ÎÁÅÊÒÈÂ 21

Ïðåç ôåâðóàðè ñî-

öèîëîãè÷åñêàòà àãå-

íöèÿ “Àëôà Ðèñúð÷”

ïðåäñòàâè ðåçóëòàòè-

òå îò ïðîó÷âàíå íà îá-

ùåñòâåíèòå íàãëàñè

êúì èíòåãðèðàíîòî îá-

ðàçîâàíèå íà äåöàòà

ñ óâðåæäàíèÿ. Îò÷èòà

ñå âèñîêà ïîäêðåïà

íà ïðèîáùàâàíåòî,

êàòî ïîäðîáíî îáà÷å

ñå ïîñî÷âàò è ñòðàõîâåòå íà ÷àñò îò ðîäèòåëèòå íà “çäðà-

âè äåöà”. Êîãàòî â ñóòðåøíèÿ áëîê íà ÁÒÂ îáñúæäàõà

òåìàòà, âîäåùèÿò Áàðåêîâ ïàòîñíî íàðå÷å õîðàòà ñ âúç-

ðàæåíèÿ êúì âúçìîæíîñòèòå íà ïîäîáíî îáó÷åíèå...”-

ðîäèòåëè-äåáèëè”. È çà âñåêè ñëó÷àé ãî ïîâòîðè íÿêîë-

êî ïúòè, äà íå áè íÿêîé äà íå ãî å ðàçáðàë.

Òîâà ìå íàêàðà äà ñå çàìèñëÿ äîêúäå ñòèãàò ïðà-

âàòà íà ìåäèèòå. Îñòàíàëè ëè ñà ïðàâà íà ÷îâåêà, êà-

òî ïðàâîòî íà ñîáñòâåíî ìíåíèå, êîåòî äà å ðàçëè÷-

íî? Äàëè íàé-óñïåøíèÿò ìîäåë çà ñïðàâÿíå ñ íåòîëå-

ðàíòíîñòòà å îòíîâî íåòîëåðàíòíîòî îòíîøåíèå?

Êíèãàòà íà Âåñåëà Òàáàêîâà “Ïðàâàòà íà ÷îâåêà è

ìåäèèòå” ìå óòåøàâà, ÷å íå ñàìî àç òúðñÿ îòãîâîðèòå

íà ïîäîáíè âúïðîñè è íå ñàìî àç íå ìîãà äà ñòèãíà äî

åäíîçíà÷íîòî èì ðàçðåøàâàíå.  íåÿ òÿ ïîñî÷âà ðàç-

ëè÷íè ïðèìåðè è êàçóñè îò áúëãàðñêàòà è ìåæäóíàðîä-

íàòà æóðíàëèñòè÷åñêà ïðàêòèêà, êîèòî ïîäñêàçâàò ñëîæ-

íîñòòà íà ïðîáëåìà ñ òîëåðàíòíîñòòà è ïðàâàòà. Ìè-

øåë Ôóêî êàçâà, ÷å ìîæåì äà áúäåì ñàìî íà ñòðàíàòà

íà òîëåðàíòíîñòòà. Íî íèêîé íå ìîæå äà äàäå âÿðíàòà

�íà ñâåòà, ïðàâîñúäèåòî íå å â ñúñòîÿíèå êàòî ðîäè-

òåë äà äîíåñå ñèãóðíîñò íà õîðàòà. Ñòàðèÿò ìèò çà âåçäå-

ñúùàòà ñèëà íà ïðàâîòî å âå÷å ðàçáèò. Ïîðàäè òîâà, êîë-

êîòî è öèíè÷íî äà å, Ìåæäóíàðîäíèÿò ñúä íà ÎÎÍ ñå

àáñòðàõèðà îò ñòðàäàíèÿòà è ïðåäðàçñúäúöèòå. Òîé îñ-

òàâè ìîðàëúò íà ñòðàíà, êîãàòî àíàëèçèðà ïðîáëåìèòå,

ðàçëè÷íèòå ïðåäïî÷èòàíèÿ è ïîñëåäèöèòå íà âúçìîæíèòå

ðåøåíèÿ.

