เซเรบอส brands วิชาชีววิทยา (192 หน้า) new

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป ปท 26 __________________________________วทยาศาสตร ชววทยา (1)

สวนท 1 (O NET).......โดย อ.อาพล ขวญพก (คณครกาแฟ) ..............หนา 2-63

สวนท 2 (PAT 2)........โดย นพ.วรวช เอนกจานงคพร (พวเวยน) .......หนา 64-101

สวนท 3 (PAT 2)........โดย ดร.ศภณฐ ไพโรหกล ................................หนา 102-168 สวนท 4 ชดเกงขอสอบ........................................................................หนา 169-192

วทยาศาสตร ชววทยา (2) __________________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป ปท 26

ชววทยาสาหรบปนมาในรปแบบใหม กบการฝาดานชววทยาสดมน การถอดเนอหาสดหนก คาศพท สดเยอะ ใหการเปนรหส (code) และ Tricks ใหจางายขน เรวขน สาหรบเตรยมเขาหองสอบ อานชววทยา ตองมทศทาง เนนหนก จดเนน ตามนครบเดกๆ

เรอง จดเนน Lesson 1 เซลล (THE CELL)

- เยอหมเซลล : ลกษณะ โครงสราง คณสมบต - ออรแกเนลล : ชอ รปราง จานวนชนของเยอหม หนาท - การเปรยบเทยบประเภทของเซลล : พช สตว แบคทเรย-สงเกตและจาแนกรปภาพ

การแบงเซลลแบบไมโทซสและไมโอซส วาภาพทกาหนดอยในระยะใด Lesson 2 การเคลอนทของสารผานเซลล (CELL TRANSPORTATION)

- การลาเลยงแบบตางๆ พรอมดรปภาพประกอบ ทาความเขาใจดๆ รวมถงพลงงาน(ATP) ทใชวาใชหรอไมใช

- ดการเปลยนแปลงเมอนาเซลลแชในสารละลาย Hypertonic Solution Hypotonic Solution และ Isotonic Solution

Lesson 3 ภาวะธารงดล (HOMEOSTASIS)

- อวยวะในการควบคมนาของสงมชวตชนดตางๆ - การทางานของ ADH / ปสสาวะ - ระบบบฟเฟอร - เปรยบเทยบ + กราฟเปรยบเทยบสตวเลอดอนและสตวเลอดเยน

Lesson 4 ภมคมกนรางกาย (IMMUNITY)

- จาแนกภมคมกนประเภทตางๆ - แอนตเจน แอนตบอด วคซน ทอกซอยด เซรม

Lesson 5 พนธศาสตร (GENETICS)

- เรองนเดกๆ ตองทาความเขาใจทกประเดน และดเปนพเศษ คอ การคานวณหมเลอด ABO (ออกเยอะมากครบ)

Lesson 6 ความหลากหลายทางชวภาพ (DIVERSITY OF LIFE)

- ความหลากหลายทางชวภาพทง 3 ประเภท - สงมชวตในอาณาจกรตางๆ / ลกษณะเดน

Lesson 7 ระบบนเวศ (ECOSYSTEM)

- พระมดทง 3 แบบ - ความสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศ - หลก 5R ลดโลกรอน


LESSON 1 เซลล (THE CELL) เมอเดกๆ อานจบแตละดานใหกากบาท เพอแสดงวาภารกจสาเรจแลว จะไดมกาลงใจนะครบเดกๆ ตองฝาฝนแตละดานจนสดความสามารถนะครบ !!!

A) ทฤษฎเซลล B) องคประกอบพนฐานของเซลล

C) แผนผง D) ออรแกเนลล

E) จาแนกเซลล F) ตารางโครงสรางเซลล

G) การเปรยบเทยบเซลลพชกบเซลลสตว

I) ไมโทซส VS ไมโอซสH) การแบงเซลล

A) ทฤษฎเซลล (Cell Theory) คอ…..??? ทฤษฎเซลลกลาวไววา “สงมชวตประกอบดวยเซลล 1 เซลล หรอมากกวา ซงเซลลเปนหนวยทเลกทสดของสงมชวต และเซลลทมอยเดมจะเปนตนกาเนดของเซลลใหมทจะเกดขน” B) องคประกอบพนฐานของเซลลมอะไรบาง 1. เยอหมเซลล (Plasma Membrane) 2. ไซโทพลาซม (Cytoplasm) 3. ไรโบโซม (Ribosome) 4. โครโมโซม (Chromosome) / ดเอนเอ (DNA) สราง Code Plas Cyt Ri Chro พลาส ไซ ไร โคร ภาพผตงทฤษฎเซลล


C) แผนผงแสดงสวนประกอบของเซลล

เยอหมเซลล(Plasma Membrane)

สารเคลอบเซลล

ไซโทชอล(Cytosol)

ออรแกเนลล(Organelle)

ผนงเซลล(Cell Wall)

เยอหมนวเคลยส(Nuclear Membrane)

สารในนวเคลยส(Nucleoplasm)

สวนทหอหมเซลล

นวเคลยส(Nucleus)

ไซโทพลาซม(Cytoplasm)

RibosomeMitochondrion

RoughEndoplasmicReticulum

PlasmaMembrane

Nucleus

Cytoplasm

Microtubules(Part of Cytoskeleton)

Centriole

Nucleolus

Nuclear EnvelopeGolgi Complex

ChromatinNuclear Pore

Free Ribosome

Lysosome

SmoothEndoplasmicReticulum

โครมาทน (Chromatin)

รางแหเอนโดพลาสมกเรตคลม (ER)

กอลจบอด (Golgi Body)

ไมโทคอนเดรย (Mitochondria)

ไรโบโซม (Ribosome)

ไลโซโซม (Lysosome)

แวควโอล (Vacuole)

เซนทรโอล (Centriole)

พลาสตด (Plastid)

ไซโทสเกเลตอน (Cytoskeleton)

เพอรออกซโซม (Peroxisome)

นวคลโอลส (Nucleolus)

ออรแกเนลลจาแนกตามจานวนชนของเยอหมสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน

ออรแกเนลลทไมมเยอหม ออรแกเนลลทมเยอหม

- ไรโบโซม - เซนทรโอล - ไซโทสเกเลตอน Code ลบ!! RCC นดนงนะบางครงขอสอบจะจดนวคลโอลส รวมในกลมนดวย

1. ออรแกเนลลทมเยอหมชนเดยว เชน - เอนโดพลาสมกเรตคลม (รางแหเอนโดพลาซม) - กอลจคอมเพลกซ - ไลโซโซม - แวควโอล 2. ออรแกเนลลทมเยอหม 2 ชน ไดแก - นวเคลยส - ไมโทคอนเดรย - คลอโรพลาสต


E) จาแนกเซลลตามเยอหมนวเคลยส (Nuclear Membrane) สามารถแบงเซลลออกเปน 2 ประเภทคอ 1. เซลลโพรแครโอต (Prokaryote Cell) คอ เซลลทไมมเยอหมนวเคลยส พบในสงมชวตอาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera) เชน แบคทเรย สาหรายสเขยวแกมนาเงน 2. เซลลยแครโอต (Eukaryote Cell) คอ เซลลทมเยอหมนวเคลยส พบในสงมชวตทกชนด เชน สาหราย อะมบา เหด ยสต พช สตว เปนตน

Prokaryotic Cell Structure

Cytoplasm

Nucleoid

CapsuleCell Wall

CytoplasmicMembrane

Ribosomes

Pili

Figure 1

Flagella

F) ตารางโครงสรางเซลลของสงมชวตจาพวกยแครโอตและหนาท อนนตองแมน!! ชอโครงสราง รปราง ขอมลทควรทราบ หนาท

1. ผนงเซลล (Cell Wall)

- อยถดจากเยอหมเซลลออกไป (ผน ง เ ซลล พบท เ ซลล ขอ ง สงมชวตบางประเภท เชน พช สาหราย เหด รา และแบคทเรย) - ยอมใหสารผานไดหมด (ซงจะ แตกตางจากเยอหมเซลล)

- ปกปองและคาจน เซลล

2. เยอหมเซลล (Plasma Membrane)

- ประกอบด ว ยฟอส โฟล พ ด (Phospholipid) เรยงตวกน 2 ชน และมโปรตนแทรกตวอย - มคณสมบตเปนเยอเลอกผาน (Semipermeable Membrane) - ล ก ษ ณ ะ โ ค ร ง ส ร า ง เ ป น Fuidmosaic Model

- ควบคมการผานเขา-ออก ของสาร ระหว าง เซลล กบ สงแวดลอมภายนอก - จดจา โครงสร างของ เซลลบางชนด - สอสารระหวาง เซลล


ชอโครงสราง รปราง ขอมลทควรทราบ หนาท

3. นวเคลยส (Nucleus)

- เปนโครงสรางทมเยอหม 2 ชน และมโครโมโซมอยภายใน

- ควบคมการสงเคราะห โปรตนและการสบพนธ ของเซลล - เปนแหลงเกบโครโมโซม

4. โครโมโซม

- ประกอบดวยดเอนเอ (DNA) และโปรตนฮสโตน (Histone Protein)

- เปนแหล ง เกบขอมล ทางพนธกรรมทใชเปน รห ส ในกร ะบวนกา ร สงเคราะหโปรตน

5. นวคลโอลส (Nucleolus)

- ควบคมการสงเคราะห rRNA - เปนแหลงสงเคราะห rRNA และไรโบโซม

6. ไรโบโซม (Ribosome)

- มขนาดเลกประกอบดวยโปรตน และ RNA - มทงไรโบโซมอสระ (ลอยอยใน ไซโทพลาซม) และไรโบโซม ยดเกาะ เชน เกาะอยทเอนโด- พลาสมกเรตคลม (ER) - โครงสร างประกอบไปด วย หนวยใหญ (Large Subunit) และหนวยเลก (Small Subunit) - เซลลโพรแครโอตมไรโบโซม ขนาด 70S เซลลยแครโอตม ไรโบโซม ขนาด 80S

- ส ร า ง ส า ร ป ร ะ เ ภ ท โปรตนสาหรบใชภายใน เซลล

7. เอนโดพลาส- มกเรตคลม (ER) Reticulum)

- เปนระบบเยอหมภายในเซลล มองดคลายรางแห - แบงออกเปน 2 ชนด ดงน 1) เอนโดพลาสมกเรตคลมชนด ผวขรขระ (RER) เปน ER ท มไรโบโซมมาเกาะ 2) เอนโดพลาสมกเรตคลมชนด ผวเรยบ (SER) เปน ER ท ไมมไรโบโซมเกาะ

- RER สรางสารประเภท โปรตนสาหรบสงออกไป ใชภายนอกเซลล - SER สรางสารประเภท ลพด (Lipid) : สเตยรอยด (Steriod) และ กาจด สารพษ



8. กอลจคอม- เพลกซ (Golgi Complex)

- มลกษณะคลายถงแบนๆ เรยง ซอนกนเปนชน

- สรางเวสเคลหมโปรตน ท RER สรางขนแลว ลาเลยงไปยงเยอหมเซลล เพอสงโปรตนออกไป นอกเซลล

9. ไลโซโซม (Lysosome)

- มลกษณะเปนถงกลมๆ เรยกวา เวสเคล ซงภายในมเอนไซมทใช สาหรบยอยสารตางๆ บรรจอย

- ยอยสลายออรแกเนลล และเซลลทเสอมสภาพ - ยอยสารตางๆ ทเซลล นาเขามาดวยกระบวน ก า ร เ อ น โ ด ไ ซ โ ท ซ ส (Endocytosis)

10. ไมโทคอน- เดรย

- มเยอหม 2 ชน - มของเหลวอยภายใน เรยกวา เมทรกซ (Matrix) ซงมไรโบโซม และ DNA ลอยอยในเมทรกซ - นกชววทยาตงสมมตฐานวา “ไม โทคอน เด ร ยน า จ ะ เป น แบคท เรยท เขามาอาศยอย ภายในเซลลของสงมชวตใน อดตกาลแลวมววฒนาการ รวมกนมาจนถงปจจบน”

- เปนแหลงสรางพลงงาน ใหแกเซลล (ไมโทคอน- เดรยสรางพลงงานจาก ก ร ะ บ ว น ก า ร ส ล า ย สารอาหารภายในเซลล แบบใชออกซเจนหรอ ทเรยกกนวา การหายใจ ร ะ ด บ เ ซ ล ล แ บ บ ใ ช ออกซเจน)

11. คลอโร- พลาสต

- มเยอหม 2 ชน - มของเหลวอยภายใน เรยกวา สโตรมา (Stroma) ซงมไรโบโซม และ DNA ลอยอยในสโตรมา - นกชววทยาตงสมมตฐานวา “คลอ โ รพลา สต น า จ ะ เป น แบคท เรยท เขามาอาศยอย ภายในเซลลของสงมชวตใน อดตกาลแลวมว วฒนาการ รวมกนมาจนถงปจจบน”

- เปนแหลงสรางอาหาร ก ล โ ค ส ใ ห แ ก เ ซ ล ล (คลอโรพลาสตสร าง อาหารจากกระบวนการ สงเคราะหดวยแสง)



12. แวควโอล (Vacuole)

vacuole

- มหลายชนด หลายขนาด หลาย รปรางและมหนาทแตกตางกน ออกไป เชน ฟดแวควโอล เซนทรลแวควโอล และคอน- แทรกไทลแวควโอล เปนตน - แวควโอลแตละชนดพบไดใน เซลลของสงมชวตทจาเพาะ เจาะจง

1) ฟดแวควโอล ทาหนาท บ ร ร จ อ า ห า ร แ ล ะ ทางานรวมกบไลโซโซม เพอยอยอาหาร 2) เซนทรลแวควโอล ทา หน าท เ กบสะสมสาร ตางๆ เชน สารอาหาร สารส สารพษ เปนตน 3) คอนแทรกไทลแวควโอล ท า ห น า ท ก า จ ด น า สวนเกนออกจากเซลล ของสงมชวตเซลลเดยว ทอาศยอย ในน า เชน ยกลนา อะมบา และ พารามเซยม

13. เซนทรโอล (Centriole)

Centriole StructureCentriole Pair

MicrotubuleTriplet

Figure 1

- ประกอบดวยไมโครทบล เรยงตวกนอยางเปนระเบยบ มองดคลายทรงกระบอก 2 อน

- สรางเสนใยสปนเดลใน กระบวนการแบงเซลล

14. ไซโทส- เกเลตอน Microtubule

Mitochondrion

PlasmaMembrane

Ribosomes

EndoplasmicReticulum

Microfilamentsand Intermediate

Filaments

- มลกษณะเปนรางแหของเสนใย โปรตน

- ชวยคาจนเซลล - ชวยในการเคลอนทของ เซลล - ชวยในการเคลอนท ของ เวสเคลภายในเซลล


G) การเปรยบเทยบระหวางเซลลพชกบเซลลสตว (Comparison Of Plant & Animal Cells)

ภาพโครงสรางและสวนประกอบของเซลลพช ภาพโครงสรางและสวนประกอบของเซลลสตว

ตารางเปรยบเทยบโครงสรางเซลลพชและเซลลสตว

เซลลพช

(Plant Cell) เซลลสตว

(Animal Cell)

โครงสรางภายนอก 1. ผนงเซลล ม ไมม 2. เยอหมเซลล ม ม 3. แฟลกเจลลมหรอซเลย ไมม (ยกเวนสเปรมของพชบางชนด) ม (ในบางเซลล)

โครงสรางภายใน 1. นวเคลยส ม ม 2. ไรโบโซม ม ม 3. ไลโซโซม ไมม ม 4. เอนโดพลาสมกเรตคลม ม ม 5. กอลจคอมเพลกซ ม ม 6. แวควโอล ม ม 7. เซนทรโอล ไมม ม 8. ไซโทสเกเลตอน ม ม 9. ไมโทคอนเดรย ม ม 10. คลอโรพลาสต ม ไมม

วทยาศาสตร ชววทยา (10) _________________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป ปท 26

H) การแบงเซลล (CELL DIVISION) การเพมจานวนเซลลของสงมชวต ผลของการแบงเซลลทาใหเซลลมขนาดเลกลง ทาใหสงมชวต ชนดนนเจรญเตบโตหรอสรางเซลลสบพนธ วฏจกรของเซลล (Cell Cycle) คออะไร วฏจกรของเซลล คอ วงจรการเจรญเตบโตและการแบงเซลลเพอสรางเซลลรนใหมขนมาทดแทนเซลลรนเกาทหมดอายขยหรอเสยหายไป ซงพบในการแบงเซลลแบบไมโทซสเทานน วฏจกรของเซลลประกอบดวย 3 ระยะหลก 1. ระยะอนเตอรเฟส (Interphase) ม 3 ระยะยอยตามลาดบ ดงน 1.1 ระยะ G1 (First gap) เปนระยะกอนการสราง DNA ซงเซลลมการเจรญเตบโตเตมท ระยะน จะมการสรางสารบางอยาง เพอใชสราง DNA ในระยะตอไป 1.2 ระยะ S (Synthesis) เปนระยะทมการสงเคราะห DNA หรอมการจาลองโครโมโซม อก 1 เทาตว 1.3 ระยะ G2 (Second gap) เปนระยะหลงสราง DNA ซงเซลลมการเจรญเตบโต และเตรยมพรอมทจะแบงโครโมโซม และไซโทพลาซมตอไป 2. ระยะไมโทซส (Mitosis) ม 4 ระยะยอยตามลาดบ ดงน 2.1 โพรเฟส (Prophase) 2.2 เมทาเฟส (Metaphase) 2.3 แอนาเฟส (Anaphase) 2.4 เทโลเฟส (Telophase) 3. ระยะแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis)

แผนภาพแสดงวฏจกรเซลล

G0 คออะไรเอย ในเซลลบางชนดจะมการแบงตวอยตลอดเวลา เชน เซลลเนอเยอของพช เซลลไขกระดกเพอสรางเมดเลอดแดง เซลลเยอบผว ดงนนเซลลพวกนจะอยในวฏจกรของเซลลตลอดเวลา แตเซลลอกบางชนดเมอมการแบงตวเสรจแลวจะไมมการแบงตวอกตอไป ไดแก เซลลประสาท โดยจะเขาสระยะ G0 อยางถาวร จนกระทงเซลลชราภาพ (Cell Aging) และตายไป (Cell Death) ในทสดหรออาจกลบมาแบงตวไดหากม การกระตน เชน Parenchyma ของพช

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป ปท 26 _________________________________วทยาศาสตร ชววทยา (11)

I) MITOSIS VS MEIOSIS

ลกษณะเปรยบเทยบ ไมโทซส ไมโอซส 1. วตถประสงคของการแบง เพอเพมจานวนเซลล เพอลดจานวนโครโมโซม

2. จานวนครงในการแบงนวเคลยส 1 ครง 2 ครง

3. จานวนเซลลลกทไดตอ 1 เซลลแม 2 เซลล 4 เซลล

4. จานวนโครโมโซมในนวเคลยสของ เซลลลก เทาเซลลแม เปนครงหนงของเซลลแม

5. ปรมาณดเอนเอ (สารพนธกรรม) เทาเซลลแม เปนครงหนงของเซลลแม

6. ขอมลทางพนธกรรมของเซลลลก เหมอนกบเซลลแมทกประการ แตกตางจากเซลลแม

7. ตวอยางแหลงทพบ ผวหนง กระเพาะอาหาร ไขกระดก บรเวณเนอเยอเจรญของ

พช (ปลายยอด ปลายราก)

อณฑะ รงไขของคน อบเรณ และรงไขของพชดอก

ครอสซงโอเวอร (Crossing Over) เปนกระบวนการแลกเปลยนยน (สารพนธกรรม) ระหวางโฮโมโลกสโครโมโซม (Homologous Chromosome) ซงจะเกดขนในระยะโพรเฟส I ของไมโอซส สงผลตอความหลากหลายของสงมชวตดวยนะครบ


LESSON 2 การเคลอนทของสารผานเซลล (CELL TRANSPORTATION)

Lesson 2 แลวนะครบ อยาลม!! เมอเดกๆ อานจบแตละดานใหกากบาทเรองน ดการลาเลยงแบบตางๆ พรอมดรปภาพประกอบ ทาความเขาใจดๆ รวมถงพลงงาน (ATP) ทใชวาใชหรอไมใช การเปลยนแปลงเมอนาเซลลแชในสารละลาย Hypertonic Solution Hypotonic Solution และ Isotonic Solution

Aความรพนฐาน

Bโครงสรางเยอหมเซลล

Cแผนผง

Dการเคลอนทของสารแบบตางๆ

Fแรงดนออสโมตก

Eสารละลาย

ไฮโพ-ไฮเพอร-ไอโซ

A) ความรพนฐานเรองเยอหมเซลล : เยอหมเซลล (Plasma Membrane) เปนโครงสรางของเซลล ททาหนาทควบคมการเคลอนทผานเขา-ออกของสารระหวางภายในเซลลกบสงแวดลอมภายนอก B) โครงสรางของเยอหมเซลล มลกษณะดงน - ประกอบดวยสารหลก 2 ชนด คอ ฟอสโฟลพด และโปรตนโดยฟอสโฟลพด - จดเรยงตวเปน 2 ชน ซงจะหนสวนทไมชอบนา (สวนหาง) เขาหากน และหนสวนทชอบนา (สวนหว) ออกจากกน โดยมโมเลกลของโปรตนกระจายตวแทรกอยระหวางโมเลกลของฟอสโฟลพด - เยอหมเซลลจงมคณสมบตเปนเยอเลอกผาน (Semipermeable Membrane)

ภาพแสดงโครงสรางของเยอหมเซลล


C) แผนผงนจะชวยในการมองภาพรวมในเรองนครบ

แผนผงแสดงรปแบบการเคลอนทของสารเขา-ออกเซลล

การเคลอนทของสารเขา-ออกเซลล

การเคลอนทแบบผานเยอหมเซลล การเคลอนทแบบไมผานเยอหมเซลล

การเคลอนทแบบพาสซฟ(Passive Transport)

การเคลอนทแบบแอกทฟ(Active Transport)

1. การแพร (Diffusion)2. การแพรแบบฟาซลเทต

(Facilitated Diffusion)3. ออสโมซส (Osmosis)

เอนโดไซโทซส(Endocytosis)

เอกโซไซโทซส(Exocytosis)

1. ฟาโกไซโทซส (Phagocytosis)2. พโนไซโทซส (Pinocytosis)3. การนาสารเขาสเซลลโดยอาศยตวรบ

(Receptor-Mediated Endocytosis)

D) การเคลอนทของสารเขา-ออกเซลลม 2 รปแบบ ไดแก 1. การเคลอนทแบบผานเยอหมเซลล เปนการเคลอนทของสารผานฟอสโฟลพดหรอโปรตนของเยอหมเซลล แบงออกเปน 2 แบบ ดงน 1.1 การเคลอนทแบบพาสซฟ (Passive Transport) หมายถง การเคลอนทของสารเขา-ออกเซลล โดยไมตองใชพลงงานซงไอออน (Ion) และโมเลกลของสารบางชนดสามารถเคลอนทผานเยอหมเซลลจากบรเวณทมความเขมขนมากไปยงบรเวณทมความเขมขนนอย

รปแบบ ภาพประกอบ ตวอยางการเคลอนทของสาร

1. การแพร (Diffusion)

- การเคลอนทของแกสออกซเจนและคารบอนไดออกไซด - การเคลอนทของแอลกอฮอล

- การเคลอนทของไอออนบางชนด เชน แคลเซยมไอออน (Ca2+) คลอไรดไอออน (Cl-), โซเดยมไอออน (Na+) และโพแทสเซยมไอออน (K+)



2. การแพร แบบฟาซลเทต (Facilitated Diffusion)

- การเคลอนทของกลโคสเขาสเซลล

3. ออสโมซส (การเคลอนท ของนาโดย อาศยโปรตน เฉพาะทชอวา Aquaporins)

Aquaporin โมเลกลนา

- การเคลอนทของนา

1.2 การเคลอนทแบบแอกทฟ (Active Transport) หมายถง การเคลอนทของสารเขา-ออกเซลลจากบรเวณทมความเขมขนนอยไปยงบรเวณทมความเขมขนมาก ซงตองใชพลงงานในการเคลอนท


แอกทฟทรานสปอรต (Active Transport)

- กระบวนการโซเดยมโพแทสเซยมปม ของเซลลประสาท

2. การเคลอนทแบบไมผานเยอหมเซลล เปนกระบวนการลาเลยงสารทมขนาดโมเลกลใหญ เขา-ออกเซลล โดยอาศยโครงสรางทเรยกวา “เวสเคล (Vesicle)”


เอกโซไซโทซส (Exocytosis)

- การหลงเอนไซมของเซลลตางๆ - การหลงเมอก - การหลงฮอรโมน - การหลงสารสอประสาทของเซลลประสาท



ฟาโกไซโทซส (Phagocytosis)

- การกนแบคทเรยของเซลล เมดเลอดขาวบางชนด - การกนอาหารของอะมบา

พโนไซโทซส (Pinocytosis)

- การนาสารอาหารเขาส เซลลไข ของมนษย

เอนโ

ดไซโทซ

ส (E

ndoc

ytosis

)

การนาสารเขา สเซลลโดยอาศยตวรบ (Receptor Mediated Endocytosis)

- การนาคอเลสเทอรอลเขาส เซลล

E) ความเขมขนของตวละลาย (Solute) ทงหมดในสารละลาย เรยกวา ความเขมขนออสโมตก (Osmotic Concentration) ของสารละลาย ดงนนเราจงแบงสารละลายออกเปน 3 ประเภท ตามความเขมขนของตวละลาย 1. สารละลายไฮเพอรโทนก (Hypertonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของ ตวละลายมากกวาความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง 2. สารละลายไฮโพโทนก (Hypotonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของ ตวละลายนอยกวาความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง 3. สารละลายไอโซโทนก (Isotonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของตวละลายเทากบความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง

ภาพการเปลยนแปลงของเซลลสตวและเซลลพชเมออยในสารละลายแตละประเภท


F) แรงดนออสโมตก (Osmotic Pressure) คอ แรงดนนาสงสดของสารละลายใดๆ ณ จดสมดลของการออสโมซส โดยแรงดนออสโมตกจะแปรผนตรงกบความเขมขนของสารละลาย กลาวคอ สารละลายทมความเขมขนมากจะมแรงดนออสโมตกสง และสารละลายทมความเขมขนนอยจะมแรงดนออสโมตกตา NOTE


LESSON 3 ภาวะธารงดล (HOMEOSTASIS) ไหนลอง Check กนหนอย

A) การรกษาดลยภาพของนาและสารตางๆในรางกายมนษย

B) การรกษาดลยภาพของกรด-เบส

ในรางกายมนษย

C) การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในสงมชวตอนๆ

D) การรกษาดลยภาพของอณหภม

รางกายของสตว

E) การรกษาดลยภาพของอณหภม

รางกายของมนษย

LESSON นม TRICK

นกเรยนครบเรองการรกษาดลยภาพ จะสงเกตไดวาเปนคตรงกนขาม ดงนนวธการจาเวลาสอบนะครบ แนะนาใหจาและทาความเขาใจอยางใดอยางหนงใหแมนๆ แลวจาไววาอกเหตการณตรงกนขามเพอปองกนการสบสน


A) การรกษาดลยภาพของนาและสารตางๆ ในรางกายมนษย รายละเอยดของการทางานของไตและหนวยไตเดกๆ ไปตามในแบบเรยนนะครบ ครขอเสนอเรองยอดฮต คอ การปสสาวะและการดดนากลบนะครบ ฮอรโมน (Antidiuretic Hormone : ADH) หรอเรยกอกชอหนงวา วาโซเพรสซน (Vasopressin) เปนฮอรโมนสาคญททาหนาทกระตนการดดนากลบเขาสรางกายบรเวณทอรวมของหนวยไต ตารางนนาสนใจ

ครกาแฟดมนามาก ฉเยอะ เขมขนนอย ADH มปรมาณนอย

ดดนากลบปรมาณนอย

ครกาแฟดมนานอย ฉนดเดยว เขมขนมาก ADH มปรมาณมาก

ดดนากลบปรมาณมาก B) การรกษาดลยภาพของกรด-เบสในรางกายมนษย การเพมหรอลดอตราการหายใจ ถา CO2 ในเลอดมปรมาณมากจะสงผลใหศนยควบคมการหายใจ ซงคอ สมองสวนเมดลลาออบลองกาตา (Medulla Oblongata) สงกระแสประสาทไปควบคมใหกลามเนอกะบงลมและกลามเนอยดกระดกซโครงทางานมากขนเพอจะไดหายใจออกถขน ระบบบฟเฟอร (Buffer) คอ ระบบททาใหเลอดมคา pH คงทแมวาจะมการเพมของสารทมฤทธเปนกรดหรอเบส การควบคมกรดและเบสของไต ไต (Kidneys) สามารถปรบระดบกรดหรอเบสออกทางปสสาวะไดมาก สามารถแกไขคา pH ทเปลยนแปลงไปมากใหเขาสภาวะสมดล C) การรกษาดลยภาพของนาและแรธาตในสงมชวตอนๆ

พารามเซยม (Paramecium) ใช Contractile Vacuole รกษาสมดลของนาในเซลล


นกทะเล ใชตอมนาสก หรอตอมเกลอ (Nasal Salt Glands) รกษาสมดลของเกลอในรางกาย ปลานาเคม ปลานาจด

VS

ปลานาเคม VS ปลานาจด รกษาสมดลอยางไร ปลานาเคม (Osmotic Pressure ของของเหลวในรางกายนอยกวานาทะเล) : กลไกการรกษาสมดลคอ มผวหนงและเกลดปองกนนาซมออก ขบปสสาวะนอยและปสสาวะมความเขมขนสง มเซลลซงอยบรเวณเหงอกทาหนาทขบแรธาตสวนเกนออกโดยวธแอกทฟทรานสปอรต ขบแรธาตสวนเกนออกทางทวารหนก ปลานาจด (Osmotic Pressure ของของเหลวในรางกายมากกวานาจด) : กลไกการรกษาสมดล คอ มผวหนงและเกลดปองกนนาซมเขา ขบปสสาวะมากและปสสาวะเจอจาง มโครงสรางพเศษทเหงอกทาหนาทดดแรธาตกลบคนสรางกาย D) การรกษาดลยภาพของอณหภมรางกายของสตว 1. สตวเลอดเยน (Poikilothermic Animal / Ectotherm) หมายถง สตวทมอณหภมรางกาย ไมคงท เพราะจะเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสงแวดลอมภายนอก ตวอยางเชน ไสเดอนดน หอย แมลง ปลา สตวสะเทนนาสะเทนบก และสตวเลอยคลาน 2. สตวเลอดอน (Homeothermic Animal / Endotherm) หมายถง สตวทมกลไกรกษาอณหภมรางกายใหคงทไมเปลยนแปลงไปตามอณหภมของสงแวดลอม ไดแก สตวปกและสตวเลยงลกดวยนม


กราฟแสดงความสมพนธระหวางอณหภมของสงแวดลอมกบอณหภมของรางกาย

ในสตวเลอดอนและสตวเลอดเยน E) การรกษาดลยภาพของอณหภมรางกายของมนษย

ปจจยจากสงแวดลอม

อณหภมของเลอดสงกวา 37°C

อณหภมของเลอดตากวา 37°C

กระตนศนยควบคมทไฮโพทาลามส

ลดอตราเมแทบอลซม

เพมอตราเมแทบอลซม

หลอดเลอดขยายตวตอมเหงอสรางเหงอขนเอนราบ

หลอดเลอดหดตวตอมเหงอไมสรางเหงอขนลก รางกายหนาวสน

เพมการระเหยและการแผรงส

ลดการระเหยและการแผรงส

อณหภมของเลอดลดลง

อณหภมของเลอดเพมขน

อณหภมของเลอดปกต 37°C

VS


LESSON 4 ภมคมกนรางกาย (IMMUNITY) LESSON นพกผอน LESSON หนา CHECK กน 1) ภมคมกน (Immunity) คอ ความสามารถของรางกายในการตอตานและกาจดจลนทรย เชน แบคทเรยหรอสงแปลกปลอมอนๆ ทเขาสรางกาย 2) ภมคมกนรางกายแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1. ภมคมกนทมมาแตกาเนด (Innate Immunity) ซงประกอบดวยกลไกภมคมกนรางกาย 2 ดาน ตามลาดบ ดงน 1.1 ระบบปกคลมรางกาย (ผวหนง) จดเปนภมคมกนดานแรกสดของรางกาย 1.2 ภมคมกนแบบไมจาเพาะ (Nonspecific Immunity) เปนภมคมกนดานทสองของรางกาย 2. ภมคมกนทเกดขนหลงกาเนด (Acquired Immunity) ซงเปนภมคมกนดานทสาม (ดานสดทาย) ของรางกายและจดเปนภมคมกนแบบจาเพาะ (Specific Immunity) 3) เพมเตมขยายความกนหนอย 1. ภมคมกนทมมาแตกาเนด (Innate Immunity) 1.1 ระบบปกคลมรางกาย (ผวหนง) - ตอมผลตนามนและตอมเหงอจะหลงสารชวยทาใหผวหนงมคา pH 3-5 ซงสามารถยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยหลายชนดได - เหงอนาตาและนาลายมไลโซไซม (Lysozyme) ซงสามารถทาลายแบคทเรยบางชนดได - ผวหนงเปนแหลงทอยของแบคทเรยและเชอราทไมกอใหเกดโรค ซงชวยปองกนไมใหแบคทเรยทกอใหเกดโรคเขาไปในรางกายไดงาย - ผนงดานในของอวยวะทางเดนอาหาร อวยวะหายใจ และอวยวะขบถาย (ปสสาวะ) ประกอบดวยเซลลทสามารถสรางเมอก (Mucus) เพอดกจบจลนทรยไดรวมถงกรดไฮโดรคลอรกในกระเพาะอาหาร กสามารถทาลายแบคทเรยบางชนดได 1.2 ภมคมกนแบบไมจาเพาะ (Nonspecific Immunity) - เมดเลอดขาว 3 ชนดทเกยวของกบระบบภมคมกนแบบไมจาเพาะ มดงน 1. นวโทรฟล (Neutrophil) 2. แมโครฟาจ (Macrophage) 3. Natural Killer Cell (NK Cell) - การอกเสบเกดโดยการหลงสารฮสตามน (Histamine) ซงจะทาใหเลอดไหลไปยงบรเวณทอกเสบมากขน รวมทงหลอดเลอดฝอยบรเวณดงกลาวจะยอมใหสารตางๆ ผานเขาออกไดมากขน - การเปนไข (Fever) จะไปกระตนการทางานของเมดเลอดขาวกลมฟาโกไซต (Phagocyte) เพอไปยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยนนๆ - อนเทอรเฟอรอน (Interferon) จะปองกนการตดเชอจากไวรส โดยการทาลาย RNA ของไวรสชนดนนๆ


2. ภมคมกนทเกดขนหลงกาเนด (Acquired Immunity) ภมคมกนแบบจาเพาะ (Specific Immunity) - เปนการทางานของเมดเลอดขาวกลมลมโฟไซต (Lymphocyte) โดยการสรางแอนตบอด (Antibody) ซงเปนสารประเภทโปรตนขนมาตอตานเชอโรคหรอสงแปลกปลอม (Antigen) ทเขาสรางกาย - เมดเลอดขาวกลมลมโฟไซต (Lymphocyte) มตวรบอยบรเวณเยอหมเซลลซงสามารถจดจาชนดของแอนตเจนไดและทาใหเกดภมคมกนแบบจาเพาะ - อวยวะทสงเสรมระบบภมคมกนแบบจาเพาะ ประกอบดวยอวยวะนาเหลองปฐมภมและ อวยวะนาเหลองทตยภม อวยวะนาเหลองปฐมภมทาหนาทสรางเซลลเมดเลอดขาว ไดแก ไขกระดก (Bone Marrow) ตอมไทมส (Thymus) อวยวะนาเหลองทตยภมทาหนาทกรองแอนตเจน (จลนทรยตางๆ เชน แบคทเรย) ไดแก มาม (Spleen) ตอมนาเหลอง (Lymph Node) เนอเยอนาเหลองทเกยวของกบการสรางเมอก (Mucosal-Associated Lymphoid Tissue : MALT) ไดแก ตอมทอนซล ไสตง และกลมเซลลฟอลลเคลในชนเนอเยอเกยวพนทอยดานใตของชนเนอเยอสรางเมอก 4) ตรงนตองดดๆ นะครบ ภมคมกนแบบจาเพาะแบงออกเปน 2 ประเภทตามแหลงทมาของแอนตบอด ไดแก 1. ภมคมกนกอเอง (Active Immunity) หมายถง ภมคมกนทเกดจากรางกายสรางแอนตบอด (Antibody) ขนมาเอง โดยเปนภมคมกนระยะยาวซงถกกระตนจากปจจยตอไปน - การฉดวคซนปองกนโรคตางๆ - การฉดทอกซอยด (Toxoid) ปองกนโรคบางชนด - การคลกคลหรอใกลชดกบบคคลทเปนโรคนนๆ ประเภทของวคซน วคซนแบงออกเปน 3 ประเภทตามวตถดบ ดงน 1) เชอโรคทตายแลว 2) เชอโรคทถกทาใหออนฤทธลง 3) สารพษจากเชอโรค (Toxoid) ซงถกทาใหหมดสภาพความเปนพษแลว 2. ภมคมกนรบมา (Passive Immunity) หมายถง ภมคมกนทเกดจากรางกายรบแอนตบอด (Antibody) จากภายนอกเขามาเพอตอตานเชอโรคทเขาสรางกายไดทนท และเปนภมคมกนในระยะสน ตวอยางภมคมกนรบมา เชน - การฉดเซรมเพอรกษาโรคบางชนด เชน เซรมปองกนโรคพษสนขบา - การดมนานมแมของทารก - การไดรบภมคมกนจากแมของทารกทอยในครรภ 5) ระบบนาเหลอง (Lymphatic System) หนาทของระบบนาเหลอง 1. นาของเหลวทอยระหวางเซลลกลบเขาสระบบหมนเวยนเลอด 2. ดดซมสารอาหารประเภทไขมนบรเวณลาไสเลก 3. เปนสวนหนงของระบบภมคมกนรางกาย


