(ٺ5 ټڅوون، ٬نواڊ ڈإڈواڊ ویووانی ایٵوای نٹو ڈوی

ڀیو انسٹواو ای ویځ ا ٴٹیهواڊ ووه # او و ٸیىه..,5 .1.,

ڀویى5 ټنى و ڈی ڈی

غوووای ق ار ا اینهوا زوا

اټنوڊ ټاین نڅٷ تىیوون ٬وثزر

آنوٽووه ٴٹیهر ا اڈوووالٺ او

خاټسووو آنر ټه ا وووزوور

و انٽوووه هډی ڀویى ڈن اهىچ

غهڃ نوو او ا توووسین ڄووسر

ڀو و وڂ نڅٷ هډی ین ٸثڃ

ی وووڂ و ڈووهه و ٤یثسر

#12-اڊ نانو، $ویو

نثی انسٹاو ا تی

هووای انسٹوواو اغسډووا٬ی و ٸووایى یٽووی ا ڈو٠ووو٬اذ و ڈاڄٵووه

نوی ار ټوه و او ویوواڊ او ل نانو، انسٹاو ا تی

نوی ټنى ټه تی نډایى( نانو تا آڀاهی زډاچ تیاڊ ڈی ڈی

ته ٴڅٻ ټیىه ار5

نوی ته ٴڅووٻ تټووویى تی

وڈووی و وی و آهووڊ وىڈ

توووواو ٴووو ڈایځی ویوووى، وو

وذ نیٽی ننى و ڈكووڊ وى

ناٺ نااڊ ؾو توو غووای اوب

ڈ٭وووىڊ ویواڊ نوواټ اټنوڊ وى

قٽډر ا نانه توو تڅم و، ټنوووڊ

ویاڊ و تهر واوڊ ى نووانه

ڀایی انسٹاو ا ونیاڀایی و ڈاوی

نځوو نانووو نووثر تووه ونیووا تیووس ناووی ا ویووىڀاه و

اڄثاله ار ټه و آڊ های ڈسوڊ وینی هډؿوڊ ٸآڊ و نهع آڈوه

ته ونیا و نىڀی ونیوی ته ؾڇ قٹاذ نځیسه ىه اور( و

ڄهو و ڄ٭ڃ ار و تنیاڊ آڊ تو ه یاین ز٭اڄیڇ، نىڀی ونیوی ڈای

ٴنا و ناتووی ٸا واو(

انیڇ5نو و ټالچ اڄهی ڈی

اڄىنیا ڄ٭ة و ڄهو و ینه و زٵان تینٽڇ و زٽواض ا٬څډوا انډا اڄكیوه»

#+-$وه قىیى، آیه (((« ٴی االڈواڂ و االوالو

تىانیى ټه نىڀی ونیا تای و وڀڈی و ینور و ٴهٴووی »

«نواهی و اڈواڂ و ٴنىاڊ ار( ډا ته یٽىیځ و ٴوڊ

$ووو آڂ ٬ډوواڊ، آیووة « ا االڈسووا٪ اڄٱوووڈووا اڄكیووواه اڄووى نی »

«(نىڀی ونیا غ ڈایة ٴیة نیر#»/3,

ق١ذ ٬څی $٪# نی و نٽوه ونیا وهناڊ قٽیډانوه ٴاوانوی

وانى5

وووو آڂ ٬ډووواڊ، آیوووة «$اڄٱوووو اال و اڊ اڄوووىنیا اڄوووا ڈسوووا٪»

«نىڀی ونیا غ ڈایة ٴیة نیر(#»/3,

ها و ز٭څیډواذ ٸوا این آڈوه قٽیڇ نانو وٸسی زكر زإضی

ه یتوو و توا ڈواهى ڀیو هډواه ته ٴانی تووڊ ونیا خی ڈوی ڈی

ڀایى( ڀایی ڈوچ، تاڊ ته انسٹاو ڈی ونیاڀایی و ڈاوی

ټنى5 او و انسٹاو ڈاویځایی ڈوچ تیاڊ ڈی

ای خ ڈاڂ و تډانىه وة و و

ای ڈسډووووڂ نیسی اڄا ټه ووووایه

ووواوی ته يڂ ا ٸثوووڃ ڈووواڂوڂ تنه

٬څر يڂ زو ڀر و تووو زو وڂ

ڈاڂ ؾنه ر و ڈانه واچ غوهوانر

ای هډوووه اڄه ته واچ خؾنه ڈوایڃ

#2.,$ویواڊ نانو،

نانو ڈ٭سٹى ار ټانی ټه ته ونثاڂ ڈاڂ و ضوذ هوسنى

ڀایوی ویځی ا ڈاوی انى( و ٸیىه ی يڂ، وڂ نهاوهو واٸ٫ ته

ټنى5 و زډس٭اذ نٵانی ؾنین انسٹاو ڈی

نیووا ته تیوووىای و ته نوووواب تا نا و تی

ت زن قی تووذ و و ڀو تانٿ ی

و آڊ یا غٵر غووی ته ڀو زو خوی خوی

49

47و 46شماره

تا غ٭ووور هډؿو ٸی و وڈیووىه وو ٬ثوی

ؾوڊ ن ته ثه ٴسه ته نوو و و ناڊ

٬ی ه ینووواڊ ىه تا ټووو یووو

#-+,$ویواڊ نا نو،

اتقبد اس هؾبجزات هذجی کالهی

تكص و زغیف یٽی ا وو ڈهة قنٵی و اٴ٭ی ت یٽوىیځ و »

یا ای ڈاهة و انسالٲ و ڈاغ ٬څډای آنها و ٸوڊ خونػڇ و

زواڊ ڀٵر ټډس هی توو ټوه ا ایون ڇ وای توو، زٹیثا ڈی

ڈػاڄوی و نوىڈر واء و اغاذ ڈهثی ناڄی تاى( اڄثا ڈ

وى و اڈا و ال٤ین تای تكص و ڈوائڃ ڈوهثی ڈن٭ٹوى ڈوی

اڄنوا و تاٴوونسن زكوٺ ٬وواچ ه ی٬څډا و ائډة ٴٶ ٤ث٭ا ڈای

وى و ټوا ڈواغه و ڈناٸوه ا توه نای ز٭ة و آنواڊ ڈوی

هوا و ټسوة و ن٩وای ڈػاوڄه و زهیة ڈكالذ و ونسن ټساتهانه

#2/,5 11.,، -ٵا، ظ «$ټانیى( ها ڈی این ٵاهر

ته ٸوڂ آٸای وټس ٵی٭ی ایون ووه خایواڊ ا٬سوىاڂ اغسډوا٬ی و

هوا و انسالٴواذ ڈوهثی و ز٭وثاذ نوڀایی و آا ٬ نوا٪

ای ار( $(ٺ5 ن٩ آٸای وټس ٵی٭ی وتوا ٴهنوٿ، ٴٸه

هثی و ایون ووه ؾنواڊ وو٭ر ته ت٭ى# واڈنة انسالٴاذ ڈ +1

ڀٴسه توو ټه زډاڈی ٤ثٹاذ اغسډا٬ی وڀی این ڈإڄه توونى( نه

ونوى تڅٽوه زنها ٬څډا و و یٽىیځ ته زوإڄیٳ ټسواب وور ڈوی

ووىنى( ڀونووه ز٭ووثاذ ووهیڇ ڈووی ووا٬اڊ ڈوواڊ هووڇ و ایوون

ای تای تیاڊ نانو ا٬ی ار ټه ا ٭ ته ٬نواڊ ویڅه

ټنى و ا این ٤یٷ ٸىچ و اه ثی نوو اسٵاوه ڈیا٬سٹاواذ ڈه

نووو ه ینهى( او ته ڈووچ غاڈ٭و ڈثااذ یای و اغسډا٬ی ڈی

وهى ټه5 هىا ڈی

نها ټه ٤ا و ایون اه ٴانوور

ؾوڊ ونثه ته ڀٵسا و تووه ټوا ؾو نس

خهیو ټه یووواوی نواڀاه تځوویوذ

ووووـ و وٴسټووو واچ نهوووى ڈكث ت ڈڅو

«ت اه ڈنڇ ا خ ڈوون و»این ڀویى

«٤ثال ڈنڇ زوووه ڈن نوو»واڊ ڀویى

#-.,$ویواڊ نانو،

ټوى ټوه او و٠٭یر اغسډا٬ی ٬ نوو ا ؾنین ته زوی ڈوی

انوى و هډوواه ٬څډا و تڀاڊ وینی ه ڈهثی و ټډوین نوسه

وتیاذ یو ڈناٸواذ و وىو ڀډاه ټوڊ اٴاو هسنى( او و ا

ټى5 ها ا ته زوی ڈی ٴٸه ټډٽ

یٽیر ڀویى تڀی ڈځ ته ٬څڇ نىای

نیوٴسى ونسی هووځ و نه ضډی

یٽیر ڀویى یٽی ته ٬هى ټوووڇ نوو

نڅٷ زا ننینى ته غووای او وڀوی

ډا هډه یٽیر ڀویى ټاین نڅٷ تی

ای و نی وڀا تایوووى ڈوواوه

#---یواڊ نانو، $و

اتقبد اس درثبريبى چبپلعی تولق آب

ټنى ټه ڈوچ توای ویىڊ توه نانو و ٬ی نىڀی ڈی

ټننى و و اڃ هیؽ ڈ٭یوا ڈٹاچ ویوانی ا هیؽ زالی ویٯ نډی

ای تای ویوانی ىڊ غ ؾاخڅوی و زډڅٷ وغوو نوىاو( و ٠ات٥ه

ڀویى5 وهى و ن٥اب ته آنها ڈی ٸا ڈی او این ٤یٳ ا ڈوو انسٹاو

توونى ٸثوووای ؾاټوووووی څ٥واڊ

ؾوڊ ا ڈیووواڊ یهسه نځوووائی

ٴڈووواڊ ټوڀوووا یڅوووووه ټووه

«ؾه ٴڈانی»ه ا ڄ٥ٳ ټنوی ټه

ڈوووايڊ ؾو نوانىڊ خی ڈػووى

زو اوٴسووواوه ا هډوووی نووایی

نو وواه نوانىڊ ته ووووی ڀڅ

ه ا ته ؾوووڇ و وی تدیوووایی

#+.$ویواڊ نانو،

ڀویى ټه توای ڈون نانو ته وتایاڊ ؾاخڅو و ڈسډڅٷ ڈی

ننځر( ه یهډاڂ تووڊ تا نىاونى و خاواه ډا ڈای

ویځی ٬څر ؾاټ ىڊ ا ٤ډ٫ ڈ٭ٴی ڈی ټنى5 ه یاو و ٸیى

ای ىه ؾاټوووو آڊ وڀه انثوووووه تڅنوى

و ٤ډ٫ ڈانىه ة و و توو اڊ و ؾو ټڅنى

ت و ڈی زو، ای تیهووووه، تسووووه ٤ډوو٭ی

ا ٤ډ٫ ٭ثس آڊ ا ټه نه ٸیىر و نه تنى$ #

وچ انیر ٤ډ٫ ی وی انوى ڈنیون

و نینی نهى غوووانر ا آٴواذ و ڀنى $ #

ڀوو تڅنىر و ڈیووو زو خووور ڈٽون

آاو ؾنین هووور ڈثنووى ته ٤ډوو٫ ڀووووڊ

ڀ تڅنوووىی و او ټوووو ؾنین خور ڈا

نویووسن ؾونٽووه ٴونٵځنی ا ټووه تڅنى$ #

#-+/$ویواڊ نانو،

ټنى ټه ته نا٤ یىڊ توه نانو ا اٴاو ٤ډا٬ی انسٹاو ڈی

ټننوى( او ڈٹاچ وتای و ڈاڂ و ضوذ و تات خاواه نډن ڈی

وڈی ار ټه اناڊ ا ڀٴسوا ى ٤ډ٫ هډؿوڊ انه یڀوی ڈی

ټنى( آٴاذ و ڀنى ڈی

50

47و 46شماره

اتقبد اس ؽبػزاى

نانو ته ٬نواڊ ا٬ی ڈٽسثی ویٽوی نوا توه و٭ و

ڈكسوووای آڊ واو( نانووو تووه وو٭ ټووه یٽووی ا اتاهووای

ڈو٬یر تهیىڊ تای قٽوڈر و ٸڊ ؾهاچ و خونػڇ توووه

واو( ڈكسوایی )ویٽی انالٸی

او ڈ٭سٹى ار ٭ی ټوه و نوىڈر وتوا و وتایواڊ اور و

وو ڈوغة زنڂ ڈٹاچ ڈ٭نووی هډواه تای ڈىـ ته ټا توه ڈی

زو ا ڈ٥توی وو( او وتیی و ا٬ی ا وٱڅی خور اناڊ ڈی

وانى( ڈی نځ نډوووی ای تواو، ڀووواٴه

تووىان وتیی و نه ا٬وی ا هوووا ار نیٽوو نهاوه خیهټه این

ڈوو اڄٵٱوووىڊ ن٭ډر ایىی ا وڀوڀونه اهی و ٬څیډر ویوځو

ڈ اڄٵٱىڊ اقووور آڊ ی ا ((( اڀ ووا٬ی ا زوو خیه ڀووٴسی

یٽوی نی تځٴر ننیووواڀی ا زو توخائی آنػا ټه ڈ٥وب نینوى

و ڀوو تثی تاڊ غوووی ا ډاو و الڄهٵر ؾنى ڀوئی ته

ل ؾوڊ ڈه و ڄٵٻ ٬نثوی ا #./,و -/,$ویواڊ نانو،

ټنى ټه تا وغوو هى ٬ډا و اتوي ایسه نیور ټوه او تیاڊ ڈی

ڀویى5 ٬نی، ڈكډوو نوی ا ڈىـ ڀویى و تا اقر زډاچ ڈی

ڈن آنووڇ ټه و خای نوووټاڊ نیچ

اڈووو این ٸیډسوووی و ڄٵوو٧ وی

#./,$ویواڊ نانو،

نسیػه

و این ڈٹاڄوه انسٹواواذ اغسډوا٬ی و یاوی ڈوغووو و ٸوایى

قاوڅه ه ینانو ڈوو تی و زكڅیڃ ٸا ڀٴر و نسیػو

قاټی ا این ار ټه5

تی ټډی و زویٵی انسٹواواذ ڈوغووو و ویوواڊ نانوو

ڈ٭یور واو های اغسډا٬ی نانو غا وهى ټه انىیه ناڊ ڈی

و زډاڈی اڈو ڈتو٢ ته نىڀی ا ڈوو زكڅیڃ و تی ٸا واوه

ار(

انسٹاواذ اغسډا٬ی نانو ٴچ و ڈكسووای و٭ی او ا زكور

زإضی ٸا واوه ار( ا ڄكا٦ ڈكسوایی ٭ او اڅة زډطیڅی ار

های نځینی و ټا وایڇ ټه اڄثوا و ا ڄكا٦ ونی نی تا وڊ

ٽسه هډاه ار( تا

های نانو و ڈوو اغسډا٪ و ڈوچ نوإذ ڀٴسوه ا ویىڀاه

های وینی ار( ته ٤ویٽه او ڈ٭سٹى ار اڀ ڈوچ وینىا آڈوه

تانى غاڈ٭ة آڈانی زٽیڃ نواهى ى(

ڀایی یٽی ا اوڄی ار ټه نانو تىاڊ خایثنى اور ٬ډڃ

ی و هىٲ نوو نوىڀی ته ٤وی ټه نانو ته نا٤ ایىئوڄو

وو( یډځاڊ آواه ڈی ه یټنى و و و تا يڄر ا زٺ ڈی

نانووو تووای تیوواڊ انسٹوواواذ اغسډووا٬ی ا وویو ڈووسٹیڇ

اسٵاوه ټوه ار و تاڊ او و ڈٹایه تا ویځ وا٬اڊ ڈنسٹوى،

ټنایه ار( اوه و تی

٬څډوای نانو زډاچ ٤ثٹاذ وتای ٬ نوو ا٬ڇ ا ٴٹهوا و

وینی، ٸا٠یاڊ و ((( ا ڈوو انسٹاو ٸا واوه ار و و تنی ڈواو

اهٽاهایی و ٸثاڂ انسٹاواذ نوو اائه نډووه ار(

زٵاوذ تا نانو تا ویځ ا٬اڊ ڈنسٵوى و ایون اور ټوه

خوا اغسډا٬ی هسنى وڄی نانوو ا٬اڊ ڈنسٹى ٴٹ٣ ن٩یه

یر، تڅوٻ یوٻ ڈثوا یاوی هوڇ خوا اغسډا٬ی ن زنها ن٩یه

و قواڂ اقس١وا اائوه ه یار ټه اه قڅی تای ا٬سالی غاڈ٭

وهى( او ڈ٭سٹى ار زا ڈوانی ټوه غاڈ٭وه توه وى ٬څډوی و ڈی

ٴهنځی نى و و ؾاؾوب وین قټر نٽنى ٬ىاڄر اغسډوا٬ی

تٸا نهواهى ى(

ٴهر ڈنات٫ و ڈأن ٸآڊ ټیڇ

نای اوتیواذ، زغډوة ڈز١وی ټسثوی، ؾواج ووچ، غاڈ٭هاٽاخیر، وت، (/3.,زهاڊ، ډر، ، وانوناڈة اوب ٴاوی، غڅوى ووچ، ؾواج ووچ، زهواڊ، 21.,انوه، قون،

(21.,اڈاڊ ؾاج و انسااذ زهاڊ، (21.,نای اوتیاذ، ؾاج اوڂ، زثی، ٴوٮ آاوی، اټث، غاڈ٭ه زاتی، ٬څی

ه ٸی نه تی انانی، ؾاج اوڂ، زهاڊ، انسوااذ ټوب، ٬ثىاڄكین، ن ین (30.,اڈیټثی،

ٵی٭ی، ڈكډى٠ا، ڈٵڅ ټیډیا ٴو، ؾاج وچ، زهاڊ، انسوااذ وهن، ,.3/)

ٵی٭ی ټىټنی، ڈكډى٠ا، خام ته ن٩ وتا ٴهنٿ، ٴڅناڈة هوسی، ته ت٭ى( +1

(.3.,اذ ٴوو، ډیا، یو، نٹى اوتی، ؾاج ؾهاچ، زهاڊ، انسا (+3.,ډیا، یو، انوا٪ اوتی، ؾاج هسڇ، زهاڊ، انسااذ ٴووی،

اهلل، زایم یای و اغسډا٬ی و ٴهنځوی ایواڊ، ؾواج اوڂ، زهواڊ، ٵا، يتیف (11.,انسااذ ٴوو،

ټاڂ ټڅون، ویواناالی و ٬هى څػوٸی، زغډة ی٭ٹوب آنى، ؾواج هٵوسڇ، (.1.,ی، زهاڊ، اڈی ټث

ناوی ڈواڊ#، زغډوة نای اوتیاذ $وٴا٪ ا غاڈ٭ه ڀڅىڈن، ڄوین، غاڈ٭ه (,2.,ڈكډى خوینىه، انسااذ هو و اتسٽا، نای اوتیاذ، زغډة ڈكډى٠ا اوو، ڄوونساڂ، ڄ و، ویٽ انسٹاوی و غاڈ٭ه

(31.,ؾاج اوڂ، زهاڊ، ن نی، ڈكٹٷ، ؾاج ڇ، زهاڊ، انسااذ نانو، ویواڊ ا٭ا، زكیف ڈینوی*

(/3.,وانځاه زهاڊ، اڄثاله، زغډة ٬څینٹی ٴی نهع االوالچ، االالچ، ؾاج وهڇ، انسوااذ ٴوی

,.24)

