نشر کارگری سوسياليستی

١

تروریسم چيست ؟تروریسم چيست ؟ مصاحبه با ژاک دریدا در باره مفهوم تروریسممصاحبه با ژاک دریدا در باره مفهوم تروریسم

بخشی از مصاحبه جيووانی بورادوری با ژاک دریدا

ی شما در : الؤس ه جای خود؛ ول اینکه یازده سپتامبر، رویدادعظيمی است یا نه، ب

ا ه م ه ب ن واقع م ای د در فه ا فلسفه می توان د؟ آی این مورد چه نقشی برای فلسفه قائلي

کمک کند؟

دا ين : ژاک دری ک، چن دون ش ه«ب ا » واقع ت ؛ ی فی اس خی فلس د پاس ای نيازمن

ان های ه در گفتم ایی ک يش فرض ه رین پ ا افراطی ت بهتربگویم، جوابی الزم است ت

ه . ببرد سؤال ، بيش از بقيه بينش ها ریشه دوانده اند، را زیر یفلسف ا، ک این بينش ه

ا ات در آنه ب اوق ه"اغل ي" واقع ت، از توص ده اس دی ش روه بن ر و گ وابی «ف، ذک خ

د فلسف» جزمی دون اندیشه جدی ه ب د؛ یناشی می شوند ک دار ش وان از آن بي ، نمی ت

ه آن فه سياسی و ارثي ر فلس ژه ب ه وی فه، ب ر فلس املی ب دون ت ی . ب ج، یعن ان رای گفتم

ه برداشت یگفتمان وسایل ارتباط جمعی و لفاظی های رسم ل ، خيلی راحت، ب ایی مث ه

. تکيه می کند) یملی یا بين الملل( » تروریسم«یا » جنگ«

، باید یبسيار مفيد به نظر می رسد، از طرف) ١(مثال قرائتی انتقادی از کارل اشميت

ل شد اوت قائ ا تف ين جنگ کالسيک : تا حد ممکن، بين جنگ ه ه در سنت حقوق (ب ک

ت متخاصم ين دو دول ده ب الم ش تقيم و اع ری مس ه درگي ایی ب وداروپ ی ش ه م و ) گفت

وزده در اشکال : (» جنگ پارتيزانی « و یا » جنگ داخلی « رن ن ل ق ان اوائ ه از هم ک

ول اشميت است ي، از طرف دیگر، می بایست در . ) جدیدی ظاهر شده و مورد قب ول

رده است ناشی از جنگ : مخالفت با اشميت اذعان کنيم ان ک ه امروز طغي خشونتی ک

تروریسم چيست؟

٢

طالح ن اص ت، ای گ عل«نيس م جن ه تروریس ام و » ي ن ابه د ای ت، بای بهم اس يار م بس

ل ه و تحلي ورد تجزی منافعی که با سو استفاده زبانی ادعای خدمت به آن می شود را م

ه او اعالم » جنگ«بوش از . قرار داد ه ب حرف می زند، ولی از تعين هویت دشمنی ک

اتوان است گ داده ن ش ا . جن ردم و ارت ه م ده ک ه ش ا، گفت رف، باره ن ح تان ای فغانس

. دشمن آمریکایی ها نيستند

ه ی هم د، ول ازع باش ده بالمن ميم گيرن ا تص ن الدن در آنج ه ب رض اینک ه ف اال، ب ح

ده شده است انی نيست و از کشورش ران ه او افغ ا و ( می دانند ک ه تقریب انطور ک هم

چه و اینکه، تا ) از طرف همه کشورها و تمامی دولت ها طرد شده است ءبدون استثنا

ا نيست و حد، خود شکل گيری سازمانش مدیون آمریکا است ؛ به ویژه اینکه، او تنه

د؛ ی هایی که غيرمستقيم به او کمک م دولت دام نمی کنن وان دولت اق ه عن رسانند، ب

های پناه دهنده ، از او حمایت نمی کند و مشکل بتوان دولت ی، به طور علن یهيچ دولت

. ایی کردبه شبکه های تروریستی را شناس

های آموزش و ایاالت متحده آمریکا و اروپا، همچنين لندن و برلن، پناهگاه و محل

رای مدت. جهان هستند» های تروریست«کسب اطالعات برای همه ه دیگر ب هاست ک

ه اجم، نسبت دادن آن ب شناسایی پایگاه عملياتی این تکنولوژهای جدید ارتباطات و ته

ا ا و ی رزمين«جغرافي ایز نيست معي» س ی ج اال در (ن ه در ب دقيق آنچ ق و ت رای تعم ب