สวนประกอบของระบบนาเหลอง ไดแก 1. นาเหลอง 2. หลอดนาเหลอง 3. อวยวะนาเหลองแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 3.1 อวยวะนาเหลองปฐมภม ไดแก ไขกระดก และตอมไทมส 3.2 อวยวะนาเหลองทตยภม ไดแก มาม ตอมนาเหลอง และตอมทอนซล 1. นาเหลอง (Lymph) คอ ของเหลวไมมสทซมผานผนงหลอดเลอดฝอยออกมาอยบรเวณชองวางระหวางเซลล ซงของเหลวดงกลาวจะเคลอนทเขาสหลอดนาเหลองตอไป นาเหลองมสวนประกอบคลายคลงกบเลอด แตมจานวนและปรมาณโปรตนนอยกวา รวมทงไมมเมดเลอดแดงและเกลดเลอด นาเหลองจะไหลเขาสหวใจหองบนขวารวมกบเลอดเสยจากสวนตางๆ ของรางกาย ซงการไหลเวยนของนาเหลองภายในหลอดนาเหลองจะอาศยการหดตวของกลามเนอทอยรอบๆ โดยภายในหลอดนาเหลอง จะมลนกน เพอควบคมทศทางการเคลอนทของนาเหลองใหไปในทศทางเดยวกน

ภาพแสดงระบบนาเหลองของมนษย (Lymphatic System of Human)


2. หลอดนาเหลอง (Lymphatic Vessels) หลอดนาเหลองมหลายขนาด เปนหลอดทมปลายดานหนงตน หลอดนาเหลองบรเวณอก (Thoracic Duct) จะมขนาดใหญทสด ทาหนาทลาเลยงนาเหลองไปยงหลอดเลอดดาบรเวณไหปลารา (Subclavian Vein) เพอสงเขาสหลอดเลอดดาใหญ (Vena Cava) ตอไป 3. อวยวะนาเหลอง (Lymphoid Organs) แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 3.1 อวยวะนาเหลองปฐมภม ไดแก ไขกระดก และตอมไทมส 1. ไขกระดก (Bone Marrow) เปนเนอเยอทอยในโพรงกระดก ทาหนาทสรางเซลล เมดเลอดขาวและเมดเลอดแดงรวมทงเกลดเลอดดวย 2. ตอมไทมส (Thymus) เปนอวยวะนาเหลองทเปนตอมไรทอ (สรางฮอรโมนได) อยตรงทรวงอกรอบหลอดเลอดเอออรตา (Aorta) โดยหนาทของตอมไทมสสรางและพฒนาเซลลเมดเลอดขาวชนด ลมโฟไซต (Lymphocyte) ลมโฟไซตทไทมสไมสามารถตอสกบเชอโรคทเขาสรางกายได แตเมอโตเตมทจะเขาสระบบหมนเวยนเลอดเพอไปยงอวยวะนาเหลองอนๆ และสามารถตอสกบเชอโรคได 3.2 อวยวะนาเหลองทตยภม ไดแก มาม ตอมนาเหลอง และตอมทอนซล 1. มาม (Spleen) เปนอวยวะนาเหลองทมขนาดใหญทสด มลกษณะนมสมวงอยในชองทองดานซายใตกะบงลมตดกบดานหลงของกระเพาะอาหาร ภายในมามมแมโครฟาจ (Macrophage) และ เมดเลอดแดงอยเปนจานวนมาก มามมหนาท ดงน - กรองจลนทรย (แบคทเรย) และสงแปลกปลอมออกจากเลอด - สรางและทาลายเซลลเมดเลอดขาว - ทาลายเซลลเมดเลอดแดงทหมดอายแลว - เปนอวยวะเกบสารองเลอดไวใชในยามฉกเฉน เชน ภาวะทรางกายสญเสยเลอดมาก 2. ตอมนาเหลอง (Lymph Node) มลกษณะคอนขางกลมมหลากหลายขนาดกระจายตวอยภายในหลอดนาเหลองทวรางกาย พบมากตามบรเวณคอ รกแร และขาหนบ เปนตน ซงภายในตอมนาเหลองจะพบเซลลเมดเลอดขาวอยรวมกนเปนกระจกมลกษณะคลายฟองนา ตอมนาเหลองมหนาท ดงน - กรองเชอโรคหรอสงแปลกปลอมออกจากนาเหลอง - ทาลายแบคทเรยและไวรส 3. ตอมทอนซล (Tonsils) มหนาทปกปองไมใหเชอโรค หรอสงแปลกปลอมเขาสหลอดอาหารและกลองเสยงซงมอย 3 บรเวณ ดงน - บรเวณเพดานปาก - บรเวณคอหอย - บรเวณลน ภาพแสดงตาแหนงของตอมทอนซลในมนษย

Pharyngealtonsil

Palatinetonsil

LingualtonsilS

LR

I


LESSON 5 พนธศาสตร (GENETICS) เรองนเรองใหญ ตองใหตงใจหนอยนะครบ คาศพทเยอะแถมมคานวณดวย สๆ ครบ CHECK IN กนหนอย A) เรยนคาศพทกนกอน : คาศพททเกยวของกบการศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 1. ยน (Gene) หมายถง หนวยควบคมลกษณะทางพนธกรรมตางๆ ของสงมชวต ซงอยเปนคและจะถายทอดจากพอแมไปสลก โดยในทางพนธศาสตรไดมการกาหนดสญลกษณแทนยนไวหลายแบบ 2. แอลลล (Allele) หมายถง แบบของยนแตละยนทควบคมลกษณะทางพนธกรรม 3. โฮโมไซกสยน (Homozygous Gene) หมายถง คของยนทเหมอนกนอยในตาแหนงเดยวกนบน โฮโมโลกสโครโมโซม เพอควบคมลกษณะของสงมชวต เชน TT, tt, IAIA เปนตน โฮโมไซกสยนเรยกอกอยางหนงวาพนธแท โฮโมไซกสยนแบงออกเปน 2 แบบ ดงน 3.1 โฮโมไซกสโดมแนนท (Homozygous Dominance) หมายถง คของยนเดนทเหมอนกน อยดวยกนหรอเรยกวา เปนพนธแทของลกษณะเดน เชน AA, TT เปนตน 3.2 โฮโมไซกสรเซสซฟ (Homozygous Recessive) หมายถง คของยนดอยทเหมอนกน อยดวยกนหรอเรยกวา เปนพนธแทของลกษณะดอย เชน aa, tt เปนตน

A) เรยนคาศพทกนกอน B) ยน โครโมโซม ดเอนเอ อารเอนเอ คออะไร C) การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม : จากรนสรน D) ความแปรผนทางพนธกรรม (Genetic Variation) E) กฎของเมนเดล F) การผสมโดยพจารณาหนงลกษณะ / การผสมโดยพจารณาสองลกษณะ G) ลกษณะเดนแตละระดบ H) มลตเปลแอลลล (Multiple Alleles) I) การใหเลอด J) พอลยน (Polygene) K) การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม และโครโมโซมเพศ L) ความผดปกตของคนจากจานวน และรปรางโครโมโซม M) เพดกรหรอพนธประวตหรอพงศาวล (Pedigree) N) มวเทชน (Mutation) O) พนธวศวกรรม (Genetic Engineering)


4. เฮเทอโรไซกสยน (Heterozygous Gene) หมายถง คของยนทตางกนอยในตาแหนงเดยวกนบนโฮโมโลกสโครโมโซม เพอควบคมลกษณะของสงมชวต เชน Tt, Rr เปนตน เฮเทอโรไซกสยน เรยกอกอยางหนงวา พนทาง 5. ลกษณะเดน (Dominance หรอ Dominant Trait) หมายถง ลกษณะทแสดงออกมาเมอม แอลลลเดนเพยง 1 แอลลล ซงจะพบในเฮเทอโรไซกส หรอเมอมแอลลลเดน 2 แอลลล ซงจะพบในโฮโมไซกส-โดมแนนท (Homozygous Dominance) 6. ลกษณะดอย (Recessive Trait) หมายถง ลกษณะทถกขมเมออยในรปของเฮเทอโรไซกส แตจะแสดงออกเมออยในรปของโฮโมไซกสรเซสซฟ (Homozygous Recessive) 7. ฟโนไทป (Phenotype) หมายถง ลกษณะของสงมชวตทสามารถสงเกตไดดวยประสาทสมผส (ตา ห จมก ลน และผวหนง) เชน สผวของคน จานวนชนของหนงตา ลกษณะของเสนผม หมเลอด เปนตน 8. จโนไทป (Genotype) หมายถง รปแบบของคยน (คแอลลล) หรอกลมยนทควบคมฟโนไทปตางๆ เชน จโนไทปทควบคมความยาวของลาตนถว มได 3 แบบ ไดแก TT, Tt และ tt 9. เซลลรางกาย (Somatic Cells) หมายถง เซลลทเปนสวนประกอบของเนอเยอและอวยวะตางๆ ภายในรางกาย (ยกเวนเซลลสบพนธ) เชน เซลลหวใจ เซลลตบ เซลลเมดเลอดขาว เปนตน ซงโดยทวไปเปนเซลลทมจานวนโครโมโซมภายในนวเคลยสเทากบ 2n (2 ชดโครโมโซม) 10. เซลลสบพนธ (Sex Cells) หมายถง เซลลทจะเกดการปฏสนธในกระบวนการสบพนธ เชน อสจ(Sperm) ไข (Egg Cell) เปนตน มโครโมโซมเทากบ n (1 ชดโครโมโซม) 11. โครโมโซมรางกายหรอออโตโซม (Autosome) เปนโครโมโซมทเกยวของกบการควบคมลกษณะทวไปของรางกายซงไมเกยวของกบเพศ 12. โครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) เปนโครโมโซมทกาหนดเพศและเกยวของกบการควบคมลกษณะทเกยวเนองกบเพศ B) ยน โครโมโซม ดเอนเอ อารเอนเอ คออะไร ยน (Gene) คอ สวนหนงของสายดเอนเอ (DNA Segment) ททาหนาทควบคมลกษณะของสงมชวต โครโมโซม (Chromosome) คอ โครงสรางทอยภายในนวเคลยส ประกอบดวย DNA และโปรตน

ภาพแสดงตาแหนงของยนในสายดเอนเอ


Cell

NucleusChromosome

Chromatid ChromatidTelomere

Centromere

Telomere

Histones

DNA (double helix)

Base Pairs

ภาพแสดงองคประกอบของโครโมโซม

Shortarm

Centromere

Stalk

Satellite

Metacentric

Centromere

Long arm

Telocentric Acrocentric Submetacentric ภาพแสดงรปรางของโครโมโซม


คารโอไทป (Karyotype) คอ การศกษาโครโมโซมโดยใชภาพของโครโมโซมในระยะเมตาเฟสของไมโตซส มาเรยงกนตามความยาวและตาแหนงของเซนโทรเมยร โดยจะเรยงจากใหญสดไปจนถงเลกสด

ภาพแสดงคารโอไทปของมนษยปกต

ดเอนเอ (DNA) หมายถง สารพนธกรรมของสงมชวตและบางสวนของ DNA แตละโมเลกลทาหนาทเปนยน (Gene) คอ สามารถควบคมลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตได DNA เปนกรดนวคลอกชนดหนงมโครงสรางเปนพอลเมอร (Polymer) สายยาวประกอบดวย มอนอเมอร (Monomer) ทเรยกวา นวคลโอไทด ซงแตละนวคลโอไทดของดเอนเอประกอบดวยสาร 3 ชนด ดงตอไปน 1. นาตาลเพนโทส (Pentose) ทมชอวา นาตาลดออกซไรโบส (Deoxyribose) 2. ไนโตรจนสเบส (Nitrogenous Base หรอ N-Base) มโครงสรางเปนวงแหวน (Ring) แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 2.1 เบสเพยวรน (Purine) ม 2 ชนด คอ กวานน (Guanine) และอะดนน (Adenine) 2.2 เบสไพรมดน (Pyrimidine) ม 2 ชนด คอ ไซโทซน (Cytosine) และไทมน (Thymine) ภาพแสดงสารทเปนองคประกอบของนวคลโอไทด


3. หมฟอสเฟต (Phosphate Group) อยาเขาใจผดนะครบ

เบสทง 4 ชนด ทพบในสายเกลยวค DNA จะอยกนเปนคๆ โดยมพนธะไฮโดรเจนยดเหนยวกนไวดงน

A ค T ยดกนดวย 2 พนธะไฮโดรเจน (ไมใช พนธะค (Double Bond)) C ค G ยดกนดวย 3 พนธะไฮโดรเจน (ไมใช พนธะสาม (Triple Bond))

Deoxyribonucleic Acid (DNA) NucleotidesSugar

phosphatebackbone

Nucleotidebase pairs

Sugarphosphatebackbone

Guanine Cytosine

ThymineAdenine

Uracil

replaces Thymine in RNANucleic acid

Base pair

Nucleotide

Hydrogenbonds

ภาพซายแสดงสายดเอนเอ ภาพขวาแสดงเบสชนดตางๆ


รจก RNA กนสกหนอย!!! สายพอลเมอรของนวคลโอไทด (Nucleotide) สายเดยว (Single Strand) ทาหนาทเหมอนแมแบบ(Template) สาหรบแปลขอมลจากยนไปเปนขอมลในโปรตน แลวขนยายกรดอะมโนเขาไปในออรแกเนลล ไรโบโซม (Ribosome) ของเซลล เพอผลตโปรตน และแปลรหส (Translation) เปนขอมลในโปรตน ชนดของอารเอนเอ (RNA) มทงหมด 3 ชนด คอ 1. เอมอารเอนเอ หรอเมสเซนเจอรอารเอนเอ (Messenger RNA, mRNA) 2. ทอารเอนเอ หรอทรานสเฟอรอารเอนเอ (Transfer RNA, tRNA) 3. อารอารเอนเอ หรอไรโบโซมอลอารเอนเอ (Ribosomal RNA, rRNA)

ภาพแสดงสาย mRNA

ตารางเปรยบเทยบองคประกอบของ DNA และ RNA ของเซลลยแครโอต

ขอมลเปรยบเทยบ DNA RNA

ตาแหนงทพบ ในนวเคลยส ในไซโทพลาซมและในนวเคลยส จานวนสายโพลนวคลโอไทด 2 1

นาตาล Deoxyribose Ribose ไนโตรจนสเบส A G C T A G C U


C) การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม : จากรนสรน

ภาพวงจรชวตของมนษย

D) ความแปรผนทางพนธกรรม (Genetic Variation) สามารถจาแนกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. ลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนตอเนอง (Continuous Variation) เปนลกษณะ ทางพนธกรรมทไมสามารถแยกความแตกตางไดอยางชดเจน เชน สผว ความสง นาหนก ไอควของคน ลกษณะเหลานถกควบคมดวยยนหลายค ยนจงมอทธพลตอการควบคมลกษณะดงกลาวนอย แตสงแวดลอมจะมอทธพลมาก 2. ลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนไมตอเนอง (Discontinuous Variation) เปนลกษณะทางพนธกรรมทมความแตกตางกนอยางชดเจน เชน ความสามารถในการหอลน จานวนชนของตา การถนด มอขวาหรอมอซาย


มลกยม

ไมมลกยม

ขวญเวยนขวา

ขวญเวยนซาย

หอลนได

หอลนไมได

กระดกโคนนวหวแมมอ

กระดกไปมาได

กระดกโคนนวหวแมมอ

กระดกไปมาไมได

แผนภาพแสดงลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนแบบไมตอเนอง

แผนภาพแสดงลกษณะทางพนธกรรมทมความแปรผนแบบไมตอเนองและแบบตอเนอง


E) กฎของเมนเดล (Mendel’s Law) เมนเดลทาการศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของถวลนเตา จนสามารถสรปเปนกฎ (Law) ทใชอธบายกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมได 2 ขอ ดงน กฎขอท 1 กฎแหงการแยกตว (Law of Segregation) สรปไดจากการผสม โดยพจารณา 1 ลกษณะกฎแหงการแยกตวมใจความสาคญสรปไดดงน ยนทอยกนเปนคจะแยกออกจากกนในระหวางกระบวนการสรางเซลลสบพนธ (เกดขนในระยะแอนาเฟส I ของไมโอซส) จงทาใหเซลลสบพนธแตละเซลลมยนควบคมลกษณะนนๆ เพยง 1 แอลลล กฎขอท 2 กฎแหงการรวมกลมอยางอสระของยน (Law of Independent Assortment) สรปไดจากการผสม โดยพจารณา 2 ลกษณะ กฎแหงการรวมกลมอยางอสระของยนมใจความสาคญสรปไดดงน ยนทแยกออกจากคของมนจะไปรวมกลมอยางอสระกบยนอนๆ ทแยกออกจากคเชนเดยวกน เพอเขาไปอยในเซลลสบพนธ

ภาพประกอบการอธบายกฎขอท 1 และ 2 ของเมนเดล


F) การผสมโดยพจารณาหนงลกษณะ (Monohybrid Cross) และการผสมโดยพจารณาสองลกษณะ (Dihybrid Cross) การผสมโดยพจารณาหนงลกษณะ (Monohybrid Cross) คอ การผสมระหวางพอพนธและ แมพนธโดยพจารณาลกษณะทตองการผสม 1 ลกษณะ เชน ตนแมพนธดอกสแดงผสมกบตนพอพนธดอกสขาว เปนตน การผสมโดยพจารณาสองลกษณะ (Dihybrid Cross) คอ การผสมระหวางพอพนธและแมพนธโดยพจารณาลกษณะทตองการผสม 2 ลกษณะ ควบคกน เชน ตนสงดอกสมวงผสมกบตนเตยดอกสขาว (การผสมในตวอยางพจารณา 2 ลกษณะ คอ ลกษณะความสงของลาตนและลกษณะของสดอก) G) ลกษณะเดนแตละระดบ 1. ลกษณะเดนสมบรณ (Complete Dominance) หมายถง การแสดงออกของลกษณะเดนทเกดจากการทยนเดนสามารถขมการแสดงออกของยนดอยได 100% ทาใหจโนไทปทเปนโฮโมไซกสยนของลกษณะเดน (Homozygous Dominance) และเฮเทอโรไซกสยนมการแสดงออกของฟโนไทปทเหมอนกน

ดอกสแดง (RR) ดอกสขาว (rr)

ดอกสแดง (Rr) ทงหมด

ภาพการถายทอดลกษณะเดนแบบสมบรณ


2. ลกษณะเดนไมสมบรณ (Incomplete Dominance) หมายถง การแสดงออกของลกษณะเดนเปนไปไมเตม 100% ทงนเกดจากการทางานของยนเดนรวมกบยนดอย เพราะยนเดนไมสามารถขมการแสดงออกของยนดอยได 100% จงทาใหจโนไทปทเปนเฮเทอโรไซกสมลกษณะคอนไปทางโฮโมไซกสของลกษณะเดน

ดอกสแดง (RR) ดอกสขาว (rr)

ดอกสชมพ (Rr) ทงหมด

ภาพการถายทอดลกษณะเดนแบบไมสมบรณ 3. ลกษณะเดนรวมกน (Co-Dominance) หมายถง การแสดงออกของลกษณะใดลกษณะหนงของสงมชวตทเกดจากการทางานรวมกนของยนทควบคมลกษณะเดนทงค เนองจากไมสามารถขมกนและกนไดเชน หมเลอด AB ในคนทถกควบคมโดยจโนไทป IAIB เปนตน H) มลตเปลแอลลล (Multiple Alleles) มลตเปลแอลลล คอ ยนทมแอลลลมากกวา 2 แบบขนไป ซงควบคมลกษณะพนธกรรมเดยวกนตวอยางเชน หมเลอดระบบ ABO มยนควบคมอย 3 แอลลล หมเลอดระบบ ABO แอลลล (Allele) ทควบคมการแสดงออกของหมเลอดระบบ ABO มทงหมด 3 แบบ ดงน IA, IB และ i ซงหนาทของแอลลลแตละแบบ คอ ควบคมการสรางแอนตเจนทเยอหมเซลลเมดเลอดแดง

ตารางแสดงความสมพนธระหวางหมเลอด จโนไทป แอนตเจนทผวเมดเลอดแดง และแอนตบอดในพลาสมาของหมเลอดระบบ ABO

หมเลอด จโนไทป แอนตเจนทผวเมดเลอดแดง แอนตบอดในพลาสมา A IAIA หรอ IAi A B B IBIB หรอ IBi B A AB IAIB A และ B ไมม O ii ไมม A และ B


เทคนคการจาเดอจา!! ผให → ผรบ O ใจด AB ใจราย O ผใหสากล AB ผรบสากล

I) การใหเลอด บคคลทเกยวของกบการใหเลอด คอ ผให (เลอด) และผรบ (เลอด) ซงในการใหเลอดผทมความเสยงตอชวต คอ ผรบ เพราะถาเลอดของผรบไมสามารถเขากบเลอดของผใหได จะทาใหเซลลเมดเลอดแดงของผรบจบตวกนเปนกลมแลวตกตะกอนอดตนหลอดเลอด ซงจะนาไปสการเสยชวตไดในทสด ดงนนผใหและผรบควรมเลอดหมเดยวกนจงจะปลอดภยทสด หลกการสาคญในการใหและรบเลอดอยางปลอดภย คอ แอนตเจน (Antigen) ของผใหตองไมตรงกบแอนตบอด (Antibody) ของผรบ

AB

O

ABAB

แผนผงแสดงการใหเลอดในระบบ ABO

J) พอลยน (Polygene) พอลยน คอ กลมของยนหรอยนหลายๆ คทอยบนโครโมโซมคเดยวกนหรอตางคกน (กได) ทาหนาทรวมกนในการควบคมลกษณะพนธกรรมหนงๆ ของสงมชวต ซงเปนลกษณะทไมสามารถสงเกตเหนความแตกตางไดอยางชดเจน เชน ลกษณะสผวของคน ความสง สตปญญา โดยการแสดงออกของลกษณะเหลาน จะขนอยกบอทธพลของสงแวดลอมดวย K) การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม (Autosome) และโครโมโซมเพศ (Sex Chromosome) ตวอยางลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนออโตโซม 1. อาการผวเผอก (Albino) 2. โรคธาลสซเมย (Thalassemia) 3. โรคโลหตจางชนดซกเคลเซลล (Sickle Cell Anemia)


ตวอยางลกษณะทางพนธกรรมทถกควบคมโดยยนดอยบนโครโมโซม X 1. โรคฮโมฟเลย (Hemophilia) 2. โรคตาบอดส (Color Blindness) 3. โรคกลามเนอแขนขาลบชนดดเชนน (Duchenne Muscular Dystrophy) L) ความผดปกตของคนจากจานวน และรปรางโครโมโซม : คนปกตจะมโครโมโซม 46 แทง เปนโครโมโซมรางกาย 44 แทง โครโมโซมเพศ 2 แทง โดยโครโมโซม Y เปนโครโมโซมแสดงออกลกษณะเพศชาย เปนยนเดนจะแสดงออกเมอจบเขาคกบโครโมโซม X ทงน ถาเปน “ผชาย = 44 + XY” และหากเปน “ผหญง = 44 + XX” 1. ผดปกตจากออโตโซม คอ โครโมโซมรางกายมจานวนเกนมาจากขนตอนการแบงเซลลหรอรปรางผดปกต 2. ผดปกตจากโครโมโซมเพศ คอ โครโมโซม X หรอ Y มการเกนหรอขาด ทาใหเกดโรคทางพนธกรรมตางๆ

ประเภท สาเหต โครโมโซม กลมอาการ ลกษณะเดนทสาคญ

คท 13 เกน พาเทาซนโดรม ปากแหวง เพดานโหว

อายสนมาก

คท 18 เกน เอดเวรดซนโดรม 90% เสยชวตกอน 1 ขวบ

ระบบผดปกตมาก

โครโมโซมเกน 45 + XX หรอ

45 + XY

คท 21 เกน ดาวนซนโดรม ปญญาออน ควหาง เสนลายมอขนานกน

ความผดปกต ออโตโซม

รปรางผดปกต คท 5 แขน ไมสมบรณ ครดชาต / แคทคราย

เสยงรองแหลมคลาย แมวรอง ศรษะเลก

โครโมโซม X ขาด : 44 + XO เทอรเนอรซนโดรม หญงเปนหมน เตย

คอเปนแผง ไมมเตานม

โครโมโซม X เกนในชาย : XXY, XXXY

ไคลนเฟลเตอรซนโดรม ชายเปนหมน ไมสรางอสจ

แถมมเตานม

โครโมโซม Y เกนในชาย : XYY ซเปอรเมน ชายลกษณะปกต

สง ใหญ นสยกาวราว

ความผดปกต โครโมโซมเพศ

โครโมโซม X เกนในหญง : XXX ทรปเปลเอกซซนโดรม หญงปกต แตมสตปญญา

ตากวาทวไป


M) เพดกรหรอพนธประวตหรอพงศาวล (Pedigree) เพดกร คอ แผนภาพแสดงความสมพนธในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของครอบครวหรอตระกลหนงๆ

หญงปกต

ชายปกต

หญงเปนโรค

ชายเปนโรค

รนพอแม

ลกรนท 1

ลกรนท 2

ภาพเพดกรการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม N) มวเทชน (Mutation) มวเทชน คอ การเปลยนแปลงทเกดขนกบยนหรอโครโมโซม ซงจะกอใหเกดลกษณะทางพนธกรรม ทดหรอไมดกได มวเทชนทเกดขนกบยน (Gene Mutation หรอ DNA Mutation) คอ การเปลยนแปลงของยนใน DNA อยางถาวร ซงจะสงผลตอการทางานของยน O) พนธวศวกรรม (Genetic Engineering) พนธวศวกรรมเปนเทคนคการสราง DNA สายผสม หรอรคอมบแนนทดเอนเอ (Recombinant DNA) เพอใหไดสงมชวตทมลกษณะตามตองการ ซงเทคนควธดงกลาวจะตองอาศยเอนไซมพนฐานสาคญ 2 ชนด คอ เอนไซมตดจาเพาะ (Restriction Enzyme) และเอนไซมดเอนเอไลเกส (DNA Ligase Enzyme) จเอมโอ (GMOs) จเอมโอ หมายถง สงมชวตทผานกระบวนการตดตอยนแลว หรออาจกลาวไดวาเปนสงมชวตทมดเอนเอ สายผสม (Recombinant DNA) อยภายในเซลล ซงยนทถกใสเขาไปใน DNA ของสงมชวตเจาบาน (Host) นนจะทาใหสงมชวตชนดนนๆ มลกษณะตามทมนษยตองการ การโคลน (Cloning) การโคลน หมายถง การสรางสงมชวต (ตวหรอตน) ใหม ซงมลกษณะทางพนธกรรมเหมอนสงมชวตตนแบบทกประการ เชน การปกชา การตอกง การทาบกง การเพาะเลยงเนอเยอ เปนตน


ลายพมพดเอนเอ (DNA Fingerprint) ลายพมพดเอนเอ คอ รปแบบของแถบดเอนเอ ซงแสดงความแตกตางของขนาดโมเลกลดเอนเอ ในสงมชวตแตละตวหรอแตละบคคลได ดงนนลายพมพดเอนเอจงเปนเอกลกษณของแตละบคคล

ภาพแสดงการเตรยมลายพมพดเอนเอและภาพลายพมพดเอนเอทเตรยมได


LESSON 6 ความหลากหลายทางชวภาพ (DIVERSITY OF LIFE)

LESSON นพกผอน พก Check in ครคร ฟรงฟรง!! ความหลากหลายทางชวภาพ คอ ความหลากหลายของสงมชวตชนดตางๆ ในการดารงชวตอยในแหลงทอยอาศยเดยวกนหรอแตกตางกน ซงสงมชวตตางชนดกนจะมความแตกตางกนทงในดานชนดและจานวนหรอแมเปนสงมชวตชนดเดยวกนกอาจมความแตกตางหลากหลายไดเชนกน ความหลากหลายทางชวภาพแบงออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. ความหลากหลายทางพนธกรรม (Genetic Diversity) 2. ความหลากหลายทางสปชส (Species Diversity) 3. ความหลากหลายทางระบบนเวศ (Ecological Diversity) อนกรมวธาน (Taxonomy หรอ Systematics) ซงจะศกษาในดานตางๆ 3 ลกษณะ ไดแก 1. การจดจาแนกสงมชวตออกเปนหมวดหมในลาดบขนตางๆ (Classification) 2. การตรวจสอบหาชอวทยาศาสตรทถกตองของสงมชวต (Identification) 3. การกาหนดชอทเปนสากลของหมวดหมและชนดของสงมชวต (Nomenclature) 1. การจดหมวดหมของสงมชวต (Classification)

ภาพแสดงการจดหมวดหมของสงมชวต การจดจาแนกแบบ Domain โดยมการจาแนกสงมชวตออกเปน 3 โดเมน ไดแก 1. Archaea (แบคทเรยโบราณ) 2. Bacteria/Eubacteria 3. Eukarya/Eukaryota


สปชส (Species) คอ กลมสงมชวตชนดเดยวกนสามารถผสมพนธกนแลวไดลกทไมเปนหมน สงมชวตแบงออกเปน 5 อาณาจกร ตามลกษณะรวมภายนอกและภายในเซลล ดงน 1. อาณาจกรมอเนอรา (Monera Kingdom) 2. อาณาจกรโพรทสตา (Protista Kingdom) 3. อาณาจกรฟงไจ (Fungi Kingdom) 4. อาณาจกรพช (Plantae Kingdom) 5. อาณาจกรสตว (Animalia Kingdom)

แผนภาพแสดงการจดจาแนกสงมชวตเปน 5 อาณาจกร

ตารางเปรยบเทยบลกษณะของสงมชวต 5 อาณาจกร

อาณาจกร ลกษณะ

มอเนอรา โพรทสตา ฟงไจ (เหด รา ยสต)

พช สตว

1. ไรโบโซม

2. นวเคลยส

3. ผนงเซลล

4. ดเอนเอ

5. สงมชวตสวนใหญ มเซลลเดยว

6. สงเคราะหดวยแสงได

7. คลอโรพลาสต


2. การตรวจสอบหาชอวทยาศาสตร (Identification) : ใชไดโคโตมสคย (Dichotomous Key) 3. การตงชอวทยาศาสตร (Nomenclature) : ใชภาษาละตนเทานน ยา!! ละตนเทานน ตามระบบการตงชอแบบทวนาม (Binomial Nomenclature) ชอแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนหนาและสวนหลง สวนหนา คอ Genus หรอ Generic Name สวนหลง คอ Specific Epithet (ไมใช Species นะ หลายคนเขาใจวาคาหลงเปน Species) ทงสองคารวมกนจงจะเรยกวา Species หลกการเขยนม 2 แบบใหญๆ ดงน ชอวทยาศาสตรของแมวบาน 1. Felis catus (ตวเอยง) 2. Felis catus (ตวตรงขดเสนใต) เลอกเขยนแบบใดแบบหนงนะจะ

ไวรส (Virus) ไมมลกษณะเปนเซลล เนองจากไมมเยอหมเซลล ไซโทพลาซม และไรโบโซม แตเปนอนภาคทประกอบดวยโปรตน ซงหอหมสารพนธกรรมเอาไว ไวรสมขนาดเลกมาก ซงเราจะมองเหนได โดยใชกลองจลทรรศนอเลกตรอนเทานน ไวรสสามารถเพมจานวนตวเองไดเมอเขาไปอยในเซลลหรอรางกายของสงมชวตชนดอน ดงนนในสภาวะดงกลาวจงถอวาไวรสเปนสงมชวต ในทางตรงกนขามถาไวรสไมไดอยภายในเซลลหรอรางกายของสงมชวตชนดอน ไวรสกไมสามารถเพมจานวนตวเองได ดงนนในสภาวะเชนนจะถอวาไวรสไมใชสงมชวต

ภาพแสดงตวอยางและโครงสรางของไวรส


LESSON 7 ระบบนเวศ (ECOSYSTEM) CHECK IN บทนตบทาย ใกลถงเสนชยแลวครบ A) นเวศวทยา (Ecology) หมายถง ศาสตรทศกษาถงความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงมชวต และศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอม ณ แหลงทอยแหลงใดแหลงหนง เวลาใดเวลาหนง ระบบนเวศ (Ecosystem) หมายถง หนวยของความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงมชวต และศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอม ณ แหลงทอยแหลงใดแหลงหนง เวลาใดเวลาหนง

ภาพแสดงการจดระบบของสงมชวต (Organization of Life)

A) นเวศวทยาและระบบนเวศ B) องคประกอบของระบบนเวศ

C) ประเภทของระบบนเวศ D) ชวภมภาคหรอไบโอม (Biomes)

E) ความสมพนธในระบบนเวศ F) การถายทอดพลงงาน (Energy Flow)

G) พระมดนเวศ H) วฏจกรของสารในระบบนเวศ

I) ประชากร J) การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในระบบนเวศ


B) องคประกอบของระบบนเวศ ในระบบนเวศหนงๆ จะประกอบดวย 2 สวนใหญๆ คอ 1) องคประกอบทไมมชวต (Abiotic Component) ไดแก 1. อนนทรยสาร (Inorganic Substance) ประกอบดวยสารอนนทรยตางๆ และแรธาต เชน คารบอน (C), ออกซเจน (O), ไนโตรเจน (N), นา (H2O) และคารบอนไดออกไซด (CO2) เปนตน 2. อนทรยสาร (Organic Substance) สารอนทรยทจาเปนตอสงมชวต เชน โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน และซากสงมชวตเนาเปอยทบถมกนในดน (humus / ฮวมส) เปนตน ทงนรวมถงสภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน อณหภม แสง อากาศ ความชน ความเปนกรด-เบส เปนตน 2) องคประกอบทมชวต (Biotic Component) แบงเปน 3 ประเภท ดงน 1. ผผลต (Producer) หมายถง สงมชวตทสามารถนาพลงงานจากแสงอาทตยมาสงเคราะหอาหารขนเองได (Autotroph) ดวยกระบวนการทเรยกวา การสงเคราะหดวยแสง (Photosynthesis) จากสารทมอยตามธรรมชาต ไดแก พช แบคทเรยบางชนด (สาหรายสเขยวแกมนาเงน) สาหรายสเขยว แพลงกตอนพช

ภาพแสดงสงมชวตทสามารถสงเคราะหดวยแสงได (อาณาจกรมอเนอรา)

Trick นดนง ไมไดมเฉพาะพชนะครบ แบคทเรยบางชนด (สาหรายสเขยวแกมนาเงน) จดอยในอาณาจกรมอเนอรา สาหรายสเขยว จดอยในอาณาจกรโพรทสตา


2. ผบรโภค (Consumer) หมายถง สงมชวตทไมสามารถสรางอาหารไดเอง (Heterothroph) จงจาเปนตองไดรบอาหารโดยการกนสงมชวตอน ไดแก • ผบรโภคพช (Herbivore) คอ สงมชวตทกนพชเปนอาหาร เชน ชาง มา โค กระตาย เปนตน • ผบรโภคสตว (Carnivore) คอ สงมชวตทกนสตวเปนอาหาร เชน เสอ สงโต จระเข จงจก นกเหยยว เปนตน • ผบรโภคทกนทงพช และสตว (Omnivore) เชน มนษย ไก นก แมว สนข สกร เปด นกเปดนา เปนตน • ผบรโภคซากอนทรย (Detritivore) เชน ไสเดอน กงกอ ถากนแตซากสตว เรยกวา “Scavenger” เชน นกแรง 3. ผยอยสลาย (Decomposer) คอ สงมชวตทไมสามารถสรางอาหารไดเอง แตจะรบสารอาหารโดยการผลตเอนไซมออกมายอยสลายซากของสงมชวตใหเปนสารโมเลกลเลกแลวจงดดซมไปใช เชน ฟงไจ แบคทเรย

ภาพแสดง เหดทาหนาทเปนผยอยสลายโดยการปลอยเอนไซมออกมายอยสลายซากขอนไม

C) ประเภทของระบบนเวศ จาแนกประเภทของระบบนเวศไดดงน 1) ระบบนเวศธรรมชาต และใกลธรรมชาต (Natural and Seminatural Ecosystems) : เปนระบบนเวศทตองพงพลงงานจากดวงอาทตย แบงออกเปน 2 ประเภทใหญ คอ ระบบนเวศบนบก และระบบนเวศทางนา 1. ระบบนเวศบนบก (Terrestrial Ecosystems) : เปนระบบนเวศทปรากฏอยบนพนดน ซงแตกตางกนไป โดยใชลกษณะเดนของพชเปนหลก โดยความแตกตางของระบบนเวศขนอยกบอณหภม และปรมาณนาฝน 1.1 ระบบนเวศปาไม (Forest Ecosystems) : เปนระบบนเวศทพนทสวนใหญปกคลมไปดวยปาไม 1.2 ระบบนเวศทงหญา (Grassland Ecosystems) : เปนระบบนเวศทพชตระกลหญาเปนพชเดน


1.3 ระบบนเวศทะเลทราย (Desert Ecosystems) : เปนพนททมปรมาณฝนตกนอย

ภาพแสดงระบบนเวศปาไม (Forest Ecosystems) : ปาดงดบ

2. ระบบนเวศทางนา (Aquatic Ecosystems) : เปนระบบนเวศในแหลงนาตางๆ ของโลก มโครงสรางหลก คอ นา 2.1 ระบบนเวศนาจด (Fresh water Ecosystems) : เปนระบบนเวศทมนาจดเปนองคประกอบหลก 2.2 ระบบนเวศนากรอย (Estuarine Ecosystems) : ระบบนเวศทเกดขนระหวางรอยตอ นาจดกบนาเคมมกเปนบรเวณทเปนปากแมนาตางๆ จะมตะกอนมากจงมปาไมกลมปาชายเลนขน แตบางพนทอาจเปนแหลงนาขนาดใหญ เชน ทะเลสาบสงขลาตอนกลางมลกษณะเปนทะเลสาบนากรอยมพชนาสลบปาโกงกาง 2.3 ระบบนเวศนาเคม (Marine Ecosystems) : ระบบนเวศทมนาเปนนาเคม มทงทเปนทะเลปด และทะเลเปด เนองจากเปนหวงนาขนาดใหญ