51

47و 46شماره

1ليال حجتي

چکیذ

ڈىییر ٴاینى ڈىا نا٨ ت ڈىییر زٱییو و نووآوی، ڈوىییر

هوسیڇ اسازیٻ و زو٭ه ار( وٸسی ٸى وایڇ ا غایی ټوه

توه غوایی ټووه ڈوی نووواهیڇ، تویڇ تایووى ٴاینوى ا ناووایی،

زهی و تهثوو تهیى( ؾځونه ڈی زواڊ ا غایی ټه هر توه

غایی ټه تایى یى

خام5 غایی ا ټه هسیڇ ور نانسه و د تای ویىڊ

ته نٹ٥ه ڈ٥څوب ٴاینىها ا ناایی ټوه و تا زهی، زػیوه

و زكڅیڃ ٴاینىها، قټر تهثوو ا آا ټو(

ڈثاقص ڈىییر ٴاینى ڈىا تا ڈائڃ و ڈثاقوص وانوڃ ڈىوه

ینوىها، ڈإنو ار( ڈىییر ٴاینى ڈىا ٬الوه ت زډټو تو ٴا

نسیػه ڀا نی ڈی تاى( نسیػه ڀایی هډاڊ ون٩ واسن اهىاٲ

و نسایع ار و زكور زوإضی ټیٵیور ٴاینىهاور( و ڈوىییر

ٴاینى ڈىا نډی زواڊ نسایع ا ټوه واڈڃ ڈكووڂ، تووڊ واو و

خیاڈى ار ا ناویىه ڀٴر( این ڈإڄه ټه ته ټػوا ڈوی نوواهیڇ

ه آنػا ڈی یڇ ڈسڅچ زډټ تیڇ و ؾځونه ڈ٥ډ ن هسیڇ ت

ت ٴاینىها و ز١ډین ټیٵیر ار و ؾنانؿه ڈاٸة ور انػاچ

واوڊ ټاها ا نهسین ڈقڅه زا خایاڊ نثایڇ، ڈوه نواهوى

توو ټه آیا ته نسایع و اهىاٲ نایڃ ڈی ویڇ یا نی

ویٽو ٴاینى ڈىا و نسیػه ڀا ڈ٭سٹى ار ټه ز١ډین ټیٵیور

ای اسازی های آڊ ڈی زوانى تیای ا انس٩ااذ هډاه تا ته

و نیاها ا خام وهى و هډؿنین ڈىییر نای ټوه توه ازٹوای

ڈسډ ٴاینى واو نٹ خیوځیی ا نٹوای و ڈوٽالذ ا و

زوڄیى نىڈر واو( تناتاین زډټ ت ٴاینوى و زوغوه و ز١وډین

هذيزيت آهسؽیکبرؽبط ارؽذ ) ,

توه ڈ٭څډواڊ و ټیٵیر و تهه ڀیی ا اهثوهای ڈهازی تیوس

وان آڈواڊ ا اهډیر و ٠وذ ویه ای تنووا ار(

این ڈٹاڄه ت آڊ ار ټه ویٽو غىیى ڈىییر ٴاینوى ڈكوو ا

ڈوو تی و اهثوهای ڈناة آڊ ا زثیین نډایى(

هقذه

ا تی و ڈ٥اڄ٭ه آضا ڀسځاڊ ون ڈی وو ټه ڈوىییر ا

هسڅٳ تی وغوو واسه ار و تڀواڊ ٸىیڇ االیاچ و غواڈ٫ ڈ

و هثاڊ ڈڅڃ و اویاڊ ڈهسڅٳ ٠وذ وغوو ڈىییر و هثی ا

نی یٻ اڈ ڈڅڇ ډوه انى(

زكوالذ اغسډا٬ی غىیى زٱییازی ا و ات٭واو ڈهسڅوٳ غاڈ٭وه ا

غډڅه و ڈینه های ڈهسڅٳ ٴن آوی های ا٤ال٬ازی و ازثوا٤ی

هوای غىیوىی ا هوڇ توه وغووو ایػاو ټوه ټه نوو ته نوو نیا

آووه ار( ڄا تای خاوهځویی توه ایون نیاهوای غىیوى اٴواو

غاڈ٭ه زٱیی و وڀڀونی و و های ڈىییر ڈىا و زوال

تای تهثوو تهیىڊ ته ټیٵیر ڈىییر ڈىا ٠وی ار(

اڈوه و این ونیای و قاڂ زٱیی و خیوٴر ڈوىا نیوا توه

وانى و این زٱیی تایى اتسىا و ڈوىییر ایػواو زٱیی و وڀڀونی

وو ؾاټه واٸ٭یاذ اڈو غاڈ٭ه ا نډی زواڊ تا و های ویو

ٴهډیى تڅٽه تایى تا زػىیى ن٩ و و ها و تناڈه هوای ڀوسه

ن٩یه ها و و های نوینی ا غایځین ټنویڇ( و قواڂ قا٠و

توای اضو تهو ڈىییر آڈوی ویٽو غىیى ٴاینى ڈوىا ا

ټوڊ ڈىا ٠وی وانسه انى(

ڈىییر ٴاینى ڈىا زال ڈی ټنى زا تا ن٩اذ و هوىایر تیوس

هډاه تا ویاٴر تانوو ا آنؿوه ټوه و ڈىوه ل ڈوی وهوى

آڀاهی یاٴسه و نثر ته ٴواهڇ وىڊ ڈوغثواذ ټیٵیور تیوس

ڈىه انىیه ټنوى واوسن ڈوىا ټیٵوی و توه ز٭ثیو ویځو

ی ٴ٭اڄیر ها ىه نی، ڈسڅچ واسن اسازی ار زا هډهڈ

و تناڈه های ڈىه هڇ غهر وىه و و اوسای هوىٲ خوی

وو(

تنی ڈىیاڊ ڈىا یه تیای ا ڈٽالذ و نی اه قڃ ها

ا و وووی های یسڇ ڈىه ڈی غوینى( آنهوا ڈ٭سٹىنوى ټوه

ات٫ ڈواڄی، ٴییٽوی اڀ ٨ٴیر های وووی ڈىه ا ٸثیوڃ ڈنو

ی زنځناها و ڈوٽالذ ڈىوه ا قوڃ اٴای یاتى ڈی زواڊ هډه

ټو( و این نځاه نسی ڈىییر، ټا وٸسی نوب انػاچ وىه ټوه

52

47و 46شماره

وى ٸثوڄی ا تاالزین ڈیاڊ تنووا تاوى( اڅوة ڈوىیاڊ و

ڈ٭څډاڊ هڇ وان آڈواڊ ا اٴاوی تی انځیه و نازواڊ ا نانر

ڈی واننى، وان آڈواڊ هڇ زو ڈی ټننوى ټاواڊ نیاهایاڊ

ٴٹ٣ قٵ٧ ڈٵاهیڇ ټساب ها و آووڊ نډه ٸثوڄی ار(

وسه ویځ ت این تاونى ټه ڀؾه زوغه ته ڈنوات٫ ڈوغووو ڈووو

انس٩ا و وووی های یسڇ ڈىه قای اهډیر و زإضی تیا

زٹوای ار اڈا تا زډټو و ٴاینوى یوسڇ ڈىوه و تهثووو ا

ڈسډ ٴاینىها هډاه تا ز٭یین اسازی ها و اهٽاهای ڈزث٣

ڈی زواڊ تیای ا قوه های آوٽا و خنهواڊ و وووی هوای

یسڇ ڈىه ا تهثوو تهیى و ت٤ٲ ټو(

و ڈىییر ٴاینى ڈكوو هډوه زوال و هوىٲ ڈىوه و ڈوىی

(ڈ٭٥وٲ ته ٠ایر وان آڈواڊ و زو٭ه یاوڀیی ار

ویٽو ٴاینى ڈىا و نسیػه ڀا ڈ٭سٹى اور ټیٵیور هډواه توا

تهای اسازی های آڊ ڈی زوانى تیای ا انس٩ااذ و نیاها

ا خام وهى و هډؿنین ڈىییر نای ټه توه ازٹوای ڈوسډ

ٴاینى واو، نٹ خیوځیی ا نٹوای و ڈوٽالذ ا و زوڄیوى

ینى و زوغه ته ز١ډین ټیٵیور نىڈر واو تناتاین زډټ ت ٴا

ڊ و وان و تهه ڀیی ا اهثوها و ڈهاذ های تیس ته ڈ٭څډا

ر و ٠وذ ویه ای تنووا ار( یډآڈواڊ ا اه

ه م هذيزيت فزايذ هذار

ڈىییر ٴاینى ڈىا یٻ ویٽو اڈانی ار ټه تا ازٹاء ڈی

ا اڈٽانواذ ټیٵیر غاڈ٫، تهوای و هوا، اوسٵاوه ڈ٥څووب

ڈكىوو و تهه ڀیی ا اهثوهای ٴاینوىی ٬ډڅٽوو ڈىوه ا

تهثوو ڈی تهى(

ٴاینى5 ڈی و غیانی ار ټه ٤ی ڈی ووو زوا وووی هوا توه

نوغی ها زثىیڃ ونى( و این ڈی ٬ډڅیواذ و ٴ٭اڄیور هوایی

ازٵاٶ ڈی اٴسى زا ت وووی ها اض ڀاسه و آنواڊ ا ڈ٭٥ووٲ توه

نسیػه ټه هډانا نوغی یا توڊ واو یسڇ ناچ واو ڈی هىٲ و

او(

اڈاڊ ٴاینى ڈكو تایسی هډواه و تهای ٴاینىهای نووو

تٽوى یا این ویٽو، ټای خیووسه و ڈوىاوچ اور، تنواتاین

٬ډىه ٴ٭اڄیر های ڈىییسی این ڀونه اڈاڊ ها اواه و خیوثو

زواڊ آنها، تهه ڀیی ا ٴر ها و ور ٴاینىها و تاالزین

تهای ٴاینىها و خیځیی و ټاتو ٴور هوا اور( ٴاینوى

ڈكوی یٻ ٤ـ ڈوٸسی نثووه تڅٽه اه و وی وائډی و ٴاڀیو

ار(

و ن٩اچ ٴاینى ڈكو ټی نډی زوانى ته تهانه ڈو وڄیر ئوی

ڈ٭نوای انه ا ی تا ڈ وڄیر نوو ناڄی ټنى( خوسی توه

نسی آڊ ویه اڈاڊ های و٨یٵه ڀ ار( زنها و٨ایٳ واوه و

ڈكىوو نیاڈنى خسی ار ټه ن٩اذ ت انػاچ ټڃ ټا ا تو

٬هىه ڈی ڀیو، و اڈاڊ های ٴاینى ڈكوو وور توه وور

ىڊ های نسی وغوو نىاو ټه نیاڈنى ته ڀډاسن خسانی

اینػا غیاڊ ټا خیوسه اور تای خای و ن٩اذ آنها تاى( و

و ته ته های غىاڀانه زٹیڇ نډی وو تنواتاین نٹوی توای

خساڊ نسی وغوو نىاو و هډواه تا این وڀڀونی انسیااذ

خساڊ و ڈىیاڊ ن٣ ڈٹىچ نی ته ټاټناڊ ٬ډڅیوازی ڈنسٹوڃ

ڈی ڀوو(

ىیځنى( ڈٵهوچ ڈ وڄیر و انسیا و ن٩اچ ٴاینى ڈكو ڈٽډڃ یٽ

ن٩اچ های نسی ټه ټاټناڊ ا زنها ته ټا ټوڊ و ڈىیاڊ ا توه

اواه وا ڈی وار ڈوغة خیوىای وه هوای ٴواواڊ خوسی

ڈىییر ڈی تاى ټه هیؽ ټا ا اٴایی انػاچ نډوی واونوى( ا

ی وی ویځ ؾنین اڈاڊ هایی تیا خ هینوه، هوى وهنوىه

اسثاهاذ و تنووهوای ټوای هوسنى ڈنات٫ و آڈاوه تای تو

هډؿنین تیا نٻ و ان٭٥اٲ ناخی ڈی ونى(

و اڈاڊ های ٴاینى ڈكو ټاټناڊ ڈ وڂ هو وو غنثوه ټوا

ی٭نی انػاچ ټوا و نیو نووب انػواچ واوڊ آڊ هوسنى و غوىایی

ؾډځیی ڈیاڊ انػاچ واوڊ و ڈىییر ټوڊ وغوو نوىاو و توه

ټا ه ٴو ار( واٸ٫ ڈىییر تهی ا

يضگی بي کبر در هحیط فزايذي

ا آنػایی ټه ٴاینى تایوى هؾوه تیوس ا ټاهوای ا نیٵوا

ټاسه وو ټا ٴو ڀسوه ز و خیؿیىه ز ڈوی ووو و و٨یٵوه

های ڀوناڀوڊ ا وت ڈی ڀیو( اڃ ټاهوای ٴاینوى ڈوی تایوى

ڊ نیاهای ڈسی ویى ڀسوه ای ا ټا واسه و ته هىٲ اڈا

و انسا ٴاینى ته نوتی آڀاه تاوى، هډواه توا ایون ویڀوی یوا

ڈ وڄیر ته نسیػه ویىڊ انسیوا زوډیڇ ڀیوی و اوسٹالڂ

ټاټناڊ نی ته وغوو ڈی آیى(

ا ویى ټڅی ه واه ویڀی های ټا قٴه ای ا ون و آوٽا

و ا و تاتو ڈی ټننى5 ڈسی، ٴاینى و نسیػه( ٴو قٴه ای نو

53

47و 46شماره

ڈسی ڈ وڂ ڈی وانى و و خی وسیاتی توه ا ڈووو نیوا

اور( اڄر ٴو قٴه ای قڃ ڈٽڃ ڈسی اور( تنواتاین

تایسی ا ٴاینى ټا ا اغا ټنى و ته نسیػه وڄهواه ڈسی

تى وقاڄی ټه و و نسی ت٬ٽ ٴاینى ڈكووی زوغوه

٭اڄیر و و٨یٵه ار( هىٲ نهایی توه ټاڈنى ته ه واه ئی، ٴ

ور آووڊ ننووی ئی ار یا ټة وآڈوى و آینوىه او

و ور ئی ار تناتاین زال ټاڈنى ٴ٭اڄیر هؾه تیس

و اه انػاچ و٨یٵه ای ار ټه ئی ڈكوڂ ټوه ار(

هذارط کی ی جبهغ

ڈىا ټیٵی غاڈ٫ ڈكووڂ ڈوىییر ٴاینوى ڈوىا و ڈوىییر

ټیٵیر غاڈ٫ و ڈىا ار( ڈىییر ٴاینى ڈوىا زوال ڈوی

ټنى زا تناڈه یی اسازیٻ ا واو ٴسا وانه ڈىا ټیٵوی

غاڈ٫ ټنى، و این ڈىا ته اٴاو ٸىذ ڈی وهنى زوا ٴور ا

تای زو٭ه ټیٵیر و ڈىه وٺ ټوه و تا اتاهای ڈوىییر

نى ی٭نوی هډوه ټاټنواڊ و ڈوغثاذ زو٭ه ڈىا ا ٴاهڇ آو

نی ای ازٹای ټیٵیر ڈىه ڈاټر وانى، تهای هډوه

٬نا و ٬واڈڃ ڈىه ا غډڅه تناڈه های وی، آڈوی، اڈو

خوی، ٴوٶ تناڈه، ڈنات٫ انانی، ازثا٢ تا واڄىین و و های

ایاتی، اوڂ نوا٨ تو ڈوىا ټیٵوی غواڈ٫ اور( و٨یٵوه

، و اڈاڊ واوڊ اڈٽاناذ و ڈنات٫ تای خاوم ڈه ڈىییر

ته نیاهای ناظ ا ڈىه ار( ڈىیاڊ ٴاینى ڈىا ڈ٭سٹىنى زوا

وٸسی ٠ایر وانو آڈوواڊ و ڈ٭څډواڊ قاوڃ نوىه تاوى و

ڈىه ټای انػاچ نځٴسه ار(

ڈسډټ ىڊ ت نواسه های وان آڈوواڊ واڈڃ ٴوایوى يیوڃ

ار5

٠ایر وان آڈو )

ټاټو ڈاض )

یاوڀیی ٬ډیٷ و ڈاض )

ڈٵهوچ ڈىییر ٴاینى ڈىای زنها یٻ و٭ا نیور تڅٽوه تایوى

٬ډال خیاوه ووو و توای ایون ټوا ڈوىیاڊ اوى و آڈوو و

خو تایى ٤ـ و نٹه ای اائه ټننى زوا ایون ڈٵهووچ نهاوینوه

وو(

5ڈاقڃ اای اغای ڈىییر ٴاینى ڈىا ٬ثازنى ا

زډیڇ5 زډیڇ تځییى ټه آڈوو و خوو ا توا ټیٵیسوی ),

٠٬ه ټنیى ټه ڈینه ڈوٴٹیر ټووټاڊ ٴوا ا ٴاهڇ نډایوى( ایون

زډیڇ تایى تاا ن٩واذ اٴواو نثوه و هثواڊ و وانوڃ و

ناظ یسڇ ڈوو ن٩ تاى و ؾنانؿه ٴسی خی آیى واڈڃ

ونثاڂ تهثووو ڈوسډ هډه اٴاو ڈی وو( ؾنین زډیډی ټه ته

ار تایى ا ووڊ اٴاو نإذ تځیو ی٭نی انػواچ ټوا توه نوا٤

ز ا زنثیه یا خاوا ناغی نثووه تڅٽه ته نا٤ آڊ تاى ټوه

اٴاو ڈی نواهنى ټا وسی انػاچ وهنوى( توه ٤وو ټڅوی ڈوا و

آڈو و خو ته ونثاڂ ټډٻ ته وان آڈواڊ تای ڈوٴٹیور

ڀی هسیڇ( ڈىییر ټیٵیر زنهوا ڈوانی ڈوٴوٷ و ڈىه و نى

نواهى ى ټه هډه اٴاو و ٥وـ ڈهسڅٳ ته آڊ ڈس٭هى توووه و

و ٴاینىهای آڊ ڈاټر واسه تانى، ڈىییر ٴاینى ڈىا توه

ی اٴاو وڀی تسځی واو نه ته قٲ آنها(انځیه و ٬ډڃ هډه

ز٭هى نثر ته ټیٵیر5 )-

ا خیٴسوه و توه اغوای آڊ ڈس٭هوى اوڂ اای این ڈوىییر

ویىو نثر ته غډ٫ آوی و اسٵاوه ا واوه هوای ٬ډڅیوازی و

غهر تهثوو ڈىاوچ ڈس٭هى ویى( آڀواه تاویى ټوه یوٻ یوسڇ

ټیٵیر تایى ایػاو و قٵ٧ ووو( وغووو ا٠و٥اب ا اویاتی ا

خیٴسه و آنا ڈوو زوغه ٸا وهیىو ڈانی ټه اٴواو نوثر توه

، ویڀی هوای اوڅی ټیٵیور و تهثووو ڈوىاوچ آڈوو و ټیٵیر

خو ڈس٭هى ىه تانى ڈاڊ آڊ ار ټه یوٻ ڀووه ټیٵیور

زٽیڃ وهنى این ڀوه ا ڈاټر آاوانه تنووا ار(

انسهاب ٥ف ټیٵیر5 ).