ذرا مورد تهدید تمام عيار از محلی ناشناس و غيردولتی ذکر شد، این را هم سریع و گ

ت وع تروریس ات از ن ه تهاجم ویم ک ب یبگ ب و داوطل ا، بم ه هواپيم ازی ب ر ني ، دیگ

ا ه های ک افی است، ویروسی در برنام ه عمليات انتحاری نخواهد داشت؛ ک مپيوتری ک

، یی اهميت استراتژیکی هستند وارد کرد؛ و یا به منظور فلج کردن منابع اقتصاد ادار

ه وجود آورد اکی ب اره، اغتشاشات خطرن . نظامی و سياسی در یک کشور یا در یک ق

ا ا و ب ای دني ر کج د در ه ی توانن ات م ه عملي ن گون ی ای دود عمل زاری مح ه و اب هزین

). شوند

نشر کارگری سوسياليستی

٣

ين ز ه ب رده استدیگر رابط ر ک رور تغيي ين، سرزمين و ت ت . م ه عل د دانست ک بای

ه تشخيص جنگ . آن دانش است، یعنی تکنولوژی ـ علم م است ک وژی ـ عل این تکنول

د ی کن وش م م را مغش ر و . از تروریس ات ویرانگ ا امکان ه ب ر، درمقایس ن منظ ازای

وب امپيوتری ج آش ای ک بکه ه زن ش ده، درمخ رای آین ه ب امتی ک ای قي ره ه ان ذخي ه

ه هدفش شده اند، واقعه یازده سپتامبر، از نوع نمایش های باستانی خشونت است ک

امری . تشویش اذهان عمومی است وان؛ بی سر و صدا و بطور ن ردا می ت م ، آن یف ه

ونریز دون خ ریع و ب ه یس ه ب ا حمل ت ورک«، ب ات »ن ه حي ه هم امپيوتری ک ای ک ه

زرگ «ک ی) ، نظامی و غيره ی، اقتصاد یاجتماع( ان » کشور ب درت جه رین ق ا بزرگت ی

رد دتری وارد ک ربه ب ت، ض ته اس ه آن وابس ت . ب د گف پتامبر : روزی خواهن ازده س ی

ه دوران وط ب وش«مرب ل » خ يم، قاب ز عظ ه چي ه هم ود؛ دوره ای ک گ ب رین جن آخ

ود ت وسترگ ب ادی ! روی ه ابع ه چ اع! ب ه ارتف ه چ د! یب دتر ش ی وضع ب ن . ول از ای