ภาพแสดงระบบนเวศนาเคม (Marine Ecosystems)


2) ระบบนเวศทมนษยสรางขน 1. ระบบนเวศเมอง และอตสาหกรรม (Urbanindustrial Ecosystems) : เปนระบบทมนษยสรางขนมาใหม และจาเปนตองพงแหลงพลงงานเพมเตม อาท นามนเชอเพลง พลงงานนวเคลยร ยกตวอยางระบบนเวศ เชน ระบบนเวศชมชนเมอง นคมอตสาหกรรม เปนตน 2. ระบบนเวศเกษตร (Agricultural Ecosystems) : เปนระบบนเวศทมนษยปรบปรงเปลยนแปลงระบบนเวศทางธรรมชาตขนมาใหม ยกตวอยางระบบนเวศ เชน แหลงเกษตรกรรม ตปลา อางเลยงปลา เปนตน D) ชวภมภาคหรอไบโอม (Biomes) ขอบเขตหรอบรเวณของสงคมสงมชวตขนาดใหญ ซงมลกษณะจาเพาะของลกษณะของสงมชวต รวมทงลกษณะของภมประเทศ และภมอากาศของแหลงทอยอาศยและองคประกอบของระบบนเวศ

ปาดบชน (Tropical rain forest)

ใกลเขตเสนศนยสตรของโลก ภมอากาศรอนและชน มฝนตก

ตลอดป ปาทมความอดมสมบรณสงมาก

ปาผลดใบในเขตอบอน (Temperate deciduous forest) ปรมาณความชนเพยงพอ อากาศคอนขางเยน ในปาชนดน

และตนไมจะทงใบหรอผลดใบกอน ฤดหนาว

ปาสน (Coniferous forest)

ภมอากาศมฤดหนาวคอนขาง นาน อากาศเยนและแหง พช จาพวกสน

ทงหญาเขตอบอน (Temperate grassland)

เหมาะสาหรบการทากสกรและ ปศสตว

ดนมความอดมสมบรณสงมหญา นานาชนดขนอย

สะวนนา (Savanna)

ภมอากาศรอน พชทขนสวนใหญ เปนหญาและมตนไมกระจายเปน หยอมๆ ในฤดรอนมกเกดไฟปา

ทะเลทราย (Desert)

ปรมาณฝนตกเฉลยนอยกวา 25 เซนตเมตรตอป

พชทพบในไบโอมทะเลทรายนม การปองกนการสญเสยนา โดยใบ ลดรปเปนหนาม ลาตนอวบเกบ สะสมนา

ทนดรา (Tundra)

ฤดหนาวคอนขางยาวนาน ฤดรอน ชวงสน ชนของดนทอย ตากวา จากผวดนชนบนลงไปจะจบตว เปนนาแขงถาวร

พบพชและสตวอาศยอย นอย นอกจากนยงพบสงมชวตชนตา


ภาพแสดงแผนทชวภมภาคหรอไบโอม (Biomes)

E) ความสมพนธในระบบนเวศ ในสภาพแวดลอมของแหลงทอยตางๆ จะมอทธพลกอใหเกดความสมพนธกบสงมชวต แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน 1) ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสภาวะแวดลอมทางกายภาพ (Physical Factors) ไดแก 1. อณหภม : เปนปจจยสาคญททาใหเกดการจาศล และการอพยพของสตวหลายชนด ตวอยาง • การจาศลในฤดหนาว (Hibernation) เพอลดอตราการใชเมแทบอลซม เชน กบ • การจาศลในฤดรอน (Aestivation) เปนการหลบหนความรอน และการออกหากนในเวลากลางคน เชน คางคาว • นอกจากน อณหภมยงเปนปจจยสาคญททาใหสงมชวตมการปรบตวทางรปราง ตวอยางเชน ตนกระบองเพชรมการเปลยนใบเปนหนามเพอลดการคายนา 2. นา และความชน : เปนสวนประกอบสวนใหญของสงมชวต และเปนสงจาเปนตอการดารงชวตของสงมชวตทกชนด เพราะชวยใหเกดปฏกรยาตางๆ ในรางกายของสงมชวต 3. แสงสวาง : เปนปจจยทจาเปนตอการสรางอาหารของพช เพราะมอทธพลตอการสงเคราะหดวยแสงของพชสเขยว


2) ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสภาวะแวดลอมทางชวภาพ (Biotic Factors)

รปแบบ ความสมพนธ

ลกษณะ ตวอยางความสมพนธ

ภาวะพงพา (+, +) (Mutualism)

เปนรปแบบความสมพนธของสงมชวต 2 ชนด ทอยรวมกนโดยตางฝายตางไดประโยชน ซงถาแยกออกจากกนจะเกดการตาย

- ไลเคนส - โพรโทซวในลาไสปลวก - แบคทเรย E. coli ในลาไสใหญ ของคน

ภาวะไดประโยชน รวมกน (+, +) (Protocooperation)

เปนรปแบบความสมพนธของสงมชวต 2 ชนดทอยรวมกนโดยตางฝายตางไดประโยชน แตกสามารถแยกกนอยไดโดยไมมการตายเกดขน

- นกเอยงกบควาย - ดอกไมกบแมลง - มดดากบเพลย

ภาวะเกอกล (+, 0) (Commensalism)

เปนรปแบบความสมพนธของสงมชวต 2 ชนดทอยรวมกนโดยมฝายหนงไดประโยชน แตอกฝายไมได-ไมเสยประโยชน

- ดอกไมทะเล (ซแอนโมน) กบ ปลาการตน - เหาฉลามกบฉลาม

ภาวะลาเหยอ (+, -) (Predation)

เปนรปแบบความสมพนธทสงมชวตหนงเปน ผลา (Predator) จบสงมชวตทเปนเหยอ (Prey) กนเปนอาหาร โดยผลาไดประโยชน เหยอเสยประโยชน (ตาย)

- งกนกบ - นกกนง

ภาวะปรสต (+, -) (Parasitism)

เปนรปแบบความสมพนธทสงมชวตชนดหนงอาศยอยกบสงมชวตอกชนดหนง โดยผอาศย (Parasite) ไดประโยชน แตผถกอาศย (Host) เสยประโยชน

- กาฝากกบตนไม - พยาธตวตดในอวยวะทางเดน อาหารของสตว - เหากบหวคน

ภาวะแขงขน (-, -) (Competition)

เปนรปแบบความสมพนธทสงมชวตทง 2 ฝายตางแกงแยงชงปจจยบางอยางทมอยอยางจากด

ภาวะแขงขนเ พอให ไดมา เ พออาหารของกลมสตว


F) การถายทอดพลงงาน (Energy Flow) การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ มลกษณะการถายทอด 2 แบบ คอ โซอาหาร และสายใยอาหาร 1) โซอาหาร (Food Chain) หมายถง การบรโภคกนเปนขนๆ ของสงมชวต (Trophic Level) • โซอาหารแบงออกเปน 4 แบบ ดงน 1. โซอาหารแบบผลา (Predator food chain หรอ Grazing food chain) มผลาอยในโซอาหาร 2. โซอาหารแบบปรสต (Parasitic food chain) มปรสตอยในโซอาหาร 3. โซอาหารแบบซากอนทรย/ยอยสลาย (Detritus food chain) มผบรโภคซาก หรอ ผยอยสลายอนทรยสาร 4. โซอาหารแบบผสม (Mixed chain) เปนโซอาหารหลายๆ แบบผสมอยในสายเดยวกน • ตวอยางโซอาหาร

ภาพแสดงโซอาหาร

การถายทอดพลงงานจะเรมจากผผลตดงพลงงานแสงอาทตยมาใชสรางอาหาร จากนนพลงงานจะถายทอดผานการกนไปเปนทอดๆ ผบรโภคจะไดพลงงานเพยง 10% จากอาหารทบรโภค เรยกวา “กฎ 10%” พลงงานสวนทเหลอจาก 10% จะถกใชไปในกระบวนการหายใจ และการขบถาย และกลบคนสสงแวดลอมในรปพลงงานความรอน ผบรโภคขนสดทาย คอ ผยอยสลายอนทรยสาร (Decomposer) 2) สายใยอาหาร (Food Web) • หมายถง ความสมพนธระหวางโซอาหารหลายๆ โซอาหารในระบบนเวศทมความซบซอน • ผบรโภคแตละชนดไมไดกนอาหารชนดเดยว และไมไดเปนอาหารของสตวชนดเดยว • ตวอยางสายใยอาหาร

ภาพแสดงสายใยอาหาร


G) พระมดนเวศ (Ecological Pyramid) ในลกษณะของสามเหลยมพระมดของสงมชวต (Ecological Pyramid) แบงได 3 ประเภทตามหนวยทใชวดปรมาณของลาดบขนในการกน 1. พระมดจานวน (Pyramid of Number) เปนพระมดทบอกจานวนสงมชวตในแตละลาดบขนเชงอาหารในหนวยตนหรอตวตอหนวยพนทหรอปรมาตร 2. พระมดมวลชวภาพ (Pyramid of Biomass) เปนพระมดแสดงปรมาณสงมชวตในแตละลาดบขนเชงอาหารในหนวยนาหนกแหงหรอจานวนแคลอรตอหนวยพนทหรอปรมาตร 3. พระมดพลงงาน (Pyramid of Energy) เปนพระมดแสดงปรมาณสงมชวตโดยบอกเปนอตราการถายทอดพลงงาน หรออตราผลตของแตละลาดบขนเชงอาหารในหนวยของพลงงานตอหนวยพนทหรอปรมาตรตอหนวยเวลา พลงงานทผบรโภคนาไปสรางเนอเยอของตนเองจงเหลอเพยง 10% (กฎ 10% ของการถายทอดพลงงานในโซอาหาร) ของพลงงานศกยทงหมดในสงมชวตทเปนอาหารของตนเอง

Pyramid of Energy Pyramid of Biomass Pyramid of Numbers

แผนภาพพระมดนเวศแบบตางๆ การถายทอดสารปนเปอนในโซอาหารและสายใยอาหาร : การสะสมสารเคม / สารมลพษผานการกนตอกนในสายใยอาหาร (Food Web) โดยความเขมขนของสารเคมทเกดการสะสมนจะเพมขนเรอยๆ (Biomagnification) ตามลาดบขนอาหาร (Tropic Level)


H) วฏจกรของสารในระบบนเวศ การหมนเวยนของสารเคมอยางสลบซบซอน ซงอาจเกดจากสารหนงเปลยนแปลงเปนอกสารหนง มการหมนเวยนในระบบของสงมชวตไปเรอยๆ จนสดทายจะหมนเวยนกลบมาอยในสภาพเดม แบงเปน 2 ลกษณะ คอ 1) วฏจกรของสารทมการหมนเวยนผานบรรยากาศ เชน ออกซเจน คารบอน นา ไนโตรเจน เปนตน 2) วฏจกรของสารทมการหมนเวยนโดยไมผานบรรยากาศ เชน ฟอสฟอรส กามะถน แคลเซยม เปนตน วฏจกรทนาสนใจ มดงน 1. วฏจกรของนา (Water Cycle)

ภาพวฏจกรของนา (Water Cycle)

นาจากแหลงนาตางๆ เชน แมนา ทะเล ลาคลองจะระเหยเปนไอนาสบรรยากาศ ไอนาในบรรยากาศเมอมจานวนมากขน ความชนกมาก ทาใหรวมตวกนเปนเมฆตกลงมาเปนฝน เมอฝนตกลงมา นาสวนใหญจะไหลลงสแหลงนาตางๆ แตนาบางสวนกยงถกเกบไวใตดน พชดงมาใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง สวนสตวจะไดรบนาโดยตรงจากแหลงนา หรอจากการบรโภคพชเปนอาหาร นาจากแหลงนากลบคนสบรรยากาศของโลกในรปแบบไอนาอกครงหนงจากการระเหย 2. วฏจกรคารบอน (Carbon Cycle) เนองจากคารบอนเปนองคประกอบหลกทสาคญของ อนทรยสารในสงมชวต อกทงยงเปนองคประกอบหลกของสารอนนทรยทมความจาเปนตอการดารงชวต เชน แกสคารบอนไดออกไซด โดยขนตอนการหมนเวยนของคารบอนมดงน คารบอนในชนบรรยากาศจะอยในรปแบบของแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ซงไดมาจากกระบวนการหายใจของสงมชวต และกระบวนการเผาไหมตางๆ แกสคารบอนไดออกไซดจะถกพชนาไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหาร จงเปนเหตใหเกดการถายทอดคารบอนไปยงสงมชวตอนๆ ทกนพช และกนสตวตอกนเปนทอดๆ พช และสตวจะปลดปลอยแกสคารบอนไดออกไซดออกมาสบรรยากาศในกระบวนการหายใจขณะยงมชวต เมอพชและสตวตายลงจะถกผยอยสลายอนทรยสาร เชน จลนทรยเปลยนสารประกอบอนทรยในรางกายหรอในซากใหเปนแกสคารบอนไดออกไซดปลดปลอยกลบคนสบรรยากาศอกครง


3. วฏจกรไนโตรเจน (Nitrogen Cycle) แกสไนโตรเจน (N2) มสดสวนในอากาศประมาณรอยละ 70 แตสงมชวตสวนใหญไมสามารถดงแกสไนโตรเจนในอากาศมาใชประโยชนไดทนท จะตองแปลงใหอยในรปของสารประกอบไนโตรเจนในรปอนกอน โดยสงมชวตตองการธาตไนโตรเจน พชสวนใหญจะไดรบธาตไนโตรเจน ในรปแบบของไนเตรต ( -

3NO ) และเกลอแอมโมเนย (NH3 / +4NH ) จากดน มพชบางชนดเทานนทจะนาธาต

ไนโตรเจนจากอากาศทอยในรปของแกสไนโตรเจนมาใชได พชจาพวกนตองมแบคทเรยจาพวก Nitrogen fixing bacteria ทสามารถจบแกสไนโตรเจนในอากาศมาใชได ดงสมการน : N2 -

2NO -3NO

Nitrogen fixing bacteria เชน ไรโซเบยม (Rhizobium) ทอยรวมกบพชตระกลถวทปมรากถว พชจะดดซมสารประกอบไนโตรเจนมาใชสงเคราะหเปนโปรตน และใชในการเจรญเตบโต เมอพชและสตวตายลง ผยอยสลายอนทรยสารจะยอยสลายซากพช และซากสตวไดสารประกอบไนเตรตทบถมอยในดน และพชสามารถนากลบมาใชไดใหม วนเปนวฏจกร


ภาพวฏจกรไนโตรเจน (Nitrogen Cycle)

จาพวกของแบคทเรยในวฏจกรไนโตรเจน • Nitrogen fixing bacteria สามารถเปลยน N2 -

2NO -3NO

• Ammonifying bacteria สามารถเปลยนสารประกอบ N2 NH3 +4NH

• Denitrifying bacteria สามารถเปลยน -2NO , -

3NO , +4NH N2

I) ประชากร (Population) กลมของสงมชวตทเปนชนด (Species) เดยวกน อาศยอยในแหลงทอย (Habitat) เดยวกน ในชวงเวลาเดยวกน ความหนาแนนของประชากร (Population Density) : เปนคณสมบตทเกยวกบขนาดของประชากร หากไมสมดลกบสงแวดลอมจะกอใหเกดปญหาตางๆ ตามมาเปนลกโซ สามารถวดความหนาแนนประชากรไดดงน

• ความหนาแนนของประชากร (บนบก) = จานวนสมาชกของประชากร พนทของแหลงทอย

• ความหนาแนนของประชากร (ในนา) = จานวนสมาชกของประชากร ปรมาตรของแหลงทอย

การเปลยนแปลงขนาดของประชากร คอ การเปลยนแปลงจานวนของประชากรในพนทใดพนทหนงในชวงเวลาทระบไว สงทมผลตอขนาดของประชากรม 4 ปจจย ดงน 1. การเกด (Natality) หมายถง ความสามารถทจะถายทอดพนธกรรมใหมจานวนมากขน 2. การตาย (Mortality) หมายถง การตายของประชากรในประชากรกลมหนงๆ 3. การอพยพเขา (Immigration) หมายถง การเคลอนยายเขามาอยในกลม 4. การอพยพออก (Emigration) หมายถง การเคลอนยายออกไปจากกลม การอพยพ (Migration) หมายถง การออกไปจากกลมของสตวบางชนดอยางชวคราวตามฤดกาล และจะกลบเขามาเมอสงแวดลอมในถนทอยอาศยของมนกลบคนเขาสสภาวะตามปกต โดยมสาเหตของการอพยพ เชน หลกเลยงจากสภาพอากาศ และฤดกาลทไมเหมาะสม เพอหาแหลงสบพนธในการขยายเผาพนธ เปนตน


อตราการเปลยนแปลงของประชากร 1. อตราการเพมของประชากร = อตราการเกดมาก + อตราการอพยพเขามาก 2. อตราการลดของประชากร = อตราการตายมาก + อตราการอพยพออกมาก

แผนผงแสดงปจจยทมผลตอความหนาแนนของประชากร

รปแบบการเพมของประชากร 1. เปนการเพมประชากร โดยทสมาชกของประชากรนนมการสบพนธเพยงครงเดยว (Single Reproduction) ประชากรมความสามารถในการเพมประชากรในระยะแรกไดอยางรวดเรว มจานวนลกมากตอการผลตหนงครง และสามารถผลตลกได เมอนามาเขยนกราฟจะไดกราฟแบบเอกซโพเนนเชยล (Exponential) คอ มอตราการเกดสงกวาอตราการตายมาก 2. เปนการเพมประชากร โดยสมาชกของประชากรนนมโอกาสในการสบพนธไดหลายครงในชวงชวต (Multiple Reproduction) จะผลตลกหลานไดจานวนนอยตอการผลตหนงครง และมวฏจกรชวตคอนขางยาวนาน ตวออนจะไดรบการดแลเปนอยางดและมอตราการตายตา เชน สนข ชาง มา คน ฯลฯ เมอนาการเจรญลกษณะนมาเขยนกราฟจะไดกราฟแบบลอจก (Logistic) หรอในกรณของสงมชวตทเปนกราฟแบบเอกซโพเนนเชยล (Exponential) ในชวงแรกใหกราฟออกมาเปนรป J-shape ในขณะทสมาชกของประชากรเพมขนเรอยๆ สงผลใหเกดความหนาแนนมากขน การแกงแยงเพอใหไดมาซงปจจยพนฐานทมอยอยางจากด (K) มสงขน จนถงจดสงสดทสภาพพนทนนๆ รบได ณ เวลานนอตราการเกดจะคอยๆ ลดลงในขณะทอตราการตายเพมขนจนในทสดเทากบอตราการเกด หรอทเรยกวา จดสมดล การเพมประชากรเปนแบบ Logistic ซงกราฟมกเปลยนเปนรป S-shape

010

2030

4050

60

70

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10รน

จานวนประชากร (พนตว)

ระยะทมการเพมของประชากรอยางชาๆ

ระยะทมการเพมของประชากรอยางรวดเรว

กราฟแบบเอกซโพเนนเชยล (Exponential)


0

100

200

300

400

500

600

700

2 4 6 8 10 12 14 16 18เวลา (ชวโมง)

จานวนเซลลยสต

ระยะทมอตราการเพมประชากรอยางชาๆ

ระยะทมอตราการเพมประชากรอยางรวดเรว

ระยะทมอตราการเพมประชากรชาลง

ระยะทมอตราการเพมประชากรคงท

การเพมประชากรเปนแบบ Logistic

สงมชวตแตละชนดมแบบแผนการรอดชวตของประชากร ซงขนอยกบชวงอายขย (Life Span) ของสงมชวตแตละชนด สงมชวตบางชนด เชน แมลงมชวงอายขยสน แตในสตวขนาดใหญ เชน ชางและคนมชวงอายขยยาวนานเฉลย 70-120 ป การรอดชวตของประชากร ตลอดชวงอายขยของสงมชวตแตละชนดจะมอตราการอยรอดในชวงอายขยตางๆ ไมเหมอนกน การรอดชวตของประชากรในชวงวยตางๆ กน ทาใหความหนาแนนของของประชากรทอยในวยตางๆ แตกตางกนดวย

0

10

100

1,000

25 50 75 100รอยละของอายขย

การรอดชวตตอ 1,000 หนวย

รปแบบท 3



กราฟการรอดชวตของประชากรสงมชวต

กราฟการรอดชวตของประชากรจะมอย 3 รปแบบ คอ รปแบบท 1 สงมชวตมอตราการรอดชวตสงในวยแรกเกดและจะคงทเมอโตขน หลงจากนนอตราการรอดชวตจะตาเมอสงวยขน สงมชวตดงกลาว เชน มนษย ชาง มา สนข เปนตน รปแบบท 2 สงมชวตมอตราการรอดชวตทเทากนในทกวย เชน ไฮดรา นก เตา เปนตน รปแบบท 3 สงมชวตมอตราการรอดชวตตาในระยะแรกของชวงชวต หลงจากนนเมออายมากขนอตราการรอดชวตจะสง เชน ปลา หอย และสตวไมมกระดกสนหลงสวนใหญ เปนตน


J) การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในระบบนเวศ (Ecological Succession) การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในระบบนเวศ หมายถง การแทนทของกลมสงมชวตเปนยคๆ จากยคแรกจนถงยคสงคมสงมชวตขนสด (Climax Community) เนองจากสงแวดลอมเปลยนแปลงไป การเปลยนแปลงแทนทแบงตามลกษณะการเกดออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1. การเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม (Primary Succession) คอ การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในสถานททไมมสงมชวตใดอาศยอยกอนเลย

ภาพแสดงการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภม

2. การเปลยนแปลงแทนทแบบทตยภม (Secondary Succession) คอ การเปลยนแปลงแทนทของกลมสงมชวตในบรเวณทเคยมสงมชวตอาศยอยกอนแตถกทาลายดวยปจจยบางอยาง เชน นาทวมนานๆ ไฟไหมปา เปนตน มนษยกบสภาวะแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต สภาวะแวดลอมมการเปลยนแปลงตลอดเวลาซงเปนปกต แตถาหากมการเปลยนแปลงไปมากจนเปนอนตรายตอการดารงชวตในดานใดดานหนงแลว จนถงเปนอนตรายตอสงมชวตจะเรยกวา มลพษ (Pollution) มลพษทางนา วธการตรวจนาเสยทาได 2 วธหลกดงน 1. วดปรมาณแบคทเรยโคลฟอรม 2. วดปรมาณแกสออกซเจนในนาซงทาได 3 วธดงน 2.1 วดคา DO (Dissolved Oxygen) คอ ปรมาณ O2 ทละลายในนา ถา DO นอยกวา 3 mg/litแสดงวา นาเสย 2.2 วดคา BOD (Biochemical Oxygen Demand) คอ ปรมาณ O2 ในนาทจลนทรยตองการใชในการยอยสลายสารอนทรย ถาคา BOD มากกวา 100 mg/lit แสดงวา นาเสย 2.3 วดคา COD (Chemical Oxygen Demand) คอ ปรมาณ O2 ทใชในการสลายสารอนทรยในนาโดยใชสารเคม เชน โพแทสเซยมไดโครเมต เปนตน มลพษทางอากาศ อากาศทมสวนประกอบเปลยนแปลงไปจากปกตมสาเหตหลายประการ สาเหตสาคญ เชน การปลอยสารตางๆ เขาสชนบรรยากาศของโรงงานอตสาหกรรมหรอบรเวณทมการกอสราง ซงอาจทาใหมสารเจอปนอยในอากาศปรมาณมากจนกอใหเกดผลเสยตอการดารงชวตของคน สตว พช รวมถงสงมชวตชนดอนในบรเวณนน


ปรากฏการณเรอนกระจก (Greenhouse Effect) คอ ปรากฏการณทแกสเรอนกระจกในบรรยากาศมปรมาณมากเกนไป ซงแกสเหลานนจะดดซบความรอนและคายความรอนคนสโลกจงทาใหโลกมอณหภมสงขน แกสเรอนกระจกทสาคญ เชน แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) แกสมเทน (CH4) ออกไซดของไนโตรเจนและไอนา (H2O) แกสเหลานมความสามารถในการเกบกกความรอนไดด การทาลายโอโซนในบรรยากาศ การลดลงของโอโซน (O3) ในบรรยากาศจะสงผลใหรงสอลตราไวโอเลต (UV) จากดวงอาทตยสองผานมายงโลกไดมากขนและสาร CFC เปนสาเหตสาคญในการทาลายโอโซน ขาวลามาแรง!! หลก 5R ลดขยะและมลพษ 1. Reduce คอ การลดปรมาณขยะ โดยลดการใชผลตภณฑทมบรรจภณฑสนเปลอง 2. Reuse คอ การนามาใชซา เชน ขวดแกว กลองกระดาษ กระดาษพมพหนาหลง เปนตน 3. Repair คอ การซอมแซมแกไขสงของตางๆ ใหสามารถใชงานตอได 4. Reject คอ การหลกเลยงใชสงทกอใหเกดมลพษ 5. Recycle คอ การแปรสภาพและหมนเวยนนากลบมาใชไดใหม โดยนาไปผานกระบวนการผลตใหมอกครง

แบบฝกหด

LESSON 1 เซลล 1. ออรแกเนลลใดในเซลลพชทไมพบดเอนเอ (O-NET’52) 1) นวเคลยส 2) แวควโอล 3) คลอโรพลาสต 4) ไมโทคอนเดรย 2. เซลลทมสวนประกอบดงตอไปน : ดเอนเอ ไรโบโซม เยอหมเซลล เอนไซมและไมโทคอนเดรยเปนเซลลของ

สงมชวตในขอใด (O-NET’53) 1) แบคทเรย 2) พชเทานน 3) สตวเทานน 4) อาจเปนไดทงพชหรอสตว 3. ขอใดเรยงลาดบระยะการแบงเซลลแบบไมโทซสไดถกตอง

I. II.

III.

IV.

1) I., II., III., IV. 2) III., II., I., IV. 3) IV., II., I., III. 4) II., I., IV., III.


4. เมอเสรจสนการแบงเซลลแบบไมโทซสในรางกายของเพศชายแลว เซลลทเกดขนจะมรปแบบโครโมโซม

ดงขอใด 1) 44 + XX 2) 44 + XY 3) 22 + X 4) 22 + Y

LESSON 2 การเคลอนทของสารผานเซลล 1. เมอนากระเพาะปสสาวะของสกรมาบรรจสารละลายนาตาล รดปลายทงสองดานใหแนนและนาไปชงนาหนก

จากนนจงนาไปแชในนากลนและชงนาหนกเปนระยะๆ กราฟใดแสดงการเปลยนแปลงนาหนกของ กระเพาะปสสาวะไดถกตอง (O-NET’52)

1)

นาหนก (กรม)

เวลา (ชม.)

2)



3)



4)



2. เมอหยดนาเกลอลงบนสไลดทมใบสาหรายหางกระรอกอย จะสงเกตเหนการเปลยนแปลงของเซลลคลาย

กบทเกดขน เมอหยดสารใดมากทสดและเกดเรวทสด (O-NET’53) 1) นากลน 2) นาเชอม 3) นานมสด 4) แอลกอฮอล

LESSON 3 ภาวะธารงดล 1. ขอใดแสดงสภาวะของเลอดในคนกอนและหลงการออกกาลงกายใหมๆ ไมถกตอง (O-NET’52)

คาทวด กอนออกกาลงกาย หลงออกกาลงกาย 1) คา pH ของเลอด 7.4 7.8 2) ความเขมขนของออกซเจน (หนวย/ซม.3) 30 20 3) ความเขมขนของคารบอนไดออกไซด (หนวย/ซม.3) 60 65 4) ความเขมขนของกรดแลกตก (หนวย/ซม.3) 15 35


2. พจารณาแผนภาพขางลางทแสดงกลไกการรกษาสมดลอณหภมในรางกายมนษย (O-NET’52) อากาศหนาว

กอณหภมของรางกายลดลง

ค

กระตน

ไฮโพทาลามส

เสนขนลกชน

เสนเลอดฝอยหดตว

อตราเมแทบอลซมลดลง

ง

จ

อากาศรอน

ขอณหภมของรางกายเพมขน

ฉ

กระตน

เสนขนเอนราบ

เสนเลอดฝอยขยายตว

อตราเมแทบอลซมเพมขน

ช

ซ

การตอบสนองในขอใดไมถกตอง 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ฉ. 3) ง. และ ช. 4) จ. และ ซ. 3. สตวในขอใดตอไปนมอณหภมรางกายในสภาวะปกตสงทสด (O-NET’52) 1) อฐ 2) ชาง 3) แมว 4) นกกระจบ 4. เหตใดผดมเครองดมผสมแอลกอฮอลจงมกปสสาวะบอยกวาปกต (O-NET’53) 1) ไตทางานอยางมประสทธภาพสงขน 2) การหลงฮอรโมนวาโซเพรสซนลดลง 3) แอลกอฮอลเปนพษตอรางกายจงถกกาจดทงอยางรวดเรว 4) รางกายควบคมการทางานของกลามเนอกระเพาะปสสาวะไมได 5. การดมนาสมเปนปรมาณมากทาใหเลอดมสภาวะเปนกรดจรงหรอไม เพราะเหตใด (O-NET’53) 1) เปนกรดจรง เพราะวตามนซละลายนาได 2) เปนกรดจรง เพราะนาสมมรสเปรยวและมปรมาณกรดสง 3) ไมเปนกรด เพราะเลอดมสมบตเปนสารละลายบฟเฟอร 4) ไมเปนกรด เพราะรางกายจะไดรบอนตรายไดหากเลอดมสภาวะเปนกรด

LESSON 4 ภมคมกนรางกาย 1. อวยวะในขอใดตอไปนไมเปนสวนหนงของระบบนาเหลองในรางกายมนษย (O-NET’52) 1) มาม 2) ทอนซล 3) ตอมไทมส 4) ตอมหมวกไต 2. เมอเชอโรคเขาสรางกายคน รางกายจะมปฏกรยาตอบสนองโดยสรางสารใดมาตอส (O-NET’53) 1) เซรม 2) แอนตเจน 3) ทอกซอยด 4) แอนตบอด


LESSON 5 พนธศาสตร 1. ลกษณะทางพนธกรรมในขอใดตอไปนถกควบคมดวยยนบนออโตโซม (O-NET’52) ก. ผมหยก ข. ฮโมฟเลย ค. หมเลอด AB ง. ตาบอดส 1) ก. และ ข. 2) ค. และ ง. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ง. 2. ถาแมมหมเลอด AB และลกมหมเลอด A พอจะมหมเลอดใดไดบาง (O-NET’52) 1) A หรอ O 2) A หรอ AB 3) A หรอ B หรอ AB 4) A หรอ B หรอ AB หรอ O 3. ถาสงมชวตไมเกดมวเทชนเลยอาจจะเกดเหตการณใดตอไปน (O-NET’52) 1) สงมชวตบางชนดอาจสญพนธ 2) จานวนประชากรของสงมชวตจะคงท 3) จานวนเผาพนธของสงมชวตจะเทาเดม 4) สงมชวตในอดตและปจจบนไมแตกตางกน 4. เทคโนโลยชวภาพในขอใดถอวาเปนเทคโนโลยทเกาแกทสด (O-NET’52) 1) เทคโนโลยการหมก 2) เทคโนโลยการถายยน 3) เทคโนโลยการผสมเทยม 4) เทคโนโลยการผลตวคซน 5. สมบตของฝายบท (BT) คอขอใด (O-NET’52) 1) ตานทานยาปราบวชพชในไรฝาย 2) ปลกไดในพนททมความแหงแลง 3) ตานทานหนอนเจาะสมอฝาย 4) ตานทานโรคฝายทเกดจากเชอไวรส 6. วธการขยายพนธมะมวงพนธดในขอใดททาใหมโอกาสเกดการกลายพนธสงทสด (O-NET’52) 1) ตดตา 2) ตอกง 3) ตอนกง 4) เพาะเมลด 7. ขอใดไมถกตองเกยวกบดเอนเอ (O-NET’53) 1) ดเอนเอพบไดในคลอโรพลาสต 2) ดเอนเอทาหนาทกาหนดชนดของโปรตน 3) สงมชวตแตละชนดมปรมาณดเอนเอไมเทากน 4) ไนโตรเจนเบสชนดกวานนและไซโทซนจะจบคกนดวยพนธะคเสมอ 8. ถาพอมหมเลอด B แมมหมเลอด A และมลกชายทมหมเลอด O โอกาสทจะไดลกสาวทมหมเลอด O เปน

เทาใด (O-NET’53) 1) 1/2 2) 1/4 3) 1/8 4) 1/16 9. ขอใดจดเปนสงมชวตดดแปลงพนธกรรม (O-NET’53) 1) แตงโมไมมเมลด 2) กลวยไมทไดจากการเพาะเลยงเนอเยอ 3) แบคทเรยทสามารถผลตฮอรโมนอนซลน 4) กลวยไมพนธใหมทไดจากการฉายรงสแกมมา 10. หลกฐานในขอใดทไมสามารถใชตรวจหาฆาตกรโดยใชลายพมพดเอนเอ (O-NET’53) 1) เสนผม 2) ลายนวมอ 3) คราบอสจ 4) คราบเลอด


LESSON 6 ความหลากหลายทางชวภาพ 1. ขอใดสนบสนนคากลาวทวา “ระบบนเวศปาฝนเขตรอน มความหลากหลายทางชวภาพสงทสด” (O-NET’52) 1) ปาลมนาอะเมซอนในอเมรกาใตเปนถนกาเนดของปลาปรนยา 2) ปาฝนเขตรอนมฝนตกหนก ความชนสง และอณหภมเฉลย 25-27°C 3) ผนปาภาคใตของไทยมพชเถาวลยชอยานลเภากระจายอยทวไปถง 200000 ตน 4) อทยานแหงชาตเขาสก จงหวดสราษฎรธาน มสตวเลยงลกดวยนม 93 ชนด นก 153 ชนด

สตวเลอยคลาน 69 ชนด และสตวสะเทนนาสะเทนบก 27 ชนด 2. ขอใดไมนบวาเปนสวนหนงของความหลากหลายทางชวภาพ (O-NET’53) 1) ความหลากหลายของสปชส 2) ความหลากหลายของพนธกรรมในสงมชวต 3) ความหลากหลายของแหลงทอยของสงมชวต 4) ความหลากหลายของสารเคมตางๆ รอบสงมชวต

LESSON 7 ระบบนเวศ 1. แบคทเรย Escherichia coli ทอาศยในลาไสคนมความสมพนธแบบเดยวกบสงมชวตในขอใด (O-NET’52) 1) ดอกไมกบแมลง 2) กลวยไมบนตนไมใหญ 3) พยาธใบไมในตบกบมนษย 4) แหนแดงกบไซยาโนแบคทเรย 2. ภาพพระมดนแสดงถงจานวนของสงมชวตในโซอาหารใด

1) หญา → กระตาย → ง → เหยยว 2) หญา → ตกแตน → แมงมม → กบ 3) ตนไม → เพลย → ดวงเตาลาย → นก 4) ตนไม → หนอนผเสอ → แตนเบยน → ผยอยสลายอนทรยสาร 3. วฏจกรของสารใดในระบบนเวศทมความสมพนธกบการเกดฝนกรดมากทสด (O-NET’52) 1) คารบอน 2) กามะถน 3) แคลเซยม 4) ไฮโดรเจน 4. ดชนทแสดงวานาในแหลงนาธรรมชาตมคณภาพดคอขอใด (O-NET’52) 1) นาทมคา OD สง 2) นาทมคา COD สง 3) นาทมคา BOD ตา 4) นามอณหภมสงและมคา DO ตา 5. ขอใดตอไปนกลาวไมถกตองเกยวกบภาวะโลกรอน (O-NET’52) 1) ภาวะโลกรอนมผลนอยมากตอการอยรอดของสงมชวตในมหาสมทร 2) ภาวะโลกรอนทาใหบรเวณทชมชนมฝนตกมากขน และเกดพายรนแรง 3) ภาวะโลกรอนทาใหเกดความแหงแลงจนอาจทาใหบางพนทกลายเปนทะเลทราย 4) ภาวะโลกรอนทาใหสารประกอบมเทนเยอกแขงทฝงตวอยในชนนาแขงหลอมเหลว และระเหยเปนแกสมากขน 6. วธการในขอใดทใชควบคมโรคไวรสในพชไดผลดทสด (O-NET’53) 1) การเผาทาลายพช 2) การฉดวคซน 3) การใชยาปฏชวนะ 4) การเพมไนโตรเจนในดน


7. ในระบบนเวศซงประกอบดวย เหยยว ง กระรอก หญา และตกแตน สงมชวตในขอใดมมวลชวภาพ นอยทสด (O-NET’53)

1) ง 2) เหยยว 3) หญา 4) กระรอกและตกแตน 8. กระบวนการเปลยนแปลงแทนทแบบใดนาไปสการเกดระบบนเวศหลงจากการระเบดของภเขาไฟบนเกาะหนง

(O-NET’53) 1) แบบปฐมภม 2) แบบทตยภม 3) แบบตตยภม 4) แบบจตรภม 9. ทรพยากรทเกดขนทดแทนใหมไดในขอใดทมนษยนามาใชประโยชนมากทสดในปจจบน (O-NET’53) 1) พลงงานนา 2) พลงงานลม 3) พลงงานจากคลน 4) พลงงานแสงอาทตย 10. เมอมสารประกอบไนเตรตและฟอสเฟตสะสมอยในแหลงนาเปนปรมาณมาก ปรากฏการณใดจะเกดขน

