The Official Organ Democratic Party of Kurdistan - I ran

No: 493 5 Sep 2008

KURDISTAN NO:660 July 2015

The Organ of Kurdistan Democratic Party-Iran

به ر له مااڵوایی

ماڵپه ڕی ناوه ندیی حیزبی دێموکراتی کوردستان، رۆژنامه ی »کوردستان« له تۆڕی جیهانیی ئینتێرنێت دا:

ئیمەیل و ته له فوونی ته شکیالتی نهێنی:+9647508578190

Tashkilat.kdp92@gmail.com

www.kurdistanukurd.cominfo@kurdistanukurd.org info@kurdistanukurd.com

www.kurdch.tv Hotbird:6 13 MHz 11137polarization: horezental-SR: 27500 - FEc : 3/4

Radiodk59@gmail.com

کە خەمێکی گەورەی سەرچاوەگرتوو لە کارەساتێکی نەتەوەیی دەبێتە میوانم، کە ژانی نووسینێک بۆ ماتەمی مەرگی بە کۆمەڵی الوانی نەتەوەکەم دەمگرێ، کە دەمەوێ هەژاندوومی، کە بێ ڕووداوێک شایانی بڵێم شتێک دەقێک، دێڕێک، دەستەواژەیەک، وشەیەک، بۆ دەگەڕێم پێ خۆمی هەستی کەم بەیان پێ خۆمی دڵی قسەی دەربڕم، تووڕەیی خۆمی پێ وێنا کەم. لە نێو شوێنەواری بیستوومە و هەرچی خوێندوومەوە، هەرچی جێماوی بە کۆڵەواری هەژارانە و پاشخانی لە دەگەڕێم، دیتوومە، فکری و ئەدەبیی خۆمدا، گەشتیک دەکەم، چەرخێک دەخۆم، جاری وایە زایەڵەی دێڕە شێعرێک بە دەنگی گۆرانیبیژێک، سروودخوێنێک، یا ڕستەیەک لە وتەی ئەکتەری ڕۆمانێک، فیلمێک، فریام دەکەوێ. ئەمشەویش کە دەمەویست هەر بم وجەخاری خۆم هەر باخچەیەک، گوڵەکانی هەموو هەڵوەڕینی خەمی بم و خۆم لە پڕ گۆڕەپانێک دیمەنی لە ڕامان ئازاری بم و خۆم هەر دروێنەکراو، بێشەاڵنێکی مامۆستا شێعریی دەقێکی خوێناوییەم، کوردستانە ئەم الوانی لەتوپەتبووی الشەی

شێرکۆ بیکەس فریام کەوتەوە:

»کوردستانم برینێکە، برین لقی داربەڕووەواز لەو برینەم بهێنن،

لێی گەڕێن با پەل و پۆی سووری بهاوێ و سێبەر بۆ ئازادی بکا،

من هەر چاوی دارستانی گڕ تێبەربووی خۆم شک ئەبەم ئێشکم بگرێ.من هەر خوێنی لەبەر ڕۆیشتووی ئەم شاخانەی خۆم شک ئەبەم

هەڵ بستێت و پێشم کەوێ.واز لەو برینەم بهێنن،

زریان شەوە و قیبلە نمای ملم مۆمە،بایەوانی ئەو کەشتییەش هەر چارۆکەی سەری خۆمە.

هەر خۆمهەر خۆم،

من خوا نیم و لەوەتەی هەم هەر تەنیام وکوردستانیش باوەشی عەشقی دایکێکە

وەکوو مێژوو سک سووتاوە و چاوەڕێمە...«

**ئەو سەدان الوەی ڕۆژی شەممە ٢0ی جوالی رابردوو، لە شاری پرسووس، لە لە بە خۆراکی مەرگ، ئاگر و دووکەڵ دا ڕۆیشتن و بوون بە گەرووی چاوتروکانێکدا شارە جۆراوجۆرەکانی باکووری کوردستان و واڵتی تورکیەوە هاتبوون تا بە هانای شاری کۆبانێوە بچن. ئەوان کە لە بزە و قاقای دەمیان دا،کۆتری خەندە و، لە چاویاندا، ئەستێری پڕ لە ورشەی هیوا بەدی دەکرا، هەڵگری سروودی ئاوەدانی بوون، بەستەی ئاشتی و تەبایی و خۆشەویستیان دەچڕی، پەیامی ژیان و ژیانەوەیان پێ بوو. هاتبوون تا دەستیان تێکەڵی ئەو دەستانە بکەن کە دەیانەوێ شاری کۆبانێ، سەمبولی سەدەی بە ئەو شارەی کۆبانێ، بنێنەوە. بنیات وێرانەکانی خۆی لە سەر بۆ خۆڕاگری، ٢1خۆڕاگرییە حەماسی و پڕشانازییەکەی دانیشتوان و پاریزەرانی بەرامبەرلەشکری مەرگ و تاریکی، لە شارێکی دەیان ساڵ پشتگوێخراو و فەرامۆشکراو، بوو بە ناودارترین شاری ئەم یەک ساڵەی رابردوو، نەک هەر هەست و سۆزی تاکی کورد لە هەموو گەیاندوون تێی جوواڵندوە. دیکەشی نەتەوەکانی الوانی ویژدانی بەڵکوو بەشەکان، کە خۆڕاگری و شەڕی کۆبانێ و کۆبانێپارێزان بەرامبەر سوپای جەهل و نەزانی، نەک شەڕی نەتەوەیەک بەڵکوو شەڕی بەشەرییەتە لە گەڵ خێوی تاریکی و تیرۆر و وێرانی. کۆبانێ کە ئەستێرە هەرە درەوشاوەکەی مێژووی نوێی خەبات و خۆڕاگریی نەتەوەی کوردە، لە دنیای بەگوندبووی سەردەمی بەجیهانیبوون دا، بوو بە هیمای سەرکەوتنی تاریکیدا، بوو بە سەمبولی بە چۆکداهێنان و تیکشکاندنی مەرگ و ڕووناکی بە سەر دڕندەیی و وێرانی. هێمایەک کە بۆ ماوەی چەند مانگ ڕووناکیخوازان و مرۆڤدۆستان لە سەرانسەری جیهان ساتبەسات لە گەڵی دەژیان و شکان و سەرکەوتنەکەیان بە هی

خۆیان دەزانی.زانینی حەاڵڵ بە هۆی بە بووە کە کۆبانێیە ناوبانگی ناو و لە وەحشەت ڕق و کوشتنی بە کۆمەڵی ئەو کچ و کوڕانەی بە دەم بانگەوازی ئاوەدانکردنەوەی کۆبانێیەوە دەستوێکدانی کولتووری بووژانەوەی ژیانەوە و لە تۆقین ترس و یان بوون؟ چوو پێناوی شەکاوە لە زمانییەکان نەتەوەیی و بەرچاوگرتنی سنوورە لە بێ مرۆڤەکان

راگرتنی ئااڵی مرۆڤایەتی و دادپەروەری و پێکەوەبوونی بە ئاشتی دا؟واز لەو برینەم بهێنن!

کردوە. نیشتمانەکەی خۆش نەتەوەیە و ئەم قووتدانی لە مرختان سەدان ساڵە زمانەکەی، دوژمنیی و دژایەتی شارستانەتی، ناوی بە دین، ناوی بە ساڵە سەدان مێژووەکەی و کولتوورەکەی دەکەن. سەدان ساڵە کارەسات بە دوای کارەسات بە سەر دانیشتوانی ئەم خاکە دەهێنن، سەدان ساڵە دەمتان ناوەتە نێو خوێنمان، هەر ماوین و ئەو بۆ بڕۆنەوە هەڵگرن و خۆتان سەری دە ڕاوەستاوین. وبەرامبەرتان نەشکاوین

جەهەننەمەی لێی هاتوون:

»واز لەو برینەم بهێنن،لێی گەڕێن با پەل و پۆی سووری بهاوێ و

سێبەر بۆ ئازادی بکا.«

قادر وریا

»کوردستانم برینێکە...واز لەو برینەم بهێنن«

شکۆی مەرگبۆ دوکتوور قاسملووی مەزن

ئەرسەالن چەڵەبی

ئەو مەزن بوو!شۆڕاوگەی بەسامی نەتەوە کۆنەکان بوو

تەوژمی حیلەکانی _با،هەواڵی سەوزی نیشتمانی پێ بوو.

بە پێچەوانەی ڕوانگە ئەهریمەنییەکانڕەسەن بوو،

بە وێنەی حیکایەتەکانی پاییز.لە سەردەمی هزرە ڕەشەکاندائاوەدان بوو زەینی وێرانی.

ئەو پەڵە خوێنێکی وشک بوو بە داوێنی دەنگە کوژراوەکانخەونی بە دەراوی ڕووناکی دەدی.

وشەکانی گەرم بووبە لێواری کەلێنێک بەرەو گۆڕستان

پەرداخێک فڕینی نۆش دەکرد.

ئەو مەزن بوو!قرمژنەی ئاگری پیتە سەربەستەکان بوو

بزەیەک بوو بە لێوی هەلە مردووەکانی خاکتخوونی تیشکە هەرمانەکان کەوت

هێڵە سوورەکانی دەپاراست وڕەوتە کۆنەکانی دەخوێندەوە.

بە بەژنی مژەوە ڕوانینی شاخی دەناسیبەر لە کۆچی پەپوولەکانی ناخی

رەنگێک بووی لە شێوەی وزەدەرفەتی گوڵ بووی لە خەزاندا

دەگەشاوە باخچەکانی ڕۆچنە نیگای ئەوین.

ئەو مەزن بوو!تاوانی خەفەتێکی بەرز بوو

هەتا سەر ئێسک بەڵێنێکی شەهید بووبڕیاری باڵندەکانی بەختەوەری بوو

باڕن دەکا دروشمەکانی،لە سەرما و سۆڵی کۆمەڵدا.

ژین لە مێشکی ئەودا چرپەیەک بوو بە گوێی نەهاتداهەتوانی هەوێنە زامدارەکان بوو.

ئەو مەزن بوو!لە کونجی چۆڵترین هێمای نیشتماندا،

ڕووباری ئاوەدانی مان بوو.

ئیالم 100 لە ئاگركەوتنە به هۆی ــردوو ڕابـ مانگی ئــه وه ی دوای هێكتار لە دارستانەكانی ئیالم زیانێکی زۆر به سروشت و ژینگه ی لە هێكتار ٢00 ئەمجارەیان گه یشت، کوردستان ناوچه یه ی ئه و دارستانەكانی شاری »سیروان«ی ئەم پارێزگایە بوونە سووتمانی

ئاگر .ــه ڕه وه ــووشــپ پ ی ٢٥ پێنجشەممە، ڕۆژی ــه ل ــاگــره ئ ئـــه و دارستانەكانی ناوچەی پارێزراوی قۆالڕەنگ و دەڕەشای قەلەندەری شاری سیروان لە پارێزگای ئیالم به ربووه و پاش ٢ ڕۆژ ئاگرەکە لە دارستان و بــەردەوام بووە و زیانێكی قەرەبوونەكراوەی هەر

لێرەوارەکان كەوتووە.چاالکێکی ژینگه پاریزی ئیالم ده ڵێ ناوچەی لێرەواری پارێزگای لێ ئاگری بێ لەگەڵ ئێستاشی ئەمساڵەوە ســەرەتــای لە ئیالم بە بــوه و ناوچەیە ئــەم زۆری هــەرە بەشێكی ــەوەو ــوژاوەت ــەك نلێرەوار لە ٦40 هێكتاری زیاتر ئیالم پارێزگای ئاگرو سووتمانی

هەیەو بەشی هەرە زۆری لە دار بەڕوو پێك هاتووە.شنۆ

رۆژی شەممە ٢01٥/٧/1٨)٢٦ی پووشپەڕی 13٩4( ڕووبەرێکی پــووش و پەاڵشی مــەزراو دێمەکاری لە دەغــڵــودان و گیا و فــراوان بڵێسەی خۆراکی بە بوو پیرانشار شنۆ و نێوان سۆفیانی ئاوایی ئاگر. هۆکاری ئەم ئەم ئاگرکەوتنەوەیە ڕوون نەبۆتەوە بەاڵم وەک زۆر لە نموونەکانی دیکەی ئەم دوایانەی ئاگرکەوتنەوەکان، گومانی ئەوە دەکرێ دەست یا دەستانێکی نەناسراو، ئەم ئاگرەیان بەردابێتە و سۆفیان ئاوایی خەڵکی خەڵک. حاسالتی و دێمەکار و مــەزرا ژینگەپاریزانی ناوچەکە بە پەلە خۆیان گەیاندە شوێنی ئاگرەکە و

بە هیممەت و هەرەوەزێکی بەاڵم ئیمکاناتی ساددە و خۆماڵی بە بەربەرەکانییەکی ــاش پ ژینگەدۆستانە، و نیشتمانپەروەرانە

یەکگرتووانە و ماندوویینەناسانە، ئاگرەکەیان کۆنترۆل کرد.

رۆژی دووشەممە ٢٩ی پووشپەڕ بە هۆی باران و هەستانی سێاڵو لە شاری سەقز، زیاتر لە 1000 ماڵ و دوکانی هاوواڵتیان تووشی زیان هاتن .

دیسان ئاگركەوتنەوە زیانی زۆری بە دارستانەكان و ژینگەی کورستان گەیاند

عەلی لەیالخ

لقەکانی کــۆنــتــریــن ــە ل ــاتــر( ــئ )ت یـــان شــانــۆ هونەرە کە مێژووی هاوشانی شارستانیەتەکانە لەسەر ئستۆرەکان. ئەفسانەو بە گــرێــدراوە و شانۆ هونەری سەرهەڵدانی وزەمینەی بەستێن مێژوویی وتوێژینەرانی لێکۆڵەران نــێــوان لــە جیاوازی ڕاوبۆچوون هەیە، هێندێک لە پسپۆران لە سەرەتاوە هەڵ گرتنێک دەڵێن: هونەری شانۆ و السایی کردنەوەیەکە لە بزاوت و ژیمناستیک ــەرەڕای ویست ــەکــان! بـــەاڵم ســ ــاژەڵ ودەنــگــی ئوحەزی مرۆڤەکان بە گێرانەوەی بەسەرهاتەکان ــات کـــردنـــەوەی چــیــرۆکــەکــان ئــەمــە لە ــ و دووپگەڵ لە شانۆگەریی پتەوی پێوەندیی و الیــەک رەت بیرۆکە ئەو لەالیەکتر مــرۆڤ هزروبیری دەکاتەوە چونکە ئاژەڵەکان خاوەنی شعووروهزر نین. بە پێی ئەمە لێکدانەوە زۆربەی هەرەزۆری رەخنەگران ومێژوونووسان هاوڕان لەم بارەوە کە رەنگە ئاییین تەنیا بەستێن نەبێ بەاڵم یەکێک لە بەهێزترین زەمینەکانی سەرهەڵدانی هونەری شارستانییەتە لە بەتایبەتی جیهان لە شانۆیە کۆنەکاندا.چونکە هەمیشە چیرۆکەکان لە کەناری ئایین وئوستۆرەکان سەریان هەڵداوەوە شێوەی بەڕێوەبردنی رێورەسمی ئایین وداب ونەریتەکان هەتا دەگاتە گەمەی مندااڵن هونەری شانۆگەریی لە یەکێک ــاوی ن بە کەئەمرۆ هــەڵــقــواڵوە تێدا حەوتەوانەی هونەر و لە گرینگترین لقی هونەری

نواندن ناسراوە. لە یــونــانــیــەو بنچینە ــە ب وشــەیــەکــی تــئــاتــر بە مانای theater on( راهاتووە کە “تاترۆن”

لە شتێک روانینە.کە مانای سەرەکییەکەی یانی باس کردن و کۆمەاڵیەتیی وسیاسی کێشە و گرفت نواندنی وفەرهەنگی کۆمەڵگە و مێژووی دەگەرێتەوە بۆ یونانی باستان )٤٠٠تا ٥٠٠ساڵ پێش لە زایین(

مێژووی سەرهەڵدان ورەوتی هونەری شانۆ بڵێین هۆگریی ودەتوانین دوورودرێــژە باسێکی بەسەرکۆمەڵگەو هەبۆوە زۆری کاریگەریی و

لــە هــەر واڵتــێــک بــە پێی بــیــروبــاوەڕەکــانــی ئەو بەرێوەوچووە. لێکراوەوە پێشوازی کۆمەڵگە تێکەاڵوێکە زۆرجار واڵتەکان زۆربەی لە شانۆ نواندنی و ئاوازچرین و هەڵپەرکێ هونەری لە وچیرۆکەکانە. ئەفسانەکان و بەسەرهاتەکان هەیە رۆڵێکی ئاکتەرێک هەر شانۆ هونەری لە خۆی ــەکــەی رۆڵ شێوە باشترین بــە ــێ دەب کــە بگێرێ و بێژەری ودەنگ گرینگی تایبەتی هەیە. بــۆ خــۆی خــاوەنــی چەند لقە وەکــوو)بــالــە، کــە هونەری بێگومان پانتۆمیم( کابۆکی، ئۆپێرا، شانۆگەریی پێگەی هاتنە ئاراو گەشەی هونەری سینەما”یە وئەمرۆکە لە هەموو دنیا سااڵنە دەیان واڵتان و دەچێت بەرێوە شانۆگەری فستیڤاڵی کلتوور وبەهێزی کەونارایی لە دەدەن هــەوڵ جیهان بە شانۆ رێگەی لە خۆیان وفەرهەنگی

ناسینی ویەکتر پێوندیی بۆ پردێکە و بناسێنن لەساڵی١٩٤٨لەالیەن رێکخراوی گەالن. هەربۆیە یۆنسکۆ ئەنستیتۆی نێونەتەوەیی شانۆ دامەزرا و هەمووساڵێک لە رۆژی٢٧ی مارس لە سەرانسەر جیهان رێورەسمی رۆژی جیهانی شانۆ بەرێوە دەچێ کە لەم رۆژەدا هەرساڵە لەالیەن ئاکتەر یان دەرهێنەر یان شانۆنوویسێکی بەناوبانگ پەیامێک لەو پاپلۆنرۆدا” و باڵودەکرێتەوە.”ئارتۆرمیلەر

کەسانەن کە بۆ ئەم رۆژە پەیامیان نووسیوە.شانۆ لە سەدەی ١٨ لە سەرانسەری ئورووپا پەرەی ئەستاند و لەسەرەتای ئاشنابوونی ئێران جێگیربوونی کاتی تا رۆژئاوایی شانۆی لەگەڵ

نزیک بە سەدەیەکی خایاند. وسینەما.. نوێی شیعری هــەروەکــوو شانۆ کوردستانەوە دراوسێەکانی لەرێگەی هەر هتد. کلتووری بەهۆی بــەاڵم کوردستان گەیشتوتە فۆلکلۆر لــەبــارەی چ ــوردەواری کـ دەوڵەمەندی خەڵکی هــێــزی بــە پوتانسیەلی ــارەی بـ لــە وچ کورد هەرچەند بە ئارامی بەاڵم بەباشی جێگەی ناساندی بۆ رایەڵیک بۆتە و کــردۆتــەوە خۆی بە فەرهەنگییەکەی کوردوتایبەتمەندییە گەلی دەیان کێشەی سیاسی دیکە. ســەرەرای گەالنی رواڵەتێکی کوردی شانۆی ئەمرۆ وکۆمەاڵیەتی زیڕین و ناسراوی هەیە و چەمکی شانۆ لە گەڵ لەم کوردیش گومان بێ گــرێــدراوەو فەرهەنگ

بەرەیەوە نەتەوەیەکی دەوڵەمەندە.دەرهـــێـــنـــەروهـــونـــەرمـــەنـــدی بــەنــاوبــانــگــی کوردستانی وجیهانی دوکتۆر قوتبەددین سادقی ــارەوە دەڵــێ:”پــیــویــســتــە هــونــەرمــەنــدانــی ــ لــەم ب

شانۆکاری کورد بە متمانە بەخۆ کردن لە رێگەی بە جیهان بسەلمێنن ئەم راستییە نواندنی شانۆ

کە کورد نەتەوەیەکی کلتووربەرزە”لە رۆژهەاڵتی کوردستان سەرەرای پێشوازی نەکردن وپاڵپشتی قایم وتوکمە لە الین کارگێرانی هونەری و هــونــەر نیسبەت بــە حــکــوومــەتــەوە لە باش وچاالکیی هەوڵ کۆمەڵیک بەاڵم شانۆ الیەن هونەرمەندانی دڵسۆزە بەرێوە دەچێ و لە زۆربەی فستیڤاڵەکانی ناوخۆی ئێران ودەروەی

ئێرانیش سەرکەوتنیان بەدەست هێناوە.بە چەندین ساڵە دوکتور قوتبەددین سادقی ماندوو نەبوون و بە شێوەی زانستی لەخزمەتی گــەشــەی هــونــەری شــانــۆی کـــوردی دایـــەو جیا بارهێنانی و گـــرووپ دەیـــان ــدنــی دامــەزران لــە تریبۆنێکی کــردۆتــە شــانــۆی قــوتــابــی، ــەدان سـ

کەونارایی وناساندنی درکــانــدن بــۆ کاریگەر نواندنی لــە نــەتــەوەیــی. ــان ستەمی ودەیـ ــورد کتاران ڕا بگرە لە ئازارەکانی کۆبانێ لە بەشێک هەتا بەرزکردنی دەنگی کیمیاباران کراوی کورد پێشوتر لەسااڵنی حەڵەبچە. و ســەردەشــت لە بەشێکی )وەکـــوو هەڵپەرکێ گــرۆپــی بــۆخــۆی لەوپەڕی کاتێک شانۆ(، هەنەری لە سەرەکی دەوڵەتی پشتیوانی و ماددی پاڵپشتی نەبوونی و دەرکـــەون فستیڤاڵەجیهانیەکان لــە توانیان هەڵپەرکێ و رەسم وباوی کــوردەواری بە دنیا بناسێنن. هەروەها بەدەستهێنانی پلەی یەکەم لە یونان وخەاڵت وەرگرتن لە فەرانسە و بالرۆس نواندنی “شانۆ کە راستییەی ئــەم ــەری دەرخـشانۆ بــێ گــەلــی گەلێکەو هــەر شارستانیەتی

گەلێکی بێ فەرهەنگە”کــەواتــە شــانــۆی کـــوردی هــەرچــەنــد تەمەن کورتە بەمانای شانۆی ئەمرۆیی وتکنیکی بەاڵم بە هۆی هەبوونی ژێرخانێکی بەنرخی فەرهەنگی شانۆیەکی کــورد هونەرمەندانی لێهاتوویی و

داهاتوودارە. شانۆی فستیڤاڵی هەرساڵەی بەرێوەچوونی شاری سەرشەقامی شانۆی وهــەروەهــا سەقز مەریوان مزگێنی بەخشی داهاتوویەکی گەشە بۆ

ئەم هونەرە رەسەنە...............

ژێدەر: ماڵپەری گرۆپی تئاتری گرتە، ماڵپەری شارنیۆز، ماڵپەری شانۆی کوردستان.

ئەدەبی فۆلکلۆر بناغەیەک بۆ نوێخوازی

مێژووی ئەدەبی کوردستان لە کۆنەوە هەتا ئێستا هەوراز و لێژییەکی زۆریی تێپەڕاندووە دەوڵەتێکی نەبوونی هــۆی بە داخـــەوە بە و کوردی بەشێکی زۆری لە ناو ئەدەبی زارەکی دا ماوەتەوە و نەنووسراوەتەوە، هەر ئەوەش وای کردووە کە زۆر یەک لە دەقەکانی ئەدەبی بفەوتێ ئێستا دەگاتە تا کۆنەوە لە کــوردی نــەوەی نــاتــەواوی گەیشتبێتە دەســت بە یــان جۆراوجۆر هۆکارگەلی بابەتەش ئەو نــوێ.

دەگرێتەوە و هەر کامەی کۆمەڵێک پرسیار دەگرێتە خۆ.سەردەمی خۆی لە ئەمریکای التین پاش شەڕی جیهانی و قەیرانە و نــووســەران الیــەن لە ئەدەبی بەهێزی گوتارێکی کۆمەاڵیەتییەکان شاعیرانەوە پێشکەش بە ئەدەبی جیهانی کرا و گەلێ دەقی شیعریی و چیڕۆک و ڕۆمانی بەهێزی لێ کەوتەوە و رۆژ لە دوای رۆژ هەنگاویی ئەدەبی ئەو واڵتانە بەپێزتر و گەشاوەتر دەبوو. رەنگە گرینگترین هۆکار بۆ ئەو بابەتە ئەوە بێت کە واڵتانی ئەمریکای التین هیچ کات لە ئەدەبی فۆلکلۆری نەتەوەیی و مێژووی کۆنی داب و نەریتی خۆیان دانەبڕان و بەردەوام لە هەموو دەقەکانیان ئەو بابەتە کۆن و مێژووییانە رەنگی داوەتەوە و زیندوویان راگرتووە. بە خوێندنەوەی دەقەکانی بورخێس، مارکێز، ئۆکتاویوپاز و هتد.. دەگەینە ئەو راستییە کە ئەدەبی فۆلکلۆر، ئەفسانەکان و حکایەتە کۆنەکان بۆتە بناغەیەک بۆ گێڕانەوەیەکی نوێتر

لە بەرهەمەکانیاندا. هەر وەک ڕوون ئاشکرایە نەتەوەی کورد و هەروەها ئەدەبی کورد بە وێنەی واڵتەکانی ئەمریکای التین لە ئەدەبیاتی زارەکی و مێژووی کۆن و بە بایەخی فۆلکلۆر بێبەش نەبووە و رەنگە ئەگەر زۆرتریشی نەبێ کەمتریشی نەبووە، جێی ئاماژەیە کە نەتەوەی کورد بە پێی هەر ناوچە و لە هەندێک جێگا دا بە پێی هەر شار و بگرە گوندێکیش خاوەنی حیکایەت و ئەدەبی فۆلکلۆری تایبەت بە خۆی بووە و هەر ئەوەش بۆمان ڕوون دەکاتەوە کە نەتەوەی کورد چ سامانێکی بە بایەخی لە ئەدەبی فۆلکلۆر و حیکایەتە کۆنەکانی بۆخۆی مسۆگر کردووە. واتە کون بە ئەفسانە بە کەلێنی جوگرافیای کورد خاوەنی کۆمەڵێک کون و کەلێن لەوان کام هەر کە خۆیەتی بە تایبەت بــاوی و بەیت و حیکایەت و دەشتوانێ و هەیە هەڵسەنگاندنی و لێکۆڵینەوە ساڵ ساڵیانی جێگای دڵنیاییەوە ئەدەبی فۆلکلۆر بە بکا. ڕوانگەیەکی تری هزریمان بۆ وێنا دەتوانێ بناغەیەکی پتەو و بە پێز بێ بۆ ڕوانینێکی نوێتر و داهێنانەتر. ڕابــردوو دەهــەی لە چەند تایبەت بە کورد نووسەر و شاعیری چەندە حەولی داوە خۆ لە قەرەی ئەو دەقە کۆنانە بدا و بە شێوەیەکی چەندە کورد الوی نووسەری کاتەوە؟ زیندووی داهێنانەتر و نوێتر تا خۆیەتی؟ نەتەوەی باوەکانی و بەیت و فۆلکلۆر ئەدەبی ئاگاداری چ ڕادەیــەک خوێندوویەتەوە؟ بــەردەوام لە دەیەی ڕابــردوو بە تایبەت لە الیەن شاعیرانەوە بانگەشەی نوێبوونەوە و نوێخوازیی و...، کراوە، ئەوە لە کاتێکدایە کە لە درێژەی ئەو سااڵنە هیچ حەولێک و بانگەشەیەک دەقەکۆنەکانی و باوەکان و بەیت سەر لە چاالکی و خوێندنەوە بۆ ئەدەبی کوردی نەدراوە و بە تەواوی کەوتۆتە پەڕاوێزەوە، نووسەری کورد بەردەوام لە حەولی نوێخوازی و دەقی مۆدێڕن و بگرە پۆست مۆدێڕندا خول دەخوا و تا ئێستاش دەقێکی جیددی و زیندوو نەبیندراوە و باڵو نەبۆتەوە و بەردەوامیش لە درێژەی ئەو سااڵنەدا لە گەڵ قەیرانی

نەبوونی خوێنەر ڕووبەڕوو بۆتەوە، دەکەن مۆدێڕنیتە« و »نوێخوازی بانگەشەی کە شاعیرانەی ئەو پەڕی لەو و دابــڕاون کوردی ئەدەبی دەقەکۆنەکانی و کۆمەڵگا لە و لە پێش خەڵک و بە درێژایی ساڵی نووری یان هەورەکانەوە دەفڕن،

کۆمەڵگای خۆیانن یان لە خولیا و خەیاڵی جادووگەرانە دا دەژین!!

ژماره : ٦٦٠

٢٢ی جوالی ١٣٩٤

٣١ی پووشپەڕی ٢٠١٥

ئەرسەالن چەڵەبی

شانۆی کوردی؛ تەمەن کورت وداهاتوودار

رۆژنامەیژماره : ٦٦٠ ٣١ی پووشپەری ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥ ١٠

سیال ئۆلۆڤێرتی

لە ماوەی ٥٠ساڵ تێ کۆشانم هەاڵیسانی بەرەنگاربوونەوەی بۆ ــارێــک هــەمــووکــات ــەڕ، پــرســی ــ شـچۆن ئەویش بووە، لەبیروزەینم دا دەبێ لە گەڵ توندوتێژی سەرەرۆیانە بەکار هێز هــەمــان ئـــەوەی بــەبــێ ئێستا بینەوە؟ رووبـــەروو بەرین، ئێوە لەگەڵ وەحشیگەری رووبەروو وکەڵگایی ملی زۆرە چ ــنــەوە، دەبکردنی منداڵێکی بزۆز بێ لە یاریگە، یان بنەماڵە، نێو توندوتێژی یــان لە هەنووکە شەروپێکدادانەکانی لەگەڵ کــە ســووریــا شەقامەکانی وتــۆپ رووبــەروون، تانک هێرشی رێکارکار کاریگەرترین و باشترین توندوتیژی شێوە بەهەمان چیە؟ نـــوانـــدنـــە؟ چــــۆک دادانــــــــە؟ یــان

بەکارهێنانی زەبروزۆری زیاترە؟بۆ ئـــەوەم منداڵییەوە لــە هــەر پــرســیــارە کــە مــن چــۆن دەتــوانــم بە ببمەوە، زۆرەمــلــی بــەرەنــگــاری ملهۆڕێکی بە ببم خۆم ئــەوەی بێ تەمەنم کــە بیرمە لــە بــێــشــەرم؟« ــاڵ بـــوو، ڕامـــاوی ــە ١٣ســ نــزیــک برەنگی تلەویزیونی ســەیــرکــردنــی بەفریلەکەی لە پڕ و وسپی رەش لــە کاتێکدا ــووم. راســـت بـ ــەوە مــاڵسووڤیەتی یەکیەتیی هــێــزەکــانــی ئەوکات بە تانک و تۆپەوە دەچوونە نێو شاری بۆداپێست و دەمدیی کە بوون، من قەت بە هەر مندااڵنێک تانکەکان پێش دەخستە خۆیانیان بــەســەرجــەســتــەی تانکەکانیش و خێرا ــوون. ــ دەب رەت ئــەومــنــدااڵنــە رۆیشتمە قاتی سەرەوە دەستم دایە جانتای وبەستنی تەیارکردن خۆ

سەفەر.دایکم هات و گوتی: »دەزانی چ

دەکەی؟«گوتم: »دەچمە بۆ بۆداپێست«.

ــرســی: »بـــۆ لـــەوێ چ ــم پ ــک دایخەبەرە؟«

ــدااڵن ــ ــن ــ ــم: »لـــــــــەوێ م ــ ــوتـ ــ گـدەکوژرێن، رووداوگەلێکی ترسناک

خەریکە روودەدا« »ئەوەندە گوتی: واڵم دا لە ئەو

گەمژە مەبە«.منیش دەستم کرد بە گریان.