س، تکنول اتورپ ای ميني امرئی و یوژی ه ر، ن وی ت ب ق ه مرات وع و ب ر ن ، از ه

خير د نتس رده ان ه ک ا، رخن ه ج ذیرتر، در هم م ذره شناس . اپ ه عل ا یدر زمين ، ب

د ی ها و باکتر ميکروب ا حساس شده و از . ها برابری می کنن اه م ا، دیگر ناخودآگ ام

.آن اطالع دارد؛ و همين است که توليد ترس می کند

ا بين دول نيست، از نوع جنگ » جنگ«اگر خشونت یازده سپتامبر، های داخلی و ی

گ ارتيزان جن ای پ گ یه ب جن را، اغل ت؛ زی م نيس ميتی آن ه ای اش ه معن ای ، ب ه

ه دست خواهانه که هدف ی ، یا قيامی ملی هستند یا حتی جنبشی آزاد یپارتيزان شان ب

انبی (آوردن قدرت در سرزمين وکشور مشخصی می باشد ولو اینکه یکی از اهداف ج

ردن حکومت عربستان سعود زل ک ن الدن متزل ن متحد یو یا اصلی شبکه های ب ، ای

). ناروشن ایاالت متحده آمریکا، و بر قرارکردن قدرت جدیدی در آنجا باشد

ن اصطالح، مفهومی » تروریسم «حتی اگر اصرار داشته باشيم از زنيم، ای حرف ب

. گيردی یدتری را در بر متازه و وجوه تمایز جد

فکر می کنيد، می شود این تمایزات را مشخص کرد؟ : سؤال

تروریسم چيست؟

٤

ـ د روی : ژ ج پي ان رای ه از زب واهيم کورکوران ر نخ ر است، اگ ه مشکل ت از هميش

رو سخنور ا نمایشات کالمی ی کنيم؛ زبانی که اغلب پي اط جمعی و ی های وسائل ارتب

تروریسم «و به ویژه » تروریسم« عبارت قدرت سياسی مسلط است، می بایستی وقتی

زی . را به کار می بریم، محتاط باشيم » جهانی رور چيست؟ و چه چي د ت د دی دا، بای ابت

تم ی گف يش، وقت ه ای پ د؟ لحظ ی کن ایز م راس متم ی و ه رس، نگران رور را از ت : ت

پتامبر ازده س داد ی ه«روی اه و » واقع ر آگ ی ب را آسيب روحی عميق ی است؛ زی عظيم

اده، بلکه آودناخ گاه وارد کرده، و گفتم که این نه به خاطر آن چيزی است که اتفاق افت

داميک ا، از ک اکتر از جنگ سرد؛ درآنج به سبب تهدید نامشخص آینده ای است خطرن

از ترور، ترس، هراس یا اضطراب؟ : حرف ميزدم

نزد بخش که » ترسی«، توليد و تنظيم شده با این یوجه تمایز بين تروری که طراح

وان یبزرگی از سنت فکر ه عن امين، ب ر بني ی والت ا حت ا اشميت و ی ه ت ابز گرفت ، از ه

داد شرط اقتدار قانون و شرط اعمال خود مختار قدرت وحتی شرط سياست و دولت قلم

ان «می شود، چيست؟ در ا از » لویات ابز تنه د، از " fear" ه " ترس حرف نمی زن

terror " د بني. ترور هم می گوید ن : امين در مورد دولت می گوی ر ای رایش دولت ب گ

د . است که با تهدید، به طورمشخص، خشونت را به انحصار خود در آورد البته خواهن

ر ی اگ رور، حت ه ای در ت ه هر تجرب اً گفت ک نتيجه ویژگی خود را داشته باشد، لزوم

ت م نيس ه ی . تروریس ی کلم اریخ سياس ی ت ت، ول کی نيس ن ش م«در ای از » تروریس

ی «مراجعه به ام دولت » تروریسم انقالب ه ن ه ب روری ک فرانسوی ناشی شده است، ت

. اعمال شد و دقيقا بااین فرض که انحصار مشروع خشونت از آن اواست

اگر به تعاریف رایج وصریح قانونی از تروریسم مراجعه کنيم، چه می یابيم؟

ست که عليه حيات انسانی و با تجاوز از در این تعاریف، تروریسم ناظر به جنایتی ا

براساس این تعریف، هم نظاميان از مردم متمایز . دهدی قوانين ملی وبين المللی رخ م

وند ی م دفی (ش ه، ه م اینک وند و ه امی تصورمی ش دتا غيرنظ م عم ان تروریس قرباني

رار م ر ق د نظ رد ی سياسی م ه (گي امی ب ر نظ ان غي ردن مردم اندن و مرعوب ک ترس

نشر کارگری سوسياليستی

٥

ور منظ ک کش ت ی ر سياس ا تغيي تن وی اثير گذاش ود، ). ورت اریف موج ه، تع در نتيج

ی« م دولت د» تروریس ی کنن ذف نم ه . را ح د ک دعی ان ا م ای دني ت ه ه تروریس هم

وان عمل ن عن ه ای ه ب ی ک ه تروریسم دولت اع از خود، علي رای دف شان پاسخی است ب

. ل خود را توجيه می کندعمل نمی کند و با استدالل های کم وبيش معتبر اعما

د ا وجود دارد اطالع داری ه امریک ه علي اتی ک ژه، از اتهام ه وی ثال و ب ن کشور .م ای