เปนอนดบแรก (O-NET’53) 1) ปรมาณแพลงกตอนสตวจะเพมขน 2) จานวนของแพลงกตอนพช สาหราย และพชนาจะเพมขน 3) สารพษตกคาง เชน สารกาจดแมลง จะมปรมาณการสะสมสงขน 4) ปรมาณสตวนา เชน ปลา สตวไมมกระดกสนหลงอนๆ จะเพมขน

เฉลยแบบฝกหด LESSON 1 เซลล 1. 2) 2. 4) 3. 4) 4. 2) LESSON 2 การเคลอนทของสารผานเซลล 1. 3) 2. 2) LESSON 3 ภาวะธารงดล 1. 1) 2. 4) 3. 4) 4. 2) 5. 3) LESSON 4 ภมคมกนรางกาย 1. 4) 2. 4) LESSON 5 พนธศาสตร 1. 3) 2. 4) 3. 1) 4. 1) 5. 3) 6. 4) 7. 4) 8. 3) 9. 3) 10. 2) LESSON 6 ความหลากหลายทางชวภาพ 1. 4) 2. 4) LESSON 7 ระบบนเวศ 1. 4) 2. 3) 3. 2) 4. 3) 5. 1) 6. 1) 7. 3) 8. 1) 9. 1) 10. 2)

วทยาศาสตร ชววทยา (100) ________________________________ โครงการแบรนดซมเมอรแคมป ปท 26

โครงการแบรนดซมเมอรแคมป ปท 26 _______________________________ วทยาศาสตร ชววทยา (101)


ความรพนฐานทางชววทยา

บทนาเกยวกบชววทยา (Introduction to Biology) ชววทยา (Biology) มาจากรากศพทภาษากรก คอ คาวา bios ซงแปลวา ชวต และ logos แปลวา วทยาศาสตร หรอความร ดงนนชววทยาจงเปนวทยาศาสตรสาขาหนงทศกษาเกยวกบสงมชวตในแงมมตางๆ ทงในแงของโครงสราง การทางาน การสบพนธ การเจรญเตบโต ววฒนาการ ความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอมภายนอก รวมไปถงการจดจาแนกสงมชวตออกเปนกลมตางๆ ดวยเหตนชววทยาจงจดเปนวชาทมการศกษาในมมมองทกวางมากและประกอบดวยสาขาวชายอยๆ จานวนมาก ตวอยางสาขาตางๆ ของชววทยาทนาสนใจ เชน 1. สตววทยา (Zoology) – ศกษาเกยวกบสตว 2. พฤกษศาสตร (Botany) – ศกษาเกยวกบพช 3. พนธศาสตร (Genetics) – ศกษาเกยวกบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 4. อนกรมวธาน (Taxonomy) – ศกษาเกยวกบการจดจาแนกสงมชวต 5. กายวภาคศาสตร (Anatomy) – ศกษาเกยวกบโครงสรางตางๆ ของสงมชวต 6. สรรวทยา (Physiology) – ศกษาเกยวกบการทางานของโครงสรางตางๆ ของสงมชวต 7. นเวศวทยา (Ecology) – ศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอม

ลกษณะของสงมชวต (Characteristics of Life) เราสามารถแยกออกไดวา แบคทเรย ตนมะมวง กระตาย เปนสงมชวต ขณะทกอนหน รถยนตไมใชสงมชวต แตการใหนยามของสงมชวต (Living Organism) ในทางชววทยาไมสามารถทาไดดวยการใหความหมายไดครอบคลมในหนงประโยค นกชววทยาจงเลอกใชลกษณะรวมกนหลายๆ ลกษณะของสงมชวต ในการพจารณาวาเปนสงมชวตหรอไม ลกษณะของสงมชวตมหลายประการ ตวอยางเชน


1. สงมชวตประกอบขนจากเซลลซงเปนหนวยพนฐานของสงมชวต 2. สงมชวตมการจดระเบยบในรางกาย (Organization) 3. สงมชวตมกลไกการรกษาสมดลของกระบวนการเมแทบอลซม 4. สงมชวตมการตอบสนองตอสงเรา (Respond to stimulus) 5. สงมชวตมการสบพนธ (Reproduction) 6. สงมชวตมการเตบโต (Growth) และการเจรญ (Development) 7. สงมชวตมการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม (Genetic Transmission) 8. สงมชวตมการววฒนาการ (Evolution) เมออยในสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป

การจดลาดบขนในทางชววทยา (Biological Organization)


กระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Process) เนองจากวชาชววทยาจดเปนวทยาศาสตรแขนงหนงทสาคญ ดงนนการเขาใจถงระเบยบและวธการศกษาทางวทยาศาสตรจงมความจาเปนตอการศกษาทางชววทยา กระบวนการการสบสวนอยางมระบบตางๆ ผานการสงเกตและการตงคาถามอยางเปนระบบน เรยกวา กระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) ซงประกอบขนดวยขนตอนตางๆ

การสงเกต (Observation)

การตงคาถาม (Asking question)

การตงสมมตฐาน (Hypothesis formulation)

การตรวจสอบสมมตฐาน (Hypothesis testing)

การสรปผลการทดลอง (Conclusion)

กระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Process) ตวแปร (Variables) ของการทดลองสามารถแบงออกไดเปน 3 ชนด คอ 1. ตวแปรตน (Independent Variables) – ตวแปรทเปนอสระในการทดลอง ซงโดยทวไปมกจะเปนตวแปรทนกวทยาศาสตรสนใจจะศกษาผลทเกดขนจากตวแปรตนชนดน อาจจะเรยกวา ตวแปรตน 2. ตวแปรตาม (Dependent Variables) – ตวแปรทมคาเปลยนแปลงไปตามตวแปรตน 3. ตวแปรควบคม (Controlled Variables) – ตวแปรทใชในการควบคมการทดลองใหคงท เพอทจะสามารถเปรยบเทยบความแตกตางของปจจยตางๆ ไดอยางรดกมมากขน ตวอยางเชน การศกษาผลของปยชนด A B และ C ทมผลตอความสงเฉลยของตนถวเขยวเมอเพาะเปนเวลา 30 วน จากการทดลองนจะพบวาตวแปรตนของการทดลอง คอ ชนดของปย เนองจากนกวทยาศาสตรสามารถปรบเปลยนและจดการตวแปรเหลานได (Manipulation) สวนความสงเฉลยของตนถวเขยวเมอเพาะเปนเวลา 30 วนจะเปนตวแปรตามของการทดลอง สาหรบตวแปรควบคมของการทดลองนอาจจะเปนปจจยอนๆ ทนอกเหนอจากปย ตวอยางเชน ชนดพนธถวเขยว แหลงทมาของดน ปรมาณนา หรอปรมาณแสง ซงปจจยเหลานจาเปนจะตองควบคมใหใกลเคยงหรอเหมอนกนมากทสด เพอใหสามารถเปรยบเทยบผลของปยตอความสงเฉลยของตนถวเขยวไดเหมาะสมตามกระบวนการทางวทยาศาสตรทสด


กลองจลทรรศน (Microscope) กลองจลทรรศน (Microscope) เปนเครองมอทใชในการศกษาเซลล เนอเยอ หรอสงมชวตขนาดเลก แบงออกเปน 2 แบบ ตามแหลงกาเนดแสง คอ 1. กลองจลทรรศนแบบใชแสง (Light microscope) 2. กลองจลทรรศนอเลกตรอน (Electron microscope) – กลองจลทรรศนทมกาลงขยายสง 1.1 กลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราด (SEM) - ภาพทเหนเปนภาพ 3 มต นยมใชในการศกษาพนผวของเซลลหรอโครงสรางตางๆ 1.2 กลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองผาน (TEM) - ภาพทเหนเปนภาพ 2 มต นยมใชในการศกษาโครงสรางภายในของเซลล ขอสงเกตเพมเตมเกยวของกบกลองจลทรรศนแบบใชแสง - กาลงขยายของกลองจลทรรศน = กาลงขยายของเลนสใกลตา × กาลงขยายของเลนสใกลวตถ - กาลงขยายภาพเพมขน มมมองของภาพจะแคบลง แตถากาลงขยายภาพลดลง มมมองของภาพจะกวางขน ดงนนเมอตองการคานวณภาพทเกดจากกลองจลทรรศนจงตองใชบญญตไตรยางศสวนกลบในการคด - ภาพทเกดขนจากกลองจลทรรศนแบบใชแสงจะมลกษณะกลบซายเปนขวา กลบบนเปนลาง ดงนนถาเลอนสไลดไปทางขวาภาพทเหนในกลองจลทรรศนกจะเลอนไปทางซาย ทานองเดยวกนถาเลอนสไลดไปทางดานบนภาพทเหนจะเลอนมาดานลาง - กลองจลทรรศนสเตอรโอ (Stereomicroscope) เปนกลองจลทรรศนทมกาลงขยายตากวา กลองจลทรรศนแบบใชแสงธรรมดา ภาพทเหนจะเปนภาพเสมอนหวตงและเปนภาพสามมต จงเหมาะกบการใชในการผาตดสตวหรอสงมชวตขนาดเลก

โครงสรางของกลองจลทรรศนแบบใชแสง


แนวขอสอบ ความรพนฐานทางชววทยา จงเลอกคาตอบทถกตองทสด 1. สวนทเกยวของกบการเกดภาพของกลองจลทรรศนแบบใชแสงคอขอใด ก. เลนสรวมแสง ข. เลนสใกลตา ค. ปมปรบภาพ ง. ลากลอง 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก. และ ง. 2. จากภาพ

ชดการทดลองใดทตองการทดสอบวา นาและออกซเจนเปนปจจยทมผลตอการงอกเมลดหรอไม ตามลาดบ 1) ก. กบ ข. และ ก. กบ ค. 2) ก. กบ ข. และ ก. กบ ง. 3) ก. กบ ค. และ ก. กบ จ. 4) ก. กบ ง. และ ก. กบ จ. 3. สงทกลองจลทรรศนใชแสงแบบสเตอรโอแตกตางจากกลองจลทรรศนใชแสงแบบธรรมดา คอขอใด ก. ใชศกษาไดทงวตถโปรงแสงและทบแสง ข. เลนสใกลวตถมกาลงขยายนอยกวา 4X ค. ภาพทเหนเปนภาพ 3 มต และเปนภาพจรง 1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 4. วธการศกษาเซลลและการใชอปกรณในการศกษา ขอใดใชไดอยางเหมาะสมทสด 1) เตรยมตวอยางสด (Wet Mount) ของโปรโตซว สองดวยกลองจลทรรศนแบบใชแสง (Light Microscope) 2) ตดภาคตดขวางรงไขพชดอกเพอศกษาสณฐานวทยา ดวยกลองจอมด (Dark-field Microscope) 3) เกลยบาง (Smear) จลนทรยบนสไลด สองดวยกลองจลทรรศนสเตอรโอ (Stereomicroscope) 4) เกลยบาง (Smear) เซลลเมดเลอด สองดวยกลองฟลออเรสเซนส (Fluorescence Microscope)

เฉลย 1. 1) 2. 2) 3. 2) 4. 1)


การประสานงานในรางกาย

บทนาเรองระบบประสาท (Introduction to Nervous System) ระบบททาหนาทหลกในการควบคมการทางานของรางกายใหเกดขนไดอยางสมบรณ ม 2 ระบบ คอ

1. ระบบประสาท (Nervous System) 2. ระบบตอมไรทอ (Endocrine System) ความแตกตางของการตอบสนองของระบบประสาทกบระบบตอมไรทอสามารถสรปไดดงตาราง

ขอเปรยบเทยบ ระบบประสาท ระบบตอมไรทอ รปแบบการสอสาร กระแสไฟฟาและสารเคม สารเคม (ฮอรโมน) ความเรวในการตอบสนอง ตอบสนองตอสงเรารวดเรว ตอบสนองตอสงเราชา ระยะเวลาในการตอบสนอง ตอบสนองเปนระยะเวลาสน ตอบสนองเปนระยะเวลานานกวา สารเคมทใชในการสอสาร สารสอประสาท ฮอรโมน

การตอบสนองตอสงเราของระบบประสาท (Reflex Arc) สามารถสรปไดดงน

แผนภาพสรปการตอบสนองตอสงเราของระบบประสาท

ระบบประสานงาน (Coordinating System)


เซลลประสาท (Neuron) เซลลประสาท (Neuron) เปนเซลลททาหนาทหลกภายในระบบประสาท ประกอบดวยสวนตวเซลล (Cell Body หรอ Soma) ซงทาหนาทในการควบคมการทางานภายในเซลลประสาทและสรางสารสอประสาท (Neurotransmitter) และสวนทเปนแขนงยนออกจากตวเซลล (Processes) ซงม 2 ชนด คอ เดนไดรต (Dendrite) เปนสวนททาหนาทในการรบกระแสประสาทเขามาภายในตวเซลล ขณะทสวนของแอกซอน (Axon) จะเกยวของกบการเกดกระแสประสาทและสงกระแสประสาทตอไปยงเซลลอนๆ บรเวณปลายสดของแอกซอนจะมลกษณะโปงออกเปนกระเปาะ เรยกวา Synaptic Terminal ซงเปนบรเวณทเกดการไซแนปสไปยงเซลลอนๆ ตอไป แอกซอนของเซลลประสาทในสตวมกระดกสนหลงจะสามารถแบงออกไดเปน 2 รปแบบหลก คอ 1. แอกซอนทไมมเยอหมไมอลน (Nonmyelinated Axon) 2. แอกซอนทมเยอหมไมอลน (Myelinated Axon) – สงกระแสประสาทไดเรวกวา

โครงสรางของเซลลประสาทหลายขวในรางกาย

เซลลประสาทสามารถแบงออกไดเปน 3 ชนด ตามรปราง คอ 1. เซลลประสาทขวเดยว (Pseudounipolar Neuron) - มแขนงแยกออกมาจากตวเซลลเพยง 1 อนแลวจงคอยแยกออกไปเปน Dendrite และ Axon - พบในเซลลประสาทรบความรสกทอยในปมประสาทรากบนไขสนหลง (Dorsal Root Ganglion) 2. เซลลประสาทสองขว (Bipolar Neuron) - มแขนงแยกออกมาจากตวเซลล 2 อน คอ Dendrite และ Axon อยางละ 1 อน - พบในเซลลในชนเรตนา (Retina) ในตา เซลลรบกลน (Olfactory Cell) ในโพรงจมก และในหชนใน 3. เซลลประสาทหลายขว (Multipolar Neuron) - เซลลประสาททพบมากในรางกาย ม Dendrite แยกออกมาจานวนมาก โดยทวไปมกม 1 Axon - พบในระบบประสาทสวนกลางเปนหลก (สมองและไขสนหลง)


ชนดของเซลลประสาทแบบตางๆ (แบงตามรปราง)

ศกยไฟฟาเยอเซลล (Membrane Potential) เซลลสตวทกชนดจะมความแตกตางของประจไฟฟาระหวางภายในเซลลกบภายนอกเซลล ทงนเนองจากองคประกอบของของเหลวภายในเซลลและภายนอกเซลลมปรมาณไอออนแตละชนดทแตกตางกนออกไป ตวอยางเชน ในสภาวะปกตเซลลประสาทจะม Na+ อยภายนอกเซลลมากกวาภายในเซลล และจะม K+ อยภายในเซลลมากกวาภายนอกเซลล ดงนนโดยทวไป Na+ จงมแนวโนมจะแพรเขามาภายในเซลล ขณะท K+ มแนวโนมทจะแพรออกนอกเซลล ผานทางโปรตนบนเยอหมเซลลทมลกษณะเปนชอง (Passive Channel) อยางไรกตามเซลลประสาทสามารถรกษาความเขมขนไอออนไดโดยอาศยการทางานของ Na-K Pump ในการปมเอา Na+ ออกไปสะสมไวภายนอกเซลล และนา K+ เขามาสะสมไวภายในเซลลในสดสวน 3Na+ : 2K+ ผานการใชพลงงานในรปของ ATP (Active Transport) ในสภาพปกตทเซลลประสาทไมถกกระตนจะมศกยไฟฟาเยอเซลลในระยะพก (Resting Membrane Potential) ประมาณ -70 mV โดยภายในเซลลจะมคาเปนลบเมอเทยบกบภายนอกเซลล ทงนเพราะเหตผล 2 ประการ คอ 1. K+ ทอยภายในเซลลจะรวออกนอกเซลลผานทาง K+ Leak Channel ซงมจานวนมากกวา Na+ Passive Channel ทให Na+ จากภายนอกไหลเขามาในเซลล ดงนนเมอคดสทธแลวเซลลจงมการสญเสย ประจบวกไปจาก K+ มาก จงทาใหภายในเซลลมประจเปนลบ 2. โปรตนและกรดนวคลอกทอยภายในเซลลมประจเปนลบและไมสามารถเคลอนออกไปนอกเซลลได จงสงผลใหภายในเซลลมประจเปนลบเมอเทยบกบภายนอกเซลล


สภาพของแอกซอนเซลลประสาทในระยะพก (Resting Membrane Potential)

การสงกระแสประสาทภายในเซลล (Action Potential) กระแสประสาท (Action Potential หรอ Nerve Impulse) มขนตอนการเกดสรปไดดงน 1. ในสภาวะปกตทยงไมมสงเรามากระตน ประตโซเดยม (Sodium Channel) และประตโพแทสเซยม (Potassium Channel) จะปด จะมเพยง Passive Channel ทเปดอย ดงทไดกลาวมาแลวในตอนตน ดงนน Na+ และ K+ จะอยในสภาวะสมดล 2. สงเราทมากระตนเซลลประสาทเมอมความแรงถงระดบทเหมาะสม จะกระตนใหเซลลประสาทเกดการ Depolarization ขน โดยทาใหประตโซเดยม (Sodium Gated) เปด ทาให Na+ จากภายนอกเซลล ไหลเขามาภายในเซลลประสาทมากขน ภายในเซลลประสาทจงมประจเปนบวกเมอเทยบกบภายนอกเซลล 3. หลงจากทประตโซเดยมเปดไปสกพกกจะปดลง ขณะทสวนประตโพแทสเซยม (Potassium Gated) จะเปดแทน ทาให K+ ทมมากอยในเซลลเกดการไหลออกนอกเซลลมากขน ภายในเซลลจงมความเปนลบมากขน เรยกระยะนวา Repolarization 4. เนองจากประตโพแทสเซยมปดชากวาประตโซเดยม ดงนนจงทาใหเซลลประสาทสญเสย K+ ออกไปมากกวาปกต และทาใหศกยไฟฟาภายในเซลลมคาเปนลบมากกวาในระยะพก เรยกระยะนวา Hyperpolarization หรอ undershoot แตในทายทสดศกยไฟฟาเยอเซลลจะกลบเขาสสภาวะพกใหมอกครง เนองจาก Na-K Pump ททางานอยตลอดเวลาจะปรบความเขมขนของไอออนใหเขาสสภาวะสมดลได


การเปลยนแปลงของไอออนตางๆ ขณะเกดการสงกระแสประสาท

ขอสงเกตเพมเตม : Na-K Pump จะทางานตลอดเวลารวมถงขณะทเกดการสงกระแสประสาท (Action Potential) ปจจยทมผลตอความเรวในการสงกระแสประสาท 1. เสนผานศนยกลางของแอกซอน - แอกซอนทมขนาดเสนผานศนยกลางขนาดใหญจะมความเรวในการสงกระแสประสาทมาก 2. การมและการไมมเยอหมไมอลน - แอกซอนทมเยอหมไมอลนหม (Myelinated Axon) จะมความเรวในการสงกระแสประสาทมากกวา

- แอกซอนทไมมเยอหมไมอลน (Nonmyelinated Axon) 3. ระยะหางระหวาง Node of Ranvier ในแอกซอนทมเยอหมไมอลน - ระยะหางระหวาง Node of Ranvier ยงมาก ความเรวในการสงกระแสประสาทยงเพมมากขน


การไซแนปส (Synapse) เมอกระแสประสาทเคลอนมายงบรเวณปลายสดของแอกซอน และจะสงตอไปยงเซลลถดไป กระบวนการสงกระแสประสาทระหวางเซลลน เรยกวา การไซแนปส (Synapse) ซงจะมองคประกอบสาคญสามสวน คอ เซลลกอนการไซแนปส (Presynaptic Cell) ชองวางทเกดการไซแนปส (Synaptic Cleft) และเซลลหลงการไซแนปส (Postsynaptic Cell) ซงอาจจะเปนเซลลประสาทหรอเซลลกลามเนอ หรอตอมไรทอกได การไซแนปสสามารถเกดขนได 2 แบบหลก คอ การไซแนปสไฟฟา (Electrical Synapse) และการไซแนปสเคม (Chemical Synapse) สรปไดดงตาราง

ขอเปรยบเทยบ การไซแนปสไฟฟา การไซแนปสเคม เซลลทพบในรางกาย เซลลกลามเนอหวใจ กลามเนอเรยบ เซลลประสาททวไปในรางกาย บรเวณทเกดการไซแนปส บรเวณ Gap Junction บรเวณ Synaptic Cleft ตวกลางในการสงสญญาณ สญญาณประสาทสงตอไดโดยตรง สงสญญาณผานสารสอประสาท ขอด เกดขนไดรวดเรว การควบคมมประสทธภาพ ขอเสย การควบคมมประสทธภาพตา เกดขนไดชา

ขนตอนของการเกดการไซแนปสเคม (Chemical Synapse) ผานสารสอประสาท

ตวอยางของสารสอประสาท เชน อะซตลโคลน (Acetylcholine) ซงมบทบาทในการกระตนการทางานของกลามเนอยดกระดก (Skeletal Muscle) แตจะมผลยบยงอตราการเตนของหวใจ ขณะทนอรเอพเนฟรน (Norepinephrine) จะมผลตอการกระตนอตราการเตนของหวใจ หรอในกรณของเอนดอรฟน (Endorphine) ซงเปนสารสอประสาททชวยใหรางกายมความสข ลดความเจบปวด ดงนนจะเหนไดวาชนดของสารสอประสาทและชนดของเซลลทเปน Postsynaptic Cell จะมผลตอการตอบสนองของ Postsynaptic Cell ได


ระบบประสาทในสตวกลมตางๆ 1. ไนดาเรย (Cnidaria) มระบบประสาทประกอบดวยเซลลประสาทเชอมตอกนเปนรางแห (Nerve Net) ใชการสงกระแสประสาทแบบ Electrical Synapse ไมมศนยกลางการควบคมการทางาน 2. เอไคโนเดรม (Echinoderm) ระบบประสาทมศนยกลางการทางานอยทวงแหวนประสาท (Nerve Ring) และเชอมตอกบเสนประสาทหลกทแยกออกมาตามแขนดาวทะเล (Radial Nerve) 3. หนอนตวแบน (Flatworm) เรมมการรวมกลมของเซลลประสาทเปนปมประสาท (Ganglion) บรเวณหว มเสนประสาท 2 เสนหลกตามแนวยาวของลาตว (Longitudinal Nerve Cord) และมเสนประสาท Transverse Nerve ลอมรอบ เรยกระบบประสาทแบบนวาเปนแบบขนบนได (Ladder-Type Nervous System) 4. แอนเนลด (Annelid) และอารโทรพอด (Arthropod) มการพฒนาของสมองมากขน และมปมประสาทอยตามบรเวณขอปลองตางๆ ของรางกาย 5. มอลลสก (Mollusk) กลมทไมคอยมการเคลอนทจะมระบบประสาททยงไมพฒนาด ขณะทกลมทมการเคลอนทมาก เชน หมก ซงมการดารงชวตแบบผลาจะมการพฒนาของสมองและอวยวะรบสมผสดมาก 6. สตวมกระดกสนหลง (Vertebrate) การพฒนาของระบบประสาทสวนกลาง (สมอง) ดมากและ มเสนประสาทเปนทอกลวงอยทางดานหลง (Dorsal Hollow Nerve Cord)

ระบบประสาทในสตวกลมตางๆ


ภาพรวมของระบบประสาทมนษย (Overview of Human Nervous System)

ระบบประสาท

ระบบประสาทสวนกลาง ระบบประสาทรอบนอก

สมอง ไขสนหลง สวนททาหนาทรบความรสก สวนททาหนาทตอบสนอง

ระบบประสาทโซมาตก ระบบประสาทอตโนวต

ระบบประสาทพาราซมพาเทตก ระบบประสาทซมพาเทตก

ระบบประสาทสวนกลาง (Central Nervous System : CNS) สมองมนษย (รวมถงสตวมกระดกสนหลง) แบงออกไดเปน 3 สวน คอ 1. สมองสวนหนา (Forebrain) – ซรบรม (Cerebrum) ทาลามส (Thalamus) ไฮโพทาลามส (Hypothalamus) และออลแฟคทอรบลบ (Olfactory Bulb) 2. สมองสวนกลาง (Midbrain) – ออพตก โลบ (Optic Lobe) ในสตวมกระดกสนหลงทมววฒนาการตา 3. สมองสวนหลง (Hindbrain) – ซรเบลลม (Cerebellum) พอนส (Pons) และเมดลลา (Medulla) บทบาทของสมองสวนตางๆ สามารถสรปไดดงตารางตอไปน

สวนของสมอง บทบาทและหนาท Cerebrum สวนทมขนาดใหญทสด แบงออกเปนสมองซกซายและขวา มบทบาทดงน

1. การเรยนร (Learning) – ความคด ความจา ความสามารถในเชงวเคราะห 2. การรบความรสก (Sensation) – การมองเหน การดมกลน การไดยน การสมผส 3. การควบคมการทางานของกลามเนอ (Muscle Movement) การพด 4. เกยวของกบอารมณและความรสกนกคด (Emotion)

Olfactory Bulb เกยวของกบการดมกลนในปลาจะพฒนาด แตในมนษยสมองสวนนจะลดรปไป Hypothalamus 1. ควบคมอณหภมในรางกาย (Thermoregulation) และความเขมขนของเลอด

2. ควบคมความดนเลอด (Blood Pressure) และการเตนของหวใจ 3. ควบคมความตองการพนฐาน เชน การกระหายนา ความหว ความตองการทางเพศ 4. สรางฮอรโมนประสาท (Neurohormone) เชน ADH หรอ Oxytocin เปนตน

Thalamus ศนยรวบรวมกระแสประสาททเขามาในสมอง แลวกระจายไปยงสวนตางๆ ของสมอง (สตวเลยงลกดวยนม – สญญาณประสาทจาก Olfactory Receptor จะไมผานทาลามส)


สวนของสมอง บทบาทและหนาท Midbrain (optic lobe) สตวมกระดกสนหลงทมววฒนาการตา – เกยวของกบการมองเหน

มนษย – เกยวของกบการเคลอนไหวของลกตา และการเปด-ปดของรมานตา Cerebellum 1. ประสานงานการเคลอนไหวทละเอยดออนของรางกายใหราบรนและเทยงตรง

2. ควบคมการทรงตวของรางกาย Pons 1. ควบคมการเคยว การหลงนาลาย และการเคลอนไหวของใบหนา

2. ควบคมการหายใจ ทางานรวมกบสมองสวนเมดลลา 3. ทางผานของกระแสประสาทระหวาง Cerebrum, Cerebellum และไขสนหลง

Medulla oblongata 1. ควบคมการเตนของหวใจและความดนเลอด 2. ควบคมการหายใจ (Respiratory Center) 3. ควบคมการกลน การจาม การสะอก และการอาเจยน 4. บรเวณทไขวกนในการควบคมของสมองแตละซก

* กานสมอง (Brain Stem) ประกอบดวยเมดลลา พอนส และสมองสวนกลาง สมองสวนหลง (Hindbrain) ประกอบดวยเมดลลา พอนส และซรเบลลม

โครงสรางของสมองสวนตางๆ


ไขสนหลง (Spinal Cord) เปนสวนหนงของระบบประสาทสวนกลางทอยตอมาจากสมองสวนเมดลลา เรมตงแตกระดกสนหลงทคอขอแรก ไปจนถงกระดกสนหลงทบรเวณเอวคทสอง สวนปลายจะเรยวเลกลง เหลอเพยงเยอหมไขสนหลง บทบาทของไขสนหลงนอกเหนอจากการรบสญญาณแลวสงไปยงสมองเพอประมวลผลกอนจะนาสญญาณกลบมาสงการตอไปแลว ไขสนหลงยงมบทบาทตอการตอบสนองแบบรเฟลกซ (Spinal Reflex) ซงเปนการตอบสนองแบบทไมตองผานสมองใชเพยงแคไขสนหลงในการตอบสนองเทานน การตอบสนองแบบรเฟลกซทงายทสด คอ Knee-Jerk Reflex ซงอาศยเซลลประสาทเพยงสองเซลลเทานน คอ เซลลประสาทรบความรสก (Sensory neuron) บนปมประสาทรากบนไขสนหลง กบเซลลประสาทสงการ (Motor Neuron) นอกจากนยงมการตอบสนองแบบรเฟลกซอกแบบหนง คอ การดงมอหนของรอนหรอ การดงมอออกจากวตถทนททเกดอนตราย วงจรรเฟลกซสวนนจะประกอบดวยเซลลประสาท 3 เซลล คอ เซลลประสาทรบความรสก เซลลประสาทประสานงาน และเซลลประสาทสงการ ในการทาใหรางกายเกดการดงมอออกจากวตถทเปนอนตรายไดทนท ระบบประสาทรอบนอก (Peripheral Nervous System : PNS) เสนประสาทสมองของมนษยทง 12 ค สามารถแบงออกไดเปน 3 กลม ตามหนาท คอ 1. เสนประสาทสมองททาหนาทรบความรสก (Sensory Nerve) : เสนประสาทสมองคท I, II, VIII 2. เสนประสาทสมองททาหนาทสงการ (Motor Nerve) : เสนประสาทสมองคท III, IV, VI, XI, XII 3. เสนประสาทสมองททาหนาทรบความรสกและสงการ (Mixed Nerve) : เสนประสาทสมองคท V, VII, IX, X

ตารางสรปเสนประสาทสมองและหนาท C.N. เสนประสาทสมอง ชนดเสนประสาท บทบาทหนาท

I Olfactory Sensory การดมกลน II Optic Sensory การมองเหน III Oculomotor Motor การเคลอนไหวของลกตา IV Trochlear Motor การเคลอนไหวของลกตา V Trigeminal Mixed การรบรและตอบสนองของใบหนาและฟน VI Abducens Motor การเคลอนไหวของลกตา VII Facial Mixed การรบรส การหลงนาลาย การเคลอนไหวใบหนา VIII Auditory Sensory การไดยนเสยง การทรงตวของรางกาย IX Glossopharyngeal Mixed การรบรส การหลงนาลาย การควบคมการกลน X Vagus Mixed การรบรและตอบสนองของอวยวะในรางกาย XI Accessory Motor การเคลอนไหวของไหล XII Hypoglossal Motor การเคลอนไหวของลน

* เสนประสาทไขสนหลง (Spinal Nerve) ของมนษยม 31 ค


ระบบประสาทรอบนอก (Peripheral Nervous System) ความแตกตางของระบบประสาทซมพาเทตกและพาราซมพาเทตกสามารถสรปไดดงตารางตอไปน

ระบบประสาทแบบซมพาเทตก ระบบประสาทแบบพาราซมพาเทตก Preganglionic neuron สน Preganglionic neuron ยาว

Postganglionic neuron ยาว Postganglionic neuron สน Autonomic ganglion อยใกลระบบประสาทสวนกลาง Autonomic ganglion อยใกลหรออยในหนวยตอบสนอง สารสอประสาท Autonomic ganglion – Acetylcholine สารสอประสาททหนวยตอบสนอง – Norepinephrine

สารสอประสาท Autonomic ganglion – Acetylcholine สารสอประสาททหนวยตอบสนอง – Acetylcholine

ตอบสนองตอรางกายในภาวะเครยด ตอบสนองตอรางกายในภาวะพก การควบคมการทางานของระบบประสาท Sympathetic และ Parasympathetic จะแตกตางกนออกไปดงตาราง

หนวยปฏบตงาน ระบบประสาทซมพาเทตก ระบบประสาทพาราซมพาเทตก หวใจ เตนเรวและแรงขน เตนออนและชาลง

แรงดนเลอด เพมขน ลดลง รมานตา ขยาย หดตว

กระเพาะปสสาวะ คลายตวไมขบปสสาวะ หดตวขบปสสาวะ การทางานของกระเพาะและลาไส ลดลง เพมขน

กลามเนอเรยบรอบหลอดลมและขวปอด คลายตว หดตว ตอมหมวกไตชนใน กระตนการหลง Epinephrine -

ตอมเหงอ กระตนการหลงเหงอ - ตอมนาลาย สรางนาลายสวนขนเพม สรางนาลายสวนใสเพม

การทางานของระบบสบพนธ Ejaculation & Orgasm Erection

อวยวะรบสมผสและการรบความรสก (Sense Organs and Sensory Receptor) ในมนษยเซลลททาหนาทในการรบความรสกอาจอยในโครงสรางเฉพาะทเรยกวา อวยวะรบสมผส (Sense Organs) ตวอยางเชน เซลลรบแสงในชนเรตนาของตา หรอเซลลรบแรงกลภายในห เปนตน เซลลรบความรสก (Sensory Receptor) เหลานสามารถแบงออกไดเปนหลายกลม ตามชนดของสงเราทมากระตน ดงน 1. Mechanoreceptor – รบรพลงงานกลตางๆ และเปลยนใหอยในรปของกระแสประสาท 2. Photoreceptor – รบรพลงงานแสง และเปลยนใหอยในรปของกระแสประสาท 3. Chemoreceptor – รบรสารเคม และเปลยนใหอยในรปของกระแสประสาท 4. Thermoreceptor – รบรพลงงานความรอน และเปลยนใหอยในรปของกระแสประสาท


ห (Ear) หจดเปนอวยวะหลกทภายในม Mechanoreceptor ทงสวนทเกยวของกบการไดยนเสยงและการทรงตวของรางกาย โครงสรางหมนษยสามารถแบงออกไดเปน 3 สวน คอ 1. หสวนนอก (Outer Ear) ประกอบดวยใบห (Pinna) อยดานนอกสด เสยงจะเดนทางเขามาภายในรห (Auditory Canal) ดานในสดของหสวนนอกจะเปนเยอแกวห (Tympanic Membrane) ซงจะเปลยนพลงงานเสยงใหอยในรปของพลงงานกลโดยการสน ภายในรหจะมการสรางไขมน (Wax) ออกมาดกจบสงแปลกปลอม รวมถงปองกนการตดเชอ ซงเมอไขมนเหลานแหงลงจะกลายเปนขห 2. หสวนกลาง (Middle Ear) ประกอบดวยกระดกหสามชน คอ กระดกคอน (Malleus) อยตอจาก เยอแกวหโดยตรง กระดกทง (Incus) และกระดกโกลน (Stapes) อยตดกบหชนใน ซงเมอเยอแกวหเกดการสน กระดกทงสามชนนกจะสน และทาหนาทในการขยายของเสยงใหสงขนประมาณ 22 เทา กอนเขาสหชนในตอไป นอกจากนยงมสวนของทอยสเตเชยน (Eustachian tube) ทาหนาทในการปรบความดนของสวนทอยหลงเยอแกวหใหเทากบความดนบรรยากาศภายนอก 3. หสวนใน (Inner Ear) แบงออกเปนสองสวนหลกตามหนาทและการตอบสนอง คอ 3.1 สวนททาหนาทในการฟงเสยง ประกอบดวยทอคอเคลย (Cochlea) ซงขดเปนรปกนหอย ภายในมของเหลวทจะเกดการสนสะเทอนเมอมการเปลยนแปลงของแรงกลขน ทาใหของเหลวภายในเกดการหมนวนและทาใหเซลลรบความรสกชนดทมขน (Hair Cell) ทอยภายใน Organ of Corti เกดการเปลยนแปลงและสงสญญาณประสาทไปยงสมองไดผานทางเสนประสาทสมองคท VIII (Auditory Nerve) 3.2 สวนททาหนาทในการทรงตว ประกอบดวยทอ Semicircular Canal ซงเปนทอครงวงกลม 3 ทอทเรยงตวตงฉากกน ภายในมของเหลวทเรยกวา Endolymph อย เมอรางกายเกดการเปลยนแปลงตาแหนง สวนของ Endolymph จะเกดการเคลอนไหว และทาใหเซลลขนรบความรสก (Hair Cell) เกดการโบกพดขน ทาใหเกดการสงกระแสประสาทไปยงสมองไดผานทางเสนประสาทสมองคท VIII (Auditory Nerve)

โครงสรางของหสวนตางๆ ในมนษย


ตา (Eye) ตา (Eye) เปนอวยวะหลกทม Photoreceptor อยภายในสาหรบใชในการตรวจจบแสง โครงสรางของ ตามนษยประกอบดวย 3 ชนตามโครงสรางทางเนอเยอ คอ 1. ชนสเคลอรา (Sclera) – ชนทอยนอกสดของลกตา - ชนทมลกษณะเหนยวแขง ประกอบดวยเสนใยคอลลาเจนจานวนมาก - ดานหนาสดของชนสเคลอราจะมลกษณะใส เรยกวา กระจกตา (Cornea) - การผาตดเปลยนถายนยนตา คอ การลอกและเปลยนถายกระจกตา 2. ชนคอรอยด (Choroid) – ชนทอยตรงกลางของลกตา - ชนทมหลอดเลอดและเสนประสาทมาหลอเลยงจานวนมาก - บรเวณดานหนาจะมการเปลยนแปลงเปนมานตา (Iris) ซงมรงควตถอยทาใหเหนตาเปนสตางๆ