دایکم لە من تێ گەیشت و گوتی: گرینگە. بابەتەکە ــارە وادی باشە «بەاڵم تۆهێشتا زۆر بچووکی وهیچ پێویستت ناێت. دەستت لە شتێک یارمەتیت منیش هەیە. ڕاهێنان بە

دەدەم. جارێ جانتاکەت بکەوە!«بەو شێوە بوو کە من راهێنانی پێویستم بینی لە تەمەنی ٢٠ساڵی دا ــا کــــارم کـــــرد. بـــەاڵم ــق ــری ــاف لـــە ئتێگەیشتم کە بنەرەتی ترین ئەسڵێک کە دەبــوا فێری ببم و لە درێژەی نەبووم. فێری ڕاهێنان قوناخەکانی چ توندوتیژی بزانم دەمهەویست ســەرکــوت هــەیــە؟ کاریگەرییەکی کردن چۆن؟ لەوکاتەوە تاکوو ئێستا زۆردارەکــان کە تێگەیشتووم لەمە بەکار توندوتیژی رێگەوە سێ لە

دەهێنن:توندوتیژیی سیاسی بۆ نانەوەی ــی جــەســتــەیــی ــژی ــی ــدوت ــون تــــرس، توتــۆقــانــدن، هــەڕەشــە بەمەبەستی هەستێک یا رەفتاری توندوتیژیی ــردن وســووکــایــەتــی ــووک کـ بــۆ سـبە زۆر ــیـــرێ. لـــێ وەردەگـ کــەڵــکــی توندوتیژی هێنانی بەکار دەگمەن

کاریگەریی دەبێ.کەوتە کاتێک ماندیال نێلسۆن

زیندان بڕوای بە توندوتیژی هەبوو لــە گەڵ ــەو بــەاڵم دوای ٢٧ســـاڵ ئسرنجدان و ئارامی بە هاورێکانی پێی پێویستییان کە تواناییەکان بە هەر ئەوان ڕاهێنا، بوو، خۆیانیان یەکێک لێزانیە و کارامەیی بــەو ــە دڕنــدەتــریــن دەســەاڵتــەکــانــیــان لسەقامگیر دیمۆکراسییان ــاو وەالنکرد. ئەوان ئەم کارەیان بە بێ هێچ گەیاندو ئەنجام بە توندوتیژیەک لەمە تێگەیشتبوون کە بەکار هێنانی زۆرداری بەرانبەری لە زۆرداری،

دا هیچ سوودێکی نیە.ــە چ بــکــەیــن؟ لــە مــاوەی کــەوایرێگەی چەندین ئەمن ســااڵنــێــک دا ــەوە، ــتـ کـــاریـــگـــەر و گـــۆنـــجـــام دیـتریش چــارەکــانــی رێگە هەرچەند هەن کە بەکەڵک و کاریگەرن، یەکەم رێگەچارە ئەوەیە کە »گۆڕان«دەبێ رووبدا، گۆران دەبێ »لێرە« رووبدا پەرچەکردارو ئەمە مــن. ناخی لە ــەروو بــوونــەوەی ــ ــ چــەشــنــی رووبژێر لە کە ستەم، بە بەرانبەر منە

ڕەکیفی مندایەو دەبێ بیگۆڕم..بە پێویستی »گــۆرانــە«ش ئەم خۆئاگاییە. ئاستی سەری بردنەوە بــزانــم خاڵی ــێ دەب کــە مانایە بــەم لە ــە؟ دایـ کــوێ لــە مــن کەفوکوڵی کوێ دا کەم دێنم؟ خاڵە بە هێزەکانی ــەن؟ خــاڵــە الوازەکـــانـــی ــان ــام مــن کدەبم نائومید کاتێک چ کامانەن؟ لە بە پشتیوانی دادێم؟ وبە چۆ ک واڵمــی بــۆ ؟ هەڵدەستم شتێک چ یا »مدیتیشن« پرسیارگەلە ئــەم خۆناسین، یەکێک لە رێگا چارەکانە، ئەڵبەتە تاقە ڕیگا نیە بەڵکوو یەکێکە لە و رێگاکانی بەدەستهێنانی هێزی

دەروونی.ــوارەدا، ــ ــی مــن لـــەو ب ــان ــارەم قئــانــگ ســان ســووچــی یــە لــە واڵتــی ــەو خــۆپــیــشــانــدانــی ــە«. ئـ ــ ــرم ــ »بدەســتــەیــەک لــە خــوێــنــدکــارانــی لە رێــبــەری »ڕانـــگـــۆن« شەقامێکی دەکـــــــــــرد. ســـــەربـــــازەکـــــان بــە شوێنێکدا لە موسەلسەلەکانیانەوە رووبەروویان بەردەمیان گەیشتنە کە سوچی سان )ئانگ راوەستان، زانی سەربازەکان بەرانبەرانبەریان دەستیان لەسەر ماشەی تفەنگەکان

ــەوان زیاتر دەلـــەرزێ، دیــاربــوو ئئەو لەگەڵ کە خوێندکارەکانی لە بوون دەترسن. بە خوێندکارەکانی دابنیشن خۆیاندا جێگای لە گــوت: و هەر خۆی بە ئارامی وبەبێ هیچ پێشەو ــۆ ب هــەنــگــاوی ــەک ــی ــۆرەی تلە خۆی ترسێک ئەوەی بێ هەڵێنا نەترسی ــەم ئ ــەر ه بـــدات، نیشان هۆی بــە بــوو لەسەرخۆبوونە و ئــەوە راســت بچێت بۆ الی یەکەم لوولەی لەسەر دەستی ســەربــازو تفەنگەکەی دابنێ وبیهێنێتە خوارەوە

و ئیدی دڵۆپە خوێنێکیش نەڕژا. ــوون ــب زاڵ ــجــی ــازان ق پێیە بـــەم وسەرکەوتن بەسەر ترسمان بینی، تفەنگەکان، بــەرانــبــەر لــە نەتەنیا چەقۆی شەڕە بەرانبەر لە بەڵکوو سەرشەقامیش دەبێ بە سەرترسی خۆمان زاڵ بین. بەاڵم ئەم کارەش

ــان هــەیــە. ــن ــێ پــێــویــســتــمــان بـــە راهکەواتە ترسی ئێمە چی لێدێت؟ من ترسی هــەیــە: کــورتــم دروشمێکی من گەورە وقەڵەوتر دەبێ، بە هەر ڕادەیەک گرنگی وبایەخی پێ بدەم گەورە ڕادەبـــەدەر لە ئەگەریش .

ببێ، کەواتە روو ئەدات.نەخۆشیی گــەڵ لە هەموومان ٣ی«بەیانی ساعەت )ســنــدروم(ی نیگەرانتان کــە شتێک ئــاشــنــایــن. ڕاتاندەچڵەکێنێ. خــەو لــە و ــا دەکئەو لــەگــەڵ کــە بینیوە زۆرکــەســم لە زیــاتــر و بــــەرەوروون کێشەیە خــەودا پێخەفی نێو لــە ساعەتێک لێناکەوێ ــان خــەوی و دەتــلــێــنــەوە ــادێ هــەر خــراپ وخـــراپ تر وهــەتدەبن. بۆتە کاتژمێر ٤ و ئێوە هەروا ــووســاون ــە ســەریــنــەکــەتــانــەوە ن بــە گـــەڵ مــۆتــەکــەیــەکــی گـــەورە و لرووبەروون. تەنیا رێگەچارە ئەوەیە و سازبکەن چایەک و هەستن کە لەپەنا منداڵێک وەکوو ترسەکەتان و ــەورەن گـ ئێوە دابێنن. خۆتانی ترسیش هەمان ئەو منداڵەیە و لێی بپرسن کە چی دەوێت؟ پێویستی بە دەتوانن کارێک چ هەیە؟ شتێک چ بکەن کە باش ببێتەوە؟ منداڵ چۆن ــە بــەهــێــزبــوون دەتـــوانـــێ هــەســت ببکات؟ و پالنێک دارێژن و بڵێن:هەر ئــێــســتــا دەچـــمـــە نــێــو پــێــخــەفــەکــەم وبەیانی ساعەت حەوت ونیو لە خەو ئەو کردنی جێبەجێ بۆ هەڵدەستم

کارانەی بەرنامەم بۆ داڕشتوون.کرد، ترس لەسەر باسمان ....بکەین؟ چ تــۆرەیــی بۆ ئــەی ئێستا ــەروەری ــ ــادادپ ــ ن شوێنێک ــەهــەر لتۆرەیی هەیە. توررەییش هەبێ، ئــەگــەر ــێ ــ دەچ ــن« ــزی ــن »ب وەک بە و کـــەســـێـــکـــت داکـــرد بـــەســـەر )شەمچە( شقارتەیەک هەڵکردنی ــەک جــەحــەنــدەمــێــک بــۆ خــۆمــان یـدروســت دەکــەیــن. بــەاڵم تۆوڕەیی ناخمان مۆتۆری بزوێنەری وەک بتوانین ئەگەر . بێ بەهێز دەتوانێ تۆرەیی خۆمان وەکوو سووتەمەنی ــەوە، ــۆرەک ــات م خــزمــەتــی بخەینە ــێـــش بــمــانــبــات ــەرەوپـ ــێ بـ ــ ــوان ــ دەتتێپەربوون بۆ بێت ویــاریــدەرمــان ورەی وهێزو ترسناکەکان کاتە لە

دەروونیمان پێ ببەخشێت.کارکردنم کاتی لە ئەمە ئەمن لــەگــەڵ دارێــژەرانــی یــاســای چەکە لە من دیارە فێرببوم. ناوکییەکاندا سەرەتاوە بە هۆی ئەو مەترسییەی کە رووبەرووی ئێمەیان دەکردەوە تووڕە بووم، تا ڕادەیەک کە تەنیا گفتگۆبکەم لەگەڵیان دەمهەویست هــەڵــەدان. لە کە بسەلمێنم وپێیان ــارەی مــن نــمــوونــەی کامڵی ــەم کـ ئدەسپێکی بۆ بوو، بەفێرۆدان کات وتووێژێک بە مەبەستی گۆرانکاریی ــرژی خــۆمــان ــی و گـ ــۆرەی ــێ ت دەبـلەشتێک ئاساییە بکەین. کونترۆڵ ــۆ نــمــوونــە تـــوورە ــیــن، ب ــوورە ب ــ تبەاڵم نــاوکــی، چەکی لەمەڕ بــوون لە دەستی کەسێک توورە بوون بێ کەڵکە، ئەوانیش وەکوو ئێمە مرۆڤن بە ڕای خۆیان خەریکی هەڵبژاردنی

بڕیار« بڕیارن.«باشترین باشترین هەر ئەوشتەیە کە دەبێ لەم بارەوە

لە گەڵیان قسەوگفتگۆ بکەین..... تــۆرەیــی وگــرژیــی. من لەو »معما«یە گەیشتبووم کە چ خەبەرە ــەوەدەکــەمــەوە چ شتێک ل بیر یــان ئەمرۆ؟ دنیای لە روودەدا خەریکە ــردوودا ڕابـ ســەدەی لە کە ئەمەیە ــی ولـــەســـەرەوە ــەرەم دەســــەاڵت هئەمە هێشتا بـــەرەوخـــوارەوەیـــە. دەسەاڵت بوو کە بە خەڵکی دەگوت ــەدەی نوێ چ بــکــەن؟ ئـــەرێ لــە سـگۆرانێک هاتووتە ئاراوە؟ دەسەاڵت ــن کــــراون؟ ــەروبـ ــان سـ ــزەکـ ــێـ وهـکۆمەڵگە الیەنەکانی نێوان لە یان دابــــەش بـــــووە؟ کــە هـــەروەکـــوو

کارگ لە نێو درزوقەڵشی بتۆنەکان سەرهەڵدەدەن. خەڵک لەگەڵ خەڵک بە لەیەک دوورن. کیلۆمترگەل بە دەگرگرن یــەک »گــانــدی« گوتەی

هەتا »گۆران«ێک دروست بکەن..«بـــــەرەو ئــاشــتــی بــونــیــادێــک جیهانێک لە ئاشتی پەرەپێدانی بۆ لە سەرەتاوە ]گاندی[ نــاوە« بەم ــەو نـــاوچـــانـــەی ــ ــە ل تــێــگــەیــشــت کـــرە ــ ــان زۆرت ــی ــدادان ــک ــێ کـــە شــەروپباشتر ــودی خــەڵــکــی خــۆجــەیــی خـخۆیان بۆ ئــەوان چبکەن؟ ــن دەزانچاکترە؟ کــارێــک چ بــاشــتــردەزانــن »بەرەوئاشتی« بیرۆکەی کەواتە بۆڕاپەراندنی لێدەکات پشتیوانیان کارەکانیان . کە بریتیە لە؛ الوازکردنی ــەوژەن ن نافەرمییەکان، چــەکــدارە نیشتەجێ ئـــابـــووری، کـــردنـــەوەی کــردنــی ســەرلــەنــوێ پــەنــابــەران، و سەربازانی کردنی ــازاد ئ تەنانەت کەم تەمەن. ئەوان بۆ ئەنجام دانی رۆژێک هەموو دەبێ کارگەلە ئەم مەترسییەوە، بخەنە خۆیان گیانی ــێــگــەیــشــتــوون کە ئـــــەوان لــەمــە توەها لە توندوتیژی بەکارهێنانی نامرۆیانەیە، نەتەنیا حاڵەتگەلیکدا بەڵکوو هیچ کارکردوکاریگەرێکیشی خەڵک وگــرێــدانــی پــێــوەنــدی و نیە وئاکامی کاریگەریی خەڵک لەتەک

زیاترە و باشترە.ئەمریکا ئەڕتەشی من بــەڕای ئاخری لەمە تێگەیشت. کە تا ئەمرۆ ئـــەوان ــرۆری تــی شــێــوەکــانــی دژە هەر بە بــوو نــارازیــەکــان کوشتنی نێوانەدا لەم ئەگەریش و جۆرێک بە ــوژران ــ دەکـ مــەدەنــیــش خەڵکی الوەکی«ناویان کەوتوانی ــان »زیئەفغانستانی خەڵکی ئەمە دەبــرد. زۆر توورە دەکرد و دەبوو بە هۆی ئەوەی کە »القاعیدە«ئاسانتر لەنێو خەڵک دا سەربازگیری بکات؛ چونکە کارگەڵێک بــە ئامریکا ئــەرتــەشــی وەکوو بێ رێزی کردن و قورئان سووتاندن زیاتر خەڵکیان لە خۆیان

بێزار کردوە.راهێنانی شێوەی دەبێ کەواتە ــەکــان بــگــۆردرێــت. ــی ــزام ــی ــزە ن ــێ هنیشانەگەلێک لەم گۆرانە دەبیندرێت ــەرتــەشــی بــریــتــانــیــا لـــەم بـــارەوە ئنموونەیەکی بەاڵم سەرکەوتووترە، دەهێنمەوە، لێ فێربوون بــۆ بــاش سەرهەنگێکی رووداوی ئــەویــش ــی ئـــەمـــریـــکـــیـــە بـــەنـــاوی ــ ــزان ــ ــێ ــ لــە کــاتــێــکــدا لە ــوز« ل »کــریــس هــی

شەقامەکانی »نجف« سەربازەکانی ژێرفەرمانی رێنمۆنی دەکرد، لە پەڕ ماڵەوە لەنێو زۆر حەشیمەتێکی دەرژێنە سەرشەقام و بە تووڕەیی پۆلە ئەو زۆرەوە وهاتوهاوارێکی گەمارۆ وترساوە گەنج سەربازە چ نــازانــن ســەربــازەکــان دەدەن. عەرەبیان زمانی چونکە خــەبــەرە چووە هیوز« »کریس نەدەزانی. و بــەرزکــردوە چەکەی و نێویان لوولەکەی روو بەخوارەوە گرت و بە سەربازەکانی دەڵێ: چۆک دادەن! کە ســەرجــەم ســەربــازە کەڵەگەت ــان بـــە کــۆڵــەپــشــتــی ــەکـ ــەکـ ــڕچـ وپـچۆکدادەدەن شەرەوە وکەرەسەی و بێ دەنگییەکی تەواو باڵ دەکێشێ

دوو دوای ــەدا. ــەشــەک ک ــەســەر بدەکــەن بــاڵوە حەشیمەتەکە چرکە

ودەچنەوە ماڵەوە. بۆ بیرتێژییە ئــەم من ڕای بە ــگــەرە. ئەم بــەرپــەرچــدانــەوە کــاریرووداوانە ئێستا لە هەموو جێیەک

خەریکە روو دەدا. پــرســیــارەکــەم ــی ــ وەاڵم ــە ل ....گەل لە دەتوانین چــۆن »ئێمە کە زۆردارێک رووبەروو ببینەوە بەبێ مهلۆرێکی بە ببین خۆمان ئــەوەی

السار؟ ئەوانەی کەباسم کرد ئێمە دەبێ بکەین ڕەچــاوی رێگەچارە وەکــوو دەروونــی هیزی وبەکاری بهێنین، وگەشەی هێزی دەروونی لە رێگەی خۆناسیاری وناسین وراهاتن لەگەڵ لە وەرگرتن کەڵک ترسەکانمان«، ــوو ســووتــەمــەنــی بۆ تــۆرەیــی وەکـماتۆری ناخ ، هاوکاری لەگەڵ یەکتر لە دەنگبوون یەک و رێککەوتن و و بوێربوون و دیکە کەسانی گەڵ لەهەمووی گرینگتر بەردەوام بوونە نە هێنانی ــار ــەک ب ئــەســڵــی ــەســەر ل

توندوتیژی.بڕوام کە نیم من تەنیا ئێستا پێویستیش نــیــە. تــونــدوتــێــژی بــە زۆر هۆکاری ببێ، پێی بڕوام ناکا هەیە کە لە شوێنگەلی جۆراوجۆر ــە تـــونـــدوتـــیـــژی کــێــشــەکــان ــە بـ کـخەڵکی ئێمەش ناکرێن. چارەسەر کــار کە هــەمــان دەتــوانــیــن ئاسایی سوچی«وگاندی«و سانگ »ئانگ ئەنجام داوە، ئەنجامیان ماندیال« بە سەدە دەتوانین کۆتایی بدەین. تائێستا کــە بێنین خوێناوویەکان دەتوانین بینیوە. بەخۆیەوە مرۆڤ ــم دا و ــ ــوون بــەســەر زوڵ بــە زاڵ بـسازمان دڵەکانمان کــرانــەوەی بە شادیبەخشە بڕیارە ئەم و بدرێین [نا بۆ توندوتیژی] بە هێزتر بکەین.

بە سپاسەوە. پارێز، ئاشتی ئەلووتی )١(سیال گرووپی رێکخراوەی دامەزرێنەری لە ناوبراو ئاکسفۆرد. لێکۆڵینەوەی دایک بووی ساڵی ١9٤٣ و سێ جار

کاندید بووە بۆ خەاڵتی نۆبێل

سوهیال فارسی: بۆ وەرگــێــران جەعفەری

ــوردی: عەلی ــ ک بــۆ وەرگــێــران لەیالخ

چۆن‌لە‌گەڵ‌زۆردار‌‌رووبەرووببینەوە‌بێ‌ئەوەی‌خۆمان‌ببین‌بە‌ملهوڕ؟!بەشێک‌لە‌قسەکانی‌‌خانمی‌سیال‌ئۆلۆڤێرتی‌)١(،‌لە‌سمینارێک

ناخالیسی بــەرهــەمــی نــمــوونــە بــۆ ساڵی هەتا هیند ــی واڵت نێوخۆیی واڵتــی هێندەی ٤ لــە زیــاتــر ٢٠٥٠لە ــەروەك هـ بــەاڵم دەبـــێ ، ئینگلیز گەیشتنی پێ درا، ئاماژەی سەرەوە بە هیند و چین وەك واڵتــانــێــكــی لە ــەرەوە سـ پێگەكانی و شوێنگە ئەممای و ئەگەر بە ٢٠٥٠ ساڵی نموونە بۆ بەستراوەتەوە، زۆرەوە لە حاڵەتی سەرهەڵدانی شەڕی نێوان و ئاو لەسەر دراوسێكانی و چین دووڕگــەكــانــی دەریـــای بــاشــووری ــن ــرت چــیــن )ئـــەگـــەری كــەڵــك وەرگكەمە زۆر ناوكییەكان چــەكــە لــە چونكە چین لە دژكردەوەی ناوكیی درێژەكێشانی و دەترسێ ( ئەمریكا گرژییەكانی چین لەگەڵ دراوسێكانی زیانی زۆر گەورە بە ئابووری ئەو ڕووسیا هەروەها دەگەیەنێ . واڵتە مافی پێشێلكردنی بەهۆی چین و كۆمەاڵیەتیی ئازادییە و كەمینەكان دان گوشار لەژێر سیاسییەكان و لەنێوخۆ داهــاتــوودا لە لەوانەیە و ببنەوە، سیاسی قەیرانی تووشی ــەی ــگ ــا دەتــــوانــــێ لـــە ڕێ ــك ــری ــەم ئبخاتەسەر فشار جـــۆراوجـــۆرەوە چین و ڕووسیا و بەرژەوەندییەكانی ــرســی بــكــاتــەوە بۆ ــەت تـــووشـــی محكوومەتە ــی ــدن ڕووخــان نــمــوونــە ئەوان هاوپەیمانی دیكتاتۆرییەكانی وەك ئێران و سووریا و پێكهێنانی حكوومەتگەلی سەر بە ڕۆژئاوا لەو توانی ئەمریكا هــەروەك واڵتانەدا، ئۆكراین بكاتە هاوپەیمانی خۆی یان بخاتەوە دوور ڕووسیا لە النیكەم )هەرچەند ڕووسیا بە خستنەسەری ڕووسەكانی بە یارمەتی و كریما ــی یــان ــەخــۆی ــن بـــۆ ســەرب ــۆكــرای ئــەك لە ــ ــاڕادەیـ ــ ــتـــاری تـ خـــودمـــوخـدەرەنجامە نەرێنییەكانی لەدەستدانی

ئۆكراینی كەم كردەوە(.ڕۆژئـــاوا سیاسیی كــارنــامــەی شــەڕی دوای ئەمریكا بــەتــایــبــەت نیشانی ئێستا تا دووەم جیهانیی جــیــهــانــی و ئــاســتــی لـــە كـــە داوە ــی دیكە، ــان پــێــوەنــدیــی دەگـــەاڵ واڵتــە نــەتــەوەیــیــەكــانــیــان ــی ــدی ــەرژەوەن بمافی بابەتی دەگـــەڵ ــەراورد ــ ب بــە لە و ــە دای ئەولەوییەت لــە ــرۆڤ ملە بەرژەوەندییەكانیان كــوێ هــەر بەكارهێنانی ــە ل ــێ ، ــ داب مــەتــرســی و نابن دوودڵ هیچ نیزامیدا هێزی حاڵەتی لە مەسەلەیەش ئــەو هــەر لە هێز هاوسەنگیی توندی گۆڕانی سەرهەڵدانی ئــەگــەری ــوودا، ــات داهو جیهانیی و ــاڵو ــەرب ب شــەڕێــكــی ــاوا و ــ مــاڵــوێــرانــكــەر لــەنــێــوان ڕۆژئڕووسیا و چین و هاوپەیمانەكانیان بە بیانووی جیاوازەوە دێنێتە ئاراوە.نــێــوەدا ــەم ل داخ جێگە بابەتی ــنــی مــافــەكــانــی ــەگــرت لـــەبـــەرچـــاو نئینسانەكان ئاساییشی و مــرۆڤ ــە پـــێـــوەنـــدیـــیـــەكـــانـــی نـــێـــوان ــ لـدایە جیهان بەرژەوەندیخوازەكانی لە جیهان واڵتــانــی كـــردەوە بە كە نێونەتەوەییەكانیاندا، پێوەندییە ــە نــەتــەوەیــیــەكــانــیــان ــی ــدی ــەرژەوەن بــەكــان ــی لــــەســــەرووی بـــەهـــا مــرۆیكاتەی ئــەو تا بێ گومان دادەنــێــن، ــەســەر حــكــوومــەتــێــكــی جــیــهــانــی لمــرۆڤ مافی بنەماكانی بنچینەی جێگیر جیهاندا لە دێموكراسی و نەبێ ، مرۆڤەكان ناتوانن بە ئاشتیی دوای ئەگەر بگەن، ئاسوودەیی و ئێستا هەتا شەڕی جیهانیی دووەم ئاوەدانیی بۆ نیزامییەكان بوودجە گۆی زەوی خەرج دەكران، هەنووكە دنیایەكی جوانتر و ئاوەدانتر و بێ

فەقیر و هەژارمان دەبوو!

درێژەی:

گۆڕانكارییە بەهێزەكان لە هاوسەنگیی هێز و دەسەاڵتی

واڵتان هەتا ساڵی ٢٠٥٠،

رۆژنامەی9 ژماره : ٦٦٠ سیاسی٣١ی پووشپەڕی ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥

ئایا شەڕی جیهانیی سێیەم ڕوو دەدا؟

لە نزیكەی ١٠٠ ساڵی ڕابردوو بە هۆكارگەلی جۆراوجۆر بۆ وێنە دژیەكیی بەرژەوەندییەكان، و ڕەگەزپەرستی ئایدۆلۆژییەكان، ناكۆكییە سەدان بە پێشگیرانە( )شــەڕی ترس تەنانەت لە جیهاندا ڕوویــان گــەورە و بچووك شــەڕی یەكەم جیهانیی شەڕی گەورەترینیان كە داوە و دووەم بووە كە بە دەیان ملیۆن نیزامیی و دەیان ملیۆن غەیرەنیزامی گیانیان لەدەست دا و زۆر ناوچەی جیهانیش وێران و كاول بوون. شەڕی وێتنام، شەڕی نێوخۆیی لە یۆگسالڤیای پێشوو، كوشتاری ڕوواندا، شەڕ لە نیمچەدورگەی كۆریا و شەڕەكانی ئیسرائیل و عەرەبەكان و هەروەها شەڕەكانی كەنداوی فارسیش وێڕای زەبری توندیان لە ئابووریی جیهان، گیانی ملیۆنان كەسیشیان ئەستاندوە و ملیۆنان كەسی دیكەشیان تووشی

ئاوارەیی و سەرگەردانی كردووە. ئایدۆلۆژییەكان دوای كۆتاییهاتنی شەڕی دووەمی جیهانی، دژایەتییە و ملمالنێ ناتەندروستەكانی نێوان بلوكی ڕۆژئاوا و ڕۆژهەاڵت بۆ دەیان بەناوبانگە ســارد شــەڕی بە كە كــرد قۆناغێك تووشی جیهانیان ســاڵ جیهان واڵتانی سەرمایەی لە دۆالر ملیارد هــەزاران قۆناغەشدا لەم كە بەتایبەت ئەمریكا و شوڕەوی پێشوو لەڕێگەی وەدیهێنان و بەرهەمهێنانی بەهەمهێنان كرا. بەتایبەت چەكە كۆمەڵكوژەكان خەرج ئامرازەكانی شەڕ و پاشەكەوتكردنی چەكە ناوكییەكانی ئەمریكا و ڕووسیا بۆ ماوەی دەیان ساڵ سێبەری مەرگ و ئاگری بەسەر جیهاندا كێشابوو و ئەگەر شەڕێك زەوی گــۆی ســەر ژیانی نــەوەدونــۆی لەسەدا بێ گومان دابــایــە، ڕووی كۆتاییهاتنی و سۆڤیەت هەڵوەشانەوەی دوای هەرچەند دەچــوو! لەنێو )پەیمانی ئیستارت ڕێككەوتنەكانی زنجیرە و جێبەجێكرانی شەڕی سارد ئەگەری ڕووسیا( و ئەمریكا نێوان ناوكییەكانی چەكە كەمكردنەوەی هاتنەئارای شەڕی جیهانی كەم بۆتەوە، بەاڵم ئەمر مەترسییە هەروا درێژەی هەیە بەشێوەیەك كە ساڵی پار لە كاتی قەیرانی ئۆكراین و خرانەسەری كەریمە بۆ سەر خاكی ڕووسیا، پووتین بڕیاری دابوو لە حاڵەتی پێویستدا لەنێوان هێز هاوسەنگی ئامادەباشیەوە. دۆخی بخانە ئەتۆمییەكان چەكە سەرەكییەكانی كۆسپە لە یەكێك هاوپەیمانەكانی و ئەمریكا و ڕووسیا بەهۆی بەداخەوە بوو. جیهانیی سێیەم بۆ شەڕی گۆڕانی شەڕی سارد لە مــرۆڤ مافەكانی لەبەرچاوگرتنی و دادپــەروەریــی و نــەزم نەبوونی پێوەندییە نێونەتەوەییەكان و پێكهاتەی نادادپەروەرانەی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و دامەزراوەكانی )بە تایبەت ئەنجوومەنی ئاساییش( هێز و دەسەاڵت قسەی یەكەم و كۆتایی لە جیهاندا دەكا و هەنووكەش هاوسەنگیی جیهانیی شــەڕی ڕوودانــی سەرەكیی لەمپەری جیهانیدا ئاستی لە هێز شەڕی تەنانەت و بەرباڵوەكان شەڕە بەستێنی و بوار ئەگینا سێیەمە، جیهانی لەبارە! بەگشتی دەتوانین بڵێین هاوسەنگیی هێز دەتوانێ كۆسپی ڕوودانی شەڕ بێ تەنانەت لە حاڵەتی دژیەكیی توندی بەرژوەندییەكان یان دژایەتیی توندی ئایدۆلۆژیكی )دیارە بێجگە لە چەند بابەتێكی كەم(، بەاڵم ئایا ئەم هاوسەنگییە هەروا دەمێنێتەوە؟ دەخوا واڵتە بەهێزەكانی ئێستای جیهان لە حاڵەتی دیتنی دابەزینی هێز و دەسەاڵتیان، كردەوەی دژومنكارانە ئەنجام نادەن؟ لە داهاتوودا كام واڵتانە دەبنە زلهێزەكانی جیهان؟ ئایا لە حاڵەتی گۆڕانی جێگەی هێزە جیهانییەكاندا بابەتی مافەكانی مرۆڤ باشتر دەبێ یان خراپتر؟ لە خوارەوە لە چوارچێوەی وتارێكدا تاوتوێی داهاتووی

هێزە جیهانییەكان دەكەین و واڵمی پرسیارەكانی سەرەوە دەدەینەوە:نیە، ســەربــازی هێزی تەنیا واڵتێك دەســەاڵتــی و هێز لە مەبەست پیادەكردنی نفووزی واڵتێك لە كۆمەڵگەی جیهانیدا دەسەاڵتی سیاسی و هێزی ئابووری، هێزی وێنە بۆ هەیە فاكتەرەوە چەندین بە پەیوەندیی لە سیاسی جێگیریی و جیهان ئاستی لە فەرهەنگی نــفــووزی نیزامی، نێوخۆدا، بۆ نموونە واڵتی ئەمریكا كە ئێستاكە تەنیا زلهێزی دنیایە، هەم لەباری ئابووری و هەم لەباری نیزامی بەهێزترین واڵتی جیهانە و لەباری فەرهەنگیشەوە توانیویەتی لە ڕێگەی جۆراوجۆرە نفووز لە تەواوی جیهاندا هەروەها و گــەورە نیزامی هێزی پەنا لە پێشوو شۆڕەویی واڵتــی بكا، كۆمۆنیشتی ئایدۆلۆژیی گوتاری و پشتیوانی بە ئــابــووری، دەسەاڵتی بە و بكا پەیدا بۆخۆی الیەنگر دنیادا تــەواوی لە تاڕادەیەك توانیبووی پشتیوانیی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ لە حیزبە كۆمۆنیست و چەپەكان لە تەواوی دنیادا، بنچینە و بناغەی ڕۆژئاوای لەناوەوە تووشی مەترسی زلهێزی تەنیا بە بوو ئەمریكا سۆڤیەت، هەڵوەشانەوەی دوای كردبۆوە. جیهان، بەاڵم بە هۆكارگەلێك لە سااڵنی ڕابــردوودا وردەوردە لە ڕادەی دەسەاڵتی ئەمریكا كەم بۆوە. كەمبوونەوەی هێزی نفووزی ئەمریكا بەهۆی كەمبوونەوەی هێزی ئابووری یان نیزامی یان فەرهەنگیی ئەمریكا نیە، بەڵكو بەهۆی گەشە و زیادبوونی هێز و توانایی چەندین واڵتی دیكە بەتایبەت ڕووسیا و چینە كە هەرچەند هەركامیان لە بوارگەلێكدا مەودای زۆریان دەگەڵ ئەمریكا هەیە بەاڵم بەرەبەرە خەریكی زیادكردنی هێزی خۆیان لە

جیهان و لە ئاكامدا كەمبوونەوە لە پشكی هێز و دەسەاڵتی ئەمریكان. لە درێژەدا پێگە و شوێنگەی هەنووكەیی و داهاتووی چەندین هێزی بۆ دەكەین تاتوێ فەرهەنگی و نیزامی ئابووری، بوارەكانی لە جیهانی ئەوەی بابەتەكە كەمێك ڕوونتر بێتەوە و باشتر بتوانین هێزەكانی ئێستا و داهاتووی جیهان وێنا بكەین و سەبارەت بە داهاتووی هێزە جیهانییەكان

قسە بكەین.لە كەڵك جیهان ئابوورییەكانی هێزە پلەبەندی بۆ ئــابــووری: هێزی ١ـ كە وەردەگرین نێوخۆیی )ناخالیس(ی نەكراو پوخت بەرهەمی پێوەری سندووقی یان جیهانی بانكی وەك گەورەكانی و گرنگ ناوەندە لەالیەن نێونەتەوەیی دراو ڕادەگەیەنرێ كە بەهۆی شێوازی جیاوازی هەڵسەنگاندنی نــاوەنــدە ــەالیــەن ل ــان واڵتـ نێوخۆیی ناخالیسی بەرهەمهێنانی ڕادەی جۆراوجۆرەكانەوە، زۆرجار ئەم ڕێكخراوانە ئامار و داتای جیاواز لە یەكتر ئەم پلەبەندی لە واڵتان لە هێندێك تەنانەت شوێنگەی و دەكەنەوە باڵو ڕێكخراوانەدا جیاوازیی دەگەڵ یەكتر هەیە، بەاڵم بەگشتی ئەم جیاوازییانە زۆر نین. هێزی ئابووری كاریگەریی ڕاستەوخۆی لەسەر زیادكردنی هێزی نیزامیی واڵتێك و نفووزی نێونەتەوەیی و تەنانەت جیگیریی نێوخۆیی ئەو واڵتەدا هەیە، لە خشتە)جدول(ی خوارەوەدا بەرهەمی ناخالیسی نێوخۆیی

ناوەڕاست ڕۆژهەاڵتی ناوچەی هێزێكی چەند و جیهانی هێزی چەندین دامــەزراوەی لەالیەن ٢٠٥٠ ساڵی پێشبینیی هەروەها و ٢٠١٦ ساڵی لە دیراساتی گۆڵدمەن ساكس هاتووە كە دەریدەخا شوێنگەی ئابووری زۆر بابەتگەلێكی وەك دیارە بەسەردا دێ ، گۆڕانی ئێستا بەهێزی لە واڵتانی شەڕ و كێشە سیاسییە نێوخۆییەكان دەتوانێ كاریگەرییەكی تەواو نەرێنی بابەتانە پێشبینی ناتوانرێ ئەم لەسەر گەشەی ئایووری واڵتێك هەبێ و بكرێن، بۆ نموونە دامەزراوەی گۆڵدمەن ساكس پێشبینی كردووە ئێران لە ساڵی ٢٠٥٠دا بە بەرهەمی ناخالیسی نێوخۆیی ٣١9٠ ملیارد دۆالر دەبێتە ئابووریی ١9ی جیهان، بەاڵم بێ شك سەرهەڵدانی شەڕی نێوان ئێران و ڕۆژئاوا یان شەڕ دەگەڵ دراوسێكان یان شەڕی نێوخۆیی یان تەحریمە نێونەتەوەییەكان دەبنە كۆسپی بەردەم گەیشتن ئێران بەم جێگە گرنگە لە ساڵی ٢٠٥٠دا. هەروەها واڵتانی هیند و چینیش ڕووبــەڕووی كێشەگەلی نموونە بۆ دەكــەن ئابوورییان داهاتووی لە هەڕەشە كە جۆراوجۆرەن ئەگەر سەرهەڵدانی شەڕ دەگەڵ دراوسێكان بەهۆی ناكۆكییە سنوورییەكان

و هەروەها كێشە نێوخۆییەكان.

