บทบทท��ท��99

โรคอันเน��อังมาจากการประกอับอัาชี�พ(Occupational Disease)

โรคอันเน��อังมาจากการประกอับอัาชี�พโรคอันเน��อังมาจากการประกอับอัาชี�พ(Occupational Disease)(Occupational Disease)

คื�อ คืวามเจ็บป่ วยทั้��งทั้างร่�างกาย และทั้างจ็�ตใจ็ทั้��บ�คืคืลได้!ร่�บ ไม�ว�าจ็ะเป่"นทั้างตร่งหร่�อทั้างอ!อมซึ่&�งม�สาเหต�เน��องมาจ็ากการ่ป่ร่ะกอบอาชี�พ หร่�อป่ฏิ�บ�ต�งาน

สาเหตุ�ส�าคญขอังโรคอันเน��อังมาจากการสาเหตุ�ส�าคญขอังโรคอันเน��อังมาจากการประกอับอัาชี�พประกอับอัาชี�พ

1.เก�ด้จ็ากส��งแวด้ล!อมทั้างกายภาพ (Physical Environment)

2.เก�ด้จ็ากส��งแวด้ล!อมทั้างเคืม� (Chemical Environment)3.เก�ด้จ็ากส��งแวด้ล!อมทั้างชี�วภาพ (Biological Environment)

4.เก�ด้จ็ากส��งแวด้ล!อมทั้างจ็�ตใจ็และส�งคืม (Social & Psychological Environment)

ส��งแวดล้"อัมทางกายภาพส��งแวดล้"อัมทางกายภาพ(Physical Environment)(Physical Environment)

ส��งแวด้ล!อมทั้างกายภาพทั้��ทั้,าให!เก�ด้โร่คืแบ�งได้! 8 ชีน�ด้ คื�อ

1.คืวามส��นสะเทั้�อน (Vibration) 5.คืวามเยน (Cold)

2.เส�ยงด้�ง(Noise) 6.คืวามถี่��(Frequency)

3.คืวามด้�น(Pressure) 7.คืล��นแม�เหลกไฟฟ0า4.คืวามร่!อน(Heat) 8.ก�มม�นตร่�งส�

การควบค�มการส�นสะเท�อัน การควบค�มการส�นสะเท�อัน (Vibration)(Vibration)

1.ควบค�มด"านเคร��อังม�อัแล้ะล้กษณะงาน 11. ลด้คืวามส��นสะเทั้�อนของเคืร่��องจ็�กร่ทั้��ป่ฏิ�บ�ต�

งาน 12 ลด้แร่งต!านจ็ากผิ�วงาน 13 แยกแร่งส��นสะเทั้�อน

2.ควบค�มท��ผู้)"ปฏิ�บตุ�งานโดยตุรงตร่วจ็ส�ขภาพทั้�ก 6 เด้�อน ลด้เวลา

ป่ฏิ�บ�ต�งาน ทั้,างานด้!วยทั้�าทั้างทั้��ถี่3กต!อง ใชี!อ�ป่กร่ณ์5ป่0องก�น

ความส�นสะเท�อัน ความส�นสะเท�อัน (Vibration)(Vibration)

ทั้,าให!เก�ด้โร่คื Vibration Sickness ซึ่&�งพบในคืนงานทั้��ทั้,างานเก��ยวก�บการ่คืวบคื�ม จ็�บถี่�ออ�ป่กร่ณ์5หร่�อเคืร่��องม�อเคืร่��องจ็�กร่ ขณ์ะป่ฏิ�บ�ต�งานแล!วเก�ด้การ่ส��นสะเทั้�อนมากๆ เป่"นป่ร่ะจ็,า

คื�อ พล�งงานทั้��เก�ด้จ็ากการ่ส��นสะเทั้�อนของโมเลก�ลอากาศ

เส�ยงแบ�งเป่"น 3 ล�กษณ์ะ1.Sound เส�ยงโด้ยทั้��วไป่ทั้��ฟ9งแล!วสบายใจ็2.Noise เส�ยงทั้��ไม�พ&งป่ร่าร่ถี่นา3.Ultrasonic Sound เส�ยงทั้��เก�ด้จ็าก