ตรงกลางเปนรทใหแสงเขาไปภายในลกตาได เรยกวา รมานตา (Pupil) ใชปรบปรมาณแสง 3. ชนเรตนา (Retina) – ชนทอยในสดของลกตา เปนบรเวณทมเซลลรบแสงอย - ประกอบขนจากเซลลทรบแสง (Photoreceptor) ซงม 2 ชนด คอ 1. เซลลรปแทง (Rod Cell) – ไวตอการรบแสงสวาง ถงแมจะอยในททมแสงนอย แตแยกสไมได 2. เซลลรปกรวย (Cone Cell) – ไวตอการรบแสงนอยกวา แตจะใชแยกความแตกตางของสได บรเวณ Fovea คอ บรเวณทแสงตกกระทบมากทสด เหนภาพชดทสด พบเฉพาะเซลลรปกรวย (Cone Cell) เทานน ขณะทบรเวณ Blind Spot คอ บรเวณทเมอแสงตกบรเวณนจะไมสามารถเหนภาพได เนองจาก ไมมเซลลรบแสงอยและเปนบรเวณมเสนประสาท เสนประสาทสมองคท II (Optic Nerve) อย ซง เสนประสาทสมองคนจะทาหนาทเกยวของกบการสงกระแสประสาทจากเซลลรบแสงไปยงสมอง

โครงสรางของตามนษย


การปรบปรมาณแสงทเขาสลกตาจะสามารถทาไดโดยการควบคมผานการเปลยนแปลงของขนาดรมานตา จากการทางานของกลามเนอเรยบสองชน โดยชนนอกจะเปนกลามเนอแนวรศม (Radial Muscle) และดานในจะเปนกลามเนอวง (Circular Muscle) ซงกลามเนอทงสองอนนจะทางานตรงขามกน ดงน - ถาแสงสวางภายนอกมาก รมานตาจะหดแคบลง เพอลดปรมาณแสงทเขาสชนเรตนาของตา กลามเนอวง (Circular Muscle) ทอยดานในหดตว กลามเนอแนวรศม (Radial Muscle) ทอย ดานนอกคลายตว - ถาแสงสวางภายนอกนอย รมานตาจะกวางขน เพอเพมปรมาณแสงทเขาสชนเรตนาของตา กลามเนอวง (Circular Muscle) ทอยดานในคลายตว กลามเนอแนวรศม (Radial Muscle) ทอยดานนอกหดตว

แผนภาพแสดงการปรบขนาดรมานตาในสภาวะแสงทตางกน โดยการทางานของกลามเนอเรยบ

การปรบรปรางของเลนสตาจะมผลตอการหกเหของแสงทเขามาภายในตาใหตกกระทบลงบนเรตนา (Retina) ไดอยางเหมาะสมโดยไมตกใกลหรอไกลเกนไป ดงนนเมอวตถอยในตาแหนงทตางกนออกไป เลนสจงตองมการปรบเปลยนรปราง ซงการเปลยนแปลงจะขนกบกลามเนอยดเลนส (Ciliary Muscle) ทอยทาง ดานนอกเรยงเปนวง และเอนยดเลนส (Suspensory Ligament) การเปลยนแปลงสรปไดดงน - เมอวตถอยใกล – เลนสจะตองโปงออกเพอปรบใหแสงตกใกลมากขน กลามเนอยดเลนส (Ciliary Muscle) จะหดตว ขณะทเอนยดเลนส (Suspensory Ligament) จะหยอน - เมอวตถอยไกล – เลนสจะตองแฟบแบนลงเพอปรบใหแสงตกไปไกลขน กลามเนอยดเลนส (Ciliary Muscle) จะคลายตว ขณะทเอนยดเลนส (Suspensory Ligament) จะตง


การปรบขนาดของเลนสเพอใหเหมาะสมกบตาแหนงของวตถ

การทางานของเซลลรบแสงรปแทง (Rod Cell) และเซลลรบแสงรปกรวย (Cone Cell) โครงสรางภายในเซลลรปแทง (Rod Cell) จะประกอบดวยแผนทมลกษณะคลายเหรยญเรยงซอนกนเปนตงๆ โดยเมมเบรนของแตละเหรยญจะประกอบดวยสารสมวงแดงทเรยกวา Rhodopsin ซงจะประกอบขนจากโปรตน Opsin อยรวมกบสารทเรยกวา เรตนาล (Retinal) ในสภาวะทไมมแสงเรตนาลจะอยในรปของ Cis-Retinal ซงจะอยรวมกบโปรตน Opsin ตามปกต แตเมอมแสงมากระตน โมเลกลของเรตนาลจะเปลยนไปอยในรปของ Trans-Retinal ซงจะแยกออกจากโปรตน Opsin และเกดการสงสญญาณไปยงเสนประสาทสมองคท II (Optic Nerve) เพอประมวลผลตอไป เมอไมมแสงโมเลกลของ Retinal จะเปลยนกลบและอยรวมกบโปรตน Opsin ใหกลบมาอยในรปของ Rhodopsin ใหมอกครง เซลลรปกรวย (Cone Cell) ในมนษยแบงออกไดเปน 3 ชนดตามแมสของแสง คอ เซลลรปกรวยทไวตอแสงสนาเงน เซลลรปกรวยทไวตอแสงสแดง และเซลลรปกรวยทไวตอแสงสเขยว การทเราสามารถเหนสตางๆ ไดมากกวา 3 ส เพราะเกดจากการตอบสนองทไมเทากนของเซลลรปกรวยแตละชนด ทาใหเกดการผสมรวมแสงเปนสตางๆ ขน

ตารางสรปความแตกตางของเซลลรปแทงและเซลลรปกรวย ลกษณะเปรยบเทยบ เซลลรปแทง (Rod Cell) เซลลรปกรวย (Cone Cell)

ความสามารถในการรบแสง ไวตอแสง ไมไวตอแสง ภาพทเกดขนจากการมองเหน ภาพไมมส ไมมรายละเอยดภาพ ภาพมสเหนรายละเอยดภาพ รงควตถภายใน โรดอปซน (Rhodopsin) ไอโอดอปซน (Iodopsin) ปรมาณทพบ 125 ลานเซลล / ตา 1 ขาง 4.5 ลานเซลล / ตา 1 ขาง ชนดของเซลลรบแสง 1 ชนด 3 ชนด ตามแมสของแสง

ตวอยางความผดปกตของการมองเหนสรปไดดงน 1. สายตาสน – แสงตกกระทบกอนถงชนเรตนา – ใชแวนสายตาททาจากเลนสเวา 2. สายตายาว – แสงตกกระทบหลงชนเรตนา – ใชแวนสายตาททาจากเลนสนน 3. สายตาเอยง – กระจกตามความโคงไมสมาเสมอ – ใชแวนสายตาททาจากเลนสทรงกระบอก 4. ตาบอดส – ความผดปกตจากเซลลรปกรวยของสบางชนด ทาใหแยกความแตกตางของสไดไมชดเจน


จมกและการดมกลน (Olfaction) การดมกลนของมนษยจะเกดขนในโพรงจมก โดยจะมเซลลทเรยกวา Olfactory Receptor Cell ทาหนาทในการเปน Chemoreceptor สาหรบตรวจจบโมเลกลของกลนตางๆ (ม cilia ยนออกมาเพอเพมประสทธภาพในการสมผสกบโมเลกลของกลน) กอนจะสงกระแสประสาทตอไปยงเสนประสาทสมองคท I (Olfactory Nerve) และสงไปยง Olfactory Bulb ตอไป

โครงสรางของจมกกบการดมกลน

ลนและการรบรส (Gustation) การรบรสของมนษยจะเกดขนทบรเวณลน โดยลนจะมสวนของปมรบรส (Papilla) จานวนมากทนนขนมา ภายในแตละปมรบรสจะประกอบไปดวยกลมเซลลทเรยงตวกนคลายกบกลบผลสม เรยกวา Taste Bud ซงภายใน Taste Bud นจะมเซลล Taste Cell ทาหนาทเปน Sensory Receptor ในการรบรสตางๆ ถาเปนรสเคม Taste Cell จะตรวจจบจาก Na+ รสหวานจะตรวจจบไดจากนาตาลโมเลกลเดยว รสเปรยวตรวจจบไดจาก H+ และรสขมจากสารบางอยาง เชน นโคตน เปนตน ดงนนจะเหนไดวาการรบรสของมนษยนนไมไดเปนไปตามแผนทแบงบรเวณลนเปนสวนตางๆ รบรสเฉพาะตางกนไป อยางทเคยเขาใจกนมานาน


โครงสรางของลน ปมรบรส และเซลลรบรส

ผวหนงและการรบสมผส ผวหนงนอกเหนอจากจะทาหนาทในการปกคลมผวแลวยงม Sensory Receptor ททาหนาทในการรบแรงกล (Mechanoreceptor) หลายชนด รวมถงม Thermoreceptor ทาหนาทในการรบอณหภมดวย โดยอาจจะเปนเพยงแคปลายประสาท (Free Nerve Ending) หรออาจจะพฒนาเปนโครงสรางเฉพาะ ตวอยางเชน Pacinian Corpuscle ทอยลกลงไปในผวหนงทาหนาทในการรบแรงกดลก ขณะทเดนไดรตของปลายประสาท (Free Nerve Ending) จะรบแรงกดเบาๆ เปนตน โครงสรางของตวรบแรงกล (Mechanoreceptor) ชนดตางๆ ดงภาพ

โครงสรางของ Mechanoreceptor ชนดตางๆ บนผวหนง


ตอมไรทอและฮอรโมน (Endocrine System and Hormones) ฮอรโมน (Hormone) เปนสารทสรางขนจากตอมไรทอและถกสงไปยงอวยวะเปาหมาย (Target Organ) ผานทางระบบหมนเวยนเลอด โดยตอมไรทอ (Endocrine Gland) คอ ตอมททาหนาทในการสรางฮอรโมน ไมมทอในการหลงสารออกนอกตอม แตจะมหลอดเลอดมาลอมรอบแทนเพอใหฮอรโมนทถกสรางขนสามารถเขาสกระแสเลอดและลาเลยงไปยงอวยวะตางๆ ได ตอมไรทอในรางกายสามารถแบงออกไดเปน 2 กลมหลก คอ 1. ตอมไรทอจาเปน (Essential Endocrine Gland) เปนตอมไรทอทรางกายไมสามารถขาดได ถาขาดจะทาใหเสยชวตในทนท ไดแก ตอมพาราไทรอยด ตอมหมวกไตชนนอก และตบออน 2. ตอมไรทอไมจาเปน (Nonessential Endocrine Gland) เปนตอมไรทอทเมอรางกายขาดจะไมเสยชวตในทนท แตอาจทาใหเกดความผดปกตและเสยชวตไดในภายหลง ตวอยางเชน ตอมใตสมอง ตอมหมวก-ไตชนใน ตอมไทรอยด และตอมไรทออนๆ ในรางกาย เปนตน ฮอรโมนสามารถแบงออกไดเปน 3 กลมหลกตามโครงสรางทางชวเคม คอ 1. ฮอรโมนทเปนอนพนธของกรดอะมโน ตวอยางเชน ฮอรโมนไทรอกซน เอพเนฟรน และนอรเอพเนฟรน 2. ฮอรโมนทเปนเพปไทดขนาดใหญ ตวอยางเชน ADH ออกซโทซน อนซลน กลคากอน 3. ฮอรโมนทเปนลพด (สเตยรอยด) ตวอยางเชน ฮอรโมนจากตอมหมวกไตชนนอก ฮอรโมนเพศ ฮอรโมนทเปนพวก Steroid และฮอรโมนไทรอกซน จะแพรผานเยอหมเซลลโดยตรงและเขาไปจบกบตวรบ (Receptor) ทอยภายในเซลล ขณะทฮอรโมนขนาดใหญอนๆ จะไมสามารถแพรผานเยอหมเซลลไดโดยตรงจะตองจบกบตวรบทอยบนเยอหมเซลล (Membrane Receptor) แลวจงเกดการสงสญญาณทาใหเซลลตอบสนองไดตอไป ความผดปกตของฮอรโมนสามารถเกดไดจาก 3 สาเหตหลก คอ 1. การหลงฮอรโมนออกจากตอมไรทอนอยกวาปกต (Hyposecretion) 2. การหลงฮอรโมนออกจากตอมไรทอมากกวาปกต (Hypersecretion) 3. การหลงฮอรโมนออกจากตอมไรทอปกต แตเกดความผดปกตทตวรบบนอวยวะเปาหมาย ตวอยางเชน โรคเบาหวานชนดท II (Type II Diabetes Mellitus)

ตารางสรปความผดปกตของรางกายทเกดจากการหลงฮอรโมนผดปกต ฮอรโมน การหลงฮอรโมนนอยเกนไป การหลงฮอรโมนมากเกนไป

Growth hormone Dwarfism (เดก)

Simmon’s disease (ผใหญ) Gigantism (เดก)

Acromegaly (ผใหญ) Cortisol Addison’s disease Cushing’s syndrome

Thyroxine Cretinism (เดก)

Myxedema (ผใหญ) - คอพอก Toxic goiter (คอพอกเปนพษ)

Insulin เบาหวาน (Diabetes mellitus) Hypoglycemia (นาตาลในเลอดตา) PTH (parathormone) Hypoparathyroidism Hyperparathyroidism ADH เบาจด (Diabetes insipidus) -


ตอมไรทอและอวยวะในรางกายทมการผลตและหลงฮอรโมน

บทบาทและหนาทของตอมไรทอและฮอรโมนตางๆ ในรางกาย

ตอมไรทอและฮอรโมน อวยวะเปาหมาย บทบาทและหนาท

ไฮโพทาลามส Releasing Hormone Inhibiting Hormone

ตอมใตสมองสวนหนา

ควบคมการหลงฮอรโมนของตอมใตสมองสวนหนา

ไฮโพทาลามส (ผลตฮอรโมน) ตอมใตสมองสวนหลง (หลง) Oxytocin Antidiuretic hormone (ADH)

มดลก ตอมนานม ไต (Collecting Ducts)

*ฮอรโมนประสาท (Neurohormone) กระตนการบบตวของมดลกขณะคลอด กระตนการหลงนานมเขาสทอนานม กระตนการดดนากลบททอหนวยไต



ตอมใตสมองสวนหนา Growth hormone (GH) Prolactin Thyroid-stimulating hormone (TSH) Adrenocorticotropic hormone (ACTH) Gonadotropic hormone FSH (follicle stimulating

hormone) LH (Luteinizing hormone)

สวนตางๆ ของรางกาย ตอมนานม ตอมไทรอยด ตอมหมวกไตชนนอก เพศหญง - รงไข เพศชาย – หลอดสรางอสจในอณฑะ เพศหญง - รงไข เพศชาย - อณฑะ

กระตนการเจรญเตบโตของกระดก กระตนการเตบโต โดยเพมการสงเคราะหโปรตน กระตนการเพมระดบนาตาลในเลอด กระตนการสลายไขมน กระตนการผลตนานม (Lactation) กระตนการเจรญของเตานม กระตนการหลงฮอรโมนจากตอมไทรอยด กระตนการเพมขนาดของตอมไทรอยด กระตนการหลงฮอรโมนคอรตซอล (Cortisol) จากตอมหมวกไตชนนอก (Adrenal cortex) กระตนการเจรญของเซลลฟอลลเคล (Follicular cell) กระตนการสรางและหลงฮอรโมนอสโตรเจน (Estrogen) จากรงไข กระตนการสรางเซลลอสจ (Spermatogenesis) กระตนการตกไขในรอบเดอน (Ovulation) กระตนการเจรญของคอรปส ลเทยม (Corpus Luteum) กระตนการสรางและหลงฮอรโมนอสโตรเจน (Estrogen) และฮอรโมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) กระตนการสรางและหลงฮอรโมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone)



ตอมไทรอยด Thyroxine (T4) and Triiodothyronine (T3) Calcitonin

สวนตางๆ ของรางกาย กระดก ไต (ทอหนวยไต)

กระตนอตราเมแทบอลซมภายในรางกาย กระตนการเกดเมแทบอลซมของคารโบไฮเดรต โปรตน และไขมน ลดระดบ Ca2+ ในเลอด โดยการยบยงการสลาย Ca2+ จากกระดก ลดระดบ Ca2+ ในเลอด โดยการยบยงการดดกลบ Ca2+ จากหนวยไต

ตอมพาราไทรอยด Parathyroid hormone

กระดก ไต และลาไสเลก

เพมระดบ Ca2+ ในเลอด โดยการกระตนการสลาย Ca2+ จากกระดก เพมระดบ Ca2+ ในเลอด โดยการกระตนการดดซม Ca2+ กลบทไต เพมระดบ Ca2+ ในเลอด โดยการกระตนการดด Ca2+ จากลาไสเลก

Islets of Langerhans Insulin Glucagon

สวนตางๆ ของรางกาย ตบ

ลดระดบนาตาลกลโคสในเลอด เพมระดบนาตาลกลโคสในเลอด

ตอมหมวกไตชนใน Epinephrine and Norepinephrine

กลามเนอลาย กลามเนอหวใจ หลอดเลอด ตบ เนอเยอสะสมไขมน

ชวยทาใหรางกายตอบสนองตอความเครยดระยะสนได เพมอตราการเตนของหวใจ ความดนเลอด และ metabolic rate กระตนการสลายไขมน (lipolysis) กระตนการเพมระดบนาตาลกลโคสในเลอด



ตอมหมวกไตชนนอก Mineralocorticoids (aldosterone) Glucocorticoids (cortisol) Sex Hormone (androgen)

หนวยไต สวนตางๆ ของรางกาย สวนตางๆ ของรางกาย

รกษาสมดลความเขมขนของโซเดยมและโพแทสเซยม กระตนการดด Na+ กลบททอหนวยไต กระตนการขบ K+ ออกจากรางกายททอหนวยไต เพมระดบนาตาลกลโคสในเลอด กระตนการสลายไขมน (Lipolysis) กระตนการสลายโปรตนและการนากรดอะมโนไปใชภายในเซลล ชวยทาใหรางกายตอบสนองตอความเครยดระยะยาวได ควบคมการทางานของระบบสบพนธ แตมบทบาทเลกนอย

ตอมไพเนยล Melatonin

ไฮโพทาลามส

เกยวของกบนาฬกาชวต (Biological Clock) ยบยงการเจรญเตบโตของระบบสบพนธในมนษย เกยวของกบการเปลยนสผวในสตวมกระดกสนหลง บางชนด

รงไข Estrogen (estradiol) Progesterone

สวนตางๆ ของรางกายและมดลก มดลก

ทาใหเกดการเจรญและพฒนา Sex Characteristics ในเพศหญง กระตนการสรางเนอเยอในมดลกสาหรบการตงครรภ กระตนการเจรญของเตานม (Breast Development) กระตนการเขาสวยสาว (Female Puberty) กระตนการสรางตวของเนอเยอในมดลกสาหรบการตงครรภ



อณฑะ Testosterone

สวนตางๆ ของรางกาย สวนของระบบสบพนธ

ทาใหเกดการเจรญและพฒนา Sex Characteristics ในเพศชาย กระตนการสรางเซลลสบพนธเพศผ (Spermatogenesis) กระตนการเขาสวยหนม (Male Puberty)

รก (placenta) Estrogen Human Chorionic Gonadotropin (hCG)

โครงสรางระบบสบพนธเพศหญง รก (Placenta)

กระตนการสรางเนอเยอในผนงมดลกเพอรกษาสภาพใหเหมาะสมกบการตงครรภ รกษาโครงสรางของคอรปสลเทยม (Corpus Luteum) ขณะตงครรภ


การสบพนธและการเจรญในสตว

การสบพนธ (Reproduction) เปนการเพมจานวนของสงมชวตชนดเดยวกน สามารถเกดขนได 2 แบบ คอ การสบพนธแบบไมอาศยเพศ (Asexual Reproduction) และ การสบพนธแบบอาศยเพศ (Sexual Reproduction)

ขอเปรยบเทยบ การสบพนธแบบไมอาศยเพศ การสบพนธแบบอาศยเพศ

จานวนของสงมชวตทใหกาเนด พอ/แมเพยงตวเดยว พอและแม (Parents) กระบวนการสรางเซลลสบพนธ

ไมม (ยกเวน Parthenogenesis) ม

ลกษณะทางพนธกรรมของลก เหมอนกบสงมชวตทใหกาเนด มความแปรผนทางพนธกรรม การปฏสนธ ไมม ม

ขอด การเพมจานวนเกดขนได

อยางรวดเรว ลกทเกดขนอยในสภาพแวดลอม

ทมการเปลยนแปลงมากได

ขอเสย สตวตองอยในสภาพแวดลอม ทมการเปลยนแปลงเลกนอย

ตองใชพลงงานในการสบพนธมาก

การสบพนธแบบไมอาศยเพศ (Asexual Reproduction) 1. การเพมจานวนออกเปนสอง (Binary Fission) เปนการเพมจานวนจากเซลลทใหกาเนด 1 เซลลเปนเซลลลกสองเซลลทมขนาดเทากน ตวอยางเชน การแบงตวออกเปนสองในอะมบา พารามเซยม 2. การแตกหนอ (Budding) เปนการเพมจานวนโดยการสรางเซลลลกออกมาจากพอ/แม โดยหนอ (Bud) ทเกดขนจะมขนาดเลกกวา ตวอยางเชน การแตกหนอของไฮดรา 3. การงอกใหม (Regeneration) เปนการทชนสวนของรางกายเกดการขาดออกไปแลวมการพฒนาเปนสงมชวตตวใหมได ตวอยางเชน การงอกใหมในพลานาเรย การงอกใหมในดาวทะเล 4. การเกดพารทโนเจเนซส (Parthenogenesis) เปนการเจรญของเซลลไข (Egg : n) เปนตวเตมวยไดโดยทไมตองไดรบการปฏสนธจากเพศผ ตวอยางเชน การเกด Parthenogenesis ในผง โดยถาไขเจรญแบบ Parthenogenesis จะไดเปนผงเพศผ (Drone) แตถาไขไดรบการผสมกบ sperm กจะเจรญไปเปนผงงานเพศเมย (Worker) และถาผงเพศเมยเหลานไดรบฮอรโมนทเหมาะสมกอาจจะพฒนาไปเปนราชนผง (Queen) ไดตอไป สตวไมมกระดกสนหลงหลายชนดจะมอวยวะของทงสองเพศในตวเดยวกน เรยกวา กะเทย (Hermaphrodite) อยางไรกตามสตวเหลานจะมแนวโนมในการเกดการปฏสนธขามตว (Cross Fertilization) เพอเพมความหลากหลายทางพนธกรรมใหกบลกทเกดขน ยกเวนในกลมของพยาธตวตดทจะสามารถเกดการปฏสนธในตวเองได (Self Fertilization)


การสบพนธแบบอาศยเพศ (Sexual Reproduction) การปฏสนธ (Fertilization) เปนกระบวนการรวมกนของเซลลสบพนธเพศผและเซลลสบพนธเพศเมย ซงม 2 รปแบบหลก คอ 1. การปฏสนธภายนอกรางกาย (External Fertilization) สตวจะมการปลอยเซลลสบพนธออกมาภายนอก และมการปฏสนธเกดขนภายนอกรางกาย พบไดเฉพาะในสตวทอยในนา 2. การปฏสนธภายในรางกาย (Internal Fertilization) สตวเพศผจะมการปลอยเซลลสบพนธเขาไปผสมกบเซลลสบพนธเพศเมยในรางกาย พบไดในปลากระดกออนบางชนด และสตวมกระดกสนหลงทอยบนบกสวนใหญ

การสรางเซลลสบพนธ (Gametogenesis)

การสรางเซลลสบพนธเพศผ (Spermatogenesis) และเพศเมย (Oogenesis)


โครงสรางของระบบสบพนธเพศชาย (Male Reproductive System) ระบบสบพนธเพศชายประกอบดวยสวนตางๆ ดงน 1. อณฑะ (Testis) โครงสรางทเปนอวยวะหลกในการสรางอสจและการสรางฮอรโมนเพศชาย โดยอณฑะจะอยภายในถงหมอณฑะ (Scrotum) ซงทาหนาทชวยในการปรบอณหภมภายในอณฑะใหคงทเหมาะสมตอการสรางอสจ (อณหภมในอณฑะตากวาอณหภมรางกายเลกนอย) ภายในอณฑะประกอบดวยสวนตางๆ ดงน 1.1 หลอดสรางอสจ (Seminiferous Tubule) ทอขนาดเลกขดอย ภายในประกอบดวยเซลลตางๆ ดงน - เซลลทเกยวของกบการสรางเซลลอสจ - เซลลเซอรโทไล (Sertoli Cell) เปนเซลลพเลยง - เซลลเลยดก (Leydig Cell หรอ Interstitial Cell) เปนเซลลทสรางฮอรโมน Testosterone 1.2 หลอดเกบอสจ (Epididymis) บรเวณทเกบพกอสจและกระตนการทางานของเซลลอสจ 2. ทอนาอสจ (Vas Deferens) – ทอททาหนาทในการนาอสจใหเคลอนไปยงภายนอกรางกาย 3. ตอมตางๆ ภายในระบบสบพนธเพศชาย มดงน 3.1 ตอมสรางนาเลยงอสจ (Seminal Vesicle) ทาหนาทสรางและหลงของเหลวทมสเหลองออน ประกอบดวยเมอก วตามนซ กรดอะมโน นาตาล Fructose ซงจดเปนแหลงพลงงานของเซลลอสจ 3.2 ตอมลกหมาก (Prostate Gland) ทาหนาทสรางและหลงของเหลวทมสมบตเปนเบส เพอทาใหชองคลอดของเพศหญงซงมสภาพเปนกรดเปลยนสภาพเปนกลาง 3.3 ตอมคาวเปอร (Cowper’s Gland) หรอ Bulbourethral Gland ทาหนาทสรางและหลงของเหลวใสกอนการหลงจรง (Pre-Ejaculate Fluid) สารนจะทาหนาทลดความเปนกรดภายในทอปสสาวะของผชาย หลอลนทอปสสาวะซงของเหลวทหลงออกมาพรอมของเหลวจากตอมนอาจจะมเซลลอสจอยดวย 4. องคชาต (Penis) เปนอวยวะหลกทเกยวของกบการมเพศสมพนธซงจะใชในการสอดใสเขาไปในชองคลอดเพอใหอสจสามารถเคลอนเขาไปปฏสนธได ภายในองคชาตจะประกอบดวยทอรวมระหวางทอปสสาวะและทออสจ (Urethra) องคชาตจะเกดการแขงตวเมอมเลอดเขาไปคงสะสมในชนกลามเนอทมลกษณะคลายฟองนา

โครงสรางของระบบสบพนธเพศชาย (Male Reproductive System)


โครงสรางของระบบสบพนธเพศหญง (Female Reproductive System) ระบบสบพนธเพศหญงประกอบดวยสวนตางๆ ดงน (โครงสรางภายใน) 1. รงไข (Ovary) เกยวของกบการสรางไขและการสรางฮอรโมนเพศหญง (เทยบไดกบอณฑะ) 2. มดลก (Uterus) เกยวของกบการฝงตวของเอมบรโอ โดยเอมบรโอจะเขามาฝงตวทผนงมดลกชนใน (Endometrium) ถาหากไมมการปฏสนธเกดขนผนงมดลกชนในจะเกดการหลดลอกออกมาเปนประจาเดอน 3. ทอนาไข (Oviduct) หรอปกมดลก (Uterine Tube) บรเวณทเกดการปฏสนธขนและนาพาไขหรอเอมบรโอมาฝงตวทบรเวณมดลก โดยจะมเซลลทมซเลยคอยโบกพด 4. ปากมดลก (Cervix) บรเวณมดลกตอนลางทตดกบชองคลอด มลกษณะเปนปากแคบเขาหากน 5. ชองคลอด (Vagina) สวนปลายสดของระบบสบพนธเพศหญง บรเวณทรองรบการสอดใสขององคชาต

โครงสรางและสวนประกอบตางๆ ของมดลก

โครงสรางของระบบสบพนธเพศหญง


ฮอรโมนกบระบบสบพนธเพศหญง การทางานของฮอรโมนในระบบสบพนธเพศหญงจะมความสลบซบซอนมากกวาในเพศชาย เนองจากในเพศหญงจะมรอบเดอน (Menstruation) ซงเกดจากการทางานรวมกนของฮอรโมน 5 ชนด คอ GnRH, FSH, LH, Estrogen และ Progesterone อยางมรปแบบทสมพนธกน โดยผหญงจะเรมมประจาเดอนครงแรก (Menarche) เมออายประมาณ 11-12 ป หลงจากนนจะมประจาเดอนไปเรอยๆ จนอายประมาณ 50 ป ประจาเดอนจะหมดไปแลวเขาสระยะวยทอง (Menopause) รอบเดอนของผหญงจะเรมตนจากการทสมองสวนไฮโพทาลามสหลงฮอรโมน GnRH ออกมากระตนตอมใตสมองสวนหนาใหสรางและหลงฮอรโมน FSH ออกมา ซงฮอรโมน FSH นจะไปกระตนเซลลฟอลลเคล (Follicle) ทอยรอบเซลลไขใหเกดการพฒนาขน เมอเซลลฟอลลเคลเจรญมากขนเซลลเหลานจะสรางฮอรโมนเอสโตรเจน (Estrogen) ออกมาเพมขน จนกระทงสงเพยงพอทจะไปกระตนตอมใตสมองสวนหนาใหหลงฮอรโมน LH ออกมา ซงปรมาณ LH ทสงมากนกจะทาใหเซลล Secondary Oocyte หลดออกจากรงไข เกดการตกไข (Ovulation) ขน หลงจากทไขตกไปแลว สวนของเซลลฟอลลเคลเดมจะเปลยนไปเปนกลมเนอเยอสเหลองทเรยกวา คอรปสลเทยม (Corpus Luteum) ซงจะทาหนาทในการสรางและหลงฮอรโมน Progesterone และ Estrogen โดยฮอรโมนทงสองชนดนจะกระตนการเจรญของเยอบผนงมดลกชนใน (Endometrium) ถาหากไขหลดออกไปแตไมไดรบการปฏสนธ สวนของ Corpus Luteum จะฝอไป และทาใหเยอบผนงมดลกชนในเกดการหลดลอกออกไปกลายเปนประจาเดอน (Menstruation) และมการเจรญของเซลลฟอลลเคลใหมอกครง

การเปลยนแปลงของระดบฮอรโมนเพศหญงกบการเจรญของไขและเยอบผนงมดลกในรอบเดอน


การเจรญของสตว (Animal Development) การเจรญของสตวประกอบดวย 4 กระบวนการ คอ 1. การแบงเซลล (Cell Division) – การเพมจานวนเซลลสาหรบการเจรญของเอมบรโอ 2. การขยายขนาดของเซลล (Cell Expansion) 3. การเปลยนแปลงรปรางของเซลลเพอทาหนาทเฉพาะ (Cell Differentiation) 4. การรวมกลมกนของเซลลเพอสรางเปนเนอเยอและอวยวะ (Morphogenesis) ขนตอนของการเจรญในสตวประกอบดวยขนตอนยอยๆ ดงน 1. การปฏสนธ (Fertilization) เปนกระบวนการรวมกนของเซลลสบพนธเพศผและเซลลสบพนธ เพศเมย เซลลไขทไดรบการปฏสนธ (Fertilized Egg) เรยกวา ไซโกต (Zygote) ถาไซโกตเรมแบงเซลลจะถอวาไดเขาสระยะเอมบรโอ (Embryo) 2. การคลเวจ (Cleavage) เปนการเพมจานวนเซลลของไซโกตจากการแบงเซลลแบบไมโตซส ทาใหมจานวนเซลลมากขน แตขนาดของเซลลจะลดลง สงผลใหขนาดเอมบรโอโดยรวมมขนาดเทาเดม เนองจากเซลลแตละเซลลไมมการขยายขนาดของเซลลในมนษย เมอเอมบรโอเขาสระยะคลเวจจะเกดการแบงเซลลจานวนมาก เกดเปนเอมบรโอทมลกษณะคลายลกนอยหนา เรยกวา มอรลา (Morula) 3. การบลาสทเลชน (Blastulation) เปนกระบวนการทเซลลของเอมบรโอมการจดเรยงตวเปนชนอยรอบนอก ตรงกลางมลกษณะเปนชองทมของเหลวบรรจอย เรยกวา Blastocoel สาหรบใหเซลลสามารถเกดการเคลอนทไดในมนษยเอมบรโอทอยในระยะบลาสทลาจะเรยกวา Blastocyst ซงเปนระยะทเกดการฝงตวในผนงมดลกชนใน (Endometrium) 4. การแกสทรเลชน (Gastrulation) เปนกระบวนการทเซลลในเอมบรโอมการจดเรยงเปนชนตางๆ (Germ Layers) 3 ชน คอ ชนเอกโตเดรม (Ectoderm) ชนมโซเดรม (Mesoderm) และชนเอนโดเดรม (Endoderm) ตามลาดบ จากดานนอกเขาสดานใน ซงชนเนอเยอแตละชนนจะมการพฒนาเปลยนเปนอวยวะตางๆ ในรางกาย ดงตาราง

ชนเนอเยอ อวยวะและเนอเยอทเจรญเมอเปนตวเตมวย

ชนเอกโตเดรม (Ectoderm) ชนหนงกาพราของผวหนง เซลลเยอบผวในปากและทวารหนก ระบบประสาท กระจกตาและเลนสตา เซลลรบความรสกในผวหนง

ชนมโซเดรม (Mesoderm) ระบบโครงกระดกและกลามเนอ ระบบหมนเวยนเลอด ระบบขบถาย ระบบสบพนธ (ยกเวนเซลลทเกยวของกบการสรางเซลลสบพนธ) เยอบชองตางๆ

ชนเอนโดเดรม (Endoderm) เซลลบผวในระบบทางเดนอาหารและระบบทางเดนหายใจ ตบ ตบออน ตอมไทรอยดและตอมพาราไทรอยด ตอมไทมส ทอปสสาวะ กระเพาะปสสาวะ และระบบสบพนธ


การเคลอนทของเซลลในระยะแกสตรลา จะนาไปสการพฒนาชองภายในทเรยกวา Archenteron (ซงจะเจรญตอไปเปนทอระบบทางเดนอาหาร) บรเวณชองเปดของ Archenteron นจะเรยกวา Blastopore ซงใชในการจาแนกสตวออกเปนกลม protostome และ deuterostome 5. ออรแกโนเจเนซส (Organogenesis) เปนกระบวนการทเนอเยอทง 3 ชนของเอมบรโอมการเปลยนแปลงเปนอวยวะตางๆ ระบบแรกทมการพฒนา คอ ระบบประสาท (Nervous System)

แผนภาพสรปการเจรญและวงชวตของกบ

สตวกลมแอมนโอต (Amniotes) คอ สตวมกระดกสนหลงกลมทมการสรางโครงสรางพเศษสาหรบหอหมตวออน (Extraembryonic Membrane) ไดแก สตวเลอยคลาน สตวปก สตวเลยงลกดวยนม ซงมโครงสรางหลายอยางทพฒนาขน สามารถสรปดงน 1. ถงไขแดง (Yolk Sac) ภายในบรรจไขแดง (Yolk) ซงถกใชเปนอาหารเลยงตวออนขณะเจรญอยภายในไข 2. ถงนาครา (Amnion) ภายในมของเหลวบรรจ เรยกวา นาครา (Amniotic Fluid) ทาหนาทในการปองกนการกระทบกระเทอนและปองกนไมใหเอมบรโอแหงจนเกดการขาดนาขน 3. ถงแอลแลนทอยส (Allantois) เปนสวนทอยชดตดกบคอเรยน พรอมกบมหลอดเลอดฝอยอยโดยรอบ ทาหนาทในการเกบของเสยประเภทกรดยรกเอาไว รวมถงเกยวของการแลกเปลยนแกส 4. คอเรยน (Chorion) เปนเมมเบรนสวนทอยนอกสดและอยตดกบเปลอกไขทาหนาทในการแลกเปลยนแกส 5. เปลอกไข (Shell) ชวยในการปองกนอนตรายและปองกนการสญเสยนาของเซลลไข


โครงสรางของ Extraembryonic Membrane ในสตวมกระดกสนหลงกลม Amniotes

ขอควรทราบเพมเตมเกยวกบการเจรญในมนษย - การปฏสนธของมนษยจะเกดขนทบรเวณทอนาไข (Oviduct) หรอปกมดลก เมอเกดการปฏสนธไซโกต จะเกดการคลเวจเพมจานวนเซลลเปนมอรลา และบลาสทลาตามลาดบ ในประมาณวนท 7 เอมบรโอในระยะ Blastula (เรยกวา Blastocyst) จะมการสรางถงคอเรยนขนลอมรอบ และเกดการฝงตวทผนงมดลกชนใน โดยสวนของ Trophoblast จะมการเจรญตอไปเปนรก (Placenta) ถาเอมบรโอไปฝงตวทบรเวณอนนอกจากมดลกถอวาเปนการทองนอกมดลก ซงอาจจะเปนอนตรายกบแมได - รก (Placenta) เปนโครงสรางทเกดขนจากถงคอเรยน (Chorion) ของลกและเนอเยอของผนงมดลกชนในของแม ทาหนาทเกยวของกบการแลกเปลยนแกส สารอาหาร และของเสยตางๆ นอกจากนรกยง ทาหนาทในการสรางฮอรโมน hCG (Human Chorionic Gonadotropin) ทจะรกษาสภาพของ Corpus luteum ใหคงอย สาหรบการสรางฮอรโมน Progesterone และ Estrogen เพอปองกนไมใหผนงมดลกชนในหลดออกไปเมอเอมบรโอฝงตวแลว - เมอเอมบรโอมอายประมาณ 8 สปดาหจะมการพฒนาอวยวะตางๆ จนครบ เรยกเอมบรโอตงแตระยะ 8 สปดาหขนไปวา ฟตส (Fetus)

การปฏสนธและเอมบรโอในระยะแรกของมนษย


แนวขอสอบ เรอง การประสานงานในรางกาย จงเลอกคาตอบทถกตองทสด 1. เมอเซลลประสาทถกกระตน เหตการณแรกทเกดขนคอขอใด 1) เกดแอกชนโพเทนเชยล 2) เกดการหลงสารสอประสาท 3) Na+ ไหลเขาไปในเซลล 4) K+ ไหลออกนอกเซลล 2. ขอใดไมถกตอง ก. เสนประสาทสมองคท 1 ของคน ทาหนาทรบความรสกจากจมก ข. ออพตกโลบของคนไมไดทาหนาทรบรการมองเหนโดยตรง ค. เซรเบลลมเปนสวนของกานสมอง ทาหนาทควบคมการทรงตว ง. เมดลลาออบลองกาตา ทาหนาทรวมกบพอนส ในการควบคมอณหภมของรางกาย 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก. และ ง. 3. ภาวะทม Ca2+ ในเลอดสงจะมผลใหเกดเหตการณใด ก. กระตนการหลงพาราทอรโมน

ข. กระตนการหลงแคลซโทนน ค. ลดอตราการดดซม Ca2+ จากลาไสเขาสหลอดเลอดฝอย ง. เพมอตราการดดซม Ca2+ จากลาไสเขาสหลอดเลอดฝอย

1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก. และ ง. 4. ขอความใดไมเปนจรง ก. โดยทวไปผชายไมสามารถสรางฮอรโมนเพศหญงได

ข. ตอมใตสมองสวนหลงเปนตอมไรทอทไมไดสรางฮอรโมน ค. ฮอรโมนจากตอมไพเนยลของคนหลงมากในทมด ง. คนทไมไดรบไอโอดนตดตอกนเปนเวลานาน อาจเกดโรคคอหอยพอกและตาโปน

1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก. และ ง. 5. ขอความใดไมถกตอง 1) กระบวนการสรางเซลลไข เรมตงแตเปนทารกในครรภ 2) การตกไข หมายถง การทโอโอไซตระยะทสองหลดจากฟอลลเคลเขาสทอนาไข 3) หลงจากปฏสนธ จะไดไซโกตซงเคลอนทไปฝงตวทผนงมดลกทนท 4) รก ประกอบดวยเนอเยอชนเอนโดมเทรยมของแมและคอเรยนของลก


6. ลกษณะการเจรญเตบโตของเอมบรโอของคน ขอใดถกตอง 1) เอมบรโอทเคลอนทมาฝงตวทผนงมดลก อยในระยะแกสทรลา 2) เมอเอมบรโอฝงตวทผนงมดลกแลว จะสรางถงคอเรยนลอมรอบซงถงนจะเปนสวนของรก 3) เมอเอมบรโออายได 8 สปดาห แขนและขาจงเรมปรากฎชดเจน 4) เอมบรโออายประมาณ 3 เดอน มอวยวะทกอยางครบ เรยกวา ฟตส 7. จดบอดหมายถงบรเวณใดของเรตนา 1) บรเวณทไมมเซลลรปกรวย 2) บรเวณทไมมเซลลรปแทง 3) บรเวณทไมมเซลลรบแสง 4) บรเวณทแสงตกไมถง 8. สตวในขอใดทระยะเอมบรโอมการสรางถงแอลแลนทอยสและถงนทาหนาทอะไร 1) กบ แลกเปลยนแกสกบภายนอก 2) ไก เกบสะสมอาหารและของเสยพวกกรดยรก 3) กบ เกบสะสมอาหารและแลกเปลยนแกส 4) ไก แลกเปลยนแกสและเกบของเสยพวกกรดยรก 9. คาในขอใดมความเกยวของกนนอยทสด 1) ตอมพาราไทรอยด แคลเซยม กระดก 2) ตอมใตสมองสวนหลง โพรเจสเทอโรน มดลก 3) ลาไสเลก ซครทน ตบออน 4) ตอมหมวกไต แอลโดสเตอโรน ไต 10. สมองสวนใดของคน เมอถกทาลายแลวมผลทาใหการควบคมการหายใจผดปกต

ก. เมดลลาออบลองกาตา ข. พอนส ค. เซรบรม

1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ข. และ ค. 4) ก., ข. และ ค. 11. มานตา เปนสวนใดของนยนตาคน 1) สเคลอรา 2) เรตนา 3) โครอยด 4) กลามเนอยดเลนส 12. การทางานและการหลงสารสอประสาทของระบบประสาทอตโนวตชนดซมพาเทตกในขอใดถกตอง ก. นาคาสงกระตนตอมนาลายใหหลงนาลาย ข. นาคาสงใหกระเพาะปสสาวะบบตว ค. เซลลประสาทกอนไซแนปส หลงแอซตลโคลนมายงเซลลประสาทหลงไซแนปส ง. เซลลประสาทหลงไซแนปส หลงนอรเอพเนฟรนมาควบคมการบบตวของกลามเนอหวใจ 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก. และ ง.