واڵتان جیهانیی پلەی لە خشتەی ســەرەوەدا كە ئاماژەپێدانە جێگەی باس نەكراوە، لە بەشی ئاماری پێوەندیدار بە ساڵی ٢٠١٤ دوای فەڕانسە و ئیسرائیل و عەرەبستان شوێنگەی و دێن ئیتالیا و بەڕازیل واڵتانی ئێران زۆر لەخوارترە و لە بەشی پێشبینی ساڵی ٢٠٥٠ پلەی بریتانیا ١٠ و فەڕانسە ١١ و ئەڵمانیا ١٢ و توركیا ١٤ و میسر ١٥ و پاكستان ١٨ و ئێران ١9یە و واڵتانی مەكزیك و ئەندۆنزیا بەڕیز پلەكانی ٨ و 9 و كانادا

و ئیتالیا ١٦ و ١٧. ٢ـ هێزی نیزامی: ڕادەی هێزی نیزامی واڵتێك كاریگەرییەكی گرنگی لەسەر ڕادەی نفووزی سیاسیی ئەو واڵتە لە ئاستی نێونەتەوەییەدا هەیە، هەروەها لە بردنەسەری ڕێژەی نیزامی واڵتێك ڕۆڵێكی گرنگی هێزی بەرگێڕەوی سەرمایەگوزاریی بۆ )دیــارە هەیە دەرەكیدا سەرمایەدانانی و ئەمنییەت شەڕ بەگشتی نیە(، تــەواو بەرگریی توانای و ئەمنییەت تەنیا دەرەكــی چلۆنایەتی و چەندایەتی دیكە! بەشێوەیەكی بەاڵم سیاسەتەیە ئەو هەر بردنەسەری لە سەرەكیی و گرنگ ڕۆڵێكی واڵتێك نیزامی چەكوچۆڵی دەسەاڵتی نیزانی واڵتێكدا هەیە بەاڵم بابەتگەلێكی وەك جوگرافیا و توانای توانای و واڵتێك نیزامی هێزی لەسەر گرنگیان كاریگەریی ئابووریش بەرگریی ئەو واڵتە هەیە بەتایبەت لە شەڕە درێژخایەنەكاندا بە پشتیوانی یارمەتی بە )دیــارە بگەی. سەركەوتن بە دەتوانرێ بەهێز ئابوورییەكی تەكنۆلۆژیای نیزامی بۆ بەرهەمهێنانی چەك(، چەكە نەناسراو و ناباوەكان كاریگەریی زۆریان لە ڕادەی دەسەاڵتی نیزامیی واڵتێكدا هەیە و بەكردەوە

هیچ واڵتێك غیرەتی هێرش بۆ سەر واڵتانی خاوەن چەكی ناوكیی نیە.هیند، ئیسرائیل، چین، ئینگلیز، فەڕانسە، ڕووسیا، ئەمریكا، واڵتانی پاكستان و كۆریای باكوور تەنیاواڵتانی خاوەن چەكی ناوكین لە جیهاندا، بەرگێڕەوەیی و بەرگیی واڵتێكدا توانای لە ناوكییەكان كاریگەریی چەكە ئەوەندە زۆرە كە كۆریای باكوور دەگەڵ ئەوەی لە بواری پلەبەندیی هێزە هەیە، هەڕەشەیەكی پلەی ٣٦ی ناسراوەكان( )چەكە نیزامییەكانی جیهان ئەژمار! دێتە ٧ پلەی بە باشوور كۆریای واڵتــی بۆ گــەورە و جیددی كوالهەكی هەڵگری ئامرازەكانی چۆنییەتی و چەندێتی نزمبوونی دیارە بۆمبهاوێژی ژێردەریایی، قاڕەپێو، )مووشەكی باكوور كۆریای ناوكیی لەالیەن هەبوونی چەند كوالهەكێكی هەستەیی هەروەها و ئیستراتیژیك( ئەو واڵتە )لەقەدرا قامكی دەستان( و هەبوونی سیستەمگەلی پێشكەوتووی بەرگریی مووشەكی لە ژاپۆن و كۆریای باشوور بۆتەهۆی ئەوەی كۆریای سەبارەت بەتوندی ناوكییە، چەكی خــاوەن ــەوەی ئ ســـەرەڕای باكوور و بێ خەسارهەڵگر و ژاپــۆن و باشوور كۆریای شیمانەیی هێرشی بە ئەتۆمیش چەكی لە كەڵك تەنانەت ئەگەر شەڕ سەرهەڵدانی ئەگەری لە وەرگرێ ، توانای پاراستنی ئاساییشی خۆی نابێ و تەنانەت لە حاڵەتێكدا بتوانێ چەند شارێكی كۆریای باشوور و ژاپۆن بكاتە ئامانج، دیسانەكەش زۆریان زیانی ژاپۆنیش و باشوور كۆریا )دیارە دەبێ تووشی شكست

پێ دەگا(. بەهێزترین نیزامییەوە لەباری ئەمریكا و ڕووسیا واڵتانی هەنووكە هێزی ڕێــژەی لە جیهانیدا ئاستی لە وردەوردە بــەاڵم جیهانن واڵتانی نیزامیی ئەمریكا كەم دەبێتەوە و هۆكارەكەشی زیادبوونی توانای نیزامیی و ئەمریكا نیزامیی بوودجەی كەمبوونەوەی چینە، وەك دیكەی واڵتانی نیزامییەكان بە زیادكردنی بوودجە بێ مەیلیی هاوپەیمانە ئورووپاییەكانی )دوای قەیرانی ئابووریی ساڵی ٢٠٠٨( و هەروەها زیادبوونی بوودجەی سێیەك جیهانی واڵتانی لە هێندێك تەنانەت و ڕووسیا و چین نیزامیی

لە ماوەی دەیەكانی داهاتوودا بەرەبەرە دەبێتە هۆی دابەزینی شوێنگەی هێزی نیزامیی ڕۆژئاوا. لە خشتەی خوارەوە پلە و بوودجەی نیزامیی چەند واڵتێكی بەهێزی جیهان ئاماژەی پێدراوە )پلە بەبێ لەبەرچاوگرتنی چەكە هاوپەیمانە و ئەمریكا ئەگەر بەاڵم ناوكی( چەكی وەك كۆمەڵكوژەكانی ڕۆژئاواییەكانی بوودجە سەربازییەكانی خۆیان زیاد نەكەن، بە تێپەڕینی ١ی لە دەبێتەوە، كەم واڵتانە ئەو دەگــەڵ مەودایان دیكە واڵتانی كات جوالی ئەمساڵ سەرۆكی ستادی هاوبەشی هێزە چەكدارەكانی ئەمریكا و وەزیری بەرگریی ئەمریكا لە كۆنفڕانسێكی خەبەریدا ئیستراتیژیی نیزامیی نوێی ئەمریكایان ڕاگەیاند و لەم ئیستراتیژییە نوێیەدا واڵتانی ڕووسیا و ئەمریكا بەرژەوەندییەكانی بەدژی چین وەك دەسدرێژیكەر و هەڕەشە و ڕووسیا بە سەبارەت ئەمریكا مەترسیی هەستی لەوانەیە ناسێنراون! نیزامیی ئەو ببێتەهۆی بردنەسەری بوودجەی لە سااڵنی داهاتوودا چین واڵتە و پاراستنی شوێنگە و مەودای خۆی دەگەڵ واڵتانی دیكە، بەاڵم لە حاڵەتی زیادبوونی خێرای بوودجەی نیزامیی واڵتانی دیكە و خۆدوورگرتنی لە ئــەوان هێزی لە بەرەبەرە نیزامیی بوودجەی زیادكردنی لە ڕۆژئــاوا ئاستی دنیادا كەم دەبێتەوە، ئەمریكا بەهۆی هەبوونی تەكنۆلۆژیای باشتر و هەروەها بنكە و پایەگا زۆرەكانی لە شوێنە گرنگەكانی جیهان و بوودجەی یەكەمی نیزامی )بە ئەگەری زۆر هەتا چەند دەیەی دیكە بوودجەی نیزامیی چین نەگاتە ڕادەی ئەمریكا( بە ئەگەری زۆر لە ساڵی ٢٠٥٠ دیسانەكە هەر هێزی سەربازیی یەكەمی جیهان بێ بەاڵم بێ گومان لە حاڵەتی خۆپاراستن لە زیادكردنی خێرای بودجەی نیزامی، ڕادەی توانایی نیزامی ساڵی ٢٠٥٠ی

ئەمریكا بە بەراورد بە واڵتانی جیهان زۆر كەمتر لە ئێستا دەبێ .

ئاماری سەرەوە لەالیەن دامەزراوەی گلۆبال فایر پاور لە ساڵی ٢٠١٤ پلەبەندیی بۆ كە ناوكییەكان( چەكە لەبەرچاوگرتنی )بێ خــراوەتــەڕوو كەرەسە چەندێتی و چۆنییەتی بە پشت تەنیا واڵتان نیزامییەكانی هێزە )بۆ نەوت بە بەستراوەیی وەك بابەتگەلێكی و نابەستێ سەربازییەكان مرۆیی سروشتیی سەرچاوە و ماڵیی داراییە شەڕ( درێژەدانی توانایی ئەم پلەبەندیی لە ئێران گرتووە، لەبەرچاو جوگرافییەكانیشی تەنانەت و دامەزراوەگەلی كە باسكردنە جێگەی هەیە! ٢٣ی پلەی دامــەزراوەیــەدا و دەكــەن توێژینەوە واڵتــان نیزامیی هێزی بە ســەبــارەت جــۆراوجــۆر نێونەتەوەیی دامـــەزراوەی نموونە بۆ دەخــەڕوو، جیاواز داتــای و ئامار نیزامیی بوودجەی سیپری بە ناسراو ئاشتیی ستۆكهۆڵم توێژینەوەكانی و ٨٨ بــە ڕووســیــا و دۆالر ملیارد ٦١٠ بــە ئەمریكای ٢٠١٤ی ساڵی داتای و ئامار جیاوازیی ڕاگەیاندووە. دۆالر ملیارد ٨٠ بە عەرەبستان دامەزراوە جۆراوجۆرەكان بەهۆی شێوازە جۆراوجۆرەكانی توێژینەوە و هەڵسەنگاندن و پێوەرەكانی كۆكردنەوەی ئامارە بەاڵم لەبنەڕەتدا لێكدانەوە

و شیكردنەوەی هێزی نیزامیی واڵتان جیاوازیی ئەوتۆیان نیە. كولتووریی دەسەاڵتی تاوتوێی نــەرم: دەسەاڵتی و فەرهەنگیی هێزی ٣ـ هەبوونی هەیە. زۆرەوە هۆكارگەلی بە پێوەندیی و نیە سادە بابەتێكی فەرهەنگێكی سەرنجڕاكێش و هێزی بانگەشەكردنی دوو كۆڵەكەی سەرەكیی هێزی كولتووریی و نەرم پێك دێنن. ئەمریكا و بەگشتی ڕۆژئاوا بەهۆی زۆر تاڕادەیەكی دێموكراسی هەبوونی و كۆمەاڵیەتی بااڵی ئەمنییەتی مافەكانی مرۆڤ لەبەرچاو دەگرن )لەنێو واڵتانی خۆیان نەك بۆ واڵتانی دیكە(، هەربۆیە بوونەتە سەرمەشقی زۆر لە سیاسەتمەدار و ڕۆشنبیر و واڵتانی دیكەشەوە لەالیەكی دنیادا، سەرانسەری بە سیاسییەكان حیزبە لەبەرچاو و هـــەاڵواردن و نەیاران سەركوتی بەهۆی ڕووسیا و چین جیهاندا واڵتانی لەنێو باشیان سیمایەكی كەمایەتییەكان، مافی نەگرتنی لە تەبلیغاتیی زۆرەوە هێزی بە ئەمریكا بەتایبەت هەروەها ڕۆژئاوا نیە، دەگەاڵ بەراورد بە ڕۆژئاواپەسند بیروڕاكانی و كولتوور باڵوكردنەوەی ڕووسیا و چین و هیند و واڵتانی دیكە لەسەرترن و تەنانەت لە هێندێك بە گشتیی، بیروڕای چاوی لەپێش جیهان ڕووداوەكانی دەتوانن بابەتدا ٢٠٠٨ی ساڵی هێرشی نموونە بۆ بدەن؛ نیشان ــەراوەژوو ب و پێچەوانە ڕووسیا بۆ گورجستان بۆ بەرگریی لە خەڵكی ئوسیتای باشوور )ناوچەی سەربەخۆییان ڕێگەی شــەڕ دوای دیــارە گورجستان، خودموختاری لەبەر ڕۆژئـــاوا بــەاڵم بــوو، گورجستان هێرشی بەرامبەر لە گرتەبەر( بەرژەوەندییەكانی بەرگریی لە گورجستان كرد و میدیا و ڕاگەیاندنەكانی دیارە دا، نیشان پێچەوانە بە بابەتەكەیان تواناوە تەواوی بە ڕۆژئاواش بكرێ مافەكانی مرۆڤ لە ڕۆژئــاوا ڕێژەیی پشتوانیی لە ناتوانرێ حاشا لەسەروو هەموو شتێك بەرژەوەندییەكانی خۆی بەگشتی ڕۆژئاوا بەاڵم و كەمایەتی دەگەڵ توند هەڵسوكەوتی بەهۆی چین و ڕووسیا دادەنــێ ، و ئێران دیكتاتۆرەكانی وەك لە واڵتە پشتیوانیی و نێوخۆ لە نەیارانیان نەرمدا و شەڕی كولتووری لەباری ناتوانن و سووریا باكوور كۆریای كێبركێ دەگەڵ ڕۆژئاوا بكەن بەاڵم نابێ لەبیر بكرێ كە بەهۆی گەشەی نفووزی ڕێــژەی وردەوردە ئابوورییەكان، كااڵ هــەنــاردەی و ئابووری

فەرهەنگیی واڵتی چین زیاد دەكا بەاڵم نەك بە ڕادەی ڕۆژئاوا.دەرەنجامەی ئەو بگەینە دەتوانین سەرەوە بابەتی بە سەرنجدان بە ساڵی هەتا بچێتەپێش، شێوەیە بەم هەر جیهانی بارودۆخی ئەگەر كە ٢٠٥٠ ، ڕۆژئاوا پێگەی ئابووری و نیزامی و لە ئاكامدا شوێنگە و جێگەی سیاسییەكەی لەدەست دەدا و ئینگلیز و فەڕانسە بە ئەگەری زۆر ناتوانن

ئەندامانی وەك خۆیان شوێنگەیان و جێگە بپارێزن، ئاساییش ئەنجوومەنی هەمیشەیی

گۆڕانكارییە‌بەهێزەكان‌لە‌هاوسەنگیی‌هێز‌و‌دەسەاڵتی‌واڵتان‌هەتا‌ساڵی‌2٠5٠،

موختار نەقشبەندی

بۆ ل 1٠

رۆژنامەیژماره : ٦٦٠ ٣١ی پووشپەری ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥ یادکردنەوە8

حەمەرەسووڵ کەریمی

و تـــیـــرۆرکـــران دوای ــک ــێ ســاڵــەری حــیــزبــی ــ ــب ــ ــی ڕێ ــردنـ ــد کـ ــی شــەهدوکتور کوردستان شەهید دیموکراتی ــان قــاســمــلــوو و کــاک ــرەحــم ــدوڵ ــەب عهێزەکانی ــازەر، ــ ئ ــادری ــ ق عــەبــدوڵــاڵ پــێــشــمــەرگــەی دێـــمـــوکـــرات، بــۆ یــادو

بیرەوەری و بۆ زەربە لێدانئیسالمی کــۆمــاری هێزەکانی لــە خەریکی چاالکی و عەمەلیاتی چەکداری بـــوون. لــە خـــواروی کــوردســتــان ڕا تا سەرووی کوردستان بە گشتی هێزەکانی لە گورچووبڕیان زەربــەی پێشمەرگە کۆماری هێزەکانی لەرزۆکی پەیکەری لە دوژمنیش و ــد دەوەشــان ئیسالمی پێشمەرگەدا زەبوون و ئاست هێرشی

دەستاوەستان مابۆوە.لە زۆر و کــەم رێــژێــم هێزەکانی ناجوانمێرانەی ــیــرۆری ت بــەرەبــەری شەهید دوکتور قاسملوو دا لە مۆڵگە و نەدەهاتنەدەر خۆیان سەنگەرەکانی لە کەمتر و بــجــوڵــێــن نـــەیـــانـــدەوێـــرا و لە حاڵەشەو بەو دەکــرد. هاتووچۆیان تا ٢٥ ی پووشپەر ٥ ی پووشپەرەوە تــوانــیــبــوویــان پێشمەرگە هــێــزەکــانــی هێزەکانی لــە توند ــەی زەربـ چەندین پێ شکستیان تــامــی و بـــدەن رێــژێــم

بچێژن.خــوارەوە عەمەلیاتەی چەند ئــەو خۆمدا بیرەوەریی دەفــتــەری لە تەنیا قارەمانەتیی لــە نموونەیەکن چەند پێشمەرگەکانی دیموکرات لە عەمەلیاتە

چووک و گەورەکان دا:

لــە ڕۆژی ٥ ی هــێــزی زمــزیــران لە و دا عەمەلیاتێک لــە پــووشــپــەردا بە دەســت توانیان دا خولەکێک چەند لە »نیسکاوێ« گوندی پایەگای سەر دوای و دابگرن سەردەشت ناوچەی کوشتنی چەند کەس لە بەکرێگیراوان و بە دیل گرتنی ٨ کەس بەبێ ئەوەی هیچ مەیدانی بگا، پێشمەرگەکان بە زیانێک

شەرەکەیان بەجێ هێشت. هەر ئەو هێزە پێشمەرگەیەی هێزی زمزیران، لە ڕۆژی 9ی پووشپەر دا لە نێوان گوندەکانی وەتماناوێ و شینوێ ــرێ دووهــــــــەزاری« گــروهــی ــ لـــە »خزەربەتی سەردەشتیان لە داوی خۆیان تەفروتونا گــروهــەیــان ــەو ئ و خست کرد و بۆ خۆیان بە ساڵمەتی مەیدانی

شەرەکەیان بە جێ هێشت.شیمال مەڵبەندی لە ئاگری هێزی ناوچەی لە لە ڕۆژی ١٥ ی پووشپەر مۆڵگەیەکی بەسەر دەستیان شپیران ٢٠ و داگـــرت دوژمـــن گرینگی زۆر ــر ــل گــرتــن و دوات کــەســیــان لــێ بــە دیــەل و ــان بــە هــەمــوو کـ ــەکــەی ــەگــای ــای پپەلەکانەوە تەفروتونا کرد و بۆ خۆشیان بە شەرەکەیان مەیدانی ساڵمەتی بە

جێ هێشتبوو.شەهید هــێــزی ڕۆژەدا ــەو ل ــەر هپایەگای بــە ســەر پــێــشــەوا دەســتــیــان کیلۆمیتری لە چەند »پیربایز« نیزامی شاری مەهاباد لە سەر جادەی مەهاباد- و کوشتن دوای و داگـــرت پــەســوێ بەدیل گرتنی هەموو چەکدارانی رێژیم، مۆڵگەکەیان وێران کرد و بۆ خۆشیان

بە ساڵمەتی دەرباز دەبن.لە ــەر ــووشــپ پ ی ١٨ ڕۆژی لــە پێشمەرگەکانی شنۆ، شــاری تەنیشت شنۆ جادەی سەر لە کێلەشین، هێزی بۆ پیرانشار ستوونێکی نیزامیی ڕێژێم زەربــەیــەکــی و خــۆیــان داوی دەخــنــە کەسیان دەیان بە و لێدەدەن توندیان لە کەس ٢١ هاوکاتیش و لێ دەکوژن بۆ و دەکــەن شناسایی ــان ــوژراوەک ک

خــۆشــیــان بــە ســاڵمــەتــی دەگــەڕێــنــەوە شوێنی دیاریکراوی خۆیان.

لە ڕۆژەکانی ١٨ و ١9 ی پووشپەر بەیان و پێشەوا شەهید هێزەکانی دا، لە ناوچەی گەورکی سەقز، دوای دوو نــابــەرابــەر دوو ڕۆژ شــەری و شــەو توانیان زەربەیەکی قورس لە پەیکەری هێزی زۆر و بۆری ڕێژێم بدەن و بە دەیان کەسیان لێ بکوژن و هاوکاتیش بە بگرن. بەدیل لێ کەسیان دەیان بە پیشمەرگەی لەو شــەڕەدا ٨ داخــەوە

قارەمان شەهید دەبن.

بچووکن بەشێکی تەنیا ــە ــەوان ئپێشمەرگەی هــێــزی عــەمــەلــیــاتــی ــە لدێــمــوکــرات لــە بــەرەبــەری ســاڵــڕۆژی شەهید بوونی شەهیدی مەزن دوکتور

ڕەحمان قاسملوودا.هاوکات هێزەکانی رێژێمی کۆماری پێشمەرگەی هێزی لە لێدان زەربە بۆ کوردستان و بە تایبەت پێشمەرگەکانی حــیــزبــی دێــمــوکــرات بــە شــێــوەیــەکــی دابــوو. بەرنامە و پیالن لە فێلبازانە، تیرۆریست و ناردنی سیخور بە بۆیە دەیهەویست پێشمەرگە هێزی نێو بۆ وڕەی پێشمەرگە دابەزێنێ. یەکێک لەو

٢ی هێزی لە خۆفرۆشانە، سیخورە ڕێبەندان دا خۆی مەاڵس دابوو.

هێزی ٢ ی ڕێبەندان هێزێکی دەست بوو، دێموکرات پارتیزانی و وەشین هاوشار و سەقز ناوچەی لە دوژمــن و دەوروبەری سەقزدا نەیدەوێرا سەر خەریکی رێــژێــم بۆیە هــەر و بــبــزوێ

پیالنێک بوو زەربە لێدان لەو هێزە. بە گشتی دوای چەند مەڵبەندی ٢ ڕۆژ بە ڕێگا دا ڕۆیشتن دەچنە شوێنێک ــە نــاوچــەی ــە نـــاوی هــەرمــێ دۆڵ ل ب

شلێری سەقز.

دەستەیەک پێشمەرگەی ١٢ کەسی بۆ چاوەدێری دەچنە شاخێک بە ناوی پەڕەژاڵ. ئەو دەستە پێشمەرگەیە لەبەر ئەوە پێشتر ڕیگایەکی دوور و درێژیان ماندوو دەبن. بریبوو، زۆر شەکەت و نیگاهبانی لیستەی فەرماندە هاورێی ئامادە دەکات و دواتر پێشمەرگەکان لە بن سێبەری گاشەبەردێک و لە تەنیشت یەک لە کیسەخەوەکانیان دا سەر وەسەر ڕەخت و فیشەکدانەکەیان دەکەن و وەک فریشتە چاو لێکدەنێن. خەوێکی قورس لەوە ئــەوان بە سەریان دا زاڵ دەبــێ. ماونەوە لێی شوێنەی ئەو کە دڵنیان

مەترسی جێگای و ئەستەم شوێنێکی و ئــارامــی بە زۆر بۆیەش هــەر نییە، ئەستێرە ترووسکی ترووسکە ژێر لە و تریفەی مانگەشەوی پووشپەر دا لە بەر ماندوویی و شەکەتی و بە ئاواتی ئاسۆ و ڕۆژێکی نوێ چاوەگەشەکانیان

لێک دەنێن و دەخەون.ــە بــەرەبــەیــانــی دا ئــەبــووبــەکــری لدەرفــەت سففەت، نۆکەر و سیخوور چەکێکی چەند هەڵگرتنی بە و دێنێ ــشــمــەرگــەکــان لـــە ســەر ــێ تــەنــیــشــت پپەپوولە ١١ هــەر ڕا، گــاشــەبــەردەکــە

کیسەخەوکانیاندا نێو لە خەوتووەکان، ١٠ و دەدا گوللە دەسترێژی وەبــەر کەس لە باشترین ڕۆڵەکانی دیموکرات، خەوت ئاسوودەوە دڵێکی بە ئەوانەی بوون بۆ ئەوەی لەگەڵ ئاسۆی بەیانی و شەبەقی ڕۆژ، جارێکی دیکە چەک لە شان بەرەو خەبات هەنگاو بنێن، شەهید مۆڵگەیەکی بــەرەو بۆ خۆشی و دەکــا دەگەیێنێتەوە خــۆی و ڕادەکـــا ڕێژێم باوەشی رێژێمی تیرۆریست پەروەری

کۆماری ئیسالمی ئێران. دواتر یەکێک لە پێشمەرگە دەرباز شەهید جەرگبڕی هــەواڵــی بــووەکــان،

بوونی ١٠ کەس بە کادرو پێشمەرگەکان ڕادەگەیێنێ و هاورێیانی مەڵبەندی ٢ بە بە پەرۆشەوە تەرمی دڵێکی خەمین و هیوا لە پڕ دڵ پێشمەرگەی کوڕە ١٠نیشتمان خاکی بە عــەوااڵن تەختی لە

دەسپێرن.ناوی ئەو ١٠ شەهیدە سەربەرزەی

گەلەکەمان بریتن لە:شەهیدان خالید عەبدوڵاڵهی، خالید شەعبانی، سەیفوڵاڵ نەعلبەندی، مستەفا هادی کورتەکی، جەماڵ زادە، حاجی محەممەد بــەهــانــەت، ڕەحــیــم ــی، ــااڵن پلوقمان و قــادری فەریدوون سەدیقی،

ئەلیاسی.هەمان لە پێشمەرگەیە پۆلە ئــەو ڕێبەرەکەیان کە کران شەهید دا ڕۆژ ساڵێک پێشتر بە دەستی تیرۆریستانی شەهید ویـــەن لــە ئیسالمی کــۆمــاری کــرابــوو. ئـــەوان چـــرای تــەمــەنــیــان بە کۆماری تیرۆریستانی ڕەشی دەستی ترووسکەی بەاڵم کوژایەوە، ئیسالمی بریسکی بریسکە وەک چــاوەکــانــیــان ئەستێرە لە ئاسمانی ساماڵی کوردستان بە ــەوان ئـ دەبریسکێنەوە، ــەروا هـ دا جەستە لە گەڵمان نەماون، بەاڵم بیر و ڕیباز و ئامانجیان هەروا پڕ ڕێبوارە و هەنووکەش الوانی واڵت لە سەر باوەر و ئیمان و ئیرادەی ئەوان خەباتی خۆیان لە سەنگەری بەرگری کوردستان دا، لە سەنگەری لە قوتابخانەدا، سەنگەری بەندیخانە و سەنگەرە جۆراوجۆرەکانی

دیکە دا درێژە دەدەن.لـــە ٢٥ ســـاڵـــەی شــەهــیــد بــوونــی دیکە جارێکی تــێــکــۆشــەرەدا ١٠ ــەو ئپەیمانی درێژەدان بە رێبازەکەیان نوێ

دەکەینەوە.

ڕووحیان شاد و ڕیگای خەباتیان پڕ ڕێبوار بێ.

ــان و ــن ــی ریـــســـوایـــی بـــۆ خــائتیرۆریستان

رەزا محەممەدئەمینی

شەوی سێ شەممە٢٣ی پووشپەر ــاری بــۆکــان ــە شــ ــچ و ژن ل ــوار ک چــدەکەونە بەر هێرشی تێزاب پرژاندن لە الیەن چەند تاوانبارێکەوە و بەداخەوە بریندار دەکرێن. بۆ رۆژی دواتر خەڵکی ئەم شارە ســەرەڕای هەڕەشەی هێزە زۆر بەشێوەیەکی سەرکوتکەرەکان، بە و شەقامەکان ســەر دێنە هێمنانە بەرز کردنەوەی پالکارد و نووسراوە، دەکــەن. مەحکووم قزێونە تاوانە ئەم حاڵەش هێزەسەرکوتکەرەکانی بــەو و خەڵکی سەر دەکەنە هێرش رێژیم وێـــڕای دەســت بــەســەر کــردنــی چەند بە ــاڵوە ــ ب مــڵــی زۆرە بـــە ــک، کــەســێ

خۆپێشاندەران دەکەن.لەو پێوەندییەدا هێزە ئینتزامییەکانی کەسیان سێ کە رایانگەیاندوە رێژیم بەو دانیان کە کــردوە بەسەر دەســت تاوانەدا هێناوە و بە وتەی ئەوان ئەو ئەنجامدانی کاتی لــە تــاوانــبــارە ســێ تاوانەکەیان بە هۆی خواردنی ماددەی هۆشبەر لە حالەتی ئاسایی دا نەبوون.