Çà ïðàâíèòå ðåàëèñòè ïðàâîòî å òåõíîëîãèÿ èëè èí-

ñòèòóöèÿ, îðãàíèçèðàíà îêîëî èçïúëíåíèåòî íà íåîáõî-

äèìèòå çà îáùåñòâîòî çàäà÷è. Ìàêàð êîíâåíöèÿòà íà

ÎÎÍ ñðåùó ãåíîöèäà äà èìà ñâîÿ öåë, ñâúðçàíà ñ íà-

êàçâàíåòî íà èçâúðøèòåëèòå íà òîâà ïðåñòúïëåíèå, öåëòà

íà ïðàâîòî èìà ïî-âèñøà öåë. Ïúòÿò íà ïðàâîòî âîäè êúì

ìèð è ñúçèäàíèå. Çàòîâà öåëèòå íà îòäåëíèòå êîíâåíöèè

è çàêîíè òðÿáâà äà ñà ÷àñò îò òîçè ïúò, à íå íåãîâè ðàç-

êëîíåíèÿ.

Êîëêîòî è ïàðàäîêñàëíî äà èçãëåæäà, ìîðàëúò â êðàé-

íà ñìåòêà ïîáåäè. Ìåæäóíàðîäíèÿò ñúä ïîñòúïè ìîðàë-

íî êàòî äàäå øàíñ íà ìèðà â Áîñíà è â Çàïàäíèòå Áàëêà-

íè. Êàòî îòêàçàõà äà ñå íàìåñÿò êàòåãîðè÷íî, ìåæäóíà-

ðîäíèòå ñúäèè çàÿâèõà, ÷å â òîçè ìîìåíò äðóãè ñðåäñòâà

òðÿáâà äà áúäàò èçïîëçâàíè â îòãîâîð íà èçâúðøåíîòî

çëî. Òúðñåíåòî íà îòãîâîðíîñò ñðåùó Ñúðáèÿ íÿìà äà ïî-

ìîãíå çà óñòàíîâÿâàíåòî íà èñòîðè÷åñêàòà èñòèíàòà. Òî-

âà å ðàáîòà íà èñòîðèöèòå. Ñïðàâåäëèâîñòòà çà æåðòâè-

òå ìîæå äà ñå òúðñè íå â äåëà ñðåùó äúðæàâèòå, à ñðåùó

îòäåëíèòå èçâúðøèòåëè íà ïðåñòúïëåíèÿ. Íå ïðîòèâîïîñ-

òàâÿíåòî ìåæäó ìþñþëìàíè è ñúðáè, à èíñòèòóöèîíàëíè-

òå ðåôîðìè è ñúòðóäíè÷åñòâî ñà êëþ÷à êúì äúëãîòðàéíèÿ

ìèð è ðàçâèòèåòî â áúäåùå.