คืวามส��นสะเทั้�อนทั้��ม�คืวามถี่��ส3งมากๆ

เส�ยง เส�ยง (Noise)(Noise)

อันตุรายจากเส�ยงอันตุรายจากเส�ยง1.ต�อร่ะบบการ่ได้!ย�นและส�ขภาพ

- เก�ด้อาการ่ ห3ต&ง ห3หนวกชี��วคืร่าวและถี่าวร่- เก�ด้อาการ่หง�ด้หง�ด้ อ�อนเพล�ยทั้��งร่�างกายและจ็�ตใจ็สมด้�ลของร่�างกายทั้,างานผิ�ด้ป่กต�

2.อ�นตร่ายต�อร่ะบบการ่ทั้,างาน- ป่ร่ะส�ทั้ธิ�ภาพของการ่ทั้,างานลด้ลง- ร่บกวนการ่ต�ด้ต�อส��อสาร่- ทั้,าให!พฤต�กร่ร่มเป่ล��ยนแป่ลงไป่

ความกดดนบรรยากาศความกดดนบรรยากาศ(Atmospheric Pressure)(Atmospheric Pressure)

ทั้,าให!เก�ด้โร่คื Decompression Illness พบมากในคืนทั้��ทั้,างานในสถี่านทั้��ทั้��เป่ล��ยนแป่ลงคืวามกด้ด้�นอย�างร่วด้เร่ว เชี�น น�กป่ร่ะด้าน,�า คืนทั้,างานในอ�โมงคื5ล&กๆ น�กบ�น

บ�คืคืลทั้��ทั้,างานเหล�าน��จ็ะม�ฟองอากาศหล�ด้เข!าไป่ในกร่ะแสเล�อด้ ทั้,าให!เก�ด้อาการ่ต�างๆ แล!วแต�ว�าจ็ะไป่อย3�ทั้��อว�ยวะใด้

ความร"อัน ความร"อัน (Heat Thermal)(Heat Thermal)

ทั้,าให!เก�ด้อาการ่ผิ�ด้ป่กต�ต�างๆ ด้�งต�อไป่น��

1. Heat Exhaustion ร่�างกายเส�ยเหง��อก�บเกล�อแร่�ไป่มาก2. Heat Cramps ร่�างกายเส�ยเหง��อมาก3. Heat Stroke ร่�างกายได้!ร่�บคืวามร่!อนส3งเป่"นเวลานาน4. Burn , Scald เก�ด้จ็ากไฟไหม! น,�าร่!อนลวก

ความเย,น ความเย,น (Cold Thermal (Cold Thermal Environment)Environment)

อ�ณ์หภ3ม�เยนจ็�ด้ อาจ็ทั้,าให!เก�ด้โร่คืได้!ถี่!าไม�ได้!ร่�บการ่ป่0องก�นทั้��ด้�พออาจ็ทั้,าให!เก�ด้โร่คืได้! เชี�น

1. Frostbite ม�อาการ่ป่วด้ร่!อน พองบวม เน��อตาย เป่"นแผิลเน�า

2. Trench Foot แชี�ในน,�าเยนนานๆ เก�ด้แผิลเน�า 3. Allergy โร่คืภ3ม�แพ!คืวามเยน 4. โร่คือ��นๆ เชี�น หลอด้ลมอ�กเสบ ป่อด้อ�กเสบ

คล้��นความถี่��ส.น คล้��นความถี่��ส.น (Microwave)(Microwave)

ทั้,าให!เก�ด้ต!อกร่ะจ็ก (Cataract) ในผิ3!ทั้��ส�มผิ�สก�บเตาไมโคืร่เวฟ อ�ป่กร่ณ์5ส�งส�ญญาณ์เร่ด้าร่5 และส�ญญาณ์โทั้ร่ทั้�ศน5