لە مــاوەی چەند ساڵی رابــردوودا ژنان سەر بە پرژاندن تێزاب تاوانی رووی ئێران دا شارەکانی زۆربەی لە ــردووە؛ هــەر دوور ــ لــە زیـــاد بـــوون کــەر لە ــەوب ــەم نـــەرۆیـــن چــەنــد مــانــگ لکەوتنە ژن ١٤ ئــیــســفــەهــان شـــاری دواتر و پرژاندن تێزاب هێرشی بەر سەر کەسانی تــاوانــبــاران دەرکـــەوت بە بــەنــاو«امــر و ســتــادی بەسیج بــە دیارە منکر«بوون. از نهی و معروف وەک هەموو تاوانەکانی دەستەو تاقمە

گوێ لە مستەکانی رێژێم ، لەو تاوانە کەوتنە تــاوانــبــاران دا نامرڤانەیەش ــای قــەزایــی ــ ــی« دەزگ بــەر »رەحــمــەترێژیم و کەس نەیزانی چیان لێهات و دەرخۆنە بە دیــزە چــۆن پەروەندەکە

کرا.هەر چەند کاربەدەستانی رێژیم لە کەسیان سێ کە رایانگەیاندوە بۆکان لەو پێوەندییە دا دەست بەسەر کردوە ــە ئــەو ــە ڕواڵــــەت وا وێــدەچــێ ک و بتاوانە، کاری بەسیج و دار و دەستەی خۆی نین کە دیارە زۆر جێی گومانە؛ ئیدئعایەش ــەو ئ ئــەگــەر حــاڵــەش ــەو بــســان کــاربــەدەســتــانــی ــت بـــێ، دی راسـتاوانەدا ئەو جۆرە لە روودانی رێژیم رێژیم ئەمنیەکانی دزگا بەرپرسیارن. بەر پرسیارن لە دابین کردنی ئاسایش و ئــارامــی و بــەرگــری کــردن لە پەرە سەندنی توند وتیژی بەرانبەر کۆمەڵگا ئەوە کە سێ کەس ژنان. بەتایبەت و و دەکەن مەسرەف مــاددەی هۆشبەر سەر بە تێزاب خەڵکی چــاوی بەر لە ــەن، لــە الیــەک ــ و چـــاوی ژنـــان دادەکـفەزای و ئەمنیەت نەبوونی نیشانەی ساڵمەتە لەو شارە ولە الیەکی دیکەش پێشاندەری ناکارامەیی و بێ تەفاوەتی کانییەتی ئەمنیەتییە دەزگــا و پۆلیس ئاسایشی و ئەمنیەت کردنی دابین لە

خەڵک.لــەوەش بەروونی دیــارە ئەو جگە ســادەی و ســووک تاوانێکی ــە، ــاوان تتۆڵە خــانــەی لــە و نییە کــۆمــەاڵیــەتــی ناگونجێ بنەماڵەیی دا سەندنەوەیەی هۆ بێ بە تاوانباران بڵیین ناکرێ و کە ــەوەی داوە.ئ ئەنجام تاوانەیان ئەو بە ئەو سێ کەسە ئاشکرایە و روون لەگەڵ کێشەی شەخسییان ئەوەی بێ ئەو کچ و ژنانە هەبێ تێزاب پرژێنیان راستەوخۆ ئــەگــەر کــەواتــە ـــردوون، ک

لەگەڵ بەسیج و ستادی بەناو »امر بە معروف و نهی از منکر«یش پێوەندیان و رێ هەمان لەسەر ئــەوا نەبووبێ، رێچکە رۆیشتوون وهەمان بۆچوون و بیرۆکە پیس و گاڵوەیان بە کردەوە بە ئەنجام گەیاندوە کە کۆماری ئیسالمیی لە ماوەی تەمەنی نیگریسی خۆیدا وەک سیاسەتی فەرمی لە بەرانبەر ژنان دا

بەرێوەی بردوە.ســەرکــاری هاتنە دوای لــە ــەر هرێژیمێکی وەک ئیسالمییەوە کۆماری سوننە ــاوچــە ن ــە ل شــێــعــە، ئیسالمی لەوان یەک و ئێرانیش مەزهەبەکانی ــەت وەک دژ بــە ڕواڵـ دا، کــوردســتــان بــەرانــبــەر ستەمی لــە ــەک ــ ــردەوەی ــ ککۆمەڵە کــۆرو ، دەســـەاڵت مەزهەبی هەڵداو سەریان سوننەکان سەلەفییە ــەرە سەندن ــەرە روویـــان لە پ ــەرە ب بــەت ــان ــەن ت و دا ســـەرەتـــا ــە لـ ــرد. ــ کـکاربەدەستانی بــێ لــەگــەڵ ئێستاشی

دژایەتی ســەرەڕای ئیسالمی کۆماری نــەشــاراوەی خۆیان لەگەڵ گــرووپ و ئایینە جۆراوجۆرەکانی دیکەی غەیری تاقم ئەو بەرەنگاری هەر نەک شیعە، زەبر بۆ ،بەڵکوو نەبووە کۆمەاڵنە و ئازادیخوازانەی جوواڵنەوەی لە لێدان هەستی دامرکاندنی بۆ و کورد گەلی الوەکان ناو لە بەتایبەت نەتەوایەتی،

لێوەرگرتن کەڵکی باشی بە زۆر دا دەدان. یارمەتی شێوەیەک هەموو بە تاقمانە، دەستەو ئەو کات هەر دیارە کردبا پێدرێژیان ئەگەر گوتەنی کورد ــار و چــاالکــیــیــەکــانــیــان دا هێڵە لــە ک و سوورەکانی رێژیمیان بەزاندبا، بەناوی باوەری »وەهابییەت« وابەستە بوون دەمکوت ســعــوودی عەرەبستانی بە

دەکران.رابـــردوو ساڵی چەند مـــاوەی لــە ــدانــی ــبــەت لــەپــاش ســەرهــەڵ ــای و بــەتــراق و ــێ ــە ع ــش« ل ــ ــی »داعـ ــان ســەرەت

بیرۆکەی بوونی بەهێز و سوورییە لە ئیسالمی ــی ــەت دەوڵ ــی ــدن ــەزران دامنـــاو مــوســوڵــمــانــە تـــونـــدرەوەکـــان دا، ــەو دەســـتـــەو تــاقــمــە ســەلــەفــیــیــانــەی ئـرێک دا ڕاستی لە کە کوردستانیش هەمان بیر و بۆچوونی داعشیان هەیە، چەوتی بــاوەری وبە کەوتوون وەخۆ شەریعەت و ئیسالم بەناوی خۆیان،

ــاردە نا ــ ــەڵ دیـ ــەگ ــی ل ــان ــەرەک ــەرب و بئیسالمییەکان دەستیان داوەتە زۆر کار و کردەوەی ناشیاو دژی مرۆڤایەتی کە بێگومان تێزاب پرژاندن بە سەر ژنان لە شاری بۆکانیش یەکێک لەو کردەوە

قزێونانەیە. دژی لە خەبات دانییە لــەوە شک بۆ تــێــکــۆشــان و ئیسالمی کــۆمــاری ئامانجەکانی و ــاوات ــ ئ وەدیــهــاتــنــی نەتەوەکەمان کە لە ماوەی تەمەنی ئەو رێژیمەدا بە هەزاران شەهیدی بۆ دراوە ، هیچ دژایەتییەکی لەگەڵ بەربەرەکانی

لەگەڵ دەستەو تاقمە سەلەفیی و بناژۆ و نییە دا کوردستان ئیسالمییەکانی پێویستە هاوتەریب لەگەل یەک بەرەو دژیان لە خەباتی و ببەین پێشەوەی سەر ئــەرکــی بــۆیــەش بکەین.هەر بــۆ بەتایبەت کورد، تاکێکی هەموو شانی رووناکبیرانی و ئایینیی مامۆستایانی نەتەوەکەمانە بە گژ ئەو بیرۆکە چەوت نەهێڵن و بچنەوە دا مەترسیدارە و مەدرەسەکان و مەکتەب و مزگەوت ببن بە شوێنی پەرە گرتنی سەلەفییەت بردنی الرێــدا بە و هەڵخەڵەتاندن و الوە کانمان.هەر ئێستا دەیان کەس لە رۆژهەاڵتی گوندەکانی شارو الوانــی ــەوە پــاش مێشک کــوردســتــان بــە داخـلە هەڵخەڵەتاندنیان و شووشتنەوە ناو ،چوونەتە سەلەفییەکانەوە الیــەن کەسیشیان چەند تەنانەت و داعــش هێزەکانی ــەگــەڵ ل ــی ــەرەکــان ــەرب ب ــە ل

پێشمەرگەی کوردستان دا کوژراون.هـــاودەردی وێــرای دا کۆتایی لە لەگەڵ ئەو خانمە بەرێزانەی کە بوونە و نامرۆڤانەیە ــردەوە ک ئــەو قوربانی برینەکانیان، بوونەوەی سارێژ هیوای پێویستە لەسەر هەموومان خەمخۆری الوەکانمان بین و لە ئاست داهاتوویان دا خۆمان بە بەرپرس بزانین؛چونکە بە دڵنیاییەوە کۆماری ئیسالمی نەک هەر بە شێوەی پێویست هیچ هەنگاوێک بۆ ــەوەی کــار و کــردەوە ــوون ــەرەورووب بدژی ئینسانیانەی ئەم دەستەو تاقمانە ناهاوێژێ، بەڵکوو لە ڕاستی دا زۆریش دڵێتی بە بەو وەزعــە کەیف خۆشە و ئەگەر کۆمەڵی کوردەواری وبەتایبەت ژنان و کچانی کوردستان هەمیشە لە بە نەوێرن و دابن دڵەڕاوکێ و ترس

دڵنیاییەوە لە ماڵ بێنە دەرەوە.

یادی‌‌25ساڵەی‌تیرۆری‌‌١٠پێشمەرگەی‌دێموکرات‌لە‌پەڕەژاڵ

بەردەوامی‌توندوتیژی‌دژی‌ژنان

رۆژنامەی7 ژماره : ٦٦٠ کۆمااڵیەتی٣١ی پووشپەڕی ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥

جیاوازی نێوان دوو سیستمی سیاسی له ئێران و توركیه بۆ كورد و رۆڵی كورد له بازنه ی ئه م دوو واڵته له سااڵنی رابردوو سیاسی چــاالكــانــی مشتومری جێگه ی بووه ، به جۆرێك كه زۆرێك له چاالكانی بــزووتــنــه وه ی به ره پیشچوونی سیاسی كوردی له باكوور ده به ستنه وه به كرانه وه له والتــه ئــه و سیاسی سیستمی بوونی چاو ئێران و له جێ دا لێدانی بزووتنه وه ی سیاسی كوردی رۆژهه اڵتیش ده به ستنه وه به داخراوبوونی سیستمی سیاسی ئێران. ئه مه ش جۆرێك له به رپرسیارنه بوونی له رۆژهه اڵت

به رامبه ر به دۆخی كوردی به رهه م هێناوه .به اڵم ده بی دان به وه دا بنێین كه جیاوازی نێوان ئێران و توركیه ، نیه ، دوو سیستمی سیاسی جیاوازی هه ر كــورده وه ، نیسبه ت به جۆری دوو جــیــاوازی كوردبوونه ، جــۆر دوو جــیــاوازی به ڵكوو ره هه ندی كارییه به جۆرێك ئه وه ی كوردی باكوور ده یكات، كوردی

رۆژهه اڵت نایكات و پێچه وانه كه شی راسته .ته نیاو له توركیه هه ڵه یه كی گه وره ده كه ین سه ركه وتنی كورد ته نیا ببه ستینه وه به ره هه ندی كرانه وه بوونی سیستم له توركیه و داخراوبوونی به ببه ستینه وه ئێران له كوردیش په راوێزنشینی سیستمی سیاسی ، له كاتێكدا ئه وه ی كورد له باكوور وه ك كارتی فشار كاری كردوه ، كورد له ئێران ئه و كارته فشاره نه بووه و كاری

بۆ نه كردووه .توتالیته ر بوونی سیسته می سیاسیی ئیرانی ، به تایبه ت له ئێستا فۆرمێك له مرۆڤی سیاسی و حیزبی سیاسی و ... نائۆمیدی رۆژهه اڵتی پێ »هیچمان بڵێ ئه وه یه زمانی بن زمــان و سه ر كه بارهێناوه ناكری » و رۆژانه خه ریكی باڵوكردنه وه ی تۆوی نائومیدی و ته مبه ڵی هه ر دژی الپتوپه كه ی پشتی له سه رمه ستانه ش باڵوكردنه وه یه و

جووڵه یه ك له رۆژهه اڵتی كوردستان ده وستێته وه !جێ به زانكۆ نیه سیاسیه ئــه و چی تر ئیستا سیاسیه ی ئــه م له ده ســت بكات، ناڕه زاییه كان سه رپه رشتی شــاخ و بێته بهێلێ و نه ئه و كوردستان. بێته وه هه ڵبگریت و ئورووپا خۆشگوزه رانی له باجه ئه م نه ده یه وێ كۆمه ڵگاكه شی بدات و باج ئاماده یه خۆی

پێناو داهاتوویه كی باشتر بدات.سیستمی گوتاری ته سلیمی ته واوه تی به ئێستا مرۆڤه ی ئه م سیاسی بووه و نایشارێته وه كه تا ئه م سیستمه هه بێ هیچ ناكرێت، قه ناعه تێك كه سیسته می پۆلیسی حكومه ت ساالنێكه كار له سه ر هه موو ده كات و سیاسی چاالكانی ئۆپۆزیسیون و مایه پوچكردنی نایه و له دست بهێنرێت كه هیچیان قه ناعه تیان پێ ئه وه یه هه وڵی

ده ست به كاڵوی خۆیان بگرن باشتره !.تیگه یشتنه وه بــه م رۆژانــه كائینه ئــه م ئــاوادا دا دۆخێكی له رووبه رووی هه ر جووڵه یه ك ده بێته وه كه له رۆژهه اڵتی كوردستان ده كرێت و سازی خه وتنی كۆمه ڵگا لێ ده دات و به ئۆمێدی گه ڕانه وه ی خۆی ده یانباته خه وێكی قووڵه وه . الی ئه و هیچ شتێك به بێ ئیزنی حكوومه تی ده ستی بجووڵێ ئه وه ی ناجووڵێ و ئیسالمی كۆماری

تێدایه .له راستی دا ئه وه ی كار له سه ر سڕبوونی كۆمه ڵگا و خاڵیكردنه وه ی سیستمه ته نیا ده كـــات بــه ره نــگــاربــونــه وه پوتانسیه لێكی هــه ر لــه سیاسیه كه ی نیه ، به ڵكوو به شێك زۆر له ئۆپۆزیسیۆنه كه شیه تی كه هاتنه كۆمه اڵیه تی گه وره ی سیاسی و گۆڕانی پێناو له رۆژگارێك مه یدان، به اڵم ئه مرۆكه خۆیان بوون به تاسه ی هه ر جووڵه یه ك و

ئه وه ی به خۆی ناكرێت پێی وایه به خه ڵكیش ناكرێت.ئه م كه ده دات پیشان تر خۆی كاته كۆمێدی ئه م تابلۆیه ئه م عه قلیه ته ئه وه ی بۆ كوردی رۆژهه الت به ره وا نازانی له جوره كانی خه بات و جوله ی شه قام، بۆ كوردی به شه كانی تر به ره وای ده زانی و هه نده ی به سه ر رۆژهه الت ده گورێنی كه دانیشن هیچیان پی ناكریت، به قه د ئه وه ش هانی باكور ده دات بۆ به شداری له هه لبژاردنه كان و

چه پله بۆ داخوازی حیزبی بۆ باشوريش لی ده دات!نــاكــاراكــردنــی ــوون و ــاراب ــاك ن كــه ده كــه یــن ــه وره گـ هه ڵه یه كی ئۆپۆزیسیون له م دۆخه ، ته فسیر بكرێ به ناكارایی كۆمه لگا و پیمان وابێت كۆمه لگاش له سڕبوونی ئۆپۆزیسیون هیچی پی ناكرێت، له بیرمان نه چی ئه مه ئه و كۆمه لگایه هه میشه پره له ناره زایی و هه ر جار ناجارێك وه ك خۆپیشاندانه كه ی مه هاباد ته عبیر له م ناره زایی

بوونه ی ده كات.ئه ركی ئۆپۆزیسیون له دۆخێكی ئاوادا ریبه ری و وه گه رخستنی كه هوشیاركردنه وه یه تی كۆمه لگا و جوالندنی نــاره زایــیــه كــان و گــۆرانــی بــه ئۆمید به ڵكوو نــه كــه ویــتــه وه و لــێ گشتی نائۆمیدی

داهاتوویه كی باش نه هادینه بكات. كه نائۆمیدهینه ر، ته مبه ل و ئۆپۆزیسیونی بین ئاگادار ده بــێ باشور« »پاراستنی پاساوی به خــوی ناچاالكبوونی ساالنێكه سیستمی بوونی توتالیته ر بیانوی به تر جارێكی ده شاریته وه ، نه باته وه كۆمه لگا ناكرێت، پی هیچی كه س گۆیا ئیران و سیاسی ئیسالمی و كۆماری سیسته می نیوان له هه میشه یی و خه وێكی بۆ ئۆپۆزیسیونه كه ی، زیندوو هیشتنه وه ی كۆمه لگا و گرتنه به ری كوی له هه مووان بۆ الیه نه هه مه به پرسێكی ببی خه بات ره هه نده كانی

پیناو هیشتنه وه ی كۆمه لگایه كی چاالك .

نائۆمیدی تۆ، نائۆمیدی كۆمه لگا نیه !

خالید محەممەدزادە

کوێستان فتوحی

بــەشــێــوەی نــێــونــجــی لـــە هــەر چرکەیەک دا ١/٤ کەس لە جیهان دا ــەوە گــیــان ــیـ ــوژیـ ــۆکـ بـــە هــــۆی خـرێکخراوەکانی دەدەن. لــەدەســت نیگەرانی لەشساغی واڵتان، سااڵنە رێژەی بــەرزبــوونــەوەی لە خۆیان

خۆکوژییەکان دەردەبڕن. * بە دەدا مانا مردنە دەگــوتــرێ جوان بۆیە ژیان مانایە بەو ژیان! ــە کــۆتــایــی دا و شــیــریــنــە چــونــکــە للە یەکێک لێ گرتوە! رێگای مــەرگ تایبەتمەندییە جوان و زیندووەکانی بەاڵم ژیانخۆشەویستییە. مــرۆڤ ــەســەر ژیـــان دا ئـــەوانـــەی مـــردن بهەڵدەبژێرن و لە ژیان و زیندوویی تــاڵ و ڕادەکـــەن، دەبــێ ژیانیان چ ئازاراوی بێ، کە خۆیان بەرەوپیلی توانەوە و بۆ دەبێ مردن دەچــن؟! بەمەبەستی »خــود« لەناوچوونی هەاڵتن لە ئازارەکان بکرێتە ئامانج؟ ــەیــەکــی کــوشــنــدەیــە بۆ ــەمــە هــەڵ ئئازارەکان لە نارەزایەتی دەربڕینی

خۆت لەناو بەری.ــوژی ــ ــۆک ــ پــــەرەســــەنــــدنــــی خــی خــەمــهــێــنــەری ئــەم ــەکـ ــاردەیـ دیـقۆناغەی ژیانی زۆر لە کۆمەڵگاکانە. کۆمەڵگەی خەسارناسییەکی ئەگەر رۆژهـــەاڵتـــی کــوردســتــان بــکــرێ، دەبینین کۆماری ئیسالمی لەماوەی بڵێین دەتوانین دەسەاڵتدارەتیی دا وێــرانــکــاری هــەوڵــی سیستماتیک داوە. کــــــوردی مـــرۆڤـــی ــاخـــی نـلە ئێعتیاد دیـــاردەی پەرەسەندنی خۆکوژییەکان رێژەی الوان دا، نێو ــیـــەکـــان ــیـ دەروونـ ــە ــی ــەخــۆشــی ن و ــە نــێــو تــاکــەکــان دا، نــاعــەداڵــەتــیــی لو ــەژاری ــ ه دەســــەاڵت، سیستمی بــێــکــاری، نــەبــوونــی ئــازادیــیــەکــان، پیاوساالری کەلتووری زاڵبوونی ئەو پەرەپێدانی و باوکساالری و سیستمەوە، لــەالیــەن کــەلــتــوورەوە هەمووی ئەوانە کاریگەریی نالەباری کۆمەڵگەی تاکی ــی دەروون لەسەر ــاوە و ــی کــوردســتــان دانـ رۆژهــەاڵتنەگبەتی و نائومێدی هۆیەوە بەم بەاڵم کــردوە. مرۆڤەکان لە رووی ئایا مردن رێگەچارەی دەربازبوون

لە هەموو نائومێدی و کێشەکانە؟ لە ماوەی تەنیا کارەساتە ئەمە دوو حــەوتــوودا ١٠ کــەس هەوڵی واڵتێک، لە نەک داوە! خۆکوژییان ناوچەیەک، و شارێک لە بەڵکوو ــیـــان تــەنــیــا لـــە گــونــدی ٦ کـــەسـکەسەکەی ٤ و »قـــەلـــەرەشـــە«)١( دیـــکـــەش لـــە شــــاری ســـەردەشـــت ــەر بـــوون. دڵــتــەزێــن و ــ و دەوروبلە شــارێــک لــە نیگەرانییە جێگەی مــاوەی دوو حــەوتــوودا ١٠ کەس

هەوڵی خۆکوژی بدەن! خۆکوژی مۆتەکەی ئەگەرچی تەنیا شاری سەردەشت و گوندی قەلەرەشەی دانەگرتوە، بەڵکوو ئەمە لە زۆر لە شار و ناوچەکانی دیکەی کوردستانیش رۆژهەاڵتی و ئێران چەندین نــیــە مــانــگ زۆر و کـــەم راگەیەنەکان لە خۆکوژی هەواڵی و تــۆرەکــۆمــەاڵیــەتــیــیــەکــان دا بــاڵو نەبێتەوە، بەاڵم بۆ شارێکی چووکەی ــی ــکـ رووداوێـ ســـەردەشـــت وەک مــەتــرســیــدارە کــە بــەم رێــژە زۆرە بکەن. خۆکوژی لە روو الوەکانی خۆکوژییەکانیش زۆرتــری رێــژەی

لەنیو ژنان دایە. ــەم مــەســەلــەیــە تـــا ئــیــســتــاش ئـبیرلێ کردنەوەی بۆ باسێک نەبۆتە

بــەرپــرســان و دەســـەاڵتـــداران، بۆ بەپەلە، نەڵێین ئــەگــەر چــارەیــەکــی پێش بۆ بەجۆرێک النیکەم ــەاڵم ببەو ئینسانییە کارەساتە لەم گرتن سێبەری ئـــەوەی بــۆ زۆرە. رێــژە ژیاندۆستی ــەســەر ب ــاڵ ب مـــەرگ ــەدا مــرۆڤــەکــانــی دیــکــەی ئــەم واڵتـ

دانەپۆشێ. کارەساتی خۆکوژیی تایبەت نیە بەم سااڵنەی دواییەوە، ئەوەی جێی رێژەی بەرزبوونەوەی نیگەرانییە خۆکوژییەکانە لە ناوچە جۆراوجۆر دیارە کوردستانە. هەژارەکانی و خۆکوژییەکان هەمووی پێوەندیی بە هەژاری و نەبوونییەوە نیە، هەڵبەت گومانی تێدا نیە هەژاری و نەبوونی، سەرەکییەکان. هۆکارە لە یەکێکە بەاڵم بە بڕوای زۆر لە شارەزایانی مـــەســـەلـــە کــۆمــەاڵیــەتــیــیــەکــان و کۆمەڵناسان؛ گوێنەدان بە خواستی الوان و ژنان و پشت گوێخستنیان لە الیەن بنەماڵەوە، چاولێکەرییەکان، هــەژاری و خۆشەویستی، شکستی دیکە هۆکاری چەندین و نەبوونی تەنیا ــاک تـ ــەوەی ــ ئـ ــۆی هـ دەبـــنـــە

رێگەی دەربازبوون لەو نەهامەتیانە خۆلەناوبردن هەڵبژێرێ.

کەسانەی لەو یەکێک خوشکی ســەردەشــت کــە هــەوڵــی خۆکوژی داوە، بۆ ماڵپەری »فرهیختاگان«ی ــدوە، بــــاوک و بــراکــەم ــ ــان ــ ــەی ــ راگتــەاڵق خوشکەکەم نــەدا رێــگــەیــان خوشکەکەی ــێ دەڵـ و وەرگــــرێ تەنیا و بــوو تەمەن ساڵی ٢١ من پێک هاوبەشی ژیانی بوو مانگ ٦ــەردەوام ب هاوسەرەکەی هێنابوو، دیکەم کچێکی »مــن دەگـــوت پێی تۆ لەگەڵ نامەوێ و دەوێ خۆش ــدەم«! ئەو دەڵێ درێــژە بە ژیان ب»خوشکەکەم لەسەر ئەو قسانەی کە هاوسەرەکەی پێی دەگوت، زۆر جار لەگەڵ براو باوکم باسی کردوە پشتیوانی ــردوون ــ ک لــێ داوای و بەاڵم جیابێتەوە، لێی تا بکەن لێ ئەوان نەک هیچ پشتیوانییەکیان لێ نەکرد، پێیان دەگوت بەهەرجۆرێک ــان بــەدەی ــەژی بــێ دەبـــێ درێـــژە برۆژێ تا هاوسەرەکەت«!... لەگەڵ دارێــکــەوە بە خوشکەکەم دیتمان خۆی هەڵواسیوە و خنکاوە. پاشان پرسەی رێورەسمی هێشتا ــێ دەلــوو، لە ــب ــەب خــوشــکــەکــەم تــــەواو نسێ رۆژەی مەرگی دا بووین هەواڵی مردنی کچێکی ٢٠ ساڵەی دیکەمان

ــورەســمــی بــیــســت. دیـــســـان لـــە رێهــەواڵــیــان دا ــەویـــش ئـ ــەی ــرسـ پـساڵەی ١٧ دیــکــەی کچێکی هێنا ئەویش »قــەلــەرەشــە« دێیەکەمان قەلەرەشە بەڵێ هەڵواسیوە! خۆی

لەم رۆژانەدا بۆنی مەرگی لێ دێ!***

ئەم هەواڵە دڵتەزێنانە بەردەوام لە زۆرن ئازارانە ئەو نموونەی و نێو کۆمەڵگەی کوردستان دا. هەرلەم قسە کەسێک هەر لەگەڵ بارەیەوە دەســت لــە دێ ئاهوناڵەی دەکـــەی و کۆمەاڵیەتی دیـــاردەی و کێشە ناخەمخۆری و بێکاری و هــەژاری بــەرپــرســان و دەســـەالتـــداران. لە فەرهەنگی چاالکی خانمێکی گــەڵ کوردستان رۆژهەاڵتی نێوخۆی لە دێــرە بــەم ئــەو ــرد، دەکـ گفتگۆمان ــارەی ئــەم ــ ــۆی لـــە بـ ــەی خـ ــگـ روانـ»لە دەربــڕی: خۆکوژییەوە هەموو خۆی ژیان کوردستان رۆژهەاڵتی

مەرگە«! ــۆ ــە ب ــ ــم ــ ــان ــ ــەی ئـــــــەو خ ــ ــسـ ــ قـــەوە دەبـــــێ، چــونــکــە ــوونـ ــوردبـ ــێـ لـناهومێدی لێ بەدی دەکرێ. بەتایبەتی

دەبیسترێ کــەســێــکــەوە ــان زمـ ــە لفەرهەنگییەوە بــواری لە خۆی کە ئــەو جــۆرە هــەیــە. ــی سااڵنێکە رۆڵهەبێ قورساییان دەتوانن کەسانە کەسانێکی کردنەوەی ئاگا لەسەر دیکە کە ناهومێدی ژیانی داگرتوون، بــواری نەبوونی ــەداخــەوە ب ــەاڵم بــوارە ــە بـ ــی ل ــاالک ــۆ چ تــێــکــۆشــان بجــۆراوجــۆرەکــان دا ئــەونــدەی دیکە دۆخەکە لەسەر خراپی کاریگەری

داناوە. سەختییەکانی بەرپەرچدانەوەی ژیان زۆر رێگاو شێوەی هەیە بەاڵم ئایا هەڵبژاردنی مەرگ الوازیی ئەو

ئینسانانە دەردەخا؟ دیارە ناکرێ ئەوانەی خۆکوژی بڵێین و بکرێن لۆمە هەڵدەبژێرن، ــن کــەســەکــانــن. ــ ــری ــ ئـــــەوان الوازتهەن کەسانێک دا ئەوانیش لەنێو خەمۆکییەوە نەخۆشیی بــەدەســت کەسانێک هـــەن دەکــێــشــن، ــازار ــ ئدەیانەوێ بە مردنی خۆیان کەسانی دەوروبەریان کە پێیان وایە ئەوانن ــەم ژیانە بــوونــەتــە هــۆی ئـــەوەی ئبــدەن. ئـــازار بــێ، بەنسیبیان تاڵە رووداو ئــەگــەر ــوژی خــۆک دیـــارە بەاڵم کوتوپرە، کاردانەوەیەکی و لە درێــــژە دوورو ــەکــی پــرۆســەیناهەموار کە ئەم ژیانێکی دژوار و

کاردانەوەیەی لێ دەکەوێتەوە. واتە ئینسانەکان ژیانە نەهامەتییەکانی ئەم بەاڵم دەبات، بێ هیوایی بەرەو بێ هیواییە چۆن رێگەی لێ دەگیرێ؟

رێکاری بەپەلەی کۆتایی هێنەر یان کەمکردنەوەی خۆکوژی

کــــاتــــێــــک بــــــەرپــــــرســــــان و پێناوەدا لەم ئێران دەسەالتدارانی ــخــەمــی خـــۆیـــان بـــە نــیــســبــەت ــێ بــە نــیــشــان داوە ــان ــارەســات ــەم ک ــ ئــێ نــاکــرێ ــیــەکــیــان ل ــی و چــاوەروانکۆتایی بۆ پالنێکیان و ستراتیژی کۆمەاڵیەتییەکان قەیرانە بە هێنان هــەبــێ، دەی کــەوایــە رێــگــەچــارەی دیکە چین؟ ئەگەر پێمان وابێ هەر دەسەاڵت دەبێ بیر لەچارەسەرەکان بەتایبەتی هەڵەیە، ئــەوە بکاتەوە، دەسەاڵتێک کە ماهییەتی نامرۆڤانەی

بۆ هەمووالیەک دەرکەوتوە. ــێ پـــێـــشـــرەوان و ــ کـــەواتـــە دەبئااڵهەڵگرانی گۆڕانەکۆمەاڵیەتییەکان، سیاسییەکانی حیزبە وەخۆکەون. دامـــــــــــەزراوە و ــان و ــ ــت ــوردســ ــ کــرۆڤ ــانـــی مـــافـــی مـ رێـــکـــخـــراوەکـــی نــێــوخــۆی ــی ــەدەن ــی م ــان و چــاالککوردستان کە هەموویان ئیددیعای پێشەنگایەتی و گۆڕان دەکەن، نابێ بە بیانووی جۆراوجۆر خۆیان لەم هەمووالیەک ببوێرن. مەسەلەیە بکەنەوە چــڕ هــەوڵــەکــانــیــان دەبـــێ بەکۆمەڵگەی بەخشین ئاگایی بۆ خەڵک ســەرنــجــی و کــوردســتــان رابکێشن بۆ نیشاندانی بێزراویی تاکەکان و، خــۆکــوژی ــردەوەی ــ کتەنیا ــەچــارە ــگ رێ ــە ک تێبگەیەنن ناهومێدی و مردن نیە. وەخۆکەوتن کۆمەڵگەدا، لەنێو ئومێدبەخشین بۆ بیکەن! دەکــرێ کە کــارە کەمترین ــە خەباتی ل نــیــە ــە جــیــا ــەرک ئـــەو ئــی، فــەرهــەنــگــی، ــەوەی ــەت ســیــاســی نمافی مرۆڤ و ژینگەپاریزی. ئەگەر و ــابــووری ئ رێــگــەچــارەی ناتوانن کەکاریگەرترین بخەنەروو سیاسی ئــازار کەمکردنەوەی بۆ فاکتەرن دەتــوانــن بـــەاڵم مەینەتییەکان، و ــاری کــۆمــەاڵیــەتــی و ــە رێــگــەی کـ لفەرهەنگییەوە خۆبخزێننە نێو ناخی ئینسان ــەوە. واڵتـ ئــەم مرۆڤەکانی دەبێ لە ناخی خۆیەوە دەست پێ بکا. پێویستە بە هەر رێگەیەکی مومکین پێش بە پەرەسەندنی ئەم کارەساتە دواڕۆژی ــردرێ. ــی ــگ ب ئینسانییە کومەڵگەی کوردستان بەندە بە هیوا ــەدا. واڵت لــەم ئینسانەکان بەژیانی بەهەرشێوەیەک دەبــێ هیوایە ئەم بێ بگەڕێتەوە بۆ ناخی ئینسانەکان. ــان کـــێـــشـــەیـــەک نــیــن ــ ــەک ــ ــران ــ ــەی ــ قساتوسەودای سیاسیی پێوە بکرێ. ناکرێ بۆ »پەریناز«ی مەهاباد کە گوترا عامیلی سەرەکیی مردنەکەی دەســـتـــوپـــێـــوەنـــدەکـــانـــی کـــۆمـــاری بدرێن هان خەڵک بوون، ئیسالمی بۆ نارەزایەتی و دروشمی بڕووخێ بــمــرێ بڕژێنە ســەر شــەقــام و و دەســـەاڵت لــە لێپرسینەوە داوای مــەرگ و خۆکوژیی بــەاڵم بــکــەن، پۆل پۆلی الوان و بە تایبەتی ژنان دەسەاڵتی هۆکارێکی سەرەکی، کە باوکساالرییە، خۆی پیاوساالری و

لێ بێدەنگ بکرێ. ئاکامێکی هــەواڵنــە ئــەو رەنــگــە ــخــوازی نــەبــێ، بــەاڵم پشتگوێ دڵگەورەتری کارەساتی خستنیشی

لێدەکەوێتەوە. قــەلــەرەشــە، سەربە ــدی )١(گــون

ــەی ســوێــســنــایــەتــی شـــاری ــاوچـ نـسەردەشتی رۆژهەاڵتی کوردستانە.

سەرچاوە: vista.ir :ماڵپەڕی *

مردن‌لەپێناو‌چ‌دا!