Áîñíåíñêèòå ìþñþëìàíè íå ïîëó÷èõà èñêàíèòå ìàòå-

ðèàëíè êîìïåíñàöèè ïî òîâà äåëî. Òå îáà÷å áÿõà êîìïåí-

ñèðàíè ìîðàëíî. Òå ïîëó÷èõà óäîâëåòâîðåíèå îò ðåøå-

íèåòî, ÷å Ñúðáèÿ å âèíîâíà çà òîâà, ÷å íå å âúçïðåïÿ-

òñòâàëà èçâúðøâàíåòî íà ãåíîöèä â Ñðåáðåíèöà. Îñâåí

òîâà áÿõà óâåëè÷åíè øàíñîâå çà ïðèêëþ÷âàíå íà ðàáî-

òàòà íà ìåæäóíàðîäíèÿ òðèáóíàë ñ îñúæäàíåòî íà ãëàâ-

íèòå îáâèíÿåìè Ìëàäè÷ è Êàðàäæè÷. Ñëåä ðåøåíèåòî

íà Ìåæäóíàðîäíèÿ ñúä íà ÎÎÍ Áåëãðàä íÿìà ïîâå÷å

îñíîâàíèÿ äà âúçïðåïÿòñòâà èçïðàâÿíåòî íà ïîñëåäíèòå

ïðåä òðèáóíàëà â Õàãà.�

ðåöåïòà êàê äà çàñòàíåì íà òàçè ñòðàíà. Ìèíàâàéêè

åëåãàíòíî ïðåç äåáàòèòå îêîëî “åçèêà íà îìðàçàòà” â

ÑÀÙ è Åâðîïà, Òàáàêîâà ïîêàçâà, ÷å âñåêè ñëó÷àé å

ñàì çà ñåáå ñè. Ïîíÿêîãà ìåäèèòå íàìèðàò îñíîâàíèÿ-

òà äà îòðàçÿâàò íåòîëåðàíòíîñòòà, íî ïîíÿêîãà ñå âúç-

äúðæàò äà ãî ïðàâÿò. Âúïðîñ íà íàòðóïàíà ñîöèàëíî-

èñòîðè÷åñêà êîìïåòåíòíîñò ó ìåäèè è æóðíàëèñòè. Èç-

ãðàæäàíåòî íà äóõ íà ñúâìåñòíî ìèðíî ñúùåñòâóâàíå

íà “äðóãîñòòà” ñ îñòàíàëèòå å óñèëèå íà âñè÷êè ó÷à-

ñòíèöè â ñîöèàëíèÿ æèâîò. Êîëêîòî îáà÷å ñå óâåëè÷àâà

íàòèñêúò íà ìåäèèòå è ðàçëè÷íèòå îðãàíèçàöèè äà áú-

äåì òîëåðàíòíè, òîëêîâà ñå óâåëè÷àâà è åñòåñòâåíàòà

êîíòðà-ðåàêöèÿ íà íåòîëåðàíòíîñòòà. Àêî ïîãëåäíåì

êàê ñå ðàçâèâàò ìåäèèòå, áúðçî ùå óñòàíîâèì êàê îò-

äåëíèÿò èíäèâèä å ðàçðåøèë ìåäèèòå äà “îêóïèðàò” ïðà-

âàòà ìó. Äà ðàçðåøàâàò ëè÷íèòå ìó êàçóñè âìåñòî íåãî,

äà àäâîêàòñòâàò íà íàðóøåíèòå ìó ïðàâà ïóáëè÷íî. Òà-

çè âñåñèëíîñò íà ìåäèèòå å äîâåëà ÷îâåêà äî ïúëåí

îòêàç íà âúçìîæíîñòòà çà ðåàêöèÿ, êîãàòî ñúùèòå òåçè

ìåäèè íàðóøàâàò ïðàâàòà ìó. Ìåäèèòå ãëåäàò íà íàñ

êàòî íà “ñòîðèòà” êàòî áåçêîìïðîìèñíî ïðåãàçâàò ïðà-

âîòî íè äà íå áúäåì ïóáëè÷íè, êîãàòî èñêàìå.

Âåñåëà Òàáàêîâà ïðåäëàãà åêñêóðçèÿ êúì ïðàâàòà

íà õîðàòà è ïðåñå÷íàòà èì òî÷êà ñ ìåäèèòå. Òÿ å ñèñ-

òåìàòè÷íî ïîäêðåïåíà îò äîêóìåíòè, íî è âëèçà âúâ ôè-

ëîñîôñêîòî òúðñåíå íà îíçè îïðåäåëåí îò Ôðàíñèñ

Ôóêóÿìà Ôàêòîð Õ, êîéòî å ïðèòåæàíèå íà âñåêè ÷î-

âåê è äîñòàòú÷íî îñíîâàíèå äà ïðèçíàåì ïðàâàòà ìó.

Äàëè ùå ãî îòêðèåòå â ðåëèãèÿòà, ìåäèöèíàòà èëè ëèáå-

ðàëèçìà, íÿìà çíà÷åíèå. Ñâîáîäàòà è ïðàâàòà íå ñà

äàäåíîñòè, à òúðñåíå. Íà òÿõíîòî òúðñåíå å ïîñâåòåíà

è êíèãàòà.�

 ÒÚÐÑÅÍÅ ÍÀ ÒÎËÅÐÀÍÒÍÎÑÒÒÀ

Âÿðà ÀÍÃÅËÎÂÀ