ت ی اس م دولت ویق تروریس ال و تش ه اعم تهم ب ی در دوران . م ر، حت رف دیگ از ط

اوزات » اعالم شده«جنگ های ا، تج وق اروپ دیمی حق ت ، در اشکال ق ا دول ت ب دول

اران از قرن . تروریستی رایج بود ه در طی ها پيش، از بمب م و بيش شدیدی ک های ک

. دو جنگ جهانی اخير انجام شد، ارعاب مردم غيرنظامی حربه ای معمولی بود

ورد م در م ه ای ه د کلم ا بای ه » اصطالح«در اینج ویيم ک ی بگ ين الملل م ب تروریس

ان است آبشخور گفتمان ن اصطالح را . های سياسی رسمی در همه جه در بسياری ای

بعد از یازده سپتامبر، اکثریت قریب . از قطعنامه های رسمی سازمان ملل هم می بينيم

د (به اتفاق نمایندگان د دی ق، بای م اکثریت مطل زی .) درست به خاطر ندارم؛ شاید ه چي

ی م ين الملل م ب ه تروریس ر، طی ی را ک ن ام ه ای انطور ک د؛ هم رده ان وم ک د محک نامن

ته، سال ای گذش اده استه اق افت ار اتف دین ب ان . چن ان در جری وفی عن ه ک ایی ک ا ج ت

ری ه پيش از رای گي ی ک ه بحث های فراوان جلسه ای که از تلویزیون پخش می شد ب

ا : انجام شده بود اشاره کرد و گفت اده می شدند ت دگان آم ه نماین حتی در لحظه ای ک

ت ی از دول د، بعض ت آن رای دهن ه محکومي ورد ب ا، در م ت ه ن برداش نی ای روش

الک ی و م ين الملل م ب ار از تروریس وند، اظه ی ش ایی ان م ب شناس ه موج ایی ک ه

د د کردن ن برداشت. تردی ه در ای زی ک ل چي ه است؛ مث ا غيرنقادان گ، جزمی ی ا، گن ه

ا ود ت ی ش ن نم انع از ای د، م نگينی دارن دهای س ه پيام وقی ک اهيم حق ياری از مف بس

ا های موج قدرت ود و به اصطالح مشروع، آنگاه که به نظرشان مناسب برسد، از آنه

. استفاده نکنند

تروریسم چيست؟

٦

ه احب فرصت طلبان ه درد تص تر ب د، بيش ر باش بهم ت ی م ه بينش ر چ رعکس، ه ب

رین بحث فلسفی یوانگه. می خورد دون کمت ه و ب ين تصميمات عجوالن ال هم ، به دنب

ی و اعالن مح ين الملل ه دولت در مورد تروریسم ب ل ب ه سازمان مل ود ک کوميت آن ب

ه ر ب د، در براب ه مناسب دی آمریکا اجازه داد تا برای حفاظت خود، از هر وسيله ای ک

. استفاده کند» تروریسم بين المللی«اصطالح

ا حت ه عقب برنگردیم و ی ر ب ا تکرار یحاال اگ ن روزه ه درستی ای ه ب زی را ک ، چي

ه تروریست ی م ویم ک ذکر نش ود مت ا م ش د، در مقطعی ه ارزان یتوانن ه مب ه مثاب ، ب

د رار گيرن تایش ق ورد س وروی در (آزادی م غالگران ش ه اش ارزه علي ثال در مب م

ع شوند ) افغانستان يح واق ه اغلب (و در مقطعی دیگر به عنوان تروریست مورد تقب ک

تند لحه هس ان اس ا هم ارزان و ب ان مب ورد ). هم ه در م يم ک وش کن د فرام ذا، نبای معه