13. กระบวนการในขอใด ทาใหไดเซลลใหมซงมจานวนชดของโครโมโซมเทาเซลลเดม 1) Fertilization, Binary Fission 2) Regeneration, Mitosis 3) Conjugation, Parthenogenesis 4) Mitosis, Meiosis 14. ขอใดกลาวถงโครงสรางและการทางานขององคประกอบของอวยวะรบความรสกของคนไดถกตอง ก. กระจกตาเปนสวนของผนงลกตาชนโครอยด ทาหนาทชวยหกเหแสงผานเลนสตา ข. การรบรสเกดจากการกระตนเซลลรบรสในตมรบรส ซงจะเกดกระแสประสาทไปตามเสนประสาท

สมองคท 7 และ 9 จนถงสมอง ค. หนวยรบความรสกเจบปวด เปนปลายประสาทเดนไดรตทแทรกอยในชนหนงกาพรา ง. ทอยสเตเชยน เชอมระหวางหสวนกลางและคอหอย ทาหนาทปรบความดนอากาศระหวาง

หสวนกลาง และหสวนในใหเทากน 1) ก. และ ข. 2) ข. และ ค. 3) ค. และ ง. 4) ก., ค. และ ง. 15. จากกราฟ Action Potential ของเซลลประสาท ตองกระตนเซลลประสาทดวยความแรงเทาใดจงจะเกด

Action Potential หรอการสงกระแสประสาทขนได

Memb

rane p

otenti

al, V m (m

V)

1

23

4

5

+50

0

เวลา (ms)0 1 2 3 4 5

0

-50-70-90

1) 70 mV 2) 50 mV 3) 40 mV 4) 20 mV 16. อวยวะในขอใดมเซลลทาหนาทเปนสวนหนงของระบบประสาท 1) ตบออน 2) ตอมหมวกไต 3) ตอมพาราไทรอยด 4) ตอมใตสมองสวนหนา 17. ขอใดเปนสงจาเปนสาหรบการหลงสารสอประสาททปลายแอกซอน 1) การเกดดโพลาไรเซชน 2) การเกดไฮเปอรโพลาไรเซชน 3) การทางานของ Na+/K+ pump 4) การยบยงการนาเขา Ca2+ ทปลายแอกซอน


18. กระบวนการหลงสารสอประสาท Acetylcholine จากปลายประสาทสงการ (Motor Neuron) เปนการเคลอนยายสารแบบใด

1) เอกโซไซโทซส (Exocytosis) 2) การแพรแบบธรรมดา (Simple Diffusion) 3) การแพรแบบฟาซลเทต (Facilitated Diffusion) 4) การลาเลยงแบบใชพลงงาน (Active Transport) 19. ตอมไรทอใดตอไปน ถาถกทาลายจะทาใหเสยชวตได เพราะเหตใด 1) ตอมใตสมองสวนหนา เสยชวตเนองจากรางกายเสยนา ทาใหเกดภาวะขาดนา 2) ตอมหมวกไตสวนนอก เสยชวตเนองจากหวใจเตนเรว ความดนเลอดสง 3) ตอมพาราไทรอยด เสยชวตเนองจากกลามเนอเกรง ชก หวใจเตนออน 4) ตอมไทมส เสยชวตเนองจากกลามเนอออนแรง ตดเชอ 20. ขอใดตอไปนไมถกตอง 1) หลงจากเกด Action Potential ความตางศกยเยอหมเซลลกลบสระยะพกดวยการทางานของ Na-K pump 2) Axon ทมเสนผานศนยกลางใหญ สามารถนากระแสประสาทไดเรวกวา Axon ทมเสนผานศนยกลางเลก 3) การเกด Action Potential ท Node of Ranvier จะทาใหเกด Action Potential ไปสปลาย Axon เทานน 4) การเกด Action Potential เปนการเกดแบบ all-or-none เทานน

เฉลย 1. 3) 2. 3) 3. 2) 4. 4) 5. 3) 6. 2) 7. 3) 8. 4) 9. 2) 10. 4) 11. 3) 12. 3) 13. 2) 14. 2) 15. 4) 16. 2) 17. 1) 18. 1) 19. 3) 20. 3)


การดารงชวตของพช

ลกษณะของพช 1. สงมชวตหลายเซลลประเภทยคารโอต 2. มความสามารถในการสงเคราะหดวยแสง (Photosynthesis) มรงควตถทใชในการสงเคราะหดวยแสง 3. ผนงเซลลเปนสารพวกเซลลโลส (Cellulose) 4. วงชวตแบบสลบ (Alternation of Generation หรอ Diplohaplontic Life Cycle)

วงชวตแบบสลบของพช

เนอเยอพช (Plant Tissue) คอ กลมเซลลพชทอยรวมกน อาจจะมรปรางเหมอนกนหรอแตกตางกนกได แตจะอยรวมกนเพอทาหนาทเฉพาะอยางเดยวกน เนอเยอพชแบงไดเปน 2 ประเภท คอ เนอเยอเจรญ (Meristematic Tissue) และเนอเยอถาวร (Permanent Tissue) การจดจาแนกประเภทของเนอเยอพชสามารถสรปไดดงแผนผงตอไปน

เนอเยอพช

เนอเยอเจรญ เนอเยอถาวร

เนอเยอเจรญสวนปลาย เนอเยอถาวรเชงเดยว เนอเยอถาวรเชงประกอบ

เนอเยอเจรญดานขาง

เนอเยอเจรญระหวางขอ

Parenchyma

Collenchyma

Sclerenchyma

Xylem

Tracheid

Vessel

Phloem

Sieve tube

Companion cell


เนอเยอเจรญ (Meristematic Tissue) เนอเยอเจรญ (Meristematic Tissue) เปนเนอเยอทประกอบขนจากเซลลทยงสามารถแบงเซลลไดอย แบงออกไดเปน 3 ชนด คอ 1. เนอเยอเจรญสวนปลาย (Apical Meristem) - พบในพชทกชนด ทาใหพชมการเตบโตในแนวสงขน (Primary Growth) - แบงเปน 2 ชนดขนกบตาแหนง คอ เนอเยอเจรญปลายราก (Root Apical Meristem) และเนอเยอเจรญปลายยอด (Shoot Apical Meristem) 2. เนอเยอเจรญดานขาง (Lateral Meristem) - พบในพชใบเลยงคเปนสวนใหญ ทาใหพชมการเตบโตในแนวดานกวาง (Secondary Growth) - แบงออกเปน 2 ชนด คอ Vascular Cambium สาหรบสรางเนอเยอลาเลยง และ Cork Cambium สาหรบสรางเนอเยอในชน Periderm (สวนหนงของเปลอกไม) 3. เนอเยอเจรญระหวางขอ (Intercalary Meristem) - พบในพชใบเลยงเดยว ทาใหพชมการเตบโตในแนวสงขน (Primary Growth)

เนอเยอถาวร (Permanent Tissue) เนอเยอถาวร (Permanent Tissue) เปนเนอเยอทประกอบขนจากเซลลทไมแบงเซลล อาจจะมการเปลยนแปลงรปรางเพอทาหนาทเฉพาะอยางแลว แบงออกไดเปน 2 กลมหลก คอ เนอเยอถาวรเชงเดยว (Simple Tissue) ประกอบขนจากเซลลเพยงชนดเดยว ขณะทเนอเยอถาวรเชงประกอบ (Complex Tissue) ประกอบขนจากเซลลมากกวา 1 ชนด เนอเยอถาวรแตละชนดสามารถสรปไดดงน 1. เนอเยอพาเรงไคมา (Parenchyma) - เนอเยอถาวรทพบมากทสดในพช และสามารถพบไดในทกสวนของพช - เซลลพาเรงไคมา (Parenchymal Cell) มผนงเซลลแบบปฐมภม (Primary Cell Wall) บาง สมาเสมอ - เซลลพาเรงไคมาเมอเตบโตเตมทจะยงคงมชวต สามารถดาเนนกจกรรมตางๆ ได - หนาท : เกยวของกบการสงเคราะหดวยแสง สะสมอาหาร สรางและหลงสารบางชนด 2. เนอเยอคอลเลนไคมา (Collenchyma) - เซลลคอลเลนไคมา (Collenchymal Cell) มผนงเซลลแบบปฐมภม (Primary Cell Wall) หนา และโดยทวไปมกจะหนามากตามมมเซลล (Angular Collenchyma) - เซลลคอลเลนไคมาเมอเตบโตเตมทจะยงคงมชวต สามารถดาเนนกจกรรมตางๆ ได - หนาท : ใหความแขงแรงกบสวนของพชทยงออน เชน บรเวณกานใบ เสนกลางใบ ลาตนพชลมลก 3. เนอเยอสเคลอเรนไคมา (Sclerenchyma) - เซลลสเคลอเรนไคมา (Sclerenchymal Cell) มผนงเซลลแบบทตยภม (Secondary Cell Wall) ทเปนสารพวกลกนน (Lignin) เพมเขามา ทาใหเซลลมความแขงมากขน - เซลลสเคลอเรนไคมาเมอโตเตมทจะเปนเซลลทตายแลว - หนาท : ใหความแขงแรงกบสวนตางๆ ของพช - แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ สเคลอรด (Sclereid) และไฟเบอร (Fiber)


เนอเยอพาเรงไคมา (Parenchyma) เนอเยอคอลเลนไคมา (Collenchyma)

เนอเยอสเคลอเรนไคมา (Sclerenchyma) – Fiber เนอเยอสเคลอเรนไคมา (Sclerenchyma) – Sclereid

เนอเยอถาวรเชงเดยวชนดตางๆ ในพช 4. เนอเยอลาเลยงนา (Xylem) - เนอเยอถาวรเชงประกอบทมเซลล 4 ชนด คอ Parenchyma, Fiber, เทรคด (Tracheid) และ เวสเซล (Vessel) โดยสวนของ Tracheid และ Vessel จะเปนสวนททาหนาทลาเลยงนาได เรยกรวมเซลล ทงสองชนดนวา Tracheary Elements - Tracheid เปนเซลลทมผนงเซลลแบบทตยภม (มสารลกนนพอก) ดงนนเมอเตบโตเตมทเซลลจะไมมชวต พบไดในพชทมทอลาเลยงทกชนด ทาหนาทในการลาเลยงนาและใหความแขงแรงกบพช - Vessel เปนเซลลทมผนงเซลลแบบทตยภมและเมอเตบโตเตมทเซลลจะตายเชนเดยวกบ Tracheid แตจะสามารถพบไดเฉพาะในพชดอก ทาหนาทในการลาเลยงนาและใหความแขงแรงกบพช แตละเซลลของ Vessel เรยกวา Vessel Member ซงจะตอกนดวยแผนตะแกรง เรยก Perforation Plate

เนอเยอลาเลยงนา – เทรคด (Tracheid) เนอเยอลาเลยงนา – เวสเซล (Vessel)

เนอเยอลาเลยงนา (Tracheid และ Vessel)


5. เนอเยอลาเลยงอาหาร (Phloem) - ประกอบดวยเซลล 4 ชนด คอ Parenchyma, Fiber, ซฟทวบ (Sieve Tube Member) และเซลลประกบ (Companion Cell) โดยซฟทวบจะเปนกลมเซลลหลกททาหนาทในการลาเลยงอาหาร - Sieve Tube Member เปนเซลลทยงมชวตอย มผนงเซลลแบบปฐมภม แตจะไมมนวเคลยสและ ออรแกเนลลตางๆ มรปรางเปนทรงกระบอก บรเวณหวทายเซลลจะมแผนตะแกรง เรยกวา Sieve Plate - Companion Cell เปนเซลลขนาดเลก มนวเคลยสใหญ ทาหนาทควบคมการทางานของ Sieve Tube

เนอเยอลาเลยงอาหาร (ตดตามขวาง) เนอเยอลาเลยงอาหาร (ตดตามยาว)

เนอเยอลาเลยงอาหาร

ราก (Root) ราก (Root) เปนอวยวะทมกเจรญอยใตดนและมทศทางการเตบโตตามแรงดงดดโลก รากพชทาหนาทหลก คอ การดดนาและเกลอแรจากในดน รวมถงทาหนาทในการยดและใหความแขงแรงกบลาตนพช โครงสรางของรากตดตามยาว (Longitudinal Section) เรยงจากดานลางสดขนมาดานบน แบงได 4 บรเวณ คอ 1. หมวกราก (Root Cap) – ชวยในการชอนไชของรากในดน ปองกนอนตรายใหเนอเยอเจรญปลายราก 2. บรเวณเซลลกาลงแบงตว (Zone of Cell Division) – มเนอเยอเจรญปลายราก (Root Apical Meristem) 3. บรเวณเซลลขยายตวตามยาว (Zone of Cell Elongation) – เซลลมการสะสมสารและมขนาดใหญขน 4. บรเวณเซลลเตบโตเตมท (Zone of Cell Maturation) – เซลลบางสวนอาจจะกลายเปนเซลลขนรากได

โครงสรางของรากพชตดตามยาว


โครงสรางของรากตดตามขวาง (Cross Section) เรยงจากทางดานนอกเขามาดานใน แบงออกไดเปน 3 ชน คอ 1. ชนเอพเดอรมส (Epidermis) – ชนนอกสดของราก - ประกอบดวย Epidermal Cell เรยงตวเพยงชนเดยว ไมมสารพวกควตนเคลอบ - ในบรเวณทเซลลมการเตบโตเตมทอาจจะมการเปลยนแปลงรปรางไปเปนเซลลขนราก 2. ชนคอรเทกซ (Cortex) – ชนทกวางทสดของราก - ประกอบดวยเนอเยอ Parenchyma เปนหลก ทาหนาทในการสะสมอาหารจาพวกแปง (Storage Parenchyma) แตอาจจะพบเนอเยอ Collenchyma และ Sclerenchyma ได - ชนในสดของ Cortex เรยกวา Endodermis จะมสารพวกซเบอรน (Suberin) พอกเปนแถบ เรยกวา แถบแคสปาเรยน (Casparian Strip) ทาหนาทเกยวของกบการควบคมการลาเลยงนาเขามาในราก 3. ชนสตล (Stele) – ชนทอยในสดของราก ประกอบดวยสวนตางๆ 3 สวน คอ 1. ชนเพอรไซเคล (Pericycle) เปนชนนอกสดของ Stele เกยวของกบการเกดรากแขนง (Lateral Root) 2. ทอลาเลยงนาและอาหาร (Vascular Cylinder) มทอ Xylem อยตรงกลาง และม Phloem แทรกอยโดยรอบ ถาเปนพชใบเลยงคมกจะม Xylem ประมาณ 3-5 แฉก ขณะทพชใบเลยงเดยวจะม Xylem เปนแฉกอยจานวนมาก 3. ชนพธ (Pith) สวนทอยในสดของราก เปนเนอเยอ Parenchyma และมกพบในรากพชใบเลยงเดยว

โครงสรางของรากพชใบเลยงเดยวและรากพชใบเลยงค ตามลาดบ

รากของพชบางชนดอาจจะมการปรบเปลยนไปเพอทาหนาทตางๆ ตวอยางเชน 1. รากสะสมอาหาร ตวอยางเชน หวผกกาด แครอท มนเทศ มนแกว กระชาย มนสาปะหลง 2. รากหายใจทมปลายรากโผลขนมาเหนอดนและผวนา ตวอยางเชน รากของตนลาพ โกงกาง แสม 3. รากทชวยในการคาจนลาตนพช ตวอยางเชน รากตนเตยทะเล รากตนไทร 4. รากทสามารถสงเคราะหดวยแสง ตวอยางเชน รากสเขยวของกลวยไม 5. รากทใชในการยดเกาะกบผนง ตวอยางเชน รากของตนพล พรกไทย พลดาง 6. รากกาฝากทใชในการแทงเขาไปแยงนาและอาหาร ตวอยางเชน รากกาฝาก รากตนฝอยทอง 7. รากพพอน (Buttress Root) ในพชทมขนาดใหญ ชวยในการคาจน * รากพเศษ (Adventitious Root) คอ รากสวนทเจรญมาจากสวนอนของพชทไมใชรากแกว เชน ลาตน หรอใบ


ลาตน (Stem) ลาตน (Stem) เปนโครงสรางทอยเหนอดนของพช มลกษณะเปนขอปลองซงเหนไดชดในพชใบเลยงเดยว แตในพชใบเลยงคอาจจะเหนไดไมชดเจน ลาตนมหนาทหลกในการพยงและชใบสาหรบสงเคราะหดวยแสง รวมถงการผลดอกและการพฒนาของผล นอกจากนลาตนยงทาหนาทเปนตวกลางสาหรบการลาเลยงนาจากรากไปยอด และการลาเลยงอาหารไปยงสวนตางๆ ของพชได โครงสรางบรเวณปลายยอด (Shoot Structure) ประกอบดวยสวนตางๆ ดงน 1. เนอเยอเจรญปลายยอด (Shoot Apical Meristem) 2. ใบแรกเกด (Leaf Primordium) – ใบระยะแรก ยงไมมการเปลยนแปลงรปรางของเซลลมาก 3. ใบออน (Young Leaf) – ใบทเจรญมาจากใบแรกเกด ยงมความสามารถในการเปลยนแปลงของเซลลได 4. ตาแรกเกด (Bud Primordium) – เจรญตอไปเปนตาขาง (Axillary Bud) ซงจะพฒนาเปนกงตอไปได 5. ลาตนออน (Young Stem)

โครงสรางของปลายยอดพช

โครงสรางของลาตนตดตามขวาง (Cross Section) เรยงจากทางดานนอกเขามาดานใน แบงออกไดเปน 3 ชน คอ 1. ชนเอพเดอรมส (Epidermis) – ชนนอกสดของลาตน - โดยทวไปมกเรยงตวแถวเดยว ประกอบขนจาก Epidermal Cell - ดานนอกของเอพเดอรมสในลาตนจะมสารควตน (Cutin) เคลอบอย อาจพบเซลลคม (Guard Cell) ได 2. ชนคอรเทกซ (Cortex) – ชนทอยถดเขามาจากชนเอพเดอรมส - ชนคอรเทกซในลาตนแคบมากเมอเทยบกบในราก - ประกอบดวยเนอเยอ Parenchyma สวนใหญ อาจพบเนอเยอ Collenchyma และ Sclerenchyma ได 3. ชนสตล (Stele) ของลาตนจะไมสามารถแยกจากชนคอรเทกซชดเจนเหมอนในราก โดยทวไปชนสตลจะกนบรเวณกวางมากและกวางทสดในลาตน ชนนประกอบดวยสวนหลกตางๆ 3 สวน คอ 1. มดทอลาเลยง (Vascular Bundle) ประกอบดวยทอ Xylem, Phloem และ Vascular Cambium โดยในพชใบเลยงคมดทอลาเลยงจะเรยงเปนวงรอบลาตน โดยมทอ Xylem อยทางดานในและม ทอ Phloem อยทางดานนอก นอกจากนในพชใบเลยงคจะม Vascular Cambium กนอยระหวางเนอเยอลาเลยงทงสอง ขณะทในพชใบเลยงเดยว มดทอลาเลยงจะเรยงกระจายทวลาตน แตจะอยหนาแนนมากบรเวณทใกลกบชนเอพเดอรมส


2. วาสควลารเรย (Vascular Ray) หรอพธเรย (Pith Ray) เปนกลมของเนอเยอ Parenchyma ทอยระหวางแตละมดของทอลาเลยง เชอมระหวางชนคอรเทกซกบพธ สวนของ Vascular Ray นจะพบไดเฉพาะในพชใบเลยงคเทานน 3. พธ (Pith) เปนชนในสดของลาตน พบไดทงในพชใบเลยงคและพชใบเลยงเดยว ประกอบดวยเนอเยอ Parenchyma เปนหลก มบทบาทหนาทสะสมแปงหรอสารตางๆ เชน ผลกแทนนน (Tannin) ในพช ใบเลยงคทมการเตบโตทตยภม (Secondary Growth) สวนของพธจะสลายไปกลายเปนชองกลวงทเรยกวา Pith Cavity

ลาตนของพชใบเลยงเดยวและพชใบเลยงค ตามลาดบ

การเตบโตแบบทตยภมของลาตน (Secondary Growth) ในพชใบเลยงคทเปนไมเนอแขง (Woody Plant) สวนของรากและลาตนอาจจะมการเจรญแบบทตยภมได ซงจะทาใหเกดเตบโตเพอขยายขนาดออกทางดานขาง โดยการเจรญเตบโตแบบนจะเกดจากการแบงเซลลของเนอเยอเจรญดานขาง 2 กลม คอ Vascular Cambium และ Cork Cambium ซงเนอเยอทงสองจะมการแบงเซลลและเปลยนแปลงไปเปนเนอเยอแตละชนดดงภาพ


การแบงเซลลของ Vascular Cambium และ Cork Cambium เปนเนอเยอตางๆ

โดยปกตการแบงของ Vascular Cambium เพอสราง Secondary Xylem จะเกดไดไวกวาการแบงเพอสราง Secondary Phloem ดงนนจงทาใหเนอไม (Wood) ของไมเนอแขงประกอบขนจาก Secondary Xylem โดยเนอไมสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. แกนไม (Heartwood) – เนอไมสวนทไมไดทาหนาทในการลาเลยงนา มสเขมอยดานในของเนอไม 2. กระพไม (Sapwood) – เนอไมสวนทยงสามารถทาหนาทลาเลยงนาได มสจาง อยดานนอกของเนอไม สวนของเปลอกไม (Bark) คอ สวนทอยถดออกมาจาก Vascular Cambium ทงหมด ไดแก Phloem และเนอเยอในกลม Periderm (Cork และ Phelloderm) วงป (Annual Ring) เปนสวนของ Secondary Xylem ทสามารถใชในการคาดคะเนอายของไมยนตนได โดยในหนงรอบของวงปจะแบงออกเปน 2 สวน คอ 1. Summer Wood หรอ Late Wood ซงเปน Secondary Xylem ทเจรญในชวงทนานอย เซลลจงมขนาดเลก แถบทเกดขนจะมสเขมคอนขางแคบ 2. Spring Wood หรอ Early Wood ซงจะเปน Secondary Xylem ทเจรญในชวงทนามาก เซลลมขนาดใหญ แถบทเกดขนจะมสจางกวาคอนขางกวาง ในหนงวงปของพชจงประกอบดวย Summer Wood และ Spring Wood อยางละหนงแถบ

การเจรญทตยภมของไมเนอแขง


ลาตนของพชบางชนดอาจจะมการเปลยนแปลงรปรางเพอไปทาหนาทเฉพาะอยางได ตวอยางเชน 1. ลาตนของพชบางชนดเปลยนแปลงเปนหนาม ตวอยางเชน สมตางๆ มะนาว เฟองฟา 2. ลาตนของพชบางชนดเปลยนไปเปนมอเกาะ ตวอยางเชน พวงชมพ องน ตาลง 3. ลาตนของพชบางชนดสามารถสงเคราะหดวยแสงได ตวอยางเชน กระบองเพชร 4. ลาตนของพชบางชนดชวยในการพยงตวและลอยนาได ตวอยางเชน สวนของนมผกกระเฉด 5. ลาตนของพชบางชนดอยใตดน (Rhizome) ตวอยางเชน ขง ขา พทธรกษา 6. ลาตนของพชบางชนดทาหนาทสะสมอาหาร (Tuber) ตวอยางเชน มนฝรง แหว เผอก ลาตนสะสมอาหารจะแตกตางจากรากสะสมอาหารตรงทลาตนสะสมอาหารจะมตา มขอปลอง และมใบเกลดคลมตา

ใบ (Leaf) ใบ (Leaf) จดเปนโครงสรางทอยเหนอดนเชนเดยวกบลาตน มลกษณะเปนแผนสเขยวทาหนาทหลกเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหดวยแสง รวมถงเกยวของกบการคายนาและการแลกเปลยนแกสดวย ใบพชแบงออกไดเปน 2 กลม คอ 1. ใบเดยว (Simple Leaf) - ใบทมแผนใบ 1 แผนตดอยบนกาน 1 กาน - ตวอยางเชน ใบมะละกอ มะมวง มะยม พรก ชมพ สาเก ตาลง ออย ละหง มนสาปะหลง ลกใตใบ 2. ใบประกอบ (Compound Leaf) - ใบทมแผนใบหลายใบตดอยบนกาน 1 กาน เรยกแตละใบนวา ใบยอย (Leaflet) - ตวอยางเชน ใบมะขาม มะพราว กหลาบ ถว กระถน มะขาม กามป ชมพพนธทพย ขอสงเกตในการแยกใบเดยวกบใบประกอบ 1. ใบเดยวแตละใบจะมตา (Axillary Bud) อยทซอกกาน แตใบยอย (Leaflet) จะไมมตาอยทซอกกาน 2. ใบยอยของใบประกอบแตละใบจะเจรญและคลออกพรอมกน ขนาดใบยอยแตละใบจะใกลเคยงกน 3. ใบประกอบบนใบยอยจะเรยงตวกนเปน 2 แถวซายขวาเทานน ไมมการเรยงตวแบบสลบหรอรอบขอ โครงสรางของใบตดตามขวาง (Cross Section) ประกอบขนจากบรเวณตางๆ 3 บรเวณ ดงน 1. ชนเอพเดอรมส (Epidermis) แบงออกไดเปน 2 ชนยอย คอ 1.1 Upper Epidermis – มสารควตนเคลอบหนาเปนชน Cuticle และมกจะมเซลลคมจานวนนอย 1.2 Lower Epidermis – มสารควตนเคลอบบาง และมกจะมเซลลคมจานวนมาก 2. ชนมโซฟลล (Mesophyll) แบงออกไดเปน 2 ชนยอย คอ 2.1 Palisade Mesophyll – ประกอบขนจากเนอเยอ Parenchyma ชนดทมคลอโรพลาสตหนาแนนมาก เปนบรเวณหลกทเกดการสงเคราะหดวยแสงสงทสด 2.2 Sponge Mesophyll – ประกอบขนจากเนอเยอ Parenchyma เชนเดยวกบ Palisade Mesophyll แตจะมจานวนคลอโรพลาสตตอเซลลนอยกวา มการเรยงตวกนอยางหลวมๆ เกดเปนชองวาง ทาหนาทในการแลกเปลยนแกส 3. มดทอลาเลยง (Vascular Bundle) หรอ เสนใบ (Vein) โดยทวไปมกมทอ Xylem อยทางดานบน สวนทอ Phloem มกอยทางดานลาง ในพชใบเลยงเดยวอาจจะไมไดเหนแยกชน


โครงสรางของใบตดตามขวาง

ใบพชบางชนดอาจจะมการเปลยนแปลงไปเพอทาหนาทเฉพาะ ตวอยางเชน 1. ใบของพชบางชนดเปลยนเปนหนามเพอลดการคายนา ตวอยางเชน ใบตนกระบองเพชร 2. ใบของพชบางชนดทาหนาทในการสะสมนาหรออาหาร ตวอยางเชน ใบวานหางจระเข 3. ใบของพชบางชนดมกานใบพองโตชวยในการลอยนา ตวอยางเชน ผกตบชวา 4. ใบของพชบางชนดทาหนาทในการยดเกาะและพยงลาตน ตวอยางเชน ดองดง ถวลนเตา 5. ใบของพชบางชนดเปลยนแปลงไปสาหรบจบแมลง ตวอยางเชน หมอขาวหมอแกงลง 6. ใบของพชบางชนดอาจจะทาหนาทในการสบพนธ ตวอยางเชน ใบตนตายหงายเปน

การลาเลยงนา (Water Transport) การลาเลยงนาของพชเปนกระบวนการทสาคญทพชจะสามารถนานาทอยในดนเขามาภายในพช โดยจะเรมตงแตการนานาจากในดนเขามาภายในราก จากนนจะเกดการลาเลยงตามทอลาเลยงนา (Xylem) ขนไปยงยอดพช กอนจะเกดการคายนาออกไปทางปากใบของพช ดงนนจะเหนไดวาการลาเลยงนาของพชจะเกดขนในทศทางเดยวเสมอ คอ จากรากขนไปทางดานบนของพช ซงในทนจะอธบายกลไกการลาเลยงนาในพชเปน 3 สวนหลก คอ 1. การลาเลยงนาจากในดนเขาสทอลาเลยงในราก 2. การลาเลยงนาภายในทอลาเลยงจากรากไปยอด (ใบ) 3. การลาเลยงนาจากใบออกสสงแวดลอม – การคายนา (Transpiration) และการเปด-ปดปากใบ


การลาเลยงนาจากในดนเขาสทอลาเลยงในราก การดดซมนาในดนของรากจะเกดขนมากทสดทบรเวณทเซลลเตบโตเตมทแลว (Zone Of Cell Maturation) โดยเฉพาะในเซลลขนราก (Root Hair Cell) ซงจะมการยนเยอหมเซลลออกไปภายในดน เดมนกชววทยาเชอวา นาเขาสรากพชดวยการแพรแบบธรรมดา (การออสโมซส) แตปจจบนมการคนพบโปรตนชนดหนงทอยบนเยอหมเซลลของเซลลขนราก (Root Hair Cell) จานวนมาก คอ โปรตน Aquaporin ซงทาหนาทในการนานาเขาสภายในรากพชผานกระบวนการลาเลยงแบบ Facilitated Diffusion เมอนาแพรเขามาภายในรากพชแลวจะมเสนทาง 3 เสนทางเพอไปยงทอลาเลยงนา (Xylem) ในชนสตล (Stele) ตอไป คอ 1. Transmembrane Route – การเคลอนทของนาผานเยอหมเซลลของเซลลตางๆ ในราก 2. Apoplastic Route – การเคลอนทของนาผานผนงเซลลและสวนทอยนอกเซลลของเซลลตางๆ ในราก 3. Symplastic Route – การเคลอนทของนาผานทางชองพลาสโมเดสมาตา (Plasmodesmata) บนผนงเซลล โดยทวไปเมอนาเขามาสภายในรากพชแลวนาจะสามารถเคลอนผานวธใดกได แตเมอนาเคลอนผานชน Cortex มาจนถงชนเอนโดเดอรมส (Endodermis) ซงเซลลจะถกพอกไวดวยสารซเบอรนเปนแถบไว เรยกวาแถบแคสปาเรยน (Casparian Strip) นาจงไมสามารถเคลอนทผานชนนไดโดยวธ Apoplast โมเลกลของนาและแรธาตตางๆ จงตองผานดวยวถ Symplast เทานน ซงนกพฤกษศาสตรเชอวากระบวนการนทาใหพชสามารถควบคมอตราการเคลอนทของนา รวมถงมการคดเลอกสารและแรธาตตางๆ ทจาเปนเขาสภายทอไซเลมได

เสนทางการลาเลยงนาจากในดนเขาสทอลาเลยงในรากพช


การลาเลยงนาในทอไซเลมจากรากไปยอด เมอนาเขามาภายในทอไซเลมในรากพชแลวนาจะตองถกลาเลยงจากรากขนไปยงยอดพช โดยปจจยหลกททาใหนาภายในตนพชสามารถเกดการลาเลยงได คอ แรงดงจากการคายนา (Transpiration Pull) ซงเกดจากการคายนา (Transpiration) ออกทางปากใบของพช ประกอบกบโมเลกลของนาภายในทอลาเลยงไซเลมทยดเกาะกนเองดวยแรง 2 แรง คอ แรงโคฮชน (Cohesion) ระหวางโมเลกลของนา กบแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลของนากบผนงทอลาเลยง เรยกวา แรงแอดฮชน (Adhesion) จงทาใหเกดการดงนาจากในดนเขาสราก เพอทดแทนโมเลกลนาทสญเสยออกไปจากการคายนาทางปากใบ แนวคดทอธบายเกยวกบการลาเลยงนาและแรธาต (Xylem Sap) ภายในทอไซเลมน เรยกวา Transpiration-cohesion-tension mechanism ดงนน จงเหนไดวาอตราการลาเลยงนาภายในทอไซเลมจะขนอยกบอตราการคายนาของพช

กลไกการลาเลยงนาผาน Transpiration-cohesion-tension mechanism


พชขนาดเลกบางชนดทอยในบรเวณทมอากาศเยนและความชนภายนอกสง (อตราการคายนาตา) ในชวงกลางคนพชจะไมมการคายนาเกดขนเนองจากปากใบปด แตจะยงคงมการลาเลยงแรธาตตางๆ เขาสรากพชเกดขนตลอดเวลา ทาใหทอไซเลมภายในรากมความเขมขนของตวละลายสง นาจากภายนอกจงออสโมซสเขามาอยางตอเนองและเกดเปนแรงดนขน และแรงดนนทาใหนาถกดนขนไปทางดานบนได นาและแรธาต (Xylem Sap) เหลานจะถกดนออกทางรไฮดาโทด (Hydathode) ตรงบรเวณขอบใบเกดเปนหยดนาออกมา เรยกกระบวนการสญเสยนาในรปหยดนานวา กตเตชน (Guttation) และเรยกแรงดนทเกดขนวา แรงดนราก (Root Pressure) การกตเตชนนไมสามารถเกดขนหรอตรวจวดไดถาพชเกดการคายนาตามปกต การลาเลยงนาจากใบออกสสงแวดลอม : การคายนา (Transpiration) จากทกลาวมาจะเหนไดวา การคายนา (Transpiration) เปนกระบวนการทสาคญทชวยใหพชสามารถเกดการลาเลยงนาจากในรากขนสยอดพชได โดยการคายนาจะเปนกระบวนการทพชสญเสยนาออกในรปของไอนา (Water Vapour) ซงเกดขนได 2 บรเวณในพช คอ บรเวณปากใบ (Stoma) ทใบพชซงเปนบรเวณหลกทเกดการคายนา อาจจะเกดขนทลาตนไดเชนกน และบรเวณรอยแตกของเปลอกไม (Lenticel) ทบรเวณลาตนของพชใบเลยงคทเปนไมเนอแขง การเปด-ปดของปากใบเพอควบคมการคายนาจะเกดจากการเปลยนแปลงของเซลลคม โดยการเปดปากใบจะเกดขนเมอมแสงสนาเงนมากระตนเซลลคม ทาใหเกดการปมโปรตอน (H+) ออกจากเซลลคมและมการปม K+ ทอยทภายในเซลลขางเคยงรอบเซลลคม (Subsidiary Cell) เขาไปสะสมในเซลลคม สงผลใหความเขมขนของสารละลายภายในเซลลคมเพมขน ทาใหนาจากเซลลขางเคยง (Subsidiary Cell) เกดการออสโมซสเขามาในเซลลคม เซลลคมเตงขน (Turgid) และสงผลใหปากใบของพชเปดออกไดในทสด นาจงเกดการแพรออกไปยงสงแวดลอมได ขณะเดยวกนแกส CO2 กจะเขามาภายในพชเพอสงเคราะหดวยแสงตอไป