กมมนตุรงส� กมมนตุรงส� (Ionising (Ionising Radiation)Radiation)

1.ร่�งส�แกมม�า (Gamma Radiation) ทั้,าอ�นตร่ายต�อเน��อเย��อ2.ร่�งส�แอลฟ าและเบต!า (Alpha and Bata Radiation) ทั้,าอ�นตร่ายต�อเน��อเย��อแต�ไม�ทั้,าอ�นตร่ายต�อผิ�วหน�ง3.ร่�งส�เอกซึ่5 (X-ray) เป่"นอ�นตร่ายต�อผิ�วหน�งและกร่ะด้3ก ทั้,าให!เก�ด้มะเร่งผิ�วหน�ง4.เลเซึ่อร่5 (Lasers) พบในคืนทั้,างานเก��ยวก�บเคืร่��องเอกซึ่เร่ย5 โร่งงานป่>โตร่เล�ยม การ่เชี��อม ไฟฟ0าป่ร่มาณ์3

1. แสงอ�ลตร่!าไวโอเลต ทั้,าให!ผิ�วหน�งอ�กเสบ, ส�คืล,�า พบในผิ3!ทั้��ทั้,างานกลางแด้ด้ , งานเชี��อมไฟฟ0า

2. แสงอ�นฟร่าเร่ด้ ทั้,าให!เก�ด้ต!อกร่ะจ็ก ตาบอด้เป่"นวงกลม อาการ่เม��อยล!าของตา ป่วด้ศ�ร่ษะ พบในงานเชี��อมโลหะ เป่ าแก!ว หลอมโลหะ

คล้��นแม/เหล้,กไฟฟ2า(Electromagnetic Energy)

ส��งแวดล้"อัมทางเคม� ส��งแวดล้"อัมทางเคม� (Chemical Environment)(Chemical Environment)

แบ�งเป่"น 5 จ็,าพวก

1. แก?สพ�ษ 2. สาร่ละลายไฮโด้ร่คืาร่5บอน 3. ฝุ่� นละออง 4. โลหะหร่�อสาร่ทั้��ม�คื�ณ์สมบ�ต�คืล!ายโลหะ

5. สาร่ทั้��ก�อให!เก�ด้โร่คืมะเร่ง

แก3สพ�ษแก3สพ�ษ(Noxious Gases/Poison Gases)(Noxious Gases/Poison Gases)

แกสพ�ษ คื�อ แกส หร่�อไอสาร่ ทั้��สามาร่ถี่ทั้,าอ�นตร่ายต�อร่�างกายโด้ยทั้,าให!ร่�างกายขาด้ออกซึ่�เจ็น หร่�อทั้,าให!เก�ด้อาการ่ร่ะคืายเคื�องหร่�อทั้,าอ�นตร่ายต�อร่ะบบอว�ยวะ จ็,าแนกเป่"น

1. ทั้,าให!ร่�างกายขาด้ออกซึ่�เจ็นอย�างธิร่ร่มด้า แกสพ�ษจ็ะเข!าไป่จ็�บออกซึ่�เจ็นในร่�างกาย ทั้,าให!หน!าม�ด้ ว�งเว�ยน เป่"นลม หมด้สต� อาจ็ถี่&งเส�ยชี�ว�ต เชี�น CO2, N2, H2 พบในผิ3!ทั้��ทั้,างานเหม�อง ด้�บเพล�ง อ�ตสาหกร่ร่มเบ�ยร่5

แก3สพ�ษแก3สพ�ษ(Noxious Gases/Poison Gases)(Noxious Gases/Poison Gases)