، کرس و یتشخيص ملی یا بين المللی بودن تروریسمی که تاریخ الجزایر، ایرلند شمال

رو ی روب ا مشکالت فراوان رار داده است، ب عاع ق رائيل و فلسطين را تحت الش ا اس ی

. خواهيم بود

ر ی در سرکوب الجزای ا ی هيچکس نمی تواند منکر شود که نوعی تروریسم دولت ه

ه از ت فرانس ط دول ا ١٩٥٤توس ت ١٩٦٢ت ته اس ود داش م یوانگه. وج ، تروریس

را مبارزان الجزایری تا مدت ی تلقی می شد؛ زی ده ای محل وان پدی ه عن دی ب های مدی

ان د؛ هم ه حساب می آم طور الجزایر، در آن زمان، بخشی از سرزمين ملی فرانسه ب

ی ی معرف ت داخل ی و امني ات پليس وان عملي ه عن ز ب ه ني ت فرانس م دول ه تروریس ک

ا سال، در سال تازه، پس از گذشت ده . می شد ن ١٩٩٠های ه ه ای مجلس فرانسه ب

د )ییعنی مقابله بين الملل (داد » جنگ«مخاصمه عنوان ه بتوان ن هدف ک ا ای م ب ، آن ه

. های فرانسوی پاسخ مثبت دهد به مطالبه حقوق بازنشستگی پارتيزان

ی بایست و می شد، برای توصيف کرد ؟ اینکه م ی این قانون چه چيزی را آشکار م

ق ه ح ه و ب ر محجوبان يش از آن در الجزای ه پ زی ک ایع«چي ود، » وق ده ب ده ش نامي

ر داد ا آن روز را تغيي ده ت تفاده ش اوین اس امی (عن ومی از ن ان عم ر، اذه ار دیگ یکب

نشر کارگری سوسياليستی

٧

ز «مناسب برای آن ات یاز طرف .) محروم شد » چي وان عملي ه عن اق مسلحانه ب ، اختن

دیل شد و از طرف دیگر، از » جنگ«مرتبه به تروریسم دولتی یک پليس داخلی و تب

ت ا، تروریس ی از دني س، در بخش عظيم ن پ ارزان راه آزادی و ای وان مب ه عن ا ب ه

روه . قهرمانان اسقالل ملی شناخته شده و می شوند ا، تروریسم گ های مسلحی و ام

ل ک أکه ت ه رسميت شناختن آن را تحمي ا سيس دولت اسرائيل و ب ود ی ی ب ا مل د، ِآی ردن

ا؟ ی های مختلف تروریستی فلسطينی امروز؟ یا ایرلند ؟ و همينطور گروه یبين الملل ه

هایی که عليه شوروی می جنگيدند؟ و یا چچن ها؟ ی یا افغان

ا ی ، تروریسمی م یاز چه زمان ه تنه تواند به این عنوان دیگر تقبيح نشود و به مثاب

وان ! مورد ستایش قرار گيرد؟ یا برعکس منبع و امکان مبارزه مشروع ا می ت در کج

رای يس و ارتش؛ مرز دخالت ب ين پل رار داد؟ مرز ب ی را ق ين الملل ی و ب ين مل مرز ب

و جنگ؛ فرق تروریسم و جنگ؛ مرز بين نظاميان و مردم غيرمسلح در » حفظ صلح «

ه ای یک ا حمل اعی ی ات دف ه امکان ه «سرزمينی و در ساختارهایی ک مينأ ترا» جامع

می کنند، در کجا است؟

ه ن کلم ه«م ار م » جامع ه ک ی ب وری و کل ين ط وارد ی را هم را، در م رم؛ زی ، یب

د و ه دولت ان مجموعه های سياسی کم و بيش سازمان یافته و فعالی وجود دارند که ن

ا دولت خودگردان ل آنچه، امروز، فلسطين ی د؛ مث القوه ان نه غيراز آن؛ بلکه دولت ب

. ی ناميمفلسطين م

٢٠٠٤فوریه آزیتا نيکنام: ترجمه نشریه لوموند دیپلوماتيک محفوظ استیکليه حقوق برا

http://ir.mondediplo.com/article٢٦٤.html

.١٣٨٢روبرت هاکوپيان، آبان : بازنویس

http://www.javaan.net/nashr.htm: : آدرس انترنتی کتابخانهآدرس انترنتی کتابخانه

٣XX, UK BM Kargar, London WC١N: : آدرس پستیآدرس پستی

yasharazarri@yahoo.com: : ایملایمل

یاشار آذرییاشار آذری: : مسئول نشر کارگری سوسياليستیمسئول نشر کارگری سوسياليستی