رۆژنامەیژماره : ٦٦٠ ٣١ی پووشپەری ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥ 6

پێوه ندیی ئێران و ئه مریکا له ژێر تیشکی رێککه وتنی ڤییه ن دا

دانوستانه کانی ئێران و واڵتانی ٥+١، له چه شنی خۆیدا بێ وێنه بوو. له دوایین خولی دانوستانه کان کێری، جان که وته وه ، لێ ڤییه نی رێککه وتنی که بۆ دنیا، ــی واڵت به هێزترین ده ره وه ی وه زیـــری خوله کانی له مایه وه . ڤییه ن له رۆژ ١٨ مــاوه ی پێشووتریش دا به ده یان و بگره سه دان کاتژمێر له گه ڵ جه وادی زه ریف، وه زیری ده ره وه ی ئێران نیشانده ری مه سه له یه ئه م بــووه . دا وتووێژ له

جیددییه ت)وپێویستی(ی ئه مریکا بوو بۆ چاره سه ری ئه و پرسه .واڵتانی و بوو ئه مریکا دانوستانانه دا له و ئێران سه ره کیی الیه نی دوو ئه و ساغبوونه وه ی هه بوو. بایه ختریان که م رۆڵێکی ٥+١ دیکه ی واڵته له سه ر خاڵه جێناکۆکه کان، نه خشێکی یه کالکه ره وه ی له گه یشتن

به رێککه وتن هه بوو. یه کێک له و باسانه ی که له قۆناغی دوای رێککه وتن دا له ئارا دایه ، ئه وه یه که ئه و رێککه وتنه چ کاریگه رییه کی له سه ر پێوه ندیی نێوان ئێران

و ئه مریکا ده بێ؟ و ئێران نێوان له قــووڵ متمانه ییه کی بێ زۆر، هۆکارگه لێکی به که له وه ی بێ نیگه ران ئێران که وایکردووه ئه مه ش هه یه . دا ئه مریکا ئه مریکا پابه ندی ئه و رێککه وتنه نه بێ یان دوای »ئیسراحه تێکی ناوکی«، فایلی دیکه له دژی ئێران بکاته وه و فازی دوایی پرۆژه ی قه یرانسازیی و کێشه سازیی بۆ ئێران بۆ مه یدانی موشه کی و مافی مرۆڤ و پشتیوانی ئێران له تیرۆریزم بگوازێته وه . ئه م نیگه رانییه له و روانگه وه سه رچاوه ده گرێ که ئامانجی ئه مریکا ته نیا به رته سک کردنه وه ی به رنامه ی ناوکیی ئێران نییه ، به ڵکوو ده یه وێ له بواره کانی دیکه ش دا النی که م ئێران ناچار به گۆڕینی ره فتار بکا. ئه مه ته نیا نیگه رانی ئێران نییه ، به ڵکوو ئه گه رێکه

که له ئارا دایه .ئێران له گه ڵ ناوکی پرسی له سه ر ته نیا ئێمه ده ڵێ: ئۆباما راسته رێککه وتووین و له بواره کانی دیکه دا کێشه کانمان له جێی خۆیه تی؛ یان و ده ده یــن خۆمان دژه ئه مریکایی سیاسه تی به درێژه ده ڵێ: خامنه یی له سپی کۆشکی یان ده که ین؛ پشتیوانی ناوچه که دا له دۆستانمان له بمانه وێ داهاتوودا له ئه گه ر ده ڵێ: دا رێککه وتنه که دژبه رانی وه اڵمی هێرش بکه ینه سه ر ئێران، به زانیاری زیاتره وه ئه و کاره ده که ین؛ بێجگه له وانه ش پرسی ناوکیی ئێران، پرسێکی کۆتایی هاتوو نییه و له وانه یه له قۆناغی جێبه جێ کردن دا له گه ڵ که ندوکۆسپ به ره وڕوو بێ؛ به اڵم به نێوان ئه وه یه که گرژییه کانی به هێزتر ئه گه رێکی ئه وانه شه وه هه مووی ئێران و ئه مریکا که متر بێته وه . یه که م له به ر ئه وه ی که به چاره سه ربوونی کێشه ی ناوکی، قه باره و هه ژماری کێشه کانی نێوان ئه و دوو واڵته که متر ده بێته وه . دووه م: له په راوێزی ئه و دانوستانه نه دا پرسی دیکه ش هاتۆته گۆڕێ و ئاڵوگۆڕی بیروڕای له باره وه کراوه . به م هۆیانه که دوو الیه ن به یه که وه هاوکاری بتوانن دا بواره کانی دیکه ش له له وه یه که چاویان پابه ندی ئه مریکا و رۆژئــاوا ئه گه ر ده ڵێن: روحانی و خامنه یی بکه ن. بواره کانی له ئــه وه نه که ن، پێشێل به ڵێنییه کانیان و بن رێککه وتنه که دیکه ش دا، به تایبه ت له پرسه کانی تایبه ت به رۆژهه اڵتی نێوه ڕاست دا،

هاوکارییان له گه ڵ ده که ن. یه کێک له و شرۆڤانه ی بۆ رێککه وتنی ڤییه ن ده کرێ ئه وه یه که ئه و رێککه وتنه سیاسه تی ده ره وه ی ئێران به ره و پێش ده با و هه ڵسوکه وتی ئێران له گه ڵ دنیای ده ره وه نه رمتر و عه قاڵنیتر ده کا. ده قی رێککه وتنه که به شێوه یه ک فۆرموله کراوه که هه ر چه شنه الدانێکی ئێران، ده ره نجامی زۆر خراپی بۆ ئێران به دواوه ده بێ. له الیه کی دیکه ش ئه گه ر ئه مریکا ببێته هۆی پێشێل کردنی رێککه وتن، راگرتنی کۆده نگیی پێکهاتوو له دژی ئێران ئاسته متر ده بێ و له سه ر پێگه ی ئه مریکا له ئاستی نێونه ته وه ییش دا بێ کاریگه ر نابێ. بێجگه له وه ش له به ر ئه وه ی که ئه مریکا ئیمتیازی تکنیکی و به شێوه یه کی ئێران ناوکیی به رنامه ی زۆری وه رگرتووه و حوقووقی زۆر به رته سک کراوه ته وه ، زه حمه ته که پابه ندی رێککه وتنه که نه بێ. له وانه یه له به ر ئه وه ش بێ که جێب بوش پاڵێوراوی سه رکۆماریی ٢٠١٦ی ئه مریکا، ده ڵێ: رێز ده گرم له و رێککه وتنه ی له گه ڵ ئێران کراوه

و هه ر که سێکی دیکه ببێته سه رکۆمار، رێککه وتنه که قبووڵ ده کا.رێککه وتنی کاریگه رییه کانی له دروستترمان وێنایه کی ئــه وه ی بۆ که پێویسته هه بێ، ئه مریکا و ئێران پێوه ندییه کانی ســه ر له ناوکی ناوچه ی و جیهانی ئاستی لــه زلهێزه کان نــێــوان هێزی هاوکێشه ی

رۆژهه اڵتی نێوه ڕاست دا له به رچاو بگرین.شرۆڤه یه ک که له م بواره دا ده خرێته روو ئه وه یه که ئه مریکا ده یه وێ ئه وه ی که واڵتی له به ر بکا و نێوه ڕاست خۆی سوکبار له رۆژهه اڵتی چین به خێرایی له گه شه سه ندن دایه ، سه رنجی له سه ر رۆژهه اڵتی ئاسیا چڕ بکاته وه . له م پێناوه ش دایه که ئه مریکا ده یه وێ گرژییه کانی له گه ڵ

ئێران که م بکاته وه . ئه گه ر ئه مریکا به مه سڵه حه تی زانیبا که به شێوه ی دیکه به رنامه ی ناوکیی ئێران به رته سک بکاته وه یا کۆتایی پێ بێنێ، دانوستانی نه ده کرد. پێوه ندییه له هێز بــوو. ئه مریکاش نیازی به رهه می رێککه وتن واتــه نێونه ته وه ییه کان فاکته رێکی دیاریکه ره . ئه گه ر ئێران له داهاتوودا نه توانێ خۆی به هێز بکا و به هۆی ئه و رێککه وتنه نه توانێ کار له سه ر فاکته ره کانی هێزی بکا و، له الیه کی دیکه ش ئه مریکا له توانا و به رژه وه ندیی دا بێ،

ئه وه ئه مریکا له وانه یه به شێوه ی دیکه ش رووبه ڕووی ئێران ببێته وه . له و دوو ئه گه ره ی باس کرا، له حاڵه تی جێبه جێ بوونی رێککه وتنه که دا، ئه گه ری که م بوونه وه ی گرژیی نێوان ئێران و ئه مریکا، ئه گه رێکی جێی قه باره ی و ئێران شوناسبه خشی پێکهاته ی به سه رنجدان به باستره . کێشه کانی نێوانیان، تا درێژماوه ناتوانین باس له پێوه ندیی ئاسایی نێوان

ئه و دوو واڵته بکه ین.

حه سه ن شێخانی

سیاسی

ئارەش لورستانیو:سیروان مووساپور

نێوان ئه تۆمییه كه ی ڕێككه وتنه واڵتانی و ئێران ئیسالمیی كۆماری ڕۆژئـــاوایـــی بــه رهــه مــی وتــووێــژێــك خایاند، ده یه یه كی له زیاتر كه بوو هه یئه تی نوێنه رایه تی گه لی كوردیش له سااڵنی سه ره تای دوای شۆڕشی حاكمییه تی ده گــه ڵ وتووێژێكی ٥٧پێ كرد ده ســـت ئیسالمی كــۆمــاری سیسته می كارشكێنی بــه هــۆی كــه ــایـــه وه ــام مـ ــاكـ ــێ ئـ ده ســـــه اڵتـــــدار بـــێــك تــێــگــه یــشــتــن و ــگــه ی ل و بــه جــێخومه ینی هـــاوبـــه ش، ڕێــكــكــه وتــنــی ــان دا ــاری ــڕی ــی ب ــانـ ــه ره كـ و ده وروبـــه وه ی كــــورد و ــ ــه ت ــ مــافــخــوازیــی نــه كــه ی ــی ــســه ری ــه وه ســه ران ــنـ بـــزووتـــاری هێزه ــه ی ــه واو ع ــ ــه هــێــرشــی ت بهــه ڵــگــیــرســانــدنــی نــیــزامــیــیــه كــان و شه ڕێكی ماڵوێرانكه ر له كوردستاندا ــه ن. ســاڵــێــك دوای ــك ب ســـه ركـــووت كۆتایی شه ڕی هه شت ساڵه ی ئێران و ئێراق، دوكتۆر قاسملوو سكرتێری گشتیی حیزبی دێموكراتی كوردستان و ــان زی له پێشگرتن مه به ستی به خه ساره تی زیاتر، واڵمی ئه رێنیی به ئیسالمی كۆماری وتووێژی داوای دێموكرات حیزبی چونكه دایـــه وه ناچار نیزامیدا هێرشی له به رامبه ر ــه وه ی خــۆی ــه تـ ــی لــه نـ ــری ــه رگ بــه بهێرشبه ر هێزی كاتێك و، كرابوو و ده سدرێژیكار بۆ سه ر كوردستان، داوای ناكۆكییه كان چاره سه ری بۆ ــژی كــردبــوو، ــووێـ دانــیــشــتــن و وتـدێموكراتیش حیزبی سرووشتییه ئاشتیی، جێگیربوونی ئامانجی به بــوو؛ وتــووێــژ و گفتوگۆ ــامــاده ی ئئیسالمی كــۆمــاری ئه مجاره ــه اڵم بــی واقـــعـــیـــی بۆ ــه ســت ــه ب ــا م ــی ــه ن ــه ت نچاره سه ری كێشه كان و ڕێزدانان بۆ نه بوو، كوردی نه ته وه ییه كانی مافه تیرۆری له ڕێگه ی ده یه ویست به ڵكو دوكتۆر قاسملوو، مێشكی بیرمه ندی بزووتنه وه ی نه ته وه ییـ دێموكراتیكی كورد له نێو به رێت و وه ك ناوچه كانی كوشتاری به ده ســت ئێران دیكه ی چاالكه كورده كان بكا. ئه م به رنامه یه ئیسالمی كــۆمــاری بۆ به شێوه یه ك گرنگ و هه ستیار بوو كه ناچار كرا كه ڵك له و دیپلۆماتانه وه رگرێ كه بۆ

تیرۆر هه ڵبژێردرابوون.

حیزبی دێموكرات به هه ڵبژاردنی وه ك شـــه ره فـــكـــه نـــدی دوكــــتــــۆر شه هید قاسملووی دوكتۆر جێگری ــه پــشــت بــه ســتــن به ــا ب و هـــه روه هـبه شداریی به رباڵوی نه ته وه ی كورد

زیندوویه تی و كارایی هه روا توانی ببه خشێ و كــورد بــزووتــنــه وه ی به بدا. ڕێژیمی به ڕێگه ی خۆی درێژه دیكه جارێكی ئێران به سه ر حاكم دوكتۆر توانی میكۆنۆس پیالنی به ئه م بــه اڵم بكا تیرۆر شه ره فكه ندی ــه ره ڕای ئــه و تێچووه كــرده وه یــه ســـه وه ی كـــورد و ــه ت گــرانــه ی كــه بــۆ نده زگای هه بوو، دێموكراتی حیزبی دادوه ریی ئه ڵمانیا، كۆماری ئیسالمیی ئێرانی وه ك حكوومه تێكی ڕێكخه ری

تیرۆریزمی ده وڵه تی مه حكوم كرد.له مــاوه ی چه ند ساڵی ڕابــردوو له هێندێك ــه ن ــه الی ل ــار ج چــه نــدیــن و ئیسالمی كــۆمــاری بــه رپــرســانــی چه ند كه سایه تیی و گرووپی سیاسیی بابه تی وتــووێــژ ده گــه ڵ مــه ده نــی، و به تایبه ت كوردستانییه كان حیزبه ــان ــی كــوردســت ــرات ــوك ــم حــیــزبــی دێئێستا تا بابه ته كه كه هاتۆته ئاراوه ــه روا بــه شــێــوه ی قــســه وبــاســی ــ ــ ه

مه حفه لی و سه ره تایی ماوه ته وه .وتـــــووێـــــژ بــــۆ گـــه یـــشـــتـــن بــه ئه زموونێكی ئه تۆمی ڕێككه وتنی ــوو كــه كــۆمــاری ئیسالمی گــرنــگ بتێیدا ناچار به نه رمی نواندن و یان به واتایه ك »نرمش قهرمانانه » بوو و ئه وه ی قبووڵ كرد كه دوژمنایه تی ئه مریكا به تایبه ت ڕۆژئـــاوا ــه ڵ ده گناتوانێ هه تاهه تایه درێژه ی هه بێ و »ته حریم بژارده ی دوو له نێو ده بێ یان نێونه ته وه یی« گۆشه گیریی و نێگه رانییه كانی »ڕه وانــــدنــــه وه ی له ڕێگه ی نــێــوده وڵــه تــی كۆمه ڵگه ی ــی ــردن ــوارك ــه م ه و هـــه ڵـــپـــه ســـاردن

ــه چــاالكــیــیــه بــه شــێــكــی بـــه رچـــاو لـیه كێكیان ــۆی«ن خــ نــاوكــیــیــه كــانــی ئیسالمی كۆماری هه ڵبژێرێ . واڵمی بوو دووه م بـــژارده ی قبووڵكردنی رێككه وتنی له ڕه نــگــدانــه وه كــه ی كه

ئه مدواییانه دا ده ركه وت.هــه نــووكــه ئـــه م پــرســیــاره دێته ئیسالمیی كــۆمــاری ئایا كه ئـــاراوه ــه وه ی ــن ــزووت ــه ر ب ــب ــه رام ــه ب ــران ل ــێ ئوتووێژی وه ك كــورددا، نه ته وه یی دیكه ڕێگه یه كی و ڕوانگه ئه تۆمی، ڕێژیمی بۆ وتووێژ یان ده گرێته به ر ده سه اڵتداری ئێرانی هه روا ئامرازێكه بۆ سه ركووتی زیاتر یان كڕینی كات و به الڕێدابردنی به شێك له بیروڕای حاكمییه تی درێــژه دانــی بۆ كۆمه ڵگه نه ته وایه تی مه سه له ی داخوا خۆی؟ له ئێراندا ته نیا بۆ خه ڵك خه ڵه تاندن به شداریی ــادكــردن زی ئامانجی بــه ئه نجام هــه ڵــبــژاردنــه كــانــدا كــاتــی لــه هاتنه ئارای ســه ره ڕای یان ده درێ؟ كــه ســایــه تــی و لــه به شێك ــه ن ــه الی لوه ك ڕێــژیــم، نێوخۆی الیه نه كانی لــه بــه رامــبــه ر پێكهاته یی دژیــه كــیــی

ئیسالمیدا كۆماری مه وجوودییه تی دیكه ده سته واژه یه كی به ماوه ته وه ؟ به رنامه و وتووێژ بۆ چاره سه ركردنی ــی كـــورد ئایا ــه وه ی ــه ت ن ــه ی مــه ســه لكـــۆمـــاری ئــیــســالمــی ڕووبـــــه ڕووی ئێران نه ته وه كانی داواكارییه كانی ده كاته وه و ئه گه ر وه ها ڕه وشێك بێته پێش، ئایا سیسته می حاكم ئاماده یی ــی وتـــووێـــژی ده گـــه ڵ ــكــردن ــووڵ ــب قهه یه ؟ ئێراندا نه ته وه كانی ــه واوی تئایا نه ته وه غه یره كورده كانی ئێران، بۆ به رگریی له مافه كان و وه دیهێنانی حیزبی خـــاوه ن داخــوازیــیــه كــانــیــان به هێزن یان به فه ڕز ئه گه ر وتووێژ ــه ڵ حــیــزبــه كــوردســتــانــیــیــه كــان ــ ده گبكرێ ، ئه و نه ته وانه ی خاوه ن حیزبی و دامه زراندن بۆ كار نین، سیاسی جــۆراوجــۆر حیزبی دروستكردنی دروستكردنی و دامه زراندن ناكه ن؟ حیزبی جۆراوجۆر چ كاریگه رییه كی له سه ر بارودۆخی كۆماری ئیسالمی و نه ته وه كانی ئێران ده بێ ؟ سیسته می ڕاده یــه ك چ تا ئێراندا به سه ر حاكم شیاوی و گرنگ به پرسیارانه ئه م هه ڵسه نگاندن داده نێ و له بڕیاردانی

كۆتاییدا له به رچاویان ده گرێ ؟ــی دیـــكـــه وه كــاتــێــك به ــه ك ــه الی لیان كـــورد چاالكێكی گۆشه نیگای كــوردســتــانــی ســیــاســیــی حیزبێكی و بابه ت ده ڕوانــیــن، مه سه له یه لــه و دیكه ش گرنگی زۆر پرسیارگه لی دێنه ئاراوه كه ده بێ واڵم بدرێنه وه . كوردستانییه كان حیزبه نموونه بۆ ــاوه ن چ لــه كــوردســتــانــی ئــێــرانــدا خـحیزبه ئیختیارگه لێكن؟ و ده ســه اڵت

ده توانن ڕاده یــه ك تا چ كوردییه كان بۆ به شداریی سیاسیی له ده سه اڵتی

ڕێژیمی حاكمدا به شدار بن؟كوردییه كانی حیزبه پێوه ندیی ئێران ده گه ڵ به شه كانی كوردستان و ئۆپۆزیسیۆنی ده ره وه ی ئێران چۆن كوردییه كان حیزبه ده كرێ ؟ پێناسه نه ته وه یی شوناسی بانگه شه ی بۆ سیسته می پێكهێنانی و خــۆیــان فێركاریی و میدیایی نه ته وه یی كورد ده بــێ ؟ كــرده وه ئــازادیــی چه نده یان تیرۆری ڕێبه رانی حیزبی دێموكرات ــی ــه كــان ــی ــی ــان و حـــیـــزبـــه كــوردســتــه چـــۆن ده خــرێــتــه بـــه ربـــاس؟ ــك دیهێرشی زیانه كانی ــووی ــه ره ب ق بــۆ كوردستان بۆ ناوه ندی حكوومه تی و له نێوبردن و ڕه واندنه وه ی كه شی هه نووكه یی نیزامیی و ئه منییه تی ده بێ چ هه نگاوگه لێك باوێژرێن و چ

بكرێ ؟ماڵیی له باری ئیسالمی كۆماری چاالكیی بۆ پشكێكی چ بوودجه و له ــرێ ؟ ــ ده گ لــه بــه رچــاو حیزبه كان و بێته ئاراوه وتووێژ كه حاڵه تێكدا

حیزبه كوردستانییه كان و حكوومه تی ــه ڕێـــكـــكـــه وتـــن، چ ــگــه ن ــدی ب ــ ــاوه ن ــ نــۆ جــێــبــه جــێــبــوونــی ــه ك بـ ــی ــی ــت ــره ن گپرسیارانه ئه م ده بێ ؟ ڕێككه وتنه كه و هێندێك پرسیاری سه ره كیی دیكه گرنگترینی ئه و بابه تانه ن كه له الیه ن هاتونه ته ئاراوه كوردییه كان حیزبه لۆژیكییان و گونجاو واڵمێكی و

پێویسته .ــه بـــه ســـه رنـــجـــدان به ــ ــه وات ــ كــی كـــۆمـــاری ــانـ ــه كـ ــه وتـ ــوكـ ــسـ ــه ڵـ هـحیزبه له به رامبه ر ئێران ئیسالمیی كـــرده وه ــه و ئ و كوردستانییه كان ــه ی كه ــچــووان ــێ ــڕت پ و نـــادروســـت

حكوومه تی ناوه ندی به سه ر نه ته وه ی كوردیدا سه پاندوون و بوونه ته هۆی ــه و ــه وه یـ ــه تـ ــه م نـ ــ ــی ئ ــه ی ــمــان ــێ مــت ببه ئــه گــه ر لــه وانــه یــه حیزبه كانیان،

سه ره وه بابه تی سه یری ئینسافه وه ئیسالمی كــۆمــاری ده بینین بكه ین، پشكێكی زۆر زیاتری بۆ واڵمدانه وه ــه كــان و ــی ــی ــان ــه كــوردســت ــزب بـــه حــیڕێژیمی حاكم هه یه . نه ته وه ی كورد به سه ر ئێراندا ناچاره یان هاوشێوه ی توركیا، ناوه ندییه كانی حكوومه ته ئێراق و سووریا ئیزنی چاالكیی ئازاد و به شداریی سیاسیی به كورده كانی بدا یان وه ك ڕابــردوو هه روا ئێران بزووتنه وه ی به رگریی ڕووبــه ڕووی ــی ـ دێــمــوكــراتــیــكــی كــورد ــه وه ی ــه ت نســه ره ڕای كه به رگرییه ك ببێته وه . ڕێـــبـــه ره ــه لـ زۆر ــی ــوون ــدب ــی شــه هــه وه ی كــورد وه ك ــه ت گــه وره كــانــی نــازی مــحــه مــه د، دوكــتــۆر پــێــشــه وا قـو شه ره فكه ندی دوكتۆر قاسملوو، و هه یه ــژه ی درێ نه سڵه چه ندین ...به ده سهێنانی بــه نه سڵێكیش هــه ر به ره وپێشبردن یارمه تیی ئه زموون، بزووتنه وه یه ی ئه م و گه شه سه ندنی

داوه .

بزووتنه‌وه‌ی‌كورد‌و‌پرسیاره‌‌سه‌ره‌كییه‌كانی‌وتووێژێكی‌سه‌ركه‌وتوو

حــیــزبــه كــوردســتــانــیــیــه كــان له چ خــاوه ن ئێراندا كوردستانی ئیختیارگه لێكن؟ و ده ســـه اڵت ــه كـــوردیـــیـــه كـــان تـــا چ ــزب حــیبه شداریی بۆ ده توانن ڕاده یه ك ڕێژیمی ده سه اڵتی له سیاسیی

حاكمدا به شدار بن؟

حیزبه كوردییه كان بۆ بانگه شه ی شــونــاســی نــه تــه وه یــی خــۆیــان و فێركاریی سیسته می پێكهێنانی و مــیــدیــایــی نــه تــه وه یــی كــورد ــرده وه ــ ــی ك ــازادیـ چــه نــده یــان ئـــرۆری ڕێـــبـــه رانـــی ــ ــی ــ ده بــــــێ ؟ تحیزبه و دێــمــوكــرات حــیــزبــی چۆن دیــكــه كوردستانییه كانی

ده خرێته به رباس؟

رۆژنامەی5 ژماره : ٦٦٠ یادکردنەوە٣١ی پووشپەڕی ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥

حیزب و سیاسیی ــەری ــت دەف ئــەنــدامــی شەڵماشی، مستەفا ئەمریکا لە حیزب پەیوەندییەکانی بەرپرسی بالنوور کامەران نوێنەرایەتی حکوومەتی پوشپەڕ سەردانی ١9 ی هەینی، ڕۆژی هەرێمی کوردستان و لقی حەوتی پارتی دیموکراتی کوردستانیان

لە واشنگتۆن، پایتەختی ئەمریکا کرد.لەو سەردانەدا خاتوو بەیان سامی عەبدوڵڕەحمان، نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئەمریکا پێشوازیی لە هەیئەتی

حیزب کردو خۆشحاڵیی خۆی لەو دیدارە دەربڕی.ــی بــاســەکــانــی ئـــەو چــاوپــێــکــەوتــنــەدا بـــاس لە ــک ــەوەرێ ــە ت لــدی کـــورد لــە ئەمریکا کــراو ــ ــارودۆخــی ڕەوەن کــاروچــاالکــی و ببۆ کوردستانییەکان ڕێکخراوە حیزب و هاوئاهەنگی هاوکاری و بااڵکانی ئامانجە پێشی بردنە بۆ کورد وزەی هێزو یەکخستنی گەلەکەمان بە گرینگ زانرا. لە بەشەێکی دیکەی ئەو دیدارەدا باس لە بارودۆخی ڕۆژهەاڵتی کوردستان و خەباتی کورد لەو بەشەی واڵت، بە تایبەت کاروچاالکییەکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان کــراو هــەردوو ال هــاوڕا بــوون لە سەر زەروورەتـــی هاوکاری و

هاوئاهەنگی هێزو الیەنە سیاسییەکانی کوردستان.ئێوارەی هەمان ڕۆژ هەیئەتی حیزبی دیموکرات کوردستان، کوردستانیان دیموکراتی پارتی حەوتی لقی بارەگای سەردانی بەسەرپەرستیی لقە ئەو شاندێکی الیەن لە کردو واشنگتۆن لە حیکمەت بامەڕنی، لێپرسراوی لق پێشوازیان لێکرا. لەو دیدارەش دا مستەفا شەڵماشی باسێکێ تێروتەسەلی لەسەر رەوشی کورد بە گشتی و جێگەو پێگەی گرینگی کورد لە سیاسەتی نێودەوڵەتی دا،

بەتایبەت پاش سەرهەڵدانی ڕێکخراوی تێرۆریستی داعش هێنایە بەرباس، کە لە الیان شاندی لقی ٧ی پارتییەوە بەرز نرخێندرا.

هاوئاهەنگی و هــاوکــاری دانیشتنە، ئــەو دیکەی تەوەرێکی زیاتری نوێنەرایەتیی حیزبە کوردستانییەکان بوو لە سەر پێشهاتە بـــەرەوڕووی کە مەترسییانەی ئــەو داهــاتــووو نەخوزراوەکانی ئەو تایبەت بە دەبێتەوە، لە هەر چوارپارچەی کوردستان کورد توندڕەوەکانی ئیسالمییە گــرووپــە الیــەن لە کە مەترسییانەی وەک تاقمی تێرۆریستی داعشەوە ڕووی لە باشوورو خۆرئاوای کە درا بڕیار دانیشتنەدا ئــەو کۆتایی لە کـــردووە. کوردستان لەمەدوا هەر دووک حیزب بۆ ڕاپەڕاندنی ئەرک و کارە گرینگەکانی

پەیوەندیدار بە کورد هاوکاری و هاریکاری زیاتر یەکتری بکەن.

ده وره ی ٢١٢ ی سه ره تایی پێشمه رگه له الیه ن فێرگه ی کۆتایی کوردستانه وه دێموکراتی حیزبی نیزامیی سیاسیی

هات فێرگه ی سیاسیی نیزامیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ڕۆژی یه کشه ممه ، ٢٨ ی پووشپه ڕ به بۆنه ی کۆتایی هاتنی ه وره ی ٢١٢ ی سه ره تایی پێشمه رگه ڕێوڕه سمێکی پێکهێناو ڕه سمی به کورد له الوانی دیکه پۆلێکی ڕێوڕه سمه دا له و

چوونە نێو ڕیزه کانی پێشمه رگه ی حیزبی دێموکراتی کوردستانه وه .ئه و ڕیوڕه سمه به سروودی نه ته وایه تیی ئه ی ڕه قیب و رێژه ی به شداربووانی ده وره ده ستی پێکردو پاشان وتاری فێرگه ی سیاسیی نیزامیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان به و بۆنه یه له الیه ن محه ممه د شه هره وان، به رپرسی

فێرگه پێشکێش کرا.له قۆناغی نوێی خه باتی حیزبی دێموکراتی به به شدارانی ده وره باسی پێگوتن پیرۆزبایی به ڕێزان وێڕای کوردستان و بردنه پێشێی دۆزی کورد له ئێران به هه موو شێوه کانی خه باتی کرد. پێویستیی گوتاری ڕۆژهه اڵت مێحوه ری و باس له چاالککردنه وه ی خه باتی سیاسی و نیزامیی حیزبی دێموکراتی کوردستان له ئێران دوو ته وه ری دیکه ی باسه که ی کاک محه ممه د شه هره وان، به رپرسی فێرگه ی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان بوو. به ڕێزیان له دراوسێ و واڵتانی بۆ ئیسالمی کۆماری قه یران خوڵقێنیی سیاسه تی سه ر په ڕژایه وتاره که یدا دیکه ی به شێکی په ره پێدان به تێرۆریسم له رێگه ی پشتیوانی له گڕووپه کانی سه ر به خۆی له واڵتانی یه مه ن، سووریه ، لوبنان و

عێڕاق کردو ئه وه ی به سیاسه تێکی شکستخواردوو له هاوکێشه سیاسییه کانی ئێستای جیهاندا ناوبرد.له به شێکی دیکه ی ئه و ریوڕه سمه دا په یامی ده وره ی و٢١٢ ی فێرگه له الیه ن سمایل ئه حمه د نژاد خوێندرایه وه که تێیدا هاتبوو ئه و پۆله الوه به ئیمان به ڕێبازی پێشه وا قازی محه ممه دو خه باتی پڕشانازیی حیزبی دێموکڕاتی

کوردستان ڕیزه کانی ئه و حیزبه یان بۆ تێکۆشان هه ڵبژاردوه .بڕگه یه کی دیکه ی ئه و ڕێوڕه سمه په یامی بەشدارانی دەورەکە لەالیەن پێشه وا منبه ری، یه کێک له به شداربووانی ئه و ده وره یەوە خوێندرایەوە. ئه و به ئاماژه گیانفیدایی خه ڵکی نیه ر له ناوچه ی هه ورامان و پێشکێش کردنی زیاتر ئه و دامه زرانی حیزبی دێموکڕاتی کرد و گوتی جموجۆڵی پیرۆزبایی ٧٠ ساڵه ی له و گونده له ٧٠ شه هید هه ر دڵی خه ڵکی کوردستاندا له ناوچه سنوورییه کان چرای هیوای له کوردستان و دێموکرات چه ند ساڵه ی حیزبی

گه شاندۆته وه .چه ند به سه ر خــه اڵت دابه شکردنی شه ریفی و حامید له الیه ن ده وره فێرکاریی ڕاپــۆرتــی خوێنده نه وه ی سه رکه وتوویه کی ئه و ده وره یه چه ند بڕگه یه کی دیکه ی جێژنی کۆتایی ده وره ی ٢١٢ ی سه ره تایی پێشمه رگه بوو.

قاسملوو- عه بدوڕه حمان دوکتۆر پیاوو له و بوو یه کێک دێرینم دۆستی ناویان که کورد گه ورانه ی سه رکرده

به نه مری ده چێته مێژووی کورده وه .مامۆستا خۆشه ویستم ــرای ب کــه داوای حــه ســه ن زاده عه بدوڵاڵی مــه ال ــردم شــتــێــک لـــه بـــاره ی دوکــتــۆر ــک ــێ لنووسینانه دا بــه و بنووسم، قاسملوو له وباره یه وه له مه وبه ر که چوومه وه له به ر ده ستمدا )ئه وانه ی نووسیبووم )چل کتێبی پێشه کیی به تایبه تی بوون( ساڵ خه بات(ی دوکتۆر عه بدوڕه حمان قاسملوو خۆی که کردبووم به عه ڕه بی و ساڵی ١99١ له هه ولێر به چاپم گه یاندبوو. ویستم شتێکی تازه بنووسم، هه رچه نده ــۆ وه رگــێــڕانــه کــه ئـــه و پــێــشــه کــی یــه ی ببــاڵو ــوردی ــه کـ بـ هێشتا نـــووســـراوه نه کراوه ته وه . که ئه وداوایه م لێکرا کتێبی که سێکی ناسراوی کوردم له به رده ستدا بوو، که به شێکی زۆری بۆ کوردستانی ئێران و بۆ باسی فه رمانڕه وایانی ئێران ته رخانکرابوو، له ڕۆژانی قاجاری یه وه . به شه که ی به اڵم کتێبه که م خسته الوه ، ئێرانم خوێنده وه که به ڕاستی به نرخ بوو له فارسی وه رگێڕراویشی به ڵگه ی زۆر تێدا بوو که بۆمن تازه بوو و باسێکی ــاره ی مــه رگــی ــه بـ ــێ کــه لـ ــ تــــازه ی دام

قاسملووه وه بینووسم.ئێران یاحوکمدارانی فارسه کان-

ئێستاش تـــا لـــــــه زووه وه زۆر هـــه ر ــه زار شــه ش ه ده وڵـــه تـــی ئێمه ــن: ــێ ده ڵکوشتنی باسی له وکتێبه دا ســاڵــه یــن. سانه کانی سوڵتان و سه عید محه مه د ــان و هـــه مـــزاغـــای مــه نــگــوڕو ــ ــه ورام ــ ههه مه وه ندو جوامێرئاغای هاوه ڵه کانی و ــی کــــراوه کــه هــه مــوو به ــان ــه ک ــاوه ڵ هکۆڕی ســه ر هێنراونه کـــوژراون، فێڵ خوانی له سه ر دان وستاندن و گفتوگۆو ــه و جــۆره ــوژراون و ئ ــ ــدا ک ــان خــواردن نــه کــان نـــاونـــراوه ــرانــی ی ــێ کــوشــتــنــه ی ئ

)لطایف الحیل(.وه ستاوه و ناوانه ئه و کتێبه که الی سه ر نه گه یشتۆته ـــه وه ش ئ ــاش پ بــۆ سمکۆ( خانی )سمایل شه هیدکردنی و پــێــشــه وا قـــازی مــحــه مــه دو دوکــتــۆر به هــه ر ئه وانیش ــاره دی که قاسملوو

)لطایف الحیل( شه هید کراون.چه ند جارێک له باره ی شه هیدبوونی دوکتۆر قاسملووه وه نووسیومه ، نازانم بــۆ چرکه یه ک ــه و )ســه عــات(ه چــۆن ئوه ستا. مه به سم ئه وه بوو، ئه وکه سه ی له خۆپاراستندا زۆر وریا بوو، ته نانه ت داوه وه . که وته چــۆن )پــڕاگ(یــش، له ته نانه ت ڕه نگه له باره ی شه هید )فازیل(

زۆر ئه ویش بڵێم، وا شتێکی یشه وه وریا بوو. ئیتر هه ر )لطایف الحیل(ه که

نازانم که ی کورد وریا ده بێ. ــه و مـــاڵـــه دا کــۆ بـــوونـــه وه ؟ ــۆچ لـ بـ)نه مسا( ئــوتــریــش وواڵتـــی ئێستاش نه کردووه بانگ جووله که ی ژنــه ئــه و )فازیل( ناسیاوی که لێپرسینه وه ، بۆ ئایا بوونه وه . کۆ ئه ودا له ماڵی و بوو ده بێ هیچ پێوه ندی یه ک له نێوان ئه وه و –که هه بێ قاسملوودا دوکتۆر بیری

ڕای به رامبه ر به سه هیۆنیزم زۆر ڕه ق سه هیۆنیزم بیری که وابوو الی بوو، شتێکه وه ک فاشیزم و نازیسم، یا هه ر فرۆشتنی ئه و سێ شه هیده بێت به چه ند

)واته نه سرین خوشکه نه وت؟ ته نه که ئێلێنه خانم(ی خێزانی دوکتۆر قاسملوو شکایه ته وه یه ئــه و بـــه دووای ئێستاش ــاره ی شــه هــیــدبــوونــی یــه وه ــ ــه ب ــ ــه ل کـبێسووده . دیـــاره ــه اڵم ب کــردوویــه تــی، قاسملوو ــۆر ــت ــاش دوک پ بــاشــه ، ــه ی ئشه هید دوکتۆر شه ره فکه ندی بۆ که وته لێکدانه وه ی پرسیارو ئه مه ش داوه وه . ده وێت. باشه ده بێ کورد پاش ئه وه ی مه سه له ی کورد دانه مرکاوه ته وه و هه ر ــێ بــه دوو بــه ره وپــێــشــه وه ده چـــێ، ده بواڵتی )قاجارو عوسمانی( بڵێین، واز له )لطایف الحیل( بێنن و وه رن له گه ڵ ئه و

کورده دا بدوێن که بۆتان له ناو نه چووه . مه سه له ی که نی یه وا بــاوه ڕم چونکه

کورد به ره و دواوه بچێته وه .ــاره ی تـــه جـــروبـــه ی دوکــتــۆر ــ ــه ب ــ لحیزبی سه رکرده یی له قاسملووه وه دێموکراتدا، له باره ی هه ڵبژاردنی )کادر(

خۆیه وه ڕووناکبیریی لــه بــاره ی ه وه ،

ــاوه کــه مــن یــه کــێــکــم – ــ زۆر شــت محیزبی ئـــه وو دێــریــنــی دۆســتــی وه ک دێموکڕات- ده بێ بینووسم. به اڵم باری ته واوکردنی له په له کردن نه خۆشی و هه ندێ پڕۆژه مدا -پێش مه رگ- جارێ

ڕێی لێگرتووم.هه ردوو ئێستا خۆشه . الم ئه وه ی وانی یه و الم نزیکن. ڕێک و دێموکڕات پێویستیش نی یه ببنه وه به یه ک. به اڵم

با ڕێک بن. کورد نزیکه له مه به ست.