2. ทั้,าให!ร่�างกายขาด้ออกซึ่�เจ็น โด้ยร่วมต�วก�บเมด้เล�อด้แด้ง เชี�น CO, H2S

3. แกสพ�ษทั้,าให!เก�ด้การ่ร่ะคืายเคื�อง สร่!างคืวามร่ะคืายเคื�องแก�อว�ยวะต�างๆ ถี่!าได้!ร่�บมากๆ ในเวลาร่วด้เร่วทั้,าให!แสบตา แสบจ็ม3ก พบในเหม�องถี่�านห�น โร่งไฟฟ0าเชี�น NH3 , SO2 , O3 , F2

4. แกสพ�ษทั้��ทั้,าให!เก�ด้อ�นตร่ายทั้��วร่�างกาย เก�ด้อ�นตร่ายต�อร่ะบบร่�างกายทั้��วไป่ คื�อ ร่ะบบทั้างเด้�นหายใจ็ ป่ร่ะสาทั้ เชี�น อาร่5ซึ่�น�ก กร่ด้เกล�อ แคืด้เม�ยม

สารล้ะล้ายท��เป4นสารประกอับไฮโดรคาร6บอันสารล้ะล้ายท��เป4นสารประกอับไฮโดรคาร6บอัน(Hydrocarbon Solvent)(Hydrocarbon Solvent)

1. สาร่ละลายทั้��เป่"นสาร่ป่ร่ะกอบไฮโด้ร่คืาร่5บอนวงจ็ร่เป่>ด้ ทั้��พบมากในอ�ตสาหกร่ร่มได้!แก�

11. ฮาโลเจ็น ใชี!เป่"นต�วทั้,าละลายต�างๆ เชี�นน,�ายาด้�บเพล�ง ยาฆ่�าแมลง

12. เอทั้�ลแอลกอฮอล5 ทั้,าให!อาร่มณ์5คืวามร่3 !ส&กเป่ล��ยนไป่ คืวามจ็,าเส��อม ป่ร่ะส�ทั้ธิ�ภาพการ่ทั้,างานลด้ลง คืวบคื�มต�วเองไม�ได้! อาจ็ถี่&งตาย พบใน แลกเกอร่5 เคืร่��องส,าอางคื5 ยางเทั้�ยม

สารล้ะล้ายท��เป4นสารประกอับไฮโดรคาร6บอันสารล้ะล้ายท��เป4นสารประกอับไฮโดรคาร6บอัน(Hydrocarbon Solvent)(Hydrocarbon Solvent)

13. เมทั้�ลแอลกอฮอล5 พบในอ�ตสาหกร่ร่มสบ3� พลาสต�ก กร่ะจ็ก ใชี!ผิสมส� ทั้,าสาร่ต�อต!านการ่แขงต�ว ถี่!าเข!าทั้างป่าก ทั้,าให!อาเจ็�ยร่ หมด้สต� ตาบอด้ เล�อด้เป่"นพ�ษ อาจ็ตายได้! ถี่!าเข!าทั้างจ็ม3ก ทั้,าให!ร่ะคืายเคื�อง หลอด้ลมอ�กเสบ อาเจ็�ยร่ อาจ็ตายได้! ถี่!าส�มผิ�สทั้,าให!ผิ�วหน�งอ�กเสบ

สารล้ะล้ายท��เป4นสารประกอับไฮโดรคาร6บอันสารล้ะล้ายท��เป4นสารประกอับไฮโดรคาร6บอัน(Hydrocarbon Solvent)(Hydrocarbon Solvent)

2.สาร่ละลายทั้��เป่"นสาร่ป่ร่ะกอบไฮโด้ร่คืาร่5บอนวงจ็ร่ป่>ด้ 21. เบนซึ่�น พบใน แลคืเกอร่5 ยาข�ด้เงา ทั้,าอ�นตร่าย

ต�อไขส�นหล�ง และร่ะบบป่ร่ะสาทั้ส�วนกลาง 22. อน�พ�นธิ5ของเบนซึ่�น ใชี!ในอ�ตสาหกร่ร่ม

ยางพาร่า , กาว , ส� , ว�ตถี่�ร่ะเบ�ด้ ถี่!าเข!าทั้างจ็ม3กทั้,าให!ม&นงง หายใจ็ต�ด้ข�ด้ แน�นหน!าอก หมด้สต� อาจ็ตายได้! ถี่!าเข!าทั้างผิ�วหน�งเก�ด้ผิ��นแด้งอาจ็เข!าร่ะบบหม�นเว�ยนโลห�ตได้!