٥كی ټه ٴاینى ڈىییر ټیٵیر ت آڊ ڈسٽی ار تایى انسهاب

آنػایی ټه ڈىییر زوغه ته وو $٥ف ٴاټالڊ، ټالڊ، نو# ا

ٴاینىها و ټیٵیر ڈاغ٫ ڈكو ار، ت ٥ف ٴاټالڊ زإټیى ڈی

ی ٥وـ ا اهډیر نا تنووا ار( ټنیڇ وڄی هډه

ز٭یین ویىڀاه ایىه آڂ5 )/

تای ٴاینى ڈىییر یسڇ آڈوی و ڈىه، ویىڀاه ایىه آڄی

اى( ا ڈه ټنیى ټه ت ٥ف نسایع ڈنسهة ڈسډټ ت

نیانػی5 )0

تا زٽډیڃ نیانػی زډیڇ ڀیی ڈثسنی ت واوه هوا ا نهاوینوه

ټنیى( تا ز٭یٳ نیا ته ٬نواڊ ٽاٲ و نسایع و تٽاڀیی و٥ف

ڈىییر ٴاینى ڈكو، وٽاٲ ڈیواڊ نسوایع ڈوغووو و ڈ٥څووب ا

54

47و 46شماره

ی ا١٬ا و ڈوو نیاها و اوڄویر های آنها ڈه ټنیى( اڀ ټڅیه

نى نػىیى ن٩های الچ ا ته ٬ډڃ آویى( زواٴٷ نىا

زهی ٴ٫ نیاها ته اٴاو5 )1

ز٭یین ټنیى ؾه ټی ڈ وڂ ٴ٫ نیاهای ڈ٭ینی اور( وٸسوی

ټه نیاها واڀا ڀویى نٽسه ڈهڇ این اور ټوه اٴواو ڀووه توا

یٽىیځ و ازثا٢ تانى( اڀ نیاها و ڈالذ ته هڇ واتسه توووه

ذ و ٴ٭اڄیر ها اڄثا ڈی زوانى و ڈینه هوای ازثا٢ ڈیاڊ ڈٽال

ی ڈاض واٸ٫ ڀوو5

اڄٳ# ز٭یین آنؿه ټه نوب انػاچ نډی ڀیو(

ب# تا ٬څڃ اای و نه ٬الئڇ ٨اهی تنوو وو(

ز٭یین و انسهاب اه هایی تای ٴ٫ نیاها5 )2

یوه ها و ویڅه های ڈډٽن تای ٴ٫ نیاها ا ڈه ټووه و

ضزین و ټاآڈىزین آنها ا انسهاب نډاییى( تایى ا١٬ای د ڈا

ڀوه ٴاینى ڈكو نثر ته ه نیای اقا ڈ وڄیر ټننوى و

د یوه ها و ویڅه های ڈډٽن و ڈوغوو ا ڈه نډاینوى

هډؿنین تایى ڈ٭ایة و ڈایای ه یٻ ا تی ټننى(

اسٹا و نهاوینه ټوڊ5 )3

ڈوی تهثووو ڈوسډ ا نهاوینوه ټنیوى( و ڈىه یا یسڇ آ

تهثوو ڈىاوچ ا غئی ا نىڀی وانه ه یٻ ا اٴاو ٸا وهیوى(

ڈىییر ٴاینى ڈكو یٻ ټا ڈٹ٥٭ی نیر تڅٽه غئوی ا یوٻ

ٴهنٿ یٽداؾه و تهی ا ٴ٭اڄیر های وانه ه یوٻ ا اٴواو

ار( و ؾنین و٠٭یسی وو و اوسیاٶ نوثر توه ټیٵیور و

ڈټ زوغه ار( تایى تین ها، زػاب و اس٭ىاوهای ه یٻ ا

ا١٬ای ڀوه تای ٴ٫ نیاها و قټر و اٴوڊ ته وی ټیٵیر

ٴا ڀیو انػاچ وسیاتی ته و٠٭یر ایىه آڂ ته ټا ڀٴسه وو(

خیٴر و ټډٻ ڈسډ5 )4

ٴاینى ڈىییر ټیٵیر ا ټنسڂ نډووه و تهثوو ڈسډ ا غئوی

ا ٴهنٿ نوو ٸا وهیى( یٻ یسڇ ټیٵیر ایػاو ټنیوى واوه

تو٣ توانیى و ا آنهوا ها ا غډ٫ آوی ټوه ته ا٤ال٪ اٴاو يی

تای تهثوو اسٵاوه ټنیى( ایاتی $ڈٹایوه نسوایع توا ڈٹاوى#

ڈون وائډی ا١٬ای ڀوه ټیٵیر ار تایى و ه ڈقڅه نسوایع

غ٭ین ڈٹایوه نډووو و ؾنانؿوه ا تا ڈٹاى ت قة ٠ایر ڈا

نٹانی ڈاهىه ى زػىیى ن٩های الچ وذ ڀیوو( آنؿوه ا

ټه تایى زٱیی ټنى ا زٱیی واوه و آڊ اڈوی ټه ڈاض واٸ٫ ىه ا

اواڈه وهیى(

٬ډڅٽوهای نوو ا ته ٤و ڈوسډ توا اهوىاٲ ڈٹایوه ټووه و

ای ٬ثوذ زػىیى ن٩های الچ ا ته ٬ډڃ آویوى( ا هو نسیػوه

ڀییى( ٽر ها ا ته ٴر هایی تای یاوڀیی ڈثىڂ نډوووه

و او٠ا٪ ا تهثوو تهیى( ڈىییر ټیٵیر ا غئی ا نىڀی نوو

,ټنیى(

چبلؼ بي فزاري عبسهبى بي جذيذ

خایاڊ ټا نډووا اڈانی و توىوو ڀٵوسن توىاڊ توه ڈ٭نوای واو

ىڊ ته تهر ڈو٬وو نیر اڈاڊ های ٴاینى ڈكو توه وڇ

اڈسیاهای ٴاواڊ آنها هډؿوڊ خویایی، ان٭٥اٲ خیی و ڈوسی

ڀایی، ؾاڄ های زاه ای ا و تاتو ڈوا ٸوا ڈوی وهوى( نثووو

سٹیڇ و آوٽا و وون ٽڅی ضاتر، نثوو ن٥و٢ ٴڈانىهی ڈو

نثووڊ ڈ وڄیر های ٴوی و غډ٭ی ته ټاڀیی واڈاڊ هوای

نوین ا ت ووا ڈی ټنى( اوڄویر ها و اه های ویىڊ توىانها

تای اٴاو ڈسٵاوذ ار قسی ټانی ټه هىٲ ڈسټی وانى اه

وسیاتی ته آڊ ا یٽاڊ نډی واننوى و و یوسڇ هوای ټوای

ایى تیا ار( اڈٽاڊ تنوو و ٬ٹ

ڈیاڊ اقثٽااڊ ٴاینىها و ڈتیاڊ نی ڈډٽن ار ت تناڈوه

های آڈوی و زو٭ه ای اٴاو تنوو ایػاو وو(

ؾنین ناهډاهنځی ها و تنووهایی و اڈاڊ های ونسی نیو

وغوو واو وڄی اوڀی ووین نډووا اڈانی آنهوا ا خووانىه

ار(

جت هذيزيت فزاياذ هاذار ثازاي پیؾبدات راجزدي

هذيزاى هذارط

و آڈوځاه ټډیسه ڈىییر ټیٵیر ا زٽیڃ وهیى و و٭ی ),

نډاییى ڈىی ڈىه ها ڈىییر و هثی ایون ټډیسوه ا تو

ی ڈ٭څډاڊ و وان آڈوواڊ و ٬هىه ڀیو و ٠ډن اسٵاوه ا هډه

ى( تناڈه یی، ٴاینى نسایع ا ڈزثا ایاتی نډایی

ڈىی ڈىه ٠ډن زوغه غىی ته ڈىییر و وات٣ انانی و )-

ی ڈواټر ٸوا ی ڈىه، ثٻ ڈىییسی نوو ا ت خایوه اواه

وهى زا ا این ٤یٷ و ٸڅة و وـ ټاټناڊ و وان آڈواڊ نٵووي

نډایى(

اغ ټاٴډن، واڀال اڊ، ڈىییر ټیٵیر اٴووه و تهثوو واٴوڊ ن٩اچ آڈوی( ) ,

55

47و 46شماره

ڈىی ڈىه ڈی تایر تا ڈاهىه و تاویى ا ټاها و زػاب ).

ی نووو تیٵایوى و ٤وـ هوا و اڄځوهوای زػته هډٽااڊ ویځ ته

ڈناة ڈىیاڊ ڈوٴٷ ا ناایی و خ ا ڈ٥اڄ٭وه و ایواتی توا

زوغه ته ای٣ ڈىه نوو ت٭ى ا زٱییاذ الچ اغا نډایى(

ټیٵیر تهی ڈىه ڈسڅچ زن٩یڇ اهىاٴی ڈه اور )/

تایوى ټه تایى و اسای اهىاٲ واذ آڈو و خو تاى ڄا

اهىاٲ ټڅی ا ت قة ووه زكویڅی توه اهوىاٲ انساوی و

زٵیڅی و ٸاتڃ وسیاتی زىوین ټنى(

ټاڀوهی ا ته ڈ٭څډاڊ آڈو واوه و غڅواذ تكوص هوای )0

ن٩ی زٽیڃ وهیى و ٭ی ټنیى ا ڈایای ټاڀوهی تهه ڈنوى

ووویى و تووه غووای خوواوا واوڊ تووه ٬ډڅٽوهووای ٴوووی تووه

هی خاوا وهیى( ٬ډڅٽوهای ڀو

ڈىی ڈىه تایى ته هډاڊ انوىاه ټوه توه یو ووساڊ آاوی )1

٬ډڃ ڈی وهى ته هډاڊ انىاه هڇ اٸسوىا نووو ا توه ټواڀیو و

ن٩اذ الچ ا ت ټا آنها واسه تاى(

و ڈىا ټیٵیر غاڈ٫ ڈىی تایوى زوال ټنوى نووو هثو )2

ڈ٭څډواڊ نووو آڈوی تاى و هوڇ ڈهواذ هوای هثوی ا توه

تیاڈوو(

ته تناڈه یوی اوسازیٻ توای ټیٵیور تهوی و تهثووو )3

ٴاینى و ڈىه ڈاهیر ویه واوه وو(

تیج گیزي

آڈو و خوو ټووڈاڊ توی ا هو ڈواڊ ویځو نیاڈنوى

ڈىیانی ار ټه واای تین ٴاینى ڈىا تانى آناڊ ټه یه و

ا ٴٹو٣ و وووی هوای یوسڇ اه قڃ تویای ا ڈوٽالذ

ڈىه نډی غوینى تڅٽه ڈ٭سٹىنى ټه تا زڈیڇ، تهثووو و تهوای

ٴاینىها ڈی زواڊ تو تویای ا ڈوٽالذ ٴوائٷ آڈوى( اوسٵاوه

ڈ٥څوب ا اڈٽاناذ و ڈنات٫ ڈكىوو ڈسڅچ ٬څډی و ڈن٥ٹی وىڊ

ټاها ا غډڅه ونانر ٴاینوىهای ڈهسڅوٳ یوسڇ ڈىوه و

ڈوسډ و تهوای ٴاینىهاور توىوڊ واوسن االـ و تهثوو

تناڈه یی اسازیٻ نه زٱییاذ ته وسی ڈىییر ڈی ووو

و نه ڈىییر ټیٵیر غاڈ٫ ٴاینى ڈكو ته ٤و ټاڈڃ ته ڈٹوى

ڈی ى تناتاین ڈىیاڊ تایى ته غوای ویوىڊ واڈاڊ ا ڈن٩و

٬ډووی و نډوواهای ٬وی و ٤ویوڃ واڈانی، واڈاڊ ا توه

وذ اٴٹی نځیسه و ته ډر ٴاینى ڈكوی خی ونى( اتسوىا

تایى ٴاینىها ا ته ٤و وٸیٷ و ټاڈوڃ ڈووو ناوایی ٸوا واو،

انىټااڊ زٵهیڇ ووو و خ ا آڊ اهډیر ٴاینىها ته هډه ور

ازثا٤وواذ، نوواچ آنهووا و ویووىاوها و نوغووی هووای آنهووا زووو٣

ڈوىییر ٴاینوى ڈكوو زنهوا ڈ٭یاهای وٸیٷ انىاه ڀیی وو،

ڈ وڄیر انػاچ و٨ایٳ یوٻ واڈاڊ نیور و ڈوىی توا ڈٵهووچ

ڈنٵی اواه ټوڊ اٴاو و ی څ٥ه واسن آنها ټنا ڀاسه وو

هثی ډیډانه غانین آڊ ىه ار( هث ته اٴاو ویوىڀاه و

ی اٴواو انځیه و ڈینه خیٴر ڈوی وهوى ا آڊ وو نیو هډوه

ڄیر هسنى( خیای ڈ و

ڈنات٫ و ڈأن5

اٲ، واټ، خیس، ؾاڄ های ڈىییر و ىه تیور و یٽوڇ، ),

(23.,زغډه5 ڈكډى ٤څو٪، انسااذ ا، زهاڊ،

(/2.,تهنځی، ڈكډى٠ا، ڈىییر آڈوی و آڈوځاهی، )-

(-3.,زوانی، قیى، ڈىییر ٴاینى ڈىا و ڈىه، ).

یقوی اوه، تهډن، تین )/ نو و نوی وای ڈىوه، نو

(/3.,ـ ین، ڄو

اغ ټاٴډن، واڀال اڊ، زغډه ٠ا هویىا، وټس ٸتوان٭څی )0

ووڅیډی، ڈهووىی اووكاٸیاڊ، ڈووىییر ټیٵیوور اٴووووه و تهثوووو

(22.,واٴوڊ ن٩اچ آڈوی، انسااذ ڀویا،

وووغی، وویثا، ویٽووو نوووین ڈووىییر ټیٵیوور و آڈیٽووا، )1

(+3.,اٸىی، ڈسغڇ5 وټس

وواٴی، اقډووى، وواڈاڊ و ڈووىییر و آڈووو و خووو، )2

,.24)

(/2.,٬الٸه تنى، ٬څی، ڈٹىڈاذ ڈىییر آڈوی، )3

(2,ٴڅناڈه ڈىییر و آڈو و خو، ډاه )4

10. www.processrenewal.com

56

47و 46شماره

ازصی ضیویایی غذا

$٤اهه ٬اتىی وتی ٴییٻ #

آیا زا ته قاڂ آڊ ٸى اقا نوسځی ټووه ایوى ټوه ویځو

نسوانیى یٻ ٸىچ توایى آیا و ؾنین و٠٭یسی قا٠ توه وټر

و یٻ ڈاتٹه ی وی هسیى (تای ویىڊ توه یوٻ قاڄور

ڈ٥څوب ته ؾه ؾیی نیا وایى هډوه ی ڈوا توای نوىه توووڊ

چ ٴ٭اڄیر ها ی وانه ی نوو توه انوی نیوا ،ى ټوڊ و انػا

وایڇ (تىڊ ڈا انی ڈوو نیوا نووو ا ا ڈوواو وایی ټوه ڈوی

نویڇ ته ور ڈی آوو (و ه ڀچ ا وایی ټوه ڈوٲ ڈوی

ټنوویڇ یووا ووونسی ټووه و ڈاووین ڈووی یوویڇ ڈٹووىای انووی

تیواڊ ڈوی kJ/gیډیایی نهٵسه ار ټه ڈ٭ډوال آڊ ا تا واقوى

ى ( ڈطال وٸسی ڈی ڀووییڇ انوی ویډیایی ڈوغووو و خنیو ټنن

KJ/g ,,)4. ار ڈن٩و ڈا ایون اور ټوه و هو ڀوچ خنیو

ټیڅو وڂ انی نهٵسه ار (.4(,,

تای ز٭یین انی یډیایی ڈوغوو و یٻ ڈاوه ی ایی ا

وسځاه وڂ نع ڈواو ایی اسٵاوه ڈی وو (تای این ڈن٩وو

ا یٻ ڈاوه ی ایی ا ووڊ ٨ٲ ټووؾٽی ټوه غچ ڈه

و خایین این وسځاه ز٭ثیه ىه ار ،ٸا ڈی وهنى (خ ا آڊ

ڈاوه ی ایی ووڊ ٨ٲ ا آز ڈی ننى و تا ٬ثو اټویڊ ا

ڈػاوذ آڊ اغاه ڈوی وهنوى ڈواوه ی وایی توه ٤وو ټاڈوڃ

توو (

ی و خو ا اینٽوه وڈای آب ا ٸثڃ ا آز وڊ ڈاوه ی وای

هډه ی ڈاوه ته ٤و ټاڈڃ ونسه ى، انىاه ڀیی ڈی ټننى (توا

ڈكاثه زٱیی وڈای آب ،ڈی زواڊ ڈٹىا ڀڈایی ا ټه ا ڈاوه ی

ایی ته آب ڈنسٹڃ وىه اور ،ڈكاوثه ټوو(ا آنػوایی ټوه

غىوڂ انی یډیایی و ټساب هوای ووی نواٸ اور ( و

نی ڈوغوو و اټط ا هوایی ټوه غىوڂ ی ٭ی ىه ار ،ا

وانه ڈٲ ڈی ټنیڇ ڀنػانىه وو (

ڈیواڊ انووی ټووه توىڊ هوو ووه و یوٻ و نیووا واو (تووه

ن،غنیر،یوه ی نىڀی و نو٪ ټوای ټوه انػواچ ڈوی وهوى

تسځی واو (

" ++,efficiency)$تاوه#$تىڊ آوڈی نی ڈاننى ه ڈاین ټاایی

انی ڈٴی ته ټاڈٵیوى زثوىیڃ نډوی ووو ( نىاو ،خ زډاچ

"ار (0-ټاایی تىڊ ته هنځاچ ټا ټوڊ ڈ٭ډوال ټډس ا

ڈٹىا انوی ټوه و اضو وونر ووا و توىڊ آاو ڈوی ووو

"آڊ ته ټا ڈٵیى زثىیڃ ڈوی ووو و تٹیوه ی آڊ توه 0-قىاټط

ڀڈا زثىیڃ ڈی وو (

ویؾنى +g -0ڀڈوی و ++-ڈطاڂ5 هی تا نووڊ یٻ ڈو

وٸیٹه ڈی زوانى زنی تای ټنى ٴ ووو ټواایی توىڊ ایون

"تاى(0,ه

)4.16kJ/gانووی ڈووو 25.5KJ/g(5آهنووٿ ٴ٭اڄیوور زنووی

انوووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووووی

06(1-×ڈاڊ2.65kJ/gی5

#ڈاڊ++-×1,(/#&$+0-×10(-$

ڈٹوووىا ×}$انوووی یوووٻ ڀوووچ ×آهنوووٿ ٴ٭اڄیر6تووواوه ×

6 ڈاڊmin3)/1ا#ڈػډو٪ {

ڈنات٫ 5

وآڈایووځاه وواڂ اوڂ ,ا٩٬ووڇ خوٸا٠ووی وووایین ٴییووٻ ),

-4.,وتیساڊ ،واذ آڈو و خو

،زغډه ڄ٥یوٳ .پ(( ڄنىثوپ ،ووه وی ٴییٻ غڅى )-

20.,ټایځ،ناڈٹثڅی ڈهانځی ٤اڄة اوه انسااذ ٴا٤ډی ،

JohnAvison ,TheWordof physics ,Nelson,1989

57

47و 46شماره

58

47و 46شماره

چگ تاستین تا اجام ارسضیاتی تكیی

پزسص ای كالسی، هیشاى یادگیزی

داص آهساى را افشایص دین؟ 1محمد رضا آقاخانی

2دیمص لیلی

كه با توجه باا گرديدهصفحه تنظين 02ايي اقدام پژوهی در »

«است.شده خالصه ، هحدوديت صفحات چاپ

چکیذ :

اهٽوا هوای زٹویور یواوڀیی توا این اٸىاچ خوهی ته تی

زوغووه تووه انػوواچ خوو هووای ټالووی و اوویاتی ڈووسډ

خواو ( هیؽ ٬اڈڅی نډی زوانى غوایځین اویاتی و خو ڈی

ټالی ڀوو ا این و اڀ ڈىا و ڈ٭څډاڊ ته نٹ و اهډیور

غایځاه نوو و تاب زوغه ته اویاتی ټالوی خوی تثنوى و توه

های آڊ واٸوٳ ڀونوى 'نوغوی ڈىوه وانو یٻاوڂ و زٽن

آڈوووانی تووا وو٥ف ڈ٭څوڈوواذ توواال 'ڈوو وڄیر خووی 'خوو زووال

نواهى(تناتاین اٴای ڈیاڊ ڈ٥اڄ٭ه ی وان آڈواڊ 'یٹینوا و

زكٹٷ اهىاٲ آڈوی و ٴسای ڈسس و ټساب هوای آڈووی

ڈطډ ضډ نواهى توو(هډؿنین ازهواي زوىاتی و غهور اٴوای

ڈ٥اڄ٭ه وان آڈواڊ 'ټاه اٴر زكیڅی و هوى ٴوسن ڈنوات٫

ڈاڄی و انانی ا ته ونثاڂ واو(

خ ټالوی ،اویاتی ڈوسډ ، وانو آڈوو ، کلیذ اص :

+ڈىه ، اهىاٲ ایاتی

هقذه:

ڈ٭څڇ، وان آڈو، نانواوه و غاڈ٭ه و ای٣ ٴییٽوی و اڈٽانواذ

یی و زكٹوٷ اهوىاٲ آڈووی آڈوی و اٴای ڈیواڊ یواوڀ

نٹ وانى( یٹینا تی ټڅیه ٬واڈڃ ڈټو یٻ ڈو٠وو٪ تویا

ڀسوه و نیا ته زىوین ټساب ها واو( ڄیٽن ا تین ٬واڈڃ ٴووٶ،

ڈ٭څڇ و ٴآینى زىی او و ا تین ٴآینى زىی تكص اویاتی

ڈسډ انسهاب ىه ار( ڈسإٵانه و تنی ڈىا، اهى اٴر

یڅی وان آڈواڊ و تنی وو ڈی تایڇ( هنځاچ تی زك

ٴآینى زىی ڈ٭څڇ، ڈسوغه ڈی ویڇ ټه وی ټډس ته ایاتی

ڈسډ و خ های ټالی ڈی خواو( اڀو ڈ٭څډواڊ و ٤ووڂ

ټانا اى غٱاٴیا و وتی آڈو و خو) ,

ڀای خوهځی و وتی آڈو و خو –ڄیان ٬څوچ اغسډا٬ی ) -

ووه های ڈهسڅٳ زكیڅی ا زواڊ ٬څډی تاالیی تنووا تاونى

ته ایاتی ڈسډ و ا و ٴ٭اڂ زىی اسٵاوه نډاینى ڄیٽن

تی زوغه تانى یٹینا اهى اٴور و٥ف یواوڀیی و توه زثو٫ آڊ

٥ف نډاذ وی وان آڈواڊ نواهنى توو( تناتاین ڈی زوواڊ

ڀٵر ټه یٽی ا ڈهډسین ڈٽالذ آڈوی ڈا ٠٭ٳ و یا ٴٹىاڊ

ایاتی ڈ٥څوب و ٬ىچ زوغه ته اوڂ ایاتی ار( ایاتی

ه نا٤ اتٹه ٴهنځی و زایهی هنو ڈساوٲ و ن٩اچ آڈوی ت

ڈؽ ڀیی و زٵسی و ن٩و ڀٴسوه ڈوی ووو(٬واڈڃ ڈس٭وىی ا

ٸثیووڃ و هووای ناڈناووة اغایووی و ٴٹووىاڊ اٴوواو ڈسهوو

ایاتی آڈوی، ڈسإٵانه این زوو ا ٸووذ ڈوی تهوى (توه

٤وی ټوه زو و واهډوه ا اویاتی و ڈٹاوڈور و تاتو آڊ

ڈائڃ و ڈٽالذ آڈوی ڈا ڈی تاوى( الچ توه يټو هډواه ا

ار و وذ اغا وىڊ وكیف یوسڇ اویاتی، ا ن٩و

نځانىه ڈی زوانى یسڇ ایاتی یوٻ نوو٪ یوسڇ و ٴآینوى

یاوڀیی ڈهڇ ڈكوب ڀوو(

و ایاتی، ڈن٩و آڊ ار ټه ون ووو آیوا ڈو٠وو٪ ڈووو

زن٩یڇ یاٴسه انػاچ ڀٴسه اور ن٩ ڈ٥اتٷ تا ٤قی ټه تای آڊ

یا نه، و وزی ټه نسایع ٬ډڅیاذ ا ڈیی ټه نیوڃ توه هوىٲ

های ڈ٥څووب ا زوإڈین ټنوى ڈنكوٲ وىه تاوى، تایوى تسوواڊ

اٸىاڈازی و غهر غڅوڀیی ا وٸو٪ یا زٽا این ٸثیڃ انكاٴواذ

انػاچ واو( ته تاڊ اوه زو ڈٹووو ا اویاتی ایون اور ټوه

و اتسىا ټػا تووه ایڇ ڈ٥څوب ڈا ؾیر و و این اه زا ویاتیڇ

ټػا خی ٴسه ایڇ و هډؿنین ؾه ٤ٶ و وایڃ ڈٵیىزی تای

نیڃ ته اهىاٲ ڈووو ن٩و وغووو واو هوىٲ اویاتی، وون

نډووڊ ن٥اها، انكاٲ و ڈ٭ایة و ڈكان تناڈوه اور و ټوة

زوډیډاذ ا٤ال٬اذ تیس ټه توه نوتوه ی نووو تسوانوى و انو

ڈتو٢ ته تناڈه ها ڈاض تاى( و این وذ ار ټه توا ټوٳ

اه قڃ های ووڈنى، ور انوىټااڊ ن٩واچ آڈووی ا و اه

یىڊ ته اهىاٲ یای ڈی تهى(

ااع ارسؽیبثی

ارسؽیبثی تحصیلی تزثیتی:

ایاتی زكیڅی و زتیسی ته غىایی ناخی ٴاینى یواووهی

ار ټه واوی و ٸ١اوذ و ڈوو آڈونسه ها و زٱییو یاوڀیی –

ٴسا وان آڈو و غهر نیڃ ته هىٴهای آڈوی و خوی ت

اا آڊ وذ ڈی خییى(

ارسؽیبثی آغبسيي:

این نو٪ ایاتی ته ڈن٩و آڀاهی ا ڈیاڊ آڈاوڀی وانو آڈوو

غهر و٪ ڈناة زىی ڈ٥اڄة غىیى زو٣ ڈ٭څڇ انػاچ ڈی

و(ڀی

59

47و 46شماره

ارسؽیبثی تکيی)هغتوز(:

ڈػډو٬ه اٸىاڈاذ و ٴ٭اڄیر هوایی اور ټوه توه ووذ ڈوسډ

زو٣ ڈ٭څڇ و وان آڈو و وای ایواتی ټننوىڀاڊ توه ڈن٩وو

یاوڀیی و ٤وڂ ه نوتر توه ٬ډوڃ ڈوی –تهثوو ٴاینى یاووهی

آیى ټه اڈڃ انػاچ زٽاڄیٳ وی،آڈوڊ های ٬ډڅٽوی،ٴ٭اڄیور

ناظ ا ټال ته وذ ٴوی یوا ڀوهوی های ڈزث٣ تا و

$ٴ٭اڄیر های خوهی و(((# اویاتی توا و ڈواهىاذ زوىیػی

ٴسووا و نوووو ایوواتی و ن٩وو اوڄیوواء وانوو آڈووو ڈووی تاووى$ته

واسه تایڇ ټه نډه ی ایاتی زٽوینی $ڈسډ# ڈیانځین یاو

نډاذ ټالی وان آڈو نیر#

ارسؽیبثی ثبس:

ایاتی ا٤الٶ ڈی ووو ټوه وانو آڈوواڊ تسواننوى ته آڊ نو٪

هنځاچ آڈوڊ ا ټساب وی و ای ڈنات٫ ڈزث٣ ویځ ته وذ

ڀوهی یا ٴوی نی اسٵاوه نډاینى تىیهی ار ټه و اویاتی

تا واالذ تایى غنثوه ی زٵویی،زكڅیڅی،زټیثی و اوسنثا٤ی

واسه تاى(

خدارسيبثی:

٥ی زو٣ ڈ٭څڇ ار زا وان آڈواڊ تسواننى ایػاو ٴر و ای

وتاه ی ڈیاڊ یاوڀیی نوو ته ٸ١اوذ و ایاتی تدوانى(

آسهى ػولکزدي:

آڈونی ار ټه زو٣ ڈ٭څڇ وذ ڈی ڀیو و نا٨ ت ڈواهىه

و ٬ډڃ وان آڈواڊ و انػاچ زٽاڄیٳ ڈكوڄه و واو٤څثانه ار(

ایاتی ڀوهی$ڈاټسی5#

یاتی ار ټه و ٴاینى اغایی آڊ ،وان آڈواڊ ٴا نو٬ی ا

ڈو٠و٪ ایاتی نیسنى تڅٽه ته ٤و ٴ٭اڂ و ته ووذ ڀوهوی

و اڈ ایاتی ټر و تاهڇ هډٽای ڈی ټننى(

ارسؽیبثی پبيبی:

٬ثاذ ا ایاتی هایی ار ټه و خایاڊ ه یٻ ا نوتر ها توه

غڅه ی ووای اهډین$ ڈوتاذ هٵسىو خنػ٬ډڃ ڈی آیى(

# 31.,*/*1-٬اڄی آڈو و خو ڈول

ارسؽیبثی تکيی چیغت؟

ایاتی ڈسډ ایاتی ڈوىاوچ ٴاینوى آڈوو، ټوو هوا و

٬ډڅٽوهای وان آڈواڊ تای ټة نسوایع و اهوىاٲ آڈووی

ار( این ټو ها و ټال یا ناظ ا ټال و و ٤وی یوٻ

ٸ١اوذ ٸا ڈی ڀیو( توا اویاتی ڈوسډ ووه آڈوی ڈوو

ڈ٭څڇ نٹا٢ ٠٭ٳ و ٸوذ غیاڊ و ٬واڈڃ آڈوی ا و ڈی یاتى و

و غیاڊ آڈونسه های واٸ٭ی ٴاڀیاڊ ٸا ڈی ڀیو و ڈی زوانى

.تناڈه های غثانی و زڈیډی ا زىاٺ تینى

یاوڀیی اڈی وٴ٭ی و ناڀهانی نیر و و ٤وڂ ڈاڊ ازٵاٶ ڈوی

تناتاین ایاتی كیف آڊ نی نیاڈنى اسډا و ٸ١اوذ و اٴسى

.تانځی ڈقڅه ته ڈقڅه ٴاینى یاوڀیی ار

ن٩اچ اویاتی ڈوسډ نیاڈنوى زٱییو و هوا و ویٽوهوای

.ڈی ټنیڇو ه ا آڊ ته ویٽو نوین آڈو یازىی ار ټ

وینی آڊ ایاتی زٽو 5آٸای وټس ٭ثانی و این ڈینه ڈی ڀویى

ٴ٭اڄیر ڈانی ته اغا و ڈی آیى ټه ،٤و ټه ا اڇ آڊ خیىار

های آڈوی هنو غیاڊ واو و یاوڀیی وان آڈواڊ و قاڂ

زكٹٷ هىٲ های آڈو وخو یوا ڈ٭ډوال (ٽڃ ڀیی ار

آڈواڊ ته زىیع و ته ڈو ڈواڊ اڈٽواڊ خوی وان زٱیی ٴسا

نواڀی اور زكٹوٷ هوىٲ هوای ته این وڄیوڃ ڈ٭څوڇ (ڈی وو

آڈوی هو تهوی ا و ٴاوڅه ی ڈوانی ڈ٭ینی،ڈسناوة توا

زوانایی و اڈٽاناذ وان آڈواڊ انس٩ا واسه تاى و تای آڀواهی

الچ ار و خایواڊ هو ،ا زكٹٷ هىٲ های آڈوی ه تهی

( ایون اڀواڊ ا ڈوو ایاتی ٸوا وهوى آڈونسه های ته

نو٪ ایاتی ټه ته ٤و ڈوسډ وخایواڊ هو تهو ا ڈ٥اڄوة

اویاتی و، زىی ىه و و ٤وڂ اڂ زكیڅی انػاچ ڈی ڀی

ته این ززیوة ڈ٭څووچ ڈوی (زٽوینی یا ڈقڅه ای ناڈیىه ڈی وو

اڀواڊ و یىڊ ته قى ڈوالٺ زوڅ٣ و یواوڀیی وو ټه

٠٭ی وانوى زوا و آڈوی ؾه و ته های ڈ٭ینی ا هىٲ های

اووٽاالذ وووذ ڄوووچ ا ٤یووٷ آڈووو زڈیډووی تووای ٴوو٫

( یاوڀیی آناڊ اٸىاچ وو یٽوی ا ڈهوڇ زوین ڈوواو اوسٵاوه ا

(ټډٻ ته خیٴر ڀاچ ته ڀاچ یواوڀیی اور ،ایاتی زٽوینی

آڈونسن ڈ٥اڄة یٻ ڈو٠وو٪ ووی توه ووذ ته این ڈ٭نا ټه

واقوىهای ٸثڅوی توای یڈقڅه ای وذ ڈی ڀیوو و یواوڀی

توا ؾنوین (یاوڀیی ټاڈڃ واقوىهای ت٭وىی ٠ووی ڈوی ووو

نسایع ایاتی های زٽوینی، خواوا و انځیوه ی تویا ،ز٭ثیی

ڈ٥اڄوة غىیوى نواهوى تووو و اقوا ڈوضی توای یواوڀیی

زٹویور ،انوى ڈوٴٹیر اڀوانی ټه توه یواوڀیی ټاڈوڃ ویىه

نىانی و ٴاڀیوی ټوة نواهى ى و اڀوانی ټه ڈوٴٹیر ؾ

ڈوٴٹیر تیوسی توه ،تا زٽیڃ آڈو های زڈیډیى، نٽوه ان

زویٷ نواهنى ى ټه تیس یاو ور نواهنى آوو و و نسیػه

#(-/.و ,/. ، -3.,تځینى $ ٭ثانی

توانوو اوڂ توه (وایاتی ڈسډ وو نو٪ تانوو وغوو واو

ټه ؾوه ڈاقڅوی ا او ناڊ وهىا ته زوو وان آڈو واوه ڈی

(ڈوٽالزی وتوه وور و غیاڊ یاوڀیی ٤ی ټوه و توا ؾوه

تانوو ووچ ته ڈ٭څڇ ڈتو٢ ڈی ووو زوا توه او نواڊ وهوى ټوه

ؾځونه تناڈه ی آڈوی خی ڈی وو و تا ؾه ڈٽالزی تنوو

ار ټه این نو٪ ایاتی تایى ڈٹاچ اڅی ا و وا٠ف (ڈی نډایى

60

47و 46شماره

اڈا تو ټوی خوویىه نیور ټوه و ،و زتیر اقا نډایى ز٭څیڇ

(ن٩اچ آڈوی ڈا ڈ٭ډوال ؾنین نیر

ت بت ارسؽیبثی هغتوز پبيبی

و قاڂ قا٠ یٽی ا اٽاالذ ڈا و ایاتی ڈسډ آڊ اور

ټه ڈ٭ډوال ایاتی ڈسډ ته وذ ایاتی یا اڈسكاڊ خایانی

ایاتی ڈسډ تا اڈسكواڊ خایوانی تڀا ڈی ڀوو و قاڄی ټه

ڈسٵاوذ ار و اهىاٲ ڈسٵاوزی ا هڇ ونثاڂ ڈی ټنى ویڀی های

ایاتی ڈسډ و ڈٹایوه توا اویاتی خایوانی ؾنوین اور

ایاتی ڈسډ ٸډر هایی ا ٴ٭اڄیر ها ا وت ڈی ڀیو وڄی

ایاتی خایانی اڈڃ ټڅیه ی ٴ٭اڄیر ها زا خایاڊ اڂ زكویڅی

ڈی وو و یا و خایاڊ ه ووه انػواچ ڈیووو اویاتی ڈوسډ

اهىاٲ ٴسای غئی زین ا و ت ڈیځیو وقاڄی ټه اویاتی

خایانی اهىاٲ ټڅی ز ا و ت ڈی ڀیو ایاتی ڈسډ ا ڄكا٦

ټیٵی تیا ڈ٥څوب ز ا ایاتی خایانی ار ایاتی ڈسډ

ٴ٭اڄیر ها ڈی وو ټه ا٤ال٬واذ ڈتوو٢ اڈڃ ایاتی ا انوا٪

ته آڊ تا و های ڈهسڅٳ ٸاتڃ وسیاتی اور و ووزی ټوه

ایاتی خایانی ا ڈی زواڊ ٴٹ٣ تا اغای آڈوڊ انػواچ واو یوا

و ایاتی خایانی تیس ڈكاٴ٩اذ و وانسنی ها ڈوو ایاتی

ی و ٸا ڈی ڀیو وڄی و ایاتی ڈوسډ هډوه ی ڈووو ٬ینو

يهنی و ټڅیه ٴ٭اڄیر ها تایى ایاتی وونى ( اویاتی خایوانی

تیس غنثه ٴوی واو وڄی اویاتی ڈوسډ هوڇ توه ووذ

ٴوی و هڇ ته وذ ڀوهی انػواچ ڈوی ڀیوو نډوه اویاتی

ڈسډ و ایاتی خایانی زاضی واو و ایاتی ڈسډ غیاڊ

ا و نوىڀی و وو ڈووو یاوڀیی و نكوه تیٽای آڈونسوه هو

نػ ٸا ڈیځیو و وزی ټه و ایاتی خایانی ٴٹو٣ توه

ایاتی آڈونسه ها ی وان آڈواڊ و ټساب اټسٵا ڈی ووو و

ایاتی ڈسډ تا زوغوه توه وائډوی توووڊ آڊ و توه و توووڊ

ایاتی زٹیثا نسیػه ایاتی ته واٸ٭یر آڈونسه هوای وانو

ز ڈی تاى زا اویاتی خایوانی ٠وډن ایون ټوه و آڈو نویٻ

ایاتی خایانی ه قاوضه و یا هو ازٵواٸی ڈوی زوانوى و نسیػوه

ایاتی زاضی تیا تځاو ( ایاتی ڈسډ ته وذ وانوه

ار و ڈی زواڊ ته وذ ټیٵی و ټډی نډه ڀای ووو و ڄوی

یاوڀیی ڈىاوچ اور و ایاتی خایانی وان آڈو ڈڅچ ته اڈ

و ڄی ایاتی خایانی ٴٹ٣ و یوٻ ڈٹ٥و٫ ڈوانی ڈكوىوو ټواٴی

ار وان آڈو ڈ٥څثی ا یاو ڀٴسه تاى ( اویاتی ڈوسډ و

اهډیر آڊ5 ایاتی ڈسډ ڈٵهووڈی اور ټوه ڈٹاڈواذ ٬واڄی

زډیڇ ڀینىه و آڈو و خو خ ا اڄها تكوص و زثواوڂ

» توا ی اهډیور واوڊ توه ؾنوه ن٩ و نر های زهی

و توه ٬ثوازی ا٬وسالی و٥ف « اویاتی –یاوڀیی –زىی

ټیٵی آڈو و یواوڀیی توه وغووو آونوى ( ڈو والڊ آڈوو

وخو و نسیػه تكص و زثاوڂ ن٩ ته این زواٴٷ یىه انى ټوه

تا ټاه یٻ نوتر ا اڈسكاناذ خایانی ٴر آڈو تیس تای

ڇ نواهى ىزا هډڈواڊ توا اغوای اویاتی هوای ڈ٭څډاڊ ٴاه

ڈسډ ، ٥ف ټیٵی زىی نوو و یواوڀیی وانو آڈوواڊ ا

اٴای وهنى( ایاتی و یٻ ڈاڊ نا یا و خایاڊ ووه نډی

زوانى ز٭یین ټننىه و٠٭یر وانو آڈوو تاوى و ا ٤ٴوی تایوى

ڇ زنیوىه زوغه وار ټه ٴآینى ایاتی تا ٴآینى آڈوی و ه

انى ( این ویٽو غىیى ته ڈ٭څڇ ٴر ټواٴی ڈیىهوى زوا و قوى

اڈٽاڊ و ڈوو خیٴر زكویڅی وانو آڈوو ا٤ال٬واذ ټواٴی

غډ٫ آوی ټنى و ته این وڄیڃ ، ایاتی یٻ ٴآینىڈسډ ڈوی

« اویاتی زوىیػی » هډواه توا « اویاتی ڈوسډ » وو و

$الڈ٠ا و ڈهنا اتاهیډوی ( غایځاه تا ا نوو ا خیىا ڈی ټنى

,.32#

اصل هن در ارسؽیبثی هغتوز

. (ایاتی ڈسډ تهی ا ٴاینى یاوڀیی ار ) ,اڃ

تسواننى ا٤ال٬ازی و ڈوو نیڃ ڈ٭څڇ و وان آڈواڊ ، تایى تسواننى

یواوڀیی توای وٴور ،ته هىٲ های آڈوی ته ور آونوى

و و ڈواټر و اویاتی نووو وان آڈواڊ ته ٬نواڊ توانو

ى(ٴاهڇ ټن

یوه ی یاوڀیی وان آڈو تایى ټوانوڊ زوغوه ٴآینوى )-اڃ

و(نػ و ایاتی ٸا ڀی

ه ڈاڊ ټه نػ انػاچ ڈی وو وان آڈو تایى آڊ ا غئوی

(ا ٴآینى آڈو زڅٹی ټنى

اویاتی و ونػ ڈوسډ و ڈټو ٴ٭اڄیور هوای – .اڃ

و(ټالی ٸا ڀی

ٵی ټوه انػواچ یخ هایی ټه وان آڈو ٤ـ ڈی ټنى و زٽاڄ

ڈی وهى ، ڈیاڊ وان و ڈهاذ او ا ناڊ ڈوی وهوى و ڈ٭څوڇ ا

زىی نوو ا ڈ٭ین ی٤یٷ زٵی ڈاهىاذ نوو ، ڈقڅه ت٭ى

ڈی ټنى ( این یوه نػ ټوه و آڊ ڈ٭څوڇ و وانو آڈوو و

ڇ ڀیی انى ، غء اڅی تناڈه آڈووی ز٭اڈڃ ، تانوو و زډی

(ار

ڈهاذ انػاچ ایاتی ڈسډ ، ڈهاذ ټڅیوىی قٴوه – /اڃ

ر(ڈ٭څډی ا

ڈ٭څڇ ته ڈهواذ هوای ٤اقوی خو ، ڈواهىه ، یواوڀیی ،

زػیه و زكڅیڃ ، تانوو ته وان آڈو و قډایور ا او و نووو

(ایاتی ټوڊ نیا واو

ى(ایاتی تایى قا و انىه تانػ و – 0اڃ

61

47و 46شماره

٬الٸوه ،ڈ٭څڇ تایى ا زاضی خینهاواذ وان آڈواڊ ، نډه و زثوه (و ا٬سډاو ته نٵ آناڊ ، آڀاه تاى

نػ و ایاتی ڈوسډ تایوى توه غوای ٽور ، – 1اڃ ثر یاوڀیی ا و وان آڈو اٴای وهى هو نػوی ټوه

ډیر تناى ، ته او تانوو وانىه اسٹالڂ وان آڈو ا ته تىهى و ٴر هایی تای نووایاتی ټوڊ ٴاهڇ ټنى ، ٴاڀیو

(ا ته یاوڀیی تیس زیة ڈی ټنى

وونػ و اوویاتی ڈووسډ تایووى و ٴاڀیوو ز٭هووى – 2اووڃ یاوڀیی ا اٴای وهى و ته او تځویى ټه تو اوا ؾوه ڈوالٺ

و(هایی نػیىه ڈی و ؾوه »این ټه یاوڀیی ڈوض تاى ، وان آڈو تایى تىانى ټه تای

ڈ٭یوا هوایی توا ؾوه یاو ڈی ڀیوو و «ؾځونه »و « یاو ڈی ڀیو و(نػیىه ڈی و

وان آڈو تایى زوویه هوای وانىه توای خیوٴر – 3اڃ ى(ویاٴر ټن

ڈ٭څڇ تایى تا زاټیى ت نٹا٢ ٸوذ وان آڈو و اائوه زوویه هوایی ى آڊ ها ، و ڈوو ٴ٫ نٹا٢ ٠٭ٳ وان آڈو نی زویه تای

های ٵاٲ اائه وهى و ٴر هایی تای انػاچ آڊ زوویه هوا ، (ٴاهڇ ټنى

›› نػ ڈسډ تایى تای وان آڈو ، ٴر هوای – 4اڃ ، ٴاهڇ ټنى زا وی زواڊ نوو االـ ټوڊ و ‹‹ نووایاتی ټوڊ

(ڈىییر ٴوی ا ٴا ڀیو

ڈ٭څڇ تایوى ٴور نووایواتی و ز٭یوین ڀواچ ت٭وىی وٴآینوى (آڈو ا تای وان آڈو ، ٴاهڇ ټنى

نػ ڈسډ تایى ت ټڅیه غهواذ ڈوٴٹیور وانو – +,اڃ ى(آڈو ، ااٲ واسه تا

نػ ڈوسډ تایوى ا زډواچ ٴور هوای یواوڀیی و ټڅیوه ڇ ته ڈیاڊ ٭ی و زال ٴ٭اڄیر ها اسٵاوه ټنى و و ایاتی ه

ى($وټس ٬څی اټث یٳ،نانڇ سځای#آڊ ها تها وه

هشايبي ارسؽیبثی هغتوزڈ٭څڇ نوو و یٻ ٴآینى زػته انىوی ٸواواوه و ا ٤یوٷ ),

این نو٪ ایاتی ها ڈ٭څوڇ ڈوی زوانوى ٬الیوٷ وانو آڈوواڊ ا یو ناایی ټنى ٥ف ٴ٭اڄیر ها $ اوڀی و ووای آنهوا # و ن

#24.,$سځا ڈٵاهیڇ ا ته وسی تنػى(غډ٫ آوی ا٤ال٬اذ ټاٴی توای ونػ یوٻ وانو آڈوو )-

$ڈإن ٸثڅی#وان آڈواڊ ڈډوڂ این آیین ناڈه ایاتی ڈسډ نوثر ).