ขนตอนการเปดปากใบ (Stomatal Opening)

การทเซลลคมเมอมนาอยภายในเซลลและเซลลเตง (Turgid) ทาใหปากใบพชเปดออกไดนน เกดจากการทผนงเซลลทางดานในของเซลลคม (ดานทตดกบรปากใบ) มผนงหนากวาผนงเซลลทอยทางดานนอกของเซลลคม เมอมนาเขามาสะสมภายในเซลลคมจนเตมกจะทาใหเกดการโปงออกของเซลลคม ปากใบพชจงเปดได


ปจจยทมผลตอการคายนาของพช 1. อณหภม – ถาอณหภมของสงแวดลอมสงขนจะทาใหอตราการคายนาของพชสงขน 2. ความชนสมพทธในอากาศ – ถาความชนสมพทธในอากาศสง อตราการคายนาของพชจะตาลง 3. ลม – ถาลมในสงแวดลอมแรง อตราการสญเสยนาของพชทางปากใบกจะเพมขน 4. สภาพนาในดน – ถาพชอยในภาวะขาดนา (Water stress) ปากใบจะปดเพอลดการคายนา 5. ความเขมแสง – มผลตออตราการสงเคราะหดวยแสงและควบคมการเปดปากใบของเซลลคมได 6. ปรมาณแกส CO2 ในใบ – ถาภายในใบมปรมาณแกส CO2 ตาปากใบจะเปดเพอใหแกส CO2 เขามา

การลาเลยงอาหารในทอโฟลเอม (Phloem Translocation) กลไกการลาเลยงอาหารในพชจะเกดขนภายในทอโฟลเอม เรยกการลาเลยงนวา Phloem Translocation ซงการลาเลยงอาหารจะแตกตางจากการลาเลยงนา คอ การลาเลยงอาหารจะสามารถเกดขนไดหลายทศทาง การลาเลยงอาหารจะมการลาเลยงจากบรเวณทเปนแหลงสราง (Source) ซงมปรมาณนาตาลสงไปยงแหลงรบ (Sink) ซงมปรมาณนาตาลตากวา โดยทวไปใบจะทาหนาทเปน Source ขณะทรากจะทาหนาทเปน Sink กลไกการลาเลยงอาหารภายในทอโฟลเอมจะเกดขนโดยเซลลททาหนาทเปน Source จะมการสงนาตาลเขาสเซลลคอมพาเนยนและเซลลซฟทวบ ตามลาดบ ซงเปนกระบวนการทจาเปนจะตองใชพลงงานในรปของ ATP (Active Transport) ทาใหความเขมขนภายในเซลลซฟทวบเพมขน สงผลใหนาจากทอไซเลมทอยขางเคยงออสโมซสเขามาภายในเซลลซฟทวบ แรงดนนาทอยภายในทอซฟทวบจงดนใหนาและนาตาลเกดการแพรไปยงเซลลทเปน Sink ได เมอถงบรเวณทเปน Sink ซงมปรมาณนาตาลตากวา นาตาลจากภายในเซลลซฟทวบ จงถกนาเขาไปยง Sink Cell ตอไป (Phloem Unloading) แนวคดทอธบายการลาเลยงอาหารน เรยกวา Pressure-flow hypothesis

การลาเลยงนาตาลในทอ Phloem ตามแนวคด Pressure-flow hypothesis


ดอก (Flower) ดอก (Flower) เปนโครงสรางทสาคญในการสบพนธของพชดอก มสวนประกอบตางๆ 4 ชนหลกดงน 1. ชนกลบเลยง (Sepal) – ทาหนาทในการปองกนอนตรายกบดอกตม และชวยลดการคายนา 2. ชนกลบดอก (Petal) – โดยทวไปมกมสสนสวยงามสาหรบใชในการลอแมลงมาชวยในการถายละอองเรณ 3. ชนเกสรเพศผ (Stamen) – ทาหนาทในการสรางเซลลสบพนธเพศผ ประกอบดวยสวนตางๆ คอ - อบเรณ (Anther) เปนบรเวณทมการสรางละอองเรณ (Pollen) - กานชเกสรเพศผ (Filament) 4. ชนเกสรเพศเมย (Pistil) – ทาหนาทในการสรางเซลลสบพนธเพศเมย ประกอบดวยสวนตางๆ คอ - ยอดเกสรเพศเมย (Stigma) บรเวณทจบกบละอองเรณทมาตก มกมการสรางสารเหนยวคลายกาว - กานชเกสรเพศเมย (Style) - รงไข (Ovary) เปนโครงสรางเฉพาะทภายในจะมการสรางออวล (Ovule)

โครงสรางของดอก (Flower Structure)

การแบงประเภทของดอกไมสามารถแบงออกไดเปนหลายรปแบบขนอยกบเกณฑทใช สรปไดดงน 1. การแบงประเภทของดอกตามองคประกอบของชนตางๆ ทง 4 ชนสามารถแบงออกไดเปน 2 กลม คอ 1.1 ดอกสมบรณ (Complete Flower) – ดอกทประกอบดวยองคประกอบของดอกครบทง 4 ชน - ตวอยางเชน ชบา พระหง กหลาบ ลลล พรก ตอยตง มะล 1.2 ดอกไมสมบรณ (Incomplete Flower) – ดอกทประกอบดวยองคประกอบของดอกไมครบทง 4 ชน - ตวอยางเชน หญา หนาวว ตาลง มะละกอ ฟกทอง ขาวโพด 2. การแบงประเภทของดอกตามองคประกอบของชนทมการสรางเซลลสบพนธ แบงไดเปน 2 กลม คอ 2.1 ดอกสมบรณเพศ (Perfect Flower) – ดอกทมทงเกสรเพศผและเกสรเพศเมยอยในดอกเดยวกน - ตวอยางเชน ชบา มะเขอ กหลาบ


2.2 ดอกไมสมบรณเพศ (Imperfect Flower) – ดอกทมเพยงเกสรเพศผหรอเกสรเพศเมยอยางใดอยางหนง - ตวอยางเชน ฟกทอง แตงกวา มะเดอ มะยม หมาก ขาวโพด 3. การแบงประเภทของดอกตามตาแหนงของรงไขเทยบกบฐานรองดอกแบงไดเปน 2 กลม คอ 3.1 ดอกทมรงไขอยเหนอฐานรองดอก (Superior Ovary) - ตวอยางเชน ดอกมะเขอ จาป ยหบ บว บานบร พรก ถว มะละกอ 3.2 ดอกทมรงไขอยใตฐานรองดอก (Inferior Ovary) - ตวอยางเชน ดอกฟกทอง แตงกวา บวบ ฝรง ทบทม กลวย พลบพลง 4. การแบงประเภทของดอกตามจานวนของดอกบนกานชดอกแบงไดเปน 2 กลม คอ 4.1 ดอกเดยว (Solitary Flower) - ดอกทม 1 ดอกบนกานชดอก แตละดอกเจรญมาจากตาดอก - ตวอยางเชน มะเขอเปราะ จาป บว กหลาบ ชบา พระหง 4.2 ชอดอก (Inflorescence) - ดอกซงมดอกยอยมากกวา 1 ดอกบนกานชดอก - ตวอยางเชน จามจร ทานตะวน บานไมรโรย กลวยไม ขาว กะเพรา มะล กลวย ชอดอกบางชนดอาจจะอยรวมกนบนฐานรองดอกเดยวกนทาใหดคลายกบดอกเดยว ตวอยางเชน ดอกทานตะวน ซงประกอบดวยดอกยอย 2 ชน คอ ดอกวงนอกซงอาจจะเปนดอกสมบรณเพศหรอ ดอกไมสมบรณเพศกได และดอกวงในซงจะเปนดอกสมบรณเพศ มกลบดอกเชอมกนเปนรปทรงกระบอก

วงชวตของพชดอก (Flowering Plant Life Cycle)

วงชวตของพชดอก


ขอสงเกต 1. Male Gametophyte ของพชดอก คอ ละอองเรณ (Pollen) 2. Female Gametophyte ของพชดอก คอ ถงเอมบรโอ (Embryo Sac) 3. การปฏสนธในพชดอกเปนการปฏสนธซอน (Double Fertilization) ครงท 1 sperm1 (n) + egg (n) → zygote (2n) → embryo (2n) ครงท 2 sperm2 (n) + polar nuclei (2n) → endosperm (3n)

ผล (Fruit) ผลของพชสวนใหญเจรญมาจากสวนของผนงรงไขทไดรบปฏสนธ ยกเวนผลบางชนดอาจจะเจรญมาจากฐานรองดอก เรยกวา accessor fruit ตวอยางเชน ชมพ แอปเปล สาล ฝรง ผลโดยทวไปจะแบงออกไดเปน 3 กลมตามรปแบบการเจรญจากโครงสรางดอก คอ 1. ผลเดยว (Simple Fruit) - ผลทเกดมาจากรงไขเพยง 1 รงไขเทานน แตอาจจะม 1 ออวล (1 เมลด) หรอมากกวา 1 ออวล (มากกวา 1 เมลด) โดยอาจจะเจรญมาจากดอกเดยวหรอดอกชอกได - ตวอยางเชน มะมวง ทเรยน สม มะเขอเทศ องน ลนจ เงาะ ลาไย 2. ผลกลม (Aggregate Fruit) - ผลทเกดมาจากดอกเพยง 1 ดอก ทมรงไขอยบนฐานรองดอกมากกวา 1 อน รงไขแตละอน จะเจรญเปนผลยอย 1 ผล ผลยอยๆ อาจจะอยรวมกนหรอแยกกนกได - ตวอยางเชน จาป จาปา กระดงงา การเวก นอยหนา นมแมว สตรอเบอร มณฑา 3. ผลรวม (Multiple Fruit) - ผลทเกดมาจากชอดอก โดยแตละดอกจะเจรญเปนผลยอยๆ จากนนผลยอยๆ แตละอนจะเกด การเชอมตดกนเปนผลเดยวกน - ตวอยางเชน ยอ ขนน สาเก ลกยอ สบปะรด หมอน มะเดอ

เมลด (Seed) เมลด (Seed) เปนโครงสรางทพฒนาขนมาจากสวนของออวล (Ovule) ภายในรงไข เมลดประกอบดวยสวนตางๆ ดงน 1. เปลอกหมเมลด (Seed Coat) - สวนทอยนอกสดของเมลด ชวยปองกนอนตรายใหกบตนออนและปองกนการสญเสยนาไปภายนอก 2. เอนโดสเปรม (Endosperm) - เนอเยอทมการสะสมอาหารสาหรบการเจรญเตบโตของเอมบรโอในเมลด เจรญมาจาก Polar Nuclei 3. เอมบรโอ (Embryo) สวนทจะเจรญเปนตนพช ประกอบดวย - ใบเลยง (Cotyledon) ในพชใบเลยงค (Dicots) จะม 2 ใบ ขณะทพชใบเลยงเดยว (Monocots) จะมใบเลยงเพยง 1 ใบเทานน เรยกวา scutellum สาหรบใบเลยงของพชบางชนด เชน พชตระกลถว มะขาม บว จะมการดด Endosperm เขาไปสะสม - สวนทอยเหนอใบเลยง (Epicotyl) สวนนจะเจรญตอไปเปนสวนของลาตน ใบ และดอกในพช


- สวนทอยใตใบเลยง (Hypocotyl) สวนนจะอยใตใบเลยง - รากแรกเกด (Radicle) ในพชใบเลยงครากแรกเกดจะเจรญไปเปนรากแกว (Tap Root) แตใน พชใบเลยงเดยวรากแรกเกดจะสลายตวไป และมรากฝอย (Fibrous Root) พฒนาขนมาแทน เมลดพชบางชนด เชน เมลดถว เมลดดอกทานตะวน เมอโตเตมทจะไมมเอนโดสเปรมอยภายใน เรยกเมลดแบบนวา Exalbuminous Seed ขณะทถาเมลดพชมเอนโดสเปรมสะสมอยภายในจะเรยกวา Albuminous Seed

โครงสรางของเมลดถว เมลดละหง และเมลดขาวโพด

การวดดชนการงอกของเมลดพนธจดเปนหนงในวธการวดความแขงแรงของเมลดพนธ โดยถาเมลดมความแขงแรงสง คาดชนการงอกของเมลดกจะสง สตรในการคานวณดชนการงอกของเมลดสามารถคานวณไดดงน

ดชนการงอกของเมลดพนธ = ผลบวกของ จานวนของเมลดทงอกในแตละวน

จานวนวนหลงเพาะ


ฮอรโมนพช (Plant Hormones) ฮอรโมนพช (Plant Hormone) คอ สารเคมทพชสรางขนจากบรเวณหนงแลวถกลาเลยงไปยงอกบรเวณหนง แลวทาใหเกดการเปลยนแปลงทางสรรวทยาขน ฮอรโมนพชจะมปรมาณตามากในการกระตนใหเกดการตอบสนองขน ฮอรโมนพชชนดตางๆ สามารถสรปบทบาทและหนาทไดดงตาราง

ฮอรโมนพช บทบาทหนาท ออกซน (Auxin) - กระตนการขยายตวตามยาวของเซลล

- การตอบสนองตอแสงและแรงดงดดโลก - กระตนการเปลยนแปลงรปรางของราก - ยบยงการเจรญของตาขาง (Apical Dominance) - ชะลอการหลดรวงของใบ - พฒนารงไขเปนผลโดยไมตองไดรบการปฏสนธ - ถาความเขมขนออกซนสงจะยบยงการขยายขนาดของเซลลราก - กระตนการเปลยนรปรางของเซลลเปนทอลาเลยงใน Vascular Cambium

ไซโทไคนน (Cytokinin) - กระตนการแบงเซลล - กระตนการเกดตาขาง - ชะลอการสลายตวของคลอโรฟลล - กระตนการงอกของเมลด - กระตนการลาเลยงอาหารจากบรเวณ Source ไปยง Sink

จบเบอเรลลน (Gibberellins) - กระตนใหเซลลแบงตวและขยายตวตามยาว - กระตนการงอกของเมลด - กระตนการออกดอกของพชบางชนด - พฒนารงไขเปนผลโดยไมตองไดรบการปฏสนธ - กระตนการยดตวของลาตนในพชตนแคระ (Dwarfism) - กระตนใหชอองนโปรง ทาใหผลขององนมขนาดใหญขน

เอทลน (Ethylene) - เรงการสกของผลไม (Fruit Ripening) - กระตนการหลดรวงของใบ - กระตนการออกดอกของพชบางชนด

กรดแอบไซซก (Abscissic acid) - ยบยงการเจรญของตา - กระตนการปดปากใบ - กระตนการหลดรวงของใบ (ไมขนกบฮอรโมนเอทลน) - ยบยงการงอกของเมลด (กระตนใหเกดการพกตวของเมลด)


การเคลอนไหวของพช (Plant Movements)

gravitropiamการเคลอนไหวโดยมทศทางสมพนธกบสงเรา

(Tropic movement)

การเคลอนไหวของพช

phototropism

chemotropism

hydrotropism

การเคลอนไหวโดยแรงดนเตง(turgor pressure)

การเคลอนไหวโดยไมมทศทางสมพนธกบสงเรา

(Nastic Movement)การเคลอนไหวโดยไมไดใช

แรงดนเตง (nutation movement)

การหบบานของดอกบว

การเปด-ปดปากใบ

การหบใบไมยราบ

การหบของใบกาบหอยแครง

การเกด sleep movementของพชตระกลถว


แนวขอสอบ เรอง การดารงชวตของพช จงเลอกคาตอบทถกตองทสด 1. ภาพโครงสรางอวยวะของพชดอกตดตามขวาง ศกษาดวยกลองจลทรรศน

ก. ก.ข.

ง.ค.

จ. ฉ.

ภาพใดเปนของพชใบเลยงค 1) ก., ข. และ ค. 2) ข., ค. และ ง. 3) ค., ง. และ จ. 4) ก., จ. และ ฉ.


2. เซลลรปรางยาว ผนงหนามลวดลายรางแหทผนงดานขางซงเกดจากการพอกของสารลกนน ผนงดาน หวทายมรทะล เซลลเรยงตอกนตามยาวคลายทอ คอขอใด

1) ซฟทวบ 2) เทรคด 3) ไฟเบอร 4) เวสเซล 3. แผนภาพแสดงโครงสรางของราก

บรเวณหมวกราก

จากภาพ การลาเลยงแบบอโพพลาส และซมพลาสเกดมากทบรเวณใด 1) A 2) B 3) C 4) D 4. ภาพปลายยอดพช

จากภาพ เนอเยอตนกาเนดใบ และเนอเยอตนกาเนดทอลาเลยงคอบรเวณใด ตามลาดบ 1) A และ B 2) A และ C 3) B และ C 4) C และ D


5. ภาพลาตนพช

จากภาพ บรเวณใดเปนเนอเยอพาเรงคมา 1) B, C และ D 2) B และ F 3) D และ E 4) B, D และ F 6. ทดลองปลกพชในสารละลายทมธาตอาหารครบถวน แลวใหสารละลายคารบอนไดออกไซดทม 14C แกใบท

อยกลางๆ ลาตน ดงภาพ

หลงจากใหพชทดลองรบแสงเปนเวลา 2 ชวโมง แลวนาสวนตางๆ ไปตรวจสอบหาสารประกอบพวก

คารโบไฮเดรตทสะสมอยในสวนตางๆ จะพบสารประกอบทม 14C ทสวนใดของพช 1) ก และ ข 2) ค และ ง 3) ก, ข, ค, ง และ จ 4) จ


7. รากพชดอก 2 ชนดตดตามขวาง ศกษาดวยกลองจลทรรศน มโครงสรางดงภาพ ก. และ ภาพ ข.

ภาพ ก. ภาพ ข. บรเวณทลกศรชในภาพ ก. และ ภาพ ข. คอขอใด ตามลาดบ 1) Primary Xylem และ Pith 2) Pith และ Primary Xylem 3) Pith และ Pith 4) Xylem และ Xylem 8. ภาพลาตนพชยนตนตดตามขวางศกษาดวยกลองจลทรรศน

จากขอมลตางๆ ในภาพ บอกใหทราบในเรองใดบางในแตละป ก. การเจรญของไซเลม ข. คณภาพของเนอไม ค. ปรมาณความมากนอยของนาฝน ง. ปจจยภายนอกทมผลตอการเจรญของเนอไม 1) ก. และ ข. 2) ก., ข. และ ค. 3) ข., ค. และ ง. 4) ก., ค. และ ง.


9. เมอชาวสวนตดกงฤๅษผสมเพอปกชาเตรยมไวจาหนาย ในระยะแรกๆ ของการปกชา พบวากงตดมอาการเหยวในตอนบาย อาการเหยวของกงฤๅษผสมเกดจากสาเหตใด

1) มการคายนามากกวาการดดนา 2) กงตดยงดดนาไมได เพราะยงไมมราก 3) มการใชนาปรมาณมากในการสลายอาหารระดบเซลลเพอสรางราก 4) มการใชนาปรมาณคอนขางมากในการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหาร 10. ขอใดไมถกตอง เกยวกบการลาเลยงในพช 1) การลาเลยงนาจากรากขนไปสบรเวณยอดของไมยนตนขนาดใหญ เกยวของกบแรงดงจากการคายนาทใบ

และแรงดนรากมากทสด 2) การแพรของนาในไซเลมเขาสโฟลเอม ทาใหเกดแรงดนทใชในการลาเลยงสารอาหารในซฟทวบ 3) การลาเลยงธาตอาหารแบบใชพลงงาน ทาใหพชสามารถสะสมธาตอาหารสาคญบางชนดได 4) การลาเลยงนาและแรธาตเขาสเอนโดเดอรมสเปนแบบซมพลาสเทานน 11. ขอใดถกตอง 1) ดานบนของใบไมสเขยวมสเขมกวาดานลาง เพราะเซลลผวมคลอโรพลาสตมากกวา 2) การคายนาเปนการสญเสยนาของพชสบรรยากาศในรปไอนาผานปากใบ และในรปหยดนาผานไฮดาโทด 3) เมอความเขมแสงลดลง ปรมาณ K+ ในเซลลคมลดลง ทาใหความเตงของเซลลคมลดลง ปากใบจงปด 4) เมอนาในดนลดลง พชเรมขาดนา จงสงเคราะหจบเบอเรลลน ทาใหปากใบปด มผลใหการคายนาลดลง 12. ขอใดคอความแตกตางทถกตองระหวางแกนไม (Heartwood) และกระพ (Sapwood) 1) แกนไม คอ สวนแกนกลางของลาตนททาหนาทใหความแขงแรง สวนกระพ คอ สวนรอบนอกของลาตน

ทาหนาทลาเลยงนา 2) แกนไม ประกอบดวยเซลลไฟเบอรใหความแขงแรงกบพช สวนกระพ ประกอบดวยเซลลททาหนาท

ลาเลยงนา 3) แกนไม คอ เนอเยอทอลาเลยงนาทไมทาหนาทลาเลยงนาอกตอไป แตกระพ คอ เนอเยอทอลาเลยงนา

ทยงคงทาหนาทลาเลยงนาไดตามปกต 4) เซลลททาหนาทลาเลยงนาในกระพเปนเซลลทยงคงมชวตจงยงทาหนาทในการลาเลยง แตเซลลลาเลยงนา

ในแกนไมเปนเซลลทตายแลว แกนไมจงหยดทาหนาทในการลาเลยง 13. วงปของรากเกดจากการแบงเซลลแบบไมโตซสของเนอเยอชนดใด

ก. แคมเบยม ข. พาเรงไคมา ค. เพอรไซเคล 1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ก. และ ค. 4) ก., ข. และ ค.


พจารณาโครงสรางตอไปน แลวตอบคาถามขอ 14-15

14. โครงสรางใดตอไปนมจานวนชดโครโมโซมเทากน 1) D และ G 2) D และ I 3) A, D และ I 4) D, G และ I 15. โครงสรางใดตอไปนทจะเจรญตอไปเปนเนอผล (Fruit) 1) F 2) G 3) H 4) I 16. พชตระกลถวชนดหนงมจานวนโครโมโซม 12 โครโมโซม เมอเซลลหนงของพชชนดนมการแบงเซลล

แบบไมโอซส โดย 3 เซลลทไดจากการแบงจะสลายตวไป เหลอเพยงเซลลเดยวซงจะมการแบงเซลลตอไปแบบไมโทซส 3 ครง กลายเปนถงเอมบรโอ ถงเอมบรโอนจะมจานวนนวเคลยสเทาใด และแตละนวเคลยสจะมจานวนโครโมโซมเทาใด

1) ได 4 นวเคลยส แตละนวเคลยสม 6 โครโมโซม 2) ได 8 นวเคลยส แตละนวเคลยสม 6 โครโมโซม 3) ได 8 นวเคลยส แตละนวเคลยสม 12 โครโมโซม 4) ได 8 นวเคลยส ม 7 นวเคลยสทมจานวนโครโมโซม 6 โครโมโซม และม 1 นวเคลยส ม 12 โครโมโซม 17. ขอใดทพบวามกระบวนการแบงนวเคลยสแบบไมโอซส

ก. ไมโครสปอโรไซตสรางไมโครสปอร ข. การสรางสเปรมของละอองเรณ ค. สปอรงอกเปนสปอโรไฟต ง. เมกะสปอรเจรญเปนถงเอมบรโอ

1) ก. 2) ก. และ ข. 3) ก. และ ค. 4) ข. และ ง. 18. เมลดขาวโพดบางชนดงอกไดทงๆ ทเมลดยงอยบนตน เมลดเหลานนาจะมฮอรโมนพชชนดใดตอไปน

ในระดบตากวาปกต 1) ออกซน 2) เอทลน 3) จบเบอเรลลน 4) กรดแอบไซซก


19. พจารณาแผนภาพแสดงโครงสรางภายในของเมลดละหงตอไปน

โครงสรางใดตอไปนเทยบเทาไดกบเนอเมลดถวลสง 1) ก 2) ข 3) ค 4) ง 20. พจารณาตารางแสดงการงอกเมลดพนธถวเหลองทไดมาจากแหลงทแตกตางกน 4 แหลง แหลงละ 100 เมลด

จานวนเมลดทงอกในแตละวน แหลงเมลดพนธ

วนท 1 วนท 2 วนท 3 วนท 4 วนท 5 วนท 6 วนท 7

แหลงท 1 0 0 25 25 20 25 0 แหลงท 2 0 0 40 20 30 10 0 แหลงท 3 0 15 30 40 10 0 0 แหลงท 4 0 0 45 25 25 0 0

ถาพจารณาจากดชนการงอก ควรเลอกเมลดพนธถวเหลองจากแหลงใดไปเพาะปลก 1) แหลงท 1 2) แหลงท 2 3) แหลงท 3 4) แหลงท 4

เฉลย 1. 1) 2. 4) 3. 4) 4. 3) 5. 2) 6. 3) 7. 4) 8. 4) 9. 1) 10. 1) 11. 3) 12. 3) 13. 3) 14. 2) 15. 3) 16. 2) 17. 1) 18. 4) 19. 2) 20. 3)


เกงขอสอบ

ชดท 1 1. บรเวณของรางกายทใชพลงงานมากควรพบออรแกเนลลใด 1) นวเคลยส 2) แวควโอล 3) คลอโรพลาสต 4) ไมโทคอนเดรย 5) ขอ 2) และขอ 3) ถกตอง 2. ขอใดกลาวถกตอง ก. เยอหมนวเคลยสพบในสาหรายสเขยว ข. เซลลแบคทเรยไมมเยอหมเซลล ค. เซลลของสงมชวตทกชนดมเยอหมนวเคลยส ง. เซลลทกเซลลมเยอหมเซลล 1) ก. เทานน 2) ก. และ ง. 3) ข. และ ง. 4) ข., ค. และ ง. 5) ง. เทานน 3. ขอใดกลาวถงคลอโรพลาสต (Chloroplast) ไมถกตอง 1) มเยอหมสองชน 2) พบในเซลลสงมชวตอาณาจกรฟงไจ 3) มของเหลวภายในเรยกวา สโตรมา 4) สามารถจาลองตวเองไดเนองจากม DNA 5) เปนออรแกเนลลทเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหดวยแสง 4. กาหนดใหเซลลแมมโครโมโซมจานวน 8 แทง เมอผานกระบวนการแบงเซลลแบบไมโทซสแลวจะไดเซลลลก

กเซลลและแตละเซลลมโครโมโซมกแทง 1) 1 เซลล / 4 แทง 2) 1 เซลล / 8 แทง 3) 2 เซลล / 4 แทง 4) 2 เซลล / 8 แทง 5) 1 หรอ 2 เซลล / 8 แทง 5. ขอใดอธบายเกยวกบเยอหมเซลล (Plasma Membrane) ไดถกตอง 1) มองคประกอบหลก คอ ฟอสเฟตและลพด 2) สามารถใหสารเขา-ออกไดทกประเภท 3) มสารจาพวกลพดแทรก ซงทาหนาทเปนตวชวยลาเลยงสารเขา-ออกเซลล 4) สวนทชอบนา (Hydrophilic Head) เปนสวนทไมมขว สวนทไมชอบนา (Hydrophobic Tail) เปนสวน

ทมขว 5) พบในสงมชวตอาณาจกรพชและสตวเทานน


6. กระบวนการใดสมพนธกบภาพทกาหนดให 1) การนาสารพษออกจากเซลลของอะมบา 2) การหลงเอนไซมจากกระเพาะอาหารของมนษย 3) การทาลายแบคทเรยของเมดเลอดขาว 4) การดดซมนาเขาสเซลล 5) การรกษาสมดลของนกทะเล 7. เดกชายอาพลนาชนมะมวงทซอจากโรงเรยนมาแชในนาปลาทบาน เซลลของมะมวงควรมลกษณะอยางไร

เมอเทยบกบเซลล จดเปนสารละลายประเภทใด 1) เซลลเตง สารละลายไฮโพโทนก 2) เซลลแตก สารละลายไฮเพอรโทนก 3) เซลลเหยว สารละลายไฮเพอรโทนก 4) เซลลคงสภาพ สารละลายไฮโพโทนก 5) เซลลคงสภาพ สารละลายไอโซโทนก 8. นายสมพงษทาการทดลองโดยนาเนอปลาชนดเดยวกน นาหนกเทากน ไปแชในสารละลายเปนเวลา 1 ชวโมง

นามาชงนาหนกเปนระยะๆ แลวสรปความสมพนธดงกราฟ

เวลา

นาหนก

ถานาผลการทดลองใดตอไปนมาสรปความสมพนธเปนกราฟไดใกลเคยงกบสารขางตน 1) นาชนมะมวงแชนาปลา 2) นาเซลลเยอบขางแกมแชนากลน 3) นาชนมนฝรงแชนาปลา 4) นาเมดเลอดแดงแชนาผง 5) ขอ 1) และขอ 2) 9. เดกหญงอตพรไปเทยวภกระดงในหนาหนาว เหตการณใดตอไปนสมพนธกบสงทจะเกดขนกบเธอ 1) หลอดเลอดฝอยขยายตว 2) รขมขนขยายตว 3) หวใจหยดเตนชวขณะ 4) ขนลกชน 5) ขอ 1) และขอ 4) ถกตอง 10. เดกชายอนรกษออกเดนทางไกลในวชาลกเสอ เขาไมคอยไดดมนา ทาใหปสสาวะนอยกวากวาปกต เหตใด

จงเปนเชนนน 1) การหลง ADH เพมขน 2) การหลง ADH ลดลง 3) การหลง ADH ปกต 4) การหลง Vasopressin Hormone ลดลง 5) กระเพาะปสสาวะไมสามารถทางานไดตามปกต


11. การดมนาสมซงมความเปนกรดเปนปรมาณมากๆ ทาใหเลอดมสภาวะเปนกรดจรงหรอไม เพราะเหตใด 1) ไมเปนกรด เพราะเลอดมสมบตเปนสารละลายบฟเฟอร 2) ไมเปนกรด เพราะรางกายจะไดรบอนตรายไดหากเลอดมสภาวะเปนกรด 3) เปนกรดจรง เพราะวตามนซละลายนาได 4) เปนกรดจรง เพราะนาสมมรสเปรยวและมปรมาณกรดสง 5) อาจจะเปนกรดหรอไมกไดขนอยกบสภาพรางกายของแตละบคคล 12. การทรางกายมปรมาณ CO2 สงอาจสงผลใหเลอดเปนกรด ซงอาจกอใหรางกายทางานผดปกต สมองสวนใด

ตอไปนทาหนาทเกยวของกบการควบคมปรมาณ CO2 1) Cerebellum 2) Cerebrum 3) Medulla Oblongata 4) Pons 5) ขอ 1) และขอ 2) ถกตอง 13. ขอใดกลาวถงปลาตะเพยนไมถกตอง ก. ขบปสสาวะนอยและปสสาวะมความเขมขนสง ข. Osmotic Pressure ของของเหลวในรางกายมากกวานาภายนอก ค. มผวหนงและเกลดปองกนนาซมเขา 1) ก. เทานน 2) ข. เทานน 3) ค. เทานน 4) ขอ ก. และ ขอ ข. 5) ไมมขอใดถก 14. สตวในขอใดตอไปนทอณหภมรางกายเปลยนแปลงตามสงแวดลอม 1) ชาง 2) อฐ 3) มานา 4) ไฮยนา 5) จงโจ 15. อวยวะชนดใดทไมไดจดวาเปนอวยวะนาเหลอง 1) ตอมไทมส 2) มาม 3) ตอมทอนซล 4) ตบ 5) ขอ 1) และขอ 4) ถกตอง 16. การใหทารกดมนมมารดา ทารกไดรบภมคมกนชนดใด 1) ภมคมกนกอเอง 2) ภมคมกนรบมา 3) ภมคมกนกอเองและรบมา 4) ภมคมกนททารกสรางขนเองตงแตกาเนด 5) ไมไดรบภมคมกนไดรบแตสารอาหาร 17. สามและภรรยาคหนงมเลอดหม B มลกคนแรกเลอดหม O โอกาสมลกคนท 2 เลอดหม O คดเปนรอยละ

เทาใด 1) 0 2) 25 3) 50 4) 75 5) 100


18. ขอใดกลาวถง DNA ไมถกตอง ก. Monomer คอ Nucleotide ข. ม Deoxyribose เปนองคประกอบ ค. เบสอะดนนจะจบเบสกวนนดวยพนธะไฮโดรเจน ง. เกดจาก Polynuclecotide 2 สาย 1) ก. และ ข. 2) ข. เทานน 3) ค. เทานน 4) ก. และ ง. 5) ก. และ ค. 19. ขอใดเขยนนวคลโอไทด ก, ข, ค, ง ตามลาดบ ไดอยางถกตอง เมอพจารณาจากรป

1) ไซโทซน อะดนน กวนน ไทมน 2) ไทมน อะดนน กวนน ไซโทซน 3) ไทมน ไซโทซน อะดนน กวนน 4) อะดนน ไซโทซน ไทมน กวนน 5) อะดนน ไซโทซน กวนน ไทมน 20. การวนจฉยโรคพนธกรรมทเกดความผดปกตของโครโมโซมทาไดโดยวธใด 1) วเคราะหพนธประวต 2) วเคราะหคารโอไทป 3) วเคราะห DNA 4) วเคราะหจโนม 5) วเคราะหลายพมพนวมอ 21. หมเลอดระบบ ABO ในมนษยแสดงถงขอความใด 1) ความแปรผนไมตอเนอง 2) ความแปรผนตอเนอง 3) ขอดของเฮเทอโรไซโกต 4) การคดเลอกแบบ Disruptive 5) การกลายพนธ (Mutation) 22. สงมชวตอาณาจกรใดมบทบาทเปนผยอยสลายในระบบนเวศ 1) อาณาจกรสตว 2) อาณาจกรพช 3) อาณาจกรฟงไจ 4) อาณาจกรมอเนอราและอาณาจกรพช 5) ถกทงขอ 2) และขอ 3) 23. ขอใดไมเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ 1) ความหลากหลายของสปชส 2) ความหลากหลายของพนธกรรม 3) ความหลากหลายของวฒนธรรม 4) ความหลากหลายของแหลงทอยอาศย 5) ถกทงขอ 2) และขอ 3


24. ขอใดคอสงมชวตทมการเจรญเตบโตเพมจานวนมากทสด เมอชายฝงจงหวดประจวบครขนธ เกดเหตการณนาแดงหรอขปลาวาฬ (Red Tide)

1) ยกลโนซว 2) ไตรโคโมแนส 3) ไดโนแฟลกเจลเลต 4) ไดโนแมสตโกต 5) พารามเซยม พจารณาภาพตอไปน แลวตอบคาถามขอ 25-26

A

B C D E F G 25. สงมชวตทงหมดในภาพจดอยใน Kingdom ใด 1) Monera 2) Protista 3) Fungi 4) Plantae 5) Animalia 26. สงมชวตในขอใดทมการเคลอนทดวย Pseudopodia 1) B 2) C 3) D 4) E 5) G 27. ขอใดเปนพชทมการปฏสนธซอน

1) 2)

3) 4)

5)


28. ขอใดมทงผผลต ผบรโภคและผยอยสลาย 1) เหดแดง สน กงกอ 2) เฟน มด แรง 3) เหด ปลวก เทานา 4) มอส ไรแดง ตะไครนา 5) แรง ไร รา 29. ขอใดถกตองเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 1) พลงงานแสงทโลกไดรบจะเขาสผผลต 2) พลงงานทถายทอดในโซอาหารอยในรปพลงงานแสงและความรอน 3) ระบบนเวศรบพลงงานแสงไดโดยไมผานผผลต 4) ผผลตจะนาพลงงานแสงทไดรบไปใชไดเพยง 10% เทานน 5) ผยอยสลายอาจเปนสงมชวตจาพวกพช 30. ความสมพนธระหวางสงมชวตรปแบบใดททาใหตกแตนบางชนดมววฒนาการจนมรปรางคลายกงหรอใบ

ของตนไมทมนอาศยอย 1) ภาวะปรสต 2) การลาเหยอ 3) ภาวะองอาศย 4) ภาวะพงพา 5) ภาวะแกงแยงแขงขน 31. ความสมพนธระหวางงกบเหยยวเปรยบไดกบความสมพนธของสงมชวตคใด ก. เหาฉลามเกาะตดฉลาม ข. เสอกบกวาง ค. แบคทเรยทอยทปมรากพชตระกลถว ง. พยาธตวตดในลาไสของคน จ. กลวยไมกบตนไม 1) ก. และ ข. 2) ข., ค. และ ง. 3) ข. เทานน 4) ค. เทานน 5) ไมมขอใดถก 32. ปาชนดใดพบความหลากหลายทางชวภาพมากทสด 1) ปาสน 2) ปาพร 3) ปาดบชน 4) ปาเตงรง 5) ปาเบญจพรรณ 33. ถาเดนขนเขาสงในประเทศไทย จะพบไบโอมแบบใดเปนลาดบตงแตเชงเขาจนถงยอดเขา 1) ปาดบชน ปาสน ทนดรา 2) ปาดบชน ทนดรา ปาสน 3) ปาดบชน ปาเตงรง ปาสนปา 4) ปาดบชน ปาผลดใบในเขตอบอน ปาสน 5) ปาดบชน ปาสน ปาผลดใบในเขตอบอน 34. นายณฐพลไดชวยลดปญหาสงแวดลอม โดยการนากระดาษทใชเพยงหนาเดยวกลบมาใชใหม วธดงกลาว