نه مری بۆ دوکتۆر قاسملووی نه مر.

یادی کاک سەالم عەزیزی هەمیشە بەرزو بەڕێز بێ!رێبه ر قاسملووی د. بــوونــی شه هید ــادی ی دا کاتێک لــه ــه وه ، ئــەمــســاڵ ١٦ ســاڵ بــه ســه ر کــۆچــی دوایـــی کاک ــن ــه ی ده کدیموکراتی حیزبی سیاسیی دەفتەری ئەندامی عه زیزی سه الم سه الم کاک تێکۆشه ر هاورێی تــێ ده پــەرڕێ. دا کوردستان دا

عه زیزی، ٢٤ی پووشپەڕی ١٣٧٦ به هۆی نه خۆشی مااڵوایی له حیزبه که ی و نه ته وه که ی کرد .

له یــه ک و توانا به و خه باتگێڕ که سایه تی ســه الم کــاک به رێوه به رانی خۆشه ویستی حیزبی دێموکڕات بوو که له دوای شۆڕشی گه النی ئێرانه وه هەموو توانای خۆی بۆ به ره و پێشبردنی تێکوشانی حیزبی دێموکڕات و خه باتی نه ته وه که ی له رۆژهه اڵتی کوردستان ته رخان کرد. مااڵوایی یه کجاری کاک سه الم ناوه خت و زوو بوو به اڵم ڕابردووی خاوێن و دڵسۆزانه و تایبه تمه ندییه به رزه کانی و شوێندانانی قووڵی له سه ر تێکۆشه رانی حیزبه که ی بیر هۆگرانی له ئه و که سایه تییه ، یادی وایان کردوه هیچ کات

حیزبی دیموکراتی کوردستان نه چێته وه .

یادی به خێر و ناوی هه ر به رز و به رێز بێ.

دیدارو چاالکییەکانی بەرپرسی کومیتەی دەرەوەی واڵتی حدک لە ئەمریکا

بۆ بیست و شه شه مین ساڵوه گه ڕی شه هیدبوونی دوکتۆر قاسملوو

پۆلێکی دیکە لە الوانی کوردستان بەرگی پیشمەرگایەتییان پۆشی

نوێنه رایه تیی هه یئه تێکی ــوان ــێ ن کــۆبــوونــه وه ی ــه لسه رکردایه تیی هه ولێرو له کوردستان دێموکڕاتی حیزبی بــزووتــنــه وه ی دێــمــوکــڕاتــی گــه لــی کــوردســتــان دا دوایــیــن

ئاڵوگۆره کانی کوردستان تاوتوێ کران.ی ٦ ( 9٤ ــه ری ــووشــپ پ ی ١٥ ــه ــم دووشــه م رۆژی دێمۆکراتی حیزبی نوێنه رایه تیی ٢٠١٥(هه یئه تێکی جوالی کوردستان له هه ولێر پێکهاتوو له ئیبراهیم زێوه یی و حسن کاکیلی سه ر دانی بزووتنه وه ی دێمۆکراتی گه لی کوردستان به خانه خوێ هه یئه تێکی ــه ن الی لــه ــردو ک هه ولێریان لــه سه رپه رستیی خدر روسی، سکرتێری گشتیی بزووتنه وه ی

دێمۆکراتی گه لی کوردستانه وه ، پێشوازییان لێ کرا .سه ره تای له دێموکرات حیزبی نوێنه رایه تیی هه یئه تی هه ستیاره کان ئاڵوگۆره روداوو له ئاوڕێکی دیــداره دا ئه و له کوردستان و هه رێمی کوردستان و چۆنیه تی هه ڵسوکه تی الیه نه کانی سه رجه م باشورو الیه نه سیاسییه کانی حیزب و دیکه ی کوردستان له ئاست بارودۆخ و پێشهاته کان دایه وه و ئه و بابه تانه ی له گه ڵ هه یئه تی بزووتنه وه ی دێموکڕاتی گه لی

کوردستان تاوتوێ کرد.

پرسانه ئــه و بۆ خوێندنه وه یان ــاس و ب له ــه ن الی دوو هاوهه ڵوێست و ڕوانگه ی هاوبه شیان هه بوو.

له کۆتایی دانیشته نه که دا دوو الیه نی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان گه لی دێمۆکراتی بــزووتــنــه وه ی کــوردســتــان و نه ته وه یی و بااڵکانی به رژه وه ندییه پاراستنی روانگه ی له که وابوو پێیان نیشتمانی کردنی پرسایه تی به هه ست به چاره سه ری کێشه ی نێوان حیزب و هێزه سیاسییه کانیان به سه رده میانه گونجاوو مێکانیزمی تاکه دیالۆگ و دانیشتن بــه ره وڕووی که ئالۆزانه یه کێشه و له و بــوون ــاز ده رب بۆ

کوردستان بوونه ته وه

ئیوارەی روژی شەممە ٤ی جوالی ٢٠١٥ی زایینی، کۆڕێکی ماتەمین بۆ رێز گرتن له خەبات و تێکوشانی مام برایم پەیرەوان پیشمەرگەی کٶچ کردوویی دێرینی ئادیالید،ی شــاری لە کوردستان دێموکراتی حیزبی بەشێکی کە کــۆڕیــادە لــەو ڕێکخرا. ئوسترالیا واڵتــی بەرچاو لە کوردانی دانیشتوی ئەو شاڕە تێیدا بەشدار بوون، سەرەتا بە سروودی نەتەوایەتی ئەیی ڕەقیب و خولەکێک بێ دەنگی بۆ گیانی پاکی شەهیدانی کورد و کوردستان دەستی پێ کرد. ئینجا لە الیەن بەڕیوەبەری ئــامــادە بەخێرهاتنی ــڕەوان ــەی پ شــەهــال کــۆڕیــادەکــە، بووان کرا. پاشان چەندین وێنەی تێکۆشەرمام براییم شێربەگی ئەحمەد دەنگی ئاوێتەی و ڤیدیۆسالید بە هەیاس دا ــەو ئ دوای درا.بـــە بـــوان ــامــادە ئ نیشانی کاردۆ، پەیامی کومیتەی حیزبی دیموکراتی کوردستان دا ئەو دوای بە کرد. پێشکەش ئوسترالیای کومیتەی مامۆستا هۆنراوەیەکی پارچە نەخشی فەریدە خاتوو هێمن،ی خوێندەوە. ئینجا مامۆستا چەکۆ باران پارچە

هۆنراوەیەکی لەگەڵ موزیکی دڵ الوێنی کاک سیروان وەحیدفەر، چەند کاک سماییل کرد. پێشکەش مەوالنا باس کۆچکردوو مامبرایمی بە ســەبــارەت وتەیەکی دا، کــۆڕیــادە ئــەو دیکەی بەشێکی لە کــرد. پێشکەش محەمەد پشدەری پەیامی کەرتی ڕێکخستنی ئەداالید،ی هەرەوەها خوێندەوە. کوردستانی نیشتمانی یەکێتی کۆتایی لە خوێندەوە. پەیامێکی بێماڵ یوسف کــاک حوسێن کــاک دێــریــن تێکۆشەری دا ڕێوڕسمە ئــەو براییم، مــام ــرازای بـ و هاوسنگەر وەک ــڕەوان، ــەی پبراییم مام بــەرزی کەسایەتی بە سەبارەت وتەیەکی و هەڤااڵن هــاوڕێ نــاو لە ئــەو ڕێزوخۆشەویستی و و دەور هــەروەهــا و کــوردســتــان خەڵکی کــۆمــەاڵنــی نەخشی لە سەردەمی شۆڕشی شاخ دا پێشکەش کرد.

ڕێــورەســمــی ــە ل فیلمێک ــە کــورت نــیــشــانــدانــی ــە بسەرەخۆشی و پرسە ڕێورەسمی و بەخاکسپاردن مام براییم، کە لە بنکەی دەفتەری سیاسی حدک بۆی

ڕێکخرابوو، کۆتایی بەو کۆڕە ماتەمینە هات.

سه ردانی هه یئه تێکی نوێنه رایه تیی حدک له هه ولێر له باره گای بزووتنه وه ی دێموکڕاتی گه لی کوردستان

کۆڕێکی ماتەمینی لە ئوسترالیا، بۆ ڕێزگرتن لە تێکۆشەری کۆچکردوو مام براییم پەیڕەوان

عێزەدین مستەفا رەسوڵ

ئێستا خــۆشــه، الم ئــــه وه ی نزیکن. ڕێک و دێموکڕات هــه ردوو نی یه پێویستیش ــه و ــی ی وان الم ڕێک با بــه اڵم یــه ک. به ببنه وه

بن. کورد نزیکه له مه به ست

رۆژنامەیژماره : ٦٦٠ ٣١ی پووشپەری ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥ پەیام4

خه ڵکی خه باتگێر و تێکۆشه ری کوردستان!گه النی ئازادیخوازی ئێران!

٢٢ی رۆژی ــه ل پێش ــه وه لـ ســاڵ شــه ش و بیست پووشپه ڕی ١٣٦٨)١٣ی ژوئیه ی ١9٨9(دا رێبه ری ناوداری کورد و سکرتێری گشتیی حیزبی دیموکراتی کوردستان، د. عه بدو لره حمانی قاسملوو، عه بدولاڵی قادری ئازه ر ئه ندامی حیزبی دۆستی ره ســووڵ فــازڵ د. و ناوه ندی کۆمیته ی دیموکرات له ڤیه ن پێته ختی ئوتریش له الیه ن تێرۆریستانی و قاسملوو د. کران. ئێرانه وه شه هید ئیسالمیی کۆماری هاوڕێیانی له کاتی وتووێژ بۆ چاره سه ری کێشه ی کورد له گه ڵ کۆماری ئیسالمیدا و به ده ستی ئه و تێرۆریستانه ی له به رگی دیپلۆماسیدا له الیه ن ئه و رێژیمه وه نێردرابوون،

شه هید کران.زه برێکی قاسملوو عــه بــدولــره حــمــانــی د. ــرۆری ــێ تبزووتنه وه ی و کورد بزووتنه وه ی له قه ره بوونه کراوی دێموکراتی حیزبی و گشتی به ئێران ئــازادیــخــوازانــه ی تایبه تی له رۆژهه اڵتی کوردستان به کوردستان و کورد شاره زاترین و کاریگه رترین له قاسملوو د. چونکه دا. کۆماری ئۆپۆزیسیۆنی نێوریزه کانی که سایه تییه کانی ئیسالمی بوو . به رێبه رایه تیی ئه و حیزبی دیموکرات ببوو کــورد،و سیاسیی هێزی کاریگه رترین و گه و ره ترین به کوردستان ببوو به به هێزترین و پته و ترین سه نگه ری دیفاع

له ئازادی له ئێراندا.د. قاسملوو چ له رێبه رایه تیکردن و داڕشتنی سیاسه تی له به ره ڕووببوونه وه حیزبی دیموکراتی کوردستاندا و چ به ناوچه دا که سایه تییه کی پێشهاته کانی له گه ڵ رووداو و بڕشت و شوێندانه ر بوو. له ئاستی نێونه ته وه ییشدا وه ک و تریبوون له و ده بیسرا ده نگی نــاودار که سایه تییه کی به باشی توانیبووی نێونه ته وییه کاندا کۆبوونه وه کــۆڕو و بکا کورد مافخوراوی و بنده ست گه لی نوێنه رایه تیی له جیهان گشتیی ــیــروڕای ب باشی بــه زۆر ــی ــوان ده ی تکــۆمــاری دژی گــه لــیــانــه ی و کۆنه په رستانه نــێــوه ڕۆکــی

ئیسالمی بگه یه نێ.

خه ڵکی مافخوازی کوردستان!د. قاسملوو له کاتێکدا رێبه رایه تیی حیزبی دیموکراتی کوردستانی به ئه ستۆوه گرت که ئه م حیزبه پاش شکستی

به هۆی الوازی و ـ ١٣٤٦ بزووتنه وه ی چه کدارانه ی ٤٧ مێژووی قۆناغه کانی دژوارتــریــن له باڵویه وه و پــه رش بناخه کانی لێزانیه وه به د. قاسملوو بوو که دابوو. خۆی بۆ سیاسیی رێبازی و خه ت و داڕشته وه حیزبه ی ئه و ئه ندێشه کانی قاسملوو ره نگدانه وه یه کی بیرو دیاری کرد. به رینیان ئێستاش له به رنامه ی سیاسیی ئه م حیزبه دا هه یه .

پره نسیپه کانی بــه قــووڵــی بــاوه ڕێــکــی قاسملوو د. دیموکراسی هه بوو و ئه و باوه ڕه هیچ کات رێگای نه دا که رێز و خۆشه ویستیی ئه و له حیزبه که ی و له بزووتنه وه ی کورددا په ره به فه رهه نگی “تاکپه رستی” و “تاکڕه وی” بدا. دیموکراسی له الی د.قاسملوو ته نیا تاکتیک یان گوتارێکی سیاسی نه بوو، به ڵکوو ئه و دیموکراسیی به “ماهییه ت” و فه لسه فه ی بوونی حیزبی دیموکرات ده زانی. له گه ڵ ئه وه دا که باوه ڕی به سوسیالیزم و عه داڵه تی کۆمه اڵیه تی هه بوو، حیزبی دیموکراتی به نوێنه ری چینێکی تایبه ت نه ده زانی و هیچ کات پێی وا نه بوو که ده بێ حیزبه که ی نوێنه رایه تیی دیموکراسی وابوو پێی ئه و بکا. تایبه تی ئیدئۆلۆژییه کی کۆی هه موو چین و توێژه کان و ئیدئۆلۆژییه کانه . ئه و فره چه شنییه ئێستاش له ته شکیالتی حیزبی دیموکراتدا حاکمه و دیموکراسی و مافی نه ته وایه تی خاڵی هاوبه ش و چه تری

هاوبه شی هه موو جیاوازییه کانه .سوسیالیزم و دیموکراسی بوو وا پێی قاسملوو د. نه ک هه ر دژی یه کتر نین به ڵکوو ته واوکه ری یه کترن. له ئه وه وه روانگه ی له جه مسه ریدا دوو جیهانی سه رده می عه داڵه تی کۆمه اڵیه تی له دنیای سه رمایه داریداو عه داڵه تی کاتدا له و مه وجوود به ره ی سۆسیالیستیی له سیاسییش غایب بوون. وه ک بۆخۆی ده یگوت کۆمه ڵگای داهاتوو هه م ده بێ نانی هه بێ بێ و هه م گووڵی سوور. ئه و پێی وابوو نه ته وایه تییه کانی و دیموکراتیک مافه وێــڕای کــورد که دادپــه روه رانــه ی سیستمێکی خاوه نی ده بێ داهاتوودا له ئینسانی ئامانجه ئه و توانی قاسملوو د. بێ. کۆمه اڵیه تی حیزبی ساسیی ئه ده بیاتی نێو بێنێته دادپــه روه رانــه یــه و له سه ر ئێستاش ئه م حیزبه به شانازییه وه دیموکرات که

ئه م رێبازه سووره .دیموکراتی حیزبی رێبه رایه تیی هه رکه قاسملوو د. تــه واوه وه لێزانییه کی و شاره زایی به گرت، به ده سته وه سه ربه خۆیی داڕشت. حیزبه که ی دیپڵۆماسیی بناخه کانی له گه ڵ پێوه ندی له چ کورد به رژه وه ندیی و بڕیاردان له واڵتانی ده و روبه ر و چ له پێوه ندی له گه ڵ هێزه ئێرانی و دیپڵۆماسییه ئه م نه گۆڕه کانی پره نسیپه له ناوچه ییه کاندا به نێونه ته وییه کاندا کۆمه ڵه و کۆڕ و تریبوون له بوون. گشتیی ڕای بیرو به رز سه رنجی ده نگی به و راشکاوی جیهانی بۆ الی کێشه ی کورد به گشتی راده کێشا. هه وڵی بێ وچانی وی بۆ دۆزینه وه ی دۆست بۆ کورد هیچ کات نه بووه هۆی ئه وه ی که ئه و پێوه ندییه به زیانی پارچه یه کی راشکاوی به قاسملوو د. بێ. تــه واو کوردستان دیکه ی بوو پێویست ئه گه ر به اڵم ده که ین دۆستایه تی ده یگوت، ده که ین. نه ته وایه تییه کانمان قازانجه فیدای دۆستایه تی دوورکه تنه وه ی نه ببوونه هۆی هه ر نه ک پێوه ندییانه ئه م پارچه کانی له کــورد بزووتنه وه ی له دیموکرات حیزبی

بۆ دیموکرات حیزبی هه وڵی به ڵکوو کوردستان، دیکه ی ببوو. گوڕتریش به بزووتنه وه کانیان له گه ڵ دۆستایه تی ئه م دیپڵۆماسییه یه کێک له الپه ڕه هه ره زێڕینه کانی حیزبی

دیموکراته که د.قاسملوو بناخه دانه ری بوو.خه باتی به کــورد ئازادیخوازانه ی خه باتی گرێدانی گه النی بنده ست و بێ ماف و راکێشانی سه رنجی بیروڕای گشتیی جیهان بۆالی خه باتی ره وای کورد له پره نسیپه کانی دیپلۆماسیی ئه و بوون. ئه و پێی وابوو گه یاندنی هاواری مه زڵوومییه تی کورد به بیروڕای گشتیی جیهان رێگه له وه ده گرێ که نه ته وه ی کورد له بێده نگی و له سانسۆردا خه فه بکرێ و له سه ر ئه و باوه ڕه بوو که فشاری نێونه ته وه یی به پاشه کشه قــه اڵچــۆکــردنــدا و لــه ســه رکــوت ــێ ــوان ده ت

رێژیمه کان بکا.د. قاسملوو توانی گومانی ناته بایی له نێوان “ئێرانی بوون” و ئازایه تی به هه م ئه و بڕه وێنێته وه . “کــورد بــوون”دا و هه م به لێزانی له الیه ک هێزه ئێرانییه کانی له وه گه یاند که کورد بزووتنه وه ی له گه ڵ دێموکرات حیزبی دۆستایه تیی هیچ و ره وایــه مافێکی کوردستان دیکه ی پارچه کانی له چه شنه ناته باییه کی له گه ڵ مافی دیاریکردنی چاره نووسی کورد له ئێراندا نیه ، له الیه کی دیکه ش خه بات له پێناوی به ده ستهێنانی مافه نه ته وایه تییه کان له چوارچێوه ی ئێڕاندا هیچ چه شنه ناته باییه کی له گه ڵ بیری نه ته وه یی کور دا نیه . ئه و له کاتێکدا که پێی وابوو کورد وه ک نه ته وه یه ک مافی خۆیه تی چاره نووسی خۆی به هه ر شێوه یه ک بێـ ته نانه ت دامه زراندنی واڵتی سه ربه خۆ ـ دیاری بکا، به اڵم له رووی پارچه یه کی هه ر که وابــوو پێی سیاسییه وه واقیعبینیی خۆیدا واڵتی چوارچێوه ی له بدا هه وڵ ده بێ کوردستان پێناوه شدا له و هه ر بدا. کێشه کانی هه وڵ بۆ چاره سه ری له پارچه یه ک بزووتنه وه ی کاروباری له ده ستێوه ردان

کاروباری پارچه یه کی دیکه ی به ره وا نه ده زانی.د. قاسملوو له کاتێدا به ده ستی تێرۆریستانی کۆماری باوه ڕێکی که کرا وتووێژ شه هید مێزی له سه ر ئیسالمی قووڵی به چاره سه ری کێشه ی کورد له رێگای وتوێژه وه هه بوو و تێرۆریزمیشی به هه موو شکڵ و شێوه کانیه وه ره ت ده کرده وه . د. قاسملوو وێڕای ئه وه ی به داخ بوو له وه که کرده وه تێرۆریستییه کان سه رنجی بیروڕای گشتیی جیهان تێرۆریستیی کرده وه یه کی چه شنه هه ر راده کێشن، زیاتر رفاندن، ته یاره ده یگوت، راشکاوی به ده کرد. مه حکووم ده نگدانه وه یه کی بارمته گرتن هه رچه ند دانانه وه و بۆمب مه حکوومه . ئێمه وه حیزبی الیه ن له به اڵم هه یه زۆریــان و هه موو وه سیله یه ک ئامانج به گه یشتن بۆ قاسملوو د. هه موو تاکتیکێکی به ره وا نه ده زانی، پێی وابوو به کارهێنانی تاکتیک و وه سیله ی ناڕه وای وه ک تێرۆر، حیزبی دیموکرات

له ئامانجه ئینسانی و دیموکراتیکه کانی دوور ده کاته وه .

هێزو کۆڕو کۆمه ڵی دژی تێرۆریزم له سه رانسه ری جیهان!

خه ڵکی سته ملێکراوی کوردستان!و قاسملوو د. تێرۆری ٢٦ســاڵــه ی یــادی کاتێکدا له هاوڕێیانی ده که ینه وه که تێرۆریزم گه وره ترین هه ڕه شه یه

حیزبی ئینسانه کان. گیانی و جیهان ئاسایشی بۆسه ر تێرۆریسته کان هێزه ــده ی ــه وه ن ئ وایــه پێی دیــمــوکــرات ــزه دژی ــدار و بــه بـــه رنـــامـــه ن، واڵتــــان و هــێ ــرســی مــه تشێلگیرانه یان و روون به رنامه یه کی تێرۆریستییه کان رادیکالیزمی نیه . دا تێرۆریزم دژی له به ربه ره کانی بۆ مــه زهــه بــی کــه هــه وێــنــی تــێــرۆریــزمــی ئـــه م ســه رده مــه یــه و هه ستان ئیسامییه وه کــۆمــاری له بڵێسه کانی یه که م تایبه تی به ئێرانی ئازادیخوازنی قوربانییه کانی یه که م واڵتــانــی و ئوتریش واڵتـــی بـــوون. کـــورد تێکۆشه رانی په روه ندی له گه ڵ هه ڵسوکه وتیان ته فاوه تی به بێ دیکه ش له شه پۆله ئه م حه ساسییه تی و کرد د.قاسملوو تێرۆی له و ســاڵ ٢٦ که ئێستاش نــه کــرد. ده رک تێرۆریزمیان ئه م پــه روه نــده ی نه گه یشتنی به ئاکام تێ په ڕیوه ، تێرۆره له جیهان واڵتانی به تێرۆریسته کان ته راتێنی و تێرۆره و زه ق نیشانه ی ئیسالمیدا کۆماری دیپلۆماسیی به رگی ئاشکرای الوازیی واڵتانی هه ڵگری ئااڵی دژه تێرۆریزمه . النی که م نیشانه ی هه ڵسوکه وتی دژبه یه ک و ناته با له گه ڵ رێژیمێکی تێرۆریست په ره وه ری وه ک کۆماری ئیسالمییه ئیسالمیدا کۆماری له تێرۆره ئه م داڕێــژه رانــی گه اڵڵه و ئێستاش له بازنه ی سه ره کیی ده سه اڵتدان. له سه ر هێز و ته واوه تیی له تێرۆریزم که تێرۆره دژه بــه ره ی واڵتانی له بکه ن مه حکووم شێوه یه کدا و شکڵ هه ر له و خۆیدا به رامبه ریدا رابوه ستن. ئه و کاته یه که تێرۆریزم پێشی پێ

ده گیرێ و کۆنترۆڵ ده کرێ.

خه ڵکی خه باتگێڕی کوردستان!ئه ندامان، الیه نگران و دۆستانی حیزبی دێموکراتی

کوردستان!تێرۆری ٢٦ساڵه ی له کوردستان دێموکراتی حیزبی ئامانج به ــاداری وه ف په یمانی هاوڕێیانیدا و قاسملوو د. ئــه و گوتار و ده کــاتــه وه و نــوێ قاسملوو د. رێــبــازی و نێو حیزبی د. قاسملوو هێنانیه سیاسه ت و پره نسیپانه ی دێموکرات و بزووتنه وه ی کورده وه ، له سه ریان سووره و کورد تێکۆشه رانی و دێموکرات ــاداره . حیزبی وه ف پێیان خۆیان به قه رزداری ده رس و ئامۆژگارییه کانی مامۆستای خۆیان د. قاسملوو ده زانن و قاسملوو هه تا سه ر له بیر و زه ینی نیشتیمانپه روه رانی کورد و تێکۆشه رانی دێموکراتدا

زیندوویه .ساڵو له یاد و ناوی د. عه بدولره حمانی قاسملوو، کاک عه بدولاڵی قادری ئه زه ر و د. فازڵ مه ال ره سووڵ.

شکست و سه رشۆڕی بۆ رێژیمی تێرۆریست په روه ری چه شنی تێرۆریستییه کانی هێزه و ئیسالمی کۆماری

ئه و.

ده فته ری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستان

٢٢ی پووشپه ڕی 1٣٩٤)1٣ی ژووئیه ی ٢٠15(

کوردستان، جارێکی دیکە وەفای خۆی بەرامبەر ڕێبەری شەهیدی خەباتە پڕشکۆ و پڕ قوربانیدانەکەی هاتنی نزیکبوونەوەو دیسان ــەوە. دای پێشان خــۆی، ئەوەی خەڵکی بۆ دەرفەت بە بۆوە پووشپەڕ، ٢٢ی تیرۆریزمی ڕۆژهەالتی کوردستان، دژی سەرکوت و دەولەتی، دەنگی ناڕەزایەتی بەرز بکەنەوە. ٢٦ ساڵەی بیرەوەریی تاڵی تیرۆری ١٣ی ژوئیەی ڤییەن، جارێکی کوردستانی ئازادیخوازی کۆڵنەدەر و خەڵکی دیکە مومکین، شێوەیەکی هەموو بە تا مەیدان هێنایەوە وەفاداریی خۆیان بە باوەڕە نەتەوەیی و ئینسانییەکانی ڕێبەری شەهیدی خۆیان د.قاسملوو دووپات بکەنەوە.ــان ئــەمــســاڵ لە ــوردســت حــیــزبــی دیــمــوکــراتــی کداوای بانگەوازێک دا، لە پووشپەڕ ٢٢ی بەرەبەری لە هۆگرانی باوەڕ و ئامانجەکانی قاسملووی شەهید و خەڵکی بێزار لە ستەم و تیرۆر کرد بە هەر شێوەیەک بازاڕ، بایکۆتی شەقام و بە تایبەتی بە بۆیان دەکرێ ئیسالمی کــۆمــاری ڕێژیمی لە خۆیان نارەزایەتیی د.قاسملوو هەڵکەوتوو ڕێبەری یادی بدەن و نیشان بەرز ڕابگرن. بانگەوازی حیزبی دیموکراتی کوردستان ــاری ئیسالمییش ــۆم ــۆوە کــە ک بـ ــە کــاتــێــک دا بــاڵو لو پۆلیسی توانای هەموو بە رابــردوو وەک ساالنی گەڵ لە بوونەوە ــەروو رووب بۆ خۆیەوە، ئەمنیەتیی چاالکییەکانی تایبەت بە ٢٢ی پووشپەڕ، دەست بە کار ببوو. هەر لەو کاتە دا بە نیگەرانی لە بوونی هێزەکانی لە ــەاڵت و ڕۆژه نێوخۆی لە دیموکرات پێشمەرگەی سەر سنوورەکان، دەورێکی تازە لە لەشکرکێشی بۆ پێگە و ناوچە سنوورییەکان و زیادکردنی سەر شار و شانبەشانی کـــردەوە. پی دەســت نیزامییەکان بنکە زاڵکردنی کەشوهەوایەکی پۆلیسی و ئەمنییەتی و تەنینی شــارەکــان بە گەشت و گــەڕانــی مــۆرە جــاســووس و خۆفرۆشەکانی، ئیدارەی موخابراتی بۆ دروستکردنی کێشە و گرفت بۆ تۆڕی ئەنترنیت و پیوەندیی تەلەفۆنی سەر خستنە پارازیت و کوردستان ڕۆژهــەالتــی لە

پەخشی بەرنامەکانی کوردکاناڵ راسپارد.سەرەڕای هەموو هەڕەشە و بەربەستەکان، خەڵکی

کوردستان،بە ڕۆژهەاڵتی ناوچەکانی شار و لە زۆر پێشوازی بانگەوازی حیزبی دیموکراتی کوردستانەوە کوردستان ڕۆژهــەالتــی پاریزگەکانی هەموو هاتن. چاالکیی کــار و هەڵمەتی شایەدی دیکە جارێکی بۆ تەبلیغاتیی بەرینی الوانی کورد بوون کە لە دروشم پوستێری وێنە و تراکت و باڵوکردنەوەی نووسین، کورتەنامەی ناردنی د.قاسملوو و وتەکانی بە ڕازاوە تایبەت بەم یادە پیک هاتبوون. چڵەپۆپەی ئەم چاالکیانە لە ماڵ نەهاتنەدەر و بایکۆت و چۆلهێشتنەوەی شەقام و بــەرچــاوی بەشێکی لــە گشتییەکان شوێنە ــازاڕ و بـکوردستان ڕۆژهەاڵتی شارۆچکەی شــار و چەندین بوو. شایانی باسە هەر چەند ڕووی بانگەوازەکەی ئێمە لە خەڵکی نابازاڕی و خاوەن دوکانەکان بوو، بەاڵم لە ڕێژەیەکی شایانی سەرنج هێندێک شار و شارۆچکە، دوکانەکانیان بازاڕییەکان، دوکانەکان و خــاوەن لە ــە خــەڵــکــی خـــاوەن داخــســت و بـــەم جـــۆرە تــێــکــەڵ بهەڵویست بوون. دیمەنێکی دیکە لە دووپاتبوونەوەی کوردستان ڕۆژهەاڵتی خەڵکی بێزاریی نارەزایەتی و لە ڕێژیمی تیرۆریست و دژەکوری کۆماری ئیسالمی، ڕێژەیەکی کە بوو چراکوژاندەوەیە خامۆشی و ئەو بەرین لە ماڵەکان لە شارەکان و گوندەکان لە شەوی

٢٢ لە سەر ٢٣ی پووشپەڕدا بەڕێوەیان برد.شار و ئەو یەکی یەک بە ئاماژە ناکرێ دا لێرە پڕشکۆی زێــڕیــن و الپــەڕەیــەکــی کە بکەین ناوچانە دیکە لە وەفاداری بە ڕێگا و ئامانجەکانی د.قاسملووی وەها هەر خۆیان. مێژووی سەر خستە شەهیدیان ناشکرێ هەموو ئەو حەرەکەت و ئیبتکارانە ناوبەرین نیشانەی بــە ــخــواز ــازادی ئ خــەبــاتــکــار و خەڵکی کــە کوردستان و دیموکراتی حیزبی گەڵ لە هاوپیوەندی ڕێبەرە شەهیدەکەی و بە مەبەستی پێشانداری بیزاری لە کۆماری ئیسالمی ئەنجامیان داوە. شاراوە نییە کە هەر دەرەوەش، واڵتانی لە کوردستان و هەرێمی لە وەها لە میدیاکان و تۆڕە کۆمەالیەتییەکانیش دا، وێرای تێکۆشەران و ئەندامان و الیەنگرانی حیزبی دیموکرات، جیاوازەوە، بیروڕای بە ئازادیخوازان خەباتکاران و

ڕێزیان لە ڕۆڵی بە نرخی شەهیدی مەزن د.قاسملوو و گرت وئازادیخوازی دا نەتەوەیی بزووتنەوەی لە ئێرانیان ئیسالمیی کۆماری ڕیژیمی دیکە جارێکی وەک ماکەی سەرکوت و تیرۆریزم، مەحکووم کردەوە.دیموکراتی حیزبی تەشکیالتی کۆمیسیۆنی چاالکی و کــار و ئــەم دەزانــێ بــاش زۆر کوردستان، هەڵوێستانە لە چ بارودۆخێک دا بەڕێوەچوون و خەڵک و تاکە بە هەڵویست و ئەمەگناسەکانی کوردستان چۆن لە کات و ئیمکانات و وزە و تەنانەت گیانی خۆیان، مایەیان بۆ بەشداریی دڵسۆزانە و بوێرانە لەم یادە دا، داناوە. دەنگەوەهاتنی بە دەروانێتە پێزانینەوە بە بۆیە هەر بانگەوازەکەی و، بە کوردستان ڕۆژهەالتی خەڵکی

سەری ڕێز لە بەرامبەریان دا دادەنوێنێ.باشترین کــە سەلماندتان دیکە جارێکی ئێوە شیاوترین ڕێــبــەر و ــووی ــاســمــل د.ق ــە ب ــاداری ــ ــ وەفــە ئـــەو ڕێــبــەرە ــەر ڕێــژیــمــێــک ک ــب ــەرام هــەڵــوێــســت بلــێــوەشــاوەیــەی لــە ســەر مێزی وتــووێــژ و لــە ڕێگای تێرۆرەوە لە خەڵکی کوردستان ئەستاند، هەر ئەوەیە لە هەموو بۆنە و دەرفەتێکی گونجاو دا، پەیمان لە گەڵ گیانی د.قاسملوو نوێ بکە نەوە کە ڕێگاکەی و خوێنە بەناحەق ڕژاوەکەی لە بیر ناکە ن و هەتا کۆتایی هاتن بە تەمەنی ڕێژیمی جەهل و سەرکوت و تیرۆر، لە سەر

خەبات بەردەوام دەبن.ساڵو لە هەڵوێستی ئەمەگناسانە و بوێرانەتان،

ساڵوو سوپاس بۆ پشتیوانی و هاوپێوەندیتان لە گەڵ خەبات و تێکۆشانی ڕێبوارانی ڕیگای د.قاسملووی

شەهید،ــی ــان ــەرزەک ــی ئــامــانــجــە ب ــن ــهــات بــە هــیــوای وەدی

د.قاسملوو و هەموو شەهیدانی کوردستان.