ته وان آڈواڊ هډاڊ و ڈوډوڂ آیوین ناڈوه ٸثڅوی ڈ٭څوڈواذ وائڃ ٬ډیٷ زی وانى و و ټاتور آڈونسوه هوا توای قوڃ ڈ

#+3.,$قاغی آٸاڄونىڀی ؾیه ز ٬ډڃ ڈی ټنى(

وایاتی های ڈسډ تانوو های اوالقی توای تهثووو )/یاوڀیی ڈهڇ هسنى و این تانوو هوا ی قاوڃ ا اویاتی های ڈسډ و تاه ٬ډڅٽوها و اینٽه ؾه ټای ا نووب انػواچ

٤ال٬واذ يی واوه و و انػاچ واوڊ ته ټای ڈوٴوٷ نثوووه اور ا $ڈإن ٸثڅی# (ٸیډسی ٴاهڇ ڈی آوو

(غڅوڀیی ا قػیڇ ىڊ ڈ٥اڄة آڈونسه ىه )0 (ټاه ڈیاڊ ٽر زكیڅی )1 (ټاه ا٥٠اب و اس و اڈسكاڊ )2ایػاو انځیه و ثر و وانو آڈوواڊ توه ڈن٩وو زوال و )3

(غهر ٴ٫ ٠٭ٳ ها (زٹویر نٹا٢ ٸوذ وان آڈواڊ)4 (ا ة اڈسكاڊ و نوانىڊغڅوڀیی )+,تانځیهسن يهن وان آڈواڊ و ایػواو ټنػٽواوی و توی ),,

( واالذ ٬ډیٷ زته این ڈن٩و و توا ٬نایور توه زكٹیٹواذ و خیوٴر هوای واڊ نای و ٬څوچ زتیسی و زوغه انىیډنىاڊ ته ایاتی، این اڈو

خوو تایى ڈوو زوغه وتیاڊ ٸا ڀیوو زوا اهوىاٲ آڈوو و ڈكٹٷ ڀوو(

زویٳ و٠٭یر ڈوغوو ڈا ته ٬نواڊ ڈ٭څڇ غٱاٴیا و ٬څوچ اغسډوا٬ی و ٤وی واڂ هوای زىی و ووه ڈسو٥ه هډواه تا این ڈٽڃ وتو تووه ایڇ ټه وان آڈواڊ ا اڈسكاڊ ا٥٠اب واسنى و و تاتو آڊ ڈٹاوڈور

ه و ڈی ټونى و ته ه ٤یٷ ڈی نواسنى زوایم اڈسكواڊ ا تو ویځی زٱیی وهنى و ٬الوه ت این ته ٬څر ټډثوو وٸور و قػوڇ یاو ڈ٥اڄة ټساب و غډ٭یر یاو ټال ها ایاتی ڈوسډ و ه غڅه ا زډاڈی وان آڈوواڊ ڈډٽون نثووو و نډواذ وانو آڈواڊ و خو هوای ڈوسډ وی ڈن٥ٹوی و ن٩وڇ ناوی

و هوای نىار( تىین ڈ٭نی ټه نډواذ وانو آڈوواڊ و خ ټالی ی ٭ووی نىار، تڅٽه ت٬ٽ ی نوڄی هڇ وار یا آنٽه زٱییو ڈكووی و آنهوا ڈالق٩وه نډوی وى و غیواڊ خیٴر زكیڅی وان آڈواڊ ته نكو ڈ٥څوب انػاچ نډی ڀٴر( ته این غهر تای اٴوای خیوٴر زكویڅی وانو آڈوواڊ و

نسوایع آنهوا ووىو ټة نسایع تهس ا ایاتی های ڈسډ و ؾاه غویی توویڇ و ڈی نواسیڇ ټه این ڈٽڃ ا قڃ نډواییڇ و ته هډین وڄیڃ ته ونثاڂ ؾاه تآڈىیڇ و تا نوو ڀٵسیڇ ټه ؾاه ټا واٸ٭ا ؾیر و ؾه اهٽاهایی ڈی زوانى این ڈٽڃ ا قوڃ

ټنى

گزدآري اطالػبتن ڈینوه تای قڃ این ڈٽڃ و٪ ته ڀوآوی ا٤ال٬اذ و ایو

نډوویڇ( اتسىا ا نوو وان آڈوواڊ، آوا ټوویڇ و ن٩و آنواڊ ا وتاه نكوه خ های ټالی و یوه ڈ٥اڄ٭ه آناڊ غویا ىیڇ(

62

47و 46شماره

د تای ټة ا٤ال٬اذ تیس، ته ڈ٥اڄ٭ه ټساب های ڈهسڅوٳ و ڈینه نػ و انىاه ڀیی و و های ایاتی آڈووی

ی و ز٭ډوٷ و انىیوه وتواه آنهوا و ن٩یاذ واڊ نای زتیسو خوانسیڇ( ٬الوه ت این تا تیای ا اساواڊ وانځاه و هډٽوااڊ نوو و این ڈینه ته زثواوڂ ن٩و خووانسیڇ و وانػاچ ٬واڈوڃ

خیىایی این ڈٽڃ ا و ڈواو ی یاٴسیڇ5

الف( جذاثدى آهسػ ارسؽیبثی:

و ایاتی وو ڈٹوڄه یوه ایع و ټو ڈا این ار ټه آڈو

ی غىا ا هڇ زڅٹی ىه ار ته هډین وڄیڃ ته ایاتی ڈسډ

قسی تنی ا ڈ٭څډواڊ اویاتی ڈوسډ ا توه زوغه نډی وو(

تڀای یٻ اڈسكاڊ ټسثی اټڃ ټساب، ٸثڃ ا اڈسكانواذ خایوانی

ڈوټوڂ ڈی ټننى(

ڈوو اڈوه و ایاتی ته یوه نوین، ٴآینى اویاتی توا آ

خیوسه و و هڇ زنیوىه ڈوی ووو و اویاتی غیوانی ڈوسډ

آٸای وټس ٬څی٠ا ټیاڈن و این ڈینه ڈی نویى5 نواهى توو(

تای یىڊ ته آڈو ڈوض و ټا آڈى، ڈ٭څڇ نیا واو توه ٤وو

ڈسډ و ڈووو ڈكسووا ، تناڈوه هوا و وانو آڈوواڊ ا٤ال٬واذ

ا زػته و زكڅیڃ ا٤ال٬واذ ڈناة و وٸیٷ غډ٫ آوی و ت ا

توه ٬ثواذ ویځو آڈوو ، (غډ٫ آوی ىه زډیڇ ڀیی ټنى

ڈن٭ٽ ټننىه اویاتی و اویاتی ڈون٭ٽ ټننوىه آڈوو

(# 30، -3.,، ار($ټیاڈن

ویت دادى ث ارسؽیبثی پبيبیة( ا

ا ڈهڇ زین ڈوان٫ ٬ىچ زوغه ته ایاتی ڈوسډ و ن٩واچ یٽی

واوڊ ته ایاتی خایانی و آیین ناڈه آڈوی یرآڈوی ، اهډ

ناڈوه ی آڈووی ووه ی وه ڈىا ار تای ڈطاڂ و آیین

5 اڄه ڈسو٥ه آڈىه ار

5 نډووه ی هووو و نوتوور اوڂ ا ڈػډووو٪ نډووه ی 00ڈوواوه

ایاتی خایانی تا ٠ویة و نډه ی ,ایاتی ڈسډ تا ٠یة

,ه ی ایاتی ڈسډتا ٠ویة و و نوتر ووچ ا ڈػډو٪ نډ -

.ته ور ڈی آیى 1نډه ی ایاتی خایانی تا ٠یة

نډه هیٻ ا اڈسكاناذ خایانی و ایاتی های ڈوسډ :01ڈاوه

# اوور ( $آیووین ناڈووه ی + – +-ا $ وانوو آڈووو و هوو و

(#0.و /. 24.,آڈوی

+-ڈالق٩ه ڈی وو ا ټڃ هډاڊ ڀونه ټه و و نډه ی هو

نډوه توه ٤,1وڂ اڂ زكیڅی تا زوغه توه ٠ویثهای ڈتوو٢

و ٴٹو٣ ایاتی خایانی $ نوتر اوڂ و ووچ # انسا یاٴسه ار

نډه تای ایاتی های ڈوسډ و ن٩و ڀٴسوه وىه اور /

آڈو وخو و ټڃ ن٩اچ ایاتی زكویڅی توه ی٭نی واذ

وهنى( ا٤ٲ ویځ توا اواڂ ایاتی خایانی اهډیر یاوی ڈی

ڈی وو ټوه ایون تهناڈه ها ت ایاتی ڈسډ زاټیى ٴاوانی

ڈووڅڇ و ن٩وواچ اوویاتی خیووٴر زكوویڅی ز١وواویڈوو څه

ڈی وو ( تناتاین ٤ثی٭وی نواهوى تووو ټوه اویاتی ڈكوب

ڈسډ ا ن٩ ڈ٭څډواڊ،وان آڈوواڊ، ڈوىیاڊ و اوڄیوای وانو

زوغه تی ا قى ته ایاتی خایوانی ا (ى آڈواڊ تی اهډیر تا

اڈسكاناذ خایوانی نواهوى وى و ویی تا٬ص ا٥٠اب و ڈٽالذ

تا٬ص خىیىه ی اوی ویځ ته غای زال ڈسډ تای یاوڀیی

ڈنٵی ویځی ته ناچ ة اڈسكاڊ و نوانىڊ ڈی ڀوو(

و این ڈینه ڈی نویى 5 آٸای اقډىی

ڈو څه و واسه تایڇ ته غوای وٺ اڀ ا وان آڈواڊ انس٩ا

یاٴسن اه قڃ ته قٵو٧ ټووڊ اه قوڃ هوا تدوانوى وتوه غوای

يهن نوو ته زاټڇ ڈ٭څوڈواذ آڈواوه اټسٵوا ټننوى و توه خوانىڊ

غای زٵٽ واڀا ته زٵٽهډځا وی آونى ( ایاتی خایانی ا تو

ن نواهیڇ واو( ون اور ټوه ایو خایه ی هډین انس٩ااذ انػاچ

يهن و اڈیاڊ نو٪ یاوڀیی$ و ایاتی # قاڅی غ ٴڅع ټوڊ

+3.,،توڊ ټنػاوی و ټوب ىڊ نالٸیر نىاو $ اقډوىی

، --)#

قت گیز ثدى ارسؽیبثی هغتوزح(

ڈسډ ؾوڊ ڈٹ٥٭ی نیر و و ٤وڂ واڂ زكویڅی ایاتی

ڄا توا زوغوه توه قػوڇ یواو وو ، ته ٤و ڈىاوچ اسډا واو

ڈ تویا وٸور هسڅٳ و غډ٭یر یاو ټال ها تای ڈ٭څډاڊ ټوا

ڀیی ڈوی تاوى و ایون ڈو څه یٽوی ا ڈوانو٫ ٬وىچ زوغوه توه

تی ثسی ڈ٭څډاڊ ته این اڈو ڈكووب ڈوی ڈسډ و ایاتی

(وو

:کوجد اهکببت تغیالت السمت(

اټطڈ٭څډاڊ ا ټډثوو ټا و وایڃ زٽطی واالذ اڈسكوانی و

آنها ڈ٭سٹىنى ټه تای ایاتی های ڈسډ و (ڀڅه وانى ڈىا

وٵاهی و ٬ډڅوی ڈ٭څډواڊ ی٤وڂ اڂ زكیڅی ته غ خوها

تایى ا ن٩ زٽطی واالذ و ڈواو آڈوی الچ وٴآینى یاووهی

یاوڀیی وىه ی نا٤ نىاسه تانى زا تا نیواڂ آوووه و –

٤وٲ ویځو ټډثووو تهثوو و االـ این ٴآینوى زوال ټننوى ا

تای اویاتی ټسثوی و زٽواڄیٳ ڀوهوی و ٴ١ای آڈوی الچ

وغوو نىاو ټوه هډوواه ٬ډڅی و تیای ا ڈىا ڈا ڈساٵانه

.ته ٬نواڊ ڈان٭ی و اه زكٹٷ ایاتی ڈسډ ته ډاڈی آیى

ػذم تبعات عابختبر ، تؾاکیالت هقازرات ظابم ث(

آهسؽی ثب ارسؽیبثی هغتوزاآنػا ټه انسا، زٽیالذ و ڈٹاذ ن٩اچ آڈوی ڈسناة توا

نسی ار ته هډین وڄیڃ یٽی ا ڈوانو٫ زوو٭ه ایاتی هایڈكوب ڈی ووا ٤ٲ ویځ اڅة ټسواب ی ایاتی ڈسډ

63

47و 46شماره

های وی تا زوغه ته و های ٴ٭اڂ زىی ٤اقوی وزوىوین ین آڈوی ز٥اتٷ نىه ار ا این و تا و های ایاتی نو

یواوڀیی وو –نهواهىوار یوا اویاتی و ٴآینوى یواووهی (والینٵٻ هسنى خىیىه ی وهڇ زنیىه

5ٴٹىاڊ ایاتی های ٬ډڅٽو وٸیٷ و یسډازیٻظ# ا ڈوانوو٫ اوویاتی ڈووسډ و ن٩وواچ آڈوووی ، ٴٹووىاڊ یٽووی

تیس ایاتی های وٸیٷ ا٬ډڅٽو ار( ایاتی های ڈوغوو آڊ ها و زډیڇ ڀیی ها غنثه های زیٵازی واو و نسیػه ی

ڈوض نیر و هىٲ اانػواچ ؾنوین اویاتی هوایی تهثووټوا و یاوڀیی نیر قاڂ آنٽوه یٽوی ا –ٴ٭اڄیر و ٴآینى یاووهی

ایاتی ڈسډ ، ڈه ىڊ ڈكان و ڈ٭ایة ٴآینى اهىاٲآڊ زٹویوور ڈكاوون و ونثوواڂ یوواوڀیی اوور و تووه –یوواووهی

ز١٭یٳ ڈ٭ایة و غهر تهثووو ٴ٭اڄیور هوای ڈووو ن٩و اور (ؾنین اڈی ته زو٭ه ی یاوڀیی ڈنػ نواهى ى

چ( ثا کی یات در ظابم تج ث کویت ػاذم تجا آهسؽی

یٽی ا ڈوان٫ و ڈٽالذ ٴاوی زو٭ه ن٩اچ ایاتی ڈسډ و وغوه توه ټیٵیور و اضو زوغه ته ټډیر و٬وىچ ز آڈو وخو

یی های نوو ٴٹ٣ ته ن٩اچ آڈوی اڀ و تناڈه (تهی ارټډیر ها زوغه ټنى و ا ټیٵیر و اض تهی تناڈه هااٴڃ تډانى

ا ٸاٴڅوه ی ،٬الوه ت اینٽه ته اهىاٲ واٸ٭ی نووو نهواهوى ویى ٲ زوغوه ( زو٭ه و خیٴر های غهانی نی ٬ٹة نواهى ڈانى

–ټډوی و ووی و ٴآینوى یواوهی خیٴر هایته ټډیر و یاوڀیی ټه و ټوزاه ڈىذ نسیػه نواهى واوټاایی و اض تهوی

.ڈ٥اڄة یاوڀیی ا ڈوو زوغه ٸا نهواهى واوټوڊ و زىی یٻ ووچ ټساب زا نوتر اوڂ و ټڃ ټسواب زوا زډاچ

و خیٴر ټډی ار و توا اویاتی زاټیى ت ټډیر ،نوتر ووچاڄثسوه (ټه تهثوو ټیٵی ا ونثاڂ ڈی ټنى وزنواٸ اور ڈسډ

ڇ یاو ټساتهای وی یٽی ا ٬واڈڃ توغووو آونوىه ی ایون ػق (خىیىه ی ناور ار

ثزرعی را حل بي هجد اتخبة را حل جذيذ:ت اا زػته و اسٵاوه ا ڈنات٫ ڈٽسوب ڈهوڇ زوین اهٽاهوا

اهٽاهوای خیونهاوی ټوه ا اائه ڈی ووو( و ڈقڅوه ی اوڂ قی٥ه ٸىذ نځانىه ناظ ار اائه ڈی ووو و و ڈقڅوه ووچ

اهٽاهایی ټه نځانىه زوانسه اغاء ټنى اائه ڈی ڀوو(اهډیر واوڊ و ا ڀای ویه و یسڇ ایاتی االنه ته ڈ٭څډانی ټه ته ایاتی ڈسډ و زٽوینی و ٤ووڂ واڂ زوغوه

نا وانى(واوڊ اڈسیا نا و ڀین ڈ٭څڇ نډونه واالنه توه ټوانی )-

ټه ته ایاتی ڈسډ و خ ٵاهی اهډیر ڈی وهنى( زٱییواوڊ و آیین ناڈه ایاتی خیٴر زكیڅی ).زهیه ی اڈٽاناذ الچ غهر زٽطی واالذ اڈسكانی ایاتی )/

و زډاڈی ڈىا ڈسډ

ڈوی ٠ډن نىڈر ڈ٭څډاڊ تا ڈو٠وو٪ تڀای ووه های آ )0 ایاتی زٽوینی

ټڇ ټوڊ قػڇ و ها و تناڈه یی وی)1 ټاه غډ٭یر ټال ها و ٬ایر اسانىاو های الچ )2زوغووه تیووس تووه ا وویاتی زٽوووینی و ټووڇ ټوووڊ اهډیوور )3

ایاتی خایانی زو٣ یسڇ آڈو و خوو ٤وڂ ٴاینى اٸوىاچ خوهوی، ڈهډسین اهٽاهایی ټه زوانسڇ

و قى زواڊ زوانسڇ انػاچ وهڇ ٬ثازنى ا5 انػاچ خ ټالی و ه غڅه), انػاچ ایاتی زٽوینی ڈاهانه ته وذ ټسثی)-انػاچ ایاتی زٽووینی ا یوٻ ؾهواچ زوا یوٻ ووچ وانو ).