เรยกวาอะไร 1) Reduce 2) Reuse 3) Recycle 4) Repair 5) Reject 35. เจแตวนากาวมาปะรองเทาสนสงทหกเพอนารองเทามาใชอกครงตรงกบขอใด 1) Reduce 2) Reuse 3) Recycle 4) Repair 5) Reject


ชดท 2 36. ขอใดไมใชสวนประกอบของโครโมโซม (PAT 2 ก.ค. 52) 1) ดเอนเอ 2) ฮสโทน 3) นวคลโอโซม 4) ไรโบโซม 37. ภาพโครงสรางสวนหนงของดเอนเอ

A

C

CG

G

T

สญลกษณ และ คออะไร ตามลาดบ (PAT 2 ต.ค. 52) 1) ฟอสเฟต และเบส 2) ฟอสเฟต และนวคลโอไทด 3) นาตาล และเบส 4) นาตาล และฟอสเฟต 38. ขอใดไมถกตอง (PAT 2 ม.ค. 52) 1) เกลยวคของสายพอลนวคลโอไทดเวยนขวาตามเขมนาฬกา 2) เบสคสมในสายพอลนวคลโอไทดยดกนดวยพนธะไฮโดรเจน 3) ถาเปรยบโครงสรางของสายดเอนเอเปนบนไดเวยน ราวบนไดเกดจากไนโตรจนสเบสจบกบหมฟอสเฟต 4) โครงสรางของเบสพวรนเปนวงแหวนทประกอบดวยคารบอนและไนโตรเจน 2 วง แตเบสไพรมดน

มวงแหวนดงกลาว 1 วง 39. การทดลองของวตสน DNA สายหนงมลาดบเบสดงน 5′ AACGGGTTTAGTCGT 3′ ลาดบเบสทเปนคสม

(complementary) คอขอใด (PAT 2 ม.ค. 57) 1) 5′ TTGCCCAAATCAGCA 3′ 2) 5′ ACGACTAAACCCGTT 3′ 3) 3′ ACGACTAAACCCGTT 5′ 4) 3′ AACGGGTTTAGTCGT 5′


40. นายณเดชนไดเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการจาลองตวของดเอนเอ (DNA replication) และการถอดรหส (transcription) ขอสรปใดของนายณเดชนผด (PAT 2 ต.ค. 54)

การจาลองตวของดเอนเอ การถอดรหส

1) ใชดเอนเอทงสองสายเปนดเอนเอแมแบบ (DNA template) และเกดการจาลองตวตลอดความยาวของโมเลกลดเอนเอ

ใชดเอนเอเพยงสายเดยวเปนแมแบบ และเกด การถอดรหสเพยงบางสวนของโมเลกลดเอนเอ

2) เมอสนสดกระบวนการจะไดดเอนเอสายค 2 โมเลกล ทเหมอนกนทกประการ

เมอสนสดกระบวนการจะไดอารเอนเอสายเดยว 1 โมเลกล

3) เปนกระบวนการทเกดขนในนวเคลยส เปนกระบวนการทเกดขนในไซโทพลาซม

4) เกดขนกบเซลลทสามารถแบงตวได และเกดเฉพาะเวลาทเซลลกาลงจะแบงตว

เกดขนกบเซลลทกชนดและเกดขนไดตลอดเวลา

41. จาก mRNA ทมลาดบนวคลโอไทด 5′ UACUCCAGUAUACCAGAG 3′ mRNA ขางตนถกสงเคราะหมา

จาก DNA ตนแบบทมลาดบนวคลโอไทดอยางไร (PAT 2 ม.ค. 52) 1) 5′ TACTCCAGTATACCAGAG 3′ 2) 5′ ATGAGGTCATATGGTCTC 3′ 3) 5′ GAGACCATATGACCTCAT 3′ 4) 5′ CTCTGGTATACTGGAGTA 3′ 42. ถา mRNA สายหนงมลาดบนวคลโอไทดเปน 5′ AUGACUCGAUAACUG 3′ ขอใดถกตอง (PAT 2 ก.ค. 52) 1) ดเอนเอสายแมพมพมลาดบนวคลโอไทดเปน 5′ AUGACUCGAUAACUG 3′ 2) แอนตโคดอนมลาดบนวคลโอไทดเปน 5′ AUGACUCGAUAACUG 3′ 3) โปรตนทไดมกรดอะมโน 3 ตว 4) ขอ 2) และ 3) ถก 43. จากแผนภาพตอไปน

DNA

AB RNA C พอลเพปไทด

A, B และ C คออะไรตามลาดบ (PAT 2 ม.ค. 52) 1) RNA พอลเมอเรส DNA ไลเกส ไรโบโซม 2) RNA พอลเมอเรส DNA พอลเมอเรส อารเอนเอ 3) DNA พอลเมอเรส DNA ไลเกส อารเอนเอ 4) DNA พอลเมอเรส RNA พอลเมอเรส ไรโบโซม 44. ถาโมเลกลของ RNA มนวคลโอไทด 5 ชนด และรหสพนธกรรมประกอบดวย 4 นวคลโอไทด เมอเรยง

สลบกนแลว จะไดรหสพนธกรรมทงหมดกรหส (PAT 2 ม.ค. 54) 1) 64 2) 120 3) 625 4) 1024


45. ดเอนเอสายคโมเลกลหนง ซงชวงหนงของยน 1 ยน มลาดบเบสดงน 5′ .......... C C A T G T T A 1,000 C G T G A A .......... 3′ 3′ .......... G G T A C A A T คเบส G C A C T T .......... 5′ หากใหดเอนเอสายลางเปนดเอนเอแมแบบ (DNA template) เมอเกดกระบวนการถอดรหส (transcription)

และแปลรหส (translation) จะไดสายพอลเพปไทดทมกรดอะมโนกโมเลกล (PAT 2 ม.ค. 55) 1) 335 2) 336 3) 337 4) 338 46. การเปลยนแปลงใดมผลทาใหลกษณะฟโนไทปเปลยนไป (PAT 2 ก.ค. 53) 1) การเตมเบส 3 ตว หนาตาแหนงเรมตนของการถอดรหส 2) การเตมลาดบเบสสาหรบกรดอะมโนฮสทดนหนาตาแหนงโพรโมเตอร 3) การเตมเบส 3 ตว หนาหลงตาแหนงเรมตนของการถอดรหส (transcription) 4) การเตมลาดบเบสสาหรบกรดอะมโนฮสทดนหลงตาแหนงสดทายของการถอดรหส 47. การเปลยนแปลงระดบยนแบบใดทอาจไมมผลตอการเปลยนลกษณะฟโนไทป (PAT 2 ก.ค. 53) 1) การเปลยนแปลงเบส 1 ตว ในสายดเอนเอ 2) การเอาลาดบเบส 1 โคดอน ออกจากยน 3) การเตมเบส 1 ตว ลงไปในสายดเอนเอ 4) การเพมลาดบเบส 1 โคดอน ในยน 48. ขอใดถกตองเมอกลาวถงรคอมบแนนทพลาสมด (recombinant plasmid) (PAT 2 ม.ค. 55) 1) สามารถสรางโปรตนไดในเซลลเจาบานทกชนด 2) มชนสวนของ DNA สายผสมแทรกอยในพลาสมด 3) มชนสวนของโปรตนสายผสมแทรกอยในพลาสมด 4) สามารถเพมจานวนไดเมออยในเซลลเจาบานทกชนด 49. เทคนคการสราง DNA สายผสมใหไดสงมชวตทตองการ ภายหลงการใชเอนไซมตดจาเพาะในการตดสาย

DNA แลวสามารถใชเอนไซมใดเรงปฏกรยาการสรางพนธะโคเวเลนตระหวาง DNA 2 โมเลกล ใหเชอมตอกนได (PAT 2 ม.ค. 54)

1) DNA ไลเกส 2) DNA ไพรเมส 3) DNA เฮลเคส 4) DNA พอลเมอเรส 50. ขอใดถก (PAT 2 ต.ค. 52) 1) การโคลนยน คอ การเพมดเอนเอสวนทตองการใหมจานวนมากและเหมอนกบดเอนเอตนแบบ 2) การโคลนยนนยมใชพลาสมดของแบคทเรยซงเปนดเอนเอทอยบนโครโมโซมของแบคทเรย 3) การโคลนยนในแบคทเรยนยมใชยนทตานทานยาปฏชวนะทอยบนโครโมโซมของแบคทเรยเปน

เครองหมาย 4) การโคลนยนภายนอกเซลลโดยไมใชแบคทเรย สามารถเพมจานวนดเอนเอไดดวยวธอเลกโทรโฟรซส 51. คนไขรายหนงมอาการเจบปวดตามขอ จากการสอบถามพบวาคนไขรายนดมนานอยมากในแตละวน แพทยจง

สนนษฐานวารางกายของคนไขมการเปลยนของเสยทมไนโตรเจนจากเดม ชนด ก เปน ชนด ข และเกดการสะสมไวในขอของคนไข ขอใดเปนของเสยทมไนโตรเจน ชนด ก และชนด ข ตามลาดบ (PAT 2 ต.ค. 55)

1) ยเรย กรดยรก 2) กรดยรก ยเรย 3) แอมโมเนย กรดยรก 4) กรดยรก แอมโมเนย


52. สตวเลยงลกดวยนานมทอาศยอยในทะเลทรายและอาศยอยในทชมนา นาจะมโครงสรางสวนใดของไตทแตกตางกนมากทสด (PAT 2 ม.ค. 56)

1) ทอไต 2) หวงเฮนเล 3) กระเพาะปสสาวะ 4) โบวแมนสแคปซล 53. การทางานของไตคนในภาวะปกตจาเปนตองอาศยการขนสงโซเดยมแบบแอกทฟททอไต ถารางกาย

ไมสามารถขนสงโซเดยมแบบแอกทฟได การผลตปสสาวะของคนจะเปลยนแปลงไปอยางไร (PAT 2 ม.ค. 55) 1) ไมสามารถผลตปสสาวะได 2) ผลตปสสาวะทเขมขนมากกวาปกต ในปรมาณนอยกวาปกต 3) ผลตปสสาวะทเขมขนนอยกวาปกต ในปรมาณมากกวาปกต 4) ผลตปสสาวะทเขมขนนอยกวาปกต ในปรมาณนอยกวาปกต 54. ขอใดถกเกยวกบการทางานของหนวยไตในคน (PAT 2 ม.ค. 52) 1) ภาวะทรางกายขาดนาจะกระตนการหลงฮอรโมน ADH มากขน เพอลดการดดนากลบททอหนวยไตและ

ทอรวม 2) ทอหนวยไตของคนเปนเบาหวานจะดดกลบนาตาลไดนอยกวาคนปกต จงทาใหมนาตาลออกมาใน

ปสสาวะ 3) ปรมาณกลโคส ยเรย และนาทกรองผานโกลเมอรลสจะใกลเคยงกบปรมาณในพลาสมา 4) การดดกลบสารตางๆ รวมทงนาเพอเขาสเลอดเกดทบรเวณทอขดสวนตนของหนวยไต 55. ในการทดลองใหผรบการทดสอบ 3 กลม ดมเครองดม 3 ชนด ดงน กลมท 1 ดมนาเปลา ปรมาตร 400 มลลลตร กลมท 2 ดมเบยร ปรมาตร 400 มลลลตร กลมท 3 ดมสารละลายเกลอ 1.5% ปรมาตร 400 มลลลตร เมอเกบตวอยางปสสาวะของผรบการทดสอบทกๆ 30 นาท จนกระทงครบ 3 ชวโมง ปสสาวะของผรบการ

ทดสอบกลมใดจะมปรมาตรมากทสด และกลมใดจะมปรมาตรนอยทสด (PAT 2 ต.ค. 54) 1) กลมท 1 ปรมาตรมากทสด, กลมท 2 ปรมาตรนอยทสด 2) กลมท 2 ปรมาตรมากทสด, กลมท 3 ปรมาตรนอยทสด 3) กลมท 3 ปรมาตรมากทสด, กลมท 1 ปรมาตรนอยทสด 4) กลมท 1 ปรมาตรมากทสด, กลมท 3 ปรมาตรนอยทสด 56. ปานเทพและปานอปสรเกบตวอยางนาและดนจากพนทปาแหงหนงไปตรวจในหองปฏบตการ พบวานาม

ความเปนกรดสงมาก และพบวาดนมปรมาณอนทรยสารสงและมสารประกอบ pyrite อยมาก พนทปาทปานเทพและปานอปสรทาการสารวจเปนพนทปาในขอใด (PAT 2 ก.ค. 53)

1) ปาพร (peat swamp forest) 2) ปาชายเลน (mangrove forest) 3) ปาดบชน (tropical rainforest) 4) ปาดบแลง (dry evergreen forest)


57. การสารวจปาแหงหนง พบองคประกอบทางกายภาพและทางชวภาพดงแสดงในตาราง

องคประกอบทางชวภาพ ตนพลวง ตนมะขามปอม เหดเผาะ กงกา

องคประกอบทางกายภาพอณหภมสงและแสงแดดจดในเวลากลางวน ดนเปนดนรวนปนทราย

ระบบนเวศทมลกษณะดงกลาวพบไดในภาคใดของประเทศไทย (PAT 2 ม.ค. 53) A. ภาคเหนอ B. ภาคกลาง C. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ D. ภาคตะวนออก E. ภาคใต 1) A., B., C. 2) A., C., D. 3) A., B., C., D. 4) A., B., C., D., E. 58. ระบบนเวศแบบใดทไมพบในประเทศไทย (PAT 2 ก.ค. 52) 1) ปาสน 2) ปาผลดใบในเขตอบอน 3) ทงหญาสะวนนา 4) ทนดรา 59. เราใชปจจยใดเปนเกณฑในการแบงไบโอมบนบกเปนไบโอมแบบตางๆ กน (PAT 2 ม.ค. 52) 1) ความสงจากระดบนาทะเล 2) อณหภมและความชนเฉลย 3) ปรมาณแสงและอณหภมเฉลย 4) เขตละตจด 60. ลกษณะของความสมพนธระหวางสงมชวตในขอใดทแตกตางจากขออนๆ (PAT 2 ต.ค. 55) 1) คางคาวผสมเกสรใหตนกลวย 2) โพรโทซวยอยเซลลโลสใหปลวก 3) ราและสาหรายอยรวมกนเปนไลเคน 4) ปะการงสรางคารบอนไดออกไซดใหซแซนเทลล 61. ไมคอรไรซาเปนราทอยรวมกนแบบภาวะพงพากนกบรากพช ไมคอรไรซาชวยเพมความสามารถในการ

ดดซมนา และแรธาตของรากพชจากดนโดยไดนาตาลและกรดอะมโนทพชผลตขนเปนการตอบแทน และเนองจากมผลการศกษาชนหนง พบวาฝนกรดมผลกระทบทาใหการเจรญเตบโตของไมคอรไรซาลดลง ดงนนถาดนมคา pH เทากบ 7 พช และไมคอรไรซาจะไดรบผลกระทบอยางไร (PAT 2 ต.ค. 54)

1) ไมมผลกระทบตอทงพชและไมคอรไรซา 2) พชเจรญเตบโตลดลง แตไมคอรไรซาไมไดรบผลกระทบ 3) ไมคอรไรซาเจรญเตบโตลดลง แตพชไมไดรบผลกระทบ 4) ทงพชและไมคอรไรซาเจรญเตบโตลดลง 62. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง (PAT 2 ม.ค. 54) 1) มดดากบเพลย เปนภาวะไดประโยชนรวมกน 2) แบคทเรยในลาไสใหญของคน เปนภาวะเกอกล 3) ปเสฉวนกบซแอนโมน เปนภาวะพงพา 4) ปลาฉลามกบเหาฉลาม เปนภาวะปรสต


63. ความสมพนธระหวางแบคทเรย A และ B ในตารางเหมอนกบความสมพนธในขอใด (PAT 2 ต.ค. 53)

แบคทเรย สารทตองการในการเตบโต สารทสงเคราะหได

A lysine riboflavin B riboflavin lysine

1) bacteria - phage 2) ปลวก - โพรโตซว 3) ปลา - แพลงกตอน 4) หน - Leptospira 64. แบคทเรยในลาไสปลวก Microcerotermes sp. อาศยและเจรญอยในลาไสปลวกโดยยอยสลายลกโน

เซลลโลสในเยอไมทปลวกกนเขาไป แบคทเรยชนดนและปลวกมความสมพนธกนแบบใด (PAT 2 ก.ค. 53) 1) ภาวะปรสต 2) ภาวะองอาศย 3) ภาวะพงพากน 4) การไดประโยชนรวมกน 65. สงมชวตกลมใดททาใหเกดการหมนเวยนของสารเปนวฏจกรอยในระบบนเวศ (PAT 2 ต.ค. 52) 1) ผผลต 2) ผยอยสลาย 3) ผผลตและผยอยสลาย 4) ผบรโภคซากพชซากสตวและผยอยสลาย 66. แผนภาพสายใยอาหาร

ตนขาว หนอน นกกางเขน เหยยว

ตกแตน

หนนา ผบรโภคลาดบท 2 ไดแกสงมชวตใดบาง (PAT 2 ก.ค. 52) 1) หนนา และเหยยว 2) นกกางเขน และหนนา 3) หนอน ตกแตน และหนนา 4) หนนา นกกางเขน และเหยยว 67. การสารวจระบบนเวศทองถนแหงหนงพบสงมชวตหลากหลายชนดมาก การถายทอดพลงงานในระบบ

นเวศทองถนน จะมลกษณะเปนแบบใดมากทสด (PAT 2 ม.ค. 56) 1) สายใยอาหารซบซอน 2) หวงโซอาหารสวนใหญเรมตนดวยผยอยสลายสารอนทรย 3) พลงงานหมนเวยนในระบบนเวศทองถนหมนเวยนเปนเวลานาน 4) โซอาหารสวนใหญประกอบดวยสมาชกมากกวา 5 ชนด 68. วฏจกรของสารใดตอไปนตางจากขออน (PAT 2 ต.ค. 53) 1) คารบอน 2) ไนโตรเจน 3) ฟอสฟอรส 4) นา


69. แผนภาพขางลางแสดงกระบวนการเกดกลมสงมชวตขนในบรเวณหนงตงแตยงไมมสงมชวตในบรเวณนนเลย แลวเปลยนแปลงไปตามลาดบจนกระทงไดสงคมสมบรณ (climax community) มอสและไลเคน → กลมสงมชวต A → กลมสงมชวต B → กลมสงมชวต C → สงคมสมบรณ

ลาดบการเกดกลมสงมชวตในขอใดถอไดวาเกดการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภมขนในบรเวณนนแลว (PAT 2 ต.ค. 54)

1) เมอมมอสและไลเคนเกดขนกถอไดวาเกดการเปลยนแปลงแทนทขนในบรเวณนนแลว 2) เมอเกดการเปลยนแปลงจากมอส และไลเคนไปจนเปนกลมสงมชวตกลมอนใด กไดถอวาเกดการ

เปลยนแปลง แทนทขนในบรเวณนนแลว 3) เมอเกดการเปลยนแปลงตงแตมอส และไลเคนไปจนเปนกลมสงมชวตสมบรณเทานนจงจะถอไดวาเกด

การเปลยนแปลงแทนทขนในบรเวณนนแลว 4) เมอสงคมสมบรณถกทาลายแลวเกดการเปลยนแปลงใหมตงแตกลมสงมชวต A ไปจนเปนสงคม

สมบรณอกครง จงจะถอไดวาเกดการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภมขนในบรเวณนนแลว 70. เมอเกดการเปลยนแปลงแทนทแบบปฐมภมบนพนลาวาจากภเขาไฟ สงมชวตทจะเขามาอยในพนทนนได

เปนกลมแรกคอขอใด (PAT 2 ก.ค. 52) 1) มอสและไลเคน 2) สาหรายและเหดรา 3) หญาและวชพช 4) ไมลมลก


ชดท 3 71. ภาพทแสดงเปนแมลงชนดหนงทปรากฏในวงภาพของกลองจลทรรศนแบบเลนสประกอบทใชกาลงขยายตา

นกเรยนจะตองปรบกลองอยางไรเพอใหแมลงทเหนมาอยทตาแหนงกงกลางของวงภาพ

1) เลอนสไลดไปทางดานซายแลวจงเลอนขนมาทางดานบน 2) เลอนสไลดไปทางดานขวาแลวจงเลอนขนมาทางดานบน 3) เลอนสไลดไปทางดานซายแลวจงเลอนลงมาทางดานลาง 4) เลอนสไลดไปทางดานขวาแลวจงเลอนลงมาทางดานลาง 72. นกเรยนคนหนงใชกลองจลทรรศนทมกาลงขยาย 40 เทา สองดไมบรรทด เหนภาพไมบรรทดสวนท

พาดผานศนยกลางมความยาว 4 มลลเมตร ถานกเรยนคนนเปลยนกาลงขยายเปน 100 เทาจะเหนภาพ ไมบรรทดสวนทพาดผานศนยกลางมความยาวเทาใด

1) 1.6 มลลเมตร 2) 1.0 มลลเมตร 3) 4.0 มลลเมตร 4) 2.5 มลลเมตร 73. ขอใดตอไปนเรยงลาดบการจดลาดบขนของสงมชวต (Biological Hierarchy) ไดถกตองทสด 1) cell → tissue → system → organ → organism → population → community 2) cell → organ → tissue → system → organism → community → population 3) cell → tissue → organ → system → organism → population → community 4) cell → tissue → organ → system → organism → community → population 74. ขอความใดตอไปนกลาวผดเกยวกบระบบประสาทของสตว 1) ไฮดราและแมงกะพรนมระบบประสาทเปนแบบรางแหประสาท (Nerve net) 2) พลานาเรยมการรวมกลมกนของเซลลประสาททบรเวณหว (Cephalization) 3) หมกกลวยมปมประสาท (Ganglia) อยตามแตละปลองของลาตว 4) เสนประสาทของกง แมลงสาบอยทางดานทอง (Ventral nerve cord)


75. พจารณาภาพวาดแสดงเซลลประสาทตอไปน

ขอใดตอไปนสรปถกตอง 1) เซลลประสาทในภาพสามารถพบไดทปมประสาทรากลางของไขสนหลง 2) เซลลประสาทในภาพสามารถนากระแสประสาทได 2 ทศทาง 3) เซลลประสาทในภาพมตวเซลล (Cell body) 1 อน และมเพยง 1 นวเคลยส 4) เซลลประสาทในภาพทาหนาทเปนเซลลประสาทสงการ (Motor neuron) ในวงจรรเฟลกซ 76. เซลลประสาทในขอใดตอไปนจะมอตราการสงกระแสประสาทในเซลลประสาทเรวทสด 1) เซลลประสาท A ไมมเยอหมไมอลนหม มเสนผานศนยกลาง 10 µm 2) เซลลประสาท B ไมมเยอหมไมอลนหม มเสนผานศนยกลาง 100 µm 3) เซลลประสาท C มเยอหมไมอลนหม มเสนผานศนยกลาง 10 µm 4) เซลลประสาท D มเยอหมไมอลนหม มเสนผานศนยกลาง 100 µm 77. แผนภาพในขอใดแสดงการทางานของระบบประสาทสวนกลาง (CNS)

1) 2)

3) 4)

78. รเซพเตอร (Receptor) ในขอใดทจบคไมถกตองกบประเภท 1) เซลลขน (Hair cell) – Mechanical receptor 2) เซลลรปแทง (Rod cell) – Photoreceptor 3) เซลลรปกรวย (Cone cell) – Pressure receptor 4) ตมรบรส (Taste bud) – Chemical receptor


79. จากการกระตนเซลลประสาท ไดกราฟดงรป Threshold ของเซลลประสาทนอยทตาแหนงใด

1) A 2) B 3) C 4) D 80. ชายคนหนงประสบอบตเหตแพทยไดตรวจรางกายพบวามอาการดงตอไปน อาการ A ไมสามารถควบคมการกลนและการจามได อาการ B เสยการทรงตวในขณะเดน อาการ C ไมสามารถยมไดอยางปกต อาการ D ความสามารถในการไดยนและดมกลนลดลง ความผดปกตของแตละอาการดงกลาวนเปนผลมาจากสมองสวนใด

อาการ A อาการ B อาการ C อาการ D 1) เซรบรม เมดลลาออบลองกาตา เซรเบลลม พอนส 2) พอนส เซรบรม เมดลลาออบลองกาตา เซรเบลลม 3) เซรเบลลม พอนส เซรบรม เมดลลาออบลองกาตา 4) เมดลลาออบลองกาตา เซรเบลลม พอนส เซรบรม 81. โครงสรางสวนใดของสมองตอไปนททาหนาทเกยวของกบการมองเหน

1) A 2) B 3) C 4) D


82. แผนภาพแสดงลาดบของการเกด action potential ทไซแนปส ตวเลขและลกศรแสดงการเคลอนทของสารผานเยอหมเซลล

กระแสประสาทกอนไซแนปส

กระแสประสาทหลงไซแนปส

ขอใดแสดงการเคลอนทของสารผานเยอหมเซลลไดถกตอง

หมายเลข 1 หมายเลข 2 หมายเลข 3 หมายเลข 4 หมายเลข 5 1) K+ Na+ อะซตลโคลน Ca2+ K+ 2) K+ Na+ K+ Ca2+ อะซตลโคลน 3) Na+ K+ Ca2+ อะซตลโคลน Na+ 4) Na+ K+ Na+ อะซตลโคลน Ca2+ 83. สารสอประสาทนอรเอพเนฟรน (Norepinephrine) สรางจากขอใด 1) ปลายแอกซอนของเซลลประสาทกอนการไซแนปส ในระบบประสาท Sympathetic 2) ปลายแอกซอนของเซลลประสาทหลงการไซแนปส ในระบบประสาท Sympathetic 3) ปลายแอกซอนของเซลลประสาทกอนการไซแนปส ในระบบประสาท Parasympathetic 4) ปลายแอกซอนของเซลลประสาทหลงการไซแนปส ในระบบประสาท Parasympathetic 84. แผนภาพดานลางนแสดงลาดบการเกดรเฟลกซแอกชนขณะทดวงตาไดรบแสงไฟ

แสงสองมายงเรตนามการสงกระแสประสาทผานทางเซลลประสาท X ไปยงสมอง

มการสงกระแสประสาทจากสมองไปยงกลามเนอของ Y

เสนผานศนยกลางของรมานตาลดลง

กลามเนอวงกลม Z

ขอใดกลาวไดถกตองเกยวกบ X, Y และ Z

X Y Z 1) เซลลประสาทสงการ กลามเนอยดเลนส หดตว 2) เซลลประสาทสงการ มานตา คลายตว 3) เซลลประสาทรบความรสก กลามเนอยดเลนส คลายตว 4) เซลลประสาทรบความรสก มานตา หดตว


85. ตาของฉลามบางชนดจะปดกอนทจะงบเหยอ ถงแมวามนจะมองไมเหนเหยอแตมนกสามารถจโจมเหยอไดตรงเปาหมาย จากการวจยพบวาฉลามมกจะงบเหยอในบรเวณทมวตถทเปนเหลกและมนสามารถใชกระแสไฟฟาทมอยภายในตวในการคนหาเหยอทฝงตวอยในพนทรายใตทองทะเล จากสถานการณดงกลาวฉลามจงสามารถคนหาเหยอในชวเวลาไมกวนาท จากนนมนกจะกดกนเหยอทนท ขอใดตอไปนมลกษณะเดยวกนกบเหตการณน

1) งกนหนทคนหาอาหารอยในโพรง 2) แมลงกนผาไหมตวผเลงหาตาแหนงทอยของตวเมย 3) ตวตนเลงหาตาแหนงของเหยอทอยในโคลนใตทองนา 4) นกทอพยพไปตามกอนเมฆตอนกลางคน 86. พจารณาสตรโครงสรางของฮอรโมนตอไปน

ขอใดตอไปนสรปถกตอง 1) ฮอรโมนนถกสรางจากอณฑะ และจบกบตวรบ (Receptor) ทอยบนเยอหมเซลล 2) ฮอรโมนนถกสรางจากอณฑะ และจบกบตวรบ (Receptor) ทอยภายในเซลล 3) ฮอรโมนนถกสรางจากตบออน และจบกบตวรบ (Receptor) ทอยบนเยอหมเซลล 4) ฮอรโมนนถกสรางจากตบออน และจบกบตวรบ (Receptor) ทอยภายในเซลล 87. เมอนกเรยนทานอาหารทมรสเคมจด ขอใดตอไปนเปนการเปลยนแปลงทเกดขน 1) แรงดนออสโมตกในเลอดสงขน ฮอรโมน ADH จะหลงออกมาเพมขน 2) แรงดนออสโมตกในเลอดสงขน ฮอรโมน ADH จะหลงออกมาลดลง 3) แรงดนออสโมตกในเลอดตาลง ฮอรโมน ADH จะหลงออกมาเพมขน 4) แรงดนออสโมตกในเลอดตาลง ฮอรโมน ADH จะหลงออกมาลดลง 88. ขอใดตอไปนเปนสาเหตทอาจนาไปสการเกดโรคกระดกผได 1) ม PTH มาก และ calcitonin มาก 2) ม PTH มาก และ calcitonin นอย 3) ม PTH นอย และ calcitonin มาก 4) ม PTH นอย และ calcitonin นอย


89. ถานาเสนดายผกบรเวณหลอดเลอดทเชอมระหวางสมองสวนไฮโพทาลามสกบตอมใตสมอง ขอใดตอไปนจะไดรบผลกระทบนอยทสด

1) โรคเตยแคระ (Dwarfism) 2) การสรางไขและการเจรญของฟอลลเคล 3) โรคเบาจด (Diabetes Insipidus) 4) การทางานของตอมไทรอยด พจารณาโครงสรางของตอมไรทอตางๆ ในรางกายตอไปน แลวตอบคาถามขอ 90–91

90. ตอมไรทอใดตอไปนสามารถหลงฮอรโมนเพอเพมระดบ Ca2+ ในเลอดได 1) ตอมไรทอ I 2) ตอมไรทอ J 3) ตอมไรทอ K 4) ตอมไรทอ L 91. ตอมไรทอใดตอไปนทสรางเฉพาะฮอรโมนทเปนอนพนธของกรดอะมโน 1) ตอมไรทอ O 2) ตอมไรทอ I 3) ตอมไรทอ L 4) ตอมไรทอ M


92. โครงสรางใดตอไปนเปนบรเวณทเกดการฝงตวของเอมบรโอ

1) โครงสราง A 2) โครงสราง C 3) โครงสราง D 4) โครงสราง F 93. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง 1) Primary Spermatocyte และ Secondary Spermatocyte มจานวนชดโครโมโซมเปน Diploid 2) ระยะของเซลลทหลดออกมาจากรงไขขณะมการตกไข คอ ระยะ Secondary Oocyte 3) Spermatid เปนเซลลทมจานวนชดโครโมโซมเปน Haploid และมการพฒนา Flagellum สาหรบวายนาได 4) Secondary Spermatocyte มจานวนชดโครโมโซมเทากบ Primary Oocyte และ Spermatid 94. สาเหตในขอใดตอไปนทเปนปจจยทสาคญทสดในการทาใหเกดการตกไข (Ovulation) 1) การเพมขนของฮอรโมน FSH 2) การเพมขนของฮอรโมน LH 3) การลดลงของฮอรโมน Estrogen 4) การลดลงของฮอรโมน Progesterone 95. ขอใดเปนอวยวะทเจรญมาจาก Ectoderm, Mesoderm และ Endoderm ตามลาดบ 1) เลนสตา รงไข ตบ 2) อณฑะ ไต ตบออน 3) เลนสตา ไขสนหลง รงไข 4) ตบ อณฑะ ไต


96. พจารณาแผนภาพแสดง Extraembryonic Membrane ตอไปน

โครงสรางใดตอไปนททาหนาทเกยวของกบการเกบของเสยและใชในการแลกเปลยนแกสได 1) โครงสราง A 2) โครงสราง B 3) โครงสราง C 4) โครงสราง D 97. ขอใดเรยงลาดบขนตอนการเจรญเตบโตของกบไดถกตอง 1) Blastulation → Gastrulation → Organogenesis → Cleavage 2) Blastulation → Cleavage → Gastrulation → Organogenesis 3) Cleavage → Gastrulation → Blastulation → Organogenesis 4) Cleavage → Blastulation → Gastrulation → Organogenesis 98. สภาพแวดลอมใดตอไปนมโอกาสทจะพบการเกดกตเตชนไดมากทสด 1) อณหภมตา ความชนตา 2) อณหภมตา ความชนสง 3) อณหภมสง ความชนตา 4) อณหภมสง ความชนสง 99. จากแผนภาพ W X Y และ Z เปนโครงสรางของเนอเยอพช นกเรยนคดวาสารละลายทจะไหลผาน W นน

จะไหลจากเนอเยอใดไปสเนอเยอใด

ความเขมขนของสารละลายซโครส เยอเลอกผาน

สารละลายซโครสเจอจางนา

W

X ZY

ทอลาเลยงอาหาร ทอลาเลยงนา ราก ใบ ทศทางการไหลผาน W

1) W X Y Z จาก Z ไป Y 2) W X Z Y จาก Y ไป Z 3) X W Y Z จาก Y ไป Z 4) X W Z Y จาก Z ไป Y


พจารณาภาพวาดแสดงโครงสรางพชตดตามขวางตอไปน แลวตอบคาถามขอ 100-101

100. โครงสรางในภาพไดมาจากสวนใดของพชและเปนพชในกลมใด 1) ราก พชใบเลยงเดยว 2) ราก พชใบเลยงค 3) ลาตน พชใบเลยงเดยว 4) ลาตน พชใบเลยงค 101. โครงสรางใดตอไปนทสามารถยอมตดส Safranin ได 1) โครงสราง B 2) โครงสราง C 3) โครงสราง D 4) โครงสราง E 102. พจารณาโครงสรางของดอกไมตอไปน

ขอใดตอไปนนาจะเปนขอสรปทถกตองทสด 1) พชชนดนมการถายละอองเรณในดอกเดยวกนและอาศยลมเปนตวพา 2) พชชนดนมการถายละอองเรณในดอกเดยวกนและอาศยแมลงหรอสตวอนเปนตวพา 3) พชชนดนมการถายละอองเรณขามดอกและอาศยลมเปนตวพา 4) พชชนดนมการถายละอองเรณขามดอกและอาศยแมลงหรอสตวอนเปนตวพา


103. นาแทงวนใสเขาไปใตปลายยอดของตนออนของพชชนดหนงและนาไปวางไวในทมแสงสองโดยใหแสงสองเขาทางดานขวา จากนนนาแทงวนออกมาและผาตามยาว (ตามเสนประ) ใหเปน 2 สวน เทาๆ กน แลวนาไปวางบนเยอหมยอดออน (Coleoptiles) ของตนโอตทตดสวนปลายออกมาแลว (ดงภาพ) เยอหมยอดออนทงคนไดถกนาไปวางไวในทมด

ขอใดตอไปนควรจะเปนผลทเกดขน

1) 2)

3) 4)

104. พชชนดหนงดอกเปนดอกเดยว สมบรณเพศ มเกสรเพศผและเกสรเพศเมยจานวนมากใน 1 ดอก เมอตดผล

พบวามลกษณะเปนลกเลกๆ เรยงกนบนกานประมาณ 8-10 ลก พชชนดนจดเปนผลชนดใด 1) ผลเดยว 2) ผลรวม 3) ผลกลม 4) ขอมลไมเพยงพอทจะระบได 105. การตอบสนองของพชในขอใดใชกลไกเดยวกบการควบคมการเปดและปดของปากใบ 1) การงอกเขาหานาของรากขาว 2) การเอนเขาหาแสงของยอดมะเขอเทศ 3) การหลบของใบจามจรในตอนกลางคน 4) การเจรญหนแรงโนมถวงของยอดตนถว


เฉลย

ชดท 1 1. 4) 2. 2) 3. 2) 4. 4) 5. 1) 6. 3) 7. 3) 8. 2) 9. 4) 10. 1) 11. 1) 12. 3) 13. 4) 14. 3) 15. 4) 16. 2) 17. 2) 18. 3) 19. 1) 20. 2) 21. 1) 22. 3) 23. 3) 24. 3) 25. 2) 26. 1) 27. 1) 28. 3) 29. 1) 30. 2) 31. 3) 32. 3) 33. 4) 34. 2) 35. 4)

ชดท 2 36. 4) 37. 4) 38. 3) 39. 2) 40. 3) 41. 4) 42. 3) 43. 4) 44. 3) 45. 2) 46. 3) 47. 1) 48. 2) 49. 1) 50. 1) 51. 1) 52. 2) 53. 2) 54. 3) 55. 2) 56. 1) 57. 3) 58. 4) 59. 2) 60. 1) 61. 1) 62. 1) 63. 2) 64. 3) 65. 3) 66. 4) 67. 1) 68. 3) 69. 1) 70. 1)

ชดท 3 71. 3) 72. 1) 73. 3) 74. 3) 75. 3) 76. 4) 77. 1) 78. 3) 79. 2) 80. 4) 81. 3) 82. 3) 83. 2) 84. 4) 85. 3) 86. 2) 87. 1) 88. 2) 89. 3) 90. 2) 91. 2) 92. 2) 93. 2) 94. 2) 95. 1) 96. 2) 97. 4) 98. 2) 99. 2) 100. 2) 101. 4) 102. 2) 103. 3) 104. 3) 105. 3)

เซเรบอส brands วิชาชีววิทยา (192 หน้า) new

Education