โล้หะแล้ะสารท��ม�ค�ณสมบตุ�คล้"ายโล้หะโล้หะแล้ะสารท��ม�ค�ณสมบตุ�คล้"ายโล้หะ(Metal and Metalloids)(Metal and Metalloids)

1.แมงกาน�ส พบในโร่งงานผิล�ตโลหะต�างๆ ทั้,าด้�างทั้�บทั้�ม โร่งงานผิสมอาหาร่ไก� เข!าส3�ร่ �างกายทั้างป่ากและทั้างจ็ม3ก ม�กทั้,าให!เก�ด้อาการ่แพ!พ�ษ เชี�น ม�ไข! ป่วด้ศร่�ษะ เบ��ออาหาร่

2.ตุะก�ว พบในอ�ตสาหกร่ร่มโลหะ ส� ยาฆ่�าแมลง เข!าส3�ร่ �างกายทั้��งทั้างป่าก จ็ม3กและผิ�วหน�งทั้,าให!เก�ด้อาการ่แพ!พ�ษตะก��วแบบเฉี�ยบพล�นและเร่��อร่�ง

โล้หะแล้ะสารท��ม�ค�ณสมบตุ�คล้"ายโล้หะโล้หะแล้ะสารท��ม�ค�ณสมบตุ�คล้"ายโล้หะ(Metal and Metalloids)(Metal and Metalloids)

3.โครเม�ยม ใชี!ทั้,าส� ทั้,ายาง เข!าส3�ร่ �างกายทั้างการ่ส3ด้ด้ม อาจ็ทั้,าให!เก�ด้มาเร่งป่อด้ และทั้างผิ�วหน�งทั้,าให!เป่"นแผิลอ�กเสบ

4.ปรอัท ใชี!ทั้,าร่ะเบ�ด้ เป่"นต�วทั้,าลาย ฯลฯ เข!าส3�ร่ �างกายได้!ทั้างจ็ม3ก ทั้างป่าก และผิ�วหน�ง ทั้,าให!เก�ด้อาการ่แพ!พ�ษแบบเฉี�ยบพล�นแลเร่��อร่�ง

ฝู่)8นล้ะอัอัง ฝู่)8นล้ะอัอัง (Dust)(Dust)

1.ฝุ่� นจ็ากสาร่อ�นทั้ร่�ย5 เก�ด้จ็ากส��งม�ชี�ว�ต ทั้,าให!เก�ด้อาการ่ร่ะคืายเคื�อง แพ!พ�ษ ไอ จ็าม เป่"นลมพ�ษ คื�น

2.ฝุ่� นจ็ากสาร่อน�นทั้ร่�ย5 21 Flint Dust เก�ด้จ็ากการ่บด้ย�อยหร่�อแยกห�น ม�ป่ร่�มาณ์

ซึ่�ล�กามาก 22. Sandstone Dust เก�ด้จ็ากการ่บด้ย�อยห�น ม�ป่ร่�มาณ์

คืวอทั้ซึ่5มาก 23 Hematite Dust เก�ด้จ็ากโร่งงานหลอมโลหะม�เหลก

ออกไซึ่ด้5มาก 24 Shale Dust เก�ด้จ็ากการ่หลอม-เชี��อมโลหะ ม�ถี่�านห�น

มาก 25 Asbestos Dust เก�ด้ในโร่งงานทั้��ใชี!สาร่แอสเบสทั้อส

หร่�อใยห�น

สารก/อัมะเร,ง สารก/อัมะเร,ง (Cancerous Substances)(Cancerous Substances)