آڈواڊ تا زوغه ته زاټڇ غډ٭یر ټال ها( یاتی ڈسډ ته وان آڈواڊ اائه تانوو نسایع ا)/تانوو نسایع ایاتی زٽوینی وان آڈواڊ ته وٴس ڈىوه )0

غهر ا٤ال٪ و زټ ته تنی وان آڈواڊتانوو نسوایع اویاتی ڈوسډ وانو آڈوواڊ توه اوڄیواء و )1

واڄىین آڊ ها غهر ا٤ال٪ و ازهاي زوىاتی نوا غهور ڈ٥اڄ٭وه ( تهس وان آڈواڊ ٠٭یٳ ز

اجزاي طزح جذيذ ظبرت ثز آى: اهٽاهای اائه ىه ته وذ يیڃ و ٬ډڃ اغاء ڀویى5

ڈوواڊ و هو آا آنػایی ټه ایاتی ڈسډ ا ټوڃ وانو ), غڅه تا زوغه ته زاټڇ غډ٭یر تنی ټال ها و

قػڇ یاو ټال های وی ڈٽڃ ڈی تاوى( تنواتاین و هو ا یٻ وچ زا یٻ ؾهاچ غڅه ایاتی ڈسډ،

$تازوغه ته زاټڇ وان آڈواڊ ټال# انػاچ ڈی وو( اڄثسوه ڈوی زواڊ ا یاتی های ڈسډ خ ا آنٽه زډاڈی وان آڈوواڊ و آڈوڊ ټسثی ټر ټونى، و ټال های ټه زاټڇ غډ٭یر تاال وانى یٻ وچ اواٶ ا ته وذ زاوٴی زكیف ټو( هو

و وان آڈواڊ ټډس تاى ایون ا یواتی تهسو انػواچ ؾه ز٭ىانواهى وى و زډواڈی آنهوا و آڈووڊ ټسثوی و خو وٵاهی

ټر نډووه و نډاذ ضثر ڈی ڀوو (تا ٬نایر ته اینٽه ایاتی ڈسډ غئی ا یسڇ آڈوی )-

ڈكوب ڈی ڀوو خ ا انػاچ ایاتی ڈسډ اسثاهاذ ا ته وان آڈوواڊ ڈسوټ $ټسثی یا ٵاهی# نواٸ و

ڈی ىچ ( اڄثسه زټ تایى ته ټڃ وان آڈواڊ تاى زاویځاڊ و آینىه ڈزٽوة آڊ اوسثاهاذ نوونى(این اڈو وثة

ڀویى ټه ڈ٭ډوال ته ٤و نثی نډاذ وان آڈواڊ و ا یاتی های ڈسډ ی ٭ووی خیىا ټنوى( توا زوغوه توه

وی وان آڈواڊ و ه ت٤ٲ ټوڊ ڈٽالذ غڅه ، تناتاین نواٸ یواوڀیی وی هوڇ انثاوسه نوىه و توه

ڈو ٴ٫ ڈی ڀویى و ته زث٫ آڊ ى و خیٴر زكیڅی وان آڈواڊ ڈكٹٷ ڈی ڀویى(

64

47و 46شماره

یوٻ تی ڈوسډ خیىاور اویاتی هډانځونه ا نواچ اویا ).( تاى نډیڈتو٢ ته ڈاڊ نا زىیػی ار و ٴاینى ڈسډ و

ڈىاوچ ڈووو اویاتی ٸوا تناتاین ٴاینى یاوڀیی تایى ته ٤وتا زوغه ته زاټڇ غډ٭یر ټال وقػڇ ڈ٥اڄة زوىی ڀیو و

اویاتی تایوى توا ڈواهی یوٻ قوىاٸڃ ىه ٭ی ڈی ڀویوى اڄثسوه و ا ڈثاقوص زوىی وىه تڀوا ڀووو( ټسثی ڈسډانػواچ ڈوی یٵاهی ټالو ه ایاتی ته وذ خ هغڅاین اڈ ثة ڈی ڀویى ټوه قػوڇ ڈ٥اڄوة ووی وانو ى(یڅی وان آڈوواڊ خیٴر زك ڈواڊ وی هڇ انثاسه نوو وآ

ڈوواڊ ا غڅوه آهډؿنین ټاه ا٥٠اب وان ڀوو(ڈهوو اڈسكاڊ ا ویځ ڈواوی توو ټه ڈكٹٷ ڀویى(

وذ زواوٴی و ایاتی ڈسډ وخ ټالی تایى ته )/زٹیثا وی ن٩ڇ خیىه نووو زوا واڂ وو و ڈواڊ آا وان ڈواڊ ووه ی ڀو ڈكاثه نٽننى(این اڈو وثة ڈوی آوان

ڈوواڊ و هو غڅوه اقسډواڂ خو آڀویى ټه هډځی وان ا ا نوو ڈی واونى و ٭ی ڈوی ټونوى توا آڈواوڀی و ټالی

ایى خ های ټالی ا تټال و قا٠ ونى ( اڄثسه ڈ٭څڇ اڈواڊ و خایاڊ زوچ آته ڀونه ای ڈىییر ټنى ټه هډه ی وان

و اڂ زٹیثا ته یٻ نثر و غواب واوه تانى(ڈواڊ ڈسټ ڈی ىچ ټه و ٤وڂ واڂ زكویڅی آته وان )0

و اویاتی ڈوسډ تایوى وی و٭ووی نډاذ خ ټالوی ی نوڄوی اویاتی ڈوسډ و ڈوانی ټه و آواسه تاى(وان

ڈی ڀر و توه ووذ نووی توا خیىا ڈی ټو ټاڈال ڈهووغاڄة اینٽه تنی وان آڈوواڊ ٠و٭یٳ نها كثر ڈی ټوچ( آ

تا یوه های كیف ڈ٥اڄ٭ه ته ڀونه ای ټه ا قوا تیسی و هنځاچ ڈ٥اڄ٭ه اسٵاوه ټننوى و$ توا زوغوه توه وسه ی زوىی

سٵاوه ا ا٤څ های غٱاٴیوایی ا آونایی نځانىه# نكوه ی ا$ وان آڈواڊ ٠و٭یٳ# نىاسنى( واین ڈواو ته وذ نوی

$ ټال تای هډه وان آڈواڊ # و ٤وڂ اڂ ؾنوى و ټڅی تا زو٠یف واوه ڈی ى (

تا زوغه ته اینٽه ایاتی ڈسډ ا غڅاذ اوڄیه و٪ اڂ )1 ا ڈی ى ته و٬ر آ زكیڅی ڈوواڊ و نوواڊ و آ وانو

ڈوواڊ ټوه آ٠٭یٳ زا قىووی ڈه ڈی ىنى(تناتاین وان و ایاتی ڈسډ ٠٭یٳ ز توونى ٭ی ڈی ټوچ تیس ڈوو زوغه ٸا وهڇ و و قى زواڊ قسی و هنځاچ زوىی و خو

ڇ(این اڈو وثة آڊ ها تیس واڂ تدو های قین زىی ا ڊ و هنځواچ زوىی توا وٸور تیوسی ڈووا آ ڈی ڀویى وان

ڊ یاوڀیی اٴوای ڈوی آزث٫ ته ٴاینى زىی ا زوغه ټننى و یاٴر(ڈواڊ ڈسټ ڈی ىچ ټوه و ووزی ټوه نډواذ آته وان )2نها ی ٭وی واسه تاى و هنځاچ ڈكاثه نډه ی ڈوسډ آ

نوتوور اوڂ و ووچ نډوواذ ٠وو٭یٳ غڅوواذ اوڄیووه قووٲ نواهووى ڈوی ته والیڃ نا آاڈ ثة ڈی ڀویى ټه اڀ وان ى(این

و غڅاذ اوڄیه ی ایاتی ڈسډ نډاذ ٠٭یٳ ټة ټووه توو تا اڈیى و انځیه تیسی ٭ی و غثاڊ ڀسه ت ڈی اڈى(

وی ڈ٥اڄوة آڈ٭ډوال ا ت٭ى ا ٬یى نوو هواڂ غهور یواو )3ب ا توه ؾنوى ڈوواڊ ټسوا آا ڈوذ وان تنځانىه ،اوڄیه ټساب

ٸډر زٹیڇ ټوه و ایاتی ڈسډ ته وذ ټسثی و قسوی ٵاهی $اڀ ز٭ىاو وان اڈواڊ ټڇ توو#انػاچ ڈی ى(این اڈو و

ڈاوڀی تای غڅه ی اڈسكاڊ نواو ڈاه آیاوآوی ڈ٥اڄة ٸىیڇ و ڈواڊ تیا ټاا توو(آو اٴای ا٬سډاو ته نٵ وان

واٶ اڈسكانی ایاتی ڈسډ زكیف زډاڈی ا ءسطناتىوڊ ا )4وو واوه ڈی ى( قسی تا زوغه ى و ته وان آڈواڊ تانیڀو ڈی ٤ووڂ واڂ ( وتاى سه ی زىی نځانىه ټه غٱاٴیا ڈیته

خ ٵاهی و ټالی ا نٹوه ڈوی ټووچ( زاټیى ت زكیڅیى ټوه یو ڀو تڀای ایاتی ڈسډ ټسثی ا نٹه وثة ڈوی

ی وواالذ نوا و و یوٻ ڈواڊ وان آڈواڊ تا یٽ زډاڈیایاتی ونى(هډؿنین تا زوغه ته اینٽه و ایون آڈووڊ ڈ٭ین

نٽسه وی نٹه خام ڈوی واونوى نٹوا٢ +/وان آڈواڊ تایى ته نى و و ىو ٴو٫ نٹوا٢ ى ٸوذ و٠٭ٳ نوو ا تهس ڈسوغه ڈی

ا ڈوغوو ڈوی $نډونه آڈوڊ نٹه و خیور ه ٠٭ٳ تڈی آڈىنى( تاى# تا زوغه ته انػاچ ایاتی ڈسډ وزٽوینی و٤وڂ اڂ توه )+,

٬ر وانو آڈوواڊ ٠و٭یٳ ڈوه ڈوی وونى وو هډواڊ ڈاههای اوڂ اڂ زكیڅی تا وان آڈواڊ ٠و٭یٳ توه ووذ نوی كثر ڈی ى و و وذ ٬ىچ قوڂ نسیػه ، ڈواو

ڈن٭ٽ ڈی ى(ؾوڊ این ته وٴس ڈىه، ڈاوه و قسی واڄىین اڈ و ڈاه های اوڂ زكویڅی زكٹوٷ ڈوی خویٴر ڈواڊ تاتو

غثاڊ ڀسه زو٣ وان آڈواڊ وغوو وار(زوغه ته خ های ټالی ثة ڀویى وان آڈواڊ ټوڇ ),,

و و نػاڄسی و هډاڊ غڅاذ اوڂ اڂ زكیڅی ڈه ووو( آڊ هوا تناتاین ٭ی ڈی ټوچ غهر ټاه ا٥٠اب و اوس

اٸىاچ ټنڇ( تیج گیزي:

وان آڈواڊ و ٤ووڂ واڂ زكویڅی توای تڀوای "ڈ٭ډوالآڈووڊ هوا و قسوی خوهای ټالوی ا٠و٥اب وانوى وقسووی

ڈسوټ وىچ "ڈٹاوڈر ڈی ټننى(ازكاي اه قوڃ هوایی ټوه ٸوثال ثة ڀویى ټه زاقىوو تیا یاوی این ڈٹاوڈر ها و ا٥٠اب

ان آڈواڊ اڂ وچ ڈسو٥ه ټوه آڈووڊ ها ټاه یاتى(قسی ونهایی وانى ته ټاذ اي٬اڊ نډوونى ټوه و غٱاٴیوا$ وسه ی ڈوو زىی نځانىه # و ٬څوچ اغسډا٬ی $هډٽا ٤وـ# ا غډڅوه ووی اور ټوه و و غڅوه اڈسكواڊ نوواو ڈواه قوىاٸڃ

ڈسټ "ڀانه ټه ٸثال+,ا٥٠اب ا وانى( تناتاین اغای اه قڃ ىچ و خایاڊ نسایع يیڃ ا ٴهر وا ته ونثاڂ وار(ټاه اس وا٥٠اب ا خ های ٵاهی ،آڈوڊ ټسثوی )

و وان آڈواڊ

65

47و 46شماره

ایاتی ڈسډ ا وان آڈواڊ و ٤وڂ اڂ و نػ وٸیٷ ) وان آڈواڊ

ز٭یین نٹا٢ ٸوذ و ٠٭ٳ ڈ٭څڇ و ٴاینى زىی و ٤وڂ اڂ ) زكیڅی(

ی نډاذ ایاتی ڈسډ وان آڈوواڊ و ٤ووڂ اٴای نث ) اڂ زكیڅی(

ازٹائ ٥ف خیٴر زكیڅی وان آڈواڊ()تا زوغه ته سه زىی نځانىه $غٱاٴیا# زڅ٣ تیس وانو )

آڈواڊ ت وی نٹه ی غهاڊ ، ایاڊ و اساڊ اٵهاڊټاه ٴاڅه ی ڈوانی آڈوو واویاتی و اٴوای ڈیواڊ ) وڀیی خایىا (یااائه اواٶ اڈسكانی ته وان آڈواڊ وا٤ال٪ آنها ا نٹوا٢ ٸووذ )

و٠٭ٳ وته زث٫ آڊ ا٤ال٪ ڈ وڄین ڈىوه و واڄوىین ا غیواڊ یاوڀیی وانو آڈوواڊ و خایواڊ تایوى اي٬واڊ نډووو زوغوه توه ایاتی ڈسډ و٤ووڂ واڂ و اتسوىا ڈ٭څوڇ ا ون٩و وانو

غڅوه ڈی ټنى ،اڈوا توا ڀور ڈواڊ ، آڈواڊ ٸىی هر ڀی وان آڈواڊ نوو اٸا ڈی ټننى ټه این یوه ی ایاتی زاضی تیا یاوی و ازٹوا یواوڀیی آڊ هوا واوسه و قسوی و ا غاب ز ویین ز نډووه ار(و٠ډن ڈ٭څڇ ا ټال و ٴاینى زىی ڄذ تیسی توه واهىاٲ آڈوی نی ڈكٹٷ ڈی ڀوو(

پیؾبدب:تای زو٭ه ی ایاتی ڈسډ و آڈوو وخوو خیونهاو

5ڈی وو ټه تڀای غنواه اڄځوهای تز ا ایاتی ڈسډ ), زهیه و زاڄیٳ ټساتی ڈسٹڃ و ڈهو ایاتی ڈسډ ( )-انػاچ ڈسډ وخی و خی ایاتی زوو٣ ڈ٭څډواڊ ا هډواڊ ).

اوڂ اتسىایی زا وان آڈواڊ ایاتی ا غئوی ا و تىاننوى و نه اڈسكاڊ (

ڈىن٩ ٸاواوڊ وها و ٴنوڊ اویاتی ڈوسډ و زهیوه و )/ زىوین ټسة وی (

نډواذ ڈن٩و نډووڊ زاضی تیس نډاذ ایاتی ڈسډ و )0 االنه وان آڈواڊ (

تهه ڀٴسن ا اڈٽاناذ وانه هوای ازثوا٢ غډ٭وی و آڀواه )1ټوڊ غاڈ٭ه ا اهىاٲ و اهډیر و غایځواه اویاتی ڈوسډ و

آڈو ( انر ٴیڅڇ های آڈوی خیاڈوڊ ایاتی هوای ڈوسډ و )2

انسیا ڈ٭څډین و ڈىا ( ٸاواوڊ آڊ و ڈكووڂ اویاتی هوای ڈوسډ ،ونډه ایاتی یٻ )3

هڇ ا ن٩ ا نډه ڀوای تاتو یوٻ تاى و ایاتی خایانی (ایاتی ڈسډ تاى

تای قٲ قاټډیر ڈ٥څوٷ اویاتی خایوانی و اویاتی )4 . ڈینووه هووای ڈناووة ٴوواهڇ ڀوووو ،خیووٴر زكوویڅی

زو نٹ ایاتی ڈسډ و ازٹای وان آڈوواڊ خنوٿ )+, . وو

(ا٥٠اب اڈسكانی ا ٤یٷ ایاتی های ڈسډټاه یاتى),,ووانسا ، زووٽیالذ و ڈٹوواذ ن٩وواچ اوویاتی خیووٴر )-,

.زكوویڅی تووا زاټیووى توو اوویاتی ڈووسډ ڈسكوووڂ وووو

آڈو زهی و ڈثسنی تو ویوه هوای نووین اویاتی )., . تای ڈ٭څډاڊ تناڈه یی و اغا وو

٩اچ اویاتی وٸیوٷ و ٬څډوی خیوٴر زكویڅی و یٻ ن )/,یواوڀیی ا و –یاتوى و ٴآینوى یواووهی ڈاټآڈوی اسٹا

غهر تهثوو ټیٵیر و اض تهی ته ٤وڈوسډ ڈووو اویاتی (ٸا وهى

هبثغ:

آیین ناڈه آڈوی ، وای ٬اڄی آڈو و خو ، واذ آڈو ), (24.,و خو ،

و « ڈووسډ»اتاهیډی،الڈ٠ا اتاهیډی،ڈهنا اوویاتی زٽوووینی )- ،32.,ټال و،

www:go-ra-kiar. blogfa.com/post-18-aspx #، ایاتی، ى آڈوو ٴییوٻ، وډاه +3.,اقډىی، اقډى $ ). ، اڂ یوهڇ، وٴس انسااذ ټډٻ آڈوی(04آڈووی و اڄځوهوای #( ڈٹىڈه ای ت ایواتی 03.,تاڀاڊ،٬ثا$ )/

آڊ، وانٽىه واننای و ٬څوچ زتیسی وانځاه زهاڊ(#، ایاتی آڈوی و ټاتو آڊ و وواوآڈوی -1.,توال، ه، ، $ )0

زات٭ی، زغډه ٬ثا تاڀاڊ، زهاڊ، ڈټ ن وانځاهی(#، ڈٹوووىڈاذ اووویاتی آڈووووی ,2.,زوووىیٹی، ڈكډوووى٬څی $)1

اه خیاچ نو($وناڈه#، ه٠ا، وانځ

# ،آئین ناڈوه غىیوى اڈسكانواذ ، ڈػڅوى +3.,قاغی آٸاڄو ، ٬ثا $)2 2ى آڈو اتسىایی ، اڂ ؾهاچ ، ډاه

# ، و هوای ٬څډوی اویاتی خیوٴر 24.,سځا ، ٤واهه $ )3ڈػڅى ى آڈو اتسىایی ویه ناڈوه ٬څووچ ، زكیڅی وان آڈواڊ ، ( +.اڂ ؾهاچ ، ډاه

ڈانی خو، ڈػډى قن،نهاوینه ټوڊ ایاتی ڈسډ، وب وایر )4 www:iran-news ،-1,.ووډی وناڈووه ایوواڊ ووډاه

paper.com #( و هوای انوىاه ڀیوی و اویاتی 21.,یٳ، ٬څوی اټثو$ )+,

آڈوی، زهاڊ، ن وواڊ(

یٳ،٬څی اټث نانڇ سٽای، ایاتی ڈسډ$زٽوینی# ),,

www:herfe2tabriz.blogfa.com/.post-129.aspx.com #، ڈهاذ های آڈوی و خوی، زهاڊ ، -3.,٭ثانی، قن $ )-,