حیزبی دیموکراتی کوردستانکۆمیسیۆنی تەشکیالت٢٣ی پووشپەڕی 1٣٩٤

1٤ی جوالی ٢٠15

په یامی ده فته ری سیاسیی حیزبی دیموکراتی کوردستان به بۆنه ی ٢٦ساڵه ی تێرۆری د.عه بدلره حمانی قاسملوو و هاوڕێیانی

پێزانین و سوپاسی کۆمیسیۆنی تەشکیالتی حیزبی دێموکراتی کوردستان بۆ خەڵکی کوردستان

زایینی، ٢٠١٥ی جــوالی ١٤ی ڕێکەوتی شەممە سێ پاشنیوەڕۆی مەولوود سوارە، ئەندامی ڕێبەری و نوێنەری حیزبی دیموکراتی کوردستان ئەو بنکەی لە و فەرمی بە سەردانێکی ئینتێرناسیۆناڵی سوسیالیست، لە ئینتێرناسیۆناڵی ســەرۆکــی ئــایــاال، لویس بــەڕیــزان الیــەن لە ڕێکخراوە، سوسیالیست و لەتیفە پێری، ڕاوێژکاری سکرتێر، پێشوازی لێ کرا. سەرەتای دانیستنەکە بە باس و خواسیکی تێروتەسەل سەبارەت بە دوایین کۆبوونەوە ڕابردوو حەفتەی کە سوسیالیست ئینتێرناسیۆناڵی شۆڕای دانیشتنی و لە بنکەی سەرەکی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە نیۆیۆرک بەسترا دەستی پێ کرد. لویس ئایاال باسی لە بەشداری چاالکانەی هەموو الیەنەکان دوایی کۆبوونەوەی لەو کوردستانییەکان ڕێکخراوە و حیزب تایبەتی بە دا کرد و سپاسی الیەنە کوردستانییەکانی کرد کە چاالکانە بەشدارییان لە باسەکان دا کرد. بە دوای ئەو نوێنەری حیزب، وێڕای باسێک سەبارەت بە بارودۆخی ئێستای کوردستان، جێگەو پێگەی ڕێکخراوی ئینتێرناسیۆناڵی سوسیالیستی بە تایبەت پاش بەشداریی حیزب و الیەنە کوردستانییەکان، لە ناو کوردستان بە گرینگ وەسف کرد و داوای کرد کە ئەو ڕێکخراوەیە هەوڵی زیاتر بدات بۆ راکێشانی سەرنجی الیەنە کوردستانییەکانی دیکە بە

الی ڕێکخراوی ئی ئێس دا.

سەردانی نوێنەرایەتی حیزب لە بنکەی سەرەکی ئەنترناسیونالی سۆسیالیست لە بریتانیا

رۆژنامەی3 ژماره : ٦٦٠ هەواڵ و راپۆرت٣١ی پووشپەڕی ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥

ــان لە ــت ــوردس حــیــزبــی دێــمــوکــڕاتــی کبەرەبەری ساڵڕۆژی تێرۆری دوکتور قاسملوو و شەهیدانی دیکەی ڤییەن دا بە بەڕێوەبردنی دوکتور شەهید بیرەوەریی یادو سمینارێک

قاسملوو و هاوڕێیانی بەرز ڕاگرت .

ــی ڕۆژی ــی ــان ــەی ب ــە کـ ــەو ســـمـــیـــنـــارەدا ــ ل ” ژێــرنــاوی لە پووشپەڕ ی ١٧ چوارشەممە، قاسملوو، وانەیەک بۆ خەبات و چرایەک بۆ تیشک بەڕێوەچوو، پانێل دا لە سێ داهاتوو” و؛ ژیانی فیکری و رەهەندێکی چەند سەر خرایە

سیاسیی دوکتور قاسملووی نەمر.ئەو سمینارە بە ڕاگرتنی ساتێک بە بێدەنگی بیرەوەریی ــادو ی لــە ڕێزگرتن بــۆ ــان ڕاوەســتشەهیدانی کوردستان دەستی پێکردو بەرنامەی لەسەر وتــارێــک خوێندنەوەی بە سمینارەکە وڕیــا لــەالیــەن قاسملوو دوکــتــور کەسایەتیی دەستی سمینارەکە بــەڕێــوەبــەری ڕەحــمــانــی، حیماسی هەڵبەستێکی پــارچــە دوایـــە پێکردو لەالیەن کاک ئەحمەد قادری پێشکێش بەو یادە

کرا.لە پانێلی یەکەمی سمینارەکەدا دوکتور کاوە شیوعیی حیزبی سکرتێری جێگری مەحموود، ڕۆشنبیریی پێشووی وەزیـــری کــوردســتــان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان باسێکی لە ژێر دوکتور ئەندێشەی کەسایەتی و دەورو ناوی”

قاسملوو بەسەر پارچەکانی دیکەی کوردستان و نێونەتەوەییدا” ئاستی لە کــورد دیپلۆماسیی

پێشکێش کرد.دوکــتــور کــاوە مــەحــمــوود لــە بــاســەکــەی دا وەک قاسملوو کــە داگـــرت ئــەوە لــەســەر پێی کەسایەتی و سەمبولیکی کورد مڵکی تەنیا حیزبی ڕۆژهەاڵتی لە کــورد کوردستان و دێموکڕاتی بەشەکانی هــەمــوو بەڵکوو نییە، کــوردســتــان کوردستان و حیزبە سیاسییەکانی کورد بەشیان بە دوکتور قاسملووی نەمرەوە هەیەو پێویستە هەموومان لە ژیانی سیاسیی قاسملوو فێر بین و کەڵەکەبوونی ڕەنگدانەوەو کە ئەزموونەکانی بیکەین بە هەوێنی ئایدیاکانی قاسملوویە، بیرو

خەبات و تێکۆشان.جێگری سکرتێری گشتیی حیزبی شیوعیی بە قسەکانیدا دیکەی بەشێکی لە کوردستان سەربەخۆیی لــە بــاســی تــایــبــەتــەوە گرینگیی فێکریی دوکتور قاسملوو لە مامەڵەکردن لەگەڵ رووداوەکاندا کردو چەند نموونەیەکی مێژوویی ــەو پــێــوەنــدیــیــەدا بە وەک”بـــەهـــاری پـــڕاگ”ی ل

نموونە هێنایەوە.دوکتور کاوە مەحموود لە بەشێکی دیکەی حیزبی ئــەوەی وەبیرهێنانەوەی بە باسەکەیدا و قاسملوو دوکــتــور حیزبی وەک دێموکڕات گــەورەی رێبەرە ئەو فیکریی بنەمای سەر لە کورد قەت لەسەر حیسابی کوردی پارچەیەکی ناوچەوە دەوڵەتانی بە پێوەندیی کوردستان نەبووە، پێی لەسەر ئەو داگرت کە ئەوە بە مانای دابراوبوونی دوکتور قاسملوو و حیزبەکەی لە خەبات و کــوردســتــان و بەشانەی ئــەو خەڵکی سەرکردەیەکی بەڵکوو نــەبــووە، خولیاکانیان بەشەکانی هــەمــوو بــۆ نــەتــەوەیــی نیشتمانی و

کوردستان بوو.جێگری سکرتێری گشتیی حیزبی شیوعیی کە قسەکانیدا دیکەی بەشێکی لە کوردستان دوکتور فیکرییەکانی تایبەتمەندییە لە باس بۆ قاسملوو تەرخان کردبوو. پانێل گێڕی دووهەمی ڕۆژنامەنووس و حوسێن، ئەنوەر سمینارەکە چاالکیی سیاسی بوو کە باسەکەی لە ژێرناوی ” قاسملوو، سەمبولی حیزبێک، یان نەتەوەیەک”

پێشکێش کرد.باسەکەی دا سەرەتای لە حوسێن ئەنوەر کورد لۆکاڵی کەسایەتییەکی قاسملوو گوتی کە بوو گڵۆباڵ کەسایەتییەکی بەڵکوو نەبوو، ئەگەرچی ئێستا بە جەستە لە نێوماندا نییە، بەاڵم بیرو ئەندێشەکانی، ئەزموون و وانەکانی نەک لە

نەک دێموکڕات، حیزبی بەرنامەکانی خەیاڵگەو لە نێو خەڵکی ڕۆژهەاڵت بەتەنیا، بەڵکوو لە دڵ و دەروونی تاک تاکی کورد لە هەموو بەشەکانی

کوردستان دایە.

ــکــەی ــوەر حــوســێــن لـــە بــەشــێــکــی دی ــەنـ ئـبەتاڵی جێی ــوون و ــەب ن لــە بــاســی قسەکانیدا دوکتور قاسملوو لە نێو دۆزی کورد لە هەموو بەشەکانی کوردستانی کردو، بە ئاماژە بە ڕۆڵ و دۆزی لەسەر قاسملوو دوکــتــور کاریگەریی ئەوانە هەر کە داگــرت ئەوە لەسەر پێی کورد ئێران ئیسالمیی کۆماری ئــەوەی هۆی بوونە بیەوێ دوکتور قاسملوولە نێو ببا، ئەگەرچی بۆ ئەو کارەش تێچوویەکی زۆر بداو ڕازی بێ بۆ هەتاهەتایە پەڵەو نەنگی تێرۆریسمی نێودەوڵەتی

نە نێوچاوانییەوە بدرێ.ئەنوەر حوسێن لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوە کرد کە دوکتور قاسملوو بەشی پرەنسیپە چــەمــک و گــواســتــنــەوەی بــە زۆری حیزبی نێو بۆ ڕۆژاوا دنیای دێموکراتیکەکانی

دێموکڕات و کۆمەڵگای کوردییەوە هەیە.وانــە و کلتوورو بــەو ئاماژە بە هــەروەهــا بەهاو بایەخە گرینگانە کرد کە لە رێگەی دوکتور دێموکڕاتی حیزبی لــە ــرەوە ــەم ن قاسملووی لە ڕێگەیەوە لەو سیاسەتەکانی و کوردستان و نەهادینە کوردستاندا ڕۆژهەاڵتی کــوردی نێو بیرکردنەوەی نیشتمانی، هەڵویستی کــراوەو

بە کوردستانی ڕۆژهەاڵتی لە کورد نەتەوەیی تاڵ و بڕگەیەکی چەند لە کە هێنایەوە نموونە کــۆڕەوەکــەی وەک کــورد مــێــژووی ناخۆشی کۆست و شەنگال و ڕووداوەکــانــی و 9١ ساڵی لەالیەن کوردستاندا باکووری کارەساتەکانی خەڵکی ــتـــان و کـــوردسـ ــی ــڕات ــوک ــم دێ حــیــزبــی

ڕۆژهەاڵتی کوردستان پیشان دراون.پانێلی سێهەمی سمینارەکەش دا دوکتور لە ئاسۆ حەسەن زادە، ئەندامی کۆمیتەی ناوەندیی خۆی باسەکەی کوردستان دێموکڕاتی حیزبی لە ژێر ناوی ” ئیڕادە لە فەلسەفەی خەباتگێڕیی

دوکتور قاسملوودا” پێشکێش کرد.هەندێک بۆ باسەکەی حــەســەن زادە ئاسۆ تایبەتمەندیی فیکری و کردەیی دوکتور قاسملوو کە قاسملوو دوکتور گوتی کردبوو، تەرخان بەخت نەتەوەکەی ڕزگاریی بۆ ژیانی هەموو ــژووی خــەبــاتــی نــەتــەوەکــەیــدا ــوو، لــە مــێ ــردب کهۆوییەت سازو هۆوییەت بەخش بوو. ئەو بەهۆی کەسایەتییەکی ــراوان و ــ ف بــیــری ئــاســۆی ــەو ئفرەڕەهەندی هەبوو، کەسایەتییەکی جیهانیی لە بەرهەمی ئەو کەسایەتیی کرد، دروست خۆی ــان و تـــــەزاد ە کــۆمــەاڵیــەتــیــیــەکــانــی ــەک ــی ــۆزی ــاڵ ئســەردەمــی خــۆی بــوو، بــەاڵم لەگەڵ ئــەوەش دا کە کاتیش دا ئــەو نێوەڕاستی ــی ڕۆژهــەاڵت لــە پەرەم پەرەم و لێکترازاو بوو، ئەو زۆر پێش لە

خەڵکەکەی و خەڵکانی دیکە کەوتبوو.

ئەندامی کۆمیتەی ناوەندیی حیزبی دێموکڕاتی پێداگری قسەکانیدا لە بەشە لــەو کوردستان نمادێک قاسملوو ئەوە کرد کە دوکتور لەسەر بوو لە ” سەنتێزەکان” لە حەدی وەسەتەکان، لە عەقاڵنییەت، لە هاوسەنگی، هاوسەنگی لە نێوان لە پێک دژەکان وەک ڕەسەنایەتی و مۆدێرنیتە،

لە شۆڕشگێڕبوون دا، دێموکڕات بوون و نێوان مرۆییەکانی ئیدەئالیسمە ناسیۆنالیسم و نێوان لەگەڵ تەعامول سکۆالریزم و نیوان لە دیکەدا،

مەزهەب دا.بەشێکی لــە حــەســەن زادە ئاسۆ دوکــتــور داگــرت ئــەوە لــەســەر پێی قسەکانیدا دیــکــەی حیزبی خەباتی قاسملوو دوکــتــور راستە کە تیۆریزە و ئــێــران لــە کوردستانی دێموکراتی سیاسی پرسێکی وەک ئێرانی لە کورد پرسی تەسبیت کرد، بەاڵم ئەو هەر پیاوی تیوری نەبوو، سیاسەتی ئەو بوو. کــردەوەش پیاوی بەڵکوو وەک پڕۆسەیەکی خەتێکی چاو لێنەدەکرد، ئەو پراگماتیست بوو. بە شێوەی جۆراوجۆر مانۆڕی دەدا تا لە هەموو دەرفەتەکان بە قازانجی دۆزی

گەلەکەی و پرسی نەتەوەکەی کەلک وەرگرێ.ئاسۆ حەسەن زادە لە درێژەی باسەکەی دا تایبەتمەندییە لــە هــەنــدێ لــە باسی وردی بــە تیشکی کــرد و قاسملوو دوکتور دەگمەنەکانی بۆ قاسملوو وانەکانی لە هیندێک سەر خستە خەبات و ئەندێشەکانی ئەو بۆ ئێستاو داهاتووی

خەباتی کورد.حیزبی نـــاوەنـــدیـــی کــۆمــیــتــەی ئــەنــدامــی قسەیەکی بە باسەکەی کوردستان دێموکڕاتی دەڵێ کە پێ هێنا کۆتایی دوکتور شەرەفکەندی دوکتور دەرسەکانی ئەزموون و هەموو ئەگەر قاسملوو لە یەک دەرس دا کۆبکەینەوە ئەوەیە کە

دوکتور قاسملوو سەرنجی ئێمەی بۆ الی هێزی خۆمان ڕاکێشاو تێگەیاندین کە ئەگەر باوەڕمان پشتی ئەگەر بــێ، خۆمان هێزی خــۆمــان و بە یەکتری بگرین دەردەکەوێ کە چ توانایەکی لە

بن نەهاتوومان هەیە.

سمیناری ” قاسملوو، وانەیەک بۆ خەبات و چرایەک بۆ داهاتوو” لە بنکەی دەفتەری سیاسیی حیزبی دێموکراتی کوردستان

دیموکراتی حیزبی دلــســۆزانــی و الیــەنــگــران ناوچەکانی و شار لە سەرانسەری کوردستان کوردستان، بە شێوەیەکی بەرین کاری تەبلیغاتیان

ئەنجام دا.تراکتی باڵوکردنەوەی بە کوردستان الوانــی ــا بــە نــووســیــنــی دروشــمــی ــەروەهـ تــایــبــەت و هـشۆڕشگێڕانە، یادی ڕێبەری شەهید د.قاسملوویان ڤیەنیان پووشپەڕی ٢٢ی تاوانی و راگــرت بەرز

مەحکووم کردەوە. حیزبی دلسۆزانی و الیەنگران باسە شایانی ئامانجەکانی هۆگرانی و کوردستان دیموکراتی کاری نامەو کورتە ناردنی بە ڕێبەر، قاسملووی تەبلیغی، ڕۆڵێکی بەرچاویان لە هاندانی خەڵک بۆ ڕێبەری یادی بەرزراگرتنی لە بوێرانە بەشداریی شەهید د.قاسملوو لە ٢٦ سالەی شەهید بوونی دا

هەبووە.

له به شێک بـــازاڕی شــەقــام و چۆلبوونی شاره کانی کوردستان بە بۆنەی ٢٢ی پووشپەڕ

کۆمیسیۆنی بانگه وازی باڵوبوونه وه ی دوای بۆ کــوردســتــان دێــمــوکــراتــی حیزبی ته شکیالتی به کــوردســتــان خه ڵکی ده ربــڕیــنــی ــی ــه ت ــاڕه زای ندوکتور تێرۆری به سه باره ت ئیسالمی کۆماری قاسملوو له ٢٢ ی پوشپه ڕدا، له کۆمه ڵێکی به رچاو لــه شــاره کــانــی کــوردســتــان وه اڵمـــی بــانــگــه وازی شه قام و چولبوونی ــه وه و درای دێموکڕات حیزبی بازاڕ له زۆربه ی شاره کانی کوردستان به سیمای

شاره کانه وه دیار بووه.لــە شـــاری ســه رده شــت دوکـــان و بـــازاڕ تا خەڵکیش جموجۆڵی داخــران و بەرچاو ڕادەیەکی

کەم بووە. شه قامه کانیان خه ڵک مه هابادیش شــاری له چۆڵ کردو دوکان و بازار له به شێکی زۆری شار ڕۆژی له ماشێن خه ڵک و هاتوچۆی و نه کرانه وه

که م یه کجار شــاردا ئاستی له پووشپەڕ دا ٢٢ی سیمای به شه قام بـــازاڕو بایکۆتکردنی بــووه و

شاره وه دیاره .

و کامیاران سنە، شاره کانی خه ڵکی هه روه ها بەرچاو رادەیەکی تا بازاڕ نێوشارو کرماشانیش

چۆڵ بوون.ئەمساڵیش پــیــرانــشــاریــش شـــاری هــه روه هــا ــەرەرای بــارودۆخــی تــەواو بە نــۆرەی خــۆی و سـئەمنییەتیی ئەو شارە و میلیتاریزە بوونی ناوچەکان بانگەوازی حیزبی پێشوازی بە نیزامی، هیزی بە دیموکراتی کوردستانەوە چوو. به پێی ئه و ڕاپۆرته ئەو شارە، شەقام و خەڵکی لە بەرچاو ڕێژەیەکی نەچوونە ماڵەکانیان لە کــردو بایکوت بــازاریــان

دەرەوە.دوکــان و زۆری به شێکی بۆکانیش شــاری له ــه و شـــاره لــه شــه قــامــی ســه ره کــیــی شــار، ــازار ل بـنه کرانه وه و خه ڵک به که می هاتوچۆی نێوشاریان

کردوه .

کاری تەبلیغیی الیەنگران و دڵسۆزانی حیزبی دیموکراتی کوردستان بە بۆنەی بیست و شەشەمین ساڵڕۆژی تێرۆری د. قاسملووو هاوڕێیانی

لەگەڵ کوردستان دێموکڕاتی حیزبی ڕێبەریی هەیئەتێکی هەیئەتێکی یەکیەتیی نەتەوەیی دێموکراتی کوردستان لە هەولێر

کۆبوونەوە.) ٧ ی جوالی ٢٠١٥ پووشپه ر رۆژی دوو شه ممه ١٥ ی سەرپەرستیی بە کوردستان دێمۆکراتی حیزبی شاندێکی )دێموکراتی ده فته ری سیاسیی حیزبی ئه ندامی قــادرزاده، حسن کوردستان سه ردانی یەکیەتیی نه ته وه یی دێمۆکراتی کوردستان به یەکیەتییە ــەو ئ شاندێکی الیـــه ن لــه کـــردو هــه ولــێــریــان لــه یەکیەتییە ئــەو سکرتێری مــه خــمــوری، غــه فــور سه رپه رستیی

پێشوازییان لێکرا .ئەندامی زاده، ــادر ق حسن کــۆبــوونــەوکــەدا ســەرەتــای لــە له باسێکی کوردستان دیمۆکراتی حیزبی سیاسیی دەفتەری کوردستان رۆژهه اڵتی نێوخۆی ئاڵۆزی هه ستیارو بارودۆخی باشورو نێوان سه رسنوری دۆخــی ئــه ویــش دا بـــه دوای کــردو سیاسه ت و ــه وه ، ــاره یـ بـ ــه و ولـ بــاس بــه ر هێنایه رۆژهـــه اڵتـــی روانگه کانی حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی خسته ڕوو و گوتی: که چی هه یه کوردستان هه رێمی له حکوومه تی چاوه ڕوانیمان له وه له رۆژهه اڵتی کوردستان کورد پرسی نه درێ رێگا دیکه

زیاتر په راوێز بخرێ و کپ بکرێ .

یەکیەتیی گشتیی سکرتێری مــه خــمــوری غــه فــور دواتـــر نه ته وه یی دێمۆکراتی کوردستان وێرای ده ربرینی بیروبۆچون و ئاماژه باسه کانی مــه ر له حیزبەکەی سیاسه ته کانی روانــگــه و الیه نه کانی و حــیــزب نه خشی رۆڵ و بــه ــاره ت ســه ب پــێــکــراو، رایگه یاند دێمۆکراتی کوردستان تایبه ت حیزبی به رۆژهه اڵت و که هه میشه هێزه کانی رۆژهه اڵت بە پێزانین و ئەرک وەخۆگرییەوە مامەڵەیان لەگەڵ حکوومه تی هه رێمی کوردستانی کردوه، به اڵم پرسی کورد لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان لەالیەن بەشەکانی دیکەی

کوردستانەوە کەمتر لە ڕۆژەڤی سیاسی دا بووە.

کۆبوونەوەی هەیئەتێکی ڕێبەریی حدک لەگەڵ سەرکردایەتیی یەکیەتیی نەتەوەیی دێموکراتی کوردستان

ژمارەیەک پووشپەڕ ٢٢ی دووشەممە رۆژی دوانیوەڕۆی لە واڵتی ئەندامان و دۆستانی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە شەهید و قاسملوو دوکتور شەهید گڵکۆی سەردانی فەرانسە

عەبدوڵاڵ قادری ئازەر لە گۆڕستانی پێرالشێزیان کرد.هاوکات لەگەڵ ٢٦مین ساڵڕۆژی تیرۆری رێبەری گەورەو دوکتور شەهید کوردستان، دێموکراتی حیزبی لێوەشاوەی تیرۆریستەکانی دیپلۆمات دەستی بە هاوڕێیانی و قاسملوو کۆماری ئیسالمی، ژمارەیەک لە ئەندامانی حیزب بە هاوڕێیەتیی گادانی و جەلیل کاک دێموکرات، حیزبی لەمێژینەی تێکۆشەری مــەزاری ســەردانــی پاریس لە حیزب دۆستانی لە ژمــارەیــەک

شەهیدانیان کرد.لــەســەر گــۆڕی ــەو ســەردانــەدا دوای دانــانــی تاجە گــوڵ لتیرۆری لەسەر وتەیەکی چەند گادانی جەلیل کاک شەهیدان، دوکتور قاسملوو و کەسایەتیی ئەو رێبەرە مەزنە پێشکەش کردو وێڕای شی کردنەوەی رۆڵ و دەوری شەهید دوکتور قاسملوو لە

خەباتی رزگاریخوازانەی گەلی کورد لە رۆژهەاڵت و هەر چوار پارچەی کوردستان، شەهیدبوونی ئەو رێبەرەی بە خەسارێکی

گەورە بۆ حیزب و بزووتنەوەی رزگاریخوازیی کورد زانی.لەگەڵ ئەندامان نوێکردنەوەی پەیمان دوای کۆتایی دا لە شەهیدان، بە سەردانی گڵکۆی شەهید دوکتور شەرەفکەندی و

هاوڕێیانی کۆتاییان بە کۆبوونەوەکەیان هێنا.

ژمارەیەک لە ئەندامان و دۆستانی حدک له فه ڕانسه لەسەر گلکۆی شەهیدانی ٢٢ی پووشپەڕ لە پێرالشێز

رۆژنامەیژماره : ٦٦٠ ٣١ی پووشپەری ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥ هەواڵ و راپۆرت2

کوردستان دێموکڕاتی حیزبی به به ڕێوه بردنی ڕێوڕه سمێک به بۆنه ی هاتنه وه ی ساڵڕۆژی تێرۆری دوکتور قاسملوو و هاوڕێیانی یادو بیره وه ریی

شه هیدانی ڤییه نی به رزڕاگرت. ٢١ی ــه ، ــم ــشــه م ــه ک ی ئــــێــــواره ی که س ســه دان به به شداریی پووشپه ر له کادرو پێشمه رگه و ئه ندامانی حیزبی بــه ڕێــوه چــوو، کــوردســتــان دێموکڕاتی ــه ره ی دوکــتــور ــک ــه ی ــه ســه ر پ پــــه رده ل

قاسملوو الدرا.ئـــه و ڕێـــوره ســـمـــه بـــه ســــروودی راگرتنی ڕه قــیــب و ــه ی ئ نه ته وایه تیی چه ند ساتێک بێده نگی و به پێوه وه ستان بۆ ڕێزگرتن له یادو بیره وه ریی شه هید قاسملوو و هاوڕێیانی ده ستی پێکردو له سه ره تای به رنامه کاندا په یامی ده فته ری سیاسیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان کـــاک مسته فا لــه الیــه ن بــۆنــه یــه؛ بـــه و گشتیی سکرتیری جێگری مــه لــوودی، ــانــه وه حــیــزبــی دێــمــوکــڕاتــی کــوردســت

پێشکێش کرا. ــه و لــــه بـــڕگـــه یـــه کـــی دیــــکــــه ی ئـ

رێوڕه سمه دا له الیه ن مامۆستا عه بدوڵال حه سه ن زاده وه په رده له سه ر په یکه ره ی له مامۆستا الدرا. قاسملوو دوکــتــور له ــه ره ده الدان پ به بۆنه ی وتاری خۆی که له الیه ن قاسملوو دوکتور په یکه ره ی ــاهــی، ئ شــــۆڕش هـــونـــه رمـــه نـــدی الو دروست کراوه ، له گه ڵ ده سخۆشی له و که بــه وه کــرد ئــامــاژه ی ، هونه رمه ندە دوکتور قاسملوو بۆ ئێمه هه ر ڕێبه رێکی بووژێنه ره وه و ئه و نه بوو، سه مبولیک دێموکڕات حیزبی ــه ره وه ی ــدووک ــن زیبوو. دوکتور قاسملوو کۆمه ڵێک به هاو دێموکڕاتی حیزبی نێو هێنایه بایه خی نێو له کــات ئــه و تا که کوردستانه وه ئیده و ئه و نه بوون؛ دێموکڕاتدا حیزبی بایه خانه کۆمه لیک خه سڵه تی دیکه شیان ئێستاش تا ئــه وه ی یه که م پێوه دیاره ، زیندوون و بۆ هه موومان جێی شانازین، ئه و ده ڵێم ــه وازوعــه وه ت به پاشان له کوردییه کان و حیزبه نێو له بایه خانه حیزبی ده بــن بــۆوه ناوچه دا ئه حزابی ــه وه یــادیــان ــی ــازی ــه شــان ــڕات ب ــوک ــم دێحیزبی نێو له بوونیان له بــاس بکاو

دێموکڕاتدا بکا.ــژه ی ــ ــه درێـ ــا لـ ــۆســت ــام ــز م ــه ڕێـ بـقاسملوو دوکــتــور گــوتــی: باسه که یدا بوو که گرینگیی دێموکڕاسی، گرینگیی باوه ڕبه خۆبوون، گرینگیی سه ربه خۆیی که ئــه وه ی بایه خی فیکری و سیاسی و

ئێمه له سیاسه ت دا واقعبین بین، بایه خی زمان و ده ست و له سیاسه تدا که ئه وه قه ڵه م پاک بین، و زۆر بایه خ و ئه رزشی دێموکڕاتی حیزبی نێو هێنایه دیکه ی

کوردستان.به شی لــه حــه ســه ن زاده مامۆستا کۆتایی قسه کانیدا، گوتی بۆ ئێمه گرینگ له کۆته ڵێک سه مبول وه ک ته نیا نییه قاسملوویه ، بڵێین دابنێین و شوێنێک قاسملوو دوکــتــور ڕێــبــوارانــی ئێمه ی

دڵماندا له قاسملوو په یکه ره ی ده بــێ دروست بکه ین، ئه ویش نه ک به و مانایه مانایه به و به ڵکوو بێ، له بیرمان هه ر ئامۆژگارییه کانی و ئــه و، ته عالیمی که

ڕێبازه که ی به ڕێوه به رین. چونکی ئه گه ر ڕێبه رانمان بــۆ په یکه ره یه کمان هیچ ڕێگایه دا ــه و ب بـــه اڵم نــه کــرد ــت دروسـله ئــه وان ئه مانه ته وه به که ڕۆیشتین میراتگرو دانـــاوه ؛ ئێمه یان پێی پێش قوتابییه کی باشی ئه وانین؛ به اڵم بێتوو

سه د په یکه ره شیان لێ دروست بکه ین و ــه وان بــه ڕێــیــه دا بــڕۆیــن، پــێــچــه وانــه ی ئـ

قوتابییه کی باش نین.ــه و لــــه بـــڕگـــه یـــه کـــی دیــــکــــه ی ئـ

ڕێوڕه سمه دا له وحی ڕێزلێنانی ده فته ری سیاسیی حیزبی دێموکڕات پێشکێش به هونه رمه نده ئــه و کــراو ئاهی شــۆڕش ڕێزنامه که ی له ده ستی به ڕێز مامۆستا

عه بدوڵال حه سه ن زاده وه رگرت.ــروودی ” قــاســمــلــوو” لــه الیــه ن ســــۆڕی هــونــه ریــی حــیــزب، ــ کـــۆرســـی کپه یکه ری له به رده م تاجه گوڵینه دانانی دوکتور قاسملوو له الیه ن کاک مسته فا گشتیی سکرتێری جێگری مه ولوودی، دوکتور په یامی خوێندنه وه ی حیزب، به بۆنه ی ڕه ســووڵ مسته فا عیزه ددین قاسملوو، دوکتور تیرۆری ساڵیادی ســـروودی ” ڕێــبــه ری کـــورد” له الیه ن ــۆڕی هــونــه ریــی حــیــزب، ــ کـــۆرســـی کهه ناسه ی”ی ٣٠ ” شێعری دیکله مه ی خه دیجه لــه الیــه ن بێبه ش مامۆستا مه عزوورو سروودی” ئه ی مامۆستای له الیه ن کۆرسی مندااڵنی مه زن و زانا” ئه و دیــکــه ی بڕگه یه کی چــه نــد حــیــزب

ڕیوڕه سمه بوون.