1.มะเร,งผู้�วหนงเก�ด้จ็ากการ่เป่ล��ยนแป่ลงพ�นธิ�กร่ร่มของย�นเน��องจ็าก

สาร่พ�ษจ็ากน,�าม�นถี่�านห�น น,�าม�นหล�อล��น ยางมะตอย กล��มทั้��ม�คืวามเส��ยง คื�อ ผิ3!ป่ฏิ�บ�ต�งานเก��ยวก�บซึ่�อมเคืร่��องจ็�กร่ สร่!างถี่นน และ ทั้,างานกลางแจ็!ง

2.มะเร,งทางเด�นหายใจเก�ด้จ็ากการ่เป่ล��ยนแป่ลงพ�นธิ�กร่ร่มของย�นเน��องจ็าก

เก�ด้จ็าก น�เก�ล โคืร่เม��ยม ย3เร่เน��ยม ฝุ่� นก�มม�นตร่�งส�

สารก/อัมะเร,ง สารก/อัมะเร,ง (Cancerous Substances)(Cancerous Substances)

3.มะเร,งในกระเพาะป:สสาวะเก�ด้จ็ากการ่ด้��มน,�าทั้��ม�สาร่มะเร่ง เชี�น เบนซึ่�น ,

Acramine, Magenta, Xenylamine

4.มะเร,งขอังระบบสร"างเม,ดเล้�อัดเก�ด้ก�บคืนทั้��ป่ฏิ�บ�ต�งานด้!านร่�งส� หร่�อเคืร่��อง

เอกซึ่เร่ย5 ซึ่&�งได้!แก� ร่�งส�แกมม�า , ร่�งส�เอกซึ่5และ เบนซึ่�น

ส��งแวดล้"อัมทางชี�วภาพส��งแวดล้"อัมทางชี�วภาพ(Biological Environment)(Biological Environment)

เก�ด้ก�บผิ3!ทั้��คืล�กคืล�ก�บส��งม�ชี�ว�ต

1. โรคแอันแทรก เก�ด้จ็ากเชี��อ Bacillus Antracis เข!าทั้างบาด้แผิล ป่าก จ็ม3ก โร่คืน��ล�กลามเร่ว ถี่!าร่�กษาไม�ทั้�นอาจ็เส�ยชี�ว�ต

2. Grain Itch เก��ยวก�บธิ�ญพ�ชี เก�ด้ก�บคืนทั้,างานโร่งส� 3. Copra Itch เก�ด้จ็ากต�วแมลงในเมลด้พ�ชีหร่�อใยพ�ชี

อาการ่คื�นเป่"นต��ม 4. Farmer’s Lung เก�ด้จ็ากการ่หายใจ็เอาฟางหร่�อฝุ่� น

ทั้��ม�เชี��อร่าหร่�อเชี��อ Well’s Disease ทั้��ต�ด้มาก�บหน3 ม�อาการ่ป่วด้ศ�ร่ษะ อาเจ็�ยร่ ม�ไข!ส3ง

ส��งแวดล้"อัมทางด"านจ�ตุใจแล้ะสงคมส��งแวดล้"อัมทางด"านจ�ตุใจแล้ะสงคม(Social & Psychological Environment)(Social & Psychological Environment)

เก�ด้ก�บคืนงานทั้��ทั้,างานแต�ละกะหม�นเว�ยน ร่�างกายม�การ่ป่ร่�บเป่ล��ยนอย3�ตลอด้เวลา ทั้,างานในสภาพแวด้ล!อมทั้��เส��ยงอ�นตร่าย ต&งเคืร่�ยด้ จ็ะทั้,าให!สภาพจ็�ตใจ็แป่ร่ป่ร่วน อาจ็ก�อให!เก�ด้อ�บ�ต�เหต�และง�ายต�อการ่เก�ด้โร่คืป่ร่ะสาทั้