انسااذ ډر(#(و های اویاتی آڈووی، زهواڊ5 .2.,ټیاڈن، ٬څی٠ا$ ).,

انسااذ وانځاه خیاچ نو#( آڈو و نػ ٬ډڅٽوی، ڈػډو٬ه -3.,ټیاڈن، ٬څی٠ا$ )/,

ڈٹاالذ هډای توین اڄډڅڅوی اویاتی و هواه ووچ، ویا، نو اڈیىوااڊ(

ڈوتاذ هٵسى و خنػواهډین غڅوه ووای ٬واڄی آڈوو و )0, (31.,*/*1-خو ڈول

66

47و 46شماره

گشیذ ای اس فعالیت ای هذیزیت آهسش پزرش اهر شبانی مظ

حبیب ا... امیری

آثبى 13راپیوبيی رس

آتاڊ وثف و .,ا ټو، ڈاڇ اهدیډائی وهډڈاڊ تا

وونثه تا ق١و ڀسوه ڈ وڄین،وان آڈواڊ،ڈ٭څډاڊ واٸوا

ڈهسڅٳ ڈوچ و هساڊ ه٠ا تڀا ڀویى(

و این ڈاڇ ټه وان آڈواڊ زډاچ ڈىا هساڊ ته هډواه

ڈ٭څډاڊ وڈ وڄین ڈىا ق١و واسنى ٠وډن وواوڊ و٭ا

آڈیٽا،ڈپ ت هیونیوڇ،یاو ونوا٤ه وهىای وانو ڈپ ت

اڀاڈی واسنى( 02آڈو اڂ

توه -/آتاڊ یاوآوزث٭یى ق١وذ اڈواچ $ه# وواڂ .,هډؿنین

ته ور وانو 03زټیه وزهی النه غاوی آڈیٽا و اڂ

تاى( غویا ڊ خیو ن٣ اڈاچ ڈی

ڈهسڅوٳ آتاڊ اڈاڂ تا ق١و ڀسوه اٸا.,ڈاڇ اهدیډایی

غاڈ٭ه و ڈیىاڊ هیى تاهن تا ٸائر ٸآڊ ټیڇ ونوانسن ووو

غډهوی االڈی ووو های قډای،ڈڅی زو٣ ڀوه ڈویوٻ

زوخهانه وهنانی ٴڈانىا ڈكسوچ واغوای هنهوای ڈوی --

وو های تاسانی زو٣ وان آڈواڊ ٸهڈاڊ ټووی اغوا

و٭ا هوای ڈوپ تو ى(و خایاڊ این ڈاڇ ٠وډن و واوڊ

آڈیٽا،ڈپ ت هیونیڇ خؾڇ این ټو ها توه آزو ټویىه

ى(

ثزگشاري الیي يبدار ؽذاي غت اي ثبحضرپذرؽیذ

احوذي رؽي

تا هډٽای آسانه ڈٹى اڈواڈاوه اه٠وا وڈواټر آڈوو

وخو ،ازكاویه انػډن هوای اوالڈی وانو آڈوواڊ وټوانوڊ

وتاق١و وان آڈواڊ وتیوسانها وهنوساڊ تیع ڈهنىین

اوڄوین یواوواه -4*2*+,های هوساڊ وثف وؾهاونثه

هىای هسه ای تا٬نواڊ اڈ٥ٵی زا ڈ٥ٵی$وهیى ڈو٥ٵی

ؾډاڊ ،هیى ڈ٥ٵی اقډىی ون# وتاهىٲ ڀاڈیىار یواو

ونا٤ه وهىای هوسه ای توه ویوه وهیى اقډوىی وون

ػ تڀاڀویى( وایون تناڈوه ټوه اخىوهیى وزاالٴهنځی ٴ

اقډىی ون نیو٬وذ ته ٬ډڃ آڈوىه تووو ؾنوىټڅیح وڈووو

نووىڀی ایوون ووهیى وویځووهىای غهوواو ٬څډووی تووه نډووای

وآڈى(واواڈه این تناڈه آٸای اڄكدو ڈ٭اوڊ خووی وزتیور

تىنی ڈىییر آڈو وخو وهنانی ٠وډن نیڈٹوىچ توه

اڊ تووه ویووه خىتڀواووهیى اقډووىی ووون ټڅیووه ڈیهډانوو

وڀاڈیىاووور یووواو ونوووا٤ه زډووواڈی خوووىاڊ وووهىا توووویه

خىوایى االچ هیى قاظ ڈكډى اتاهیڇ هډر،ن٥اب توه

وان آڈوواڊ وټر ټننوىه وڈاوڇ ڀٵور5یٽی اهډڈواڊ

واوسڇ توای نډوا ٨هو و٠وو ټنى5 هیى قن تاٸی نٹڃ ڈی

ووسی توه وانه اچ و وت٭ىاوالچ ڈیځٴسڇ ټوه وهیى تواٸی

قیٵه ټوه زاغنوٿ هور » 5و٬څیٻ نځاهی ته آډاڊ ټو وڀٵر

هیى نیڇ(ڈ٭څوچ نیر ت٭ىاغنٿ و٫٠ ؾوی توه(تایى ټوای

زاټوااوڂ انوال ووچ » -5وڈن ڀٵسڇ ؾه ټای ڀٵور (« تٽنیڇ

«٭ی وزال(

خ اهناڊ ڈ٭اوڊ خوی آڈو وخو،خىهیى اقډىی

هنانی ٠ډن ااه ته اڈسكاناذ واتسالئاذ اڄهی نوثر ون و

ته ق١ذ اتاهیڇ $٪#تای يتف ٴنى ق١ذ اوډا٬یڃ$٪#ته

تیاڊ ویڀیهای انالٸی ٴنى هیى هیى ڈو٥ٵی اقډوىی

وووون خوانووور(وی اقسووواچ توووه واڄىین،اوووازیى وڈ٭څډووواڊ

ااویڀیهای تا وهویسی ایون وتانػیة ایواڊ اوالڈی

و واوی ته ٬نواڊ ڈیى تاانال ڈٹاچ ڈ٭٩وڇ هثوی ټوه تډ

ناڊ ات٭ى والیسډىای این وانډنى غوواڊ تووو نواچ تو(وایاڊ

يټ ار واین تناڈه غډ٭ی اڈووڄین اوااذ ونهاوها تهډواه

ٴڈانىا ڈكثوب وڈوڈی هساڊ نیق١وواسنى(

ال هزثبسديذ هذيز،هؼبیي کبرؽبعبى اسهذارط دررس

تاڀوووایی ڈوووىا واوڄوووین واڈهڈووواه وهډڈووواڊ توووا

واټو،ڈىیآڈو وخو تازٵاٶ ڈ٭اونین وټانااڊ

اآڈوځاههای هساڊ تاویوى توه ٬ډوڃ آووه وواڂ غىیوى

زكیڅی اته ڈىیاڊ ،ټاټناڊ ووان آڈواڊ زثیٻ ڀٵسنى(آٸای

قٽویڇ ٴانوه ،نػډوه قیىخووغیاڊ ویىاهایی ټه اڈىا

67

47و 46شماره

نوواو 0,،نىه یاوقینی،ڈكډىقوین غوایی ،غیوىه وا و

وار ٠ډن زثیٻ ٴایىڊ اڂ غىیوى زكویڅی،اهډٽااڊ

ووانوو آڈووواڊ نواوور اهسډوواچ نوواوخیووٴر اڈآڈووو

وخو تٽاڀینىوتای زكیڃ ٬څڇ ووان اهیؽ زالی ویٯ

وتیوساڊ ونسانوه قٽویڇ نونى(وی ټه وغډ٫ وان آڈواڊ

ٴانه وهن ڈوی ڀٵور ٴ١ویڅر ټوة ٬څوڇ ووانو ا ټډسو

اغهاوواه نىا نىانر ونا٤ناڊ وانر 5اٴوسهایی ټوه

وانسیا ډا ٬یاڊ ٸواواوه ڈیووو نهایور اوسٵاوه اتثیوى

و٭ی ټنیى تهسین تهه اااڈٽانازی ټوه توااین ت١وا٬ر وغووو

تٽاتثنىیى(ایاڊ يټو اور وایون واو وغهر ڈوٴٹیر نوو

تاویىها آٸای یووٵیاڊ ڈوووڂ وٴسو نډاینوىه ڈووچ ه٠وا

وڈػڅ وای االڈی،ثانی ټانا وات٣ ٬ډوڈی وٸنثی

ټانا ز٭اوڊ ،ڈىیآڈو وخو اهډاهی ڈی ټونى(

ته ڀا ټانای انػډن اوڄیاو ڈتیاڊ هډڈاڊ تا هٵسه خیونى

اوڄیا و ڈتیاڊ اوڄین غڅه هڇ انىیی ڈىین آڈو نوانواوه

٬ و ڈكوڃ وٴسو /ا ا٬ر -4*2*+.و زایم ه نثه

ڈىییر تا ق١و ڈىی آڈو و خو وټانا انػډن اوڄیوا

نانواوه ته ڈن٩و تهثووو ڈىین آڈو غډ٭ی ا و ڈتیاڊ و

ت ڀا و و این و ازٹای ٥ف غڅاذ آڈو نانواوه ڈىا

ڈینه زډیډازی ازهاي ڀویى (

اائه ىه و این غڅه ڈواو اهڇ

وتیواڊ و آڈوڀوااڊ نا % تڀای غڅاذ آڈو نانواوه

و غهر زٹویر اڄر ڈ٭څډی

نوی و ڈثاقوص آڈوو ته ثٻ نوىڀی اوالڈی و ایا %زوغه

نانواوه

%زٽیڃ ڀوه آڈوی ڈىین و تڀای ووه های تا آڈوی

غهر ڈىین

%خهیوو ا زٽووای و یٽنوانوور تووووڊ ڈو٠ووو٬اذ و زوغووه تووه

های ڈىا نیا

توه ٬نوواڊ %ق١و ټانااڊ نیووی انس٩واڈی و واو ڀوسی

اوڄیاڈى و غڅاذ آڈو نانواوه ویه وان آڈواڊ و

آٸای قیىخو ڈىی آڈو وخو ته -4*4*.,و ؾهانثه

هډاه ڈ٭اوڊ آڈوو ڈسوو٥ه آٸوای ڈسووڃ ،ڈ٭واوڊ آڈوو

اتسىایی نانڇ انس وؾنى زن ټاناواڊ ،توا ق١وو و ڈوىا

وسای ټهویه تا وان آڈواڊ وټاټناڊ واقوى هوای آڈووی

٬ډڃ آوونى( آڈیهاوی ،هیى ڈ٥هی وٵٷ ویىا ته

و این تاویىآٸای قیىخو ڈىی آڈو وخو ،٠ډن ق١وو

وټال های وی ا ونى آڈوی وزكیڅی وان آڈوواڊ ا

نویٻ آنا ىنى(آٸای قیوىخو هډؿنوین و غډو٫ هډٽوااڊ

٠ډن ٬و نوسه نثاویى ونوىا ٸووذ توه آنواڊ ا هډٽوااڊ

ه ڈىه وٴ٭اڄیر های نواسنى زا ڈٽالذ وڈائڅی ټه و ڈین

آڈوی وانى ا ڈ٥ـ نډاینى زا و قوى زوواڊ تسواننوى خاوهځو

تانى(

خایاڊ ته این تاویى ق١و و ڈىه اڈاچ ٬څوی $٪# ووسای

نډا غډا٬ر ٨ه و٬ تووو( وایاڊ يټو اور ی هوٺ واٸاڈه

وانوو آڈووواڊ وتووساڊ اڈوواچ ٬څووی $٪# هوووٺ ناهووا اڈیهډوواڊ

خو توونى(ڈىییر آڈو و

90-91جؾي تجلیل اسثبسؾغتگبى

تاق١ووواین +4),4ڂڈاووڇ غوون زػڅیووڃ اتانووسځاڊ ووا

٬یاڊ ونانواوه های آنها وزاالتواٮ وواڂ تڀاڀویوى(واین

ڈاڇ ټه هډڈاڊ تاة ڈیالو ڈووڄی اڄډوقوىین ق١وذ ٬څوی

$٪#وتااغای تناڈه هوای ڈسنوو٬ی هډواه تووو ،وټسو قیوىخو

نډاینىه هوساڊ ه٠وا ،آٸوای ڈكډوىی ٴڈانىاهوساڊ

،آٸای قیىخو ڈىیآڈو وخوو تهډواه ڈ٭واونین وغډ٭وی

68

47و 46شماره

اټانااڊ ڈىییر ق١وواسنى(واتسىا وخ ازوالوذ آیواذ

ټالچ اهلل ڈػیى واغای وو غډهوی االڈی ،ڈىاـ اهڃ تیور

ڈسٹیاڊ ق١وذ ،قاظ اتاهیڇ ټاغی تناڈه یثایی وڈىـ ڈوالی

٬څووی $٪#اغانډوو(وود ڀوووه وٲ نوووااڊ ڈىووه ونسانووه

اهنډایی اویة ،ته اغای تناڈه هڇ نوای وٲ خوانسنى (خو

ااغای این تناڈه ،زٽوانىوټااڊ غډ٭یور هوالڂ اقډو تناڈوه

هنهای ڈی نوواته نډای وآوونى(واواڈه این تناڈوه واو

تانوسه ؾنوى نوا٤ه اوواڊ ټوای وڈٵـ یٽی اهډٽااڊ

نوو تیاڊ نډوو (وخایاڊ این تناڈه ټه تا اٸاڈه نډاغډا٬ر ڈٱب

و٬ووا و٠وویاٴر وواچ هډوواه توووو آٸووای قیووىخو ڈووىیآڈو

وخو وهنانی ٠ډن ااه ته ٴایىڊ ایاچ هاوذ هیى

اتوزاتی ته يټ نوا٤ازی اوواڊ اواذ نووی خوانور وی

ه كثسهای نوو ٠ډن زٹوىیازال وی واڄه ٬یواڊ واواڈ

تانسه ٴهنځی ا٨هاوار5قډاذ وی واڄه وډا ٬یواڊ

وا٬سالی آڈو وخو هساڊ هیؿځاه تتاوٴسوه نهواهوى

قډاذ ډا یٻ نٵته غایځاهی تى ټه توو،ؾوڊ اڀته وا٥ه

ته ټونىڈر ټنى این واای اغوضواب ٩٬یڇ ار وی ود

اهناڊ نوو این نسیػه ڀیی انډووو ټوه اڀو ټوی ازوال

ی غډهوو یوٻ ڈډڅٽور ئڅډاڊ ته ٴو وغه اوڂ ټو ویا ڈ٭

نیانسهاب وو تااین ڈهوڊ زالهاوایطاڀیهای ڈ٭څډواڊ اور

ڈىیآڈو وخو واواڈوه ن٥واب توه ٴهنځیواڊ تانوسه

ډٽوااڊ ٴهنځوی نواسا انسٹاڂ زػتیاذ این ٬یاڊ ته ویځ ه

واووسای ازٹووای آڈووو وخووو هووساڊ ووى(آٸای

قیووىخووخایاڊ ووهناڊ نوووو اٴهنځیوواڊ نواوور هډؿوووڊ

ڀسه تاو والتر وانسهاتاذ خی و ټر نډاینى((وایاڊ

ڈیهډوواڊ يټاوور وایوون ڈاووڇ ټووه نوووو نٵوو اتانووسځاڊ

یواڊ تووذ از٭ىاوی ااین ٬ ىآڈو وخو توون ڈىییر

نډاوین زػڅیڃ ته ٬ډڃ آڈى(

تجلیل اس وکبراى آساد فزگی ؽبغل در هذيزيت

آهسػ پزرػ ؽزضب

ڈواو ڈاه و هډڈاڊ تا اڄو تاڀر آاوڀاڊ و اٴوا توه 1-

ڈیهن االڈی ا هډٽااڊ ٬یڈواڊ ،آاوڀواڊ و اٴوا آٸایواڊ

ن و الڈ٠ا ٴی٭وی قیىخو ،نییاڊ،نػای،ٸنثی و الڈك

و غانثااڊ نىاچ و اڄكدوزػڅیڃ ته ٬ډڃ آڈى (

و این تناڈه ټه و تین نډا ٨ه و ٬ و نډانانه ڈىییر تا

ق١و ټڅیه هډٽااڊ واڃ و ڈوىییر تڀوا ڀویوى ،٠وډن

٬ زثیٻ این و ٴننىه نىڈر این ٬یواڊ زوو٣ آٸوای

ڈ٥څثی تا هډین ڈو٠وو٪ نیو اڄكدو ڈ٭اونر ڈكسچ خوی

زو٣ آٸای واڄكی ٸائور ڀویوى ( هډؿنوین آٸوای قیوىخو

نووا٤ه ای یثووا ا وواڊ اوواذ و وواڊ تاڀوور تووه ڈوویهن

اوووالڈی توووای هډٽوووااڊ تیووواڊ نډووووو ( و خایووواڊ نیووو توووا

ڀڃ ا این ٬یاڊ زٹىی ى ( قڅٹه یاهىا

)ط(حضزت سزا)ع(ثزگشاري جؾي عبلزس اسداج حضزت ػلی

هډڈوواڊ توواٴا وویىڊ اوڂ يی اڄكػووه وواڄواوواظ ونوور

خیاڈثنووقډر، وق١ذ ٬څوی $٪#ڈاوڇ غونی تاهډٽوای

اڈوتووانواڊ ڈووىییر آڈووو وخووو وڈكووڃ زوواالٴهنځی

نٵواوان ++0ٴػتڀاڀویى(واین تناڈه ټه تاق١ووتی ا

ی ڈسوو٥ه خوانه آڈواڊ خایه های وچ وؾهواچ آڈووځاهها

)-,#وونسوووواڊ $3)+,تهوووو خوووواڊ$* -وونسانووووه وو

#تخاووىآٸای وواڄكدوڈ٭اوڊ خوووی وزتیوور تووىنی +,*+.