ڕێوڕه سمی ٢٢ی پووشپه ڕ، ساڵڕۆژی تێرۆری دوکتور قاسملوو و هاوڕێیانی لە بنکەی دەفتەری سیاسی

کوردستان دێموکڕاتی حیزبی هه یئه تێکی به شداریی به لە سوسیالیست ئێنتێرناسۆناڵی ــۆڕای شـ ــەوەی ــوون کــۆبڕه سمیی سەربانگهێشتی لە کردو به کار ده ستی نیۆیۆرک کۆبونەوەی بــۆ سوسیالیست ئینترناسیۆنال ڕێــکــخــراوی شاری لە ئەمسال کە ڕێکخراوەیە، ئــەو شــورای سااڵنەی بەڕێوەچوو، یەکگرتوەکان نەتەوە مەقەری لە نیۆیۆرک و هەیئەتێکی حیزبی دیموکراتی کوردستان پیکهاتوو لە مستەفا کومیتەی بەرپرسی سیاسی و دەفتەری ئەندامی شڵماشی، دەرەوەی واڵتی حیزب به هاوڕێیەتیی کامران باڵنور و خەبات

ئیبراهیم پور بەشداری ئەو کۆبوونەوەیە بوون.به یانیی رۆژی دووشەممە، ١٥ ی پووشپه ڕ کۆبوونەکە بەوتاری لوئیس ئایاال، سکرتێری گشتیی سۆسیالیست ئینتئرناسیۆنال ده ستی پێکرد، پاشان جۆرج پاپاندرۆ، سەرۆکی ڕێکخراوی سوسیالیستی نێونەتەوەیی وتاری خۆی پێشکەش کرد که پێوه ندی بە

کێشەی ئابووری، تێرۆریزم و چەندین تەوەری دیکەی جیهانی هه بوو.له په راوێزی کاری کۆبوونه وه که ش دا مستەفا شەڵماشی، لەگەڵ جۆرج پاپاندرۆ، لوئیس ئەیاال و خاتوو وەفا، بەرپرسی بەشی ژنانی ئینترناسیۆنالی سوسیالیست و چەندین کەسایەتی دیکە دیدار و چاوپێکەوتنی کرد و لە نزیکەوە لە سەر دۆخی نالەباری ئێران

پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤی کورد به هۆی ڕێژیمی ئیسالمی ئێران قسەو باسی کرد.لە بەرنامەی ڕۆژی دووهەمیش دا پاش پەیامی “لوئیس ئایاال”، سکرتێری گشتیی ئەو ڕێکخراوەیە، ڕاپۆرتی کومیتەی ئیجرایی و ئابووری خوێندرایەوەو دوا بەدوای ئەم باسە کومیتەی چاوەدێری ئوسووڵ و پرینسیپەکانی ڕیکخراوەکە راپۆرتی تایبەتی خۆی لە

سەر چۆنیەتی کار و کۆبوونەوەکانی شۆرا پێشکەش کردو بە دوای ئەودا راپۆرتی بەشی ژینگەپارێزی خوێندرایەوە.لەو ئەندامی دەفتەری سیاسی حیزبی دیموکراتی کوردستان بڕگەیەکی دیکەی کاری کۆبوونەوەکەدا مستەفا شەڵماشی، لە

کۆبوونەوەیە دا وتاری حیزبی دێموکراتی کوردستانی پێشکێش کرد.لە ڕۆژهەالتی کورد نالەباری بە دۆخی ئاماژەی تایبەتی بە شێوەیەکی و بە گشتی کورد کێشەی باسی بەڕێز شەڵماشی بەڕێزیان ئاماژەی مستەفادا کاک وتارەکەی لە دیکە گرنگی بەشێکی کرد. کورستان دیموکراتی حیزبی خەباتی و کوردستان بەو خەباتە دژوارە بوو کە گەڵی کورد و حیزب و رێکخراوە پێشڕەوەکانی و بەتایبەتی حیزبی دیموکراتی کوردستان لە دژی تیرۆریزمی دەوڵەتی، بە درێژایی دەیان ساڵی رابردوو کردوویانە. بەڕێزیان بە ئاماژە بە تێرۆریزی دەوڵەتی لە ئێراندا و پشتیوانی و دەستێکەاڵویی ڕێبەرانی ئەو حکوومەتە لە تێرۆری جیابیران و نەیارانی خۆیاندا، باسی لە تێرۆری ڕێبەرانی حیزبی دیموکراتی بۆ هەڵنەگر حاشا نموونەیەکی بە ئــەوەی و کرد شەرەفکەندی سادق دکتور و قاسملوو عەبدولڕەحمانی دکتور کوردستان،

تێرۆریست بوونی ڕژیمی ئیسالمی زانی.پاشان بێهروز خزری، نوێنەری کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشانی کوردستان، ، وتارێکی لە پەیوەندی لەگەڵ هەلومەرجی کورد بە گشتی و ئێران بە تایبەتی پێشكەش کرد. ناوبراو باسێکی لە تێرۆر و کوشتنی کورد بە دەستی حکومەتی ئیران کرد و

راستەوخۆ ئیشارەی بە تێرۆری دکتۆر قاسملو و شەرەفکەندی وەک نمونەیەک لە تێرۆری نێودەوڵەتی کرد.پێویست بە ئاماژەیە کە لە ڕۆژی دووهەمی ئەو کۆبوونەوەش دا هەیئەتی نوێنەرایەتی حیزب لە نزیکەوە لەگەڵ نوێنەرانی حیزب و ڕێکخراوە سوسیالیستە جیهانییەکان چاوپێکەوتن و وتووێژیان کرد کە لە ناویان دەکرێ ئاماژە بە نوێنەری سوسیالیستەکانی واڵتانی مکزیک، یۆنان، قوبرس، سوید، بلژیک و هەروەها پارتی سوسیالیستی ئەمریکا و چەندین حیزب، ڕێکخراو و کەسایەتی سیاسی دیکەی جیهانی بکرێ. هاوکات چەندین جار نوێنەرانی حیزب و ڕێکخراوە کوردستانییەکانی هەر چوارپارچەی کوردستان، بۆ باس و راوێژ سەبارەت بە پێشنیار و داواکارییەکانی کورد دانیشتن و چاوپێکەوتنیان پێک هێنا. هەر لە ڕۆژی دووهەم دا هێمن هەورامی، نوێنەری پارتی دیموکراتی کوردستان چەند داواکاری و خاڵێک، کە پەیوەندییان بە کورد و بزووتنەوەی سەرانسەری کوردستانەوە هەبوو، بۆ راوێژ و قسە لە سەر کردن هێنایە کۆبوونەوەی گرووپی کاری کوردانەوە، کە بە تێکڕای دەنگ پەسند

کراو پێشکەشی لویس ئایالە کرا تا لە دەستووری کاری داهاتووی ئەو ڕێکخراوەیە دا بگونجێندرێن.

حیزبی دێموکڕاتی کوردستان لە کۆبوونەوەی رێکخراوی ئه نتێرناسیۆناڵی سۆسیالیستناوه ندیی کۆمیته ی کۆبوونه وه یه کی له حیزبی دێموکڕاتی کوردستان دا دوو بابه تی ناوچه له حیزب پێشمه رگه کانی حزووری نێوان ناوکیی ڕێککه وتنی سنوورییه کان و

ئێران و واڵتانی 1+5 تاوتوێ کران .دێموکڕاتی حیزبی نــاوه نــدیــی کۆمیته ی کوردستان له کۆبوونه وه یه کی خۆیدا که ڕۆژی به شداریی به پووشپه ڕو ی ٢٨ یه کشه ممه ، به رێوه ی حیزب ڕێبه ڕیی ئه ندامانی زۆربه ی

برد، هه ڵسه نگاندنێکی هه مه الیه نه ی له حزووری پێشمه رگه کانی حیزب له نیزیک خاڵه سنوورییه کان کردو الیه نی جۆراوجۆری پێوه ندیدار به و بابه ته ی لێکدایه وه .

پێوه ندی له کوردستان دیموکڕاتی حیزبی که کرایه وه ئه وه له سه ر پێداگری کۆبوونه وه یه دا له و له گه ڵ ڕاگرتنی ئه منیه ت و ئاسایشی هه رێمی کوردستاندا وه ک هه میشه به ئه رک وه خۆگری و هه ست به

به رپرسایه تی ده جوڵێته وه .له ته وه رێکی دیکه ی باسه کانی ئه م کۆبوونه وه یه ی کۆمیته ی ناوه ندی دا بۆ هه ڵسه نگاندنی ئیمزاکردنی ڕێککه وتننامه ی ناوکی له نێوان ئێرا ن و واڵتانی ا+٥ ته رخان کرابوو، کۆمیته ی ناوه ندی له سه ر ئه و باره ڕه بوو که حیزبی دێموکڕاتی کوردستان هه میشه له سه ر ئه و باوه ڕه بووه که کێشه ی ئه تومیی ئێران له الیه ن به رنامه یه سه ره ڕای ئه و لێوه رگیراوه و ، ناوچه که لکی له باجگیری بۆ ئه و واڵته دا به سه ر رێژیمی زاڵ تێچووی یه کجار زۆری ماڵی و ئه منیه تی هیچ قازانجێکی بۆ خه ڵک نه بووه ؛ به اڵم رێژیمی کۆماری ئیسالمیی پرس و زۆربه ی به وجۆره کردوه و مژاره ئه و دنیای سه ره وه ی سه رقاڵی هۆیه وه به و ئێران سااڵنێکه بابه ته کانی دیکه وه ک مافی مرۆڤ، ماف و ئازادییه سیاسی و مه ده نییه کان و داواو مافه نه ته وایه تییه کانی

خه ڵکی کوردستان و ناوچه کانی دیکه ی ئێرانی پێ له په راوێز خستوه .هەر لەو بارەیەوە ڕوانگەی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە بەیاننامەی دەفتەری سیاسی دا بە وردی

هاتوە . )الپەڕی ١(

لە ماوەی چاوەدێری و پشکنینەکان و سه لمێندرانی پابه ندیی کۆماری ئیسالمی بە قانوونمەندی، پێویستە خەڵکی ئێران بە وریایی و وشیارییەوە پێداگری لەسەر وادە و بەڵێنەکانی بەر لە هەڵبژاردنەکان

بکەنەوە و نەیەڵن لەیاد بچنەوە.تێکشکانی سیمای رادیکاڵیی ئێران لە بەرامبەر کۆمەڵگەی نێونەتەوەیی و پێمل بوونی، دەرفەتێکی بێ، هه رچییه ک رێککه وتنه ئەم ده رئه نجامه کانی ئێران. گەالنی نێوان زیاتری هاوکاریی بۆ لەبارە بزووتنه وه ی نه ته وه یی و حه قخوازانه ی کوردستان وخه باتی حیزبی دیمۆکراتی کوردستان به رده وام ده بن، ئێمە خەباتی ٧٠ ساڵەی خۆمان درێژە پێدەدەین و لەسەر دەستەبەربوونی داخوازییە رەواکانی گەلی کورد پێداگرتر دەبین. بە تێگەیشتن لەم زەروورەتە کە ئەمڕۆ هاوڕێیەتی و هاریکاریی گشت خەباتکاران لە تەنیشت یەک دەتوانێ کۆماری ئیسالمی تەنانەت ناچار بە پاشەکشێی زیاتر بکا، لەم

پێوەندییەدا لە گشت بوارو بەرەکانی خەبات دا ئامادە و شێلگیرانە هەوڵی جیددیی خۆمان دەدەین.ئه گه ر گه نده ڵیی نێو ده سه الت و سیاسه ت وبه رنامه ناوچه ییه کانی دامه زراوه کانی نێو ئه و رێژیمه رێگا بدات، ئازادکرانی پووڵەکانی ئێران دەتوانێ لەسەر بارودۆخی بژیوی خەڵک کاریگەریی هەبێ، که ئه مه یان بەباش دەنرخێنین. هیوادارین ئالۆگۆڕێکی ئه وتۆ هێز و وزە بە چاالکییە مەدەنییەکانیش

ببەخشێ و بەستێن گەلێک بڕەخسێنێ کە خەڵک بەئاگایی یەوە کەڵکی باشی لێوەربگرن.ئێستا کە بیانووی هێرش و هەڕەشەی دەرەکی کەمڕەنگ بۆتەوە، دەرفەتێکی باشە بۆ ناچارکردنی ئێران بە ئەنجامدانی هەڵسوکەوتی ژیرانە و باشترین هەلی لەباریشە بۆ هێزە کوردییەکان کە هاواهەنگ دیمۆکراتی کوردستان وەک هەمیشە هەموو ئێمه وەک حیزبی پێوەندییەدا لەم بجووڵێنەوە و هەر

بەربژێرەکانی خەباتمان لەسەر مێز داناوە و ئامادەی هەرجۆرە هاواهەنگی و هاوکارییەکین.ئێمە و بپێوێ قۆناغگەلێک دەبێ جێبەجێکردنی، دوابڕگەی تا رێککەوتنە ئەم کە بێ لەبیرمان رۆڵە دەورگێڕی بەڵکوو چاوەدێر هه ر نه ک ئێران ئازادیخوازی وخه لکی سیاسییه کان هێزه وه ک سەرەکییەکانیش بین، به تایبه تی که هه مووشمان ده زانین کە هەڵپەساردنی گەمارۆکان، گەمارۆکانی

پێوه ندیدار به مافەکانی مرۆڤ ناگرێتەوە.حیزبی دیموکراتی کوردستان هه روه ک به دوای رێککه وتنی سه ره تایی لۆزانیش دا رای گه یاندوه : وبه ستێنی ده رفــه ت و هه لومه رج ناوکی، سه رکه یسی له ــاوا رۆژئ و ئێران رێککه وتنی وایــه” پێی جۆراوجۆری سیاسی به دوای خۆیدا دێنێ که هێز و الیه نه سیاسییه ئازادیخوازه کانی ئێران، چ ئه وانه ی که ئۆپوزیسیۆنی له مێژینه ی کۆماری ئیسالمین و، چ ئه وانه ی له نێوخۆی واڵت و له چوارچێوه ی بۆ پێویسته ده کۆشن، تێ باشتر سیاسی هه ڵومه رجیکی بۆ رێژیمه دا ئه و وحاکمییه تی یاساکان

وه ر ێخستنی خه باتێکی گشتی، به رین و شێلگیرانه بیانقوزنه وه”.

حیزبی دیموکراتی کوردستانده فته ری سیاسی

٣٠ی پووشپه ری ١٣٩٤٢١جۆالی٢٠١٥

ئامانجی بوونه نه ته وه که مان رۆڵه کانی دیسان به داخه وه هــه وااڵنــه ی ئــه و پێی به ــازادی. ئـ دژمنانی و تاریکپه رستان باڵوکراونه ته وه له ئاکامی کرده وه یه کی تیرۆریستی له شاری پرسووسی باکووری کوردستان زیاتر له ٢٠٠ که س شه هیدو بریندار بوون. ئامانجی ئه مجاره ی دژمنانی ئازادی کۆمه ڵێک له الوانی بژارده و رووناکبیری سۆسیالیست بووه که ده یانه ویست وه ک خۆبه خش به شداری له ئاوه دانکردنه وه ی شاری کۆبانیی

رۆژئاوای کوردستان دا بکه ن. ئه مه ش ده ریده خا که ئه م کرده وه تیرۆریستییه ئامانجێکی پشت له ئاسایی تیرۆریستیی کرده وه یه کی له جیاوازتر زۆر

بووه هه بووه .ــی خــۆبــه خــش که ــ ــه ئــامــانــجــی کــۆبــوونــه وه ی الوان کــردنده یانه ویست له ئاوه دانکردنه وه ی شاری خۆڕاگری کۆبانی دا به شداری بکه ن، به روونی ده ریده خا که ئه وانه ی له پشت ئه م

کرده وه تیرۆریستییه وه ن ئامانجی تایبه تیان هه یه .رشتنی ئامانجیان دا ته نیا نیشانیان کــرده وه به ــه وان ئبزاڤی پێشکه وتنی ئه وان به ڵکوو نیه ، هۆڤانه دڕندانه و رقێکی ئازادیخوازانه و پێشکه وتنخوازانه ی کورد که سه رنج و پشتیوانیی دنیای پێشکه وتووی و مۆدێرنی بۆ الی خۆی راکێشاوه . چونکه

له نه ته وه ی کورد نه ته وه یی رۆڵه کانی له هاوپێوه ندیی ئه وان به شه جۆراوجۆره کانی کوردستان و هاوپێوه ندیی ئازادیخوان

و مرۆڤدۆستان نیگه ران و تووڕه ن.به ژانی برینێکی ئه گه رچی پــرســووس هۆڤانه ی تــاوانــی دیکه یه به جه سته ی برینداری کوردستانه وه ، به اڵم به دڵنیاییه وه ده بێته هۆی هاوپێوه ندیی زیاتری رۆڵه کانی کورد له الیه ک و هاوسۆزی و هاوپێوه ندیی زیاتری مرۆڤایه تیی پێشکه وتنخواز

له الیه کی دیکه وه .حیزبی دیمۆکراتی کوردستان وێڕای مه حکوومکردنی ئه م تاوانه دڕندانه یه ی دژمنانی کوردو مرۆڤایه تیی پێشکه وتنخواز، هاوخه میی قووڵی خۆی له گه ڵ بنه ماڵه و که سوکاری شه هیدانی کــرده وه ئه م زامــدارانــی هیواداره و ده رده بــڕی و پرسووس

تیرۆریستییه ش هه رچی زووتر چاک ببنه وه .سالو له گیانی شه هیدانی پرسووس و هه موو شه هیدانی

رێگای رزگاری و ئازادی.

حیزبی دیمۆکراتی کوردستانناوەندی راگەیاندن

٢٠15/٧/٢1

کۆبوونه وه ی کۆمیته ی ناوه ندیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان

درێژەی: بەیاننامە سەبارەت بە رێککەوتنی ناوکیی ڤییه ن

تاوانی تیرۆریستان له پرسووس مه حکووم ده که ین

www.kurdistanukurd.comژماره: ٦٦٠چوارشەممە ٣١ی پووشپەڕی ١٣٩٤ _ ٢٢ی جوالی ٢٠١٥دامه زرانی کۆماری کوردستان له چوارچێوه ی ئێرانێکی دێموکراتیکی فیدراڵ دا

هەموو لە ئــازادیــخــوازی بزووتنەوەی مــەدەنــی و کۆمەڵگەی گەڵ لە هەم خەبات ملمالنێ و ســەرەڕای کوردستان، بەشەکانی کۆنەپەرستیی نێوخۆیی و هەم لەگەڵ پیالن و سەرکوتی داگیرکەرانی

کوردستان، لە گەشەکردن و بەرەوپێشچوون دایە.گیرانی ڕاونــران و درێژەی وێڕای کوردستان، ڕۆژهەاڵتی لە مافی ژینگەپارێزی و کولتووری، سیاسی، بوارەکانی چاالکانی مرۆڤ، لەم دوایانە دا ژمارەیەک لە ژنان لە شاری بۆکان بوون بە ئامانجی هێرشی دڕندانە و تیزابیان پێدا کرا. ئەم هێرشانە، ڕێپێوانی ناڕەزاییدەربڕینی خەڵکی بۆکان لە ئیوارەی٢٥ی پووشپەڕی بە دوا دا هات. سەرەڕای هێرشی مەئموورانی ئەمنیەتی بۆ سەر بەشدارانی کرد. مەحکووم تاوانەیان ئــەم بــەرز دەنگی بە ــەوان ئ ڕێپێوان، هاوکات، ژنان و پیاوانی کورد و ئێرانی لە تۆرە کۆمەاڵیەتییەکان و تیزاب هۆی بە هێرش تایبەتەوە، نووسینی یادداشت و ڕێگای لە بــۆ ســەر ژنـــان و هــێــرش و سووکایەتی بــۆ ســەر ژنــانــی چــاالک و یەکسانیخواز لە دنیای مەجازییان دا بە بەرهەم و بەروبووی یەک عەقڵیەت ناو برد و هەر دوو جۆرە هێرشیان ڕسوا و مەحکووم کرد.

الوانــی کــۆبــوونــەوەی شوێنی کوردستانیش، بــاکــووری لــە سۆسیالیست کە بە نیازی هاوکاری و بەشداری لە ئاوەدانکردنەوەی باکوور و سەرسنووری لە پرسووس شاری چووبوونە کۆبانێ

خۆراوای کوردستان، ڕۆژی شەمە ٢0ی جوالی بوو بە ئامانجی کەس 3٢ تەقینەوەیە ئــەم هــۆی بە تێرۆریستی. تەقینەوەیەکی توندی بە سەدکەسیان لە زیاتر دا و دەست لە گیانیان الوان لە بریندار بوون. ئەگەرچی داعش بە تاوانباری سەرەکیی ئەم هێرشە بە ئاکەپە تورکیە و حیزبی دەوڵەتی بەاڵم دەزانرێ، تیرۆریستییە لە هەڵسوکەوتیان پێوەندی و جۆری ژێرپرسیاردابوونی لە هۆی لە خۆراوای کانتونەکان پێکهاتنی لە گەڵ دژایەتیان داعش و گەڵ کوردستان، بوون بە ئامانجی شەپۆلێکی گەورەی خۆپێشاندان و لەوان یەک تورکیە و شــاری ٢0 نزیکەی کە ناڕەزایەتیدەربڕین

ئەستانبولی گرتۆتەوە.ئەم هێرشانە لە کاتێک دا ڕوویان داوە کە هێرش و شەڕفرۆشیی تیرۆریستانی داعش بەرامبەر نەتەوەکەمان لە باشوور و خۆراوای کوردستان بەردەوامە. لە ڕۆژهەاڵتی کوردستانیش، لە گەڵ ئەوەی ڕێژیمی کۆماری ئیسالمی ڕۆژی 14ی جوالی لە ڤییەن ڕێککەوتنی دیموکراتی حیزبی کـــرد، ٥+1ئــیــمــزا گــرووپــی گــەڵ لــە ناوکیی کوردستان ڕای گەیاندوە سەرەڕای ئەو گۆڕانانەی ئەم ڕێککەوتنە لەوانەیە لە پێوەندیی ئێران و کۆمەڵگەی نیودەوڵەتیی دا پێکی بێنێ، پێشوو لە گوڕتر بە حیزبە ئەم خەباتی نەتەوەیی و بزووتنەوەی

بەردەوام دەبێ.

دووشــەمــمــە ڕۆژی هۆی بە پووشپەڕ ٢٩ی تیرۆریستی كردەوەیەكی لە سەنتەرێكی كولتووریی لە سوسیالیست دا الوانی پرسووسی شارۆچكەی سەر بە ئۆرفای باكووری كوردستان، نزیک بە 40

کەس گیانیان لەدەسـت داوە و زیاتر له 1٥0 که سیش بریندارن.سوسیالیست الوانــی ئەندامی 300 نیزیکەی هەواڵەکان پێی بە بڕۆن و کۆبانی بەرەو شاری تا کۆببوونەوە لەو سەنتەرە دەبــوون

لەوێ خۆبەخشانە بەشداری لە ئاودانکردنەوەی شارەکەدا بکەن.بەپـێی لێکۆڵینەوە سەرەتایـیەکان خۆکوژێک تەقینەوەکەی ئەنجام تەقینەوەکە لەو خۆی بەرپـرسایه تیی کەس هێشـتا ئه گه رچی داوەو که له الیه بەڵگەیان دەڵێن تورکیه کاربەدستانی بەاڵم ڕانەگەیاندووە،

داعش لە پشت ئەم تەقینەوەیە بووه .

ئه منیه تی شـــوورای بــڕیــارنــامــه ی ڕێكخراوی نه ته وه یه كگرتووه كان له باره ی ڕێككه وتنی ئه تۆمیی له گه ڵ ئێران په سند

كرا.ــاری ــ ــكـ ــ ئـــــــه م بــــڕیــــارنــــامــــه یــــه ڕێـهه ڵوه شاندنه وه ی گه مارۆكانی سه ر ئێرانی گه مارۆكان گــوتــراوە ــه اڵم ب هــاتــووه ، تێدا به پابه ند ئێران كه هه ڵده وه شێنه وه كاتێك

ڕێككه وتنی وییه ن بێ و جێبه جێیان بكا.به په سندكران و ته ئیدكرانی بڕیارنامه ی ــوورای ــیــاركــراوی ئــامــریــكــا لـــه شــ ــێــشــن پنه ته وه یه كگرتووه كان ڕێكخراوی ئه منیه تی به رنامه ی دژی ڕێكخراو ئه م گه مارۆكانی بــه اڵم هــه ڵــده وه شــێــنــه وه ، ئــێــران ئه تۆمیی ئه م گه مارۆكانی ته نیا بڕیارنامه یه ئــه م بڕیارنامه یه ئــه م ده گــرێــتــه وه . ڕێــكــخــراوه واڵتانی و ئورووپا ئامریكاو گه مارۆكانی

دیكه ناگرێته وه .هه ڵوه شانه وه ی گه مارۆكانی ڕێكخراوی گه مارۆ ئێران دژی نه ته وه یه كگرتووه كان ــی ســه فــه ره كــان بۆ ــران ــه ك ــه ده غ بــانــكــی ، قكه سانێك چــاالكــیــی و واڵت ده ره وه ی ــواری ئــه تــۆمــیــیــه وه ــ ــه ب ــه ل ده گــرێــتــه وه كگــه مــارۆی چه كوچۆڵی بــەاڵم كــردوویــانــه ،

ئێران ناگرێته وه .

به داخه وه دیسان رۆڵه کانی نه ته وه که مان بوونه ئامانجی هه وااڵنه ی ئه و پێی به ــازادی. ئ دژمنانی و تاریکپه رستان باڵوکراونه ته وه له ئاکامی کرده وه یه کی تیرۆریستی له شاری پرسوسی باکووری کوردستان زیاتر له ٢00 که س شه هیدو بریندار بوون. ئامانجی ئه مجاره ی دژمنانی ئازادی کۆمه ڵێک بــووه که ــژارده و روونــاکــبــیــری سۆسیالیست ــ ب لــه الوانـــی ده یانه ویست وه ک خۆبه خش به شداری له ئاوه دانکردنه وه ی

شاری کۆبانێی رۆژئاوای کوردستان دا بکه ن. بۆ الپەری ٢

بزووتنه وه ی كورد و پرسیاره سه ره كییه كانی وتووێژێكی سه ركه وتوو

یادی ٢٥ ساڵەی تیرۆری ١٠ پێشمەرگەی دێموکرات لە پەڕەژاڵ

بەردەوامی توندو تیژی دژی ژنان

شانۆی کوردی؛ تەمەن کورت وداهاتوودار

6

7

8

8

١١

کاروانی ئازادیخوازیی نەتەوەی کورد بە هیچ هەڕەشە و هێرشێک ناوەستێ

مردن لەپێناو چ دا!

بەیاننامە سەبارەت بە رێککەوتنی

ناوکیی ڤییه نلە رێککەوتی 14ی ژوالی، کۆماری ئیسالمی سەرەنجام پاش سااڵنێک کێشە و ملبه مله له گه ڵ لە رێکه وتننامه یه کی نێوده وڵه تی ، کۆمه لگه ی ڤییەن واژۆ کرد که ئه م رێژیمه بۆ خۆی وەک

سەرکەوتنی ناوکی ناوی ده با.ــە ٥ ــە قــــــەرارە لـ ــه ک کـ ــه ی ــام ــن ــن ــه وت ــک ــک رێپشت ڕاستکردنەوە، رێککەوتن، واژۆ، قۆناغی جێبەجێ دا کۆتایی سەرەنجام و جێبەجێکردن بکرێ، لەراستیدا رێژیمی ئێران ناچار دەکا کە بۆ بەردەوامەکان پشکنینە بۆ مل ٢٥ ساڵ ماوەی سانتریفووژی ٥0٦0 بــە تەنیا و، رابکێشێ ــا دەبـــێ ــەروەهـ ــه ت بــێــنــێ و هـ ــاع ــه ن ــز ق ــەن ــەت نتون به 10 ونزیک وەالبنێ 30000 سانتریفووژ پاشه که وتی ئۆرانیۆم بۆ 300 کیلۆ کەم بکاتەوە بەرتەسک 3،٦ ئاستی لە ئۆرانیۆم پیتاندنی و

بکاتەوە.تــەواوی دەبــێ ئێران حکوومەتی بەکورتی ئەوه ی لەو سااڵنەدا رستبووی، بکاتەوە خوری به دوای وەها ئیتر کە بدا پەیمانیش و بەڵێن و پێی ئێستاش ــه وه ی ئ نەبێ. بەرنامەگەلێکەوە له وازهێنانه نــاو کــی، سه رکه وتنی ده گــوتــرێ ناوکیی به رنامه یه کی ده سکه وته کانی و به رهه م ته حه مولی بە ئێران خەڵکی بــوو سااڵنێک که و گشت بێکاری گرانی، هــەژاری، بەشمەینەتی، نرخیان ئابوورییەکان، گەمارۆ بەرەنجامەکانی ئەم تـــەواوی لەراستیدا جــۆره ــه م ب داوە. بــۆ خه ڵکی تووشی کوێرەوەرییانەی و مەینەتی ئێرانیان کردبوو، بێ ئه نجام و له خۆرایی بوون.دەبێ ئێران ڤییه ن رێککه وتننامه ی پێی به ــەواوی ــی خــۆی بــە لــەنــێــوبــردنــی تـ ــی دەروەســتــەو مــاوەیــەدا دەســتــەبــەری ــەو بــەرنــامــانــەی ل ئکردبوون، جێبەجێ بکا و دواتر ئەگەر سەلمێنرا ــە پــابــەنــدیــیــەکــانــی خـــۆی جــێــبــەجــێ کـــردوە، ککاتی بەشێوەی ئابوورییەکان گەمارۆ ئەوکات هەڵدەپەسێردرێن و هەرکات پێچەوانەی ئەمەش ئابوورییەکان گەمارۆ سەرلەنوێ بسەلمێنرێ،

بەسەر ئەو واڵتەدا دەسەپێنرێنەوە.ــە، نــەتــەنــیــا ــان ــڕام ــێ ــەوەی جــێــی ت ــ ــەاڵم ئـ ــ بنرخە ئــەو و چەرمەسەرییەکان تێچووەکان، لەخۆڕایی یانەیە کە خەڵکی ئێران ناچار بە دانی ناوکییەکانی سیاسەتە شکستی بەڵکوو بــوون، ئێران و ئەو گڵۆپە سەوزەیە کە کۆماری ئیسالمی کــردنــەوەی بۆ مەیل هــەڵــکــردوە. رۆژاوای بۆ دەرگای پێوەندی لەگەڵ رۆژاوا و رەواندنەوەی لەم پێوەندییەدا کە پێشتر کەس نەیدەوێرا تابۆ باسیشی بکا، ئێستا ئیتر بەبێدەنگی دەچێتە پێش. بەدەربڕینێکی تر، هاوکات ٢ تابۆ دەشکێ، بەاڵم جێبەجێ رێبەری تەئیدی و ئاماژە بە چونکە متەقی ناڕەزایەتی نیشانەی بە کەس دەکــرێ، ناوی سەرکەوتن وەک هــەمــووان و لێوەنایه

دەبەن.ئێستاش کە کۆماری ئیسالمی به کرده وه لە کۆمەڵگەی بە تا دوورکەوتۆتەوە دروشمەکانی و قــانــوونــمــەنــد ــە ک بسەلمێنێ نــێــونــەتــەوەیــی دەروەستە، کاتێکی گونجاوە کە وەبیر هەمووان و وادە زۆر ئێران ده سه اڵتدارانی کە بێنینەوە بەڵێنی دیکەیان بەتایبەتی لە کاتی هەڵبژاردنەکان ــنــی ویــســت و ــای لـــه بـــه ر چـــاو گــرت ــتـ لـــە راسـبــەردەوام بەاڵم داوە، خه ڵک چاوه روانییه کانی جێبەجێیان هیچکات و کــــردوون پێشێلیان

نەکردوون. ل ٢

ته قینه وه له باکووری کوردستان دەیان کوژران و برینداری لێ کەوتەوە

تاوانی تیرۆریستان له پرسوس مه حکووم ده که ین

رۆژهەاڵتی کوردستان

باکووری کوردستان

په سندكرانی بڕیارنامه ی شوورای ئه مینه ت له باره ی ڕێككه وتنی ئه تۆمیی ئێران