ڈىییر آڈو وخو ٠ډن نیڈٹىچ ونوو آڈوىڀویی توه

قا٠ین ،نٽازی خنوى آڈوو خیاڈووڊ ایون خیونوى آوډانی توای

نی زو٣ یٽی ڈى٬وین اائه نډوو( واواڈه این تناڈه ڈوڄووی نوا

اڈىاقاڊ اهوڃ تیور اغاڀویى(ود وهناڊ غڅوه قػور

االالچ وټسخو٬څیاوه خیاڈووڊ وثٻ وو نوىڀی ق١وذ

ٴا٤ډه $#وق١ذ ٬څی$٪#ڈ٥اڄثی اایاو نډووو(وی تااواه توه

ڈواهواه هواو تناڈوه هوای ڈهوب ٴهنځوی وغاڈ٭وه ءآضاو

اواه نډووووآڊ ا اڈوی ،ته ى آڈا٤الٶ وغاڈ٭ه اوالڈی

نای اتوار ناور اویوه هوای وكیف نوىڀی وغوین

وغاڈ٭ه وانر(وی ا٨هاوار وڈ څه اوواظ تایى توا وو٭ر

ن٩تیسی ته این ڈ څه نځیسه وو(وی هډؿنوین وتهو

ڈوواڊ ونسو ایواو آویځی اهناڊ نوو ټوه وغډو٫ وانو

ه ویه ته ن آناڊ واین وڈوو اوواظ ونساڊ وزوغ ڈی نډوو،

اڈڈهڇ، ا٨هاوار اڄكا٦ آڈاوڀی اوواظ ،ونساڊ نیڅی ووز

69

47و 46شماره

ىونى وتوه وو٪ نو اخاڊ ته این ڈهڇ ڈی ڀی غىیوى ٴٽو

نٵو نیور تڅٽوه -ټننى(وی اواڈه واو اوواظ ٴٹ٣ ڈواغهوه ڈی

ٴهنٿ ار وتایوى ویوى وایون ڈووو ؾوه -نانواوه و-ڈواغهه

٤ی وو((تایى تین ونس وخو ټٵویور تاوى نواهى یی ڈی

واین ڈ څه ڈهډوی واوواظ زڅٹوی ڈوی وووویٽی اڈهډسوین

ڈ٭انی آڊ زناة نانواوڀی ار(

ته هډر و زال ڈىییر آڈو و خو و تا هډٽای ڈىیاڊ

ڈكسچ اتسىایی و ووه های اوڂ و ووچ ڈسو٥ه و تا ق١و غډو٫

نین و ڈىیاڊ ڈوىا هوساڊ ټطیی ا ڈ٭څډاڊ ،ڈتیاڊ،ڈ٭او

ه٠ا و غډ٭ی ا نانواوه های این ٬یاڊ غن توپ ا٬یواو

و وه ونثه هډوین ٸتاڊ و ىی و وهای یٽنثه ،ووونثه

هٵسه و زواال ٴهنځوی ٴػو تڀوا ڀویوى (وایاڊ يټاور

واتسىای تناڈه ها ،آٸوای قیىخوڈوىیآڈو وخوو ٠وډن

والیر و٬ نیڈٹوىچ توه زډواڈی ٴهنځیواڊ زثیٻ ایاچ وهه

ڀانٹى وهنانی ټوزاه ته اهډیر نٹ والیر ونىڀی اڈوه

ڈوچ ون٩اچ ڈٹى غډهوی االڈی خوانر(وی نٹ والیور

وانر (وی هډؿنوین توه اائوه ڀاوی ټوزواه یا اغسناب ناخ

هووای ڈووىییر آڈووو وخووو ووواڂ زكوویڅی اڈوٴٹیوور

نوور وازالووها وقډوواذ ټڅیووه ڈووىیاڊ وڈ٭څډوواڊ ڀووسه خوا

و٬ه ز٭څیڇ وزتیر زٹىیوزٽ نډوو(

و این غن های تیا او و ڈٵـ ټه تا انځیه اٴای وو و

نا٢ و تین هډٽااڊ وتا ق١و یٻ ڀوه هنی تیا زوانډنوى

ا ه اٵهاڊ تڀا ڀویىته و٬وذ وات٣ ٬ډووڈی ڈوىییر ،

ووة ،غډوو٫ یوواوی ا ٬3وو ڄٱایوور .*0ووا٬ر هوو و ا

هډٽااڊ ه ووه و این غن ها ق١و ته هڇ انیىنى(

این تناڈه ټه واای ته هوای تویا ڈسنوو٪ و غاب،اغډڅوه

اغای ٭ وو و نډای وتناڈه ایه تای توو توای ق١وا

ایون ڇ و (٠ډنا وٸا٬ازی او و تیاو ڈانىنی ا و نا٤اڊ

نٵو ا وټر +1تناڈه ها و ه و توه ٸیوى ٸ٬وه توه ز٭وىاو

ټننىڀاڊ غوایی ته ڇ یاو توو اهىا ڀویى (

درککرغجت 1000هذيزآهسػ پزرػ :کغت رتج بي سيز

ث عبل قجل رؽذ قبثل تجی داؽت

ڈىیآڈو وخوو ه٠واوڀٵسځو توا نثنځوا هٵسوه ناڈوه

و زثیٻ وو٪ -4).4آااڂ زكیڅی ه٠ا ٠ډن ااه ته

ڈوواڊ نووا وٽوٴه هوا آڈاه ڈهته زډاڈی ٴهنځیاڊ ووان

وغوانه هانثواو5

هاوان آڈووڈىا ه٠ا،تناڈه یوی .-ضثر ناچ تی ا

نٵهډٽاٴهنځی تای +++-غهر اڈانىهی واڈانىهی قىوو

توای وا٬والچ آڈواوڀی زډواڈی ڈوىا اڂ زكیڅی خوی و

ڈواڊ((((آاسٹثاڂ هؾه تاٽوهساوان

ڈواڊ وخایه هوای ڈهسڅوٳ اایون ؾنوین ا٬والچ آوی آڈاوان

نډوو5

نٵووو 32+/نٵڈسوووو٥ه ووه اوڂ5 1+-.,ڈٹ٥ووو٫ اتسوووىایی5

نٵ 11-1وڈسو٥ه ووه ووچ5

قیىخوا٬الچ ټو5تازوغوه توه وى وازٹاءانوهای خووی

ټوه اناقیوه اواه ,4)-4اڂ زكیڅی وآڈوی وټڅیه ڈٹا٫٤

ټڃ آڈو وخو اساڊ ا٬الچ ڀویىه اناهلل اڂ زكویڅی

غىیىاتازوټڃ تنىا و٭ی واهسډاچ ټڅیه هډٽااڊ واڈزوىی

ڈواڊ واڈزكیڃ تاتناڈه یی كیف وټة نسایػی آووان

و تهس ااڂ ٸثڃ و٪ و ته خایاڊ تانیڇ (وی اواڈه واو 5آڈو

وخو ه٠اواڂ زكیڅی ڀسه ڈوٴٹیسهای ٸاتڃ زوغهی

نثر ته نواذ ٸثڃ تىر آوو ټه اآڊ غډڅه، ټة تاالزین

ڈیانځین ڈ٭ىڂ وخایه وچ ڈسو٥ه ن٩وی وو واڂ انیو

وهډؿنووین ڈوٴٹیوور وانوو آڈووواڊ وواڂ ؾهوواچ وووو تووه

اڂ نوثر توه و +++,وانځاههای ووڄسی وټة زثه های ی

ٸثڃ ااٴسهااذ انی ڈىییر آڈو وخو ه٠اڈی تاى(

يی هجوغ خیزيي هذرع عبس ؽزعتبى ؽزضبآگزدن

یی ڈػډوو٫ نیووین ڈىووه ووا ه٠ووا ډووااوڄووین ڀوه

٬ووونثه تاق١وٴڈانىاهساڊ ،ڈىیوڈ٭اونین آڈو

وخو ونیین ڈىوه واوڈكڃ واڄن اغسډا٬واذ وهیى

خ اٸائر تاهنٴڈانىای زٽیڃ ڀویى(واتسىای این غڅه و

آیاذ ټوالچ اهلل ڈػیوى ووووغډهوی اوالڈی،ټڅیدی وڈووو

ه٠وا زوو٣ واتو٣ ٬ډووڈی وا وه ٴ٭اڄیسهای نیین ڈى

آڈو وخو خه ى(د یٽی اڈوىاقاڊ اهوڃ تیور توه

$٪# اغای تناڈه ڈىاقی ته ڈناوثر ڈیالواڈواچ قون ڈػسثوی

خوانر(واواڈه این غڅه ،آٸای قیىخوڈىیآڈو وخوو

ه٠ا ٠ډن نیڈٹىچ ونو آڈوى ڀوویی توه ق١وا وزثیوٻ

ٴایىڊ ڈاه ڈثاٺ ڈ١اڊ ته زثیین اهىاٲ وین ڈثوین اوالچ

70

47و 46شماره

واه ز٭اڄی ت ونٹو خیاڈثنووقډور وایون اه ټوه هډانوا

ه اقاویووص هوىایر انانهاوور اوواه نډوووو(وی ٠ووډن اوواه توو

ووایازی وڈوو ټانیٻ ونی وغایځاه اٴاو نیٽوټا ونی ونو

نووىای ڈس٭وواڂ ،اهډٽایهووا ونٹوو ووانىه نیووین ڀاڈووی

واڈڈىه وای ٸوىوانی نډووو(خ اوهناڊ ڈوىیآڈو

وخو ،آٸای ڈكډىی ،ٴڈانىاهوساڊ ه٠وا ووهنانی

وه اوڈىوه ثواڂ نیوین ڈى ٸتاااه ته ویٽوو ووڄور و

یاااین ٬یاڊ ته ٬نواڊ ڈایه های ن٩اچ یاو نډوو(وخایاڊ ایون

نر ټه ،آٸای ڈهنى غ٭ٵخوو ټاونا اڈوڈواټسهای

ڈوڈی اواه ټڃ نوای ڈوىا اوساڊ وغډ٭وی اڈوووڄین

هساڊ نیق١وواسنى انسهاتاذ ڈػډو٫ نیوین هوساڊ

این ڈػډ٫ انسهاب ڀویىنى( تڀا وا١٬ای اڅی و٬څی اڄثىڂ

ثزگشاري در آهسؽی هذيزاى هتعف ثب هضع

)هذيزيت يي در آهسػ پزرػ(

ته ڀا ڈ٭اونر آڈو ڈسو٥ه ڈىییر آڈو و خوو ،

ثف و یٽنثه غڅه ای تا ق١و زډاچ ڈىیاڊ ڈسو٥ه ووه

ڈكوڃ زواال های اوڂ وووچ آڈوځاه های هساڊ ه٠وا و

ٴػ تڀا ڀویى(

و این غڅه ټه آٸوای قیوىخو ڈوىی آڈوو وخو،آٸوای

خو ا ( ا ټانااڊ ڈىییر ق١وو واوسنى ڈسوڃ وغډ٭ی

٬ نی ڈٹىچ آٸای ڈسوڃ نىڈر ڈوىیاڊ وڈوى٬وین ،آٸوای

٠ائی ڈ وڂ اڈاڊ وانو آڈووی و وهنانی ټوزواه ،اهوڇ

آڈوی وزٽڃ های وان آڈووی و٨ایٳ واهىاٲ اڈاڊ وان

ا تووای ڈووىیاڊ ڈ٥ووـ ټو(آٸووای قیووىخو و اواڈووه ایوون

غڅه،٠ووډن ٬وو زووڅیر ایوواچ ووهاوذ ق١ووذ اتا٬ثىاڄووه

اڄكین$٪# و هنانی نىه نځهىاسن و٭ائ واوهای واالی

االڈی ا و٨یٵه هډځانی وانسنى وتا ااه ته اقاویوص ووایواذ

ی ا و اڄځو های هاوذ و وٴاذ ائډوه ،ت خایی ڈاڇ ٬اوا

ڈ٭وڈین $٪#وتخایی غن وو و ایاچ والوذ ڈ٭وڈین $٪#

ا و ڈٹاتڅه توا زثڅیٱواذ ڀوسوه ووډناڊ ویون ووی٭ر وتوه

نو وهاتیر تای تی نٿ ټوڊ اهای واالی زی٫ تیا

ڈ٥وـ ټونوى و ڈهڇ وا و٨ایٳ اڅی ووسځاه ز٭څویڇ وزتیور

ا توا هډٽوای ڀای غن ا٬یاو و والوذ ائډه ڈ٭ووڈین$٪# ت

ڈىیاڊ ڈىا و اسای اهىاٲ آڈو وخو و ته زٹا٠وای

تیواڊ ، آنواڊ و توین هډٽااڊ و ته غهر ایػاو نا٢ و اواتی

ټو( خ ا هنانی آٸای قیىخو،آٸای وټس ڈو٭وو انوای

یا غاڄوووة ڈهووو ،ا اوووازیى ڈوووىییر آڈووووی،ڈ٥اڄة تووو

ا تاڈو٠و٪ ڈىییر نوین و آڈوو وخوو توای وټاتوی

زوانى این ڈو٠و٬اذ اهځای ڈوىییر ڈىیاڊ تیاڊ ټو ،ټه ڈی

تهس و آڈوځاه ها ی این هساڊ تاى(

ا تناڈه های ویځ این غڅه، ڈىیاڊ انډایځاه ټسواب ټوه و

ق١و خیىا ټوه وخایاڊ ىه توو ،تخا آسانه اڈاڈاوه اه٠ا$٪#

ته این تناڈه ،اٸاڈه نډا غډا٬ر ٨هو و٬و و ایون ڈٽواڊ

ڈٹى توو(

حضر هذيز هغئلیي آهسػ پزرػ در هزاعن رس

ؽکف ب جا ب

ثف و یٽنثه ی و یٽڇ هیو ڈاه و و آسانه تا ڀوایی

٠وا توه ازٵواٶ ڈىا آٸای قیىخو ڈىی آڈو و خو ه

آٸای یوٵیاڊ ئوی وٴسو نډاینوىه ڈووچ ه٠وا و ڈػڅو

وووای اووالڈی و ڈ٭وواونین آڈووو و خووو و ز٭ووىاوی ا

ټانااڊ تا ق١و و ز٭ىاوی ا ڈىا ٥ف ه و غون

آوواین وانوو آڈووواڊ خایووه هووای اوڂ اتسووىایی و اوڂ ووه اوڂ

ا تووا ق١ووو و ڈسووو٥ه ووټر ټونووى ( آٸووای قیووىخو اتسووى

وتیساڊ نډونه ووڄسی هیى هډر ٠ډن ٬و زثیوٻ هٵسوه

وٴا٪ ڈٹى و تاڀایی ڈىا ته وان آڈواڊ ،نوانواوه هوای

آناڊ و هډٽااڊ ٴهنځی و ٴ١یڅر ټة ٬څڇ و وانو ڈ٥واڄثی

ا تای آناڊ تیاڊ ټونى و هډؿنین و٨یٵه وانو آڈوواڊ ا توه

یډاڊ قټر ته ډر ٴسف ٸڅوه ٬نواڊ آینىه ااڊ ڈډڅٽر االڈ

های خیٴر و زٸی یاو آو ى و هډؿنین ا اوڄیاء نوار زوا

ات٥ه نوو تا ڈىه ا ٸ٫٥ نٽننى و هډٽای الچ ا تا ڈ وڄین

ڈىه واسه تانى (

71

47و 46شماره

ایاڊ هډؿنین تا ق١و و غډ٫ وان آڈواڊ و اوڄیاء وتوساڊ

ڈاڇ غون آنواڊ ٵی٫ و وتساڊ ټاانی و وتساڊ زوقیى و

ټر و ڈ٥اڄثی ا تای نانواوه ها و وان آڈواڊ تیاڊ ټونى (

هسي در هذارط ؽزضبآثزگشاري اتخبثبت ؽراي داؼ

هډڈاڊ تا ڈىا ا ټو انسهاتاذ وای وانو آڈووی

و ڈىا ه٠ا تڀا ڀویى(

آٸای قیىخو ڈىی آڈو و خو ته هډواه آٸوای واڄكدو

ڈ٭اوڊ خوی وزتیر تىنی و ؾنى زن اټانااڊ ڈوىییر ا

نكوه تڀای انسهاتاذ وای وان آڈوی و ڈىا ڈقوڈوه

قډیىه ټا٨ډی واوواڊ ڈډی ویىا ته ٬ډڃ آوونى (

هنانی تا ڈهوڇ و هنساڊ ټاوان ټا٨ډی آٸای اڄكدو و

نوانىڊ نٹ ا١٬ای واهای وان آڈوی و زډیڇ ڀیی ها

و ٴ٭اڄیسهای ڈىه و ټډٽی ټوه ایون ا١٬وا ڈیسواننوى و تناڈوه

های ڈهسڅٳ ڈىوه ا غډڅوه تڀوای نډوا غډا٬ور ،تخوایی

غن ها (تٸای ن٩ڇ و ڈىه و ای ٴ٭اڄیر ها واسه تانى

ن آٸای قیىخو ٠ډن زثیوٻ ٬یوى ڈ٥اڄثی ا تیاڊ ټو(هډؿنی

ىی نىڈر وان آڈواڊ و هډٽوااڊ ا ڈن٩و ٸوآڊ واقاویوص

واهډیر ونٹ ڈاټر ڈ٥اڄثی ا ایاو ٴڈوونى(

د تا ق١و وآڈووځاه واوواڊ ڈډیو ا نویوٻ ا ونوى

تڀووای انسهاتوواذ وووای وانوو آڈوووی تاویووى تووه ٬ډووڃ

این آڈوځاه ته ازٵاٶ آٸای ڈسووڃ آوونى(واواڈه تاویىاڊ ا

ڈ٭اوڊ آڈو ڈسو٥ه تا ق١و و ټال و خایه وچ ٠ډن

ویىا وڀٵسځو تا وان آڈواڊ ا ونوى خیوٴر زكویڅی آنواڊ

ا٤ال٪ خیىا ټونى(

ایاڊ يټ ار آٸای اڄكدو ته ازٵاٶ نانڇ ها یوانی و ٸاوی

ذ ووای وانو ټانااڊ ٴهنځی هنی اتڀوای انسهاتوا

آڈووی و ڈووىا ڈهوىی ڈو٬وو$٬ع#وٸووائڇ$٬ع# نډینوی آتوواو

تاویى واڈىی ،ڈ٭اونین ووان آڈواڊ واڈ تڀوای انسهاتواذ

زٹىیوزٽنډوونى(

گزد وبيی آهسػ ضوي خذهت هذيزاى در اثتذايی

ثف و ؾهانثه ڈىیاڊ ووه اتسىایی و یوٻ ووه آڈووی

و زوواال ٴهنځووی ٴػوو ڀووو هووڇ آڈىنووى ( ٠ووډن نووىڈر

غڅه ټه آٸای قیىخو ڈىی آڈوو و خوو ،نوانڇ واین

انس ڈ٭اوڊ آڈو اتسىایی، آٸای اڄكدو ڈ٭اوڊ خوی و زنی

ؾنى ا ټانااڊ ڈوىییر ق١وو واوسنى ڈ٥واڄثی خیاڈووڊ

ڈو٠و٬اذ ڈهسڅٳ ڈوو نٹى و تی ٸا ڀٴر (

و این غڅه و اتسىای هناڊ نوو ٠ډن ٬ آٸای قیىخو

زثیٻ ایواچ والوذ اڈواچ ٠وا و زثیوٻ خیواخی هٵسوه وٴوا٪

ڈٹى و تاڀایی ڈىا، ڈىیاڊ ڈوىا ا تواواڊ ڈوىییر

آڈو و خو وانسه و ا آناڊ نوار زا ه ټػا نٹو و یوا

ڈٽڅی و یسڇ آڈوی و ڈو٠و٬اذ ڈزث٣ تا اڈو ٴهنځوی

وو واو ا ته وو ا هڀونه و هوی انسٹواڂ واوه و و وغ

غهور ٴو٫ آڊ توا هډٵٽووی و هډٽوای ڈو وڄین هډووواه و

خیٴر و ا٬سالی ٴهنٿ غاڈ٭ه ڀاچ توانى ( اقساچ ته ټاڈور

انانی و ڈػډو٬ه ڈىییر ا ڈواو نا و ویوه ایوی تووو ټوه

هډىیځ و ای اٴاوی ایاڊ ت آڊ زاټیى یاو واسه و اقساچ ته

ټه تا آناڊ و ازثا٢ هسیڇ ا تیا ڈهڇ تیاڊ ټو( ٽ ڀوای

ڄك٩ه ته ڄك٩ه ته وڀاه نىاونى ڈس٭اڂ ته نا٤ ٴوسی ټوه و

این ټوذ و اسای اڈ ز٭څیڇ و زتیر و انسیوا ڈوا ڈ٭څډواڊ

ٸا واوه نی ا ویځ هناڊ ایاڊ توو ( هډؿنوین و نوو

اڄی ڈىا ،تكص آڈو نانواوه،ڈ څه تیا ڈهڇ نډوا اڈو ڈ

و ڈواوی ا این ؾنین نی تای ڈىیاڊ كثر ټونى ( و خایاڊ

هنانی ایاڊ نی ز٭ىاوی ا ڈىیاڊ نٹ٥ه ن٩اذ و انسٹواواذ و

خینهاواذ نوو ا ته ډ٫ و ن٩ آٸای قیىخو انىنى( و این

نی ڈ٥اڄثی تای ڈىیاڊ تیواڊ غڅه آٸای اڄكدو و نانڇ انس

ټونى(

72

47و 46شماره

حضر داؼ آهساى حبفظ کل قزآى ؽزعتبى ؽزضبدر

هغبثقبت اعتبی

ته ڀا ټانای ڈكسچ ٸآڊ ،نډا و ٬سذ ڈىییر آڈو

و خو ٤ـ ڈڅی قٵ٧ ٸآڊ تای ووڈین اڂ ڈسواڄی تا ٸووذ

تین وانو و نا٢ ٴاواڊ و ا ټو تڀا ى ټه و این

آڈواڊ هساڊ ه٠ا نی و ایون ڈواتٹاذ ڈٹوى وټر

نډوونى (

ثف و یٽنثه وچ هیو ڈاه ته و٬وذ اواه ټڃ آڈوو و

خو اساڊ اٵهاڊ ا قاٴ٩اڊ ټڃ ا اساڊ ټوه و ایون

٤ـ ټر ټوه توونى و٬وذ ڀویى زا توای انػواچ ٸاتور و

+0اتنى ( تا زوغه ته اینٽوه قوىوو اووڀاه هیى تهسی ق١و ی

نٵ قاٴ٧ ټڃ و تین وان آڈواڊ ه٠ا ق١و وانوى ،ز٭وىاو

نٵ تا آڈاوڀی ټاڈڃ ته این ڈاتٹاذ ا٬اچ ىنى ( ٸاتوڃ يټو 0,

ڈی تاى ټه و تین هسانهای اساڊ تیسین ټر ټننوىه

ا هساڊ ه٠ا و این ڈاتٹاذ ټر نډووه توونوى و ایون

اٴ٩اڊ و این ڈاتٹاذ نو ونیىنى( ق

ق١و وان آڈواڊ قاٴ٧ ټڃ ڈٹ٥و٫ اتسوىایی و توین وټر

هډځاڊ ڀویىه توو ( یټننىڀاڊ ا این هساڊ تا٬ص ځٵس

جؾي تجلیل اسهؼلوبى و عتبرگبى تحصیلی

زاالٴهنځی ٴػ ڈیتاڊ ڈ٭څډوین ووانو -4*-*--و یٽنثه

ا ٭ی وزوال نووو زوانوسنى غوو ڈنسهثوین آڈوانی توو ټه ت

٬و وتوا /آڈو وخو تانى(واین تناڈه ټه ا وا٬ر

ٸائر آیاذ ټوالچ اهلل ڈػیوى واغوای ووو غډهووی اوالڈی

ڈوووووی آزووووو٣ ڀوووووه خیووووځاڈاڊ وووواڈاڊ وانوووو

اغاڀویىڈووىیآڈو وخووو تووه هډوواه ڈ٭وواونین وغډ٭ووی

ىواتسىا آٸووای وواڄكی اټاناوواڊ ڈووىییر ق١وواووسن

وتیساو تڀىار ڈٹاچ ڈ٭څوڇ، ڀاوی وڈووو تناڈوه هوای

تڀاىه وایاچ هٵسه ڈ٭څڇ ته قا٠ین اائه نډوو(واواڈه وخ

ڈوواڊ وتیوساڊ آااغای تناڈه ڈویٹی نسی زو٣ وان

ووهیىڈانی ،آٸووای قیىخوڈووىیآڈو وخووو وووهنانی

ه اساو هیى ڈز١ی ڈ٥هی ،ااین ٬اڄڇ تاڀاڈیىار یاوونا٤

تغسه ته ٬نواڊ یٽی اسوڊ اڅی وخیوی انٹوالب اوالڈی

ایاڊ وزٵٽواذ وی ا ٴازو اڈواڊ قا٠وانور (وی توا اائوه

ڀای اٴ٭اڄیسهای وذ ڀٴسه وهٵسه تڀىار ڈٹاچ ڈ٭څڇ

ای ،اټڅیه ٴهنځیاڊ وڈ٭څډین ته واو٥ه زالوهای واٴوتڀو

ڈ٭څډین نډونه غنهای این ایاچ زٹىیوزٽنډوو(واین تناڈه ا

ڈواڊ ونهثځاڊ ڈٹا٫٤ ڈهسڅوٳ آووان -4),4واڂ زكیڅی

زكیڅی تا٬نواڊ غن ساڀاڊ تا اهىای غوایی زٹىیته ٬ډوڃ

آڈى(اغای تناڈه ڈویٹی نسی زوو٣ ڀووه ڈوویٹی ونسی

ایاڊ يټو اور یٽوی ثا اویځتناڈه های ایون غون توو(و

ڈواڊ ڈىه نو ته ایاو هنانی وڈوو اهډیر ڈٹواچ آاوان

ڈ٭څڇ خوانر ټه ڈوو زویٷ قا٠ین ٸاڀٴر(

رسجبی بثیبيبى

ڈهڈاه#ووناتینایاڊ،/-ٵیى$ ته ڈناثر ٴایىڊ و٬ای

زون -ڈىیآڈو وخو ته هډاه ڈ٭اونین تاق١و وڈكڃ ټا

ونىڂ ڈوىییر آڈوو وخوو ه٠وا اایون اټاټناڊ

٬یاڊ ٸىوانی نډوونى(آٸای قیى خو ٠وډن زثیوٻ و ٬ٴوه

و٬یى ٸتاڊ ته نانډها اوڈنى وٴها وڈووقډواذ یواوی ټوه

این ٬یاڊ ڈسكډڃ ڈی ڀونى ڈ٥اڄثی ایاو نډوو وااین ٬یواڊ

توا نڅوٷ ونووی ته غهر ٱڃ هر و٤اٸر ٴایی ټه وانى و

نووو غواتځوووی زډاووهای ڈوووچ هووسنى زووٽ نډوووو(واین

وهډؿنین آٸای اڄكدو ڈ٭اوڊ خوی وزتیر تىنی ڈىییر

ته هډاه نانڇ انسو ڈ٭واوڊ آڈوو اتسوىایی و نوانڇ ٤ثائیواڊ

ټانا اڈوناڊ وغواناڊ ،تاق١و و وتوساڊ تاؿوه تواڊ توا

وڀٵسځو ټونى(وان آڈواڊ ونىڂ این ڈټویىا